Niels Bohr

Niels Bohr
	Niels Bohr
	;
Fødd	Niels Henrik David Bohr; 7. oktober 1885; København
Død	18. november 1962; København
Nasjonalitet	Kongeriket Danmark
Område	atomfysikk, teoretisk fysikk
Yrke	fysikar, universitetslærar, kjernefysiker, vitenskapsteoretiker, fotballspelar, kjemikar
Institusjonar	Københavns Universitet; Victoria University of Manchester; University of Cambridge; Niels Bohr-instituttet
Alma mater	Københavns Universitet; Trinity College i Cambridge; University of Cambridge
Doktorgradsrettleiar	Christian Christiansen; J.J. Thomson
Ektefelle	Margrethe Nørlund
Barn	Ernest Bohr, Erik Bohr, Hans Bohr, Aage Niels Bohr
Medlem	Royal Society; Det prøyssiske vitskapsakademiet; Akademie der Wissenschaften der DDR; Deutsche Akademie der Naturforscher Leopoldina; Accademia Nazionale dei Lincei; Det pavelege vitskapsakademiet; Det sovjetiske vitskapsakademiet; Kungliga Vetenskapsakademien; Det ungarske vitskapsakademiet; Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen; Det Kongelige Danske Videnskabernes Selskab; Det Kongelige Norske Videnskabers Selskab; National Academy of Sciences; American Academy of Arts and Sciences; Det russiske vitskapsakademiet; Indias nasjonale vitenskapsakademi; American Philosophical Society; Accademia Nazionale delle Scienze detta dei XL; Det bayerske vitskapsakademiet; Det polske vitenskapsakademi; Berlin-Brandenburgische Akademie der Wissenschaften

Niels Henrik David Bohr (7. oktober 1885–18. november 1962) var ein dansk fysikar som har gjeve avgjerande bidrag til forståinga av atomet sin struktur og utviklinga av kvantemekanikken. Niels Bohr fekk Nobelprisen i fysikk i 1922. Eit bilete av han pryder den danske femhundrekronesetelen i serien frå 1997.

Biografi

Bohr blei fødd den 7. oktober 1885 i København. Foreldra hans var Christian Bohr og Ellen Adler. Han døydde same stad den 18. november 1962.

I ungdomen sin spelte han fotball for Akademisk Boldklub, og var ein ivrig seglar. Bohr blei utdanna ved Universitetet i København i 1911, deretter fór han til Manchester i England og forska hos Ernest Rutherford. I 1913 offentleggjorde han ei skildring av atomet sin struktur. Denne skildringa er seinare blitt kjent som Bohr-modellen. Bohr blei i 1916 utnemnd til professor ved Universitetet i København. I 1921 kunne ein innvie det nyoppretta Universitetets Institut for Teoretisk Fysik på Blegdamsvej, med Niels Bohr som leiar. Han åt middag med kongefamilien i Noreg den 8. april 1940, rett før invasjonen av Noreg og Danmark. Han elska å gå på ski i fjella, spesielt i Noreg. Saman med Werner Heisenberg og andre arbeidde han i åra frå 1924 til 1927 med det som har vorte kalla København-tolkinga av kvantemekanikken.

Niels Bohr sin son Aage Niels Bohr blei sjølv tildelt Nobelprisen i fysikk i 1975.

Kjelder

Artikkelen byggjer på ei omsetjing frå Wikipedia på bokmål 10.10.07.
«Niels Bohr» frå Wikipedia på dansk, den 17. mai 2013.
«Bohrs atommodel» frå Wikipedia på dansk, den 26. april 2013.
«Copenhagen interpretation» frå Wikipedia på engelsk, den 18. mai 2013.

Bakgrunnsstoff

Wikimedia Commons har multimedia som gjeld: Niels Bohr

v d e Vinnarar av Nobelprisen i fysikk
1901–1925	Röntgen (1901) • Lorentz / Zeeman (1902) • Becquerel / P. Curie / M. Curie (1903) • Rayleigh (1904) • Lenard (1905) • Thomson (1906) • Michelson (1907) • Lippmann (1908) • Marconi / Braun (1909) • van der Waals (1910) • Wien (1911) • Dalén (1912) • Kamerlingh Onnes (1913) • Laue (1914) • W. L. Bragg / W. H. Bragg (1915) • Barkla (1917) • Planck (1918) • Stark (1919) • Guillaume (1920) • Einstein (1921) • N. Bohr (1922) • Millikan (1923) • M. Siegbahn (1924) • Franck / Hertz (1925)
1926–1950	Perrin (1926) • Compton / C. Wilson (1927) • O. Richardson (1928) • De Broglie (1929) • Raman (1930) • Heisenberg (1932) • Schrödinger / Dirac (1933) • Chadwick (1935) • Hess / C. D. Anderson (1936) • Davisson / Thomson (1937) • Fermi (1938) • Lawrence (1939) • Stern (1943) • Rabi (1944) • Pauli (1945) • Bridgman (1946) • Appleton (1947) • Blackett (1948) • Yukawa (1949) • Powell (1950)
1951–1975	Cockcroft / Walton (1951) • Bloch / Purcell (1952) • Zernike (1953) • Born / Bothe (1954) • Lamb / Kusch (1955) • Shockley / Bardeen / Brattain (1956) • Yang / T. D. Lee (1957) • Tsjerenkov / Frank / Tamm (1958) • Segrè / Chamberlain (1959) • Glaser (1960) • Hofstadter / Mössbauer (1961) • Landau (1962) • Wigner / Goeppert-Mayer / Jensen (1963) • Townes / Basov / Prokhorov (1964) • Tomonaga / Schwinger / Feynman (1965) • Kastler (1966) • Bethe (1967) • Alvarez (1968) • Gell-Mann (1969) • Alfvén / Néel (1970) • Gabor (1971) • Bardeen / Cooper / Schrieffer (1972) • Esaki / Giaever / Josephson (1973) • Ryle / Hewish (1974) • A. Bohr / Mottelson / Rainwater (1975)
1976–2000	Richter / Ting (1976) • P. W. Anderson / Mott / Van Vleck (1977) • Kapitsa / Penzias / R. Wilson (1978) • Glashow / Salam / Weinberg (1979) • Cronin / Fitch (1980) • Bloembergen / Schawlow / K. Siegbahn (1981) • K. Wilson (1982) • Chandrasekhar / Fowler (1983) • Rubbia / van der Meer (1984) • von Klitzing (1985) • Ruska / Binnig / Rohrer (1986) • Bednorz / Müller (1987) • Lederman / Schwartz / Steinberger (1988) • Ramsey / Dehmelt / Paul (1989) • Friedman / Kendall / R. Taylor (1990) • de Gennes (1991) • Charpak (1992) • Hulse / J. Taylor (1993) • Brockhouse / Shull (1994) • Perl / Reines (1995) • D. Lee / Osheroff / R. Richardson (1996) • Chu / Cohen-Tannoudji / Phillips (1997) • Laughlin / Störmer / Tsui (1998) • 't Hooft / Veltman (1999) • Alferov / Kroemer / Kilby (2000)
2001–	Cornell / Ketterle / Wieman (2001) • Davis / Koshiba / Giacconi (2002) • Abrikosov / Ginzburg / Leggett (2003) • Gross / Politzer / Wilczek (2004) • Glauber / Hall / Hänsch (2005) • Mather / Smoot (2006) • Fert / Grünberg (2007) • Nambu / Kobayashi / Maskawa (2008) • Kao / Boyle / Smith (2009) • Geim / Konstantin Novoselov (2010) • Perlmutter / Riess / Schmidt (2011) • Haroche / Wineland (2012) • Englert / Higgs (2013) • Akasaki / Amano / Nakamura (2014) • Kajita / McDonald (2015) • Thouless / Haldane / Kosterlitz (2016) • Weiss / Barish / Thorne (2017) • Ashkin / Mourou / Strickland (2018) • Peebles / Mayor / Queloz (2019) • Penrose / Genzel / Ghez (2020) •