Aile Içi Ilişkiler

Salgın hastalıklar tarih boyunca insan topluluklarını derinden etkileyen önemli demografik, sosyal, siyasal, ekonomik sonuçlar doğuran problemler olarak karşımıza çıkmaktadır. 31 Aralık 2019 tarihinde Çin’in Wuhan şehrinden başlayarak kısa süre içerisinde tüm dünyaya yayılan Covid-19 salgını ile birlikte sosyal hareketlilik durma noktasına gelmiş, şirketler ve eğitim kurumları yeni iletişim teknolojileri ve internet sayesinde faaliyetlerini uzaktan sürdürmek durumunda kalmıştır. Dolayısıyla insanlar, kendi yaşam alanlarında zorunlu olarak bir karantina sürecine girerek sosyal hayattan izole bir yaşam sürdürmek aynı zamanda günlük rutinlerini uzaktan kontrol etmek zorunda kalmıştır. İşte bu çalışmada; farklı yaş grupları, cinsiyet, medeni durum ve farklı sektörlerden 8 kişi ile yapılan derinlemesine görüşme ile salgın döneminin doğurduğu en tabi sonuçlarla beraber aile içi iletişim ve üretim ilişkileri sorgulanmıştır. Nihai sonuç olarak, yeni iletişim teknolojileri ile birlikte iletişim süreci farklı bir boyut kazanmıştır. İzolasyon sürecinde iletişim kurma biçimlerimizin değiştiği ve internet kullanımının önemli ölçüde arttığı gözlemlenmiştir. Ayrıca görüşmeler neticesinde, salgın dönemi öncesinde aile içi iletişimi olumsuz yönde etkilediği yönünde olumsuz eleştirilere maruz kalan sosyal medya, salgın döneminde bireylerin iletişimlerini bu mecralardan yürütülmesine olanak tanıyarak birleştirici bir rol üstlenmiştir.

Epidemics has emerged as problems that has significant demographic, social, political and economic consequences that has deeply affected human communities throughout history. With Covid-19 outbreak that spread to the whole world, by starting from Wuhan city of China on December 31, 2019, social mobility came to a halt, companies and educational institutions had to continue their activities remotely thanks to the new communication technologies and the internet. Therefore, people had to entered a quarantine process in their living spaces, to live an isolated life from social life also to control their daily routines remotely. In this study; In-depth communication with 8 people from different age groups, gender, marital status and different sectors and inter-family communication and production relations, together with the most natural consequences of the epidemic period, were questioned. As a result, the communication process has gained a different dimension with the new communication technologies. It has been observed that the way we communicate in the isolation process has changed and the use of the internet has increased significantly. Also, as a result of the interviews, social media, which was exposed to negative criticism that it had negative effects on inter-family communication before the epidemic period, take on a task a unifying role by allowing individuals to carry out their communication through these channels during the epidemic period.

Yapılan araştırmalara bakıldığında, aile içerisinde en çok şiddete maruz kalan kişiler kadınlar, engelliler, çocuklar ve yaşlılardır. Bu sebeple kişinin dezavantaja sahip olması durumu şiddet görme olasılığını artırmaktadır. Kadın, çocuk ve yaşlıların genelde aynı ailede birlikte yaşıyor olmalarından dolayı aile içi şiddet kavramı hepsini birlikte değerlendirmek gerektiği anlamına gelmektedir. Aile içi şiddet her ne kadar aileyi oluşturan kişiler arasında birbiriyle olan şiddet ilişkisini incelese de pratikte karşımıza en sık erkeğin kadına uyguladığı şiddet çıkmaktadır. Bu yoğunluğu çocuk istismarı ve yaşlı istismarı takip etmektedir.
Aile içi şiddet olayları daha önce aile alanının dokunulmazlığı ve özel olması nedeniyle müdahale edilmesi mümkün olmayan olaylar olarak görülmekteydi. Özellikle kadın hareketlerinin güçlenmesi, aile içi şiddet nedeni ile toplumların ödediği bedellerin daha iyi kavranması nedeniyle günümüzde aile içi şiddetin müdahale edilmesi gereken bir durum olarak görülmesi gerektiği fikrine varılmıştır. Fiziksel olarak daha güçlü olan erkek, zayıf olan kadına karşı tahakküm kurabilmek, iktidarını kurmak amacıyla şiddete başvurmaktadır. Bunun en ironik sonuçlarından birisi şiddete maruz kalan kadınların kendi üzerlerine uyguladıkları kontrolü kendi istekleri ile artırmaları olmuştur. Bu durum yapılan araştırmalara kadınların gördükleri şiddeti haklı görmeleri ve şiddeti kabullenmeleri şeklinde yansımaktadır. Aile gibi özel alan olarak görülen bir yerde ortaya çıkmasına karşın aile içi şiddetin erkek egemenliğinin kurulmaya veya sürdürülmeye çalışılmasından, siyasal ve ekonomik kurumların ataerkil yapısından bağımsız düşünülemeyeceği gerçektir.

Yapılacak olan “Türk Ailesinde Benlik ve Kimlik Gelişimi ve Çocuğun Değeri Kapsamında Çocuğa Yönelik Şiddetin Sosyolojik Açıdan Değerlendirilmesi” çalışmasında aile içerisinde çocuğa yönelik şiddetin türleri ve çocuk üzerinde etkisini açıklamadan önce şiddet kavramı ve aile içi şiddet başlıklarında kuramsal açıklamalar yapılması amaçlanmaktadır. Bunun devamında aile içi şiddette kuramsal yaklaşımların açıklamalarına yer verilecektir.
Aile içi şiddette kaynaklardan biri ataerkil yapıya dayalı düzendir ve bu düzen aile sistemi doğrudan veya dolaylı şekilde etkilemektedir. Toplumsal yapı içinde cinsiyet ve güç ilişkisinde dikkat çeken Feminist Kuramın esas noktası ‘ataerkil sosyal yapı’dır. Türk toplumunda yapılmış çalışmalar incelendiğinde çoğunluk olarak şiddet uygulayan cinsiyetin erkek olduğu görülmektedir. Çalışmalarda aile içi şiddet hangi kuramlar çerçevesinde incelenmiştir bunun derlemesi yapılacaktır. Bu şiddet bağlamında odak nokta çocuk olacaktır.

Kısa ve özlü anlatımı olan, nükteli ve güldürüye dayanan hikâyeciklere fıkra denir. Fıkralar toplumların kültür, inanç ve geleneklerini bir ayna gibi yansıtır. Zengin dil malzemelerinin de bulunduğu fıkralar, birçok yönden incelenebilecek önemli halk ürünleridir. Fıkra kahramanlarının kendisiyle veya başkalarıyla kurduğu iletişimler, ince ve esprili yanıtlar, ortaya konulan değer yargıları, aktarılan iletiler fıkraların okuyucular üzerinde bırakabileceği etkiler düşünülerek incelenmelidir. Bu incelemelerde fıkraların dil özellikleri ile psikolojik, sosyolojik, kültürel, edebi vb. yönleri ele alınmalıdır. Fıkra denilince akla gelen ilk isimlerden biri Nasrettin Hoca'dır. Hayatın her alanından kesitlerin bulunabileceği Nasrettin Hoca fıkralarında aile içi iletişime ve ailede yaşanan ilişkilere ait veriler elde etmek de mümkündür. Bu fıkralarda, aile içi iletişimin nasıl olması gerektiğine, aile içi iletişimi bozan durumlara ve aile bireylerinin yaptığı davranışlara ilişkin örnekler yer almaktadır. Doküman inceleme yönteminin kullanıldığı çalışmada örneklem olarak seçilen Nasrettin Hoca fıkraları, fıkralardaki olumlu ve olumsuz aile içi iletişim yönüyle iki genel başlık altında incelenmiştir. Söz konusu genel başlıklar kendi içinde çeşitli alt başlıklara ayrılmış, böylece Nasrettin Hoca fıkralarındaki aile içi iletişime ait temalar geliştirilmiştir. Yapılan incelemeyle Nasrettin Hoca ve aile üyelerinin birbirine karşı gösterdikleri olumlu ve olumsuz davranışlar ile duygular, iletişim bağlamında yorumlanıp değerlendirilmiştir. Ayrıca, çalışmada seçilen örneklem üzerinden Nasrettin Hoca'nın gerçek yaşamına ilişkin bulgular da elde edilmiştir.

Türkiye' de özellikle 15-25 yaş grubu gençler arasında madde bağımlılığı kullanımında son dönemlerde ciddi artışlar yaşanmıştır. Bu çalışmada, uyuşturucu madde bağımlısı gençlerin aile içi ilişkilere yönelik görüşleri incelenmektedir. Çalışma en temelde genç uyuşturucu madde bağımlılarına ve onların aile ilişkilerine odak-lanmaktadır. Nitel araştırma modeline uygun desenlenen bu araştırmada veriler 10 gençten ve bu gençlerle ilgilenen iki mahalle sakininden, yarı yapılandırılmış bir görüşme formu yardımıyla toplanmıştır. Veriler, önceden belirlenmiş temalara uygun olarak betimsel analiz yoluyla analiz edilmiştir. Çalışmanın bulgularında madde kullanımına yönelen gençlerin aileleri ile yaşadıkları bireysel sorunların, madde kullanım alışkanlığını tetiklediği ya da arttırdığı sonucu elde edilmiştir. Yine gençlerin evden kaçma davranışı sergilemelerinde ve suça yönelmelerinde temel olarak ebeveyn ile yaşanan sorunlu ilişkilerin belirleyici olduğu kaydedilmiştir. Ayrıca gençlerin madde kullandıklarının aileleri tarafından anlaşılması sonrasında aile içi ilişkilerde daha zorlu bir sürecin geliştiği gözlenmiştir. Bu noktada özellikle ergenlik döneminde ve sonrasında anne-ba-ba temsillerinin gençler üzerinde bilinenin aksine çok daha belirleyici olduğu tespit edilmiş; bu minvalde ebeveyn ile sahici bir iletişimin varlığının gençlerin madde kullanımından uzak durmalarında önemli bir belirleyici olduğu görülmüştür. Anahtar Kelimeler: Uyuşturucu madde bağımlılığı • Gençlerde madde kullanımı • Aile içi ilişkiler