| dbo:abstract
|
- Una evaporita o roca evaporítica és aquella roca, sovint formada per un sol mineral, que s'origina per la precipitació de sals quan s'evapora l'aigua en què estan dissoltes. Aquesta mena de roques es formen en els llocs de clima sec i calorós i, a més hi ha extensions d'aigua salada, com els aiguamolls i les llacunes costaneres, l'evaporació intensa de l'aigua fa que els minerals dissolts es precipitin. Aquesta precipitació forma dues roques:
* Guix: Constituït per l'acumulació de minerals del tipus del guix.
* Sal: Originada per l'acumulació de minerals del tipus de l'halita. (ca)
- Evaporit je obecné označení skupiny sedimentárních hornin vzniklých odpařením vody z roztoků, v převážné míře z mořských vod nebo slaných jezer. Některé definice dodávají, že evapority precipitují nejen v povrchových podmínkách, ale i těsně pod povrchem ze solanek, hlavně díky sluneční evaporaci. Minerálů, tvořících evaporitové horniny je asi 70, ale většina z nich netvoří významnější akumulace. Při odpařování se nejdříve srážejí nejméně rozpustné minerály a nakonec ty nejrozpustnější. Mezi typické příklady sledu vylučování minerálů patří dolomit, sádrovec nebo anhydrit, halit (sůl kamenná) a draselné a hořečnaté soli. Nejvýše uložené jsou nejrozpustnější soli. Termín zavedl v roce 1922. Sádrovec svrchněpermského stáří, , Slovenské rudohoří (cs)
- Evaporit (lateinisch evaporo ‚ausdampfen‘, ‚ausdünsten‘) bezeichnet ein chemisches Sedimentgestein, das sich in aridem Klima in Meeres- oder Seebecken durch Ausfällung aufgrund einer verdunstungsbedingten Übersättigung des Wassers an gelösten Mineralen bildet. Sedimentabfolgen, die entweder einen hohen Anteil an Evaporiten besitzen oder fast ausschließlich aus Evaporiten bestehen, werden auch als Salinar bezeichnet. Evaporitgesteine bestehen aus den sogenannten Evaporitmineralen, bei denen es sich um relativ leicht lösliche Verbindungen aus den Mineralklassen der Halogenide und Sulfate handelt. Die häufigsten Evaporitminerale sind Gips bzw. Anhydrit (beides Kalziumsulfat) und Halit (Natriumchlorid). (de)
- المتبخرات (أو رواسب التبخر ) هو معدن أو صخر يتكون بترسيب البلورات من الماء المتبخر. هناك نوعان من المتبخرات؛ البحرية التي تتشكل في المحيطات، وغير البحرية التي تتشكل في المسطحات المائية كالبحيرات. وتعتبر المتبخرات من الصخور الرسوبية التي تتشكل من الرواسب الكيميائية. تكونت المتبخرات في أحواض بحرية مغلقة نتيجة ارتفاع درجات الحرارة وزيادة تركيز ماء البحر أدى إلى ترسيب هذه الصخور والتي تكون ذات تركيز ملحي عالي. تتكون بعض المتبخرات بالقرب من الينابيع المحملة بالأيونات وتخرج على شكل محاليل مائية غير ثابتة. (ar)
- Evaporito, aŭ salŝtono, estas nomo por akvosolvebla minerala sedimento, kiu rezultas el koncentriĝo kaj kristaliĝo per vaporado el akveca solvaĵoj. Estas du tipoj de evaporitaj kuŝejoj: maraj, kiuj povas esti priskribitaj kiel oceanaj kuŝejoj, kaj ne-maraj, kiuj troviĝas en elstaraj akvejoj kiaj lagoj. Evaporitoj estas konsiderataj sedimentaj rokoj. Gipso, anhidrito, halito, karnalito, silvino estas evaporitoj. (eo)
- An evaporite (/ɪˈvæpəˌraɪt/) is a water-soluble sedimentary mineral deposit that results from concentration and crystallization by evaporation from an aqueous solution. There are two types of evaporite deposits: marine, which can also be described as ocean deposits, and non-marine, which are found in standing bodies of water such as lakes. Evaporites are considered sedimentary rocks and are formed by chemical sediments. (en)
- Ebaporita arroka sedimentario ez detritikoa da, prezipitazio kimikoz eratzen baita. Horregatik mineral mota bakarrekoak izaten dira normalean. (eu)
- Las evaporitas son rocas sedimentarias que se forman por cristalización de sales disueltas en lagos y mares de la costa. La mayoría de los depósitos explotables de yeso y sal común se han originado de esta manera. La cristalización requiere la sobresaturación del agua salada por las sales que contiene. El proceso es favorecido por condiciones climáticas, como una evaporación intensa, y estorbado por cualquier causa que aumente la dilución, como el aporte de agua dulce por los ríos o las precipitaciones, o la mezcla sin estorbos con el océano, cuya salinidad está muy por debajo de lo necesario. Las circunstancias anteriores se dan sobre todo en climas áridos, en latitudes tropicales que forman dos franjas a cada lado del ecuador; pero rocas evaporitas antiguas aparecen en todas las regiones de los continentes, formadas en épocas en las que el clima era allí favorable. Se requieren también condiciones topográficas específicas, que se presentan en forma de cuencas endorreicas y mares costeros casi cerrados. Las sales que se encuentran en las salmueras naturales varían en composición, aunque frecuentemente esta se asemeja a la del agua de mar. Se depositan en orden inverso al de sus solubilidades, lo que da lugar a la formación sucesiva de:
* Carbonatos: calcita y dolomita. Su precipitación comienza cuando la concentración del agua de mar ha reducido su volumen a la mitad.
* Sulfatos: yeso y anhidrita. Empieza cuando el volumen del agua se reduce a la quinta parte.
* Cloruros: halita (sal común) y luego sulfato y cloruro de magnesio. Cuando la concentración reduce el volumen a la décima parte o menos. (es)
- Deascáin mhianraí, cruthaithe trí chomhdhlúthú salann tuaslagtha (clochshalann, NaCl, is gipseam, CaSO4.2H2O, den chuid is mó) ón uisce. (ga)
- Evaporit adalah istilah untuk sedimen mineral yang larut dalam air yang dihasilkan dari pemekatan dan kristalisasi melalui penguapan larutan airnya. Terdapat dua jenis deposit evaporit: marina, yang juga dapat disebut deposit oseanik, dan non-marina, yang ditemukan di genangan seperti danau. Evaporit dianggap sebagai batuan sedimen dan terbentuk dari sedimentasi kimia. (in)
- Les évaporites ou roches évaporites, encore nommées roches évaporitiques, roches salines ou encore roches chimiques salines, désignent de manière générique des roches sédimentaires constituées de sels minéraux. Cette matière saline était préalablement dissoute dans différents milieux aqueux, mais elle a précipité, en conséquence d'une surconcentration interne ou sursaturation des diverses solutions salines. Ces formations salines en séquences déterminées, dénommées séries évaporitiques, ont été ensuite lentement asséchées, comprimées, compactées au cours de processus complexes, en particulier lors de la diagenèse ou ses prémices. Elles se retrouvent souvent dans des alternances d'argiles souvent bariolées ou gypsifère, ou en présence de dolomies et calcaires dolomitiques. (fr)
- 蒸発岩（じょうはつがん、evaporite）とは、湖（主に水の供給量が限られる塩湖であることが多い）が干上がった際に水中に溶けていた物質が析出し、生成した岩石（堆積岩）。 (ja)
- Een evaporiet is een gesteente dat is ontstaan door indamping. Als de verzadiging van mineralen en zouten die opgelost zijn in (zee)water te hoog wordt, slaan deze neer en vormen een indampingslaag. Naarmate er meer verzadiging en toch verse aanvoer van water plaatsvindt, wordt het pakket evaporieten steeds dikker. Voorbeelden van evaporieten zoals uit de geologie zijn
* Haliet (steenzout (NaCl))
* Anhydriet (CaSO4, ontstaat uit gips (CaSO4.H2O) door indamping en verlies van het water) (nl)
- Le evaporiti sono sedimenti minerali formatisi dalla deposizione di sali minerali, naturalmente presenti nelle acque, a causa dall'evaporazione che riducendo il volume di acqua fa aumentare la concentrazione dei soluti al di sopra del valore massimo di saturazione, con conseguente precipitazione dei sali. (it)
- Ewaporaty (ewaporyty) – osady pochodzenia chemicznego, utworzone z łatwo rozpuszczalnych minerałów, które wytrącają się z roztworu wodnego w czasie jego odparowania (łac. evaporatio = parowanie). Ewaporaty powstają wskutek silnego parowania wody morskiej (zatok, lagun, zamkniętych mórz) lub słonych jezior w klimacie suchym i gorącym.
* Na ogół chemizm wód morskich jest jednolity, dlatego powstające w nich ewaporaty maja również podobny skład. Są to najczęściej skały gipsowe, anhydrytowe, sole kamienne i potasowo-magnezowe.
* Bardziej zmienny skład chemiczny wykazują wody jeziorne, dlatego też tworzące się tu ewaporaty mają bardziej różnorodny strukturę mineralną. Wskutek ewaporacji wód jeziornych tworzą się osady węglanów sodu, osady mirabilitowe i tenardytowe, osady borowe, skały azotanowe. Osady pochodzenia jeziornego są mało rozpowszechnione w skorupie ziemskiej. Ewaporaty składają się z chlorków i siarczanów sodu, potasu, magnezu, wapnia oraz niektórych węglanów, boranów i azotanów. Do ewaporatów należą: gips, anhydryt, dolomit, halit, sylwin, glauberyt, kizeryt, karnalit, kainit, epsomit, mirabilit, tenardyt, boracyt, colemanit, uleksyt, boraks rodzimy, soda rodzima (natron).Minerały ewaporatowe wytracają się w ściśle określonej kolejności, zgodnie z tzw. „cyklem ewaporatowym”, tj.: 1.
* kalcyt, CaCO3 (w rzadkich wypadkach nie występuje) 2.
* dolomit, CaMg(CO3)2 3.
* gips, CaSO4·2H2O (czasami nie występuje) 4.
* anhydryt, CaSO4 5.
* , K2Ca2Mg(SO4)4·2H2O 6.
* halit, NaCl 7.
* sylwin, KCl 8.
* sole potasowo-magnezowe. Ewaporaty są skałami pospolitymi i szeroko rozpowszechnionymi w wielu rejonach Ziemi. Tworzą się współcześnie w strefie półpustynnego i gorącego klimatu, gdzie opady są znikome, m.in. w Kalifornii i Nevadzie oraz na Bliskim Wschodzie (rejon zatoki Perskiej). Powstają w odciętych od morza lagunach lub w wypełnionych wodą zagłębieniach nadmorskich równin (sebkha), również na obrzeżach jezior słonych (playa). Na obszarze dzisiejszej Polski pokłady ewaporatów tworzyły się kilkakrotnie:
* w permie – złoża soli kamiennej i gipsów oraz anhydrytów okolic Kłodawy i Inowrocławia oraz złoża anhydrytów w Nowej Soli na Śląsku i okolicach Polkowic
* w miocenie – złoża w miejscowościach: Wieliczka i Bochnia (sól kamienna, anhydryty), dolina Nidy (gipsy) (pl)
- Na visão tradicional, evaporito(a) ou depósito salino é uma rocha sedimentar formada pela cristalização e precipitação química dos sais dissolvidos em um meio aquoso, devido a um processo de evaporação. Seu ambiente de formação são bacias fechadas sujeitas a evaporação intensa. Seu precipitado gera depósitos de cloretos, sulfatos, boratos e carbonatos. Há dois tipos de depósitos de evaporação marinha, que também pode ser descrito como depósitos do oceano, e não-marinhas que são encontradas em corpos de água, como lagos. Evaporitos são considerados rochas sedimentares químicas. (pt)
- Evaporiter är sedimentära saltbergarter som framkommit genom kristallisation då vatten avdunstar (evaporerar) från saltvatten. Typisk evaporit som framkommit ur vattenlösning är stalagmit eller stalaktit.[källa behövs] Evaporiter består huvudsakligen av ämnen som halit, gips och kaliumrika salter. (sv)
- Эвапориты (от лат. evaporo — испаряю) — минералы и химические осадки, выпавшие из пересыщенных растворов. Представляют собой продукты испарения воды путём её постепенного сгущения в полузамкнутых и замкнутых водоёмах под воздействием солнечной радиации. Эвапориты могут быть как жидкими (седиментационные рассолы), так и твёрдыми (осадки минералы). Термин впервые был введён по отношению к седиментационным рассолам советским геологом Михаилом Георгиевичем Валяшко, а к породам — норвежским геологом В. М. Гольдшмидтом. К эвапоритам относятся осадки и рассолы современных морских заливов и лагун (Каролино-Бугаз, Сиваш, и прочие), морских и континентальных (соляные марши, такыр, болота), континентальных озёр . Все водоёмы, где образуются эвапориты, расположены в аридных и полуаридных климатических зонах. Осадки в них представлены набором минералов от труднорастворимых (хемогенный кальцит, гидромагнезит, гипс) до легкорастворимых (галит, астраханит, мирабилит, глауберит, эпсомит, карналлит). Из ископаемых отложений к ним относятся соляные породы позднего плиоценового возраста (Кайдакский калийный бассейн, полуостров Бузачи), а также те галогенные отложения, которые образовались из морских, континентальных и слабоминерализованных гидротермальных вод в процессе повышения их минерализации солнечным испарением (галогенез). Для данных водоёмов характерным является колебания солёности воды, что становится причиной избирательного выпадения в осадок солей вместе с нарастанием их минерализации под действием солнечного испарения. Последовательность выпадения солей находится в зависимости от химического состава солевого раствора. В первую очередь осаждаются кальцит и доломит, за ними — сульфаты кальция — гипс и ангидрит. Впоследствии выпадают в осадок легкорастворимые соли — бораты и хлориды. Солеродные бассейны в геологическом прошлом обычно располагались во впадинах конечного стока на территории аридной климатической зоны, отделяясь от основной акватории (морской или океанической) промежуточными морскими бассейнами, где морская вод подвергалась сгущению и метаморфизации. Галогенные накопления рифтов характеризуются большой мощностью (до 4-6 км на рифте Красного моря). В галогенных рифтовых образованиях отмечаются повышенные концентрации железа, марганца, цинка, свинца, меди и серебра. (ru)
- Евапорити (рос. эвапориты, англ. evaporites, нім. Evaporite m pl) — мінерали, які утворюються внаслідок випаровування розчинів. Евапорити можуть бути рідкими (розсоли) і твердими (осади). (uk)
- 蒸发岩 （evaporite）是一种水溶性沉积矿物，由水溶液蒸发浓缩和结晶而成。蒸发沉积物有两种类型：海相沉积物，也可称为海洋沉积物；非海相沉积物，存在于湖泊等静止水体中。蒸发岩被认为是沉积岩，是由化学沉积形成的。 (zh)
|
| rdfs:comment
|
- Una evaporita o roca evaporítica és aquella roca, sovint formada per un sol mineral, que s'origina per la precipitació de sals quan s'evapora l'aigua en què estan dissoltes. Aquesta mena de roques es formen en els llocs de clima sec i calorós i, a més hi ha extensions d'aigua salada, com els aiguamolls i les llacunes costaneres, l'evaporació intensa de l'aigua fa que els minerals dissolts es precipitin. Aquesta precipitació forma dues roques:
* Guix: Constituït per l'acumulació de minerals del tipus del guix.
* Sal: Originada per l'acumulació de minerals del tipus de l'halita. (ca)
- المتبخرات (أو رواسب التبخر ) هو معدن أو صخر يتكون بترسيب البلورات من الماء المتبخر. هناك نوعان من المتبخرات؛ البحرية التي تتشكل في المحيطات، وغير البحرية التي تتشكل في المسطحات المائية كالبحيرات. وتعتبر المتبخرات من الصخور الرسوبية التي تتشكل من الرواسب الكيميائية. تكونت المتبخرات في أحواض بحرية مغلقة نتيجة ارتفاع درجات الحرارة وزيادة تركيز ماء البحر أدى إلى ترسيب هذه الصخور والتي تكون ذات تركيز ملحي عالي. تتكون بعض المتبخرات بالقرب من الينابيع المحملة بالأيونات وتخرج على شكل محاليل مائية غير ثابتة. (ar)
- Evaporito, aŭ salŝtono, estas nomo por akvosolvebla minerala sedimento, kiu rezultas el koncentriĝo kaj kristaliĝo per vaporado el akveca solvaĵoj. Estas du tipoj de evaporitaj kuŝejoj: maraj, kiuj povas esti priskribitaj kiel oceanaj kuŝejoj, kaj ne-maraj, kiuj troviĝas en elstaraj akvejoj kiaj lagoj. Evaporitoj estas konsiderataj sedimentaj rokoj. Gipso, anhidrito, halito, karnalito, silvino estas evaporitoj. (eo)
- An evaporite (/ɪˈvæpəˌraɪt/) is a water-soluble sedimentary mineral deposit that results from concentration and crystallization by evaporation from an aqueous solution. There are two types of evaporite deposits: marine, which can also be described as ocean deposits, and non-marine, which are found in standing bodies of water such as lakes. Evaporites are considered sedimentary rocks and are formed by chemical sediments. (en)
- Ebaporita arroka sedimentario ez detritikoa da, prezipitazio kimikoz eratzen baita. Horregatik mineral mota bakarrekoak izaten dira normalean. (eu)
- Deascáin mhianraí, cruthaithe trí chomhdhlúthú salann tuaslagtha (clochshalann, NaCl, is gipseam, CaSO4.2H2O, den chuid is mó) ón uisce. (ga)
- Evaporit adalah istilah untuk sedimen mineral yang larut dalam air yang dihasilkan dari pemekatan dan kristalisasi melalui penguapan larutan airnya. Terdapat dua jenis deposit evaporit: marina, yang juga dapat disebut deposit oseanik, dan non-marina, yang ditemukan di genangan seperti danau. Evaporit dianggap sebagai batuan sedimen dan terbentuk dari sedimentasi kimia. (in)
- Les évaporites ou roches évaporites, encore nommées roches évaporitiques, roches salines ou encore roches chimiques salines, désignent de manière générique des roches sédimentaires constituées de sels minéraux. Cette matière saline était préalablement dissoute dans différents milieux aqueux, mais elle a précipité, en conséquence d'une surconcentration interne ou sursaturation des diverses solutions salines. Ces formations salines en séquences déterminées, dénommées séries évaporitiques, ont été ensuite lentement asséchées, comprimées, compactées au cours de processus complexes, en particulier lors de la diagenèse ou ses prémices. Elles se retrouvent souvent dans des alternances d'argiles souvent bariolées ou gypsifère, ou en présence de dolomies et calcaires dolomitiques. (fr)
- 蒸発岩（じょうはつがん、evaporite）とは、湖（主に水の供給量が限られる塩湖であることが多い）が干上がった際に水中に溶けていた物質が析出し、生成した岩石（堆積岩）。 (ja)
- Een evaporiet is een gesteente dat is ontstaan door indamping. Als de verzadiging van mineralen en zouten die opgelost zijn in (zee)water te hoog wordt, slaan deze neer en vormen een indampingslaag. Naarmate er meer verzadiging en toch verse aanvoer van water plaatsvindt, wordt het pakket evaporieten steeds dikker. Voorbeelden van evaporieten zoals uit de geologie zijn
* Haliet (steenzout (NaCl))
* Anhydriet (CaSO4, ontstaat uit gips (CaSO4.H2O) door indamping en verlies van het water) (nl)
- Le evaporiti sono sedimenti minerali formatisi dalla deposizione di sali minerali, naturalmente presenti nelle acque, a causa dall'evaporazione che riducendo il volume di acqua fa aumentare la concentrazione dei soluti al di sopra del valore massimo di saturazione, con conseguente precipitazione dei sali. (it)
- Na visão tradicional, evaporito(a) ou depósito salino é uma rocha sedimentar formada pela cristalização e precipitação química dos sais dissolvidos em um meio aquoso, devido a um processo de evaporação. Seu ambiente de formação são bacias fechadas sujeitas a evaporação intensa. Seu precipitado gera depósitos de cloretos, sulfatos, boratos e carbonatos. Há dois tipos de depósitos de evaporação marinha, que também pode ser descrito como depósitos do oceano, e não-marinhas que são encontradas em corpos de água, como lagos. Evaporitos são considerados rochas sedimentares químicas. (pt)
- Evaporiter är sedimentära saltbergarter som framkommit genom kristallisation då vatten avdunstar (evaporerar) från saltvatten. Typisk evaporit som framkommit ur vattenlösning är stalagmit eller stalaktit.[källa behövs] Evaporiter består huvudsakligen av ämnen som halit, gips och kaliumrika salter. (sv)
- Евапорити (рос. эвапориты, англ. evaporites, нім. Evaporite m pl) — мінерали, які утворюються внаслідок випаровування розчинів. Евапорити можуть бути рідкими (розсоли) і твердими (осади). (uk)
- 蒸发岩 （evaporite）是一种水溶性沉积矿物，由水溶液蒸发浓缩和结晶而成。蒸发沉积物有两种类型：海相沉积物，也可称为海洋沉积物；非海相沉积物，存在于湖泊等静止水体中。蒸发岩被认为是沉积岩，是由化学沉积形成的。 (zh)
- Evaporit je obecné označení skupiny sedimentárních hornin vzniklých odpařením vody z roztoků, v převážné míře z mořských vod nebo slaných jezer. Některé definice dodávají, že evapority precipitují nejen v povrchových podmínkách, ale i těsně pod povrchem ze solanek, hlavně díky sluneční evaporaci. Minerálů, tvořících evaporitové horniny je asi 70, ale většina z nich netvoří významnější akumulace. Termín zavedl v roce 1922. Sádrovec svrchněpermského stáří, , Slovenské rudohoří (cs)
- Evaporit (lateinisch evaporo ‚ausdampfen‘, ‚ausdünsten‘) bezeichnet ein chemisches Sedimentgestein, das sich in aridem Klima in Meeres- oder Seebecken durch Ausfällung aufgrund einer verdunstungsbedingten Übersättigung des Wassers an gelösten Mineralen bildet. Sedimentabfolgen, die entweder einen hohen Anteil an Evaporiten besitzen oder fast ausschließlich aus Evaporiten bestehen, werden auch als Salinar bezeichnet. (de)
- Las evaporitas son rocas sedimentarias que se forman por cristalización de sales disueltas en lagos y mares de la costa. La mayoría de los depósitos explotables de yeso y sal común se han originado de esta manera. Las sales que se encuentran en las salmueras naturales varían en composición, aunque frecuentemente esta se asemeja a la del agua de mar. Se depositan en orden inverso al de sus solubilidades, lo que da lugar a la formación sucesiva de: (es)
- Ewaporaty (ewaporyty) – osady pochodzenia chemicznego, utworzone z łatwo rozpuszczalnych minerałów, które wytrącają się z roztworu wodnego w czasie jego odparowania (łac. evaporatio = parowanie). Ewaporaty powstają wskutek silnego parowania wody morskiej (zatok, lagun, zamkniętych mórz) lub słonych jezior w klimacie suchym i gorącym. Ewaporaty składają się z chlorków i siarczanów sodu, potasu, magnezu, wapnia oraz niektórych węglanów, boranów i azotanów. Ewaporaty są skałami pospolitymi i szeroko rozpowszechnionymi w wielu rejonach Ziemi. (pl)
- Эвапориты (от лат. evaporo — испаряю) — минералы и химические осадки, выпавшие из пересыщенных растворов. Представляют собой продукты испарения воды путём её постепенного сгущения в полузамкнутых и замкнутых водоёмах под воздействием солнечной радиации. Эвапориты могут быть как жидкими (седиментационные рассолы), так и твёрдыми (осадки минералы). Термин впервые был введён по отношению к седиментационным рассолам советским геологом Михаилом Георгиевичем Валяшко, а к породам — норвежским геологом В. М. Гольдшмидтом. (ru)
|
