Kyrgyz Turkish

Dünya dillerinin yapı bakımından sınıflandırılmasında “Eklemeli Diller”
grubuna giren Türkçede ekler, dilin işleyişi bakımından oldukça önemli bir yere
sahiptir. Tabii olarak ek bakımından zengin bir dil olan Türkçede, dilin
canlılığının bir göstergesi olarak eklerle ilgili olaylar da sık yer alır. Bu eklerden
bazıları zamanla kullanımdan düşebilir, eklendiği kelimeyle kalıplaşarak gövdeye
dâhil olabilir veya başka eklerle birleşebilir. Bu aşamada birden fazla ekin bir araya
gelip kendi işlevlerini kaybederek farklı işlevde bir ek hâline gelmesi sonucu meydana
gelen, “birleşik ek” şeklinde ifade ettiğimiz yapılar, Türkçenin ilginç unsurlarından
biri olarak karşımıza çıkar. Genel Türkçede oldukça fazla örneği bulunan bu
yapıların oluşumunda “gramerleşme, pekiştirme” vs. gibi dilbilimsel olayların rol
aldığını söyleyebiliriz. Ancak bugüne kadar üzerinde tek tek incelemeler olmakla
birlikte bu tür ekler teorik bir yaklaşımla incelenmemiştir. Bu yazıda günümüz
Türk lehçelerinin Kuzey-batı grubunda yer alan Kırgız Türkçesinden tespit edilen
birleşik ekler yukarıda bahsettiğimiz esaslara göre ele alınmıştır. Öncelikle Kırgız
Türkçesinde bulunan birleşik ekler tespit edilmiş, daha sonra bu ekler oluşumları
bakımından sınıflandırılmıştır. Yapılan bu sınıflandırma sonucunda Kırgız
Türkçesindeki birleşik eklerin hangi gramerleşme yolları ile oluştuğuna dair bir teori
ortaya konulmaya çalışılmıştır. Birleşik eklerde bazen bir bazen her iki ek de işlev
ve anlamını kaybetmekte ve yeni bir işlev ve anlam kazanmaktadır. Yazının
sonunda bu yeni eklerin hangi kategoriye girdiği, hangi işlev ve anlamı kazandığı ve
eğitim öğretimde ekin “adlandırılma”sının ne olacağı konusuna da katkıda
bulunulması amaçlanmıştır.
Anahtar Kelimeler: Türkçe, Kırgız Türkçesi, gramerleşme, birleşik ek, adlandırma.
Suffixes are very important elements of Turkic languages in terms of its
functioning as it belongs to the group of “Agglutinative languages” according to
structural classification of world languages. Turkish language has a wide variety of
suffixes, so there are lots of cases about them, which can be regarded as an indicator of
the liveliness of Turkish. Some of these suffixes can fall out of use in time, create a
new word by attaching as a stem onto the root word or can combine with other
suffixes. At this point, the structures called “compound suffixes” which come into
existence by two or more suffixes’ appear and lose their self functions by coming together which are the most interesting elements of Turkish. It can be suggested that
linguistic factors such as grammaticalization, and reduplication result in the
formation of these structures, many examples of which are found in general Turkish.
However, such structures haven’t been examined with a theoretical approach up to
now. In this article, compound suffixes in Kyrgyz Turkish, a dialect which belongs to
the North-West group of contemporary Turkic, are discussed according to the
principles mentioned above. First of all, the compound suffixes in Kyrgyz Turkish
were determined, and then classified in terms of their formations. As a result of this
classification, we tried to assert a theory on which grammaticalization process caused
the formation of the compound suffixes in Kyrgyz Turkish. In compound suffixes,
either one or both suffixes lose their function and meaning and gain new ones. This
article aims to contribute to topics such as: the category to which these new suffixes
belong, the function and meaning they gain, and the terms for the suffix to be assigned
in linguistic terminology/jargon.
Keywords: Turkic, Kyrgyz Turkish, grammaticalization, compound suffix,
naming.

The aim of this study is to examine the relationship between organizational justice and organizational silence and the relations dimensions of organizational justice and organizational silence. For this purpose, a survey was conducted on academic and administrative staff working at Kyrgyz Turkish Manas University by using random sampling. Organizational Justice Scale developed by Niehoff and Moorman (1993) and Organizational Silence Scale by Dyne et al. (2003) were used in the study. A negative and significant relationship was found between organizational justice and organizational silence. While there is a negative relationship between organizational justice and acquiescent silence and defensive silence, there is no relation in prosocial silence. A significant negative relationship was found between organizational silence and organizational justice dimensions. A difference was found in organizational justice according to the gender variable. A significant difference was found in organizational silence according to the task variable.
Bu çalışmanın amacı, örgütsel adalet ve örgütsel sessizlik arasındaki ilişkiyi ve örgütsel adaletin ve örgütsel sessizliğin boyutları arasındaki ilişkileri incelemektir. Bu amaçla Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi’nde görev yapan akademik ve idari personel üzerinde kolayda örneklem kullanılarak anket çalışması yapılmıştır. Araştırmada Niehoff ve Moorman (1993) tarafından geliştirilen Örgütsel Adalet Ölçeği ve Dyne vd. (2003) tarafından geliştirilen Örgütsel Sessizlik Ölçeği kullanılmıştır. Örgütsel adalet ile örgütsel sessizlik arasında negatif yönde ve anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir. Örgütsel adalet ile razı olma sessizliği ve savunma sessizliği arasında negatif yönde bir ilişki söz konusu iken prososyal sessizlikte ilişki bulunamamıştır. Örgütsel sessizlik ile örgütsel adaletin boyutlarında negatif yönde anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Cinsiyet değişkenine göre örgütsel adalette farklılık bulunmuştur. Görev değişkenine göre örgütsel sessizlikte anlamlı bir farklılık tespit edilmiştir.