Travail Social, Questions De Société

*** TÜRKÇE ÖZET ***  U. MANÇO (2012) (sous la direction de), Affaires identitaires ? Identité à faire  ! Travail social et "vivre ensemble" - Expériences bruxelloises, L’Harmattan, Paris, 183 p. [U. MANÇO (yönetiminde), Kimlik Sorunları mı Yoksa İnşa Edilmesi Gereken Kimlikler mi ? Sosyal Çalışma ve Birlikte Yaşam - Brüksel Deneyimleri] (Kitabın editörüyüm ; giriş ve sonuç bölümlerinin ve iki bölüm üzerinden birincisinin yazarıyım)
Brüksel-Schaerbeek belediyesinin mali desteği ile 2008-2010 yılları arasında bilimsel tasarım ve yönetimim altında gerçekleştirilen uygulamalı sosyal çalışma araştırmasının (action research) kitap halinde yayımlanmış şekli. Uygulamalı araştırmanın amacı, Schaerbeek belediyesinde gençlik sorunları konusunda görevli sosyal hizmet uzmanları ve aynı belediye tarafından desteklenen sivil toplum kuruluşlarında yabancı kökenli gençlerle ilgilenen eğitmenlerin meslek içi eğitimlerini sağlamak. İki yıl boyunca toplam 80 kişilik sosyal hizmet uzmanı kitlesi, profesyonel deneyimlerini, mesleki sorunlarını ve çözüm önerilerini, gençlere yönelik sosyal çalışma yöntem ve felsefelerini birbirleriyle paylaştı. Uygulanan yöntem (6 haftada bir gerçekleşen ve 20 kişilik alt gruplar halinde düzenlenen konusu önceden belirlenmiş odak grup toplantıları) katılımcıların birbirlerini daha iyi tanıyıp ortak güven ortamı geliştirmelerine yol açtı; bilgi, beceri ve deneyim alış-verişinin en iyi şekilde gerçekleşmesini sağladı. Bu çalışma aynı zamanda, Brüksel Bölgesinin yoksul ve sosyal dışlanmışlığın sıkça rastlandığı bu ilçe belediyesinde yaşayan çoğu Müslüman ailelerin çocukları olan gençlerin, sosyal ve kimliksel sorunlarını, birinci el profesyonel tanıkların gözlem ve analizleri sayesinde çok boyutlu olarak ortaya çıkarttı.

En partant du témoignage d’une travailleuse sociale œuvrant dans un service à domicile au Québec, nous nous intéressons dans cet article à certaines expressions actuelles des tensions significatives vécues par les intervenants sociaux aujourd’hui. Nous cherchons à comprendre ce qui s’y joue d’un point de vue éthique, en lien avec les grandes transformations du champ du travail social, de son organisation, des politiques sociales qui le régulent, dans le cadre d’évolutions sociétales plus globales.  Nous montrons ainsi en quoi les cadres institutionnels et organisationnels du domaine de la santé et des services sociaux au Québec sont traversés de logiques divergentes, plongeant dans des orientations macrosociales qui véhiculent de nouvelles valeurs et des dispositifs de plus en plus standardisés, appuyés sur la « science » et sur des normes abstraites cadrant étroitement l’intervention. Parmi ces valeurs, nous avons identifié une emphase sur la responsabilité individuelle, mettant en avant le mérite au détriment de la solidarité, et une domination de la raison instrumentale tendant à occulter les horizons de sens et la spécificité des pratiques. Cette analyse ciblée d’enjeux éthiques clefs qui sous-tendent, selon nous, l’intervention sociale aujourd’hui met ainsi en évidence la force expressive possible des pratiques, leur capacité constituante et réflexive qui, si elle est valorisée, peut nourrir la vie des institutions, favoriser leur démocratisation et leur réflexivité. Elle pointe l’enjeu central de la prise en compte des usagers dans ce processus. Nous proposons, en conclusion, quelques pistes pour « travailler » les potentialités et les ouvertures de sens qui s’y expriment, quelques balises pour l’action et pour la construction de la professionnalité, afin de continuer à « travailler » la question du sens au cœur de la relation à l’usager.