Pedagogija

Armije, vojske, oružja, hijerarhija i moć uloga uspostavljene sile, sve to liči na vrlo ozbiljan film života koji odražava jednu ne-ozbiljnu stvarnost u kojoj ljudi nisu dozreli da žive bez straha od bližnjega svoga i bez nasilja. Duboko sam uvjeren da je drugačiji, humaniji svijet moguće graditi i da je osnovna poluga te humanizacije vaspitanje i obrazovanje. Da li današnje vaspitanje i obrazovanje ide u tom smjeru?
U ritualu tradicionalne nastave, gdje nastavnik predaje, učenik ponavlja,
nastavnik ocjenjuje a učenik odgovara, poučavanje je prije programiranje dječijih umova nego pomoć i podrška u razvijanju kreativnog i fleksibilnog mišljenja.
Učenik je tako primoran da sažvaće i trulo voće uz prinudu, pri kojoj mu se ne želi objasniti čemu služi to žvakanje. Onaj ko nas je kao đake pokušavao ubijediti kako nećemo živjeti sretno ako ne budemo znali kvadrirati binom ili jednačinu sa dvije nepoznate, danas kao odrasli znamo, nije bio pošten čovjek.

Ishod takve nastave je poslušnost i pokornost. Kome treba ovakvo obrazovanje?

Onima koji u uspostavljenoj hijerarhiji društvenih odnosa reprodukuju i konzerviraju vlastitu poziciju moći – život na račun drugih ljudi....

Sažetak

Svakodnevno smo svjedoci ne samo tjelesnog, nego i emocionalnog zlostavljanja
djece od strane druge djece, nerijetko ne starije od sebe – dakle, od
skupine vršnjaka ili čak mlađe dobi. Svako nasilničko ponašanje ovisi o crtama
ličnosti kako zlostavljača, tako i zlostavljanoga. Često već u nižim razredima
osnovne škole prepoznajemo zlostavljače i zlostavljane, a među njima
nalaze se i djeca s posebnim potrebama. No, u kojoj starosnoj dobi djeca počinju,
svjesno ili nesvjesno, izražavati nasilje? Dokle sežu korijeni (ne)prihvaćanja
i – shodno tomu – ignoriranja, odbijanja, čak i emocionalnog i tjelesnog
zlostavljanja među vršnjacima? U razdoblju ranog djetinjstva djeca počinju
shvaćati važnost pripadnosti skupini; osobito je važno biti prihvaćen od
vršnjačke skupine i biti im što sličniji. Jesu li i djeca predškolske dobi svjesna
različitosti i kako reagiraju na, primjerice, potencijalno darovitu ili djecu s
drugim posebnim potrebama? Odbijaju li ih ili se žele družiti s njima, ne praveći
razlike? Odbacivanje i ignoriranje također su oblici emocionalnog zlostavljanja
i niti jedno im dijete ne bi smjelo biti izloženo, osobito ne djeca koja
su zbog svojih posebnih potreba ''drukčija od drugih'' i kojoj ta spoznaja dodatno
otežava ostvarivanje kvalitetnih socijalnih odnosa.

Suvremena pedagogijska znanost naglašava važnost integracije i inkluzije
djece s posebnim potrebama u redovan sustav odgoja i obrazovanja. Višestruko
je dokazano da u takvom okruženju djeca s posebnim potrebama mogu
napredovati u određenim razvojnim područjima. Međutim, u predškolskoj
dobi djeca s posebnim potrebama uglavnom nisu dijagnosticirana/identificirana
(izuzev ako je riječ o težim i/ili vidljivim tjelesnim teškoćama u razvoju).
Koliko je, napose, današnji odgajatelj kompetentan prepoznati začetke
vršnjačkog ignoriranja i emocionalnog zlostavljanja odnosno uopće prepoznati
potencijalnu djecu s posebnim potrebama?

Anketom temeljenom na odgojiteljevoj procjeni socijalne interakcije i
komunikacije djece u dječjim vrtića na razini šest županija RH pokušalo se
doći do odgovora na navedena pitanja, o čemu je u radu – uz prikazane rezultate
– riječ.

__________

Summary

Everyday we witness physical as well as emotional abuse among
children where the abuser is also a child. Every violent behaviour depends on
the personality characteristics of both the abuser and the abused. Among
abused we often find children with special needs. But at what age does
bullying start, whether deliberate or subconscious? How deep does the
ignoring, rejection and abuse go? In the early childhood children acknowledge
the importance of peer acceptance and they are unwilling to stand out.
Are the children aware of diversity among them? How do they react to
potentially talented children or children with special needs? Are they turned
off by them or willing to socialize and ignore the differences? Rejection and
ignoring can also be types of emotional abuse to which no child should be
exposed, especially not children who are in any way different while it may
decrease their chances for creating quality social connections.

Modern educational science emphasizes the importance integration and
inclusion of children with special needs into normal educational system. It has
been proved many times that integration help in certain areas of development.
However, at the very early age children with special needs are rarely
diagnosed or identified (unless it is a case of a severe and/or visible physical
disability). How competent are nursery teachers to notice and identify peer
rejection and emotional abuse, or for that matter to even acknowledge
potential children with special needs?

By conducting a survey in nursery schools from 6 regions of Republic
of Croatia, we have tried to come up with answers to these questions based on
nursery teachers’ evaluation of social interaction and communication among
children.

Četvrto zdanje (2024.) ove knjige je dostupno besplatno, a Vodič kroz srednje škole na teritoriji Kantona Sarajevo (345str.) predstavlja društvenu studiju iz oblasti obrazovanja i namijenjen je kao vid pomoći u izboru odgovarajuće srednje škole za sve učenike završnih razreda osnovne škole.
Ovo je prvi vodič ovakvog tipa u Bosni i Hercegovini (u periodu 2000.-2024.) i predstavlja višegodišnju studiju (10 godina), u kojoj je dat prikaz 47 javnih (državnih) i privatnih škola na području Kantona Sarajevo, sa njihovim najvažnijim pokazateljima, ali i programima, predmetima i smjerovima koje one nude. Poseban dodatak čine poglavlja o: načinima upisa u srednje škole (uslovima konkursa i potrebnoj dokumentaciji), prijedlozima za otvaranje novih srednjih škola koje nedostaju, školskim udžbenicima, deficitarnim zanimanjima, online platformama za nastavu, svjetskim kriterijima za bodovanje kvaliteta nastavnika (predavača), ali i određenim parametrima za srednje škole, te kratki tabelarni prikaz srednjih škola širom Bosne i Hercegovine.

Potreba za ispravnim vaspitanjem deteta daleko prevazilazi potrebu da se dete nauči pravilima ispravnog ponašanja koje ono može poštovati i kao nesazrela ličnost, iz pukog straha od autoriteta ili sujetne potrebe za tuđim odobravanjem i drugih loših motiva. Zato napor roditelja treba biti pravovremen i usmeren ka sazrevanju detinje ličnosti, kroz odupiranju zloupotrebi razvojnih sposobnosti kojima odmah treba pridavati uzvišeni smisao prave ljubavi prema sebi, drugima i čovečanstvu. Ako taj napor nije uložen, deca će bez obzira na usvojene manire pristojnog ponašanja, u prvim većim životnim iskušenjima pokazati svu destruktivnu prirodu motiva koji se kriju iza njihovog na oko pozitivnog ponašanja. Ovaj rad pored analize detetovih razvojnih faza iznosi argumente koji osporavaju popularno shvatanje da je primena telesnih batina bezuslovno loša, kao i još neke savremene uvrežene zablude.

Mudri Lukman je jedna od ličnosti koje su zavrijedile spomen kod Allah dž.š. u Njegovoj časnoj knjizi – Kur'anu, i to ne radi nekih loših postupaka, nego radi svog intuitivnog i prosvijetljenog karaktera. Iako se ne smatra poslanikom, Lukmanovi savjeti o životu su poslaničke prirode, jer su crpljeni sa izvora Objave, zdravog razuma i posmatranja zakona koji vladaju u prirodi. Kur'an a.š. ga stavlja u red dobrih osoba koje su obilježile historiju čovječanstva i posvećuje mu cijelo štivo, trideset prvu suru koja sadrži 34 ajeta.

Obitelj je prema tradicionalnom gledanju prirodna i osnovna društvena jedinica, a odgoj unutar nje ne može se promatrati izdvojen iz šireg  društvenog konteksta. Utjecaji medija djeluju na međusobne odnose unutar suvremene obitelji i ponekad prevladava u načinu komunikacije između članove te iste. Obiteljska uloga je najvažnija u formiranju i oblikovanju stavova i uvjerenja za kritičko korištenje svih medija, a posebno onog kome su najviše izloženi, a to je Internet. Rad se bavi suvremenom obitelji i njenim izazovima, koji u modernom svijetu otuđuju njene članove, pod utjecajem sveprisutne informatizacije i globalne mreže medija. Internet je pojašnjen od svojih povijesnih početaka razvoja i pristupa, kroz načine komunikacije da bi se došlo do sistema socijalnog umrežavanja i njenog fenomena društvenih mreža. Unutar rada su prikazana dva istraživanja koja su provedena u Hrvatskoj vezana za iskustva djece s Internetom i koliko vremena te s kojim rizicima koriste društvenu mrežu Facebook. Na kraju se razrađuje uloga pedagoga u mogućem savjetovanju obitelji, čija je zadaća da i dalje mora biti primarna zajednica, unutar koje će se djeca razvijati  ispravno za osobnu odgovornost i educirati o korištenju Interneta i drugih medija na siguran i kritički način.


The family is in the traditional viewing, the natural and fundamental group unit of society and education within it cannot be seen isolated from the wider social context. Operating influences of media are in the mutual relations within the modern family and sometimes prevailing in the way of communication between members of the same. Family's most important role is in forming and shaping the attitudes and beliefs, particularly those who are most exposed, of critical use of the media like Internet. This paper deals with the contemporary family and its challenges, which in the modern world alienate its members, under the influence of ubiquitous computerization and global media network. Internet is explained from its historical origins and development approaches, through the means of communication to reach the system of social networking and its phenomena of social networks. Inside the paper are described two studies that were conducted in Croatia related to the experiences of children with the Internet and how long, and with what risks is using social networking site Facebook. Finally, paper elaborates the role of educators in the possible counseling families, whose task is to continue to be the primary community within which children will develop properly for personal responsibility and educate on the use of the Internet, and other media in a safe and critical manner.

Teza ovog rada je da su prosvetiteljske pedagoške teorije (progresivizam) pomogle neoliberalnu transformaciju države i obrazovanja. One su prvo poslužile u kritici i demontaži tradicionalnog državnog školstva, a potom za ideološku i praktičnu konstrukciju „društva znanja“. Razlog zašto je to bilo moguće leži u tome što progresivizam i neoliberalizam postavlju isto pitanje o granicama
i opravdanosti institucionalnog uticaja na individualnu slobodnu, na koje daju isti
pozitivno-negativan odgovor. Reč je o „negativnom obrazovanju“, o upravljanju „na
daljinu“, ili „kroz slobodu“, što znači bez prinude, stvaranjem podsticajnog okruženja
za samostalan razvoj pojedinca. Kao politički projekat, neoliberalizam je progresivizam
– primat individualnih interesa, upotrebljivo znanje, i konstitutivno podozrenje
prema spoljnom autoritetu – u tržišnom okruženju. Samo, u tom okruženju
vladaju bihejvioralni poticaji za vrstu upotrebe koja prazni obrazovanje i znanje od
kritičkog sadržaja, što u kriznim vremenima, kada se za njim javi akutna potražnja,
u ponudi ostavlja mesto za epistemološku paranoju i dezorijentišući skepticizam
prema nauci.

Pojam stresa pod pažnjom je istraživača kako na teorijskom, tako i na metodološkom planu, prvenstveno zbog uvjerenja da je stres uzrok mnogih poteškoća za čovjeka. Istraživanja stručnjaka su pokazala da je neuspjeh u školi najčešće navođeni izvor stresa u djece školske dobi. Autor u ovom radu predstavlja istraživanja na temu "stresa zbog loše ocjene" kroz relevantnu literaturu. U samom radu nastoji predstaviti sliku o tome koliko faktora utiče na stres uopšte i na stres zbog loše ocjene. Spolne, dobne i razlike vezane za samu ličnost zajedno utječu na način na koji će učenik ili student reagovati i način na koji će se suočiti sa stresom. Suočavanje usmjere-no na problem ima za cilj da ukloni problem, a suočavanje usmjereno na emociju ima za cilj da smanji emotivnu bol. Hišam HAFIZOVIĆ

Заједничко већини система предшколског васпитања јесте да су формирани под утицајем педагошких идеја Коменског, Лока, Русоа, Песталоција и у одређеној мери Фребла као оца специјалних програма и активности у том подручју. Иако интегрисано у школски систем, у већини европских земаља предшколско васпитање ни у данашње време није обавезно. У таквим условима често изостаје пуна државна финансијска подршка програмима предшколског васпитања, што омогућује приватном сектору да се одмах, користећи такву ситуацију појави као алтернатива у његовој организацији. Новина је да је све више независних предшколских установа које финансирају различите фондације, као и то да институције предшколског васпитања у неким земљама понекад функционишу као елементарне школе. У већини институција предшколског васпитања, генерално говорећи, остварују се три врсте програма: академски, интелектуални и програми родитељске ефикасности, што је у одређеној мери условљено „типом” предшколске установе.

Циљ овог истраживања је да се испитају ставови студената према microteaching вежбама које представљају део предиспитне обавезе у оквиру једносеместрал-них предмета Примењена лингвистика и настава енглеског језика 3, 4 и 5. Oве вежбе посвећене су тестирању креативности и способности студената да обраде наставну јединицу по сопственом избору у временски ограниченим условима. У првом делу рада ћемо детаљно описати како ове вежбе функционишу и објаснити њихову корелацију са теоретским аспектима поменутог предмета. Кроз одговоре студената основних и мастер студија на упитник, у другом делу ћемо приказати позитивне и негативне аспекте овог вида припреме за будући позив наставника са посебним освртом на развој креативности, концизност, расположива дидак-тичка средства и дисциплину на часу. Поред тога, испитаћемо колико често се методичке вежбе обављају као и које су методе студенти имали прилике да при-мене. Коначно, будући да су међу испитаницима студенти са и без практичног искуства, упоредићемо очекивања студената основних студија са искуствима из стварне учионице студената мастер студија. Кључне речи: примењена лингвистика, microteaching, студенти, методика наста-ве енглеског језика Увод Microteaching у ретроспективи-историјски преглед Microteaching се, према Крукшчанку и Меткалфу појавио први пут на Универзитету у Стенфорду (Stanford University) шездесетих година двадесетог века, а касније прерастао у део експерименталног програма за обучавање на-ставника за рад у настави. Ове сесије које Брент и Томсон (1996) дефинишу као метод за припремање будућих наставника осмишљене су тако да представљају симулацију правог часа, при чему је смањена комплексност градива, али и број ученика. Концепти који се подучавају прилагођавају се према годишту коме се представљају или према задатом нивоу знања полазника. Садржај се најчешће поједностављује, према речима Гејџа и Де Ћека (Gage, 1963; De Cecco, 1968),

Medijska pismenost teži kod učenika razvijati znanja i sposobnosti, te poticati vrijednosti potrebne za djelovanje u društvu medija, a u hrvatskom odgojno-obrazovnom sustavu se realizira u okviru medijske kulture unutar kurikuluma Hrvatskog jezika. Cilj istraživanja je bio utvrditi razinu medijske pismenosti studenata jednopredmetnog studija pedagogije na Sveučilištu u Zagrebu i Rijeci s obzirom na osobne i odgojno-obrazovne faktore. Za potrebe istraživanja je konstruirana anketa kojom je anketirano 47 ispitanika. Većina studenata djeluje na srednjoj razini medijske pismenosti i medije najčešće koristi u informativne svrhe, te procjenjuje da su mediji iznimno
značajni u njihovom životu. Retrospektivno promatrajući studenti procjenjuju kako su najviše sadržaja vezanog uz medije tijekom dosadašnjeg školovanja obrađivali u sklopu nastave informatike te hrvatskog jezika. Broj položenih kolegija na kraju zimskog
semestra ak. 2019/2020. godine i stručna sprema roditelja ne utječu na učestalost razgovora između roditelja i studenata o medijima i medijskim sadržajima.