Batı

Adnan Oktar (Harun Yahya)

Giriş

20. yüzyılın başlarında Osmanlı İmparatorluğu'nun yıkılması, İslam dünyasının 20. yüzyıldaki konumunu belirleyen önemli bir etkendi. Osmanlı İmparatorluğu'nun yıkıntıları arasından onlarca farklı devlet ve halk çıktı. Ancak hemen hiçbiri, Osmanlı dönemindeki huzur ve istikrara bir daha kavuşamadı.

21. yüzyılı yaşadığımız şu günlerde dünyanın pek çok bölgesinde çözüm bekleyen sorunlar, üzerinde uzlaşma sağlanması gereken çeşitli anlaşmazlıklar halen devam ediyor. 20. yüzyılın başında bozulan dengelerin tam anlamıyla yeniden kurulamamış olması, çoğunluğu İslam dünyası içinde yer alan çeşitli hassas alanlar ve bölgeler oluşturmuş durumda. Bu sorunların bir kısmı üzerinde geçici mutabakat sağlandı, bazı bölgelerde ise sıcak çatışmalar veya gerginlikler sürüyor.

Günümüzde çözüm bekleyen konuların önemli bir kısmı, Müslümanların yoğun olarak yaşadığı toprakları (Filistin, Keşmir, Irak, Afganistan gibi) doğrudan ilgilendirmektedir. Bunun yanı sıra, son dönemde sesleri gittikçe yükselen "medeniyetler arası çatışma" savunucularının Müslümanları itham eden propagandaları nedeniyle, İslam dünyası, çeşitli çevreler tarafından hedef gösterilmeye çalışılmaktadır. Bu da gereksiz ve suni bir gerginliğin doğmasına, tedirginliğin artmasına neden olmaktadır. Tüm bunlar, Müslümanların 21. yüzyılda nasıl bir strateji izlemeleri gerektiği sorusunu bir kez daha gündeme getirmektedir.

terör
Üç büyük İslam İmparatorluğu'nun, Safevilerin, Moğulların ve Osmanlıların sınırlarını gösteren harita.

Bu stratejinin doğru belirlenebilmesi için, öncelikle İslam dünyasının bugün içinde bulunduğu durumu iyi anlamak gerekmektedir. Yapılacak doğru tespitler, belirlenecek stratejinin temel dayanak noktasını oluşturacak, alınacak kararların isabetli olmasını sağlayacaktır.

İslam uygarlığı, Osmanlılar, Safeviler ve Mogullar gibi üç büyük imparatorluk tarafından temsil edildiği 16. ve 17. yüzyılda, Asya, Afrika ve Avrupa'nın egemen gücüydü. Hindistan'da Mogul İmparatorluğu vardı. İran ve çevresinde Safevi Devleti hüküm sürüyordu. Üçüncü ve en büyük imparatorluk ise, tüm Balkan Yarımadasını, Anadolu'yu, Mezopotamya'yı, Arap Yarımadasını ve Kuzey Afrika'yı yöneten büyük Osmanlı Devleti'ydi. Ancak bu İslami egemenlik giderek küçüldü ve zayıfladı. İlk olarak 18. yüzyılda Mogul İmparatorluğu yıkıldı. Bu, Güney Asya Müslümanları için yeni bir dönemin başlangıcı oldu; Hindistan alt kıtası İngiliz Sömürge Yönetimi'nin hakimiyetine girdi. Hindiçini olarak bilinen bölge de Fransızlar tarafından sömürgeleştirildi. Safevi İmparatorluğu'nun halefi olan Kaçar Hanedanı 1920'lere kadar varlığını devam ettirdi, ancak otoritesini ve etkinliğini çoktan yitirmişti. Zaman içinde İngiltere ve Rusya'nın hakimiyetine girdi. Bu arada Osmanlı İmparatorluğu da ardı ardına gelen toprak kayıplarıyla birlikte gittikçe zayıflamıştı. 600 yıl boyunca, İslam dünyasının en geniş ve en etkili devlet sistemini oluşturan Osmanlı İmparatorluğu, I. Dünya Savaşı ile birlikte tamamen yıkıldı.

Öz Bu çalışma, Mim Kara'nın Doğuya Hüzün Turları adlı nesir-şiirlerle örülü yapıtındaki tartışmalar ekseninde doğunun ve batının sınırlarını belirlemeyi, sözü edilen sınırlar üzerinden Doğulu ve Batılı kimliğine ilişkin şairin düşüncelerini irdelemeyi amaçlamaktadır. Çağdaş Türk şiiri ve oryantalist çalışmalar gözönüne alındığında, Mim Kara'nın Doğuya Hüzün Turları'nda ortaya koyduğu düşüncelerin tarih boyunca emperyalist ereklerle üretilen doğu-batı algısının tersine, mekânsal bir ayrıma gitmediği görülür. Mim Kara eserinde doğu-batı diye konumladırılan yerlerin sadece bulundukları koordinatlar ile belirlenemeyeceğini ifade eder. Eserde genel eğilimin bir kaçış olduğu, bu kaçışın ise Batının ürettiği makul akıl ve bilimsel verili bilgiden masumiyete doğru olduğu görülmektedir. Bu kaçış bir yolculuk olarak değerlendirilirse, çıkılan bu yolculukta koordinatlar değil hüzün onun yol göstericisidir. Bu yaklaşıma koşut olarak, şairin eserinde ifade ettiği çok boyutlu, yenilikçi ve derinlikli anlatılar bu çalışmanın yapılmasını hususunda bizi güdülemiş ve bu çalışmayı elzem kılmıştır. Ayrıca, Mim Kara'nın eserindeki öncüllerinden farklı minvalde sunulan doğu-batı ayrımı bu çalışmanın odak noktasını oluşturmaktadır. Bu çalışmada tarihsel süreç boyunca ortaya konulmuş olan oryantalist düşüncelerin genel olarak çalışılmasının ardından eserin Doğu-Batı algısı, saf ve makul akıl açısından derinlemesine incelenmesini yöntem olarak belirlenmiştir. Bu çalışmanın sonucunda Kara'nın ortaya koyduğu düşüncelerin mekânsal olmayan doğu-batı algısını oluşturduğu ve doğunun saf aklının Batı'nın verili ve makul aklıyla anlaşılamayacağını görülmüştür. Anahtar Kelimeler: Mim Kara, Doğuya Hüzün Turları, çağdaş Türk şiiri, doğu, batı. Abstract This study aims to determine the borders of the east and west through arguments in Mim Kara's Doğuya Hüzün Turları (Sorrow Tours to the East), a volume woven with prose poems. It will scrutinise the poet's thoughts regarding the identity of the easterner and westerner through the said borders. When contemporary Turkish poetry and orientalist studies are taken into consideration, it is seen that the thoughts in Mim Kara's Doğuya Hüzün Turları do not draw a distinction on places contrary to the general east-west tendency which is created with imperialist purposes. Mim Kara states that the places that are located east and west are not just determined by their coordinates. In the book, the general tendency is to escape, and this escape is from rationality and quantifiable knowledge towards innocence. When this escape is considered as a journey, not the coordinates but sorrow is the loadstar. In line with this, Kara's multidimentional, innovative and profound narratives that are put forth in his book motivate us to write. Moreover, the east-west distinction that is presented differently from the premises in his book, is the focal point of the study. In this article, first the general orientalist arguments are studied, then, the profound investigation in terms of the perception of east-west, pure and rational reason is determined as a method of this study. In the conclusion, the * Bu çalışma, 12-14 Mayıs 2017 tarihlerinde ATASEM Atatürk Üniversitesi tarafından düzenlenen "Uluslararası Türk Dili ve Edebiyatı Bilgi Şöleni'nde sözlü olarak sunulan bildirinin makaleye dönüştürülmüş şeklidir.

Özet
Şeyh Ahmed Senusi’nin Senusiyye Tarikatı’nın başına geçtiği andan itibaren Avrupa devletleri tarafından yakından izlendiği gerek bu devletlerin gerekse Osmanlı Devleti’nin istihbarat kayıtlarından anlaşılmaktadır. Zira Şeyh Ahmed Senusi, Allah yolunda ölmeyi ve İslam düşmanlarına karşı birlik olmayı öğütleyen bir önder olarak onlar için tehlike arz etmekteydi. Şeyh Ahmed Senusi’nin yalnızca devletlerin gizli istihbaratları tarafından değil, basın aracılığı ile kamuoyu tarafından da ilgiyle takip edildiği görülmektedir. Özellikle Türkiye’de bulunduğu dönemde sıklıkla haber konusu edilmiştir. Bu çalışmada Amerika, İngiltere, Avusturalya, İskoçya, Yeni Zelanda gibi basın organları İngilizce dilinde yayın yapan ülkelerin gazetelerinde Şeyh Ahmed Senusi ile ilgili çeşitli konularda çıkan haberler irdelenerek, haberlerin doğru olup olmadığı, hangi amaçla yapıldığı ve bu haberlerle kamuoyunda herhangi bir algı yönetimi yapılıp yapılmadığı tespit edilmeye çalışılacaktır.
A NORTH AFRICAN SHEIKH AT THE FOCUS OF THE WESTERN PRESS: SHEIKH AHMAD SHARIF SENUSSI
Abstract
It is understood from records of European states and the Ottoman Empire's intelligence records that Sheikh Ahmad Senussi was closely watched by European states from the moment he was elected head of the Senusiyya sect. For Sheikh Ahmad Senussi was a danger to them as a leader who advised to die on the path of Allah and unity against the enemies of Islam. Sheikh Ahmad Senussi is seen not only by the secret intelligence of the states, but also by the public through the press. Especially in the period that he is found in Turkey he often has been the subject of news. In this study, English newspapers published in countries such as America,England, Australia, Scotland, New Zealand, including news about Sheikh Ahmed Senusi will be discussed. As a result, it will be tried to determine whether these news are true, what purpose it is made for, and whether there is any perception management in the public with these news.

Şeyh Ahmed Senusi’nin Senusiyye Tarikati’nin basina gectigi andan itibaren Avrupa devletleri tarafindan yakindan izlendigi gerek bu devletlerin gerekse Osmanli Devleti’nin istihbarat kayitlarindan anlasilmaktadir. Zira Şeyh Ahmed Senusi, Allah yolunda olmeyi ve Islam dusmanlarina karsi birlik olmayi ogutleyen bir onder olarak onlar icin tehlike arz etmekteydi. Şeyh Ahmed Senusi’nin yalnizca devletlerin gizli istihbaratlari tarafindan degil, basin araciligi ile kamuoyu tarafindan da ilgiyle takip edildigi gorulmektedir. Ozellikle Turkiye’de bulundugu donemde siklikla haber konusu edilmistir. Bu calismada Amerika, Ingiltere, Avusturalya, Iskocya, Yeni Zelanda gibi basin organlari Ingilizce dilinde yayin yapan ulkelerin gazetelerinde Şeyh Ahmed Senusi ile ilgili cesitli konularda cikan haberler irdelenerek, haberlerin dogru olup olmadigi, hangi amacla yapildigi ve bu haberlerle kamuoyunda herhangi bir algi yonetimi yapilip yapilmadigi tespit edilmeye calisilacaktir.

Ortadoğu bölgesi ırkların, dinlerin ve dillerin bir geçiş noktası olduğundan tarihi,
siyasal ve ekonomik gelişmeler konusunda dünyada bir odak noktası durumundadır.
Ortadoğu'yu oluşturan ve şekillendiren yapının, bölgenin kuruluşuyla yakından bir ilişkisi vardır. Bölge; inşa, bina ve yapı biçiminde bir gelişme göstermiş ve günümüzdeki yapı meydana gelmiştir. Bu makalede bu süreçlerdeki aşamaların
birbiriyle ilişkisi olduğu iddiasından hareket edilmiş ve Ortadoğu bölgesi hermenotik
bir yaklaşım ile anlaşılmaya çalışılmıştır. Batı ve Doğu ikileminin çarpıştığı bölge olan Ortadoğu'daki durumun ortaya çıkmasında inşa ve bina aşamalarının belirleyici rol oynadığı ve yapı aşamasında bu yapının devam ettiği anlaşılmaktadır. Ortadoğu bu
yapısıyla Batı'nın ötekileştirdiği bir bölge olmayı ve Batı algısında kalıcı hale gelen
kendine has olan imajını sürdürmektedir.

İslam toplumlarında tarihsel süreç içerisinde toplumsal alan ile siyaset kurumu arasında bazen uyum bazen de karşı çıkış ve muhalefet ortaya çıkmıştır. Bu karşı çıkış ve muhalefet geçmişten günümüzde İslam toplumlarında çeşitli kırılmaları beraberinde getirmiştir. Yaşanan ilk kırılma, Batı karşısında yaşanan yenilgi ve bu yenilginin ortaya çıkardığı ve beslediği sorgulamalar sonucu beliren İslamcılık akımıdır. İslamcılık emperyalizm, kolonyalizm gibi olguların sonuçlarına yönelik bir direnişi teşvik etmekte ve değer üretimini geçmişten alan bir ideal toplum modeli kurmak istemektedir. İslami muhalefetin ikinci kırılma noktasını 60'lar ve 70'lerde koloni olmaktan kurtulan rejimlerin modernist müdahalelere yönelik direnişi oluşturmuştur. Hem kapitalist yapının aşırılıkları altında ezilen hem de sosyalist dünyanın katı materyalizmi içinde kendine anlam kuramayanların tepkisi İslami yükselişi beslemiştir. Üçüncü kırılma noktası ise Arap Baharı olarak tanımlanabilir. Arap Baharı, birdenbire gerçekleşen bir tarihsel kırılma ya da Arap aydınlanması değildir. Çağdaş bir sosyal hareket biçiminde yeniden üretilen İslamcılığın geleneksel kodları ve tarihselliği ile uyumludur. Baharın yarattığı yeni atmosfer bölgedeki güç dengelerini değiştirmiş ve "İslamcıları iktidardan uzak tutma" hamlesi olarak dış müdahalelerin etkisiyle karşılaşmış, süreç tersine dönmüştür. Buna rağmen tüm iniş çıkışlarıyla demokratikleşme yolculukları uzun soluklu süreçlerdir. Türkiye son dönemde iç politikasında gerçekleştirdiği demokratikleşme açılımlarına paralel olarak, Arap Baharı'nda da milletlerin iradesini desteklemiş, dış politika yaklaşımını demokratikleşme, çoğulculuk ve insan hakları üzerinden yeniden kurmuştur.
In Islamic societies, there are harmony and opposition between the social space and the political institution in the historical process. This opposition has led to various breakdowns in the Islamic societies from the past to the present. The first breaking is the defeat by the West and the Islamism that emerged as a result of the inquiries that this defeat caused and fed. Islamism promotes resistance to the consequences of imperialism, colonialism, and wants to establish an ideal model of society that derives value production from the past. The second breaking point of the Islamic opposition was the resistance against the modernist interventions of the regimes that survived the 60s and 70s. The reaction of both the oppressed of the capitalist structure and the reaction of those who could not make sense of themselves within the rigid materialism of the socialist world has fostered an Islamic rise. The third break point can be defined as the Arab Spring. The Arab Spring is not a sudden historical break or Arab enlightenment. It is in line with the traditional codes and the historicity of Islamism, reproduced as a contemporary social movement. The new atmosphere created by the spring changed the balance of power in the region and faced the influence of external interventions as a move to keep the Islamists out of power and the process was reversed. Despite this, the democratization journeys with all the ups and downs are long-term processes. Turkey carried out in parallel with the democratization of domestic policy initiative in recent years, has supported the will of the nation in the
Arab Spring, democratization of foreign policy approach, pluralism and human rights through reestablished.

Bu çalışmada zaman zaman diğer romanlarına göndermede bulunulsa da, ağırlıklı olarak, Orhan Pamuk'un "Cevdet Bey ve Oğulları", "Sessiz Ev" sosyolojik açıdan analiz edilecektir. Sosyolojik eleştirinin kalkış noktası, edebi metnin toplumsal açıdan taşıdığı öznitelik, yani toplumsal olanın kurucu varlığıdır. Bu çalışmada sosyolojik yaklaşımın bir gereği olarak, toplumun yapıta yansıması değil de, toplumun yapıtta yeniden üretiliş biçimi sorgulanacaktır. Yani ele alınan romanlar sadece bir estetik değer olarak değil, aynı zamanda metinlerarası bağlam içine ve toplumsal-kültürel öğeler bütünü içine oturtularak, bu bağlama ve bu öğelere yapılmış göndermeler ağı ortaya konmaya çalışılacaktır. böylece bu romanlardan yola çıkılarak dünya görüşleri, ideolojiler ve toplumsal zihniyete ilişkin değerlendirmeler yapılacaktır. zira, toplumsal güçlerin kesiştiği her edebi yapıt içsel ve içkin olarak sosyolojiktir. Bu kuramsal yaklaşımlar çerçevesinde, Pamuk'un bu üç ayrı romanında çizmiş olduğu erkek kahramanların analizinin, Doğu-Batı çatışmasını içlerinde yaşayan ve eser sahibi olarak kendisinin de dahil olduğu Cumhuriyet aydınını anlamada aydınlatıcı olabileceği varsayılmaktadır. Batı kültüründen etkilenen bu kahramanlar roman boyunca çevrelerini saran kültürel değerlere ilişkin bir içsel çatışma içinde resmedilmektedir. Bazen içinde bulunmak zorunda oldukları kültürde normal karşılanan davranış biçimlerini taklit ederek içsel gerilimlerini alt etmeye çalışırlar, ancak bir türlü başaramazlar. Kendilerine yabancı olan bu değerleri uygulamaya çalıştıklarında iğreti bir görünüme bürünürler. Sonuçta daha büyük bir gerilimle baş etmek zorunda kalırlar. Erkek ana karakterlerde görülen "aşık olunan kadının ötelenmesi" de bu açıdan bakıldığında evlilik kurumundan ve bu kurumun gerektirdiği toplumsal rolden bir kaçıştır. Nesneler etrafında dönen ancak o nesnelerle doğal bir ilişki biçimini yaşayamayan karakterler, müze gezicisi gibi bilgili ama nesnelerle tabii ilişkisi olmayan gözlemcilerdir. Aşık olunan kadının ötelenmesi de bu açıdan bakıldığında, batılılıkla ve içinde bulunduğu toplumla içsel bir bütünleşme yaşamayan Cumhuriyet aydınının "dışarıda"lığını temsil etmektedir. Sonuç olarak kadını elde etmek için her şeyini ortaya koyarmış mücadelesi yaparken, aslında ondan kaçan, eleştirip aşağılanırken bile bunlardan bir türlü kopamayan yabancılaşmış kahramanlar, aslında arafta kalmış bir zihnin farklı bir tezahürüdür.