Siber Savaş

Türkiye'de SİBER SAVAŞ ile ilgili Türk bir yazar tarafından yazılan ilk kitap.
TÜBİTAK Popüler Bilim Kitapları tarafından basılmıştır.
TÜBİTAK'ın en çok satan kitapları arasındaki yerini almıştır.
Anahtar Kelimeler:
Siber savaş, siber savunma, siber saldırı, siber güvenlik, siber terörizm, kritik altyapılar, hacking, cyber war, cyber defense, cyber offense, cyber terrorism, cyber security.

Foresight is a systematic and multidisciplinary process with proper methodology combinations for identifying technological, economic and social areas to prioritize investments and research to realize medium or long-term future strategies by using various resources from organizational to international level. Cybersecurity is the protection of cyber systems from cyber-attacks and providing integrity, confidentiality, and availability of those systems. In this thesis, information about technology foresight and cybersecurity is given through a detailed literature review and with the examples from all over the world. Two round Delphi survey, focus group, and scenario methods were mainly performed in order to develop Turkey’s national cybersecurity technology foresight. In the study, a new technology foresight model and framework created by the researcher and thesis supervisor were followed to keep up with an optimum approach. The thesis is concluded by the concrete policy suggestions based on the foresight outputs.

Öz: Uluslararası hukuk en genel tanımı ile uluslararası toplumun hukukudur. Uluslararası toplumun kurallarının oluşturulması ve bu kurallara uyulması noktasında ciddi eleştirilere maruz kalan uluslararası hukuk, uygulanabilirliği tartışılıyor olsa da önemli konuları çalışma alanı olarak güncellemeye devam etmektedir. Uluslararası hukuk bağlamında, uluslararası yargı organı olan Uluslararası Ceza Mahkemesi ve Mahkemenin statüsüne ilişkin hazırlık çalışmalarında, saldırı ve saldırı suçu kavramları ile ilgili bazı düzenlemeler yapılmış bu iki kavram bazı tartışmalara yol açmıştır. Saldırı suçunun tanımına ilişkin yapılan değerlendirmeler çerçevesinde hangi tür eylemlerin saldırı suçu teşkil edeceği ve saldırı suçu sonucunda yargılanmanın ne şekilde gerçekleşeceği de yine önemli tartışma konuları arasında yer almıştır. Bu noktadan hareketle çalışmamızda siber saldırıların uluslararası hukukta saldırı suçu teşkil edip, etmeyeceği meselesini irdelemeye çalışacağız. Siber saldırıların, saldırı suçu teşkil etmesi durumunda meşru müdafaa hakkı ve siber saldırı suçuna ilişkin yargı meselesi de çalışmamızın diğer başlıca inceleme konuları arasında yer alacaktır. Abstract: In essence, international law is the law of the international community. While criticised for establishing rules for the international community but more so for the implementation and oversight of these rules, international law nonetheless continues to include a number of important topics within its expanding remit. In international law, the interpretations of aggression and crime of aggression have undergone some changes with regards to the work of the International Criminal Court (ICC)-the international judicial body-and in particular during the preparatory work regading the status of the Court which led to important debates on the definition of these two terms. These dabates have also included the types of actions that would constitute aggression and the specific terms of trial following the crime of aggression. In this context, this study aims to discuss whether cyber attacks constitute acts of agression in international law. The study also considers the specific ways the right of self defense could apply and the types of judicial action that could be taken in cases of a cyber attack.

Günümüzde devletler, kendi güvenlik altyapılarını, ekonomilerini ve diğer bütün varlıklarını savunmak amacıyla askeri ve siber alanda caydırıcılığı etkili bir araç olarak kullanmaktadırlar. Siber saldırılar, her ne kadar nükleer alanda oluşabilecek saldırılarla kıyaslanamasa da, uluslararası güvenlik için ciddi bir tehdit oluşturmaktadırlar. Yakın zamanda gerçekleşen siber saldırı örnekleri, gelecekte oluşabilecek uluslararası çatışmalarda siber saldırıların öncü rol oynayacağının sinyallerini vermiştir. Bu nedenle devletler, siber güvenliklerini sağlayabilmek adına siber caydırıcılık alanındaki faaliyetlere ağırlık vermeye bağlamıĢlardır. Bu çalışmada, siber caydırıcılığın uygulanması noktasında ortaya çıkan engeller mevcut örnekler üzerinden incelenerek devletlerin siber saldırıları minimize etmek için geliştirdikleri stratejiler ele alınacaktır.

Abstract

Today, states use military and cyber deterrence as an effective tool to defend their security infrastructure, their economy and all their other assets. Cyber attacks are a serious threat to international security, although they are incomparable to the attacks that may occur in the nuclear field. Recent examples of happening cyber attacks have signaled that cyber attacks will can play a leading role in future international conflicts. For this reason, the states have begun to focus on activities in the area of cyber deterrence in order to provide cyber security. In this study, the obstacles to the application of cyber deterrence will be examined through the existing examples and the strategies developed by the states to minimize the cyber attacks will be handled. GiriĢ Devletler ve devlet dıĢı aktörler tarafından gerçekleĢtirilen siber operasyonlar Ģiddetli bir Ģekilde artıĢ göstermektedir. Bu nedenle çoğu devlet, ağlarını ve altyapısını korumak için  Yüksek Lisans Öğrencisi, Selçuk Üniversitesi Uluslararası ĠliĢkiler Bölümü. sevdakorhan@hotmail.com adresinden ulaĢılabilir.

Teknolojideki ilerlemelerin, ekonomi, sağlık, kamu hizmetleri gibi birbirinden farklı alanlardaki gelişmeleri tetiklenmesinin yanında askeri gelişmeleri de tetikleyerek savaşların seyrini değiştirmiştir. Bununla birlikte yeni bir savaş yöntemi doğmuş veya hava, deniz, kara, uzay gibi var olan mücadele alanlarına siber ortamda eklenmiştir.

Günümüzde teknolojinin gelişmesiyle birlikte kolaylaşan hayatımız, beraberinde bazı sorunları da gündeme getirmiştir. Teknolojinin gelişmesi ile birlikte uluslararası hukukun çalışma alanı ve buna bağlı olarak var olan kurallar bir takım güncellemeler ihtiyacı doğurmuştur. Özellikle silahlı çatışmalar hukukunda var olan mevcut durumda önemli değişikliklerin yaşandığını söyleyebiliriz. Teknolojinin gelişmesiyle birlikte, kara, deniz ve hava kuvvetleri komutanlıklarına, siber savunma komutanlıkları da eklenmiş ve ordular siber saldırı ve siber savaş gibi kavramlar üzerinde senaryolar üretmeye başlamıştır. Devletler açısından güvenlik kavramının önem kazanması ile birlikte savaş algısında yaşanan gelişmeler ve siber saldırı suçunun doğuşu çalışmanın inceleme alanını oluşturacaktır.

Soğuk savaş sonrası dönemde uluslararası düzeni tehdit eden faktörler arasında yer alabilecek olan
siber savaş, hem realizm hem de liberalizm kuramları içerisinde yeri pek yoktur. Siber ile ilişkin kavramlarda
genel bir realizmin ve insan doğasının kötülüğüne odaklı çalışmalar nedeniyle siber uzaydaki birçok
çalışmalar siber barışın doğasından uzak kalmıştır. Bu çalışmada hem liberalizm hem de realizm ışığında siber
savaş incelenmiştir. Alternatif bir kavram olarak siber barışın değerlendirilmesi ile siber uzaya ilişkin farklı
bir çalışma ortaya konulmuştur.
Anahtar Kelimeler: Siber Savaş, Siber Barış, Siber Uzay, Liberalizm, Realizm

Bir disiplin haline getirilmesinden bu yana yaklaşık yarım yüzyıl geçmiş olan istihbarat kavramı, yapıları ve faaliyet alanları tehdit algılamalarındaki değişime paralel olarak sürekli değişmiştir. Siber uzayda yaşanan gelişmeler sayesinde geleneksel istihbarat giderek yerini spesifik istihbarat alanlarına bırakırken, söz konusu gelişmeler harp ortamına da farklı bir bakış açısı getirmiştir. Devletlerin kritik sektörlerinin bilgi altyapılarını hedef alan siber savaş, başta modern ülkeler olmak üzere siber bağımlılıkları yüksek olan devletlerin ulusal güvenlikleri için gerçek bir tehdit oluşturmaktadır. Siber savaşın asimetrik özelliği nedeniyle bireylerden, karmaşık ulusal organizasyonlara kadar geniş bir yelpazeden olan tehdidin kaynağının tespit edilememesi, çok düşük maliyetleri ile büyük etkiler oluşturması ve konvansiyonel silahlara başvurmadan sadece görünmeyen saldırıların kullanılmaya başlanması, siber savaşın önemini daha da arttırmakta ve bu tehdide karşı siber istihbarat kavramına olan gereksinimi ön plana çıkarmaktadır.
          Bu çalışmada; uluslararası ilişkilerde sınırları tanımlanamayan siber uzayda icra edilecek siber savaşların devletlerin ulusal güvenliklerini tehdit eden yeni bir savaş çeşidi olduğunu açıklamak, siber savaşlarda inisiyatifi kazanabilmek ve tehditle ilgili değerlendirmeler yapabilmek için önem arz eden siber istihbarat kavramı ile faaliyet alanlarını tanımlamak ve yöntemlerini ortaya koymak amaçlanmıştır.

        (The structure and operational domain of intelligence concept have been evolving continuously in parallel to the change in threat perceptions since it became a discipline more than half a century back. All these developments brought a new approach to the war area. Indeed, specific intelligence started to dominate the field in comparison to conventional intelligence due to the quick progress in cyber space. Cyber attacks that usually target the information systems of the governments’ critical departments, are great threat especially for the nations, those are heavily dependent to cyber space. The importance of cyber attacks rise day by day because most of the time to detect the source of the attack is a challenging difficult task that might be initiated through a wide spectrum profiles ranging from simple individuals to complex organizations. Moreover, these attacks make a great impact despite their low cost. Furthermore, they are initiated through invisible methods where conventional weapons are not even utilized. Hence, the concept of cyber intelligence looms large against this threat.

          This paper strives to explain that cyber attacks can be classified as a new type of war, because it threatens national securities and happens in cyber space that does not have any defined borders in international relations. In addition to the above, this study defines cyber intelligence concept and its operational domain as well as puts forth the methodology for consideration in order to gain the initiative in cyber attacks and to make analysis on the threat.)

Zaman ve mekân sınırlarını bulanıklaştıran yeni medya, günümüz bilişim dünyasını da hızla değiştirmektedir. İnternet ile birlikte gelişen etkileşim ağı, kurumsal ve bireysel düzeyde riskleri ve olası tehditleri de ortaya çıkarmaktadır. Tehditlerin yaygınlığının ve türlerinin artması, yapılarının ve yönlerinin değişmesi, ulusal ve küresel çapta birçok önemli kuruma ait kritik alt yapıların ve gizli bilgilerin hedef haline gelmesi, karar alıcıların karşısına yeni bir mücadele ve savaş alanı çıkarmıştır. Bu çalışma, gelişen iletişim teknolojilerine paralel olarak siber saldırılardaki gelişimi, Stuxnet saldırısı üzerinden incelemektedir. Özellikle küresel saldırıların ve bu saldırılarla mücadelenin ağlar üzerinden nasıl gerçekleştiğini ortaya koymak ve siber güvenlik kavramına dikkat çekmek hedeflenmektedir. Araştırmada örnek olay analizi yöntemi kullanılmaktadır. Çalışma kapsamında incelenen Stuxnet saldırısında, devlete ait kritik altyapıların hedef alınabileceği ve ulusal güvenliğin tehdit altında olabileceği görülmüştür. Bu çerçevede, ağların güvenliğine yönelik etkili mücadele yöntemlerinin geliştirilebilmesi için uluslararası bir iş birliği ve dayanışmanın giderek önem kazandığı vurgulanmaktadır. Anahtar kelimeler: Yeni medya, siber ortam, siber savaş, siber güvenlik, Stuxnet Saldırısı Abstract New media, which blurs the boundaries of time and space, is also rapidly changing today's IT world. The network of interaction that develops together with the Internet also reveals risks and possible threats at the corporate and individual levels. The increase in the prevalence and types of threats, the change in their structures and directions, and the targeting of critical infrastructures and confidential information of many important institutions on a national and global scale have created a new fight and battlefield for decision-makers. This study examines the evolution of cyber-attacks in parallel with developing communication technologies through the Stuxnet attack. Especially, it is aimed to reveal how global attacks and the fight against these attacks occur through networks and to draw attention to the concept of cybersecurity. The case study analysis method is used in the research. The Stuxnet attack, which was examined as part of the study, showed that critical state-owned infrastructure could be targeted, and national security could be threatened. In this context, it is emphasized that international cooperation and solidarity are becoming increasingly important to develop effective methods of combating the security of networks.

Özet

Bilgisayar ve internet kullanımı, bilişim teknolojilerinin gelişmesiyle tüm dünyada yaygınlaşarak artmıştır. Bu artan kullanım insanlara birçok açıdan kolaylık sağlasa da, bir siber dünya sistemi yaratmıştır. Bu sistem, güvenlik açısından tehlike arz etmektedir. Bu tehlike “güvenlik açığı” kavramı ile açıklanmış olup, bu tehlikenin en aza indirgenmesi bütün insanlar ve devletler için bir mecburiyet haline gelmiştir. Bu bağlamda, “siber güvenlik” kavramı ön plana çıkartılarak uluslararası düzeyde bu açığın kötüye kullanılması hukuki yollarla da engellenmiştir. Ancak bu güvenlik duvarı, siber boyutun saldırı ve savunma sistemi olarak kullanılmasıyla aşılmak istenmiş ve hatta virüs gibi yazılımlarla aşılmıştır. Siber saldırıların askeri strateji olarak ele alınmasıyla birlikte “siber savaş” kavramı ortaya çıkmıştır.
Bu çalışmada öncelikle siber güvenlik, siber savaş, siber saldırı ve siber güç gibi kavramlar açıklanarak kavramsal çerçeve çizilmiş, sonrasında STUXNET saldırısının ayrıntıları incelenmiştir. Bu makalede, İran’ın nükleer yakıt zenginleştirme tesislerindeki güvenlik açığının görülerek STUXNET adlı virüsle bu açıktan nasıl sızıldığı ve bu durumun beraberinde getirdiği sonuçlar değerlendirilmektedir. Araştırma, siber faaliyetlerin ülkeler arasında nasıl bir tehlikeye yol açtığı sorusundan yola çıkarak, bu sorunun cevabını ikili ülke ilişkileri ve “siber güç” kavramı bağlamında incelemektedir. Çalışma, STUXNET saldırısının evrensel siber güvenlik kurallarına ve Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Antlaşması’na uygunluğunun analiziyle açıklamaya çalışmaktadır.

21. yüzyılda meydana gelen paradigma değişimleri ile yaratılan dijital kültür (gelişen teknoloji ve bilişim sistemleri) konvansiyonel savaşı ve savaş yöntemlerini değiştirmiştir. Siber saldırılar “lambadan çıkan cin” gibi yeni bir tehdit haline dönüşmeye başlamış, yeni bir savaş türü ve “siber alan” adı altında beşinci bir harekât alanı ortaya çıkmıştır. Bu çalışmada, özellikle, siber saldırıların kaynağının tespit edilmesi gerçekten zor olduğundan dolayı, Silahlı Çatışmalar Hukuku (jus in bello) noktasında sınıflandırılmasında da bir takım belirsizliklerin mevcut olduğu, bu nedenle devletlerin maruz kaldıkları tehditler karşısında farklı reaksiyonlar göstererek, farklı hukuki kabullenmelere sahip olduğu hususlarına ışık tutulmaya çalışılmıştır. Zira, devletler, siber uzayın artık “en önemli harekât alanı” ve “oyun değiştirici” olarak günümüz müşterek harekât alanının bir parçası haline geleceği gerçeğini kabul etmeli; aynı zamanda siber saldırılara karşı, ortak bir hukuki payda da buluşularak “Siber Savaş Hukuku” ve “Siber Saldırılara Yönelik Angajman Kuralları” benzeri hukuki düzenlemeleri hayata geçirmelidir. Bu noktada, öncü bir refereans rölü görevi de gören “Uluslararası Hukukun Siber Savaşa Uygulabilirliğine İlişkin Talinn Kılavuzu 2.0”ın en kısa zamanda tercüme edilerek Türkçe literatüre kazandırıması önem arz etmektedir.

Teknolojik gelişmeler, yeni tehdit unsurlarının ortaya çıkmasına neden olmuş ve siber alanın ulusal güvenlikle birlikte değerlendirilmesini zorunlu kılmıştır. Uluslararası sistemin aktörleri siber alanı artık yeni bir savaş alanı olarak algılamaktadır. Bu çalışma başta ABD olmak üzere
Birleşik Krallık ve katkıda bulundukları organizasyonlar olan NATO ve Avrupa Birliği’nin siber alana yönelik hem teknik hem de politik bakış açılarının kapsamlı bir analizle ortaya koymayı amaçlamaktadır. Siber alana ilişkin Batı perspektifi nedir araştırma sorusunun üzerine inşa edilen çalışma da ABD’nin siber alana yönelik perspektifinin başta Birleşik Krallık, NATO ve AB üzerinde dönüştürücü bir etkisinin olduğu vurgulanmaktadır. Siber alanda ilk olarak bilginin korunmasına yönelik bir anlayış oluşsa da daha sonrasında daha konunun daha operasyonel boyutla ele alındığı gözlenmektedir. 11 Eylül sonrasında ABD’nin siber alanı yeni bir savaş alanı olarak değerlendirmesi sonrasında diğer aktörlerinde bu yaklaşımı benimsemesi de bu savı güçlendirmektedir.

Technological developments have caused the new threats to emerged and which have made it necessary to evaluate the cyberspace together with national security. This work aims to present a comprehensive analysis of both technical and political perspectives of the USA, the United Kingdom and the organizations NATO and European Union, in the cyberspace. The study built on the question of What is the Western perspective on cyberspace which is emphasized that US perspective on cyberspace has transformative effect primarily UK, NATO and the EU. Although there was an understanding of the protection of information in the cyberspace at the beginning, it is seen that the issue was handled with a more operational dimension over time. The fact the US adopts this approach among other actors after September 11 evaluates the cyberspace as new battlefield strengthens this argument.