Aydanur Yenel

Cultural architectural heritage is an important urban focus that forms the core of the historical environment and houses the historical buildings of ancient settlements. The developments in technology that the Industrial Revolution brought about in the 18th century increased rapidly until the beginning of the 20th century as it took the whole world under its influence, the production with human power was transferred to machines, and the factories were started to be built.

Industry is a production technique phenomenon. Due to its historical and social nature, industrial buildings, which are among the historical buildings, are an important architectural heritage that includes the historical, technological, social, architectural, and scientific values of the industrial culture of the period. With the expansion of cultural heritage, the concept of “industrial heritage” emerged. Modern conservation approach gains importance today in the protection and re-evaluation of industrial heritage. In conservation studies, it is important not only to conserve the building structure, but also to conserve it with the traces of the production technique that forms its identity. However, today, in our country, which entered the industrialization process long after the West, the necessary importance and attention, is not paid to the industrial structures. With the change in the social and economic conditions of the time, industrial structures with historical value, most of which lost their function, became unusable by abandoning or destroying.

The aim of this study is to determine the social, architectural, and usage characteristics of the industrial buildings established in different periods of history in Anatolia, to perform their typological determinations and structural analyzes and to examine their effects on the city view. Building conservation and evaluation is about raising awareness of new uses and methods, industrial heritage conservation and their re-functioning and covers the process of making new/contemporary interior design. In the context of re-evaluation, original design works that do not harm historical identity and are designed to be recycled to restore urban memory and identity were examined within the scope of the course “Industrial Heritage and Conservation” by selecting five examples in the text with Hasan Kalyoncu University Architecture-Interior Architecture Department’s students in the semesters of 2020-2022. One example was completely destroyed and does not exist at present.

In the study it was aimed to research and document the past and current information for the re-functioning of industrial heritage buildings in the field of design or for idle industrial heritage buildings; to strengthen design awareness; to contribute to the emergence of holistic knowledge and processes in a transparent way by developing educational models and project studies through efficient methods thanks to conscious and responsible individuals.

Tarihi gelişim süreci içerisinde bütün kültürel alanlardaki İslamiyet’in etkisi, Hindistan mimarisi ve kültürünün gelişmesinde de görülmektedir. Hindistan’a Orta Doğu ülkeleri tarafından yapılan askeri seferler Müslümanlar hâkimiyetindeki bir devletin teşekkül etmesine, dolayısıyla Hindistan’ın kültürü ve edebiyatına da büyük etki yapmıştır. O dönem tarihçilerinin yazdıklarına göre Delhi, büyük şehirlerden birine dönüşmüş; Türk-İslam kültürünün devam etmesi sonucu sanat ve mimarlık alanında, Hindistan’ da yeni ve eşi görünmeyen bir mimari üslupla eşsiz anıtlar inşa edilmiştir.
Mimari anıtlar, Delhi Türk Sultanlığı sırasında Hindistan’da İslami yapılar ağırlık kazanmaya başlamış; camiler, minareler, mezarlıklar ve medreseler yapılmıştır. Heykelle süslenmeksizin inşa edilen oranlı ve muhteşem yapılar Hindistan için bir yenilik olup Hint İslam mimarlık sanatının temeli atılmıştır. Birkaç yüzyılı bulan ve geniş çapta yürütülen yapı işlerinin devam etmesi yeni şehirleri meydana getirmiştir.
Bildiride, Hindistan coğrafyasında kurulmuş Hint mimarisinde, sanatında, kültürel alanlardaki gelişmesinde Türk dünyasının,  İslamiyet’ in dolayısıyla Türk mimarisinin etkisi ve nedenleri araştırılacaktır. Türk kültürünün geniş bir coğrafyaya yayılarak, komşu uygarlıkla kurduğu etkileşim ve günümüzde tüm dünyaca bilinen-tanınan, Babürlülerin İslam ve Dünya kültürüne kazandırdığı Babürlü Mimari eserlerin (Türk eserlerin) üslubuna değinilecektir:
- Tarihsel perspektif içerisinde mimari öğelerin sanat ve tasarım
        açısından irdelenmesi,
- Babürlü dönemi yapılarında, sanat ve tasarımın biçimsel olarak
        İncelenmesi ve yorumlanması,
- Tarihi çevre içerisindeki yaşama biçiminin değişimi ve tasarım
        yöntemlerinin mimariye-mekâna etkisi,
- Tarihi süreç içerisinde sosyo-kültürel değişimin mimariye ve
        Mekân tasarımına etkisi,
Elde edilen veriler ışığında kent mekânlarındaki değişimleri daha yakından izleme olanağı ile sürece ilişkin temel bir bakış açısı kazandırması hedeflenmektedir.

İnsanlık tarihinin izlerini barındıran Anadolu; tarihsel gelişimini tüm evreleriyle simgeleyen anıtsal yapıları, geleneksel konut dokusu ve geçmişteki büyük uygarlıkların bıraktıkları belgesel değerleri günümüze yansıtan kültürel kimliğiyle, dünyanın önemli ülkelerinden birisidir.
Yurdumuzun dört bir yanından kültürel mirasın korunması ve yaşatılması için verilen uğraşların haberleri her geçen gün artmaktadır. Koruma yeni bir evreye girmiş bulunmaktadır. Ancak, bu gelişmeler, koruma uygulamalarının istenen düzeye geldiği anlamına gelmemektedir. Evrensel restorasyon, işlevlendirme ve kullanım ilkelerini yerine getirme çabaları, pek çoğu yok olma aşamasına gelen bir çok tarihi eseri kurtarmak için ne yazık ki yeterli olamamıştır. Koruma uzmanlarınca eleştirilere maruz kalan, restorasyon uygulamalarına tanık oluyoruz.
Kentsel koruma aşamasında, geleceğin kimlik kentlerini oluşturmada, stratejik planlama, gelişmiş restorasyon teknikleri, malzeme bilgisi, çağın estetik anlayışı gibi korumanın niteliğini yükseltmeye yönelik çalışmaların artırılması zorunludur. Anadolu tarihinin çeşitli dönemlerinden miras kalan varlıklarını hayata kazandırma çabaları sürdükçe, vizyon sahibi koruma ekiplerinin projelerde görev almaları, kurumlar arası bağı da güçlendirecektir.
Geçmişin sivil mimari örneklerini yaşatmanın yanında, geleneksel yaşam kültürü ürünlerini de değerlendiren, kentte kültür turizmine uygun güncel işlevlendirmeler ile kent ekonomisine artı değer sağlayan girişimler, kentlerimizi güçlendirmektedir. Çağımızın dünya koşulları, yaşanılan deneyimler, kentlere yeniden yapılanma süreçlerinde yol gösteren yeni kavram ve yaklaşımları da gündeme getirmiştir.
Kenti değerli, ayrıcalıklı gösteren, özenle yapılmış restorasyonlardan anlaşılmaktadır. Pul Müzesi örneğinde olduğu gibi, Cumhuriyet döneminin Modernist yapıları da kent tarihinin bellek değerleri açısından alana değer katması, korunma önceliği açısından seçilmesi; kentleri kimlikli bir geleceğe taşıyacak yaklaşımlar sonucunda geliştirilen bu projeler, yarınlarımızın parlak geleceğinin göstergeleridir.

Yaşamımızda mimarlık, yalnızca bir barınak olmayıp, insan etkinliğinin ve özleminin fiziksel kaydı olup bizlere bırakılmış kültürel kalıttır. Kahn’ın “Mimarlık doğanın yapamadığıdır” diye yazdığı gibi ister istemez bizi devamlı olarak etkiler, davranışlarımızı şekillendirir, ruhsal durumumuzu belirlediğinden kendisinden kaçınamadığımız yapı bilimi ve sanatıdır.
Resim, heykel, çizim ya da diğer görsel sanatlardan ayrı olarak, insan davranışını etkileme ve koşullama gücüne sahiptir. İşlevsel yararlılık ve yapısal gösteriden daha çok insan yaşamını şekillendiren biçimdir. Mimarlığın tarihi, mekânı biçimlendiren insanlığın tarihi ile başlar. Simgesel bir temsil olduğunu da unutmamamız gerekmektedir; örneğin Karnak’taki Mısır Tapınağı’nın hipostil salonunun dev taş sütunları arasında yürürken ya da Roma’daki Pantheon’un kubbesi tarafından örtülen geniş mekânın merkezine doğru sanki yerçekimi tarafından çekiliyormuşçasına çekilirken; sonsuza dek yaşamayı başardıklarının kanıtıdır. Mimarlık Sanatını ve simgesel söylemini daha açık olarak anlamanın en iyi yolu simgeselciliğinin ele alınması ile Yararlılık ya da İşlevsellik, Sağlamlık ve Görsel Güzellik yönlerinin, iyi yapı yapmanın koşullarının araştırılmasıdır. Sonsuzluğa, insan belleğinde bırakılan izlerle; anlıksal ve sanatsal düzeyle ulaştıkları yetkinlikle gerçekleştirilmiştir. Parthenon'un evrenselliğinin kanıtıdır. Mimarlık yapı kurma sanat kültürünün uluslararası bir dokudan oluşması; Barok Avrupa sanatının İtalya, İspanya ve Orta Avrupa’  dan Rusya’ ya yayılmasına paralel olarak, Hint mimarisinin Güney ve Uzak Doğu’ ya yayılması sanat kültürünün sınırlar aşan etki gücünü açıklamaktadır. Dünya’ da kültürel ve siyasi kimliğin sonucu yerleşimcilerin ürettiği fiziksel dünyayı gerçekçi bir şekilde yansıtan sanat eserleri, Prehistorya’ dan 20. yüzyıla kadar süslü ya da sade olması çoğunlukla yapıtın işlevselliğine göre değişim göstermiştir. 
Bildirinin amacı, Sanata ilgi duyarak, çeşitli tarihsel çağlar ve sanat hareketleri hakkında kısa, ancak derinlemesine bilgilerle insanı keşif yolculuğuna çıkarmak, Sanatçının bakış açısının yapıtın niteliğine nasıl katkı sağladığını analiz etme konusunda bilgilenmiş bir algı geliştirmeye ve sanatın dilini tanıma belki de önümüzde yepyeni bir dünyanın açılmasına neden olacaktır.

Due to migration from rural to urban starting in the early years of the
Republic in Ankara, rapid population growth from the 1950s to the present, and unplanned construction units, the sustainable planning approach in the city center could not be preserved. Stream beds opened to construction have lost most of their natural and historical values due to the housing around them. The lost natural values of Ankara continue to flow quietly, under the surface, covered, under all the traffic burden of the city, and taken underground and in concrete channels.

Architectural cultural heritage is the most concrete document that conveys the socio-cultural identity values of societies in the rapidly changing world of the physical environment, which is the main objective of conservation. The protectorate was developed in the historical process. The physical formations that make up the components of the historical environment are located in the social memory of the city and constitute the identity of the city.
It is an undeniable fact that modern society and deep-time living will also increase the quality of life. Conservation, as a part of the philosophy of contemporary life, is important in the theoretical framework of today. In our historical architectural values, it is envisaged that new additions may be designed in the process of change which will not be left to coincidence in practice. New functions in this transformation process of cultural heritage contain unique or differences.
The article deals with the transfer of historical architectural structures to the present and the future, redesigning the structure and changing its function, and providing theoretical and practical information. To discuss the concept of design criteria of contemporary additional applications to be added to historical structures and historical structures in the context of conservation and reuse problems of architectural heritage;
The aim of this course is to provide infrastructure for the conservation and arrangement of historical architectural areas in the historical process, and to ensure the transformation of living spaces into contemporary living spaces that meet the needs of today’s space by integrating contemporary additional-volume / structures.
For this purpose, unique alternative design works that are carried out in reversible and not harmful to the historical identity of the historical buildings in cities in Turkey whose production and stories lead to very different perceptions were discussed as a subject of the course “Modern Settlement in the Historical Environment” that was offered in the Fall-Spring semesters of the academic years of 2017-2018-2019 for Master’s Students of the Department of Architecture at Hasan Kalyoncu University. In the renovation processes of these buildings in the historical texture both singly and on the level of the entirety of the texture, examples with forms that reflect the architectural characteristics of the period of annexes that were made, were modern materials and construction systems were used, were discussed in the context of protection and identity.

Kentler, tarihsel süreç içinde teknolojinin gelişmesiyle birlikte, değişip dönüşerek ve şekillenerek, farklı dönemlerin izlerini sürdürmektedir. Modern çağın kültürel eğilimleri sonucu; zaman, mekân, kültür ve kültürün yapıtaşlarını meydana getiren anlatılar bütünü, iletişim biçimine dönüşmektedir.
Kültürel mimari miras, tarihsel çevrenin çekirdeğini oluşturan ve eski yerleşmelerin tarihi yapılarını barındıran önemli kentsel odaktır. Doku olarak büyük değişimler geçirmiş olmalarına rağmen, tarihsel süreklilik, geçmişin izleri ve fiziksel değerlerin varlığı kentin geleneksel bölümüne hizmet vermektedir. Günümüzde mimari mirasın korunması ve yeniden kullanım sorunları bağlamında, tarihi çevrenin çağdaş, ekonomik ve sosyal yaşamla bütünleşebilmesi için nasıl bir çözüm yoluna gidilmesi süreci önem kazanmaktadır.
Kent ve mimarlıkta ortak kurgu, yeni yaşam biçimlerinde tasarım problemi konusunda derinleşmektedir. Geçmişte yapılanların, gelecekte yapılacaklarla nasıl dönüştürüldüğü bu bağlamda önemli kentsel sorunlardandır. Mimari koruma ve kültürel mirasın yeniden işlevlendirilmesi; bu konulardaki bilinci geliştirmek, mimarlık mesleğimizin gidişatını değerlendirmek, kentsel bellek ve kimliğin geri kazandırılması ve kentsel sit içerisinde yer alan yeni ek ve çağdaş bir yapı tasarımı sürecini kapsamaktadır.
Çalışmanın amacı, kentsel sit içerisinde tarihi çevre koruma düşüncesinin yeni tasarımla bütünleşmesi, koruma kültürüne katkısı, yerel kimliğin korunarak, kentsel ve kamusal açıdan mimarlığa, şehirciliğe, siyasete, korumaya, hafızaya ve mekâna dair çok yönlü çözüm önerileri üretilerek başarılı sonuçlara ulaşılmasıdır. Korumacılık bağlamında kentsel hafızanın olduğu yerleşimlerde, yeniden var olanı koruyarak, kimlik değerlerini zedelemeden yeni bir yapı üretme uygulamaları ve tasarım kriterleri çalışmada ortaya konulmuştur.
Koruma ve mimarlık alanında günümüzde önemli sorunsallar olarak öne çıkan, “tarihi çevre”, “çağdaş yapı” ve “sürdürülebilir tarihi yapı” gibi kavramlar çalışma kapsamında değerlendirilmiştir. Bu bağlamda, koruma bilincinin yüksek olduğu, çağdaş ek ve yapılarla gündeme gelen Gaziantep kentimizdeki örnekler incelenmiştir. Kentteki tarihi mimari yapıların günümüze ve geleceğe aktarılması amacıyla teorik ve uygulamaya yönelik bilgilenmenin sağlanması ile tarihi kimliğine zarar vermeyen ve geri döndürülebilecek biçimde tasarlanan özgün tasarım çalışmaları;  Hasan Kalyoncu Üniversitesi Mimarlık Bölümü Yüksek Lisans Öğrencileri ile 2018 yılı Bahar-Güz döneminde “Tarihi Çevrede Çağdaş Yapılaşma” ders konusu olarak ele alınmıştır.

Since the onset of settled life of mankind to the present day, cities have carried the traces of different historical periods, with the development of technology — with its being changed, transformed and shaped in the historical process. Due to the cultural tendencies of the modern age, we see that cities transform narratives, which constitute time, place, culture and building blocks of culture, entirely into a form of communication.
The design problem deepens the issue based on the fact that architecture and engineering    professions are creating new forms of life. The architecture of the future is becoming one of the phenomena that direct designers to develop visions, but also make them very concerned just as much. Evaluating the course of the profession of architecture and the quest of transforming what is done in the past by what to do in the future — by creating solutions to problems — are also one of the most important urban problems. Architectural conservation covers the process of designing a new additional and contemporary building within an urban site in the context of restoring the urban memory and identity, and enhancing awareness of the re-functioning of cultural heritage. The redesigning of historic architectural buildings was addressed in terms of architectural conservation and urban site to renew them and to modify their functions, in order to carry them to the present day, and thus, to the future, and to provide theoretical and practical information.
The aim of this article was to integrate the idea of conserving a historical environment with a new design; to describe the contribution of conservation culture to urban culture while talking about the importance of conservation culture for “good architecture;” and to achieve successful results by the protection of local identity and the production of multi-dimensional solutions for urban and public aspects of architecture, urbanism, politics, conservation, memory and space. We focus on addressing concepts such as “historical environment,” “contemporary building,” and “sustainable historic building,” which are very important in the field of protection and architecture today. In addition, we focus on the examples of metropolises where there is a high consciousness of conservation, which are also prominent with their modern and contemporary additions and buildings with goals of creating plenty of space — from the architectural and design problems applied to the historic buildings in different cities that attract the attention of the world, to the urban and architectural history.

This paper presents the protection of the cultural architectural heritage of Anatolia, which has a special geography in the world as a country with rich civilizations based on thousands of years of history, according to the content of the ICOMOS statute. 
The main purpose of this study, the changing living conditions today, has also changed the meanings of the spaces. Reclaiming the meaning of urban elements and reestablishing the network of urban relationships will be the greatest heritage we will leave for future generations. In our country, we see that institutionalization is increasingly adopted in order to protect natural and historical riches.
The research method is for a urban area with a high quality of life and aesthetic quality in the context of Sustainable Life/Environmental Conservation; archaeological/historical/etc. programs for the research of urban identity and the designs to be done are evaluated together with the environment in the urban dimension, which is an important urban problem, and in the framework of city value as a public space. This cultural archaeocide has been mentioned as a valuable asset in terms of historical value, in terms of better understanding of the world in which our society lives, as well as of economic prestige in terms of archaeopark and archaeoturizm potential.
As a result, the existence of cultural continuity and the formation of settlement localization of Anatolian cities; it is a vital necessity to evaluate past accumulation as the most important data in the design of the future. In urban sustainability, there is a close relationship between urban spaces and new spaces, the reinterpretation of conceptual recreational spaces, and the design of urban spaces.

Balkans had an important role in the cultural interaction between the east and the west, the Balkan Peninsula became the representative of this cultural exchange. Rumeli is a region from which Ottoman Empire was opened to the West and was effective within the cultural change over more than five hundred years. Within the period whenever urbanization in Balkans had synchronously developed with the dynamics parallel to the other European cities, the cultural efficiency of Ottomans managing the region was determinative to form the identity of Balkan city. We observe that some traditions and behaviours which are the base of social styles observed in modern Anatolia are also detected in Balkan ethnography.
Within the urbanization process, the Ottoman hegemony in Bulgaria had an important role in the formation of the core of new cities of the existing local culture with the Ottoman culture and had led to the creation of historical heritage in consequence of life and cultural exchange. About the urban formation between Bulgarian and Anatolian cities and house traditions, we can see that it has an architectural heritage showing big similarities with Anatolian city and Anatolian traditional houses.
It is also remarked by the researchers that regarding Ottoman house in Balkans, they were built with the intensive effect of Ottoman architecture showing radical similarities with Anatolian traditional house types. When we stroll around we have feeling of encountering with the warmth of typical Anatolian town. The narrow streets give rich perspectives (Safranbolu, Kula, Odunpazarı, etc..). Especially the houses with half-opened spaces located in Filibe show many common features with traditional houses we can see in the West and Central Anatolia. In Bulgarian cities, the plan types, interior conception, accessories, decoration, standardized motifs of Ottoman house had considerable influence and we have still the opportunity to observe today data relating to the usage of some characteristic elements in whether outdoor or indoor spaces. As observed in images, civil architectural examples dated from 18th and 19th centuries.
The purpose in this article is the investigation of the physical environment formed with the union of Turkish tradition brought on house culture and Bulgarian local culture as well as the types of houses transformed into functional structures. The house tradition in Balkan countries will be investigated by comparing the general conception construction and functional distribution, similarities between concrete examples found in Bulgaria and Anatolia, diverging points and selected visual documents and drawing examples.

Presenting the main idea behind the development model of the Republic of Turkey, Atatürk Orman Çiftliği is a premises which defined and design on a small scale the scope and quality of a “modernity project” with all details from the location to its construct of agriculture, industry, production and entertainment while setting an example as a state initiative.
Atatürk Orman Çiftliği is a modern premises model designed by Swiss Architect Ernst Arnold Egli within the scope of culture, education and architecture policies of Early Republic Period (1923 – 1950), distinguishing itself from many public buildings built in Ankara while he was living in the Turkish capital. One of the buildings of the premises, Beer Factory Bath is part of a complex designed with the Factory and houses. Although Egli stayed true to the characteristic plan of the Ottoman bath, he adopted the International Architecture trends of 1930’s in materials and techniques. It is considered that his expression of his architecture legacy that is, in his words, “independent from time and not bound by the trends of his time” found meaning in the Beer Factory Bath through the synthesis that he tried to achieve with the modern materials and techniques.
The article is focused on the story of structuring of ‘Beer Factory Bath’ as a modern premises model,  recited by Ernst Egli within the content of Gazi Orman Çiftliği designs having a significant place in the city’s collective memory. Using the original written and visual documents, it was intended to introduce and review Egli’s efforts to create an impact establishing a bond between the Turkish culture and history, how he interpreted and implemented the perceived duties of architecture, and the general design plan and distribution of functions.

Ulus Kale bölgesi, başkent Ankara’nın tarihsel çekirdeğini oluşturan ve eski yerleşmenin tarihi yapılarını barındıran en önemli kentsel odaktır. Kaleiçi’nin günümüzdeki konumu, doku olarak büyük değişimler geçirmiş olmasına rağmen, tarihsel süreklilik, geçmişin izleri, anıtlar, fiziksel değerler devam etmekte olup kentin geleneksel bölümüne hizmet vermektedir.
Bu makalenin amacı, Angora (Ankara) tarihsel kent merkezi içinde inşa edilen, kültür mirası Hatipoğlu Konağı’nın varlığını sürdürebilmesi için fiziksel olarak geleneksel özellikleri korunurken, günümüz şartlarına uygun biçimde sürdürülebilirliği, kullanıcı ihtiyaçları ile konfor koşulları da sağlanarak, geleceğe, restorasyon ilkeleri doğrultusunda onarılıp nasıl aktarılabileceğinin ortaya konulmaya çalışılmasıdır.
Geleneksel özelliklerini koruyan tarihi dokunun ve Hatipoğlu Konağı’nın korunması kapsamında; kalenin fiziksel dokusu incelenip, sokak-parsel-yapı ilişkileri ile yapıların mimari özellikleri irdelenmiştir. 1929 kadastral haritalarından yararlanılmakla birlikte, elde edilen kaynaklar da değerlendirilerek Hatipoğlu Konağı’nın geçirdiği aşamalar verilmiş ve tüm bu çalışmalar yapının restitüsyon ve restorasyon kararlarını yönlendirmiştir.

Tasarımcı, toplumun çok yönlü, çeşitli olan ve gelecekteki ihtiyaçlarına da gerçek verilerle en iyi çözümü getirebilen kişi olduğunu düşünürsek, hizmet edeceği toplumu bilimsel olarak her açıdan çok iyi tanıması, elindeki verileri bilerek onları en verimli şekilde kullanabilme yeteneğine sahip olması gerekmektedir.
Eğitim süreci sonrasında da öğrenci kitlesinin topluma dönük olup kopmaması, öğrendiği bilgileri aktararak faydalı olması kaçınılmazdır. Eğitimin doğuştan ölüme kadar devam etmesi zorunluluğu, üniversitelerde “bilginin nasıl öğrenileceği” konusunu gündeme getirmektedir. Toplum gereksinmelerinin somut ve soyut yönlerinin araştırılarak saptanması, Tasarım Eğitiminin ön koşulu olarak düşünülmelidir. Tasarımcının, toplumun soyut gereksinimlerini kavramasıyla, mesleğin bilimsel açıdan olduğu gibi sanat açısından da gereğini yerine getirecektir. Öznel tasarımcı, sanat görüşünü ortaya koyan bir uzman, aynı zamanda, ussal, matematiksel ölçülerle tanımlanmış toplumun problemlerine en uygun biçimde çözüm üreten bilim ve sanat adamıdır.
Planlama ve tasarımın amacı sorun çözme arayışıdır. Bilim ve teknoloji arasında dengeleri kurmak kaçınılmaz olup asıl sorun nasıl yapılacağıdır? Teknolojinin yaygınlaşan kullanım biçimleri tasarım problemlerini formüle edemeyerek içeriksizleştirmektedir. Modern yapım teknolojinin yaygınlaşmasına karşın kuramsal ve düşünsel seviyeye ulaşmadıkça, Ülkemizin de içinde bulunduğu pek çok ülkede düşük kalitede kötü örneklerin hızla üretilmesine yol açmaktadır. Tasarımı tek mesleğin egemenliğinde mistikleşen sürecinden çıkararak karşılıklı fikir yürütülerek, çözüm üretilen, paylaşılmış bir süreç biçimine dönüştürmek kaçınılmazdır.
Disiplinlerarası işbirliğini her disiplin için kendi alanlarının sınırlarını çizip oluşturmak, son derece önemlidir. Sürekli olarak yeni biçimleri arayan tasarımcı, koşulları zorlayarak ürettiği biçime sahip çıkmaya çalışmaktadır. Buna karşılık, biçimi gerçekleştirme çabasında evrensel çatışma da ortaya çıkmaktadır. Tasarımcının diğer uzmanlık alanlarının bilgilerinden geri beslenme alarak çok yönlü bilgi birikiminin sağladığı üstünlüklerden faydalanılması ortaklaşa üretilerek gelişen ve karar aşamasına varılarak biçimlenme tamamlanabilir. 
Çağımızın paradoksal süreci içinde, tasarım alanında iyi örnekleri arttırmak için yeniden düşünmeliyiz. Tasarlarken faaliyetimizin sürdürülebilirliğini nasıl koruyabiliriz? Toplumumuz ve Ülkemizin gerçeklerine uygun tasarımları ortaya koyabilecek tasarımcıları yetiştirmenin zorunlu olduğu disiplinlerarası tasarım sürecinde, tasarımın biçimlendirilmesinde, karşılaşılan sorunların çözüm arayışına katkıda bulunarak, uygulama örnekleri ile paylaşılacaktır.

Teknoloji, işlevsellik ve sanat gibi olguların içinde yer alan mimarlık alanı, çeşitli disiplinlere örnek olduğu gibi bu alanlardaki gelişmelerden de aynı şekilde etkilenmektedir. Mimarlık ve kültür arasındaki devamlılık, insanın ve çevresinin birliğinin de temelidir. Bulunduğumuz çevrenin mimari aracılığıyla geleneksel kültürlere göre şekillenmesinin felsefi temelleri disiplinler arası alana dayanmaktadır. Kültürel belleğin estetik olarak yansıması, geleneksel kültürlerin çevreyle kurdukları ilişkiler sonucu çevre estetiği oluşmaktadır.
J. Erzen’ e göre, yeni bir çevre kavramı yeni bir estetik tanımına ihtiyaç duymaktadır. Bu bağlamda estetik ise kültür ve çevre arasındaki genişletilmiş bir ilişkiler ağını tanımlamaktadır. Estetik, çevre ölçeğinde bir farkındalık olarak düşünüldüğünde özel bir algı düzeyini ifade etmekte ve kırsal-geleneksel mimari kalıplar olmak üzere her ortamla iç içedir.
Sanat bireyden başlayıp yaşadığı kültürü etkiler ve kültürleşme yoluyla evrensel boyuta ulaşarak tüm dünyaya yayılır. Kendi sanatçısına ve sanat ürünlerine yeterli derecede önem vermeyen ve sahip çıkamayan toplumların kültürleri daha çok yozlaşmaktadır.
Çalışmaların çoğu içinde, yaşadığımız sistemlerin iç ilişkileriyle ilgili felsefi düşünceleri tanımlar, zaman-mekân ilişkilerini irdeler, sistemlerin değişkenlerden nasıl etkilendiğini gösterir ve sanatın, bilimin, felsefenin örtüştüğü alanları inceler. Sanatçı, düşüncelerini, çağdaş, felsefi, toplumsal, siyasal, ekonomik ve kültürel konular üzerine yarattığı metaforlar aracılığıyla simgelerle betimler. Düşünceyi, yaşayan nesneye dönüştürerek, yaşayan nesne de yine başka bir nesneye dönüşmektedir.
Günümüz sanatı toplumdan yabancılaşma ve kopma yerine bağlantı kurmaya, katılmaya ve toplumsal açıdan etkin olmaya açıktır. Suzi Gablik The Reenchantment of Art adlı kitabında bugün biz düşen en önemli görevin her türlü kültürü “yeniden canlandırmak” olduğunu vurgulamıştır. Bourriaud, diyalog içeren sanat yapıtı ile insanlar arasındaki etkileşim ve toplumsal bağlamı kuramsal temel olarak kullanan sanat olaylarını, “ilişkisel estetik” olarak niteliyor ve savunuyor.
En önemlisi de sanat yapıtının bir diyalog ve insan yaşamı için bir mekân yaratabilmesidir. Burada bu örneklere dikkat çekmek, çevre ile toplumun gereksinmeleri doğrultusunda sanatçının gereksinim ve yetenekleri arasındaki bağlantıları gündeme getirmektir.

Koruma kültürü ve koruma bilinci kentsel dokunun ve kültürel belleğin canlı tutulmasında en önemli etkenler arasında yer almaktadır. Arkeolojik mimari miras alanlarının korunması, geçmiş medeniyetlerin yaşam şekli, sosyo-kültürel yapısı, ekonomik, sanat ve mimari gibi birçok bilgiyi hem günümüze kadar taşıması, hem de kentsel dokunun gelecek kuşaklara aktarılması açısından önem taşımaktadır. Fiziksel koruma tek başına yeterlilik sağlayamamaktadır. Bu nedenle toplumun bilinçlenme düzeyinin
arttırılması, arkeolojik buluntuların korunması ve sürdürülebilirliğinin sağlanabilmesi için arkeoparklara ihtiyaç duyulmaktadır.

Özellikle teknolojinin gelişmesiyle birlikte toplumsal yapıda yaşanan sosyal ve kültürel değişmeler, kent içindeki arkeolojik buluntuların işlevlerini kaybetmesine neden olmuştur. Bu arkeolojik alanların yeniden işlevselleştirilmesi alternatif bir üretim süreci olarak düşünülebilir. Mimari değeri olan, geçmişten günümüze ışık tutan, insani, sosyal ve çevresel değerleri içeren arkeolojik alanların, zarar vermeden korunması gerekmektedir. Özellikle kültürel kent belleğinin canlı tutulabilmesi için tarihi dokuları çeşitli mimari düzenlemeler ile topluma açmak ve bu arkeolojik alanlardaki tarihsel ve bilimsel verileri modern sunum teknikleri kullanarak sunmak, toplumun geçmiş medeniyetlere karşı olan farkındalığını arttıracaktır. Tüm dünyada arkeolojik alanlarda yapılan koruma ve araştırma çalışmaları incelendiğinde, tarihi alanları sergilemek ve toplumsal farkındalığı arttırmak tercih olmaktan çıkıp büyük bir ihtiyaç
haline gelmiştir. Bu nedenle bilginin aktarım şeklini belirlemek, araştırmaların anlaşılabilir bir veriye dönüştürülmesini sağlamak için arkeolojik alanlardaki mimari düzenlemelerin gerçekleştirilmesi ile
önemli mekânlara dönüşecektir.

Bu çalışmada; arkeolojik mirasın mimari olarak bize sunduğu tarihi bilgi birikiminin modern aktarım şekli olan “arkeopark” kavramı ile ilgili araştırma yapılmış, yurt dışı ve yurt içi örnekleri karşılaştırılarak incelenmiş, etki eden faktörler, tarihi ve coğrafi değişkenler içerisinde ele alınmıştır. Kaynak taraması ile elde edilen bilgiler ışığında, geçmiş medeniyetlerin gündelik yaşantılarını aktarabilmeyi amaçlayan deneysel arkeolojik alan, Şanlıurfa Göbeklitepe Kentsel Arkeolojik Sit Alanı ve Örencik Köyü’nün mimari özellikleri ve atıl kalma nedenleri detaylandırılarak aktarılmaya çalışılmıştır. Bu bağlamda elde edilen veriler, betimsel olarak analiz edilmiştir. Elde edilen bulgularla “Şanlıurfa Göbeklitepe Kentsel Arkeolojik Sit Alanı ve Örencik Mahallesi Arkeopark Model Önerisi” yapılarak, kullanımı, korunarak gelecek kuşaklara aktarımı ve teknolojik gelişmelerle dönüşümü irdelenerek yapılacak yeni arkeopark
çalışmalarına katkı sağlaması amaçlanmıştır.