History

SSCB Yahudi Antifaşist Komitesi, İkinci Dünya Savaşı sırasında kurulan ve Sovyetler Birliği’nin Nazi Almanyası’na karşı yürüttüğü mücadeleye Yahudilerin katılımını ve desteğini sağlamayı amaçlayan bir sivil yapılanmadır. Bu çalışmada, SSCB Yahudi Antifaşist Komitesi Başkanı Solomon Mikhoels ve Komite’nin başkanlık heyeti üyelerinden Itzik Feffer’in Sovyetler Birliği Komünist Partisi Merkez Komitesi Dış Politika Bölümü Başkanı Mikhail Andreyevich Suslov’a yazılı olarak sundukları 21 Haziran 1946 tarihli rapor temelinde SSCB Yahudi Antifaşist Komitesi’nin kadrosuna, örgütlenmesine, faaliyetlerine ve bağlantılı olduğu kişi ve kuruluşlara ilişkin bilgiler verilmekte ve Komite’nin kapatılmasına giden süreçte yaşananlar ele alınmaktadır.
Çalışmanın amacı, İkinci Dünya Savaşı’nda Sovyetlerin Nazilere karşı mücadelesine destek veren, aynı zamanda Sovyet istihbaratı için kullanışlı bir propaganda ve istihbarat aygıtı olan, diğer taraftan Yahudiler için alternatif vatan arayışı çalışmalarına yöneldikten sonra Sovyetler Birliği’nde Doktorlar Komplosu’na giden sürecin başlamasına sebep olan ve Sovyet Yahudilerinin hayatlarını önemli ölçüde etkileyen SSCB Yahudi Antifaşist Komitesi’nin, İkinci Dünya Savaşı ve sonrası gelişmeleri ele alan akademik çalışmalarda dikkate alınması gereken önemli bir yapılanma olduğunu ortaya koymaktır.
The Jewish Antifascist Committee in the USSR is a civilian organization that was established during the Second World War and aimed to provide the participation and support of Jews in the struggle of the Soviet Union against Nazi Germany. In this study, on the basis of the written report dated 21 June 1946 of Solomon Mikhoels (the Chairman of the Jewish Antifascist Committee) and Itzik Feffer (a member of the Presidium of the Committee), submitted to Mikhail Andreyevich Suslov (the Head of the Foreign Policy Department of the Central Committee of the Communist Party of the Soviet Union), a set of data is given on the staff, organization, activities and the people and institutions associated with the Committee and the process leading to the Committee's closure is discussed.
The aim of the study is to reveal that the Jewish Antifascist Committee in the USSR which supported the Soviet struggle against the Nazis in the Second World War. at the same time which was a useful propaganda and intelligence tool for Soviet intelligence, on the other hand, after turning to the search for an alternative homeland for Jews, which caused the the start of the process that led to the Doctors’ Plot in the Soviet Union and had a significant impact on the lives of Soviet Jews, is an important organization that must be taken into consideration in academic studies dealing with the developments in and after the Second World War.

Bu çalışma, Türk istihbaratının uzun bir zaman dilimine yayılan modern istihbarata geçiş süreci çerçevesinde, Türk istihbaratındaki modernleşme çabalarının Türkiye’de demokrasi düşüncesi ve uygulamalarının tarihi gelişim sürecine ne şekilde katkı yaptığını ortaya koymayı amaçlamaktadır. İstihbarat faaliyetlerinin yasal zemine oturtulması ve kurumsallaştırılması demokrasi uygulamalarının tamamlayıcı unsurlarından biridir. Bu bağlamda; I. Abdülhamid, III. Selim, II. Mahmud, Sultan Abdülmecid, Sultan Abdülaziz ve II. Abdülhamid dönemlerinde istihbarat işlerinin kurumsal ve yasal çerçeveye oturtulması çabaları; İttihat ve Terakki’nin Osmanlı İmparatorluğu’nun yönetimindeki etkisinin giderek arttığı dönemde ilk kurumsal istihbarat organizasyonu Teşkilat-ı Mahsusa’nın kurulması ve Milli Mücadele döneminde istihbarat faaliyetlerinin belirli yasa ve yönetmelikler doğrultusunda yürütülmesine özel önem verilmesi gibi konular bu çalışmanın inceleme alanı içerisine girmektedir. Çalışmada bu konular, tarih ve istihbarat disiplinlerinin metotlarını gözeten disiplinlerarası bir yaklaşımla ve tarihsel süreklilikler de göz önünde bulundurularak değerlendirilmektedir. Böylece Türkiye’de demokrasinin yerleşmesi sürecinin bir de istihbari boyutunun bulunduğu tarihsel olgularla açıklanmaktadır.
This study aims to demonstrate, in what way the modernization efforts of Turkish intelligence contributed to the process of historical development of democratic thought and practice in Turkey within the framework of modern intelligence transition process of Turkish intelligence which had spanned a long period of time. Placing intelligence activities on the legal ground and institutionalizing of intelligence are complementary elements of democracy practices. In this context, the efforts to put intelligence affairs within the legal and institutional framework during the period of Abdülhamid I, Selim III, Mahmud II, Sultan Abdülmecid, Sultan Abdülaziz and Abdulhamid II; the establishment of the first institutional intelligence organization Special Organization (Teşkilat-ı Mahsusa) during the period when the influence of the Comittee of Union and Progress in the administration of the Ottoman Empire gradually increased; paying special attention given to the execution of intelligence activities in the period of the Turkish National Struggle (Turkish War of Independence) in line with certain laws and regulations were within the analysis area of this study. In this study, these issues are evaluated with an interdisciplinary approach that takes into account the methods of history and intelligence disciplines, and also considering historical continuities. Thus, it is explained by the historical facts that there is also an intelligence dimension of the process of the establishment of democracy in Turkey.

Türk ve Rus istihbarat tarihinde modern istihbarata geçiş süreci asırlar süren geniş bir zaman dilimine yayılmakta ve bu süreçte 20. yüzyılın ilk çeyreği her iki istihbarat geleneği açısından da kritik dönem olarak öne çıkmaktadır. Ancak bu kritik dönemde faaliyet yürütmüş olan Türk ve Rus istihbarat organizasyonlarının karşılaştırmalı olarak ele alınmamış olması literatürdeki önemli bir eksiklik olarak göze çarpmaktadır. Bu makale, köklü bir geleneğe sahip olan Türk ve Rus istihbaratının 20. yüzyılın ilk çeyreğinde hangi istihbarat organizasyonlarıyla sahada yer aldığı konusunda bilgi verip, bu organizasyonların kurumsal yapılarını, kuruluş amaçlarını, istihbarat anlayışlarını, temel faaliyet alanlarını, iç-yapısal sürekliliklerini, değişimlerini, benzerliklerini ve farklılıklarını açıklamayı amaçlamaktadır. 20. yüzyılın ilk çeyreğinde yapılandırılmış ve faaliyet göstermiş Türk ve Rus istihbarat organizasyonları Türk ve Rus istihbarat tarihinde modern istihbarata geçişin önemli birer parçasıdırlar ve bu organizasyonların karşılaştırmalı bir yöntem ve disiplinlerarası bir yaklaşımla çözümlenmesi önemli bulgular elde etmeyi olanaklı kılmaktadır. Söz konusu yöntem ve anlayış doğrultusunda ve modern istihbarata geçiş dönemleri çerçevesinde yapılan çözümleme hem Türk ve Rus istihbaratının genetik kodlarının belirlenebilmesini sağlamakta hem de modern istihbarata geçiş dönemleri örtüşen diğer devletlerin istihbarat organizasyonlarının genetik kodlarının belirlenebilmesi noktasında da metodolojik bir model teşkil etmektedir. Modern istihbarata geçiş dönemi Türk ve Rus istihbarat organizasyonları caydırıcı karaktere sahip, disiplinli, merkezî güçle uyumlu ve etkili birer güvenlik aygıtıdırlar. Ayrıca bu organizasyonlar, kendilerine has yapısal özelliklere sahip olup bu bağlamda birbirlerinden farklı olsalar da Türk ve Rus tarihinin derinliklerinden beslenmiş ve imparatorluk geleneğinin istihbari tecrübeleriyle şekillenmişlerdir. Türkiye’de ve Rusya’da rejimler değişse de istihbarat organizasyonları, dönemlerindeki mevcut rejimle uyumlu çalışmışlardır. Bu sonuçlar ışığında, tarih ve istihbarat disiplinlerinin temel metodolojik hassasiyetlerini ön planda tutan disiplinlerarası bir yaklaşımı benimseyen ve bu doğrultuda karşılaştırmalı çözümlemelere yönelen çalışmaların gerek istihbarat tarihi gerekse de güvenlik ve istihbarat literatürüne daha geniş bir perspektif sağlayacağı değerlendirilmektedir.
In the history of Turkish and Russian intelligence, the transition to modern intelligence spans a wide period of time and in this process, the first quarter of the 20th century stands out as a critical period for both intelligence traditions. However, the fact that the Turkish and Russian intelligence organizations that operated in this critical period were not discussed comparatively draws the attention as an important deficiency in the literature. This article aims to provide information on which intelligence organizations the Turkish and Russian intelligence, which has a deep-rooted tradition, took part in the field in the first quarter of the 20th century, and to explain the institutional structures, establishment purposes, intelligence perspectives, main fields of activity, internal-structural continuity, changes, similarities and differences of these organizations. Turkish and Russian intelligence organizations, which were structured and operated in the first quarter of the 20th century, are important parts of the transition to modern intelligence in the history of Turkish and Russian intelligence, and analyzing these organizations with a comparative method and an interdisciplinary approach makes it possible to obtain important findings. The analysis made in line with the aforementioned method and understanding and within the framework of the transition periods to modern intelligence not only enables the determination of the genetic codes of Turkish and Russian intelligence, but also serves as a methodological model for the determination of the genetic codes of the intelligence organizations of other states whose transition periods to modern intelligence coincide. In the transition period to modern intelligence, Turkish and Russian intelligence organizations are disciplined, adaptable and effective security devices with a deterrent character. In addition, although these organizations have unique structural features and differ from each other in this context, they were fed from the depths of Turkish and Russian history and were shaped by the intelligence experiences of the imperial tradition. Although the regimes in Turkey and Russia had changed, intelligence organizations had worked in harmony with the regime of their time. These results suggest that studies that adopt an interdisciplinary approach that prioritizes the basic methodological sensitivities of the disciplines of history and intelligence and that focus on comparative analyzes in this direction will provide a broader perspective to both the history of intelligence and the security and intelligence literature.
В истории разведывательных служб Турции и России переход к современному состоянию охватывает большой промежуток времени. В этом процессе выделяется критический период для обеих разведывательных традиций — первая четверть ХХ века. Представляется важным проведение сравнительного анализа состояния разведок двух стран этого периода. В данной статье представлена информация о турецкой и российской разведывательных организациях, которые имели глубокие традиции и действовали в первой четверти XX века. Были также рассмотрены институциональные структуры, цели создания, основные сферы деятельности разведок, их внутриструктурная преемственность, изменения, сходства и различия. Автором применяется междисциплинарный подход и используется сравнительный метод. Проведенный анализ в рамках переходного периода к современному состоянию разведывательных служб не только позволяет определить генетические коды турецкой и российской разведок, но и представляет собой методологическую модель для исследования ...

Matbuat ve İstihbarat Müdüriyet-i Umumiyesi, Milli Mücadele’nin kazanılmasında önemli rol oynamış bir teşkilattır. Müdüriyet gerek propaganda gerekse de propaganda haricindeki diğer istihbarat çalışmalarıyla Milli Mücadele’ye istihbari açıdan önemli katkı sağlayan organizasyonlardan biridir. Bu çalışmada, kuruluş tarihi olan 7 Haziran 1920’den lağvedildiği tarih olan 1 Haziran 1931’e kadar Matbuat ve İstihbarat Müdüriyet-i Umumiyesi’nde Genel Müdürlük görevinde bulunmuş kişiler mercek altına alınmaktadır. Çalışma, kurumsal faaliyetlerin icrasında belirleyici rolü olan Matbuat ve İstihbarat Müdüriyet-i Umumiyesi Genel Müdürlerinin, 1920-1931 tarih aralığında Müdüriyet’in kurumsal performansının artırılmasına önemli katkılar yaptıkları ve bu katkıların doğal olarak Milli Mücadele’ye de pozitif yansımaları olduğu hipotezi üzerine kuruludur. Bu hipotez test edilirken T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri ve TBMM Zabıt Ceridelerinin taranması sonucu tespit edilen arşiv belgelerinden, hatıratlardan, konu kapsamındaki birincil ve ikincil kaynaklardan faydalanılmaktadır. Tarihsel araştırma yöntemine uygun olarak ele alınan kaynakların bütüncül olarak değerlendirilmesi sonucunda, içlerinde Hamdullah Suphi Tanrıöver, Muhittin Birgen, Ahmed Ağaoğlu ve Zekeriya Sertel gibi basın yayın alanında tecrübe sahibi önemli isimlerin de olduğu Matbuat ve İstihbarat Müdüriyet-i Umumiyesi Genel Müdürlerinin, bilgi birikimleri ve tecrübeleriyle Müdüriyet’in kurumsal kapasite ve performansının geliştirilmesine önemli katkı yaptığı tespit edilmiştir. Genel Müdürlerin bu katkısı sayesinde Milli Mücadele’deki istihbarat ve propaganda çalışmalarının da kurumsal bir anlayışla ve belirli bir program dâhilinde sağlıklı bir şekilde icra edilebildiği görülmektedir.
General Directorate of Press and Intelligence is an organization that played an important role in the victory of the Turkish National Struggle. The Directorate is one of the organizations that made an important contribution to the Turkish National Struggle in terms of intelligence, both with propaganda and other intelligence activities other than propaganda. In this study, individuals who served as General Directors in the General Directorate of Press and Intelligence from June 7, 1920, the date of its establishment, until June 1, 1931, the date of its abolition, are examined. The study is based on the hypothesis that the General Directors who have a decisive role in the execution of institutional activities, made significant contributions to increasing the institutional performance of the Directorate between 1920-1931 and these contributions naturally had positive reflections on the Turkish National Struggle. While testing this hypothesis, archive documents determined as a result o...

Çalışma, Türk ve Rus istihbarat teşkilatlarının 20. yüzyılın ilk çeyreğindeki faaliyetlerine odaklanmakta, Türk ve Rus istihbarat teşkilatlarının kullandıkları yöntem ve stratejilerini, gelişim ve değişim süreçlerini açıklayarak iç yapısal sürekliliklerini, birbirleriyle olan benzerlik ve farklılıklarını ortaya koymayı amaçlamaktadır. Çalışma bu amaç doğrultusunda karşılaştırmalı yöntemi kullanmakta ve Türk ve Rus istihbaratını; teşkilatlanmaları, parti-istihbarat teşkilatı ilişkileri, ordu-istihbarat ilişkileri, propaganda, karşı propaganda, espiyonaj, kontrespiyonaj ve operasyonel faaliyetleri bağlamında altı bölümde analiz etmektedir. 20. yüzyılın ilk çeyreğinde Türk ve Rus istihbarat teşkilatları, ülkelerine yönelen iç ve dış tehdit unsurlarına karşı caydırıcı bir karakter ortaya koymuşlar, bu anlamda verimli ve etkili birer güvenlik aygıtı görüntüsü vermişlerdir. The study focuses on the activities of Turkish and Russian intelligence services in the first quarter of the twentieth century and aims to explain the methods and the strategies used by Turkish and Russian intelligence services and the processes of development and change of these services. By explaining these points it is intended to reveal Turkish and Russian intelligence services’ detectable internal structural continuities, the similarities and the differences with each other. In accordance with this purpose, the study uses comparative method and analyzes Turkish and Russian intelligence in six chapters in the context of their organizations, party-intelligence service relations, army-intelligence relations, propaganda, counterpropaganda, espionage, counterespionage and operational activities. In the first quarter of the twentieth century, both Turkish and Russian intelligence services presented a deterrent character against internal and external threats targeted their countries and they appeared as effective security devices in this sense.

Büyük Taarruz öncesinde gerçekleştirdikleri kontr-istihbarat ve dezenformasyon çalışmaları taarruzun başlangıcından itibaren Türklere
ciddi avantajlar sağlamış ve bu çalışmalar Türklerin Yunanlılar
karşısında kazandıkları zaferde belirleyici olmuştur. Büyük Taarruz gibi
diğer büyük Türk zaferlerinin de istihbari boyutuyla ele alınması,
Türklerin önemli bir askerî güç olmalarının yanında tarihin akışını değiştirebilecek kapasite ve kabiliyete sahip önemli bir istihbari güç
olduklarını da gösterecek bulgulara ulaşılmasını olanaklı kılacaktır.

Sovyet Rusya’da Bolşevik Devrimi sonrası ordu-istihbarat teşkilatı bağlantısı bugüne kadar özel bir çerçevede ve kanıtlarıyla birlikte incelenmemiştir. Bolşevik Devrimi’ni takip eden iç savaş ortamında Sovyet Rusya’da yeni rejimin yerleştirilmesi çalışmalarında Kızıl Ordu ve istihbarat teşkilatı ÇEKA (Vserossiyskaya çrezvıçaynaya komissiya - VÇK) siyasi karar alıcıların güvenlik stratejileri doğrultusunda birlikte sorumluluk üstlenmiş iki güvenlik yapılanmasıdır. Bu makale, devrim sonrasında Sovyet istihbarat sistematiğinin oluşum ve gelişim sürecinde ordu-istihbarat teşkilatı bağlantısını somut kanıtlarıyla ortaya koymayı amaçlamaktadır. Bolşevik Devrimi sonrasında Sovyet Rusya’da gözle görülür bir ordu-istihbarat teşkilatı bağlantısı oluşup gelişmeye başlamıştır. Bu bağlantı, Sovyet istihbarat geleneğinin oluşumunun çözümlenebilmesi, bu geleneğin oluşumundaki sürekliliklerin tespiti ve Sovyet istihbaratının genetik kodlarının belirlenebilmesi yolunda dikkate alınması gereken önemli bir bağlantıdır. Makalede Kızıl Ordu’nun, istihbarat alanına ne tür çalışmalarla katkı yaptığı ve Kızıl Ordu-ÇEKA bağlantısının nasıl oluşup hangi alanlarda geliştiği sorularına yanıt aranmaktadır. Makalede ayrıca disiplinlerarası bir yaklaşım benimsenmekte tarihsel olaylar tarih ve istihbarat disiplinlerinin bakış açılarıyla değerlendirilmekte ve yazılı ve görsel arşiv belgeleri bu çalışmada savunulan tezlerin temellendirilmesinde kanıt olarak sunulmaktadır.

Venedik istihbaratını politik, sosyo-ekonomik ve organizasyonel yönleriyle ele alan, Venedik Gizli Servisi’nin dünyanın ilk merkezî ve sistemli istihbarat servislerinden biri olduğunu kanıtlamayı amaçlayan kitap, giriş ve son söz bölümü hariç altı bölümden oluşmaktadır.

Matbuat ve İstihbarat Müdüriyet-i Umumiyesi Milli Mücadele dönemi istihbarat çalışmalarına katkısıyla Milli Mücadele’nin kazanılmasında önemli pay sahibi olan kuruluşlardan biridir. Müdüriyet, ağırlıklı olarak propaganda alanındaki faaliyetleriyle Milli Mücadele dönemi istihbarat çalışmalarına katkı yapmıştır. Bunun yanında haber toplama faaliyetleri de Müdüriyet’in faaliyetlerinin önemli bir bölümünü oluşturmuştur. Haber toplama teknik anlamda, istihbarat üretim sürecinin önemli aşamalarından biridir. Bu çalışma, Matbuat ve İstihbarat Müdüriyet-i Umumiyesi’nin Milli Mücadele döneminde haber toplama faaliyetleri kapsamında icra ettiği açık kaynak istihbaratı ve kapalı kaynak istihbaratı çalışmalarıyla Milli Mücadele döneminde istihbarat üretimine ne şekilde ve hangi konularda katkı yaptığını açıklamayı amaçlamaktadır. Bu amaç doğrultusunda çalışmada, ağırlıklı olarak arşiv belgelerinden faydalanılmıştır. Arşiv belgeleri analiz edildiğinde Matbuat ve İstihbarat Müdüriyet-i Umumiyesi’nin Milli Mücadele döneminde topladığı haber ve bilgilerin, kurumlararası haber ve bilgi iletim ağına dâhil olduğu ve akabinde bu haber ve bilgilerin başta Erkân-ı Harbiye-i Umumiye Riyaseti (EHUR) yani Türk Genelkurmayı olmak üzere ilgili resmî kurum, kuruluş ya da makamlara dağıtımının sağlandığı görülmektedir. Müdüriyet’in topladığı haberlerin önemli bir bölümünün, gazete ve dergi gibi açık kaynaklardan elde edildiği tespit edilmiştir. Ancak bazı arşiv belgelerinde Müdüriyet’in haber kaynağının ve bu kaynağın haberi ne şekilde ve nereden elde ettiğinin belirtilmediğine, kaynağın gizli tutulduğuna şahit olunmuştur. Bu da doğal olarak, Matbuat ve İstihbarat Müdüriyet-i Umumiyesi’nin açık kaynak istihbaratı yanında kapalı kaynak istihbaratı çalışmaları da yaptığını göstermektedir. Müdüriyet’in bu çalışmalar sonucunda erişim sağladığı haber ve bilgilerin Türk siyasi karar alıcıları için oldukça kullanışlı veriler olduğunu da önemle vurgulamak gerekir.
General Directorate of Press and Intelligence is one of the organizations that had an important share in the victory of Turkish National Struggle with its contribution to the intelligence activities of the National Struggle period. The Directorate contributed to the intelligence work of the National Struggle period, mainly through its propaganda activities. In addition, intelligence gathering activities created an important part of the activities of the Directorate. Intelligence gathering, technically speaking, is one of the important stages of the intelligence production cycle. This study aims to explain how and on which subjects the General Directorate of Press and Intelligence contributed to the production of intelligence during the Turkish National Struggle with its open source intelligence (OSINT) and closed/covert source intelligence (CSINT) activities carried out within the extent of intelligence gathering activities during the National Struggle. For this purpose, archival documents were mainly used in the study. When the archive documents are analyzed, it is seen that the intelligence gathered by the General Directorate of Press and Intelligence during the Turkish National Struggle was involved in the inter-institutional intelligence transmission network, and then this intelligence was delivered to the relevant governmental institutions, organizations or seats, especially to the Turkish General Staff (Erkân-ı Harbiye-i Umumiye Riyaseti - EHUR). It has been determined that a significant part of intelligence gathered by the Directorate was obtained from open sources such as newspapers and journals. However, in some archive documents, it was witnessed that the source of the intelligence of the Directorate and how and where this source gathered intelligence are not specified, and the source is kept secret. This naturally shows that the General Directorate of Press and Intelligence carried out closed/covert source intelligence activities as well as open source intelligence. It should also be emphasized that the intelligence accessed by the Directorate as a result of these activities were very useful data for Turkish political decision-makers.

Milli Mücadele’nin askerî boyutu kadar istihbari boyutu da önemlidir ve istihbaratın temel fonksiyonlarından biri olan propaganda Milli Mücadele’nin başarıyla sonuçlandırılmasında önemli bir etkendir. Propaganda faaliyetleri, çok yönlü ve bu sebeple de kurumlararası koordinasyonu zorunlu kılan faaliyetler olduğundan, bu faaliyetlerin
belirli bir işbirliği içerisinde ve disiplinli bir şekilde yürütülmesi gerekmektedir. Bu çalışma, Türklerin Milli Mücadele Dönemi’nde gerçekleştirdikleri propaganda faaliyetlerinin ne gibi kurumlararası koordinasyonlar doğrultusunda icra edildiğini ve koordinasyonlarda hangi resmî yapılanmaların öne çıktığını sebepleriyle birlikte açıklamayı amaçlamaktadır. Çalışmada, Milli Mücadele Dönemi propaganda çalışmalarındaki kurumlararası koordinasyonun yapısını ve işleyişini açıklığa kavuşturan arşiv belgeleri, tarih disiplininin kural ve kriterleri
doğrultusunda ve tarihsel metodolojiye uygun olarak analiz edilmektedir. Söz konusu belgelerin analizinden; Türklerin Milli Mücadele dönemindeki propaganda çalışmalarında kurumlararası koordinasyona büyük önem
verdikleri ve propaganda çalışmalarının Türkiye Büyük Millet Meclisi, Erkân-ı Harbiye-i Umumiye Riyaseti, Matbuat ve İstihbarat Müdüriyet-i Umumiyesi, Dâhiliye Vekâleti, Hariciye Vekâleti, Türk ordu komutanlıkları ve
Türk istihbarat grupları arasında belirli bir hiyerarşik sistem doğrultusunda işlerlik kazandığı tespit edilmiştir. Bununla birlikte çalışmada Milli Mücadele Dönemi propaganda çalışmalarında Mustafa Kemal Paşa’nın Matbuat ve İstihbarat Müdüriyet-i Umumiyesi’nin kurumlararası koordinasyonlardaki yerini ve rolünü belirleyen 14 Temmuz 1920 tarihli resmî yazısının Müdüriyet’in propaganda çalışmalarının merkezine taşınmasında belirleyici olduğu sonucuna da ulaşılmıştır. Milli Mücadele Dönemi propaganda çalışmalarının güçlü bir kurumlararası koordinasyon sistematiği çerçevesinde icra edilmesi ve Matbuat ve İstihbarat Müdüriyet-i Umumiyesi’ne Mustafa Kemal Paşa tarafından bu sistematikte merkezî bir rol verilmesi Milli Mücadele Dönemi propaganda faaliyetlerinin düzenli bir şekilde yürütülmesini olanaklı kılmıştır.
The intelligence aspect of the Turkish National Struggle is as important as its military aspect, and propaganda, which is one of the basic functions of intelligence, is an important factor in the successful conclusion of the Turkish National Struggle. Since propaganda activities are well-rounded and therefore require inter-institutional coordination, these activities must be carried out in a certain cooperation and in a disciplined manner. This study aims to explain, in terms of propaganda activities, what kind of inter-institutional coordination was carried out by the Turks during the Turkish National Struggle and which official structures came to the fore in inter-institutional coordination, together with their reasons. In the study, archival documents that clarify the structure and functioning of the inter-institutional coordination in the propaganda activities of the Turkish National Struggle are analyzed in accordance with the rules and criteria of the discipline of history and in accordance with the historical methodology. From the analysis of the documents; it is determined that the Turks attached great importance to inter-institutional coordination in their propaganda activities during the Turkish National Struggle and that propaganda work was carried out between the Grand National Assembly of Türkiye, the Turkish General Staff, the General Directorate of Press and Intelligence, the Ministry of Internal Affairs, the Ministry of Foreign Affairs, the Turkish army commands and the Turkish intelligence groups functionality and in line with a certain hierarchical system. Also, in the study, it was concluded that Mustafa Kemal Pasha's official letter dated 14 July 1920, which determined the place and role of the General Directorate of Press and Intelligence in the inter-institutional coordination, was decisive in moving the Directorate to the center of propaganda activities of the Turkish National Struggle period. The execution of the propaganda activities of the Turkish National Struggle period within the framework of a strong inter-institutional coordination systematic and the fact that the General Directorate of Press and Intelligence was given a central role in this system by Mustafa Kemal Pasha made it possible to carry out the propaganda activities of the Turkish National Struggle period on a regular basis.

Son yıllarda, Osmanlı-Türk tarih yazıcılığı ve düşünce tarihçiliğinde vakanüvîs ve  diğer tarih müelliflerinin eserlerini, dönemin siyasi, sosyo-kültürel ve düşünsel, kavramsal bağlamlarında ele alan çalışmalarda niceliksel bir artış gözlenmektedir. Tarih yazıcılığındaki bu gelişmelere rağmen, Mütercim Ahmed Âsım Efendi (1755-1819/1820) gibi hala hak ettiği akademik ilgi ve değeri görmeyen Osmanlı tarih müelliflerinden söz edebilebilir. Bu çalışma, sadece vakʻanüvîsliği ile değil, aynı zamanda devasa kamusculuk ve kelam alanındaki eserleri ile dönemi ve sonrasının anahtar figürlerinden olan Âsım Efendi’nin, III. Selim dönemi sonlarındaki ve II. Mahmud saltanatının ilk yıllarındaki oldukça önemli olayları kapsayan Tarih-i Osmanî/Tarih-i Âsım isimlerleriyle de bilinen Âsım Efendi Tarihi’nin (Osmanlı Tarihi 1218-1224/1804-1809) yazılış amacını -Âsım Efendi’nin Sultan tarafından dönemin tarihini yazması için görevlendirmesi haricinde eserin dilini ve tonunu belirleyen dünya görüşü, saik ve motivasyonlar- daha açık bir ifadeyle Âsım Efendi’nin eserini kaleme almaktaki hedef ve niyeti ve metnin (siyasi ve düşünsel) kendisinin bir eylem olarak ele alındığında bununla ne yapmak istediğini açığa çıkarmayı hedeflemektedir. Method olarak düşünce ve siyasi düşünce tarihçiliğinde J. G. A. Pocock ile yöntemsel bir araç/analiz birimi halini alan “siyasi dil ve söylem” (political language and discourse) ve kavramsal tarihin yaklaşım ve imkanlarını temel alan bu çalışma, Âsım Efendi’nin tarihi metni aracılığıyla asıl hedeflediği şeyin, III. Selim dönemindeki Nizâm-ı Cedîd reformları ve dönemin reformcularıyla özdeşleştirilen dünya görüşü/zihniyeti, bu anlamda bir “restorasyon” metni olan Tarihi’yle nötrlemek olduğunu göstermeye çalışacaktır. Yine bu amaç doğrultusunda, Tarih’in, III. Selim döneminde “bozulmaya” uğrayan olan siyasi ve sosyal nizamı, devlet ve toplumun kurucu ilkeleri olan Dîn ü Devlet, Şerî'at ve bunların organik bileşeni olan -III. Selim ve “reformcu” elitler nedeniyle eski önemini ve gücünü yitirdiği iddia edilen- İlmiyye aracılığıyla “doğru” bir şekilde “yeniden” yapılandırmayı amaçladığını göstermektir.