Marcin Waszak
University of Warsaw, WDiNP, Department Member
- Foundation Institute of Public Affairs, Democracy and Civil Society Programme, Department Memberadd
- Social Sciences, Political Science, Public Administration, Politics, Research Methodology, Elections, and 28 morePolitical Parties, Governance, Open Government, Local Government and Local Development, Local Government, Elections and Voting Behavior, E-Government, Government, Electoral Campaign Finance, Election Monitoring, Sociology of Law, Corruption, Party Politics, Lobbying, Anticorruption, Electoral Systems, Corporate Corruption, Political Participation, Public Policy, Whistleblowing, Think Tanks, Joseph S Nye, Soft Power and International Relations, Political Corruption, Anti-Corruption, Corruption (Corruption), Public Procurement, and Auditingedit
- I am a political scientist and sociologist committed to a idea of evidence-based governance. My works are dedicated t... moreI am a political scientist and sociologist committed to a idea of evidence-based governance. My works are dedicated to public integrity, especially to preventing and detecting corruption and irregularities. Subjects such as whistleblower protection, public procurements organization, civil service' ethics and political parties funding draw my biggest attention.edit
Research Interests:
Społeczna kontrola inwestycji publicznych jest zadaniem niełatwym dla osób, które nie obcują na co dzień z rzeczywistością zamówień publicznych. Jest to zarazem ważne pole aktywności dla społeczeństwa obywatelskiego, które sięgając po... more
Społeczna kontrola inwestycji publicznych jest zadaniem niełatwym dla osób, które nie obcują na co dzień z rzeczywistością zamówień publicznych. Jest to zarazem ważne pole aktywności dla społeczeństwa obywatelskiego, które sięgając po odpowiednie narzędzia, jest w stanie wykryć szkodliwe dla interesu publicznego złe praktyki, zaniedbania i nadużycia władzy i dać im odpór. W publikacji podpowiadamy, w jaki sposób przygotować się do działań strażniczych podejmowanych w celu ochrony zaangażowanych w zamówienia rządowe czy samorządowe środków publicznych i unijnych. Wskazujemy, skąd czerpać informacje o możliwych ryzykach. Omawiamy sprawdzone techniki obywatelskiej obserwacji. Radzimy, jak ją dokumentować i prezentować jej wyniki opinii publicznej.
Poradnik opiera się na doświadczeniach z pilotażu paktu uczciwości prowadzonego w Polsce w latach 2016-2021, w ramach którego Fundacja Batorego monitorowała przebieg dużej inwestycji kolejowej.
Poradnik opiera się na doświadczeniach z pilotażu paktu uczciwości prowadzonego w Polsce w latach 2016-2021, w ramach którego Fundacja Batorego monitorowała przebieg dużej inwestycji kolejowej.
Research Interests:
Każdy kryzys-ekonomiczny, zdrowotny, wojskowy itp.-stwarza nie tylko problemy związane z samą jego naturą, ale także wiele pośrednich zagrożeń. Korupcja jest zwykle jednym z takich pośrednich, lecz groźnych czynników pogarszających i tak... more
Każdy kryzys-ekonomiczny, zdrowotny, wojskowy itp.-stwarza nie tylko problemy związane z samą jego naturą, ale także wiele pośrednich zagrożeń. Korupcja jest zwykle jednym z takich pośrednich, lecz groźnych czynników pogarszających i tak trudną sytuację kryzysową. Zwykle towarzyszy każdemu kryzysowi z tej przyczyny, że w każdej takiej sytuacji koncentrujemy się na najbardziej palących kwestiach-ratowaniu życia i majątku czy odbudowie. Mniej uwagi poświęcamy wówczas przestrzeganiu procedur bądź zasad, takich jak transparentność finansów lub rozliczalność za konkretne działania. Ponadto kryzysy wymagają podejmowania szybkich, trudnych decyzji. Procedury skrojone na normalne czasy w takich sytuacjach stają się obciążeniem. A skoro istniejące procedury i prawo okazują się w sytuacjach kryzysowych niewystarczające, to pojawia się pole dla uznaniowości, ta zaś zawsze jest jednym z głównych czynników korupcji, jak słusznie wskazuje Robert Klitgaard. Korupcja to złożone zjawisko. Z jednej strony dobrze opisuje ją klasyczne "równanie" Klitgaarda: korupcja = monopol władzy + uznaniowość-rozliczalność (accountability) 1. Przy tym ostatnim elemencie równania należałoby jeszcze podkreślić, że rozliczalność nie jest możliwa bez transparentności, co okaże się szczególnie istotne dla naszych dalszych rozważań. Z drugiej strony przydatne do zrozumienia istoty korupcji jest pojęcie partykularyzmu, czyli takiej sytuacji, w której relatywnie wąskie grupy (konkretna partia polityczna, grupa interesów czy grupa społeczna) są zdolne podporządkować sobie
Research Interests:
Sygnaliści, zatroskani obywatele, którzy ujawniają przypadki nadużyć i zagrożeń dla wspólnego dobra, zyskać mają nowe możliwości ochrony. Dyrektywa w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii z 23 października 2019 r.... more
Sygnaliści, zatroskani obywatele, którzy ujawniają przypadki nadużyć i zagrożeń dla wspólnego dobra, zyskać mają nowe możliwości ochrony. Dyrektywa w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii z 23 października 2019 r. uprawnia pracowników do alarmowania w interesie publicznym. Jej właściwe wdrożenie da początek nowym narzędziom demokratycznej kontroli nad instytucjami państwa. I pomoże eliminować patologie w różnych sferach jego działania.
Research Interests:
Peer Review on “Enhancing whistleblower protection through better collaboration between responsible authorities – a tool to prevent and tackle work-related crime”. Peer Country Comments Paper - Poland
Research Interests:
Prekampania to obszar nieregulowany prawem, gdzie nie obowiązują zasady prowadzenia agitacji wyborczej i jej finansowania przewidziane dla kampanii wyborczej. Mimo to w trakcie prekampanii ma miejsce ta sama przedwyborcza rywalizacja... more
Prekampania to obszar nieregulowany prawem, gdzie nie obowiązują zasady prowadzenia agitacji wyborczej i jej finansowania przewidziane dla kampanii wyborczej. Mimo to w trakcie prekampanii ma miejsce ta sama przedwyborcza rywalizacja pomiędzy politykami, którzy zdążyli już zapowiedzieć swój start w najbliższych wyborach. Prekandydaci, o których mowa, nie są skrępowani gorsetem przepisów zobowiązujących ich do ujawniania oraz rozliczania źródeł i kosztów działalności agitacyjnej przed organami wyborczymi, mediami czy opinią publiczną. Mogą pozwolić sobie na prowadzenie prekampanii, bo mają do tego środki finansowe, wsparcie partyjne czy zaplecze instytucjonalne, których brakuje ich przyszłym kontrkandydatom. Pozostająca poza kontrolą prekampania działa niekorzystnie na równość szans podmiotów rywalizacji przedwyborczej i przejrzystość finansowania polityki. Prawo zezwala na prowadzenie agitacji wyborczej każdemu komitetowi wyborczemu i każdemu wyborcy od momentu utworzenia komitetu. Problem podejmowania jej wcześniej pojawia się notorycznie przed każdą kampanią wyborczą, ponieważ obecny Kodeks wyborczy nie daje organom wyborczym i obywatelom skutecznych narzędzi, które mogłyby zmusić kandydatów in spe do zaprzestania takich praktyk. Jedno z proponowanych rozwiązań, które może zminimalizować negatywne skutki prekampanii, zostało uzgodnione na seminarium Fundacji Batorego 2 lipca 2018 roku i jest prezentowane w niniejszym tekście.
Research Interests:
Research Interests:
Niniejsze opracowanie zostało przygotowane na podstawie raportu " Sygnaliści w Polsce okiem pracodawców i związków zawodowych " stanowiącego podsumowanie badań przeprowadzonych w ramach projektu Fundacji im. Stefana Batorego " Polska... more
Niniejsze opracowanie zostało przygotowane na podstawie raportu " Sygnaliści w Polsce okiem pracodawców i związków zawodowych " stanowiącego podsumowanie badań przeprowadzonych w ramach projektu Fundacji im. Stefana Batorego " Polska ustawa o ochronie sygnalistów. W poszukiwaniu poparcia związków zawodowych oraz organizacji pracodawców " , realizowanego we współpracy z Transparency International Secretariat. Wspomniany projekt jest kontynuacją działań prowadzonych od wielu lat przez Fundację im. Stefana Batorego, mających na celu wzmocnienie ochrony prawnej pracowników informujących o nieprawidłowościach zagrażających interesowi publicznemu, zwanych sygnalistami (whistleblowers). To, że gwarancje te są niewystarczające, potwierdzają dotychczasowe doświadczenia fundacji, która wcześniej prowadziła program pomocy prawnej na rzecz pracowników represjonowanych z powodu ujawnienia nadużyć. Rozwiązanie polskie jako nieefektywne w tym zakresie oceniły także Rada Europy, Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju oraz Organizacja Narodów Zjednoczonych. Choć ustawy o ujawnianiu informacji o nadużyciach w interesie publicznym obowiązują w wielu innych państwach Europy, w Polsce dotychczasowe próby zainicjowania prac nad wzmocnieniem statusu sygnalistów napotykają duży opór, czego przykładem jest usunięcie tego postulatu z Rządowego Programu Przeciwdziałania Korupcji na lata 2014–2019. Jako argument przeciwko regulacji whistleblowingu podano, że potrzebę tę zaspokaja już obecność przepisów antydyskryminacyjnych w prawie pracy oraz wsparcie świadczone pracownikom przez związki zawodowe.
Research Interests:
Research Interests:
Streszczenie Artykuł poświęcony jest genezie i wdrażaniu słowackiej ustawy o ochronie pracowników zgła-szających nieprawidłowości przyjętej w 2014 roku oraz praktyce jej stosowania. Autor analizu-je postawy słowackiego społeczeństwa wobec... more
Streszczenie Artykuł poświęcony jest genezie i wdrażaniu słowackiej ustawy o ochronie pracowników zgła-szających nieprawidłowości przyjętej w 2014 roku oraz praktyce jej stosowania. Autor analizu-je postawy słowackiego społeczeństwa wobec zgłaszania korupcji i ich ewolucję na przestrzeni ostatnich czterech lat. Przedstawione zostały też istotne, z perspektywy sygnalistów, ustawowe gwarancje ochrony przed odwetem. Słowa kluczowe: ochrona sygnalistów, przeciwdziałanie korupcji, dyskryminacja pracowni-ków, prawo o sygnalistach na Słowacji, społeczny odbiór sygnalistów.
Research Interests:
Research Interests:
Research Interests:
Research Interests:
Research Interests:
Research Interests:
[w:] M. Jeziński, W. Peszyński, A. Seklecka (red.), Wybory 2010. Polska i świat, Toruń 2011
Research Interests:
The final report covers the findings of the Civil Society Observer who spent nearly five years monitoring a major government contract in Poland. The involvement of an independent civil society organisation in a large infrastructure... more
The final report covers the findings of the Civil Society Observer who spent nearly five years monitoring a major government contract in Poland. The involvement of an independent civil society organisation in a large infrastructure project has helped the general public gain better insights into the public procurement process. The report covers the key challenges identified in the project design and construction phases. It reflects the position of the Contractor and the Contracting Authority. Regular monitoring activities have inspired recommendations for the project parties in question and more generally for parliament and government to consider measures reducing the risk of fraud across the market. The European Commission Integrity Pact concept, which has enabled and guided the process, was full-scale tested for the first time in Poland. The authors of the report are presenting their personal assessment of the mechanism and are offering follow-up ideas.
Research Interests:
The public procurement system in Poland was worth around EUR 61 billion in 2020. Around EUR 40 billion worth of contracts were awarded, corresponding to approximately 7.9 per cent of GDP that year. 1 Public procurement accounts for nearly... more
The public procurement system in Poland was worth around EUR 61 billion in 2020. Around EUR 40 billion worth of contracts were awarded, corresponding to approximately 7.9 per cent of GDP that year. 1 Public procurement accounts for nearly 30 per cent of all government spending in Poland. 2 The share of EU funds is substantial. For example, the government-sponsored 2023 National Railway Programme is worth almost around EUR 15 billion. Of this, around EUR 8 billion comes from the EU. 3 Most of this amount will be spent on expanding and upgrading railway infrastructure. Poland will also receive significant resources for infrastructure projects from the EU budget for 2021-2027, which will be spent in the public procurement system. Government investment plans for this period set out in the Polish Deal are not feasible unless substantial EU funds are injected into the Polish economy, including around EUR 167 billion from the Recovery Fund and over around EUR 15 billion in Cohesion Policy funds. 4 In infrastructure and transport alone, Poland has announced the construction of over 2000 km of new expressways, over 100 bridges and ring roads, and the expansion of strategic ports and logistics centres. All these projects will be implemented through the public procurement
Research Interests:
All crises-economic, health, military or other-not only create inherent problems but often spawn indirect threats, too. Corruption is usually one such indirect, yet serious, factor that will aggravate a crisis. It tends to accompany less... more
All crises-economic, health, military or other-not only create inherent problems but often spawn indirect threats, too. Corruption is usually one such indirect, yet serious, factor that will aggravate a crisis. It tends to accompany less prosperous spells, as people concentrate on the more burning issue of saving their lives or assets, or trying to recover. People are less attentive to standards and procedures, and less prone to be financially transparent or accountable. Moreover, crises require rapid, tough decisions. Policies and procedures tailored to normality may be seen like a burden. While laws and procedures lack relevance during of crisis, discretionary behaviour finds an easy way in, which is always a major factor breeding corruption, as Robert Klitgaard rightly pointed out. Corruption is a complex phenomenon. For once, it fits the classic Klitgaard 'equation': Corruption = Monopoly of Power + Discretion-Accountability. 1 Accountability is not plausible without transparency, which will be fundamental to our analysis later in this paper. Yet the nature of corruption may be better captured in terms of particularism, when relatively narrow groups (a political party, an interest group or a particular social group) are capable of controlling various public, business and other institutions whose resources should, in principle, be accessible based on openness, equal opportunity or
Research Interests:
Can projects funded by by Government and the European Union be effectively monitored by the public? Integirty pacts can provide a useful tool of ensuring public participation and scrutiny of the decision-making process, one that involves... more
Can projects funded by by Government and the European Union be effectively monitored by the public? Integirty pacts can provide a useful tool of ensuring public participation and scrutiny of the decision-making process, one that involves citizens in monitoring public contracts.
This report outlines civil observers' early experience with designing an Integrity Pact and monitoring a public tender. This is a case study of a selected railway project that demonstrates the weaknesses and deficiencies of the public procurement process and offer recommendations for improvement.
This report outlines civil observers' early experience with designing an Integrity Pact and monitoring a public tender. This is a case study of a selected railway project that demonstrates the weaknesses and deficiencies of the public procurement process and offer recommendations for improvement.
Research Interests:
Research Interests:
The present paper was prepared based on the report "Whistleblowers in Poland as seen by employers and trade unions" summarising the results of the research led under the Stefan Batory Foundation project "The Polish act of law on... more
The present paper was prepared based on the report "Whistleblowers in Poland as seen by employers and trade unions" summarising the results of the research led under the Stefan Batory Foundation project "The Polish act of law on whistleblower protection. In search for support from trade unions and employer organisations", conducted in cooperation with the Transparency International Secretariat. The project has been a continuation of the activities led for many years by the Stefan Batory Foundation, focused on strengthening the legal protection of employees reporting irregularities detrimental to public interest, the so-called whistleblowers. The fact that the protection remains insufficient is confirmed by experiences gathered by the Foundation that used to implement a legal support program for employees victimised as a result of exposing abuses. The existing Polish solutions in this field were also evaluated as ineffective by the Council of Europe, the Organisation for Economic Cooperation and Development and the United Nations Organisation. In spite of the fact that relevant acts of law on reporting in the public interest information on abuses are in force in many other European countries, in Poland so far efforts to initiate work on legal amendments to strengthen the position of whistleblowers have met considerable resistance, as illustrated by the fact that the proposal was removed from the Government Programme to Counteract Corruption for 2014–2019. It was argued that there was no need for additional regulation of whistleblowing because the relevant labour law antidiscrimination provisions are in force and employees can rely on the support from trade unions.
Research Interests: Whistleblowing, Global Civil Society, Trade unionism, Civil Society and the Public Sphere, Corruption (Corruption), and 10 moreGovernance and Civil Society, Civil Society, Trade unions, Corruption, Anticorruption, Civil Society Organizations, Mechanism of anticorruption and compliance, Civil Society - NGOs, Civil Society and the Public Sphere, Human Rights and Corruption, and Social Movements/Civil Society
Niniejszy raport stanowi świadectwo końcowych ustaleń obserwatora społecznego, który przez blisko 5 lat przypatrywał się temu w jaki sposób realizowana jest ważna inwestycja publiczna. Za sprawą obecności niezależnej organizacji w... more
Niniejszy raport stanowi świadectwo końcowych ustaleń obserwatora społecznego, który przez blisko 5 lat przypatrywał się temu w jaki sposób realizowana jest ważna inwestycja publiczna. Za sprawą obecności niezależnej organizacji w procesie realizacji dużego projektu infrastrukturalnego opinia publiczna mogła z bliska przyglądać się praktyce zamówieniowej.
Raport omawia najważniejsze problemy ujawnione w trakcie projektowania i realizacji robót budowlanych. Przedstawia stanowiska wykonawcy i zamawiającego. Regularne działania monitorujące stały się źródłem rekomendacji kierowanych do uczestników wybranego zamówienia, ale też propozycji zmian systemowych, które mają prowadzić do zmniejszenia ryzyka nadużyć w ramach całego rynku. Umożliwił je pakt uczciwości, zastosowany po raz pierwszy na taką skalę w Polsce z inicjatywy Komisji Europejskiej. Autorzy raportu prezentują własną ocenę tego mechanizmu i pomysły na jego dalsze wykorzystanie.
Raport omawia najważniejsze problemy ujawnione w trakcie projektowania i realizacji robót budowlanych. Przedstawia stanowiska wykonawcy i zamawiającego. Regularne działania monitorujące stały się źródłem rekomendacji kierowanych do uczestników wybranego zamówienia, ale też propozycji zmian systemowych, które mają prowadzić do zmniejszenia ryzyka nadużyć w ramach całego rynku. Umożliwił je pakt uczciwości, zastosowany po raz pierwszy na taką skalę w Polsce z inicjatywy Komisji Europejskiej. Autorzy raportu prezentują własną ocenę tego mechanizmu i pomysły na jego dalsze wykorzystanie.
Research Interests:
Czy inwestycje realizowane ze środków publicznych i funduszy europejskich mogą podlegać skutecznej kontroli społecznej? Odpowiedzią może być pakt uczciwości - narzędzie partycypacji i kontroli decyzji publicznych, które angażuje obywateli... more
Czy inwestycje realizowane ze środków publicznych i funduszy europejskich mogą podlegać skutecznej kontroli społecznej? Odpowiedzią może być pakt uczciwości - narzędzie partycypacji i kontroli decyzji publicznych, które angażuje obywateli w monitoring zamówień publicznych.
Niniejszy raport opisuje pierwsze doświadczenia społecznych obserwatorów związane z przygotowaniem paktu uczciwości i monitorowaniem przetargu. To studium przypadku wybranego zamówienia kolejowego, które pokazuje słabości i niedociągnięcia towarzyszące postępowaniom o udzielenie zamówienia publicznego, a także proponuje konkretne rozwiązania.
Niniejszy raport opisuje pierwsze doświadczenia społecznych obserwatorów związane z przygotowaniem paktu uczciwości i monitorowaniem przetargu. To studium przypadku wybranego zamówienia kolejowego, które pokazuje słabości i niedociągnięcia towarzyszące postępowaniom o udzielenie zamówienia publicznego, a także proponuje konkretne rozwiązania.
Research Interests:
Raport z badania opinii publicznej