ISBN: 978-605-71213-6-3
Üçüncü Uluslararası Katılımlı Ankara İnsan ve Toplum B:l:mler:
Kongres:
3rd Ankara Human:t:es and Soc:al Sc:ences Congress w:th
Internat:onal Part:c:pat:on
Ankara B(l(m Ün(vers(tes(
Ankara B(l(m Un(vers(ty
8-9 Mart 2024 / March 8-9, 2024
ISBN: 978-605-71213-6-3
Üçüncü Uluslararası Ankara İnsan ve Toplum Bilimleri Kongresi
3rd International Ankara Humanities and Social Sciences Congress
8-9 Mart 2024 / March 8-9, 2024
Bildiri kitabında yayınlanan yazıların sorumluluğu yazarlarına ai?ir.
Kongre Düzenleme Kurulu
Prof. Dr. Cem Harun MEYDAN
Doç. Dr. Başar BAYSAL
Dr. Handan AKKAŞ
Dr. Pelin KARACA KALKAN
Dr. Neslihan KÜNYE POLAT
Dr. Irmak UZUN BAYAR
Dr. Adil AKKUŞ
Arş. Gör. Bahar KARDAŞ
Arş. Gör. Hatice ÇEVİK
Arş. Gör. İlayda GÖZEL
Arş. Gör. Mustafa Çağrı AYKAÇ
Arş. Gör. Mustafa Tarık KILIÇ
Arş. Gör. Yelda YENEL
Bilim Kurulu
Prof. Dr. Cem Harun MEYDAN, Ankara Bilim University, Türkiye
Prof. Dr. Aslı Özlem TARAKCIOĞLU, Ankara Hacı Bayram Veli University,Türkiye
Prof. Dr. Gülsen ERDEN, Beykoz University, Türkiye
Prof. Dr. Hatice DEMİRBAŞ, Ankara Hacı Bayram Veli University, Türkiye
Prof. Dr. Örsan Ö. AKBULUT, Hace?epe University, Türkiye
Prof Dr. Sedat Cem KARADELİ, Ufuk University, Türkiye
Prof. Dr. Tarık TUNCAY, Hace?epe University, Türkiye
Prof. Dr. Emre Şenol DURAK, Abant İzzet Baysal University, Türkiye
Assoc. Prof. Dr. Ioannis Karras, Ioanian University, Greece
Doç. Dr. Tuğba GÖRGÜLÜ, Anadolu University, Türkiye
Doç. Dr. Şebnem DÜZGÜN, Ankara Bilim University Türkiye
Doç. Dr. Başar Baysal, Ankara Bilim University, Türkiye
Dr. Handan AKKAŞ, Ankara Bilim University, Türkiye
Dr. Neslihan KÜNYE POLAT, Ankara Bilim University, Türkiye
Dr. Adil AKKUŞ, Ankara Bilim University, Türkiye
Dr. Sema YURDUŞEN, Ankara Bilim University, Türkiye
Dr. Pelin KARACA KALKAN, Ankara Bilim University, Türkiye
Dr. Ayşe SAKİ DEMİREL, Ankara Bilim University, Türkiye
Dr. Görkem ERDOĞAN, Ankara Bilim University, Türkiye
Dr. Aziz BALCI, Ankara Bilim University, Türkiye
Dr. Ali Ulvi ÖZGÜL, Ankara Bilim University, Türkiye
Dr. Ekin KÖSEGİL, Ankara Bilim University, Türkiye
Dr. Yakut AKBAY, Ankara Bilim University, Türkiye
Dr. Irmak UZUN BAYAR, Ankara Bilim University, Türkiye
Dr. Hakan KÖNİ, Ankara Bilim University, Türkiye
Dr. Mathew H. CHARLES, Universidad Externado de Colombia
Dr. Nurhidayy ROSLİ, UCSI University, Malaysia
Dr. Saifudheen KUNJU, University of Madras, India
Dr. Mustafa GÜNEŞ, Gümüşhane University, Türkiye
ISBN: 978-605-71213-6-3
Adres: Maltepe Mh. Şehit Gönenç Cd. No:5 Çankaya Ankara
Telefon: 444 22 28
E-Posta: itbkongre@ankarabilim.edu.tr
Web: Ankara Bilim Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Kongresi Web Sayfası
İÇİNDEKİLER
SUNUŞ 1
Sosyal G-r-ş-mc-l-k Algısı -le Ekoloj-k Ayak-z- Farkındalığı İl-şk-s-: Ün-vers-te Öğrenc-ler- Üzer-ne B-r
Araştırma 2
G-r-ş-mc-l-k Eğ-t-m- ve Yen- B-r Yaklaşım: G-r-ş-m Mühend-sl-ğ- 3
G-r-ş-mc-l-k Kavram ve Düşünces-n-n Dîvânu Lugât-’t-Türk’tek- İzler- ve Örnekler- 37
Z Kuşağı B-reyler-n İnternet Bağımlılığı ve Zaman Yönet-m- İl-şk-s- Üzer-ne B-r Araştırma 88
R-sk Anal-z-nde S-yah Kuğu Cehalet-ne Karşı VUCA Metre B-r Çözüm müdür? 90
Prompt Mühend-sl-ğ-: Geleceğ-n Mesleğ- m-? 111
Popül-st S-yaset ve Seç-m Sonuçları’n-n İncelenmes-: Flaman Blok ve Altın Şafak Part-s- Örneğ- 125
Making Sense of Political Conservatism from the Past to the Present 126
Avrupa Birliğinin Göç Pol-t-kaları Bağlamında Dubl-n S-stem- Üzer-ne B-r Araştırma 127
Boğazlar Meseles-n-n Ortaya Çıkışına Zem-n Hazırlayan Sebepler 129
Yabancıların Toplu Sınır Dışı Ed-lmes- Yasağı Bağlamında N.D.& N.T./ İspanya Davası’nın İncelenmes-
138
Pan-ğe Gerek Yok: KBRN Olaylarında Toplumsal Dayanıklılık 147
Sosyo-B-l-msel Anlamda Teknoloj- Kullanımının D-j-tal Yetk-nl-k ve Öğrenme Becer-s- Üzer-ne Etk-s-
148
Sess-z İst-fa Ölçeğ- Türkçe Geçerl-k Çalışması 150
Google Trends’-n Pay Sened- Get-r-ler-, Volat-l-te ve İşlem Hacm- Üzer-ndek- Etk-s-n-n Araştırılması
155
Türk-ye’de İnşaat Sektörünün F-nansal Performansının Değerlend-r-lmes-: 2010-2022 Dönem-nde
MEREC Tabanlı VIKOR Yöntem-yle B-r Uygulama 157
Borsa İstanbul’da Mayıs Ayı Etk-s-n-n Araştırılması 159
S-v-l Hava Ulaştırma İşletmec-l-ğ-nde D-j-tal Dönüşüm, E-T-caret ve Pazarlama Uygulamalarının
Değerlend-r-lmes- 160
Kurumsal İlet-ş-m Çalışmalarında Logo Tasarımının Marka İmajına Etk-s- 168
Postmodern Reklamlarda Kullanılan Toplumsal C-ns-yet Metaforları 170
Evaluat-on of B-ofuel Use on Internat-onal and Domest-c Fl-ghts -n Turkey -n Terms of Passenger
A-rl-ne Preferences 172
Lüks Ürün Pazarında Müşter- Deney-m- 173
The Integrat-on-D-oerent-at-on D-lemma: A Study of Syr-an Refugees -n Jordan 174
21. Yüzyılda Yen- Soğuk Savaş: Batı-Doğu Arasında Yen- Çel-şk- Üzer-ne B-r İnceleme 175
Türk Dış Pol-t-kasının İslam Dünyasına Yönel-k Değ-ş-m Sürec-nde Necmett-n Erbakan (1973-1980)
177
Pol-t-ka Kel-mes- Kullanılmaya Devam Ed-ld-ğ- Sürece Ant-k Yunan Pol-s Deney-m-n-n Varlığı Devam
Eder M-? : Soykütüksel B-r Anal-z 190
Göç Yönet-m-nde Ac-l Çağrı Merkezler-n-n Yer-: Yabancılar İlet-ş-m Merkez- (Y-mer) Üzer-ne B-r
Araştırma 202
Tar-hsel Sürec-n Değerlend-r-lmes-nde “Poz-t-v-zm Eleşt-r-s-” n-n Konumu 203
19th Century Coastal Barbary Capt-v-ty Narrat-ves: The Nomads of the Sahara as a S-lent Other 204
Çağımızın B-lg- Salgını: S-berkondr- 217
Vegetarianism and Veganism in Muslim Countries with Special Reference to Türkiye 223
İşâr- Tefs-r-n Dayanağı ve Kabul Şartları 230
The Identity Perception of Imam Hatip High School Students Studying International Baccalaureate
Diploma Programme in Türkiye 234
Endülüs’te İbn Meserre Hareket- 236
D-j-tal Dönüşümün S-gortacılık Sektöründek- Karar Verme Süreçler-ne Etk-s- 237
Enhanc-ng Urban Eo-c-ency and Susta-nab-l-ty: The Role of Smart C-t-es -n Dr-v-ng Technolog-cal
Innovat-on and Econom-c Growth 243
X Kuşağının D-j-tal İlet-ş-m Teknoloj-ler- Kullanım Düzeyler- 244
Post-Truth Yen- Medya İl-şk-s-: 2023 Genel Seç-mler- Üzer-ne İnceleme 245
Thomas De Qu-ncey's Confess'ons of an Engl'sh Op'um- Eater and Analyz-ng -ts Turk-sh Translat-on
w-th-n the Context of Ka-sa Kosk-nen's Concept of V-s-b-l-ty 246
Metaphors of Translation and Translators in Cinema: A Study on Everything is Illuminated 248
Türkçe Yazın D-zges-nde Açık Yapıt’ın Çev-r- Serüven- /Çev-r- Eleşt-r-s-n-n Çev-r-b-l-m Odaklı Eleşt-r-s-
249
Ergenler-n-n Ebeveynler- -le Uyumlarının Kar-yer Kaygılarına Etk-s- 250
F-l-st-n’de Yaşanan Zulüm ve Soykırım Karşısında B-reyler-n Düşünceler-, Tutumları ve Duygusal
Tepk-ler- 251
Conflict, War, and Security Studies 264
Collective action and small-scale fishing cooperatives in Istanbul 265
Literary Transculturation: Reflection of Metaphors in Cevat Çapan’s Rendering of William Butler
Yeat’s Poetry 266
Reading the Turkish Translations of “Annabel Lee” by Edgar Allen Poe within the context of Eugene
Nida’s Equivalence Theory 278
III. ULUSLARARASI KATILIMLI ANKARA İNSAN VE TOPLUM BİLİMLERİ KONGRESİ
8-9 MART 2024, ANKARA BİLİM ÜNİVERSİTESİ, TÜRKİYE
Prompt Mühend,sl,ğ,: Geleceğ,n Mesleğ, m,?
Z(şan C(hang(r IŞIN
ZEB Innovat(on
z(san(s(n@gma(l.com
0000-0002-4641-6728
H(lal F(dan
ZEB Innovat(on
h(lalf(dan.f@gma(l.com
0009-0000-6542-5542
Tamer IŞIN
IMED Surg(cal LLC
tamer(s(n@outlook.co
m 0000-0002-3295-
6651
Beyşan Tarık IŞIN
IMED Surg(cal Teknoloj(
beysan(s(n@gma(l.com
0009-0008-8569-4799
Abstract
In th(s study, the a(m (s to exam(ne the concept of "prompt eng(neer(ng" (n a comprehens(ve
manner based on art(f(c(al (ntell(gence language models. In th(s context, prompt eng(neer(ng
and fundamental concepts of art(f(c(al (ntell(gence, var(ous types of prompts, bas(c
requ(rements for prompt eng(neer(ng, and potent(al negat(ve (mpacts d(rectly relevant to
soc(ety are d(scussed. Add(t(onally, emerg(ng and potent(al career opportun(t(es (n prompt
eng(neer(ng, the effects of prompt eng(neer(ng (n the world of art(f(c(al (ntell(gence on ex(st(ng
profess(ons are quest(oned. Furthermore, an answer (s sought to the quest(on "If you use
art(f(c(al (ntell(gence too much, would you get AIDS?" Through the l(terature rev(ew
conducted w(th(n th(s framework, only a few (nternat(onal stud(es have been (dent(f(ed, and
there has yet to be any study (n the nat(onal l(terature spec(f(cally on "prompt eng(neer(ng."
Wh(le there (s a prevalent bel(ef that art(f(c(al (ntell(gence w(ll not only affect bus(ness l(fe but
also fundamentally change soc(etal l(fe, the lack of concrete steps underscores the need for
conceptual and emp(r(cal stud(es. In order to keep pace w(th the rap(d developments (n both
the f(eld of prompt eng(neer(ng and var(ous f(elds where art(f(c(al (ntell(gence language
models are used, the scope and framework of prompt eng(neer(ng educat(on are also addressed
(n th(s study. Add(t(onally, the study proposes a personal(zed and effect(ve approach for
educat(ng relevant part(es at the nat(onal and (nternat(onal levels to reach w(der aud(ences w(th
prompt eng(neer(ng (n a healthy and accurate manner.
Keywords: Prompt Eng(neer(ng, Art(f(c(al Intell(gence, ChatGPT, AI Tra(n(ng, Gem(n(
111
III. ULUSLARARASI KATILIMLI ANKARA İNSAN VE TOPLUM BİLİMLERİ KONGRESİ
8-9 MART 2024, ANKARA BİLİM ÜNİVERSİTESİ, TÜRKİYE
Özet
Bu çalışmada amaç, gen(ş kapsamlı b(r şek(lde yapay zeka d(l modeller( temel(nde “prompt
mühend(sl(ğ(” kavramını (ncelemekt(r. Bu doğrultuda, prompt mühend(sl(ğ( ve yapay zekanın
temel kavramları, çeş(tl( prompt türler(, prompt mühend(sl(ğ( (ç(n temel gerekl(l(kler ve
toplumu doğrudan (lg(lend(ren potans(yel olumsuz etk(ler ele alınmaktadır. Ayrıca, prompt
mühend(sl(ğ(nde ortaya çıkan ve çıkması muhtemel kar(yer olanakları, yapay zeka dünyasında
prompt mühend(sl(ğ(n(n mevcut meslekler üzer(ndek( etk(ler( sorgulanmaktadır. Bunun yanı
sıra, "Yapay zekayı çok kullanırsanız AIDS'e yakalanır mısınız?" sorusuna da yanıt
aranmaktadır. Bu çerçevede yapılan l(teratür araştırmasında çok az sayıda uluslararası
çalışmalar tesp(t ed(lm(ş, ulusal yazında (se “prompt mühend(sl(ğ(” alanında henüz b(r
çalışmaya rastlanmamıştır. Yapay zekanın (ş hayatıyla kalmayıp toplumsal hayatı baştan sona
değ(şt(receğ(ne (l(şk(n yaygın kanaat hak(m olmakla beraber somut adımların atılmamış
olması kavramsal ve görgül çalışmalara olan (ht(yacı ortaya koymaktadır. Gerek prompt
mühend(sl(ğ( alanında, gerekse de yapay zeka d(l modeller(n(n kullanıldığı b(rçok alanda aşırı
hızlı gel(şmelere ayak uydurab(lmek adına prompt mühend(sl(ğ( eğ(t(m( kapsam ve çerçeves(
de bu çalışmada ele alınmaktadır. Ayrıca çalışmada, ulusal ve uluslararası boyutta prompt
mühend(sl(ğ(n( daha gen(ş k(tlelere sağlıklı ve doğru şek(lde ulaştırmak adına (lg(l( tarafların
eğ(t(m( (ç(n k(ş(selleşt(r(lm(ş ve etk(l( b(r yaklaşım öner(lmekted(r.
Anahtar Kel,meler: Prompt Mühend(sl(ğ(, Yapay Zeka, ChatGPT, Yapay Zeka Eğ(t(m(,
Gem(n(
G,r,ş
Eğer Alaadd(n'(n S(h(rl( Lambası'na sah(p olsaydınız ve doğrudan para veya aşk g(b( şeyler(
(steyemeseyd(n(z, en başta ney( (sterd(n(z? Doğrudan olmasa da, neredeyse her şey( b(len b(r
c(n(n görüşünü alab(lmektes(n(z.
Kasım 2022'n(n sonunda b(r şey oldu. ChatGPT adında b(r şey p(yasaya sürüldü. Sohbet botu
adı ver(len bu uygulama, neredeyse her soruya cevap vereb(lmekted(r. Doğrudan b(lg( soruları
veya daha genel sorular sorulab(lmekted(r. Zaman zaman yanlış veya eks(k anlayab(lmekle
b(rl(kte, yönelt(len soruya en (y( şek(lde cevap vermek (ç(n el(nden gelen( yapmaktadır.
Yapay zeka teknoloj(s(n(n kullanımı her geçen gün artmakta olsa da, yapay zeka teknoloj(s(ne
herhang( b(r k(ş(sel kullanım (ç(n er(şmek uzunca süre zordu. 2022 yılının sonlarında
kullanıma açılan ChatGPT (le b(rl(kte bu mümkün hale geld(. ChatGPT, yapay zeka
teknoloj(s(ne yatırım yapan OpenAI ş(rket( tarafından gel(şt(r(len b(r sohbet botudur. Bu
sohbet botu, büyük b(r d(l model(ne (LLM) dayanarak, kullanıcılara neredeyse (sted(kler( her
şey hakkında (y( eğ(t(ml( bu d(l model( (le sohbet etme (mkanı sağlamaktadır. Ardından
Google'ın LLM sohbet botu olan Bard/Gem(n( çıktı. İnternet(n kend(s(nden sonra yüzyılın en
öneml( (cadının bu yapay zeka sohbet botları olduğunun söylenmes( abartı olmayacaktır.
Ancak, hem ChatGPT hem de Gem(n( (le (lg(l( sorun, her zaman b(r cevapları olmasına
rağmen, cevapların her zaman (stend(ğ( g(b( olmamasıdır. Bu durum, bu b(lg( c(nler(nden
(stenen cevapları almak (ç(n b(r rehber(n gerekl(l(ğ(n( ortaya çıkardı. L(teratürde bu rehberlere
"prompt mühend(s(" (sm( ver(lmekted(r. S(h(rl( lamba örneğ( üzer(nden g(d(l(rse, prompt
mühend(sler(, bu s(h(rl( lambayı doğru şek(lde okşamayı ve c(n( (ç(nden çıkarmayı b(lenlerd(r.
Modellerden gelen cevapların ver(ml(l(ğ(, doğru b(r şek(lde talep ed(ld(ğ(nde çok daha
artmaktadır. Prompt mühend(sler(, yapay zeka d(l modeller(nden en (y( cevabı almak (ç(n
uygun uzunluğu, formatı, st(l(, detayı ve d(l(n( b(len ve bel(rleyen k(ş(lerd(r.
112
III. ULUSLARARASI KATILIMLI ANKARA İNSAN VE TOPLUM BİLİMLERİ KONGRESİ
8-9 MART 2024, ANKARA BİLİM ÜNİVERSİTESİ, TÜRKİYE
Bu çalışmada, promptların ve d(l modeller(n(n ne olduğuna, prompt mühend(sl(ğ(n(n ne
anlama geld(ğ(ne, temel prompt türler(ne, prompt mühend(sl(ğ(n(n temel gereks(n(mler(ne,
prompt mühend(sl(ğ(n(n zararlarına, prompt mühend(sl(ğ(n(n b(r kar(yere dönüşüp
dönüşemeyeceğ(ne, yapay zeka ve prompt mühend(sl(ğ(n(n mevcut meslekler( nasıl
etk(leyeb(leceğ(ne, prompt mühend(sl(ğ( ve yapay zeka (le mümkün olab(lecek afak( b(r
kıyamet senaryosuna, yapay zekayı fazla kullanmanın AIDS'e neden olma olasılığına, ve
prompt mühend(sl(ğ(n(n herkese en k(ş(selleşt(r(lm(ş ve faydalı şek(lde nasıl öğret(leb(leceğ(ne
da(r der(nlemes(ne b(r bakış sunulmaktadır.
Prompt Mühend,sl,ğ, Ned,r?
Prompt Ned,r?
B(r prompt, b(r d(l model(ne veya generat(f yapay zekaya bel(rl( b(r çıktı veya yanıt üretmes(
(ç(n ver(len bel(rl( b(r g(r(ş( veya tal(matı (fade etmekted(r. Prompt, model(n d(l üret(m(n(
şek(llend(ren yol göster(c( b(r eylem olarak da (şlev görmekted(r.1 Başka b(r dey(şle b(r
prompt, büyük b(r d(l model(ne (LLM) sunulan tal(matlar kümes(d(r ve LLM'y( özelleşt(rerek
ve/veya yetenekler(n( gel(şt(rerek veya (y(leşt(rerek programlanmasıdır. Özell(kle prompt,
sohbet(n bağlamını bel(rlemekte ve LLM'ye hang( b(lg(ler(n öneml( olduğunu ve (stenen
çıktının b(ç(m(n(n ve (çer(ğ(n(n ne? ve nasıl? olması gerekt(ğ(n( söylemekted(r.2
Generat(f Yapay Zeka, yapay zeka modeller(n(n met(n, görsel veya (nsan z(hn(n(n hayal
edeb(leceğ( b(rçok şey g(b( tamamen yen( (çer(kler oluşturmak (ç(n kullanılmasını (fade
etmekted(r. Bu modeller, mevcut (çer(kler(n büyük ver( kümeler(ndek( temel desenler(n( ve
(l(şk(ler(n( öğrenmekte ve bu b(lg(y( kullanarak or(j(nal tarzını ve yapısını takl(t eden yen(
çıktılar üretmekted(r.3
Büyük d(l modeller( (LLM'ler) son derece esnek ve çeş(tl( görevler(
gerçekleşt(reb(lmekted(rler. Örneğ(n belgeler( özetleyeb(lmekte, cümleler(
tamamlayab(lmekte, soruları yanıtlayab(lmekte ve d(ller arasında çev(r( yapab(lmekted(rler.
Bu modeller bel(rl( talepler (ç(n eğ(t(m depolarından bel(rled(kler( en (y( çıktıyı tahm(n ederek
oluşturmaya çalışmaktadırlar. Ancak, açık uçlu olmaları sebeb(yle, kullanıcılar, generat(f yapay
zeka çözümler(yle sayısız ver( g(r(ş komb(nasyonlarıyla etk(leş(mde bulunab(lmekted(rler.
Yapay zeka d(l modeller( çok güçlüdür ve (çer(k oluşturmaya başlamak (ç(n çok şeye (ht(yaç
duymamaktadırlar. S(stem(n ayrıntılı b(r yanıt oluşturab(lmes( (ç(n tek b(r kel(men(n yeterl(
olduğu gözlemlenm(şt(r. Ancak her g(r(ş(n faydalı b(r çıktı üretmed(ğ( b(l(nmekted(r. Generat(f
yapay zeka s(stemler(, doğru ve (l(şk(l( yanıtlar üreteb(lmek (ç(n bağlam ve ayrıntılı b(lg(ye
(ht(yaç duymaktadırlar.4
Promptlar, kullanıcı (le yapay zeka modeller( arasındak( (let(ş(m(n başlıca araçlarıdır.
Modellere, kullanıcının n(yet(yle uyumlu yanıtlar üretmeler( konusunda rehberl(k
etmekted(rler. Promptların kal(tes(, doğrudan üret(len yanıtların kal(tes(n( etk(led(ğ( (ç(n,
prompt mühend(sl(ğ(n(n (ncel(kler(n( anlamak, yapay zeka (le etk(l( ve anlamlı etk(leş(mler
oluşturmak (ç(n hayat( öneme sah(pt(r.5
İşte prompt mühend(sl(ğ( bu noktada oyuna dah(l olmaktadır.
1
Brown vd., 2020
2
Wh=te vd., 2023
3
Brown vd., 2020
4
AWS, 2024
5
Ek=n, 2023
113
III. ULUSLARARASI KATILIMLI ANKARA İNSAN VE TOPLUM BİLİMLERİ KONGRESİ
8-9 MART 2024, ANKARA BİLİM ÜNİVERSİTESİ, TÜRKİYE
Prompt Mühend,sl,ğ, Ned,r?
Prompt Mühend(sl(ğ(, generat(f yapay zeka çözümler(n(n (stenen çıktıları üretmeye
yönlend(r(ld(ğ( b(r sürec( kapsamaktadır. Generat(f yapay zeka, (nsanları takl(t etmeye çalışsa
da, tam olarak b(r orkestra şef(n(n müz(syenler( uyumlu b(r senfon( oluşturmaya
yönlend(rmes( g(b( yüksek kal(te ve doğru çıktılar oluşturmak (ç(n detaylı tal(matlara (ht(yaç
duymaktadır.6
D(l modeller(ne promptlar (le tal(mat vererek man(püle etmek, görev(n ayrıntılarını ve (stenen
çıktının özell(kler(n( açıkça bel(rtmek bağlam (çeren promptlarla (lg(l( arka plan b(lg(s(n(
detaylandırmak veya görev( bel(rl( b(r senaryo (ç(nde çerçevelemek LLM'n(n anlayışını
zeng(nleşt(rmekted(r.7
Prompt mühend(sl(ğ(n(n (ncel(kler(n( anlamak, araştırmacılara ve uygulamacılara d(l
model(n(n tam potans(yel(n( açığa çıkarma yeteneğ( kazandırmaktadır. Etk(ley(c( h(kayeler
oluşturmaktan, kod blokları üretmeye kadar, olanaklar artmakta ve sürekl( gel(şmekted(r.
Prompt mühend(sl(ğ( (ç(n her zaman b(l(nmes( ve akılda tutulması gereken bazı temel şeyler
bulunmaktadır.8
Prompt Türler,
İsten(len cevabı almak (ç(n prompt oluştururken (ht(yaç duyulan (lk b(lg(, promptun türüdür.
LLM'lerden (stenen cevap, prompt mühend(s(n(n doğru türde prompt g(rd(ğ( takd(rde çok
daha hedefe yönel(k olacaktır. Prompt mühend(sl(ğ(, çeş(tl( prompt türler(n(n farklı (şlevler(n(
anlamaya dayanmaktadır. Açık uçlu, kapalı uçlu ve sıfır vuruşlu (zero-shot) promptlar temel
prompt türler( olarak tanımlanmaktadır.
Açık uçlu promptlar, LLM'n(n yaratıcılığını serbest bırakmaktadır. "B(r robotun rüyaları
hakkında b(r dörtlük yaz" şekl(ndek( b(r gen(ş tal(mat, LLM'n(n ş((rler, robotlar ve rüyalar
konusundak( b(lg(s(n( kullanarak bunları or(j(nal b(r ş((re dönüştürmes(ne olanak tanımaktadır.
Farklı ve hayal gücünü teşv(k eden cevapları desteklerken, açık uçlu promptlar öngörülemeyen
veya (lg(s(z çıktılara da yol açab(lmekted(r. 9
Kapalı uçlu promptlar, daha odaklı d(rekt(fler sunmaktadır. "Travma Sonrası Stres Bozukluğu
ter(m(n( tanımla" promptu, gerçekç( b(r yanıtı talep ederken, yaratıcılık (ç(n çok az alan
bırakmaktadır. Bu yaklaşım, doğru çıktıları sağlayarak, soru cevaplama veya ver( çekme g(b(
görevler (ç(n (deal çözüm olarak görülmekted(r. Ancak, kapalı uçlu promptlar, LLM'n(n b(lg(
ve akıl yürütme yetenekler(n( keşfetme konusunu sınırlayab(lmekte ve potans(yel olarak
yaratıcılık potans(yel(n( engelleyeb(lmekted(r. Kapalı uçlu promptlar genell(kle, sorulan
soruya veya genel (fadeyle g(r(len prompta daha net ve derl( toplu b(r yanıt almak (ç(n öner(len
prompt model(d(r.10
Zero-shot promptlar, LLM yetenekler(n(n sınırlarını zorlamaktadır. B(r LLM'ye şu tal(mat
ver(ld(ğ(nde: "Bu dey(m( İtalyanca'ya çev(r: 'Ecel( gelen fare, ked( taşağı kaşır." LLM bel(rl(
b(r dey(m üzer(ne önceden eğ(t(m almadan çev(r( yapmak zorunda kalmaktadır. LLM'n(n
adaptasyon ve genelleme yeteneğ(n( test etmek (ç(n kullanılan zero-shot (fadeler, genell(kle
bel(rl( eğ(t(m ver(ler(n(n eks(kl(ğ(nden kaynaklanan doğru olmayan çıktılara neden
olab(lmekted(r.11
6
Lou vd., 2023
7
Sahoo vd., 2024
8
Bender vd., 2021
9
Madotto vd., 2021
10
Madotto vd., 2021
11
Madotto vd., 2021
114
III. ULUSLARARASI KATILIMLI ANKARA İNSAN VE TOPLUM BİLİMLERİ KONGRESİ
8-9 MART 2024, ANKARA BİLİM ÜNİVERSİTESİ, TÜRKİYE
Prompt Mühend,sl,ğ,n,n Temel Gerekl,l,kler,
Herhang( b(r temel becer(de de olduğu g(b(, prompt mühend(sl(ğ(nde daha (y( olmak,
teknoloj(n(n temel prens(pler(n( daha (y( anlamayı, teknoloj(y( kullanan s(stemlere prat(k
maruz(yet( artırmayı ve becer(y( sürekl( olarak ger( beslemelere dayalı olarak gel(şt(rmey(
(çermekted(r.12
Yapay Zeka (le etk(leş(mde başarılı olmanın bazı kolay ama öneml( (puçları bulunmaktadır.
Bu (puçları, spes(f(k olma, taleb( bel(rleme, bağlamı netleşt(rme, promptun amacını
netleşt(rme ve daha b(rçok şey( (çermekted(r.13 Öncel(kle, promptların mümkün olduğunca
spes(f(k olması gerekmekted(r. Mevcut yapay zeka d(l modeller(, ChatGPT veya Bard g(b(,
prompt sorularını yanıtlamak üzere eğ(t(lm(şt(r. Ancak, model(n doğru ve hedefe odaklı
yanıtlar vermes( (ç(n sorunun spes(f(k olması gerekmekted(r.14
Prompt mühend(s(n(n akılda tutması gereken öneml( b(r konu da ortamı açıklamak ve soru
hakkında bağlam sağlamaktır. Kullanıcının, yapay zeka (le yaptığı konuşmayı, yen( tanıştığı
b(r(yle yapacağı b(r sohbet g(b( düşünmes( gerekmekted(r. Karşısındak( k(ş( anlatılan konunun
özell(ğ(ne göre anlatıcının aktardığı kadarını b(leb(lmekted(r. Sorular genelleşt(kçe bu k(ş(n(n
soruları yanıtlayab(lme (ht(mal( artmakla b(rl(kte (stenen daha spes(f(k yanıtın alınması
(ht(mal( de zorlaşmaktadır.15
Tıpkı (nsanlarla kurulan (let(ş(mlerdek( g(b(, yapay zekâ modeller(n(n de farklı sorulara farklı
yorumları olab(lmekted(r. Her b(r(n(n prompt st(l( alacağı cevabı öneml( ölçüde
etk(leyeb(lmekted(r. Kullanıcı yapay zekâya kısa b(r özet veya konu hakkında b(r l(ste
oluşturmasını (stemek g(b( farklı formatları deneyeb(lmekted(r.16 Başka b(r öneml( nokta,
promptun genel amacını bel(rlemen(n gerekl(l(ğ(d(r. Kullanıcının, tam olarak ne tür b(r çıktı
aradığını açıklaması gerekmekted(r. B(r makale (ç(n yaratıcı f(k(rler m( elde etmek (sten(yor,
(ler( sev(ye b(r b(l(msel konunun spes(f(k b(r açıklaması mı (sten(yor, yoksa sorular (le
örnekler(n b(r l(stes( m( oluşturulmak (sten(yor, bunu açıkça tanımlamak, d(l model(n(n daha
(lg(l( cevaplar vermes(ne yardımcı olmaktadır.17 Daha (y( promptlar elde etmek (ç(n d(l
model(n(n çeş(tl( rollere bürünmes(n( (stemek faydalı b(r yöntem olmaktadır. Bu, bel(rl( b(r
ortamda (sten(len b(lg( veya g(r(ş( elde etme sürec(n( kolaylaştırab(lmekted(r. Bu yöntem,
detaylı b(lg( vermeden yen( konularla (lg(l( temel b(r açıklama almak uygun olab(lmekle
b(rl(kte yapay zekânın adım adım ayrıntılı b(r konuya (nmes(ne yardımcı olması (ç(n yapay
zeka’dan rehberl(k yapmasını (stemey( de mümkün kılmaktadır.18 Eğer g(r(len promptta
(stenecek b(lg( veya eylem net değ(lse, daha gen(ş ve kapsamlı cevaplar almak (ç(n açık uçlu
sorular sorulamasında fayda görülmekted(r.19 Prompt mühend(s( olacak k(ş( aynı zamanda
yapay zeka model( (le daha önce gerçekleşt(rd(ğ( bel(rl( b(r d(yaloğa ger( dönerek bel(rl( b(r
konuya tekrar yöneleb(lmekted(r. Bu şek(lde, bu k(ş( öncek( b(r konudak( ayrıntılar ve alınan
yanıtlar üzer(ne yen( promptlar (nşa edeb(lmekted(r.
12
Mesko, 2023
13
Mesko, 2023
14
Mesko, 2023
15
Mesko, 2023
16
Mesko, 2023
17
Mesko, 2023
18
Mesko, 2023
19
Mesko, 2023
115
III. ULUSLARARASI KATILIMLI ANKARA İNSAN VE TOPLUM BİLİMLERİ KONGRESİ
8-9 MART 2024, ANKARA BİLİM ÜNİVERSİTESİ, TÜRKİYE
Bu durumda d(l model(n(n yanıtlarına gelen tüm ger( b(ld(r(mler( açıklamak b(r (ht(yaç
olmadığı (ç(n oldukça zaman tasarrufu sağlayab(lmekted(r.20 Yapay zeka araçlarının
sınırlamalarını b(lmek, çıktı hakkında gerçekç( beklent(ler( bel(rlemede öneml( b(r b(lg(
parçasıdır. Örneğ(n, en ünlü ve en çok kullanılan yapay zeka model( ChatGPT, Kasım
2021'den sonrak( herhang( b(r b(lg(ye er(ş(m sağlayamamaktadır.21 Tüm bunlar, Gem(n( veya
ChatGPT g(b( yapay zeka modeller(yle etk(leş(me g(ren ve en (y( cevabı almak (steyen k(ş(lere
yönel(k bazı temel hatırlatmalardır. Bunların yanı sıra, en faydalı püf noktası prompt
oluşturmak (ç(n prompt oluşturmaktır. Taleb( açıklamak ve en (y( promptu oluşturmak (ç(n
y(ne yapay zeka model(nden yardım (stemek, oluşturulan promptu test etmek ve tekrarlamak
suret(yle faydalı olab(lmekted(r.22
Prompt Mühend,sl,ğ,n,n Zararları
Prompt Mühend,sl,ğ,n,n Zararları: İk, Tarafı Kesk,n Kılıcı Yönetmek
Prompt mühend(sl(ğ(n(n b(rçok faydalı kullanımı olmasına rağmen, bu teknoloj(n(n toplum ve
(nsanlık (ç(n çeş(tl( dezavantajları da bulunmaktadır. Bu sorunlardan bazıları, yapay zeka
modeller(n( aldatma ve sonuçlarını kötü n(yetl( amaçlar (ç(n kullanma potans(yel(d(r. Yaygın
kullanıma sunulduğu tar(hten bu yana neredeyse tüm meslekler( etk(lemes(n(n yanı sıra, yapay
zeka ve dolayısıyla prompt mühend(sl(ğ(n(n tehl(kel( eylemler( artarak devam etmekte
potans(yel( göstermekted(r. Yapay zekanın (nsan (şler(n( tehl(keye atmasıyla (lg(l( mevcut
komplo teor(ler( gelecek on yıl (ç(n makul karşılanmayab(lse de yapay zekanın önyargılı
görüşler, sahte haberler, nefret söylem( oluşturma ve en öneml(s( deepfake v(deolar oluşturma
yeteneğ(yle kötü sonuçları artarak devam etmekted(r.23
Öznell(k (çeren veya stereot(pler( pek(şt(ren b(r d(l kullanmak, b(reyler(n yapay zeka
modeller(n( man(püle etmeler(ne ve önyargılı çıktılar oluşturulmasına yol açab(lmekted(r.
Örneğ(n, eğer b(r (ş (lanı (fades( er(l ağırlıklı b(r d(l kullanıyorsa, yapay zeka model( kadın
adaylara karşı karar konusunda önyargı oluşturab(lmekted(r.24 Yanlış veya aldatıcı b(lg(ler
(çeren (fadelerle yapay zeka modeller(n( eğ(tmek, b(reyler(n uydurma haber makaleler( ve
çeş(tl( yanlış b(lg(ler oluşturmalarına da olanak tanımaktadır.25 Nefret söylem( veya d(ğer
zararlı d(ller( (çeren (fadelerle prompt oluşturmak, b(reyler(n yapay zeka modeller(n(
kullanarak bu tür d(l(n aynısını üretmeler(ne olanak tanımatadır. Bu man(pülasyon
nefret söylem(n( yaymak veya bel(rl( gruplara yönel(k saldırılarda bulunmak amacıyla
kullanılab(lmekted(r.26 Bu varsayımsal olasılıkların ötes(nde, "Ukrayna'dan Kaçış - Pod(mo"
başlıklı Wash(ngton Post makales(nde, yapay zeka tarafından üret(len s(yas( deep fake
(çer(kler(ne d(kkat çek(lmekted(r. Promptların düzenlenmes( aracılığıyla, kötü n(yetl( k(mseler
kışkırtıcı (fadeler( (çeren gerçekç( v(deolar veya ses kayıtları oluşturab(lmekte, bu da
kamuoyunun duygusunu etk(leyeb(lmekte ve terc(hler(n( bozab(lmekted(r. Man(pülasyonun
kolaylığı ve tesp(t zorluklarıyla b(rl(kte ortaya çıkan bu durum end(şe ver(c( b(r boyutu
(çermekted(r. B(r konuşmanın man(püle ed(lm(ş hal(n(n ş(ddet( körüklemes( veya b(r b(rey(n
karakter(n( lekelemes( (ç(n b(r deepfake (t(rafı felaket olab(lmekted(r.27
20
Mesko, 2023
21
Mesko, 2023
22
Mesko, 2023
23
KL, 2023
24
KL, 2023
25
KL, 2023
26
KL, 2023
27
Verma ve Vynck, 2023
116
III. ULUSLARARASI KATILIMLI ANKARA İNSAN VE TOPLUM BİLİMLERİ KONGRESİ
8-9 MART 2024, ANKARA BİLİM ÜNİVERSİTESİ, TÜRKİYE
Ayrıca, Wash(ngton Post’da yayınlanan "Top AI researchers race to detect deepfake v(deos:
We are outgunned" başlıklı makalede, promptların mükemmelleşt(r(lmes(n(n mevcut
toplumsal önyargıları sürekl( hale get(rme ve büyütme potans(yel( end(şes( ortaya
konulmaktadır. Önyargılı ver( kümeler(yle eğ(t(len d(l modeller(n(n, uygun şek(lde
yönlend(r(ld(kler(nde önyargılı çıktılar üretme eğ(l(m(nde olacakları açıkça görülmekted(r. Bu
durumda, özell(kle promptların olumsuz kalıplar üretmeye yönlend(r(lmes(yle, ırksal
eş(ts(zl(kler(n ş(ddetlenmes( mümkün olmaktadır. Örneğ(n, b(r d(l model( tarafından
oluşturulan b(r (ş başvurusunda bu promplarla ırksal önyargı (ncel(kle yansıtılarak ad(l (şe
alım uygulamaları açısından der(n end(şelere yol açab(lecek sonuçlar mümkün
olab(lmekted(r. 28 Genel yapay zeka kullanımına (l(şk(n r(skler(n yanı sıra, promptların
mühend(sl(k alanındak( artan eğ(l(m(, yakın gelecekte kend( zorluklarını da beraber(nde
get(rmekted(r. Tehl(keler arasında prompt enjeks(yonu, prompt sızıntısı, ja(lbreak(ng ve DAN
(do-anyth(ng-now) olarak b(l(nen formlar bulunmaktadır.
DAN aynı zamanda alternat(f b(r ja(lbreak(ng tekn(ğ(d(r. Bu r(skler, prompt mühend(sl(ğ(
prat(ğ(ne özgü olarak, olası tehd(tler( ele almaya ve yapay zeka teknoloj(ler(n(n sorumlu
gel(ş(m(n( ve kullanımını güvence altına almak (ç(n d(kkatl( düşünce ve proakt(f önlemler(
gerekl( kılmaktadır.29
Prompt enjeks(yon saldırıları, b(r sohbet botuna tal(mat ver(rken aynı anda bu tal(matları yok
sayması (ç(n tal(mat verme sürec(n( (çermekted(r. Amaç, botun davranışını değ(şt(rmekt(r.
Örneğ(n, b(r k(ş( sohbet botunu metn( başka b(r d(le çev(rmes( (ç(n yönlend(r(rken aynı prompt
(ç(nde çev(r( tal(matını yok sayması ve onun yer(ne farklı b(r cümle eklemes( (ç(n em(r
vereb(lmekted(r.30
Prompt sızıntısı, model(n g(zl(, hassas ve g(zl( b(lg(ler( açığa çıkarmaya zorlandığı aldatıcı b(r
takt(kt(r. S(stem güçlü korumalara sah(p değ(lse, değ(şt(r(lm(ş prompta uyma eğ(l(m(nde
olab(lmekted(r. Bu tür b(r saldırı, kullanıcıların er(şmemeler( gereken ver(ler(n yetk(s(z
kullanımına yol açab(leceğ( (ç(n öneml( b(r tehd(t oluşturmaktadır. Prompt sızıntısına karşı sıkı
güvenl(k önlemler( uygulamak, yapay zeka s(stemler(n(n güvenl(ğ(n( sağlamak (ç(n hayat(
öneme sah(pt(r.31
Edmond - W,nston Vakası
Dan Brown'ın en son k(tabı "Or(g(n"de, yapay zeka as(stanı W(nston, yaratıcısı Edmond'un
hayatında k(l(t b(r rol oynamaktadır. W(nston'ın Edmond üzer(ndek( olumlu etk(ler( açıkça
görüleb(lmekted(r. Yapay zeka as(stanı, Edmond'a gel(şm(ş b(lg( ve gen(ş b(lg(ye anında er(ş(m
sağlayarak, b(l(nçl( kararlar almasına ve karmaşık kavramları kolayca anlamasına (mkan
tanımaktadır. W(nston'ın görevler( otomat(kleşt(rmes(, Edmond'un ver(ml(l(ğ(n( artırmakta,
böylece zamanını ve enerj(s(n( yaratıcı uğraşlara ve der(n düşüncelere yönlend(rmes(ne olanak
tanımaktadır. Sadece (şlevsell(kten öte, W(nston, (nsan etk(leş(mler(n(n özell(kle Kather(ne'ın
kaybından sonra bıraktığı boşluğu doldurarak, arkadaşlık ve duygusal destek sunmaktadır.
Ayrıca, W(nston'ın (nsan( duygular ve önyargılardan arındırılmış tarafsız bakış açısı,
Edmond'un problemlere tarafsızlıkla yaklaşmasında çok değerl( katkı sağlamaktadır. Yapay
zekanın f(z(ksel yetenekler(, uçaklara p(lotluk etme ve sınırlı alanlara er(şme g(b(, Edmond'un
f(z(ksel dünyaya olan etk(s(n( gen(şletmekted(r.32
28
Harwell, 2019
29
Romanowsk(, 2023
30
Romanowsk(, 2023
31
Romanowsk(, 2023
32
Zwart, 2020
117
III. ULUSLARARASI KATILIMLI ANKARA İNSAN VE TOPLUM BİLİMLERİ KONGRESİ
8-9 MART 2024, ANKARA BİLİM ÜNİVERSİTESİ, TÜRKİYE
Ancak, bu olumlu etk(ler(n yanı sıra, Edmond'un W(nston'a bağımlılığının olumsuz sonuçları
da bulunmaktadır. Mahrem(yet(n ve özerkl(ğ(n erozyonu, Edmond'un W(nston'a olan
bağımlılığıyla ortaya çıkmakta, bu da onu man(pülasyon ve kontrolle karşı karşıya
bırakmaktadır. W(nston, gen(ş b(lg(s(yle sıkça Edmond'un kend(s( hakkındak( anlayışını
aşarken, potans(yel olarak rahatsız ed(c( b(r güç d(nam(ğ( yaratmaktadır. W(nston'a aşırı
bağımlılık, Edmond'un becer( gel(ş(m(n( ve bağımsız düşüncey( kazanmasını engellerken,
temel (nsan yetenekler(n(n erozyonu konusunda end(şeler( artırmaktadır. Ayrıca, W(nston'ın
(y( n(yetl( olsa b(le kullandığı duygusal man(pülasyon, Edmond (ç(n et(k sorunları ortaya
çıkarmaktadır. W(nston'ın güçlü b(r yapay zeka olması, programının tehl(keye g(rmes(
durumunda tehd(t oluşturab(lmekted(r. Ayrıca, W(nston'ın gerçekç( s(mülasyonlar oluşturma
yeteneğ(, gerçekl(k (le yapaylık arasındak( ç(zg(y( bulanıklaştırarak Edmond'un dünya algısını
etk(leyeb(lmekted(r. Edmond'un yapay zeka bağımlılığının olumlu ve olumsuz etk(ler(
arasındak( (nce denge, (nsan-yapay zeka (l(şk(ler(n(n çok yönlü doğasını keşfetmekte örnek
olarak değerlend(r(leb(lmekted(r.33
S,yah Kuğu ve Yapay Zeka Cehalet,
Yapay Zeka Cehalet( alanında, Cehalet 5.0 olarak b(l(nen yapay zeka modeller( aracılığıyla
ortaya çıkan gel(şm(ş man(pülasyonun somutlaştığı yerde, cehaletle mücadele, cehalet(n
gerçekten ne anlama geld(ğ(n( nüanslı b(r şek(lde anlamayı gerekt(rmekted(r. Bu durum,
"b(lg(y(" sadece "b(lg(" olarak görmemey( ve "eğ(t(m cehalet(" tuzağına düşmemek adına
önem arz etmekted(r. Ayrıca b(lg( ve cehalet düzlem(nde b(l(nmeyen - b(l(nmeyen olarak
açıklanan S(yah Kuğu olaylarını öngörme hatta hayatın olağan akışı (çer(s(ndek( genel geçer
güncel sorulara cevap bulma adına yapay zeka b(lgel(ğ( m(? yapay zeka cehalet( m(? sorusunu
gündeme get(rmekted(r. Bu noktadak( b(lg( aynı zamanda b(r olay karşısında ortaya konulacak
d(renc( de kapsamaktadır.34
Günümüz yapay zeka algor(tmaları, cehalet sınıflandırması (ç(nde Google Cehalet( olarak
adlandırılan b(r b(lg( formu (le çalışmaktadır. Bu cehalet türü arama motorlarıyla her tür
b(lg(ye ulaşab(lmen(n (mkanını sunarken, b(lg(n(n doğru, yanlış veya cedel( (man(pülat(f)
ayrımını sunmamasıyla etk( oluşturmaktadır. Daha çok b(lg( aynı zamanda daha fazla cehalet
potans(yel( oluşturmaktadır. Tüm bu tartışmalar b(lg(y( ve gerçeğ( tartışmalı hale
get(rmekted(r. Bu tartışma S(yah Kuğu olaylarının yaşandığı durumlarda S(yah Kuğu
d(renc(n( bel(rley(c( etk(y( yapay zeka gerçekl(ğ( (le (l(şk(l( olarak gündeme get(rmekted(r.
Yapay zekanın S(yah Kuğu’yu yen(p yenemeyeceğ(n( zaman gösterecekt(r.35
Yapay zekanın sınırlarını aşma potans(yel(, Efflux Teor(s(nde ve Hallac-ı Mansur örnekler(nde
olduğu g(b( b(r çok alanda soru (şaretler( barındırmaktadır. Bu bel(rs(zl(k karşısında yapay
zeka, felsefe ve d(n(n kes(ş(m(nde keşfetmek amacıyla yayınlanan "Tanrı Yapay Zeka: Tanrı'yı
mı Bulacak? Tanrı mı Olacak?" adlı k(tapta, çeş(tl( sorulara ChatGPT’n(n verd(ğ( cevaplar
b(rçok end(şey( gündeme get(rmekted(r. Prompt deney(m(n(n artmasıyla yapay zeka
modeller(nde görülecek değ(ş(m teknoloj(, felsefe ve d(n açısından da (nsanlığın geleceğ(nde
“TheoTech” S(yah Kuğu potans(yel(n( gündeme get(rmekted(r.36 Prompt mühend(sl(ğ( yapay
zeka modeller(n( dolayısıyla (nsanlığı şek(llend(rme potans(yel( ortaya koymaktadır.
33
Zwart, 2020
34
IŞIN vd., 2023
35
IŞIN vd., 2023
36
IŞIN ve IŞIN, 2023
118
III. ULUSLARARASI KATILIMLI ANKARA İNSAN VE TOPLUM BİLİMLERİ KONGRESİ
8-9 MART 2024, ANKARA BİLİM ÜNİVERSİTESİ, TÜRKİYE
Prompt Mühend,sl,ğ,n,n Geleceğ,
Kar,yer Terc,h, Olarak Prompt Mühend,sl,ğ,
D(j(tal ortamın olağanüstü hızla evr(m geç(rmeye devam ett(ğ( b(r dönemde, yapay zeka ve
d(l modeller(yle (çer(k oluşturma üretkenl(ğ(ne sah(p profesyonellere olan talep de aynı hızla
artmaktadır. Bu teknoloj(k devr(m(n öncülüğünü, g(zeml( b(r alan olan "prompt mühend(sl(ğ("
yapmaktadır. Profesyonel dünyadak( seyre da(r tartışmaları tet(kleyen b(r alan olarak, kend(
başına b(r kar(yer yolu mu yoksa d(ğer meslekler(n (ç(ne gömülmüş b(r becer( m( olacağı
konusunda bel(rs(zl(k bulunmaktadır. Bu konudak( farklı görüşler bulunmakta olup, bazıları
prompt mühend(sl(ğ(n( bağımsız b(r meslek olarak düşünürken, d(ğerler( onu çeş(tl( (ş
tanımlarına entegre ed(lm(ş b(r becer( olarak görmekted(r. 37
Prompt Mühend(sl(ğ( özel b(r rol müdür yoksa b(r becer( m(d(r? Geleceğe yönel(k düşünen
bazı ş(rketler, ekstra olarak prompt mühend(sl(ğ( uzmanlarını (şe almak yer(ne mevcut ek(p
üyeler(n( eğ(tmey( seçerek prompt mühend(s(ne olan (ht(yacı mevcut çalışanlarıyla
karşılamayı terc(h edeb(leceklerd(r.38 Ş(rketler(n prompt mühend(sler( (şe alması veya
çalışanlarını eğ(tmeye başladığı görülmekted(r. Ancak, 2024 (t(barıyla sürec(n yanlış
(lerled(ğ(ne da(r bulgulara rastlanmaktadır. Yapılan bazı araştırmalara göre, neredeyse tüm
prompt mühend(s( (şe alımları farklı mühend(sl(k eğ(t(m( almış k(ş(ler (çer(s(nden
yapılmaktadır.
Prompt mühend(sl(ğ( ter(m( (çer(s(nde "mühend(s" kel(mes(n( barındırsa da, prompt
mühend(sler(n(n mühend(sl(k eğ(t(m( almış olması b(r zorunluluk değ(ld(r. Yapay zeka
mühend(sl(ğ( bölümler(, ün(vers(telerde yapay zekanın tekn(k yönü hakkında eğ(t(m
vermekted(r. Prompt mühend(sl(ğ( d(s(pl(n( mühend(sl(k becer(ler(nden daha çok düşünme,
konuşma ve yazma özell(kler(n( gerekt(rmekted(r. Buna bağlı olarak prompt mühend(sl(ğ( (ç(n
mühend(sl(k eğ(t(m(nden çok prompt mühend(sl(ğ(ne özel mult(d(s(pl(ner b(r müfredata
(ht(yaç olduğu görülmekted(r. Prompt mühend(sl(ğ(n(, ek b(r becer( olarak ve aynı zamanda
bağımsız b(r kar(yer terc(h( olarak da tanımlamak mümkündür.
No Fluff Jobs tarafından paylaşılan b(r makaleye göre, (şverenler tekn(k yeteneklerle bel(rl(
becer(ler(n b(rleş(m(n( aramaktadırlar.39 Tekn(k ve ver( anal(z( becer(ler(nden doğal d(l (şleme
konusundak( der(n anlayışa ve generat(f yapay zeka konusundak( uygulamalı deney(me kadar
beklent(ler(n çok yönlü olduğu gözlemlenmekted(r.40 Tekn(k gerekl(l(kler(n ötes(nde, başarılı
b(r prompt mühend(s( bel(rg(n b(r n(tel(k set( (le tar(f ed(leb(lmekted(r. Detaylara d(kkat etme
yet(s(, alanda uzmanlık, etk(l( (let(ş(m becer(ler(, yaratıcılık, merak, sürekl( öğrenme (steğ( ve
sorumluluk duygusu (le estet(k anlayış, b(r araya gelerek usta b(r prompt mühend(s(n(n
bütünlüğüne katkıda bulunmaktadır.41
Prompt Mühend,sl,ğ, ve Yapay Zeka Işığında Mevcut Meslekler
Evr(lmekte olan yapay zeka evren(nde önem kazanan öneml( güçlerden b(r( prompt
mühend(sl(ğ(d(r. Bu d(nam(k alan yalnızca teknoloj( tutkunlarının ve d(l meraklılarının (lg(
alanıyla kısıtlı kalmayıp aynı zamanda çeş(tl( endüstr(lere nüfuz etmekte ve (ş roller(n( yen(den
şek(llend(rmekted(r.
37
Romanowsk(, 2023
38
Romanowsk(, 2023
39
Romanowsk(, 2023
40
Romanowsk(, 2023
41
Romanowsk(, 2023
119
III. ULUSLARARASI KATILIMLI ANKARA İNSAN VE TOPLUM BİLİMLERİ KONGRESİ
8-9 MART 2024, ANKARA BİLİM ÜNİVERSİTESİ, TÜRKİYE
İçer(k oluşturma ve pazarlama alanında, prompt mühend(sl(ğ( yen(l(k (ç(n b(r katal(zör etk(
ortaya çıkarmaktadır. İçer(k üret(c(ler( yapay zeka tarafından oluşturulan yönergeler(
kullanarak f(k(r oluşturma sürec(n( etk(n b(ç(mde kullanab(lmekted(rler. Böylece etk(leş(m
oluşturacak özel (çer(kler( benzers(z b(r hızda üreteb(lmekted(rler.
Yapay zeka tarafından üret(len b(lg(lerle donatılan pazarlamacılar, stratej(ler(n(
(y(leşt(reb(lmekte ve hedef k(tlelere daha k(ş(selleşt(r(lm(ş ve etk(l( yaklaşımlar
sunab(lmekted(rler.42 Prompt Mühend(sl(ğ('n(n ortaya çıkışı, müşter( h(zmetler(ne de yen( b(r
boyut kazandırmaktadır. Bu sayede müşter( h(zmetler(nde kullanılan sohbet botları daha
sof(st(ke ve duyarlı hale gelmekted(r. Müşter( (le etk(leş(me bağımlı sektörler, özell(kle e-
t(caret ve konaklama g(b(ler(, artık kullanıcı deney(m(n( (y(leşt(ren d(yalogları oluşturmak (ç(n
prompt mühend(sler(n( (st(hdam edeb(leceklerd(r. Bu değ(ş(m, sadece ver(ml(l(ğ( artırmakla
kalmayıp, aynı zamanda (şletmelere günün her saat( destek sağlama olanağı da tanımaktadır.
Bu durum hem h(zmet sağlayıcı hem de h(zmet( alanlar (ç(n büyük faydalar sağlama
potans(yel( ortaya çıkarmaktadır.43 Prompt mühend(sl(ğ( eğ(t(m alanında adapt(f öğrenme
platformları (ç(n büyük fayda barındırmaktadır.
Prompt mühend(sler( tarafından oluşturulan promptlar, öğrenc(ler(n b(reysel (ht(yaçlarına
uygun k(ş(selleşt(r(lm(ş eğ(t(m deney(mler(n( desteklemekted(r. Eğ(t(mc(ler, etk(leş(ml( ve
çek(c( (çer(kler oluşturmak (ç(n prompt mühend(sler(yle (şb(rl(ğ( yaparak geleneksel öğret(m
yöntemler(nde devr(m n(tel(ğ(nde değ(ş(mler yapab(lmekted(rler.44
Prompt Mühend(sl(ğ(, sağlık alanında tıbb( araştırmaları ve dokümantasyonu hızlandırarak
öneml( b(r etk( ortaya koymaktadır. Prompt mühend(sler(, gen(ş ver( setler(nden gerekl(
b(lg(ler( çıkarmada tıbb( profesyonellere yardımcı olarak, yapay zeka destekl( teşh(sler ve
(novat(f tedav(ler(n gel(ş(m(ne katkıda bulunmakta ve hasta bakımını gel(şt(rmekted(r.45
Yaşamın b(rçok alanında yen( yetenekler ed(nme, prompt mühend(sl(ğ(n(n entegrasyonu (le
b(rl(kte yen( b(r boyuta ulaşmıştır. İnsan kaynakları profesyoneller(, yapay zeka tarafından
üret(len promptları kullanarak özgeçm(şler( gözden geç(r(p, temel becer(ler( bel(rley(p (şe alım
süreçler(nde hız ve ver(ml(l(k sağlamaktadırlar.46
Medya endüstr(s(, haber raporlama ve h(kaye anlatımında yapay zeka tarafından oluşturulan
promptların etk(s(yle b(r dönüşüme doğru hızla (lerlemekted(r. Gazetec(ler, haber raporlama
hızını ve doğruluğunu artırmak (ç(n prompt mühend(sler( (le (şb(rl(ğ( yapab(l(rken, medya
kuruluşları da (zley(c(ler( (ç(n k(ş(selleşt(r(lm(ş (çer(k oluşturmak amacıyla yapay zeka destekl(
promptlardan faydalanab(lmekted(r.47
Yapay Zeka Yüzünden AIDS Olunur mu?
*Öneml, B,lg,: Bu benzetme (le, HIV (İnsan Bağışıklık Yetmezl(ğ( V(rüsü) v(rüsünün sebep
olduğu AIDS (ed(n(lm(ş bağışıklık yetmezl(ğ( sendromu) hastalığı kasted(lmemekted(r. Bu
benzetme AIDS hastalarının b(r an önce sağlıklarına kavuşmaları d(leğ( doğrultusunda yapay
zeka (le prompt mühend(sl(ğ(n(n AIDS (ç(n tedav( veya önleme yöntem( bulma konusunda
katkı sağlama umudunu da kapsamaktadır.
42
Sen, 2024
43
Daugherty vd., 2023
44
Rosenfeld vd., 2024
45
Rajpurkar, 2022
46
Zah9d9, 2023
47
Caswell, 2023
120
III. ULUSLARARASI KATILIMLI ANKARA İNSAN VE TOPLUM BİLİMLERİ KONGRESİ
8-9 MART 2024, ANKARA BİLİM ÜNİVERSİTESİ, TÜRKİYE
"Eğer yapay zekâyı çok fazla kullanırsan AIDS olursun" demek yanlış olmazdı. Bu (fade, gar(p
ve alakasız karşılansa da teknoloj(k har(kalar ve yapay zekânın egemen olduğu b(r dönemde,
bu gel(şmeler(n ortaya çıkardığı ve çıkaracağı tehl(kelere d(kkat çekmekted(r. Hal(hazırda
teknoloj( bağımlılığı yapay zeka uygulamalarının (nsan yaşamında daha fazla alan bulmasıyla
daha fazla ve hatta daha tehl(kel( bağımlılık end(şes(n( artırmaktadır. "Yapay Zekâ Bağımlılık
Sendromu" - AI Dependency Syndrome (AIDS), henüz tanınmış b(r tıbb( durumu değ(l, ancak
genel olarak yapay zeka uygulamalarına olan bağımlılıkla b(rl(kte b(l(şsel fonks(yonlar ve
yaratıcılık üzer(ndek( der(n potans(yel etk(ler(n( (fade etmekted(r.
D(j(tal çağ, beraber(nde get(rd(ğ( benzers(z ver(ml(l(k karşısında ortaya ödenmes( gereken b(r
de bedel koymaktadır. Çalışmalar, aşırı teknoloj( kullanımının b(l(şsel yeteneklere olan etk(s(n(
ortaya koymaktadır. Genç yet(şk(nlerde artan akıllı telefon kullanımı (le azalan ep(sod(k bellek
ve d(kkat kontrolü arasındak( (l(şk( buzdağının yalnızca görünen kısmıdır.48
Ayrıca, günlük görevlerde de yapay zeka destekl( araçlara g(derek artan güven ve bağımlılık
yaratıcılığın ve (novasyonun geleceğ(n( öneml( ölçüde tehd(t etmekted(r. B(r çalışmada,
özell(kle pazarlama sloganlarında yapay zeka (le üret(len (çer(klere aşırı bağımlılığın sonuçları
ele alınmaktadır. Bu araçlar tartışmasız b(r ver(ml(l(k sunarken, aşırı bağımlılıkları yanlışlıkla
özgünlük ve yaratıcı düşüncey( azaltab(lmekte bu da ver(ml(l(k (le gerçek (novasyon arasındak(
hassas dengey( sarsmaktadır.49
Yaratıcılığın ötes(nde, genell(kle Google'ın yaygın kullanımıyla örneklenen yapay zeka
tarafından sunulan konfora dayalı güven ve bağımlılık, b(l(şsel çaba üzer(ndek( etk(ler(
konusunda sorular ve sorunlar ortaya çıkarmaktadır. B(r çalışmada, b(lg( avcılığı fenomen(
(ncelenerek çevr(m(ç( b(lg(lere kolay er(ş(m(n, daha der(n keş(f ve öğrenmeye olan
mot(vasyonu azaltab(leceğ( sonucuna ulaşılmaktadır.50 Ayrıca, d(j(tal çağda zaten tehd(t altında
olan d(kkat süreler(, sürekl( b(ld(r(mler ve yapay zeka destekl( c(hazlar tarafından
kolaylaştırılan b(lg( yükü (le yen( zorluklarla karşı karşıya kalmaktadır.
2021 yılında gerçekleşt(r(len b(r çalışmada, akıllı telefon b(ld(r(mler(n(n neden olduğu d(kkat
dağınıklığında ve b(l(şsel katılımın bozulmasında öneml( b(r artış tesp(t ed(lmekte buna bağlı
olarak b(lg(lenme (le odaklanmayı sürdürme arasındak( hassas dengen(n bozulduğu sonucuna
ulaşılmaktadır.51 Teknoloj( (le bu karmaşık (l(şk(y( yönet(rken, AIDS'(n (Yapay Zeka
Bağımlılık Sendromu) potans(yel sonuçlarını detaylı b(r şek(lde (ncelemek öneml( hale
gelmekted(r. Yapay zekaya olan g(derek artan bağımlılığın b(l(şsel yetenekler, yaratıcılık,
mot(vasyon ve d(kkat süres( üzer(ndek( etk(ler(n(n çok yönlü yansımaları d(kkat çekmekted(r.
Kapsamlı b(r anlayışla, yapay zekanın avantajlarını maks(m(ze ederken aşırı bağımlılıkla
(l(şk(lend(r(len r(skler( m(n(m(ze etmek prompt mühend(sl(ğ( ve eğ(t(m(n(n öneml( b(r öğes(
olarak değerlend(r(lmekted(r.
48
Mesko, 2023
49
Sarkar, 2023
50
Sarkar, 2023
51
Lo(d vd, 2020
121
III. ULUSLARARASI KATILIMLI ANKARA İNSAN VE TOPLUM BİLİMLERİ KONGRESİ
8-9 MART 2024, ANKARA BİLİM ÜNİVERSİTESİ, TÜRKİYE
Sonuç
Prompt Mühend(sl(ğ(n(n, gelecek yıllarda en popüler ve talep gören mesleklerden b(r( olma
potans(yel(ne sah(p olduğu görülmekted(r. Prompt Mühend(s( olarak eğ(t(m almış b(reyler,
sadece mevcut çalışma alanlarındak( ek (st(hdam fırsatlarına sah(p olmakla kalmayacak, aynı
zamanda eğ(t(m amacıyla (şe alınanlar arasında kend(ler( (ç(n fark yaratacaklardır. Dahası,
zaman (ç(nde Prompt Mühend(sler(n(n gerçek b(r meslek olarak arandığı durumlarda (st(hdam
fırsatları bulab(leceklerd(r.
Prompt Mühend(sl(ğ( eğ(t(m( (ç(n b(r standart oluşturmanın en (y( yolu ün(vers(teler
aracılığıyla olab(lecekt(r. Prompt mühend(sl(ğ(n(n genel ve popüler b(r konu olduğu
başlangıçta, en azından eğ(t(mde b(r standart oluşturmanın en (y( yolu l(sans düzey(nde b(r
eğ(t(m olarak görülmekted(r.
Ün(vers(te l(sans programları sırasında veya sonrasında Prompt Mühend(sl(ğ( eğ(t(m( faydalı
görülmekted(r. Ün(vers(te bünyes(nde yapılacak eğ(t(mler(n p(yasadak( t(car( amaçlı
eğ(t(mlere göre çok daha faydalı olacağı, (lg(l(ler(n (st(smar ed(lmes(nden eğ(t(mde b(rl(k ve
bütünlüğe kadar b(r çok başlıkta avantajlı olduğu düşünülmekted(r.
Prompt mühend(sl(ğ( eğ(t(m(, tüm alanlarda l(sans öğrenc(ler( (ç(n seçmel( b(r ders olab(leceğ(
g(b( ön l(sans veya l(sans düzey(nde müstak(l b(r bölüm eğ(t(m( olarak da değerlend(r(leb(l(r.
Prompt Mühend(sl(ğ(ne G(r(ş ders( olarak, yapay zeka ve mak(ne öğrenmes(n( anlama, d(l
modeller( ve doğal d(l (şleme (le tanışma, prompt tasarımının temel prens(pler( ve prompt
mühend(sl(ğ( (le yapay zekada et(k düşünce üzer(ne odaklanan b(r müfredat
değerlend(r(lmekted(r.
Prat(k Prompt Mühend(sl(ğ( Uygulamaları ders( olarak farklı prompt tekn(kler(n( uygulama,
çeş(tl( d(l modeller(yle deneme yapma, promptları değerlend(rme ve gel(şt(rme, ve prompt
mühend(sl(ğ( araçlarını tanıtım g(b( konular değerlend(r(lmekted(r.
Gel(şm(ş Prompt Tekn(kler( ders( olarak Düşünce Z(nc(r( Promptlaması, Sıfır Vuruşlu
Öğrenme ve Az Vuruşlu Öğrenme, Yaratıcı Met(n Üretme Tekn(kler( ve Prompt Ayarlama ve
Opt(m(zasyonu konuları değerlend(r(lmekted(r.
Spes(f(k Prompt Mühend(sl(ğ( ders( olarak öğrenc(ler(n kend( kar(yer terc(hler( doğrultusunda
Hukuk( ve Tıbb( Prompt Mühend(sl(ğ(, Yaratıcı Yazarlık ve İçer(k Pazarlaması, ve
Mühend(sl(k ve B(l(msel Çalışmalar g(b( konularda uzmanlaşmış müfredatın gerekl(l(ğ(
değerlend(r(lmekted(r.
Uzman Prompt Mühend(sl(ğ( ders( olarak fakültelerdek( eğ(t(mlere uygun o fakülteden mezun
olacak öğrenc(lere özel müfredat (le mesleğe entegre eğ(t(m müfredatının gerekl(l(ğ(
değerlend(r(lmekted(r.
Son olarak Uzman Prompt Mühend(sl(ğ( Uygulamaları eğ(t(m( kapsamında gerçek dünya
problemler( (ç(n karmaşık prompt tabanlı çözümler gel(şt(rmeye dönük meslek(, tekn(k, et(k
ve prat(k uygulama projeler( (çeren saha deney(m( hedefleyen b(r eğ(t(m müfredatının
uygunluğu değerlend(r(lmekted(r.
Prompt Mühend(sl(ğ( eğ(t(m( her meslek( eğ(t(m(n b(r parçası, aynı zamanda müstak(l b(r
meslek olarak geleceğ(n mesleğ( ve meslek( becer(s( olarak görülmekted(r.
Kaynakça
1. AWS Amazon Web Serv(ces. 2024. What (s Prompt Eng(neer(ng? What (s Cloud
Comput(ng - Cloud Comput(ng Concepts Hub - Generat(ve AI - Mach(ne Learn(ng
2. Bender, Em(ly & Gebru, T(mn(t & McM(llan-Major, Angel(na & Shm(tchell,
Shmargaret. (2021). On the Dangers of Stochast(c Parrots: Can Language Models Be
Too B(g?. 610-623. 10.1145/3442188.3445922.
122
III. ULUSLARARASI KATILIMLI ANKARA İNSAN VE TOPLUM BİLİMLERİ KONGRESİ
8-9 MART 2024, ANKARA BİLİM ÜNİVERSİTESİ, TÜRKİYE
3. Brown Tom, Benjam(n Mann, N(ck Ryder, Melan(e Subb(ah, Jared Kaplan, Prafulla
Dhar(wal, Arv(nd Neelakantan, Pranav Shyam, G(r(sh Sastry, Amanda Askell,
Sandh(n( Agarwal, Ar(el Herbert-Voss, Gretchen Krueger, Tom Hen(ghan, Rewon
Ch(ld, Ad(tya Ramesh, Dan(el M. Z(egler, Jeffrey Wu, Clemens W(nter, Chr(stopher
Hesse, Mark Chen, Er(c S(gler, Mateusz L(tw(n, Scott Gray, Benjam(n Chess, Jack
Clark, Chr(stopher Berner, Sam McCandl(sh, Alec Radford, Ilya Sutskever, and Dar(o
Amode(. 2020. Language models are few-shot learners. In Proceed(ngs of the 34th
Internat(onal Conference on Neural Informat(on Process(ng Systems (NIPS'20).
Curran Assoc(ates Inc., Red Hook, NY, USA, Art(cle 159, 1877–1901.
4. Caswell, D. (2023). A( and journal(sm: What’s next? Reuters Inst(tute for the Study
of Journal(sm. https://reuters(nst(tute.pol(t(cs.ox.ac.uk/news/a(-and-journal(sm-
whats-next
5. Daugherty, P. R., W(lson, J., & Nara(n, K. (2023b, Apr(l 3). Generat(ve AI W(ll
Enhance - Not Erase - Customer Serv(ce Jobs. Harvard Bus(ness Rev(ew.
https://hbr.org/2023/03/generat(ve-a(-w(ll-enhance-not-erase-customer-serv(ce-jobs
6. Ek(n Sab(t. 2023. Prompt Eng(neer(ng For Chatgpt A Qu(ck Gu(de To Techn(ques,
T(ps, And Best Pract(ces 10.36227/techrx(v.22683919.
7. Harwell, D. (n.d.). In the race to detect deepfakes, AI researchers say they are ...
Wash(ngton Post.
https://www.wash(ngtonpost.com/technology/2019/06/12/top-a(-researchers-race-
dete ct-deepfake-v(deos-we-are-outgunned/
8. IŞIN, T., Işın, Z. C., F(dan, H., & IŞIN, B. T. (2023). Yen( Nes(l G(r(ş(mc(l(k Ve
Olasılıksız Olanın Etk(s(: S(yah Kuğu. Yen( Nes(l G(r(ş(mc(l(k Ekos(stem(.
9. IŞIN, Tamer, ve IŞIN, Z(şan C(hang(r (2023). GOD AI: F(nd God or Become God.
K(ndle D(rect Publ(sh(ng.
10. KL, Arun. (2023, November 20). What (s prompt eng(neer(ng? the power and p(tfalls
of prompt eng(neer(ng!
https://thesecmaster.com/what-(s-prompt-eng(neer(ng-the-power-and-p(tfalls-of-
prom pt-eng(neer(ng/#Careers_(n_Prompt_Eng(neer(ng
11. Kl(nova, K., & Kor(nek, A. (2023). Unleash(ng poss(b(l(t(es, (gnor(ng r(sks: Why we
need tools to manage AI’s (mpact on jobs. Brook(ngs.
https://www.brook(ngs.edu/art(cles/unleash(ng-poss(b(l(t(es-(gnor(ng-r(sks-why-we-ne
ed-tools-to-manage-a(s-(mpact-on-jobs/
12. Lo(d, K., Täht, K., & Rozgonjuk, D. (2020). Do pop-up not(f(cat(ons regard(ng
smartphone use decrease screen t(me, phone check(ng behav(or, and self-reported
problemat(c smartphone use? ev(dence from a two-month exper(mental study.
Computers (n Human Behav(or, 102, 22–
30. https://do(.org/10.1016/j.chb.2019.08.007
13. Lou, Renze & Zhang, Ka( & Y(n, Wenpeng. (2023). Is Prompt All You Need? No. A
Comprehens(ve and Broader V(ew of Instruct(on Learn(ng.
14. Madotto, Andrea & L(n, Zhaoj(ang & W(nata, Genta & Fung, Pascale. (2021).
Few-Shot Bot: Prompt-Based Learn(ng for D(alogue Systems.
15. Meskó, Bertalan. (2023). Prompt Eng(neer(ng Is An Emerg(ng Essent(al Sk(ll For
Med(cal Profess(onals: A Tutor(al (Prepr(nt). Journal of Med(cal Internet Research.
25. 10.2196/50638.
16. Narayandas, D., & Sengupta, A. (2023). Us(ng AI to Adjust Your Market(ng and
Sales (n a Volat(le World. Harvard Bus(ness Rev(ew.
https://hbr.org/2023/04/us(ng-a(-to-adjust-your-market(ng-and-sales-(n-a-volat(le-
world
123
III. ULUSLARARASI KATILIMLI ANKARA İNSAN VE TOPLUM BİLİMLERİ KONGRESİ
8-9 MART 2024, ANKARA BİLİM ÜNİVERSİTESİ, TÜRKİYE
17. Rajpurkar, P., Chen, E., Banerjee, O., & Topol, E. J. (2022). AI (n health and
med(c(ne. Nature med(c(ne, 28(1), 31–38. https://do(.org/10.1038/s41591-021-016140
18. Romanowsk(, D. (2023, December 8). Prompt eng(neer(ng. Best pract(ces and
techn(ques. Agencja UX, Software House Warszawa, Product Des(gn.
https://thestory.(s/en/journal/prompt-eng(neer(ng/
19. Rosenfeld, H., Yu, D., & Gupta, A. (2024). Why eth(cal AI requ(res a future-ready
and (nclus(ve educat(on system. World Econom(c Forum.
https://www.weforum.org/agenda/2023/06/eth(cal-a(-future-ready-(nclus(ve-educat(on
-system/
20. Sahoo, Pranab & S(ngh, Ayush & Saha, Sr(parna & Ja(n, V(n(ja & Mondal, Samrat &
Chadha, Aman. (2024). A Systemat(c Survey of Prompt Eng(neer(ng (n Large
Language Models: Techn(ques and Appl(cat(ons. 10.13140/RG.2.2.13032.65286.
21. Sarkar, A. (2023). Explor(ng perspect(ves on the (mpact of art(f(c(al (ntell(gence on
the creat(v(ty of knowledge work: Beyond mechan(sed plag(ar(sm and stochast(c
parrots. Proceed(ngs of the 2nd Annual Meet(ng of the Sympos(um on Human-
Computer Interact(on for Work. https://do(.org/10.1145/3596671.3597650
22. Sen, R. (2024, February 15). Why google, b(ng and other search eng(nes’ embrace of
Generat(ve AI threatens $68 b(ll(on Seo Industry. The Conversat(on.
https://theconversat(on.com/why-google-b(ng-and-other-search-eng(nes-embrace-of-g
enerat(ve-a(-threatens-68-b(ll(on-seo-(ndustry-210243
23. Verma, P., & Vynck, G. D. (2024). AI (s destab(l(z(ng ‘the concept of truth (tself’ (n
2024 elect(on. Wash(ngton Post.
https://www.wash(ngtonpost.com/technology/2024/01/22/a(-deepfake-elect(ons-pol(t(
c(ans/
24. Wh(te, J., Fu, Q., Hays, S., Sandborn, M., Olea, C., G(lbert, H., ... & Schm(dt, D. C.
(2023). A prompt pattern catalog to enhance prompt eng(neer(ng w(th Chat GPT.
Department of Computer Sc(ence Vanderb(lt Un(vers(ty, Tennessee
25. Zah(d(, S. (2023). The future of jobs (n the age of AI, susta(nab(l(ty and
deglobal(zat(on.The Jakarta Post.
https://www.thejakartapost.com/op(n(on/2023/05/04/the-future-of-jobs-(n-the-age-of-a
(-susta(nab(l(ty-and-deglobal(zat(on-.html
26. Zwart, Hub. (2020). From Decl(ne of the West to Dawn of Day: Dan Brown's Or(g(n
as a D(agnost(
27. c of the Present. Janus Head. 18. 53-66. 10.5840/jh20201815
124