Konservasyon

Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın girişimleriyle ülkemize geri kazandırılan
Boğazköy-Hattuşaş Sfenksi, İstanbul Restorasyon ve Konservasyon
Merkez Laboratuarı Müdürlüğü tarafından yürütülen koruma
ve onarım çalışmalarının ardından, 26 Kasım 2011 tarihinde düzenlenen
açılış töreni ile Boğazkale Müzesi’nde sergilenmeye başlanmıştır.
Çorum’da tüm ihtişamıyla izlenebilen sfenks, bundan 94 yıl önce, restorasyon
ve konservayon çalışmalarının yapılması amacıyla Almanlar
tarafından Berlin’e götürülmüştü ve yakın bir tarihe kadar Pergamon
Müzesi teşhirinde bulunmaktaydı. Çeşitli nedenlerle yurtdışına götürülen
kültür varlıklarının ait oldukları topraklara iade edilmesi açısından
yürütülen girişimlerin başlangıcı niteliğinde kabul edilen Boğazköy
Sfenksi’nin anavatanına dönmesi sürecinde yaşananlar, yurdumuzda
olduğu kadar yurtdışında da ilgiyle takip edilmiştir.

Bu araştırmada; ahşap malzemeye neler zarar verir? bu zararların belirtileri nelerdir? bozulma nasıl durdurulur ve ahşap malzeme nasıl korunur? sorularına cevap verilmeye çalışılmış, restorasyon aşamaları sıralanmıştır. Öncelikle ahşap malzemeyi korumak önlemlerle başlar, bu önlemleri alabilmek için ahşaba zarar veren faktörler tanınmalıdır. Bu faktörleri fiziksel, kimyasal ve biyolojik olarak gruplandırabiliriz. Gerekli tespitlerden sonra konservasyon ve restorasyon aşamaları gerçekleştirilir.

Bu çalışmada Hatice Turhan Valide Sultan, Havâtin ve Cedid Havâtin Türbeleri’nin, koruma, güçlendirme, restorasyon ve konservasyon süreci, mevcut yasa ve yönetmelikler çerçevesince koruma sorunlarına çözüm önerileri getirilmiştir. (Mevcut Yasa ve Yönetmelikler: 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu, 5226 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu ile çeşitli kanunlarda değişiklik yapılması hakkında Kanun, 5737 sayılı Vakıflar Kanunu)

In this study, information on preservation, strengthening, restoration and conservation process, The Tombs of Hatice Turhan Valide Sultan, Havâtin and Cedid Havâtin’s given. All interventions are made within the framework of existing laws and regulations (Law No: 2863, on Protection of Cultural and Natural Heritage, Cultural and Natural Heritage Protection; Law No: 5226, Cultural and Natural Heritage Protection Act and the Law on the amendment of various laws, Law No: 5737)

GİRİŞ 18.yy'dan günümüze değin, dünyada, her geçen gün daha başarılı müzecilik faaliyetleri, koruma yöntemleri geliştirilirken ve görkemli müze yapıları yükselirken, ülkemizde son 50-60 yılda müzecilik anlayışı gelişmeye başlamıştır. Müzelerdeki mevcut imkanlar çerçevesinde tozlu arşivlerin parçaları konumunda ya da sergilendikleri ıssız mekanlarda işlevsizleştirilmiş olan eserlere hak ettikleri değerin verilmediği görülmektedir. Sanat eserlerini herkesin ilgisine sunabilmek, kültürel hoyratlıktan onları esirgeyebilmek ve birer eğitim aracı haline getirebilmek gerekmektedir. Çünkü, kişilerin tüketim alanları bildikleri, gördükleri, duydukları ve dokundukları ile sınırlıdır; bu durumda müzeler, bir ülkenin kültürel koşullanmasını, bilinçlenmesini ve eğitimini sağlayan üst düzey kurumlardır. Müzecilik anlayışının toplumsal bilinç oluşturmada gecikmişliğine ve pek çok olumsuzluğa rağmen, ülkemizde, özellikle son 10-15 yıldır bilinç düzeyinin yükseldiği, sadece resmi kurumlar aracılığıyla değil, özel kurumlar aracılığıyla olduğu gözlemlenmektedir Bu çalışmada sergileme düzeneklerinin geliştirilmesinde ve ziyaretçiye verilmesi hedeflenen mesajın en doğru şekilde iletilebilmesi için grafik tasarım uygulamaları ve fotoğraf sanatından ne derece faydalanabileceğimiz vurgulanmaya çalışılmıştır.

ÖZ: Bu makalede, Nif Dağı Kazısı'nda ele geçmiş pişmiş toprak bir mezar buluntusunun
onarım ve koruması ele alınmaktadır. İzmir İli Nif (Olmypos) Dağı Araştırma ve Kazı Projesi,
Prof. Dr. Elif Tül Tulunay başkanlığında, İzmir'in Buca, Bornova, Torbalı ve Kemalpaşa
ilçelerinin sınırlarında kalan Nif Dağı'nda yürütülmektedir. Proje kapsamında, Nif Dağı'nda
Karamattepe, Ballıcaoluk, Başpınar ve Dağkızılca mevkiilerindeki dört kazı alanında
çalışılmıştır. Karamattepe'de 2012 yılında kazısı gerçekleştirilen ana kayaya oyulmuş bir
mezarda pişmiş toprak bir hydria bulunmuştur. Mezarda kremasyon kabı olarak kullanılan
hydrianın buluntu anından başlayarak, koruma süreci ve Nif Dağı Kazı evi laboratuvarında
2013 sezonunda geçirdiği onarım aşamaları burada ayrıntılı şekilde ele alınmaktadır.

Yüksek Rönesans Sanatçısı Leonardo da Vinci’nin 1495 – 1498 yılları arasında yaptığı ve St. Maria delle Grazie manastır yemekhanesinde bulunan ünlü eseri Son Akşam Yemeği taşınmaz olduğundan bulunduğu konumda tarih boyunca bir çok hasar görmüştür. Uzmanlara göre gördüğü hasarlar resmin yapımının hemen bitmesinden sonra başlamıştır.  Bu sebepten ötürü yapıldığı günden bu yana defalarca restorasyon görmüştür. Ancak bu restorasyonlar tartışmalıdır. En kapsamlı restorasyonu “Pinin Barmbilla Barlicon” tarafından yapılmıştır.

Bu kitap, Türkiye’deki restorasyon ve konservasyon alanı ile ilgili mevcut durum tespiti yapılmasına yönelik katılımcılara yöneltilen “Türkiye’de Somut Kültürel Mirasın Restorasyon ve Konservasyonu Değerlendirme Anketi” sonuçlarının tüm paydaşlarla paylaşılması amacıyla hazırlanmıştır. İstatistiki bilgiler, katılımcı değerlendirmeleri ve yazar görüşleri ışığında ortaya çıkan bu çalışmanın, ilgili çevrelere ayna tutması ve yol gösterici bir görev görmesi umut edilmektedir.

Düşünce tarihinin temel taşlarından biri olan Sokrates'e izafe edilen bir diyaloga göre; büyük bilge öğrencilerinden "insan nedir?" sorusuna cevap vermelerini ister. Öğrenciler, hocalarının sorusunu garipserler. "Bunu bilmeyecek ne var; iki ayaklı ve tüysüz bir canlıdır" yanıtını verirler. Bu cevap büyük bilgeyi şaşırttığı kadar kızdırır da. Ertesi gün Sokrates, elinde tüyleri yolunmuş bir tavukla öğrencilerinin karşısına çıkar ve onlara belki de hayatlarının en önemli dersini verir: Yanında getirdiği tüysüz tavuğu havaya kaldırarak şöyle der; "Demek insan, böyle bir şey."

Mermerin fiziksel ve kimyasal özellikleri, oluşum süreci, Mimari ve dekoratif mermer öğelerde meydana gelen ayrışma ve bozulmalar. Çevresel kirlilik ürünleri, mermerlere etkisi ve temizlik yöntemleri. Parça kayıpları için plastik ve kozmetik onarımların gerçekleştirilmesine yönelik bir araştırma.

Radyografi, arkeolojik ve tarihi sanat eserlerinin incelenmesinde çeşitli amaçlarla kullanılabilen önemli bir tahribatsız muayene tekniğidir. Bu teknik, konservasyon işleminden önce objelerin durumunun değerlendirilmesinde, envanter kaydı oluşturmada, kullanılan malzemelerin iç yapılarının görülmesinde, yapım tekniğini incelemede, sanat eserlerindeki gizli işaretleri ve sahteciliği ortaya çıkarmada, vb. birçok amaçla kullanılmaktadır. Radyografik muayene ile korozyon altında gizlenmiş cisimler, üretim hataları ve boşluklar esere zarar vermeden görüntülenebilmektedir. 2 Radyografide film üzerine kaydedilen gizli görüntü, film banyo edildiğinde malzemenin iç ve dış yapısının oluşturduğu gölge görüntüsü olarak elde edilmektedir. Bu görüntüde, ince veya az yoğun bölgeler koyu, kalın ve yoğunluğu diğer bölgelerden fazla olan bölgeler açık olarak görünmektedir. Radyografi, ana malzeme ile yoğunluk farkı oluşturan hacimsel iç hataların tespitinde en uygun yöntemdir. 3 Tüm bu özellikler radyografiyi kültürel mirasın incelenmesinde çok değerli ve önemli bir araç haline getirmiştir.

The ancient city Laodikeia is located 6 km north of the modern city of Denizli and in the middle of the Lycus (Çürüksu) valley. In addition to the archaeological discoveries in recent years, many restoration and conservation projects have been carried out contemporarily. The sensitivity about conservation projects help to protect to many remains, which stayed underground in stabilized conditions for centuries, the removal of the negative impact of outdoor conditions with archaeological activities had provided protection without affecting too much. Moreover, restorations of archaeological remains which reach from past to modern days, allow visitors to present more comprehensibly way and give people a chance deepening archaeological perceptions. The paper prepared in this regard aims to present a short section about the restoration and conservation of Laodikeia Church, which discovered in 2010, carried out between 2010 -2015. This and other conservation projects carried out in the city will be sampled within the scope of fundamental principles and application limits.

Bu raporda Frig Vadisi ve kültür varlıklarının korunması için sürdürülebilir bir koruma planı geliştirmek hedeflenmiştir. Frig vadisinde bulunan kaleler, anıtlar, altarlar, mezar odaları, sarnıçlar gibi kültür varlıkların büyük bir çoğunluğu ana kayaya oyularak şekillendirilmiş ve doğada iklimsel ve çevresel etkiler, kayanın kendi fiziksel ve kimyasal yapısından kaynaklanan bozulma/bozunmaya yönelik etkileri altındadır. Bu nedenle alanda sürdürülebilir ve kalıcı bir koruma sağlayabilmek için bozulma/bozunmaya sebep olacak unsurların çok iyi tespit edilmesi gereklidir. Bu amaçla alanla ilgili yapılmış bilimsel çalışmalarla ilgili yayın taramaları yapılmış ve dünyadaki benzer örnekler incelenerek alan özelinde bir koruma planı önerisi geliştirilmiştir.

Tillo Tarihi Mezarlık Alanında, Mezar Taşları ve Mimari Duvar Kalıntılarına Yapılan Restorasyon-Konservasyon Çalışmaları.
Diyarbakır Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü’nün 27.07.2018 tarih ve 44821064-165.02.03-E.632689 sayılı yazısı ve eki 25.07.2018 gün ve 5952 sayılı karar (Dosya No: 56.05/6)’a istinaden tarihi mezarlık alanındaki temizlik ve kazı çalışması sonucunda tarihi mezar ve mezar taşlarına yapılan restorasyon ve konservasyon çalışmaları ekip üyesi Restoratör Veysel Ağrak sorumluluğunda yapılmıştır.

Bank of America Merrill Lynch “Sanat Eserlerini Koruma Projesi” kapsamında bir ülkenin, kültürel miras ya da sanat tarihi açısından önemli eserlerinin korunması  amacıyla, kurum ve kuruluşlara destek olmaktadır. 19 ülkeden kültürel ve tarihi değer taşıyan 20 farklı sanat eseri ve insan eliyle yapılmış nesnelerin restorasyonuna fon sağlayan projenin Türkiye ayağında ise Rezan Has Müzesinin Urartu Takıları Koleksiyonu’nun restorasyon ve konservasyon çalışmaları yer alıyor. Proje kapsamında Çekmece Nükleer Araştırma Merkezi(ÇNAEM) desteği ile takıların X-Ray Floresans (XRF) analizleri gerçekleştirilerek materyal tayini yapılmıştır. Yine ÇNAEM ve İstanbul Restorasyon Konservasyon Merkez ve Bölge Laboratuvarı desteği ile bir grup eserin korozyon tabakalarından alınan örnekler  X-Ray Difraksiyonu ve Raman Spektroskopisi yöntemleri ile incelenmiştir. Araştırma çalışmalarının ardından eserlere uygun konservasyon projesi oluşturularak uygulama yapılmıştır.

Mağara kilise, diğer kilise yapılarından farklı olarak doğal bir oluşumdan meydana gelmiştir. Doğal oluşumla meydana gelen mağaralara, dini işlev sonradan kazandırılarak buraları kilise haline getirmiştir. Kapadokya’da yer alan pek çok vadi, Bizans Dönemi’nden sonra Hıristiyanlığın yayılması ile dini açıdan oldukça önem kazanmıştır. Kapadokya’nın bu vadilerinden biri olan Göreme Vadisi ise renkli freskleriyle akılda kalan kilise ve manastır gruplarına sahiptir. O dönemlerde yaşamış insanlar dini ihtiyaçlarını giderebilmek için Göreme Vadisi’nde bulunan mağaraları kullanmış ve burada bir yerleşik hayata tanık olma süreci başlamıştır. Göreme’deki önemli dini yapılar ise Kızlar ve Erkekler Manastırı, Aziz Basileus Kilisesi, Karanlık Kilise, Malta Haçlı Kilise, Azize Catherine Şapeli, Elmalı Kilise, Aziz Barbara Kilisesi, Yılanlı Kilise, Çarıklı Kilise ve Tokalı Kilise şeklinde olup bir açık hava müzesi kompleksinde toplanmıştır. İnsanlar geçmişte bu kiliselerin duvarlarına, o dönemi yansıtan teknikleri kullanarak önemli ikonografik sahneler resmetmişlerdir. Bizans Dönemi sanatı adına somut kanıt niteliği taşıyan bu sahnelerin mağara gibi doğal bir oluşum içinde yer alması nedeniyle bölgeyle ilgili kurum ve kuruluşlar koruma ve onarımları için harekete geçmiştir. Çalışmada bu bölgenin kiliselerinden biri olan Karanlık Kilise ve bu kilisenin fresklerinde çoğunluğu oluşturan İsa tasvirleri, tarihsel belge değeri kapsamında ele alınarak irdelenmiştir. Tasvirlerin, bir koruma ölçütü olan tarihsel belge değeri ögeleri arasında tekniği, üslubu ve dini anlamları değerlendirilerek fresklerin mevcut korunma durumu sorgulanmıştır. Bu durumlar gözetilerek Karanlık Kilise fresklerinin sahip olduğu kültürel miras değerlerinin tarihsel açıdan niçin önemli olduğu ve neden korunması gerektiğine dair bulgular sonuç kısmında verilmiştir. Ulaşılan bulgularla, bu yönde yapılacak araştırmalara katkı sağlayacak bir çalışma olması beklenmektedir.

Kısa süreli de olsa Acemhöyük'te kendisi ile çalışma şansı bulduğum, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi'nden Değerli Hocam Prof. Dr. Aliye Öztan'ı arkeolojik sorunlar kadar toplumsal sorunlara karşı sergilediği dik duruşu nedeni ile rol model edindiğimi ifade etmekten onur duyarım. İhtiyacım olduğunda yol göstericilik vasfını hiçbir zaman esirgemeyen Sevgili Hocam'a hayatının ikinci baharında sağlık ve mutlu bir yaşam diliyorum. Klazomenai Antik Kenti, Hamdi Balaban Tarlası Sektörü, J-K 26 plan karesinde 2009-2011 kazı sezonlarında bir savunma sistemine ait temel kalıntıları ortaya çıkarılmıştır. Yer yer 1.55 m. yüksekliğe sahip bu taş temel, tesviye edilerek hazırlanmış ana kaya üzerine oturtulmuştur. Kuzey – güney doğrultuda, M.Ö. 7. yüzyıl sur duvarı ile aynı aksta yer alan söz konusu temel, yerel adı Urla Taşı olan kireçtaşından kesilmiş geniş ve yassı blokların yanı sıra kısmen şekillendirilmiş andezit ve mikaşist gibi farklı türde taşlarla toprak harç kullanılarak örülmüştür. Duvarın ön ve arka yüzünde iri ve geniş taşlar kullanılırken iç tarafı daha küçük ve amorf taşlarla doldurulmuştur. En geniş kısmı 2 m. olan taş örgü yükseldikçe daraltılarak duvar yüzeyine dıştan içe doğru eğim verilmiştir. Böylece taş temelin, üzerinde yükselecek kerpiç duvarın yükünü ana kaya yüzeyine yayarak aktarması sağlanmıştır. 5.60 m. lik kısmı açığa çıkarılmış sur duvarının batısına yaklaşık 6.70 m. derinliğe ve kuzey-güney yönünde 8.30 m. uzunluğa sahip kabaca at nalı biçiminde bir kule eklenmiştir (Çizim 1). Kuzeyi Geç Arkaik Dönem yapılaşma etkinliği nedeni ile tahrip edilmiş olan bu kulenin iç kısmı kerpiçle dolgulanarak desteklenmiştir. 1 Sur duvarının doğu ucu ise bu alanda yaşanan Geç Roma Dönemi etkinliği sırasında örülen duvarla (140 No'lu duvar) tahrip olmuştur. 2 Alanda yürütülen kazılar sırasında ele geçen seramik buluntular Troya II sonları ve Troya III dönemi özellikleri gösterir. Bu nedenle söz konusu savunma sistemi Erken Tunç II sonlarına tarihlenmiştir. 3 J-K 26 plan karesinde bulunan bu sur duvarı ve kulesi Urla'da Limantepe mevkiinde iç sur ile çevrelenmiş bir yukarı kent, Hamdi Balaban Tarlası mevkiinde ise dış surla çevrelenmiş bir aşağı kent olabileceğini gösteriyor olması nedeni ile Tunç Çağı şehir planlaması açısından büyük öneme sahiptir. 4 Erken Tunç Çağı sur duvarı hem toprak altında kaldığı süreç boyunca hem de arkeolojik kazılarla gün ışığına çıkarıldığı andan günümüze kadar çevresel etkenler sonucunda bozulmaya uğramıştır (Resim 1). Söz konusu duvarın bulunduğu alanın bir bölümü çelik ayaklar üzerinde yükselen çatı ile örtülerek yağmur ve rüzgâr gibi çevresel etkenlere karşı koruma altına alınmıştır. Ancak duvarın yaklaşık yarısı koruyucu çatının dışında kalarak söz konusu çevresel etkilere maruz kalmaktadır. Kış aylarında yoğun yağış alan kazı alanındaki açma çukurları su ile dolmaktadır. Bu nedenle surun hem çatı ile örtülmüş bölümü hem de çatı dışında kalan bölümü bulunduğu çukurda biriken sudan olumsuz etkilenmektedir. Yaz aylarında ise bu alan gölgede 45-50 santigrat dereceyi bulan ısıya maruz kalmaktadır. Klazomenai Kazı Başkanı Prof. Dr. Yaşar Ersoy ile yapılan görüşmede sur duvarının gerek çatı ile korunan gerekse üstü açık bölümünün koruma ve onarım çalışmalarının yapılmasına karar verilmiştir. Bu makalenin amacı Klazomenai Antik Kenti Hamdi Balaban Tarlası Sektöründe yer alan Erken Tunç Çağ II sur duvarında gerçekleştirilen koruma-onarım çalışmalarını tanıtarak, sonuçlarını bilim dünyası ile paylaşmaktır. Çalışmalar derz harcı seçimi ve sur duvarı koruma-onarım işlemleri olmak üzere iki ana başlık altında incelenebilir.

Konservatör-Restoratörler tarafından yürütülen konservasyon çalışmaları sırasında taşınabilir kültür ve tabiat varlıklarının kazılarda, müzelerde ve laboratuvarlardaki belgeleme işlemleri birbirinden farklılıklar gösterebilmekte, detaylı ve ileri tekniklerle incelemeler kimi zaman gerek görülmeyerek kimi zaman da yetersizlikler öne sürülerek göz ardı edilebilmektedir. Eksiksiz ve tanılayıcı belgelemelerin yapılması pek çok kuruluş tarafından pasif ve aktif konservasyonun ön koşulu olarak kabul edilmesine rağmen ülkemizde yürütülen taşınabilir nitelikteki eserlerin konservasyon çalışmalarında belgelemenin istenilen düzeyde ele alınmamasından kaynaklı olarak mevcut durum tam olarak algılanamadığı gibi teknik, arkeolojik ve tarihi bilginin ortaya çıkması gibi kazanımlar da kaybedilmektedir. Belgelemede izlenmesi gerekli basamakların ele alınmayışı sonucunda malzemenin karakterizasyonu, bozulmuşluk/korunmuşluk durumunun tespiti, yapıtın tanımlanması, kimliklendirilmesi ve yahut doğrulanması da yapılamadığından bugün müzelerimizde etütlüğe ayrılan ya da sahte olabileceği şüphesiyle depolanan çok sayıda obje ile karşılaşılmaktadır. Aktif konservasyon işlemine tabi tutulan taşınabilir nitelikteki kültür ve tabiat varlıklarının belgeleme yöntemlerinin güncel teknikler ile birlikte nasıl yapıldıklarını açıklayan, özellikle eserlerin gerçek ya da sahte oluşlarıyla ilgili izlenecek metodolojileri örnek olaylar ile birlikte uygulamalı ele alacak akademik bir araştırmanın sahadaki ihtiyacı hissedilmekte olduğundan konunun doktora tez çalışması olarak ele alınması amaçlanmıştır. Tez; literatür taraması, yurtdışı laboratuvar incelemeleri ve örnek olay çalışmaları ile hazırlanmaktadır. Bu bildiri ile ilgili çevrelerce katkıların sağlanması, ortak çalışmalar yürütülebilmesi, mükerrer olabilecek başka bir tez yazımının olmaması için bilgilendirme yapılması isteğiyle doktora tez araştırması duyurulmaktadır.

A limited number of archaeological excavations have a budget or a suitable order of site to cover all the remains found on the site by a protective structure. Therefore, the method of protecting architectural finds excavated in archaeological sites with a protective layer is frequently used to control plant formation and to prevent the deterioration caused by climatic conditions. Even though capping is an effective way of preserving architectural structures, these interventions do not always slow the pace of decay. In this research, the main categories of hard and soft capping techniques in archaeological sites, and the preservation questions that these techniques raise, are examined along with their advantages and disadvantages. Following the examination, a new approach is proposed for capping the architectural monuments in order to protect the fragile structure of the unearthed archaeological heritage by minimizing the destructive effects of existing techniques.

Topkapı Sarayı Müz si, padişnh 1 elbi~ele, ıi kol ksiyonn~ padiştı h ve diğer hanedıuı üyeleri olfln şehznde~e1' ve ktilnnnnı ölthnleri halinde ya da daha önce giysileJ·iııin bohçnlana,·ak e ljketleıunesi ve saray hazinesinde hatıra olflrak saklrııuna sı geleHe~i ile o lnşınu şh.ır. Hnzine eşya sı olarak saklmna geleneği dışıııdn> İslmniyet öncesi Ttlrk geleneğinin uzantısı olmı ölen padişah veya ho~~edau i)y~leduin tth'b eleıi içindeki 1 1 I ı saııdukalann üzerine koııulnn ka1'· ı.,11; sa~·ı'İf, v~ ôl:'tOleı:in ele saray koleksiyonuna dahil edilıuesi ile koleksıyoı1ııı1 d~,ha da zengiule, şınesi sağ la nıuıştır.

Osmanlı Dönemi'nden günümüze ulaşan kültürel miras değerlerimizden olan han ve kervansaraylar, inşa edildikleri dönemde kentlerin konaklama işlevlerinde önemli bir rol üstlenmişlerdir. Konaklama kavramının Osmanlı'dan günümüze dek geçirdiği değişimler ise, konaklama yapılarının kullanımlarındaki değişikliği beraberinde getirmiştir. Bu çalışmanın bağlamını oluşturan Osmanlı İmparatorluğu'na 88 yıl başkentlik yapmış Edirne kenti, aynı zamanda Anadolu'yu Balkanlara bağlayan askeri ve ticari yol güzergahlarında bulunması sebebiyle birçok han ve kervansarayı bünyesinde barındırmaktadır. Çalışma kapsamında, Edirne'deki Mimar Sinan yapılarından biri olan "Rüstempaşa Kervansarayı" ile ilgili değerlendirmeler yapılarak, kervansarayın 19.yüzyıla kadarki kullanıcı profilinin "ticaret ve konaklama" ilişkisi üzerinden devam ederek, günümüzde yeniden işlevlendirme ile birlikte kullanıcı profilinin "turizm ve konaklama" ilişkisi üzerinden sağlanması ve restorasyon projesi detaylı olarak incelenmiştir.

ÖZ Türk kültür tarihimizde, özellikle etnografik eserler bakımdan oldukça zengin olan Anadolu topraklarında halı, kilim ve diğer düz dokuma eserler önemli bir yere ve sayıya sahiptir. Müze ve özel koleksiyonda saklanan bu eserlerin hammaddelerinin organik oluşu, zamana ve ortam şartlarına karşı dayanıksız oluşu bir takım koruma tedavilerinin alınmasına neden olmaktadır. Bütüncül bir yaklaşımla ele alınması gereken koruma uygulamaları öncesinde, sorunun tam olarak anlaşılması, belgeleme ve ön incelemeyle başlar. Öncelikle, önleyici koruma tedbirlerinin alınması gerektiği ve aktif müdahalenin de ancak bir uzman kontrolünde yapılabilecek kapsamlı bir çalışma olduğu da unutulmamalıdır. Bu çalışmada da etnografik değere sahip halı, kilim ve diğer düz dokuma eserlerin bakım ve koruma yaklaşımları belirtilirken temel ölçütler ve işlem yönergeleri belgeleme formu üzerinden açıklanmıştır. Çalışma kapsamında hazırlanan formda bakım ve koruma işlemlerinde izlenecek yol ve yaklaşımlar dört ana başlık altında incelenmiştir. Bunlar; belgeleme, karar verme, uygulama ve sonuçlandırma yaklaşımıdır. İncelemeye alınacak her eser için ayrı hazırlanması gereken formda müdahale yöntemleri ve tedbirlerin neler olması gerektiği ilgili bölümler açıklanarak hazırlanmıştır.