Helenistik Dönem

Stoa felsefesi yaklaşık iki bin üç yüz senedir düşünce tarihinin gündeminde olan bir ekoldür. Stoacı filozoflar evrenin doğasını ve ondaki düzeni tanrısal akla dayandırarak evrende olup biten her şeyi, kaderci bir tutumla ve belli bir doğal nedenler silsilesi içinde birbiriyle ilişkilendirir. Bu anlayışa göre insana düşen, evrendeki tanrısal aklı keşfederek geçici bedensel yaşamı küçümsemek, başta ölüm korkusu olmak üzere zihnini baskılayan tüm kaygılardan sıyrılarak, Seneca’nın deyişiyle, insanlığının da üzerine çıkmaktır.

Stoa felsefesinin kuruluş dönemindeki filozofların eserleri günümüze ulaşmamıştır, onların yaşamlarına ve düşüncelerine dair bilgilerimiz sonraki yüzyıllarda yaşamış olan yazarların eserlerine dayanmaktadır. Stoa Felsefesinin Kuruluş Fragmanları başlıklı bu çalışma kurucu Zenon ve onun öğrencisi olan Kleanthes’le ilgili eski Yunanca ve Latince kaynaklardaki aktarımların özgün bir derlemesidir. Böylece okurlar çoğu dilde benzeri bulunmayan bu derleme sayesinde, Stoa felsefesinin kuruluş dönemini bizzat antik kaynaklardan süzülüp gelen bilgilerle öğrenme fırsatını bulmaktadır.

Cataonia which was satrap in Anatolia during the Persian sovereignty, kingdom in Hellenistic Period, an administration region of Cappadocia province in Roman and Late Roman Empire period was an important region for a long time due to the fact that It was located on trade and military routes and on a point where various administrative units are crossed. Anti-Taurus Mountains and valleys and plains in these mountains have been decisive factor for shaping the region. Primary event that increased importance of Cataonia was the fact that Ariarathes III., which is considered as founder of Kingdom of Cappadocia, annexed the region and gained title of king. Although we can find piecewise information about the region that consists of Tufanbeyli, Göksun, Afşin and Elbistan, in narrow terms ranging west to east respectively, antique authors did not mention detailed informations. However, there are lots of milestones in the region that give us information about roads in the Roman Period. Considered as the capital of Cataonia, Comana where settlements are not usually big and common had been an important religious center.

Ankara Üniversitesi Protohistorya ve Önasya Arkeolojisi Yüksek Lisans öğrencisi olarak, seminerlerimi paylaşmaktaki amacım; öğrenci arkadaşlarıma araştırdıkları konular hakkında ufakta olsa izlenebilecek yol ve literatür konusunda yardımcı olmasıdır.  Paylaştıklarım sadece eğitimim boyunca hazırladığım bazı seminerlerdir. Herhangi bir yerde yayınlanmış araştırmalar değildir.

Makedonyalı II. Philippos, MÖ 359’dan MÖ 336 yılına kadar hüküm sürdü. Bu süreçte, Makedonya Devleti’ni ileri bir seviyeye taşıdı. II. Philippos, Makedonya ordusunda devrim yaptı. Ordunun sayısını 10.000’den 24.000’e çıkardı ve süvarinin sayısını 600’den 3.500’e çıkardı. Daha sonra komşu bölgeleri işgal etti ve isyanları bastırdı. MÖ 336 yılında Aigai’de öldürüldü. Çalışmanın amacı, Makedonya Devleti’nin ilerlemesinde II. Philippos’un etkisini saptamaktır.
Bu çalışmada II. Philippos’un hayatı hakkında bilgi verildikten sonra ordusu ve seferleri, evlilikleri, Korinthos Anlaşması konularına değinildi. Makalenin sonunda, çalışma değerlendirilip bir sonuçla özetlendi.  ,

Abstract

Philippos II of Macedon, was the king of the Macedonia from 359 BC until 336 BC. Within this period, State of Macedonia took them to advanced next level. Philippos II who revolutionized the army of Macedonia. He increased the army size from 10.000 to 24.000 and the cavalry from 600 to 3.500. Afterwards, the king conquered neighboring territories and put down revolts. Philippos II, was murdered in 336 BC, at Aegae. The aim of the study is to determine the impacts of Philippos II on advance of Macedonia.
In this study, after it was informed about Philippos’s life, it was also mentioned about his army and his wars, his marriages, Korinthos Agreement. At the end of the article, the study was summerized with the result of assessment.

Onur ve ün gibi kavramlara sosyal hayatlarının merkezinde rol veren Hellen ve Roma toplumları, geleneklerini ve kentlerini bu çerçevede geliştirmişlerdir. Oluşturulan onurlandırma geleneği içerisinde, onur elde etmek isteyen insanlar kamu ve kent yararına işler yapmış, bunun sonucunda birçok hizmet şekli ortaya çıkmıştır. Kentlerin en önemli alanları, en görünür yerleri; hükümdarlara, komutanlara, rahiplere ve soylarının bilinir sürekliliğini sağlamak isteyen birçok soyluya göz önünde olmak, nüfuz kazanmak, hatırlanmak ve propaganda yapmak için alan sağlamıştır. Onurlandırma geleneğinin günümüze ulaşan en güzel kanıtları olan heykeller ise onurlandırılan kişilerin statüsüne göre farklı şekillerde işlenmiş ve sergilenmişlerdir. Bu çalışma, kimlerin nasıl onurlandırıldığı, Hellenistik ve Roma Cumhuriyet-İmparatorluk Dönemleri içerisinde onurlandırma geleneğinin nasıl geliştiği, Batı Anadolu’da bulunan kentlerde hangi alanların onurlandırmalar için kullanıldığı ve de onurlandırma portre heykellerinin nasıl işlendiğine dair bilgiler sunmaktadır.

MÖ 6. yüzyılın ortalarında Milet kolonizasyonun etkisiyle kurulan (bugünkü Atakum İlçesindeki
Çakalca-Karadoğan Höyüğü) Amisos kenti, siyasi ve ticari hacminin gelişip genişmesiyle birlikte
MÖ 4. yüzyılın sonlarına doğru, 16 km. doğusuna (bugünkü İlkadım İlçesi, Toroman Tepe ve
çevresi) konumlandırılmıştır. Bu dönemde kent, nekropol alanıyla birlikte sınırlarını genişleterek
konumunu büyültmüştür. Bu çalışmada, Kentin nekropol alanında sıkça karşılaşılan mezar
tiplerinden biri olan yer altı kaya mezarı ele alınmıştır. Söz konusu yer altı kaya mezarı, eğimli
arazi yapısı üzerine konglomera kayaç yapısının oyulmasıyla yapılmıştır. Mezarda, Geç Helenistik
Dönem ile Erken Roma İmparatorluk Dönemi’ne ait buluntular ele geçmiştir. İki defin nişi
bulunan mezarda yoğun olarak pişmiş toprak unguentarium ve lagynos parçaları dikkati
çekmektedir. Fusiform ve piriform gövde yapısına sahip unguentariumlar ile lagynoslara ait
seramik parçalarının mezar içinde kırık olarak ele geçmesi belirli bir amacın varlığına işaret
etmektedir. Mezarda defin kalıntıları olarak sadece ölü bireye ait kafatası parçaları ele geçmiştir.
Ölü bireye ait kafatası parçalarından birinin üzerinde ise bir oyuk bulunmaktadır. Oyukla ilgili yapılan incelemeler, ölü bireyin kafatasına trepanasyon uygulamasının yapılmış olduğunu
göstermiştir. Trepanasyonlu kafatası olarak kent nekropolünde ele geçen ilk örnektir. Çalışmada,
trepanasyon uygulaması üzerinde durularak bazı çıkarımlarda bulunulmuştur. Ayrıca, mezar yapısı
ve defin nişleri üzerinde durularak mezarda ele geçen altın, metal alaşım, cam, çakmaktaşı, demir,
taş, pişmiş topraktan yapılmış in-situ konumda ele geçen buluntular katalog şekline ayrıntılı olarak
işlenmiştir. Buluntular benzerleriyle karşılaştırılarak analojileri yapılıp tarihlendirilmiştir.
Araştırma sonucunda, mezar yapısından ve farklı dönemlere ait olan buluntulardan, mezarın, Geç
Helenistik-Erken Roma İmparatorluk Dönemi’nde birden çok kullanım görmüş olduğu sonucuna
varılmıştır.

Bu denemede Medici Ailesi'nin Rönesans aydınlanmasını teşvik ettiğine dair ürettiği idari ve iktisadi politik yeniliklerin yanında desteklediği sanatçıların yarattığı kültürel tanımlamalarla antik dönemin tüm nüvelerini nasıl ortaya koymasına yardımcı olduğuna ilişkin düşünsel analizler yapılmış ve Rönesans'ın kültür boyutunun nitelikli ve derinlikli içtimai analizlerinin tüm detayları açıklanmaya çalışılmıştır.

ÖZET
İ.Ö.2.yüzyılda Pergamon/Bergama'da inşa edilen Zeus Sunağı dünyanın 8.harikası sayılacak güzellikte bir yapıdır. Helenistik dönemin şaheseridir. Bundan yaklaşık yüz altmış yıl önce bazı Alman ilgililerce tartışmalı bir şekilde Almanya'ya, o zamanki Prusya'ya götürülmüş, orada adına bir müze yapılarak restore edilmiştir. 1991'de, o günün bilgileriyle, yayınlanan bu kitapta yazar Pergamon'un bazı kültürel değerlerini anlatıyor, Zeus Sunağının Almanya'ya götürülüşüyle ilgili bazı değerlendirmeler yapıyor.

ABSTRACT
Zeus Altar, which was built in Pergamon / Bergama in the 2nd century BC, is a building that can bre considered to be the 8th wonder of the world. It is a masterpiece of the Hellenistic period. About a hundred and sixty years ago, some German/Prussian officials were taken it to Germany in a controversial way, and the State built a museum in Berlin for it and restored the Altar. In this book, published in 1991, the author describes some of the cultural values of Pergamon, making some comments about the transport of the Altar of Zeus form Bergama/Pergamon to Germany.

.

Amisos kentinin nekropol alanında ortaya çıkan yer altı kaya mezarı, ana mekân, defin nişleri ve klineleri ile kentin diğer yer altı kaya mezarı örnekleriyle benzer şekil ve yapım özelliklerine sahiptir. Mezar yapısı ayrıntılı olarak açıklanarak planın daha net anlaşılabilmesi için çizimlerle desteklenmiştir. Mezarda sadece pişmiş toprak amphora, unguentarium ve lagynoslar ele geçmiştir. Buluntuların mezardaki in-situ konumları, çizime işlenerek görsel olarak sunulmuştur. Mezarda ele geçen unguentariumlar, iğ ve torba gövdeli olarak iki farklı forma sahipken kendi içinde de çeşitli varyantları bulunmaktadır. Altı düz formlu olan amphora ise benzer örnekler ışığında değerlendirilmiştir. Ayrıca mezar buluntularının dönemsel özellikleri üzerinde kısaca durulmuş olup analojileri yapılmış ve böylelikle tarihlendirmeleri gerçekleştirilmiştir. Buluntular içinde bir tane unguentarium Geç Helenistik Dönem’e aitken diğer buluntular Roma İmparatorluk Dönemi’ne tarihlenmektedir. Böylelikle iki farklı döneme ait buluntuların ele geçmesinden dolayı mezarın hangi dönemde kullanıldığına ilişkin çeşitli çıkarımlarda bulunulmuştur. Özellikle Geç Helenistik Dönem’e ait bir buluntunun Roma İmparatorluk Dönemi buluntularıyla bir arada ele geçmiş olmasına ilişkin yorumlar gerçekleştirilmiştir. Ayrıca mezarın açık olan defin nişlerinin sonradan tekrar kullanılıp kullanılmadığına ilişkin çeşitli değerlendirmeler yapılmıştır. Bununla birlikte mezarın defin nişlerinde ve klinelerde define (ya da definlere) ait herhangi bir kemik kalıntısı ele geçmemiştir. Sadece ana mekânda çok az yoğunlukta kemik parçaları gözlemlenmiş olup bu duruma ilişkin bazı hususlara değinilmiştir. Mezardaki çeşitli verilerin değerlendirilmesi sonucunda mezardaki buluntuların yoğunluğu Roma İmparatorluk Dönemi’nin M.S. 1. – 3. yüzyıl aralığını ön plana çıkarmıştır. Mezar buluntularını, defin (ya da definler) için libasyon amacıyla
kullanılmış birer sunu kapları olarak değerlendirilmiş ve mezarın, M.S. 1. - 3. yüzyıl aralığında kullanım gördüğü anlaşılmıştır. Bu çalışmada amaç, Antik Yunan - Roma dünyasının mezar tipleri ya da gömü adetleri/gelenekleri üzerine çıkarımlarda bulunarak bir değerlendirme yapmak değildir. Amisos nekropolünde ortaya çıkmış olan bir mezarı, buluntularıyla birlikte ele alarak değerlendirmek ve bölge arkeolojisi açısından gün ışığına çıkarmaktır.

Özet Amisos nekropolü ve yayılım alanında in-situ olarak ortaya çıkarılan lahit tipi mezarlar, kentin tarihi açısından önemli bir yere sahiptir. Nekropol alanında sadece pişmiş topraktan lahitlerin açığa çıkarılması genel anlamda lahitlerin bir mezar tipi olarak pişmiş topraktan yapılarak kullanım gördüğünü göstermektedir. Lahit mezarlar genellikle Hellenistik Dönem'e tarihlenen ve Amisos'ta yaygın olarak görülen yer altı kaya mezarları içerisine yerleştirilmişlerdir. Ayrıca lahitlerin yapıldığı malzeme bölgenin jeolojik yapısından ipuçları sunarken ait olduğu kişinin sosyal ve ekonomik durumundan da bilgiler verebilmektedir. Abstract * Arkeolog, Samsun Müze Müdürlüğü.

Daskyleion antik kentinde bulunan kabartmalı kaselerinin; form, bezeme, firnis özellikleri: bitkisel bezemeli kaseler, figüratif bezemeli kaseler ve kozalak taklidi kaseler.
Daskyleion batı yamacı seramikleri form, bezeme , firnis özellikleri ve üretim yeri sorunu hakkında bilgiler içermektedir.

Tatarlı Höyük Adana’nın Ceyhan İlçesi’nin sınırları içinde yer almaktadır. İlçenin yaklaşık 24 km. doğusunda ve Osmaniye sınırındaki Mustafabeyli Mahallesi’nin 5 km. kuzeyindeki Tatarlı (Yedioluk) Mahallesi’ndedir. Tatarlı Höyük Kazıları, 2007 yılından itibaren Çukurova Üniversitesi Arkeoloji Bölümü öğretim üyesi Yrd. Doç. Dr. K. Serdar Girginer'in başkanlığında sürdürülmektedir. Tatarlı Höyük, Neolitik Dönemden Geç Hellenistik Dönem sonuna kadar kesintisiz bir iskân sergileyen bölgedeki ender höyüklerden birisidir. Gerek konumu ve gerekse yakın çevresindeki su kaynaklarının/pınarların bolluğu yerleşimin her dönemde iskân görmesine sebep olmuştur. 2010 yılı kazı dönemine ait olan hayvan kemikleri höyüğün Orta Tunç Çağı, Geç Tunç Çağı,  Orta ve Geç Demir Çağı ve Helenistik tabakalarından ele geçmiştir. Faunayı oluşturan hayvan kemikleri üzerinde aile ve cins/tür sınıflandırılması yapılmıştır. Kemikler üzerinde yapılan incelemeler tanımlanabilen cins\türlerin memeli sınıfına ait olduğunu göstermektedir. Faunanın büyük bir bölümü evcil memelilerden oluşmakta, çoğunluk koyun ve keçilerden (%45.39) meydana gelmektedir. Fauna içinde yabani hayvan (%16.21) örneklerine rastlanması avcılık faaliyetlerinin devam ettiğini göstermektedir.

Özet M.Ö. 6. yy.'ın ortalarına ait arkeolojik buluntularla varlığı ortaya konmaya başlanan Amisos kenti, Klasik Dönem'den Bizans Dönemi'ne dek kesintisiz olarak yerleşime sahne olmuş ve önemi aktif olarak sürdürmüştür. Kentin nekropol alanında ortaya çıkan ölü gömü geleneklerinden biri de urne mezarlar olarak dikkati çekmektedir. Genel olarak, Hellenistik Dönem'de varlık gösteren VI. Mithradates zamanına ait urne mezarlar döneminin mezar tiplerinden bir geleneği yansıtması açısından da önemli bir yere sahiptir. Abstract The city of Amisus, which its existence is being revealed with the archeological findings belonging to midst of 6 th century BC, have continuously been the home settlements from the Classical Era to Byzantine Era, and have actively sustained its importance. One of the customs of dead burial revealed in the necropolis area of the city, attracts the attention as urn tombs. Generally, the urn tombs from the * Arkeolog, Samsun Müze Müdürlüğü, alpersirin84@gmail.com Arkeolog, Samsun Müze Müdürlüğü,

Trepanasyon uygulamasının yapılmış olduğu insana ait kafatası, Amisos antik kentinin nekropol alanında bulunan bugünkü Samsun'un, İlkadım İlçesi, Kalkanca Mahallesi, Anadolu Caddesi'ndeki, 3. derece arkeolojik sit alanında Samsun Müzesi Müdürlüğü'nce 2021 yılında kurtarma kazısı gerçekleştirilen yer altı kaya mezarında ele geçmiştir.

ÖZET
Batı Anadolu'da bir Helenistik krallık olan Pergamon Krallığı'nın İ.Ö.3.yüzyılda Orta Anadolu'da yaşayan Galatlar'a karşı kazandığı zaferin anısına yaptırdığı ve kent merkezine koyduğu anıtta bulunan, savaştıkları düşmanın cesaret ve savaşkanlığına duydukları hümanist saygıyı gösteren heykeller topluluğunun mermer kopyalarının bir kısmı şimdi İtalya'da Roma müzelerinde bulunuyor. Bu küçük kitapçık bu heykellerden ve o çağda Pergamon'da oluşan hümanist bakıştan söz ediyor.

ABSTRACT
In western Anatolia the Helenistic kingdom of Pergamon fought against Galatians who lived in central Anatolia. They admired  the courage and bravery of their enemy and made their statues as a monument and put them in the center of the city. A part of the marble copies of these humanistic stetues are now in the museums of Roma. This booklet mentions about these statues and the humanistic vision which is occured in Pergamon in 3tr centuray BC.

NOT
Yazarın, 1995 yılında kamuya hızla bilgi aktarmak amacıyla yazılmış ve yayınlanmış bu kitapçıktaki bazı bilgileri 2019’un bilgileriyle düzeltmek gerekiyor: Sayfa 10)  “İngilterede yaşayan” yerine “Britanya adalarında yaşayan” demek daha doğru; Sayfa 12) ""300 yıl yöneten" yerine ,“yaklaşık 200 yıl yöneten” ifadesi doğru; Sayfa 13) Bugünkü bilgilerimizle “atta” sözcüğünün Hititçe, “tata” sözcüğünü Luvice “baba” anlamına geldiği, “ili, ila” sonekinin ise genellikle Hitiçe, Luvice, Hatti dilinde kullanılan,Türkçe’de ilgililiği belirten “-li, -lı” son eki olduğu biliniyor;  Sayfa 34) “Bergama kralı III.Attalos bu ilaçları kullanarak” yerine “bazı Bergamalılar bu ilaçları kullanarak” demek doğru. Çünkü III.Attalos’un daha genç yaşlarda öldüğü biliniyor (Sefa Taşkın).