Location via proxy:   [ UP ]  
[Report a bug]   [Manage cookies]                
Przejdź do zawartości

Sargon II

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Sargon II
Ilustracja
Sargon II z następcą tronu Sennacherybem – relief asyryjski z Dur-Szarrukin
król Asyrii
Okres

od 722 p.n.e.
do 705 p.n.e.

Dane biograficzne
Dynastia

Sargonidzi

Rodzeństwo

Sin-ahu-usur

Żona

Atalia

Dzieci

Sennacheryb, Ahat-abisza

Sargon II, właśc. Szarru-kin II (akad. Šarru-kīn, biblijny Sargon) – władca Asyrii, który panował w latach 722–705 p.n.e. W wyniku przewrotu wojskowego w czasie oblężenia Samarii obalił Salmanasara V. Ojciec Sennacheryba, założyciel dynastii Sargonidów. Jego żoną była królowa Atalia.

Jego rodzime, akadyjskie imię brzmi Šarru-kīn[1] i znaczy „prawowity król”[2]. W Biblii, w której wzmiankowany jest on tylko raz, w Księdze Izajasza, jego imię Šarru-kīn uległo zniekształceniu i zapisywane było w następujący sposób:

imię Šarru-kīn
w zapisie biblijnym
miejsce w Biblii
Księga Izajasza
(Iz 20:1)
zapis hebrajski w Kodeksie Leningradzkim סַרְגּוֹן /sar·go·vn/[3]
zapis grecki w Septuagincie αρνα /arna/[4]
zapis łaciński w Wulgacie Sargon[5]

W polskich przekładach Biblii władca ten występuje zwykle pod imieniem Sargon:

polskie przekłady Biblii miejsce w Biblii
Księga Izajasza
(Iz 20:1)[6]
Biblia gdańska Sargon
Biblia poznańska Sargon
Biblia warszawsko-praska Sargo
Biblia Tysiąclecia Sargon
Biblia warszawska Sargon
Przekład Nowego Świata Sargon

W Kanonie Ptolemeusza Sargon występuje pod imieniem Arkeanos[7].

Kwestia pochodzenia

[edytuj | edytuj kod]

Wstąpił na tron po królu Salmanasarze V, prawdopodobnie jako przedstawiciel bocznej linii królewskiej. Jego pochodzenie i związki z dynastią nie są jasne, nie jest znane nawet prawdziwe imię władcy (Sargon to imię tronowe, przyjęte po intronizacji). Przypuszcza się, że mógł być dowódcą wojskowym w armii Tiglat-Pilesera III, może nawet jego synem i bratem Salmanasara V. Istnieje też możliwy związek pokrewieństwa pomiędzy żonami Tiglatpilesara III i Sargona II (dane archeologiczne zdają się wskazywać, że zostały pochowane w jednym grobowcu). Oprawa ideologiczna, jaką przydał swemu panowaniu Sargon, wskazuje jednak, że jego prawa do tronu były podważane (imię Sargon to nawiązanie do Sargona Akadyjskiego, który był uzurpatorem).

Polityka wewnętrzna

[edytuj | edytuj kod]

Przez pierwsze lata władzy zwalczał opozycję wobec swoich rządów wewnątrz państwa. Buntowały się miasta, w tym Aszur, pradawna święta stolica państwa. Sargon II zjednał mieszczan obietnicami ulg podatkowych i zwolnień z robót przymusowych na rzecz państwa. Przyciągnął do siebie elitę kapłańską, przywracając świątyniom dawne przywileje.

Interwencja w Babilonii

[edytuj | edytuj kod]

W 720 p.n.e. pod miastem Der został pokonany przez wrogą koalicję wojsk babilońskich i elamickich, przez co musiał na 10 lat zrezygnować z walki o władzę nad Babilonią, utraconą w czasie buntów w samej Asyrii. Panowanie Marduk-apla-iddiny II w Babilonii odbiło się niekorzystnie na gospodarce kraju, ponieważ plemiona chaldejskie zakłócały handel i wymuszały okup od miast babilońskich[8]. Sytuacja w Syrii zmusiła Sargona II do tymczasowego zaniechania planów odzyskania Babilonii.

W latach 710–709 p.n.e. pokonał swego największego wroga, króla Babilonu Marduk-apla-iddinę II, dzięki czemu odzyskał Babilonię. W wyniku licznych wojen Sargon II zbudował potężne imperium asyryjskie dominujące na Bliskim Wschodzie.

Kampanie do Syrii i Judy

[edytuj | edytuj kod]

Po utracie Babilonii na rzecz Marduk-apal-iddiny II król Sargon II wyprawił się na zachód do księstw Syrii objętych rebelią. W 720 r. p.n.e. w bitwie pod Karkar pokonał buntowniczego protegowanego, Jau-bi'diego, króla Hamat i króla Gazy, Hanuna. W wyniku tej bitwy przyłączył do swojego imperium Samarię, zasiedloną wyłącznie przez Żydów, i utworzył z niej asyryjską prowincję Samerinę. Sprowadził do niej osiedleńców, a część ludności żydowskiej, tzw. Dziesięć Zaginionych Plemion Izraela, deportował do Mezopotamii i Medii. Społeczeństwo powstałe w wyniku tych interwencji stworzyło synkretyczną religię Samarytan, antagonistycznie nastawionych wobec Żydów. Samaria rozdzielała dwa regiony zamieszkałe przez nich: Galileę i Judeę. W 716 r. armia Sargona zdobyła też Aszdod (por. Iz 20,1)[9]. Wyprawy objęły również część Syrii.

W 712 p.n.e. pokonał popierany przez Egipcjan bunt wasali palestyńskich: Aszdodu, Judy (Ezechiasza), Moabu i Edomu.

tabliczka terakotowa zapisana pismem klinowym zawierająca opis wyprawy Sargona II przeciwko Urartu; Luwr (AO 5372)

Wojna z Urartu

[edytuj | edytuj kod]

W 714 r. p.n.e. asyryjska armia wyprawiła się przeciwko Urartu. Kampania ta szczegółowo opisana została w Liście do boga Aszura. Sargon II wyruszył do prowincji Zamua, a stamtąd na północ do ziem swojego wiernego lennika Ullusunu. Następnie skierował się przeciwko królestwom Zikritu i Urartu. Władca Zikritu Metatti nie stawiał oporu Asyryjczykom, ponieważ postanowił wspólnie bronić się z Urartyjczykami w górskich przełęczach. Gdy Sargon II dowiedział się o koncentracji wojsk przeciwników, wyruszył przeciwko nim. Śmiałym atakiem swoich wojsk w przełęczy (dotąd niezidentyfikowana) pokonał liczną koalicję, zadając jej ciężkie straty. Rusa I pod wrażeniem klęski i z obawy przez dalszą ofensywą asyryjską w głąb Urartu opuścił stolicę Tuszpę i schronił się w górach, gdzie – jak podają źródła asyryjskie – zmarł z żałości:

Zaległ jak kobieta w połogu: nie zezwolił, by żywność i napitek dotknęły jego ust; sam ściągnął na siebie nieuleczalną chorobę[10]

Ucieczka władcy urartyjskiego załamała dalszą obronę, dlatego Sargon II nie napotykając większego oporu, posunął się głęboko na północ od jeziora Wan, jednak stolicy Tuszpy nie atakował. W drodze powrotnej jedynie Urzanu, władca lokalnego księstwa Musasir odmówił poddania się Asyryjczykom. Król asyryjski nakazał głównym siłom marsz powrotny, natomiast osobiście z oddziałem tysiąca jezdnych rozpoczął szturm na miasto. Dążył do przykładnego ukarania niepokornego miasta, będącego ośrodkiem kultu boga Chaldi, narodowego boga Urartu. Sargon przybył w momencie uroczystości koronacyjnych odbywających się w Musasir. Zdobycie tego silnie ufortyfikowanego miasta miało też silny wymiar propagandowy. Posągi boga Chaldi i jego małżonki oraz bogaty skarbiec Asyryjczycy wywieźli do Asyrii, a mieszkańców deportowali[11].

Sargon obłożył także trybutem państewka w huryckiej krainie Nairi (pomiędzy jeziorem Wan a Asyrią).

Działalność budowlana

[edytuj | edytuj kod]

W 713 p.n.e. rozpoczął budowę nowego pałacu i stolicy – Dur-Szarrukin, co znaczy „twierdza Sargona” (dzisiejsze Chorsabad). Dwór przeniósł się tam w 706 p.n.e.

Śmierć króla

[edytuj | edytuj kod]

Zginął w czasie wyprawy wojennej przeciw Kimmerom w 705 p.n.e.

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Grayson A.K., Königslisten und Chroniken. B. Akkadisch, w: Reallexikon der Assyriologie, tom VI (Klagesang-Libanon), Walter de Gruyter, Berlin – New York 1980-83, s. 134.
  2. Laessøe J., Ludy Asyrii, Państwowe Wydawnictwo Naukowe Warszawa 1972, s. 11.
  3. Kodeks Leningradzki, Księga Izajasza 20:1 – tekst źródłowy i jego transliteracja.
  4. Septuaginta, Księga Izajasza 20:1 – tekst źródłowy i jego transliteracja.
  5. Wulgata, Księga Izajasza 20:1 – tekst źródłowy.
  6. Biblia Internetowa – porównanie Iz 20:1 w polskich przekładach Biblii. www.biblia.apologetyka.com. [dostęp 2013-10-03].
  7. Ptolemy’s Canon (Kanon Ptolemeusza). www.livius.org. [dostęp 2013-10-03]. (ang.).
  8. H.W.F. Saggs, Wielkość i upadek Babilonii, Warszawa 1973, s. 105.
  9. Por. Tablica chronologiczna, w: Biblia jerozolimska. Szkoła Biblijna w Jerozolimie (oprac.). Poznań: Pallottinum, 2006, s. 1774. ISBN 83-7014-519-1.
  10. Saggs H.W.F., op.cit., s. 108.
  11. Op.cit., s. 109.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]