Seda EFE

2012 yili sonu itibariyla Turkiye yeni bir metropoliten alan yonetim bicimine gecmistir. Bircok ulkede de yeni metropoliten alan yonetimi denemeleri vardir. Calismada metropoliten alan yonetimi ve modelleri incelenmektedir. Bu baglamda, calismada Amerika Birlesik Devletleri’nde (ABD), Fransa’da ve genel olarak dunyada metropoliten yonetim deneyimleri kisaca gozden gecirilerek, 6360 sayili yasayla Turkiye’de kurulan yeni metropoliten alan yonetimi deneyimi ile karsilastirilmaktadir. Ayrica, yeni il buyuksehir modeli, optimal hizmet olcegi, etkinlik, etkililik, ekonomiklik, erisim, hakkaniyet, yerindenlik, cogulculuk, katilim, yerel ozerklik ve demokrasi vb. acisindan degerlendirilmektedir.

Spatial scale, in terms of public administration, is viewed as a manageable, planned, sustainable optimal spatial scale. The issue of incompatibility between functional economic spatiality of metropolitan areas or urban regions and the boundaries of local administrative units is one of the fundamental issues in the re-spatialization of the state, and considered from a wide variety of perspectives such as public choice school, liberal approaches, and radical or Marxist theory. This issue requires an evaluation involving many different dimensions such as dynamics and flows of socioeconomic life, reorganization of local governments, and collaborations across a metropolitan area. In this study, city-region is evaluated as a new factual stage of metropolitan development and the research has been shaped on this basis. In this framework, a classification of metropolitan cities is developed on the base of morphological (spatial methodology) and functional (index evaluations) analysis, findings of this analysis and evaluations.

Öz Kentler çok çeşitli öğeler ve değişkenler arasında karşılıklı ve karmaşık bağımlılıklar ve doğru-sal olmayan süreçler içerir. Özellikle hinterlandı ile ilişkilerini ve bağlantılarını etkileyecek şekilde akışlar mekânı haline gelmiş olan kentlerde ekonomi ve mekan, kentsel büyüme dina-mikleri açısından önemli parametrelerdir. Yığılma ekonomileri oluşumları ve gelişimleri açısından da kentsel büyüme ve gelişme konularının, "kentler arası çok merkezli kentsel geli-şim" çerçevesinde incelenmesi gerekir. Bu sebeple çalışmada mekânsal iktisadın yığılma eko-nomilerinde kullandığı üç yıldız analizinden faydalanarak, metropoliten ölçekte çok merkezli kentsel gelişimin izleri sürülmeye çalışılmıştır. Büyükşehir statüsündeki iller içerisinden; mekânsal yakınlık, sosyal ve ekonomik gelişmişlik, ulaşım ağının gelişmişliği ve liman bağlan-tısı varlığı kriterlerine göre; Manisa-İzmir, Adana-Mersin, Samsun-Ordu ve Kocaeli-İstanbul olmak üzere 8 kent ve 4 bölge ya da kent-bölge incelenmiştir. İnceleme sonucunda elde edilen bulgular değerlendirilerek, bu alanlardaki yığılma ekonomileri ve kentler arası çok merkezli kentsel gelişim durumu yorumlanmaya çalışılmış ve yığılma ekonomilerinin bu durumu anlama ve incelemede kullanılabilirliği tartışılmıştır. Anahtar Kelimeler: Kentler-arası çok merkezli kentsel gelişim, yığılma ekonomileri, kent-bölge 1 Bu çalışma Arş. Görevlisi Seda Efe'nin Prof. Dr. Hüseyin Gül'ün danışmanlığında yazıl-makta olan ÖYP05239-DR-14 numaralı projeyle projelendirilen doktora tezinden faydala-nılarak yazılmış ve belli bir bölümü 4. Uluslararası Kent Araştırmaları Kongresinde sözlü olarak sunulmuştur. Ayrıca bu çalışmalar sırasında şahsım Seda EFE olarak Tubitak-BİDEB bursiyeri olarak aldığım destekten dolayı Tubitak'a teşekkürü bir borç bilirim. 2 Arş. Gör., Süleyman Demirel Üniversitesi,