Popüler Culture

Popüler kültür neredeyse zamanımızda bir hastalık haline gelmiştir ve bu hızla devam ettiği sürece kuşak çatışmaları kaçınılmaz hale gelecektir. Yapılan araştırmalar uygulanan anketlerin %50 sinden çoğunda bu bilgilere ulaşmak mümkündür. Popüler kültür sadece kuşak çatışmalarına sebep olduğu söylenemez başka başka birçok başlık altında popüler kültürün etkilerini incelememiz mümkün.
Bu çalışma da kuşaklar arası popüler kültürde kuşakların nasıl etkilendiğine yönelik bilgiler sunulmaya çalışılmıştır.

Dr. Öğrt. Üyesi FERHUNDE KÜÇÜKŞEN ÖNER
Bartın Üniversitesi
foner@bartin.edu.tr
ÖZET
Sinemanın kendine has yapısal özelliklerinin dışında, sanatın diğer alanlarından beslenmesinin kronolojik açıdan diğer sanatlardan ‘sonra’ ortaya çıkması, görselliğini estetize edebilmek ve buna derinlik kazandırmak için farklı sanat metinlerine ihtiyaç duyması gibi kendiliğinden oluşmuş yahut sinema metninin anlamını yönlendirmek, görsellik, şiirsellik, kurgu katmak gibi tercihli pek çok nedeni vardır.
Resim sanatı renk ahenginden perspektif kazandırmaya, filmi bir sanat metni haline getirmekten sembolik/imgesel anlamlarla örülü bir metafora dönüştürmeye değin pek çok yapısal ve içerik odaklı unsurlarla sinemayı etkilemiştir. Bütün bu etkileme biçimlerinin dışında ressamların kendileri de sinema sanatının konusu olmuş, pek çok ressamın yaşamı sinemaya aktarılmıştır. Modigliani, Picasso, Artemisia, Van Gogh, Frida, Klimt,  Pollock, Basquiat, gibi ressamların yaşamı sinema metinlerinin ilhamdan öte konusu olmuştur. Sanatçıların biyografi ve sanatlarının biraradalığının izlenebileceği sinema, bu sanatçıları günümüz toplumunun gündelik ve sıradan yaşamının bir parçası biçimine dönüştürerek mi anlatır, sanatın var olma biçiminin görsel bir örneği olarak mı sunar?
Bu bildiride sinemaya konu olan ressamların yaşamı ve sanatının sinemaya aktarılma biçimi arasında karşılaştırılma yapılacaktır. Böylece sinemanın sanatçıları ele alma biçimi ve niyetleri ile yaşam-yapıt arasındaki benzerlik ve farklılar irdelenecek, sanatçıların sanat tarihinde anlatılma biçimleri ile sinemada yeniden üretimin bir parçası olarak ele alınma biçimi gözler önüne serilmeye çalışılacaktır.
Anahtar Kelimeler: Ressam, sinema, biyografi ve sanat, yapıt, sanat tarihi, popüler kültür

Popular series have aspects that infiltrate various areas of daily life/cultural fields in general. In other words, a popularized series may become a part of daily life practices of people. Numerous elements of the characters in a series, from a word to an act of behaviour, from their clothes to the spaces they live or spend time, touch upon the lives of the audience. Characters, spaces, events can integrate into life as if they are real. A popularized output of popular culture may easily draw the interest, albeit indirectly, of the whole society and gain popularity by slipping into other fields. For instance, popular series transcend the specific characteristics of the portrayed space by creating a distinct spatial perception and thus set the scene for a new popular field. Within the scope of this study, it is elaborated how a mansion in the Cappadocia region turned into a historical/touristic place through the TV series Asmalı Konak broadcasted in 2002-­‐‑ 2003 in Turkey. Semi-­‐‑ structured interviews with tourist guides working in the area and domestic tourists who visited the mansion were utilized in line with the aim of the study.

Aşk, toplumsal cinsiyet rollerinin üretildiği medyadaki sembolik üretimlerin en temel temalarından birisi olarak karşımıza çıkmaktadır. Reklamlarda, dizilerde, üçüncü sayfa haberlerinde kadın bedeni ve toplumsal cinsiyet temelli kadınlık halleri sıklıkla kullanılmakta ve böylece kadın, erkeğin bakışının nesnesi haline getirilmektedir. Aşk tanımlamaları da bu nesneleştirme üzerinden yapılmaktadır. Kadın dergileri, bu temsillerin yer aldığı en önemli mecralardan biridir. Popüler kadın dergilerinin ortak özelliği kadınlara, erkeğinin kendisine âşık olmasını sağlayacak, ya da o aşkı muhafaza etmesine yardımca olacak güzellik, çekicilik, erkeğini memnun etme ya da iyi bir ev hanımı olma gibi konularda tavsiyelerde bulunmasıdır. Bu ticari dergiler yayınladıkları çok sayıda reklamla kadınları tüketim davranışına yöneltmeye çalışmakta ve " Aşk " ın varlığının bu tüketim pratiklerine bağlı olduğu izlenimi yaratmaktadır. Bu çalışma için ele alacağımız İslami popüler kadın dergisi Turuncu ise temel olarak kadının tüketim nesnesi haline getirilmesine, kadın bedeninin erkeğin bakışına sunulmasına karşı çıkmaktadır. Ancak derginin bu " feminist " bakışının son yıllarda dönüşüme uğradığı ve derginin İslami moda dergisi biçiminde evrildiği görülmektedir. Bu çalışma öncelikle Turuncu Dergisi'nin tüketen, tüketilen ve cinsel nesne haline getirilen kadın kimliği karşısında kendi ideal kadın modelini, dolayısıyla kadın-erkek ilişkilerini nasıl ve hangi söylemlerle kurduğunu ortaya koymayı amaçlamıştır. Çalışmada Aşk'ın bedensel pratiklerin bir parçası haline nasıl getirildiği ve toplumsal iktidar ilişkilerini yeniden üretmek için nasıl araçsallaştırıldığı analiz edilmiştir. Bu amaçla derginin 2005-2006 yıllarına ait 22 sayısı üzerinde nicel, daha küçük bir örneklem üzerinde ise nitel analiz gerçekleştirilmiştir. Derginin " muhalif " söyleminin dönüşümünü analiz edebilmek amacıyla da 2014 ve 2015 yıllarına ait ulaşılabilen 10 sayı aynı şekilde analiz edilmiştir. Nicel analizde, dergide yer alan tüm yazıların konularına ve türlerine göre dağılımına bakılmıştır. En sık yer verildiği tespit edilen temalar arasından rasgele örneklem yöntemiyle seçilen yazılar üzerinde nitel analiz gerçekleştirilmiştir. Nitel analizde, yazının tematik yapısı, kurulan karşıtlıklar ve kullanılan sözcüklere bakılmıştır. Analiz sonucunda 2005-2006 yıllarında Turuncu Dergisi'nde kadının-her ne kadar derginin tüketim karşıtı bir söylemi olsa da-geleneksel rol kalıpları ile örtüşür biçimde temsil edildiği tespit edilmiştir. 2014-2015 yılları arasında incelenen sayılarda ise derginin bütünüyle " feminist " bakışını kaybettiği ve tüketim ve moda odaklı bir dergi haline geldiği sonucuna varılmıştır.

Günümüzde globalleşmeyle birlikte başta sosyal medya olmak üzere iletişim araçlarının insan hayatında yeri önemli bir hal aldı. Yeni nesil daha az kitap veya yazılı materyal okurken bunun yerine daha çok sosyal iletişim ağları veya medya üzerinden bilgi almaktadır. Bu bilgiyi alırken de daha çok dinleyici rolünü üstlenmektedir. Buna zahmetsizce haberdar edilme denilse de bir bakıma bunu bilgiyi sesli veya görüntülü öğrenme olarak da açıklayabiliriz. Eskiden bilgiye erişim daha güçken, kütüphaneler, ansiklopediler, dergiler revaçta iken şimdi ise internet (web) üzerinden doğruluğuna bakılmaksızın kolayca bilgi edinimi ortaya çıkmıştır. Sanayi toplumunun tüm dünyayı sardığı günümüzde bilgi çağı daha çok i-phone, hardisk, diziler, filmler, vd. iletişim üzerinden insanlara aktarılmaktadır.
20. yüzyılın sonlarında özellikle ABD ve Avrupa ülkeleri nesillerine bilgi aktarımını filmler ve diziler üzerinden vermeye başlamıştır. 21. yüzyılın başından itibaren ise sosyal ağlar facebook, twitter ile arama motorları Google, Yandex vb. unsurlar insanların hem ihtiyaçlarını belirlemek hem de ihtiyaçlarına cevap verecek bilgileri aktarmak için kullanılmıştır. ABD’nin en ileri teknolojiyle girdiği 21. yüzyıl bilgi çağında Rusya, Çin vd. ülkeler de kendi ağlarını oluşturarak vatandaşlarına bilgiyi doğrudan verebilmek adına yatırımlar yapmışlardır.
Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra dünyanın yeniden şekillendiği dönemlerde yeniden kurulan Sovyetler Birliği, Avrupa ve ABD nesillerine bilgi aktarımında yazılı basını ve kitapları kullanmıştır. Özellikle Sovyetler Birliği Döneminde tarihi romanlar toplumun kahramanlık ve milli duygularının artırılması için araç olmuştur. Birçok Sovyet yazarına tarihi roman yazmaları için siparişler verilmiştir. Aynı şekilde ABD de ise özellikle Vietnam Savaşı’ndan sonra filmler, diziler, fotoromanlar üzerinden milli kimlik oluşturulması için kaynak ayrılmıştır. Bilgiye ulaşmanın zor olduğu bu dönemlerde toplum kendisine ne sunulursa bünyeye onu kabul etmiştir. Fakat teknolojik gelişmeye bağlı olarak bilgiye erişimin kolaylaşması sonucunda tarih, yoğun talep gören alanlardan birisi haline gelmiştir. Bu arz-talep konusunda medyanın rolü oldukça dikkat çekicidir.
Genel Türk Tarihi açısından bakıldığında ise İslam Öncesi Türk Tarihi günümüz Türkiye’sinde belki de en az kaynağa sahip ve en çok merak edilen alanlardandır. Bu nedenle bu konuda çalışan uzmanlara duyulan ilgi de artmıştır. Medyanın sırf izlenme oranı kaygısıyla bilginin doğruluğunu kontrol etmeden girdiği savaşta tarihin toplum nezdinde tartışılması da gündemde olmuştur. Bu sunuşta bunun nedenleri, sonuçları ve doğru bilgiyi topluma nasıl vermek gerektiği üzerinde duracağız.