İngilizce Kamu Yönetimi Alanyazını (2010 – 2019)

ANKARA ÜNİVERSİTESİ SİYASAL BİLGİLER FAKÜLTESİ KAMU YÖNETİMİ UYGULAMA ve ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETİM BİLİMİNİ YENİDEN DÜŞÜNMEK DURUM DEĞERLENDİRMESİ Editör Can Umut ÇİNER Yazarlar Birgül AYMAN GÜLER Meryem ÇAKIR KANTARCIOĞLU Erol Uğraş ÖÇAL İmren Pınar DÜLGAR Burcu ÖZACİT Şeyma EŞKİ ÇAYLAK Şulenur ÖZKAN ERDOĞAN İbrahim Can KARADUMAN İlkay TOSUN Soner KAVUNCUOĞLU Vahide Feyza URHAN Sevim MUSAOĞLU Murat YILMAZ Ankara • 2021 Ankara Üniversitesi Yayınları No: 723 Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları No: 634 Kamu Yönetimi Uygulama ve Araştırma Merkezi (KAYAUM) Yayınları No: 16 Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek: Durum Değerlendirmesi Editör: Can Umut Çiner © Copyright: A. Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi, 2021 ISBN:978-605-136-555-8 Aşağıdaki QR kodu okutarak kitabın online haline erişebilirsiniz. Baskı Yeri: Ankara Üniversitesi Basımevi İncitaşı Sokak No: 10 06510 Beşevler/ANKARA Basım Tarihi: Aralık 2021 İÇİNDEKİLER SUNUŞ .......................................................................................................... v Koray Karasu GİRİŞ: Kamu Yönetimi Bilimi: Dün, Bugün, Yarın..................................... 1 Can Umut Çiner I. Akademik Örgütlenme ve Personel Yapısı ............................................... 37 Vahide Feyza Urhan ve Murat Yılmaz II. Kamu Yönetimi Ders Kitapları: İki Döküm Bir Değerlendirme ............. 89 Şulenur Özkan Erdoğan III. Bilimsel Toplantılar ............................................................................. 109 Şeyma Eşki Çaylak IV. Kamu Politikası: Örgütlenme, Toplantılar ve Alanyazın ..................... 155 Burcu Özacit V. 8.-20. Yüzyıl Yönetim-Siyaset Yazıları Bibliyografyası ...................... 191 Sevim Musaoğlu VI. Reform Belgeleri (1923-2020) ............................................................. 265 Erol Uğraş Öçal VII. Bilimsel Dergiler: Döküm, Değerlendirme ve Öneriler ..................... 305 İbrahim Can Karaduman VIII. İngilizce Kamu Yönetimi Alanyazını (2010 – 2019)........................ 343 Şeyma Eşki Çaylak, İmren Pınar Dülgar, Meryem Çakır Kantarcıoğlu, Soner Kavuncuoğlu, Erol Uğraş Öçal, İlkay Tosun IX. Yönetim Bilimi/Kamu Yönetimi Disiplini Bibliyografyası ................. 407 İbrahim Can Karaduman SONUÇ: Saptamalar ve Yapılacak İşler .................................................... 421 Birgül Ayman Güler EKLER ...................................................................................................... 429 I. Bölüm Ekleri Vahide Feyza Urhan ve Murat Yılmaz ................................................... 431 II. Bölüm Ekleri Şulenur Özkan Erdoğan ......................................................................... 475 III. Bölüm Ekleri Şeyma Eşki Çaylak ................................................................................. 499 IV. Bölüm Ekleri Burcu Özacit .......................................................................................... 505 VI. Bölüm Ekleri Erol Uğraş Öçal..................................................................................... 515 VII. Bölüm Ekleri İbrahim Can Karaduman ....................................................................... 529 VIII. Bölüm Ekleri Şeyma Eşki Çaylak, İmren Pınar Dülgar, Meryem Çakır Kantarcıoğlu, Soner Kavuncuoğlu, Erol Uğraş Öçal, İlkay Tosun ................................................................ 567 ÖZGEÇMİŞLER ...................................................................................... 577 KISALTMALAR ...................................................................................... 585 DİZİN ......................................................................................................... 589 SUNUŞ Yönetici yetiştirmek üzere 1859’da kurulan Mekteb-i Mülkiye, sadece mesleki eğitim veren bir kurum olmakla sınırlı kalmamış, aynı zamanda Türkiye’de yönetim bilimi alanının kuruluşunda da öncü olmuştur. İlk derslerin verilmesi, ilk akademisyenlerin yetişmesi, ilk süreli yayının çıkarılması, ilk araştırma enstitüsünün ve ilk kürsünün açılması, ilk doçent ve profesör unvanlarının elde edilmesi, ilk doktora programının açılması, ilk doktora tezinin tamamlanması örneklerinde olduğu gibi Mülkiye, yönetim bilimi alanında ülkede birçok ilki başarmıştır. Özellikle de İdari İlimler Enstitüsü’nün (1952) ve Amme İdaresi Kürsüsü’nün (1957) kuruluşundan günümüze kadar yönetim bilimi alanının gelişiminde de önemli roller üstlenmiş ve hatta çoğu zaman bu alana yön vermiştir. Alanın inşasında ve kurumsallaşmasında katkı sağlayan tüm değerli hocalarımıza teşekkürü bir borç biliriz. Yönetim Bilimleri Anabilim Dalı, bugüne kadar çok sayıda öğretim üyesi yetiştirmiştir. Bugün, lisansüstü eğitimini anabilim dalımızda tamamlamış olan 50’yi aşkın öğretim üyesi 30 farklı üniversitede yönetim bilimi alanında çalışmalarını sürdürmektedir. Kürsümüzde halen yetişmekte olan, bu kitabın yazarları değerli genç meslektaşlarımız da yakın gelecekte bu tabloda yerlerini alacaklardır. Yetiştiricilerin yetiştiricisi unvanına sahip bir kürsü olmak en büyük övünç kaynaklarımızdan biridir. Yönetim Bilimleri Anabilim Dalı’nda günümüzde 7 öğretim üyesi ve 8’i görevlendirme ile gelen toplam 10 araştırma görevlisi yer almaktadır. Güçlü akademik kadrosuyla Anabilim Dalı, lisans düzeyinde (8 ders ve 7 seminer) ve lisansüstü düzeyde (33 ders ve 12 seminer) zengin içeriğe sahip programlar yürütmektedir. 1993 yılından itibaren Yönetim Bilimleri Lisansüstü Programları 100’e yakın doktora, 200’e yakın yüksek lisans mezunu vermiştir. Şu anda da lisansüstü programlarda yaklaşık 200 öğrenci öğrenim görmektedir. Yönetim bilimi alanında faaliyetler yürüten diğer bir akademik birimimiz Kamu Yönetimi Uygulama ve Araştırma Merkezi’dir. Kısa adıyla KAYAUM, Uluslararası İdari İlimler Enstitüsü’nün Türk Ulusal Seksiyonunu bünyesinde bulunduran İdari İlimler Enstitüsü’nün devamı olarak 1982’de kurulmuştur. Enstitü geçmişiyle birlikte KAYAUM, 30’un üzerinde yayın, 100’ün üzerinde bilimsel toplantı ve 10’un üzerinde bilimsel araştırma gerçekleştirmiş, kamu kurumlarıyla ve diğer akademik kurumlarla işbirliği içinde çok sayıda faaliyet yürütmüştür. vi  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Kısaca değindiğimiz bu olağanüstü birikime sahip Mülkiye’de, kuruluşundan günümüze kadar usûl-u idare, fenn-i idare, umur-u mülkiye, devlet idaresi, rasyonalizasyon, idari ilimler, amme idaresi, bürokrasi, kamu yönetimi ve yönetim bilim(ler)i gibi farklı adlar altında bir yandan uygulamaya dönük meslek bilgisi, diğer yandan da kuram yöntem-tarih boyutlarıyla alanın disipliner bilgisi üretilmiştir. Güncel gelişmelere kendisini uyarlayan dinamik eğitim programlarıyla ve kendi ürettiği bilgiyi de sorgulayan eleştirel nitelikli çalışmalarıyla Mülkiye, yönetim bilimi alanındaki tartışmalara yeni ufuklar kazandırmayı amaçlamıştır. Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek: Durum Değerlendirmesi başlıklı bu kitap da, belirtilen bu amaç doğrultusunda ortaya çıkmıştır. Yönetim Bilimleri Anabilim Dalı, 2020 yılında, değerli hocamız Prof. Dr. Birgül Ayman Güler’in öncülüğünde yönetim bilimini sistematik bir biçimde yeniden düşünmeye yönelik bazı çalışmalar başlattı. Bu kapsamda ilk olarak; biz ne çalışıyoruz, çalıştığımız alanın özellikleri nelerdir, araştırma gündemimizkonularımız nelerdir, araştırma süreçleri nasıldır, alan hangi kuramlardan beslenmektedir, nasıl adlandırılmaktadır ya da adlandırılmalıdır, olgular hangi yöntemle, nasıl kavranmaktadır, diğer disiplinlerle ilişkileri nasıldır, alanyazında hangi ekoller etkilidir, alanın akademik işbölümü ve örgütlenmedeki yeri nasıldır, alanın üzerinde yükseldiği bilim dalları nelerdir, neler olmalıdır, alandaki akademik işbirliği mekanizmaları nelerdir gibi pek çok soruyu gündemine alan üç yuvarlak masa toplantısı yapıldı. Haziran 2020’de online olarak gerçekleştirilen ve Yönetim Bilimleri Anabilim Dalı bünyesindeki 18 öğretim elemanının tümünün katıldığı bu toplantılar, ortaklaşa akademik üretimin en iyi örneklerinden olmuşlardır. Bu toplantıların sonucunda, yönetim bilimi alanının, özellikle ülkemizdeki mevcut durumunu ortaya koyacak bir çalışmanın başlatılmasının gerekli olduğuna dair ortak bir kanı oluştu. Belirlenen işbölümü çerçevesinde Kürsümüzdeki genç meslektaşlarımız birkaç ay süren yoğun araştırmalar sonrasında yönetim biliminin, kamu yönetimi disiplininin farklı boyutlarına dair kapsamlı raporlar hazırladılar. Durum değerlendirmesi yapan, bir tür envanter niteliğinde bu çalışmaların ilk sonuçları, 21 Aralık 2020’de online gerçekleştirilen ve yoğun katılımın olduğu bir sempozyumda kamuoyu ile paylaşıldı. Elinizdeki Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek: Durum Değerlendirmesi başlıklı kitap, kapsamlı raporların ve Sempozyumda sunulan bu çalışmaların ürünleridir. Kitabın, disiplin hakkında genel bir değerlendirme içeren Giriş bölümü Prof. Dr. Can Umut Çiner tarafından kaleme alınmıştır. 9 ana bölümü, Prof. Dr. Birgül Ayman Güler’in Sonuç bölümü izlemektedir. Bölümlerden sonuncusu, bu Koray Karasu  Sunuş  vii kitap için özel olarak hazırlanan Yönetim Bilimi/Kamu Yönetimi Disiplini Bibliyografyası’dır. Bibliyografya, 20. yüzyılın başından günümüze Türk akademisyenler tarafından kaleme alınmış ya da çevrilmiş yönetim bilimi / kamu yönetimi alanında disiplini inceleyen, değerlendiren, tartışan toplam 182 çalışmayı kapsamaktadır. Çalışmanın öncülüğünü yapan, eşgüdümünü sağlayan Prof. Dr. Birgül Ayman Güler ve kitabın editörlüğünü üstlenen Prof. Dr. Can Umut Çiner başta olmak üzere, düşünce aşamasından matbaa aşamasına kadar olan süreçte emeği geçen Anabilim Dalımızın öğretim elemanlarına, destek ve katkıları için Fakülte ve Üniversitemizin yöneticilerine ve personeline teşekkürlerimizi sunuyoruz. Elbette bu kitabın asıl sahipleri olan genç meslektaşlarımıza özel bir teşekkür borçluyuz. Lisansüstü derslerine/tezlerine devam ederken aynı zamanda özverili çalışmalarıyla gerçekten olağanüstü işler ortaya koydular. Bu açıdan her birini ayrı ayrı kutlarız. Bu çalışmanın öğrenci, araştırmacı, uygulamacılara yararlı olmasını, yönetim bilimi/kamu yönetimi alanındaki disipliner tartışmalar açısından yeni ufuklar açmasını ve daha ileri düzeyde araştırmalar için özendirici olmasını diliyoruz. 04.12.2021 Prof. Dr. Koray KARASU KAYAUM Müdürü viii  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi GİRİŞ KAMU YÖNETİMİ BİLİMİ: DÜN, BUGÜN, YARIN1 Can Umut ÇİNER* Bir kez akademik bir metne başlandığında, üstelik mesele uzun yıllardır üzerinde çalıştığınız bir konuysa, daha kolayca yazılacağını düşündüğünüz bir yazı, içsel bir yaşamı varsayarak yazarı başlangıçta açıkça (ön)görülmeyen bir yoldan başka bir yere doğru çeker. Bazen kurgu, yerleşik pedagojik sınırları zorlar. Tam da böyle çetrefilli bir alanın öğrencisi olanların, bir başka deyişle kamu yönetimi alanında yeni çalışmaya başlayan ve hâlihazırda çalışan akademisyenlerin en temel zorluklarından biri bizatihi kurgunun kendisine ilişkindir. Çünkü çalışma alanımız dinamiktir, buna karşılık alanyazındaki tartışmaların büyük bir kısmı ezberdir. Bu durumun farkında olan ve bunu aşmaya çalışan akademisyenlerin çalışmalarını paylaşmak ve daha nicelerini teşvik etmek için kurgulanan bu kitabın giriş bölümünü yazmak, yazar için netameli bir yolculuğa dönüştü ve çalışmanın kurgusu üzerine düşünürken, kamu yönetimi disiplinindeki anlayış ve kavrayış biçimlerimizi gözden geçirmek için bir zemin sağladı. Son yıllarda kamu yönetiminin kapsamı, içeriği ve yöntemi konusunda geniş ve önemli tartışmalar yapıldı. Bu yayınlarda, kamu yönetimi incelemelerinde sistematik ve düzenli bilgi üretmenin öneminden, bu alanın neden vazgeçilemez olduğundan ve alanın yöntemsel zorluklarından fazlaca söz edildi. Hatta Amerikan kamu yönetimi disiplininde Dwight Waldo, Vincent Ostrom ve Nicholas Henry gibi yazarların başını çektikleri ve diğer ülkelere de * 1 Prof. Dr., Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi, Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü, ORCID: 0000-0001-6852-9662, cuciner@politics.ankara.edu.tr. Bu çalışmanın başlığının Javier Marias’ın “Yarınki Yüzün” adlı üçlemesinden esinlendiği belirtilmelidir. Makaleyi okuyarak eleştirilerini benimle paylaşan değerli hocalarım Prof. Dr. Birgül A. Güler ve Prof. Dr. Seriye Sezen ile Doç. Dr. Ozan Zengin’e teşekkür ederim. 2  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi yansıyan “kamu yönetiminde kimlik krizi” tartışmaları yürütüldü.2 Bunlar, disiplinin gelişim çizgisi hatırlandığında, doğal olarak Türkiye’ye de aktarıldı. 1994’te Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsünde (TODAİE) gerçekleştirilen Kamu Yönetimi Disiplini Sempozyumu bu tartışmaların yansımalarından izler taşıyordu. Bu sorgulamaların Türkiye’de kamu yönetimine katkısı büyük oldu. O tarihten bugüne geçen çeyrek asırda, söz konusu sorgulamaların niceliğinde kayda değer bir artış gözlendi. İlgili çalışmalar alanın konumunun daha çok sorgulanmasına, soyağacının çıkarılmasına ve yönetimi diğer disiplinlerin bakış açısıyla buluşturmaya yönelikti. Ancak, nicelik, yeterince niteliğe dönüşemedi. Türkiye’deki kamu yönetimi disiplininin mevcut durumu değerlendirilirken, artık daha önce defalarca sorulmuş ve tartışılmış sorular etrafında dolanmanın anlamlı olmadığını da yine bu nicelik ortaya koydu. Özcesi ve bize göre, kimlik krizinin gereksiz yere temcit pilavı gibi öğrencilerin, araştırmacıların önüne getirilmesinin artık alana fayda sağlamadığı açıktır. Dahası, alanın temel kavramlarının ve kategorilerinin olmadığı, teknik-mesleki bir uzmanlık alanı olduğu için bilimsel ve akademik olamayacağı, kuramının ve yönteminin belirsizliği gibi yeterince temellendirilmemiş argümanlar bir iddia olmaktan öteye geçememektedir. Kısaca, alanyazında söz konusu iddiaların sahipleri iddialarını kanıtlayamamışlardır. Hangi adla adlandırılırsa adlandırılsın, hangi disipliner ölçek ve sınırlarda değerlendirilmek istenirse istensin, alanın nesnesi, odağı kurulduğundan beri belirgindir. Bu, farklı zaman ve mekânlarda çeşitli adlar altında çalışılmış ve işlendiği ulusal özelliklere göre şekillenmiştir. Bize göre, tüm bu birikimi genelleştirerek adlandırmak mümkündür: Daha açık bir ifadeyle, 17. yüzyıldan günümüze kadar adı kameralizmden yönetsel doktrinlere, yönetim biliminden kamu yönetimine değişip duran, ama nesnesi yönetme olgusu ve devlet olan bu bilim ve bilgi alanına kamu yönetimi bilimi denilmesi yerinde olacaktır. Bu adlandırma, 17. yüzyıldan günümüze farklı coğrafyaların uygun gördükleri hemen tüm adlandırmaları kapsayacak bir büyük kavrayışın adı olarak düşünülebilir. Amerikan ve Fransız kamu yönetimi alanyazınında kamu yönetimi bilimi (science of public administration (ing.), science de l’administration publique 2 Waldo kimlik krizinden, Ostrom entelektüel krizden, Henry ise paradigmatik ikilemden söz etmektedir. Richard J. Stilmann II, Preface to Public Administration. A Search For Themes and Direction, St. Martin’s Press, New York, 1991, s.vii; Rutgers’a göre 1990’ların Amerikan kamu yönetimi alanyazını yeniden değerlendirme, yeniden keşfetme, yeni imaj gibi tanımlamalarla bombardıman edildi. Mark Rutgers, “Tracing the Idea of Public Administration”, (Ed. Mark R. Rutgers), Retracing Public Administration, Elsevier, 2003, s. 2. Can Umut Çiner  Kamu Yönetimi Bilimi: Dün, Bugün, Yarın  3 (fr.))3 tanımlamasına rastlanmaktadır. Söz konusu çalışmalar dikkatle incelendiğinde, kamu yönetimi biliminin altının bizim doldurduğumuz gibi doldurulmadığı rahatlıkla görülecektir. Hatta Fukuyama’nın, kamu yönetiminin bilimle yan yana gelemeyeceğini iddia ettiği makalesinin bilimsel olmaktan uzak olduğu bile düşünülebilir.4 Kısaca, kamu yönetimi bilimi adlandırmasının pedagojik bir kolaylık sağlamasının yanı sıra alanın geleceğinin de kurucu kavramı olabileceği iddia edilebilir. Türkiye’de kamu yönetimi ya da yönetim bilimi olarak adlandırılan alanının araştırmacıları, kurumları, toplantıları ve ürünleriyle bilimsel bir disiplin olmanın hakkını veren genişlikte birikime sahip olduklarını kabul etmeleri ve bu konudaki bulanık tartışmalara artık bir son verilmesini güçlü bir biçimde dillendirmeleri gerekir. Artık söz konusu tartışmaları bir kenara bırakarak, mevcut akademik birikimin ve gücün yarının kamu yönetimi bilimini inşa etmek için güçlü bir biçimde kullanılmasına ihtiyaç vardır. Buna hizmet eden, dünün kamu yönetimi bilimini değerlendiren, bugünü aydınlatan ve yarına ilişkin bakış açımızı ihtiyaçlarımız ölçüsünde tanımlayan, bu ihtiyaçları derinleştiren ve genişleten böyle bir eserin alanın kurucusu olan Mekteb-i Mülkiye’nin araştırmacıları tarafından yazılmış olması ayrıca övünç kaynağıdır. Öncelikle, dünün kamu yönetimi biliminin köşe taşlarını ve bunların tarihsel bağlamlarını hatırlamak, ardından bugünün sorunları üzerine genel bir değerlendirme yapmak ve sonuç olarak yarının kamu yönetimi biliminin nasıl inşa edileceği üzerine bazı önerilerde bulunmak yararlı olacaktır. 1. Dünün Kamu Yönetimi Bilimi: Anlayışlar ve Yaklaşımlar5 Yönetim olgusu, insanlık tarihi ile başlatılır, tarihten örnekler verilir, ancak bu anlatı az sayıda okuyucunun ve öğrencinin aklında canlanır. Çünkü, yönetim 3 4 5 Robert Dahl, “The Science of Public Administration: Three Problems”, Public Administration Review, 1947, C. 7, S. 1, s. 1-11; Georges Langrod, “La science de l’administration publique en France au 19éme et au 20éme siècle, Aperçu historique et état actuel - I”, La Revue Administrative, 1961, S. 79, Janvier - Février, s. 5-11; Georges Langrod, "La science de l'administration publique (esquisse historique)", Studi in onore di Silvio Lessona, 2 vol., Bologna, 1963, Zanichelli, I, s. 481-542; Francis Fukuyama, “Why There is No Science of Public Administration”, Journal of International Affairs, 2004, C. 58, S. 1, s. 189-201; Bradley E. Wright, “The Science of Public Administration: Problems, Presumptions, Progress, and Possibilities”, Public Administration Review, 2015, C. 75, S. 6, s. 795-805. Francis Fukuyama, “Why There is No Science of Public Administration”… Bu bölüm, büyük ölçüde yazarın ilgili makalesinden alınmıştır. Özgün atıflar bu metinde korunmuş, kimi yerlerde başka kaynaklarla zenginleştirilmiştir. Bkz. Can Umut Çiner, “Kamu Yönetimi Bilimine Giriş”, Türk Kamu Yönetimi, (Ed. Hasan Yaylı), Orion Kitabevi, Ankara, 2021, s. 5-20. 4  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi denildiğinde iki kişinin bir taşı hareket ettirmesi gibi örnekler bugün içinde yaşadığımız karmaşık dünyayla bir türlü bağdaşmaz, ortada ne taş kalmıştır ne de sopa!6 Bu nedenle, son derece somut olan bir şey soyutlama düzeyinde kalır. Halbuki, yönetim gerçek dünyaya aittir ve tam da o gerçek sorunların yerine göre bağımlı/bağımsız değişkenidir. Konu daha somut bir yerden ele alındığında ise yönetim bilgisinin sınırları, kapsamı ve içeriği netleşir. Nitekim, sınırlı da olsa konuyu böyle ele almaya çalışanlardan biri olan Strunz, tarihsel bir izlekle, Mısır piramitlerinin yapımını, Yunanistan’daki olimpiyat oyunlarını, Roma İmparatorluğu’nun yönetimini, Roma Katolik Kilisesinin örgütlenmesini, aristokratik yönetimi, ticaretin yönetimini, Prusya’daki askeri yönetimi ve sanayi şirketlerinin yönetimini değerlendirmektedir.7 Görüldüğü gibi yönetim bilgisi tarihin önemli olgularının ve dönemlerinin açıklanmasında yardıma çağrılır. Yönetim, dünyadaki olguları açıklamaya, anlamaya ve gidişatını kestirmeye, sonuçlarını sınamaya ve değerlendirmeye ilişkindir. Bu anlamda, genellikle akılda berrak olan bir yer varsa, o da yönetimin bilimsel düşüncenin konusu haline geldiği varsayılan yakın tarihtir. Çünkü, bilimsel düşünme insanlığa somut olanın soyutlanmasının yollarını göstermiştir. Sömürgeci perspektife göre, yönetim, “medeniyetin gelişiminin ürünüdür.”8 Bunun öncesi de bir tür kapsayıcı kategori olarak yönetim düşüncesi olarak sınıflandırılmıştır.9 Ulus devletin tarih sahnesindeki rolü ve kapitalizmin gelişmesiyle birlikte, yönetsel olguyu ve olayı inceleyen ve devlet düzlemine odaklanan bir kamu yönetimi bilimi ortaya çıkmış ve gelişmiştir. Max Weber gibi düşünürlerin etkisiyle de bürokratik yönetim biçimi olumlanmış ve genelleştirilmiştir. Türkiye’de elimizdeki birikim açısından bakıldığında, akılda berrak olan bir yer daha varsa o da bu bilgi alanının yurtdışındaki, özellikle Amerika Birleşik Devletleri’ndeki (ABD) gelişimidir. Çünkü Türkiye’de 1950’lilerden sonra disiplinde öğretime konu olan bilginin biçimlendiricisi Amerikan yaklaşımıdır. 6 7 8 9 Albert Gorvine’in Amme İdaresi Notları olarak Türkçeye çevrilen ve Türkiye’de bu disiplinin kurucu metinlerinden biri olan ders notlarının giriş kısmı bunun tipik örneğidir. Girişin ilk paragrafı “idarenin, insanlık tarihi kadar eski” olduğunu söyler, Jean Jacques Rousseau’ya göndermeyle bir açıklama yapar ve diğer paragrafta idareyi “…bir amacı gerçekleştirmek için insanların giriştikleri ortak teşebbüsler” olarak tanımlar. Albert Gorvine, Amme İdaresi Notları, (Çev. Mümtaz Soysal), Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi-New York Graduate School of Public Administration and Social Service, Ankara, 1956, s.1. Herbert Strunz, Administration. Public and Private Management Today, Peter Lang, 1995, s. 13-45. Francis R. Anderton, “Administrators-Imperial and Local”, Public Administration, 1923, C. 1, S. 1, s. 17. Birgül A. Güler, Türkiye’nin Yönetimi Yapı, İmge Yayınları, Ankara, 2010. Can Umut Çiner  Kamu Yönetimi Bilimi: Dün, Bugün, Yarın  5 Türkçe alanyazın, Amerikan yaklaşımının oldukça özet ve tek yönlü bazı bilgilerini derlemiş ve içselleştirmeye çalışmıştır. Öte yandan yönetim olgusunun kökeni, gelişimi üzerine yapılmış başka önemli çalışmalar, tarihin ya da başka bilim dallarının konusu sayılarak bilgi alanının radarı dışına çıkarılmış ve bunlar da gelişmiş Batı’da üretilen bilgi ile sınırlandırılmıştır. İster evrensellik/yerellik çelişkisi10 ile ister oryantalist yönetim anlatısı ile açıklansın11, ortada konuyu kavramayı zorlaştıran bir durum olduğu açıktır. Alanyazındaki göndermelerin önemli bir kısmı da bağlamına uysun ya da uymasın, bu yazıda olduğu gibi gelişmiş ülkelerin akademisyenlerinin çalışmalarınadır. Açık bir deyişle durum, Türkiye akademisine Batı Avrupa ve büyük ölçüde ABD’deki gelişmeleri bildirmek şeklindedir.12 Oysa Batılı akademisyenlerin üzerinde hareket ettikleri yönetsel gerçeklikler ile Batı dışındaki coğrafyaların yönetsel gerçeklikleri arasında var oluş farklılıkları vardır. Batılıların gerçeklik zeminini, üstelik kamu yönetimi gibi karmaşık ve çok boyutlu bir konuda, anlamak kolay değildir. Sözgelimi, Amerikan ya da Fransız yönetim geleneğini ve yapısını, kamu politikalarının kurgusunu kabaca değerlendirmek mümkün olsa bile, derinlemesine anlamak için daha yakından ve içeriden bir bakış/yöntem gerekir. Tersi durum da geçerlidir: Batılıların Türkiye’yi ve benzer ülkeleri ne kadar anladığı da önemli bir soru işareti ve araştırma konusudur. Altı çizilmesi gereken bir diğer nokta, yönetimin bir bilim olarak değerlendirildiği dönemin öncesine ilişkin, diğer bir ifadeyle yönetim düşüncesinin gelişiminin kaynaklarının yerleşik disiplinlerin sınırları içinde olmadığı, başka çalışma alanlarının içinde yer aldığıdır. Özellikle tarihçilerin çalışmalarında geleneksel, feodal ya da tarım toplumuna ilişkin yönetme pratikleri ve bunun değişimi incelenmiştir. Ancak inceleme nesnesi doğrudan doğruya yönetim ve yönetsel gerçeklik olmadığı için bu dağarcığın kamu yönetimi bilimi bakış açısı ile irdelenmesi ve desteklenmesi gerekir. 10 Birgül A. Güler, “Önsöz”, Kurthan Fişek, Yönetim, 3. Baskı, Kilit Yayınları, Ankara, 2010. 11 Bu perspektife ilişkin bkz. Can Umut Çiner, “Sömürgecilikten İşbirliğine Kamu Yöneticilerinin Yetiştirilmesi: Ulusal Yönetim Okulu (ENA) Deneyimine Farklı Bir Bakış”, Amme İdaresi Dergisi, 2012, C. 45, S. 4, s. 51-71. 12 Benzer bir durum, uluslararası ilişkiler disiplininde görülmektedir. Bilgin ve Tanrısever’e göre Türkiye’deki uluslararası ilişkiler çalışmaları “Türkiye’ye dünyadaki gelişmeleri söylemek” ve “dünyaya Türkiye hakkında gelişmeleri söylemek” şeklinde ikili bir yapıya sahiptir. Bkz. Pınar Bilgin ve Oktay F. Tanrısever, “A Telling Story of IR in the Periphery: Telling Turkey About The World, Telling the World About Turkey”, Journal of International Relations and Development, 2009, C. 12, S. 2, s. 174-179. 6  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Kamu yönetimi biliminin nasıl sınıflandırılacağı konusunda, tarihsel bir bakışla, kabaca iki ana eksen bulunmaktadır. Bunlardan birincisi, tarihsel olarak kamu yönetimi bilimini ona verilen farklı adlandırmalar içinden (bunlar sırasıyla kameralizm, kamu hukuku, yönetim ve örgüt bilimi) anlamaktır. Diğeri ise, Fransızca alanyazında karşımıza çıkan bir sınıflandırmadır. Genellikle yapısalkurumsal, sosyolojik-psikososyolojik ve örgütsel açıdan olmak üzere üçe ayrılarak incelendiği söylenebilir.13 Buna göre yapısal ve kurumsal olan daha çok hukukçular tarafından çalışılan, devletin yapısına ve kurumlarına, onların dönüşümüne odaklanan alandır. Sosyologların ağırlıklı olarak çalıştığı ikinci alan yönetsel ortamı, bürokrasiyi, bürokrasiye karşı direnci, bürokratik davranışı ya da yönetici elitleri temel alan analizlerden oluşur. Örgüt bilimi ise Frederick Winslow Taylor ile başlatılan, Henri Fayol ile sürdürülen ve günümüze kadar getirilen örgüt kuramlarındaki gelişim çizgisini ele almaktadır. Örgüt bilimi yaklaşımının özelliği, özel ya da kamu her iki yönetim türüne uygulanabilir olmasıdır. Türkiye’de ilk iki yaklaşıma uygun örnekler vardır. Ama baskın hale gelmiş olan anlayış, sonuncu yaklaşım olmuştur. Acar Örnek ve Nuri Tortop’un eserleri bu ikinci yaklaşımdan esinlenmiştir.14 Batılı yönetim bilimcilerden biri olan Jacques Chevallier15, yönetim bilimi tarihinin birbirleriyle ilintili olan iki dinamiğin etkisinde olduğunu belirtir: Sosyo-politik dönüşüm (devlet ve toplumun değişimi) ile bilimsel bilgi alanının gelişimi. Chevallier dışında Walter Kickert ve Richard Stilmann II16 gibi yazarlar, Alman kameral ve polis bilimi ile mutlakiyetçi devleti birbirlerine bağlarken, hukuk egemenliğini liberal devlet ile ilişkilendirirler. Bunun arka planında alanyazın, ekonomi politik dönüşümler ve tarihteki anahtar olaylar, kırılma ya da dönüm noktaları üzerinden devletin, kamu yönetiminin dönüşümünü açıklar. Dönüşümler toplumun yönünü gösterdiğinden bilgi alanı da değişir. Günümüze ilişkin klasikleşmiş örnek ise neoliberal küreselleşme dönemi ile Yeni Kamu İşletmeciliği (New Public Management) yaklaşımı arasında kurulan köprüdür. Gelişmiş ya da az gelişmiş hemen tüm devletler, yeni kamu 13 Catherine, Lalumière, Science Administrative, 1973-1974, Centre d’Etudes et de Recherches de Science Administrative, Paris, 1974, Roland Drago, Science Administrative. Caracteres Généraux de la Science Administrative. Les Structures Adminsitratives, Licence 4eme Année, Les Cours de Droit, Paris, 1971. 14 Acar Örnek, Kamu Yönetimi, İstanbul, 1988; Nuri Tortop, Yönetim Bilimi, Yargı Yayınevi, 1999. 15 Jacques Chevallier, Science Administrative, 4. Edition, PUF, Paris, 2007, s. 9. 16 Edward Elgar, “Introduction”, Modern State and Its Study: New Administrative Sciences in a Changing Europe and United States, (Ed. Walter J. M. Kickert, Richard Stillmann II), 1999, s. 4. Can Umut Çiner  Kamu Yönetimi Bilimi: Dün, Bugün, Yarın  7 işletmeciliği akımının sonuçlarından bir şekilde etkilenmişlerdir. Bir diğer açıklama, neoliberal yönetim uygulamalarının, uluslararası kuruluşlarca ve onlarla birlikte hareket eden uzmanlar/akademisyenler tarafından kuramlaştırıldığıdır. Ancak, ABD ölçeğinde bir örnek vermek gerekirse, Watergate skandalının ve Vietnam Savaşı’nın ortaya çıkardığı bürokrasiye olan güvensizlik ve etik konuları, Yeni Kamu Yönetimi (New Public Administration) akımını doğurmuştur.17 Özgün tarihsel-toplumsal gelişmelerle doğrudan karşılıklı ilişki içinde doğan belli yaklaşımların ve bu arada aynı özelliğe sahip ve hemen ardından ortaya çıkan Yeni Kamu İşletmeciliği anlayışının anayurdu dışında kalan diğer ülkelerde aynı etkiyi yaratmamış olması doğaldır. Kamu yönetimi biliminin gelişim sürecine ilişkin karşılaştırmalı tarihsel ve nedensel ilişkiler temelinde özet bir değerlendirme, bilgiyi hem devletin dönüşümüyle hem de sosyo-politik dönüşümlerle ilişkilendirerek ele almak gerektiğini gösterir. Bu bakımdan Türkçe alanyazının kaba aktarmaya artık doyduğu ve derinlemesine, eleştirel, tarihsel ve toplumsal bağlamına oturtulan yazılara ise halen ihtiyaç duyduğu söylenebilir. Yönetim konusunun sadece gelişmiş Batı ülkelerinin konusu olmadığı, söz konusu ülkelerin sorunsallarını kendi sorunumuzmuş gibi aktaran ve toplumsal zemini olmayan çalışmaların dünü/geçmişi açıklama kapasitesinden yoksun olduğunu da belirtmek gerekir. Ne var ki, bu yazıdaki anlatı da akademik düşüncenin köklerini Batı’da arayan ve yönetsel araştırma gündemi kendi dışından belirlenen bir ülkenin, kamu yönetimi bilimi serüveninin bağımlılık ilişkisi içinde geliştiğini varsaydığından eklektiktir ve dünün kamu yönetimi bilimini anlatırken burada da kaçınılmaz bir yer edinmiştir. Bu anlatı biçimi, az gelişmiş ülkelere ait pek çok kamu yönetimi ve politikası kitaplarındaki egemen kurgudur.18 Önemli olan, aynı zamanda toplumsal bir borç olan, bunun yarının kamu yönetimi bilimindeki yerini azaltmanın yollarını aramak ve yerine koyulacak özgün çalışmaların teşvik edilmesini sağlamaktır. 1.1. Polis Bilimi veya Kameralizm: Devlet Bilimi Bilimsel bir çalışma alanı olarak kamu yönetiminin, 17. yüzyıldan itibaren Almanca konuşulan topraklar olarak bilinen Avusturya, Almanya ve Prusya’da kameralizm/kameral bilim(ler) ya da devlet bilim(ler)i adıyla, Fransa’da ise polis bilimi olarak ortaya çıktığı bilinmektedir. 17 Houghton Mifflin, “The Search for the Scope and Purpose of Public Adminsitration”, Public Administration Concept and Cases, (Ed. Richard J. Stilmann II), 2. Edition, 2005, s. 17-30. 18 Bu kapsamda, Hindistan başta olmak Afrika ve Latin Amerika ülkelerinden pek çok ders kitabı örnek verilebilir. 8  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Kameral bilimlerin ortaya çıkışındaki temel dinamik ulus devletleşme sürecidir. Dönemin Prusya’sının temel sorunu Alman ulusal birliğini gerçekleştirmek, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu’nun temel amacı ise devletin işleyişini rasyonel kurallara bağlayabilmektir. Aynı tarihsel dilimde Fransa’da mutlakiyetçiliğin yükselişi ile birlikte polis yasaları ortaya çıkmıştır. Polis, günümüzdeki anlamıyla iç güvenliğin yönetimini sağlayan kamu gücüdür. Düzeni kurma, iyi bir düzen inşa etme anlamındaki polis, 16. yüzyılda kralın gücü aracılığıyla kamu düzeninin ve genel iyiliğin tesis edilmesine ilişkindir. Diplomasiden, adaletten ya da savunmadan farklı olarak, ulusal bir ekonomik sistemin kurulması anlamındadır. Kısaca feodal ekonominin tasfiye edilip merkezi bir ekonomik sistemin inşasıdır. 18. yüzyıldan itibaren polis kavramının yerini yönetim (administration) kavramı almaya başlamıştır.19 Bu dönemde Anglo-Sakson dünyadaki gelişmelerin görece daha az tartışılması Türkçe alanyazını için önemli bir araştırma eksiği ve sorusudur. Bu noktada Britanya’nın yönetim düşüncesinin ve rasyonelinin sömürgecilik mirası dışında değerlendirilemeyeceği not edilmelidir. Kamu yönetimi biliminin kameral dönemdeki kurucuları Lorenz Von Stein ve Fransa’daki Nicolas Delamare’in yanı sıra, yönetimi ilk kez bir bilim olarak niteleyen isim Charles Jean Bonnin’dir. Bonnin’e göre yönetim bilimi (science de l’administration) yeni bir gelişmedir. Bonnin, yönetimi (administration) var olanı düzenleyen, düzelten, iyileştiren ve organize varlıklara ve şeylere doğru yön veren bir güç olarak tanımlar.20 Böylelikle, Batılı kamu yönetiminin sistematik ve kuramsal bir incelemesi yapılmaya başlanmıştır. Bonnin, Napolyoncu yönetimin kuramını yapmaya çalışan ve kamu yönetiminin ilkelerini ortaya koyan biri olarak aslında Thuiller’e göre temel olarak şu üç noktayı savunmaktadır. Bunlardan birincisi, yönetim toplumsal ilişkilerden ve doğal hukuktan ortaya çıkan ve devlet içinde gelişen bir alandır. İkincisi, yönetim bütün bilgi alanlarını kapsar. Üçüncüsü, yönetim değişken ve esnek bir yapıda olsa da yöneticinin elinde bazı ilkelerin olması gerekir. 21 Bir diğer önemli nokta, Bonnin’e göre, hükümet (gouvernement) yönlendirir, yönetim ise bunu uygular. Hükümet ise devletin eylemlerini 19 Chevallier, a.g.e., s. 11-14; İsmail Bahadır Turan, Kameralizm ve Devlet Bilimi, Orion Kitabevi, Ankara, 2020. 20 Charles Jean Bonnin, Principes d'administration publique pour servir à l'étude des lois administratives: et considérations sur l'importance et la nécessité d'un code administratif; suivies du projet de ce code, 2e éd., Paris, Clement Frères, 1809, s. 86 ve 89. 21 Guy Thuiller, “Les Principes d’administration publique de Charles-Jean Bonnin”, La Revue Administrative, 1992, C. 45, S. 267, s. 206-207. Can Umut Çiner  Kamu Yönetimi Bilimi: Dün, Bugün, Yarın  9 düzenler.22 Bonnin ile birlikte, Batılı kamu yönetiminin sistematik ve kuramsal bir incelemesi yapılmaya başlanmıştır. Gerek kameralistler, gerek Fransa’da yönetim biliminin ilk kurucusu olan Bonnin, kamu hukukundan ayrı bir kürsü geliştirmeye çalışmış, bir müddet bunu başarsalar da daha sonra Bonnin’in kendisinin de tanımladığı yönetsel doktrinlere yenik düşmüşlerdir. Bu nedenle de 19. yüzyıla kadar olan yönetim bilimi, kameral bilimlerin şemsiyesi altında tüm bilimlerden ödünç alan bir sentez niteliğindedir.23 Bu anlamıyla bazı yazarlar devlet ya da hükümet etme bilimi olarak da nitelendirirler.24 18. yüzyıldan itibaren de Fransa’da kamu yöneticisinin yetiştirilmesi düşüncesi ön plana çıkmıştır. Bu dönemde çeşitli girişimler söz konusudur. Bunlardan yönetici yetiştiren Ulusal Yönetim Okulu’nun (ENA) öncülü olduğu okulların yanı sıra25, 1871-1872 yıllarında kurulan ve bugünkü adı Sciences Po olan üniversitede de devlet bilimi öğretilmeye başlanmıştır.26 Bu dönemin ülkemizdeki karşılığı ya da ülkemize aktarımı, 1859 yılında devlete nitelikli yönetici yetiştirmek amacıyla kurulan Mekteb-i Mülkiye eliyle gerçekleşmiştir. Mülkiye, rasyonel idarenin tesis edilmesi ve dönemin ihtiyaçlarına uygun biçimde yönetimin öğretilmesi için kurulmuş bir okul olarak Usul-i İdare derslerinin okutulduğu yer olmuştur. Ancak söz konusu Usul-i İdare derslerinin Osmanlı Devleti’nin gerçeklerini açıklayıp açıklamadığı ve devletin ihtiyaçlarını karşılamak için kurgulanmadığı düşünülebilir.27 1.2. Hukuk: Yönetsel Doktrinler28 Kameral bilimlerin temel amacı pragmatik bir biçimde devlete ve devlet dolayımı ile gerçekleşen her türlü politika alanına ait bilgileri derlemek ve 22 Bonnin, a.g.e., s. 86 ve 89. 23 Can Umut Çiner, “Fransız Yönetim Düşüncesinin Gelişimi: Polis Biliminden Örgüt Bilimine”, Amme İdaresi Dergisi, 2009, C. 42, S. 1, s. 1-22. 24 Pascale Laborier, “La «bonne police». Sciences camérales et pouvoir absolutiste dans les Etats allemands”, Politix, 1999, C. 12, S. 48. 25 Bkz. Can Umut Çiner, 2012. 26 Vida Azimi, “La place de l’université dans la formation administrative en France”, La Revue Administrative, 2005, S. 348, s. 612-613. 27 Bu konuda bkz. Can Umut Çiner, "Fransa'da Kamu Yönetiminin Gelişimi ve Mülkiye", Türkiye'nin Modernleşme Süreci ve Mekteb-i Mülkiye, (Yay. Haz. O. Çelik, C. U. Çiner, A. Pekel), AÜ SBF Yayınları, Ankara, 2021, s. 341-349. 28 Doktrin, bir hukuk alanını yorumlamak ve öğretmek için birleştirilen hukuki metinler bütünü olarak tanımlanabilir. 10  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi toplamaktı. Alman ve Fransız kameralist miras, siyasal ve kurumsal olarak da idare hukuku zeminini bu ülkelerde benzeştirmiştir. Kameralizmin mirası, bulunduğu coğrafyanın ekonomik, siyasal ve kurumsal gelişmeleriyle anlaşılabilir.29 Fransa’da Bonnin’in arkasından kamu yönetimi bilimini benzer bir biçimde inceleyen kimse olmadığından, genellikle yönetim bilimi ve idare hukuku aynı düzleme çekilerek hukuk altında incelenmeye başlanmıştır. Nitekim, 19. yüzyıl aynı zamanda idare hukukunun da üniversitelerde ortaya çıkışına tanıktır. İlk idare hukukçuları olan Gérando, Cormenin, Macarel ve Vivien, yönetsel olgunun sadece hukuk aracılığıyla incelenemeyeceğinin farkındadırlar. Bunun için ufuklarını kanunların ötesine çekmeye çalışmış, böylelikle de “yönetim” tıpkı Bonnin’in dediği gibi bir diğer bilimin nesnesi haline gelmişti. Ancak daha önce ifade edildiği gibi bu dönem uzun sürmemiştir. Kamu yönetimi bilimi, Fransa’da egemen yaklaşım olan hukuk karşısında pozisyonunu koruyamamıştır. Daha doğrusu araştırmacılar, yönetimi hukukun içinde tanımlamayı ve ele almayı tercih etmişlerdir. Bu anlamda bilimin sınırlarının açıklığı karşısında kamunun yönetiminin incelenmesinin sistematik hale gelmesi, hukuk aracılığıyla gerçekleşmiştir. Ancak yine bu dönemde, yönetim biliminin ayrılmaz bir parçası olarak kamu görevlilerinin yetiştirilmesi işlevi de öne çıkmış ve yönetici yetiştirme düşüncesi bu dönemde kurulan yönetim okulları ile derinleşmiştir.30 Amerikan alanyazınında kamu yönetiminin kurucu metni olarak tescillenen 1887 tarihli Woodrow Wilson’un “İdarenin İncelenmesi” makalesinde de Kıta Avrupası köklerine göndermede bulunulmaktadır. Yönetimi bir iş (business) alanı olarak gören Wilson’a göre yönetim bilimi (science of administration), Fransız ve Alman köklere sahip, kompakt ve merkeziyetçi bir kurgudadır ve Amerikanlaştırılarak özgürleştirilmesi gerekir.31 Bilginin Fransız kökleri bu etkiyle sınırlı kalmamış, aynı zamanda 19. yüzyılda Fransa idaresinin örgütlenmesinde Napolyoncu il sistemi örneğiyle Osmanlı Devleti dışında İtalya, İspanya, Belçika ve Portekiz gibi ülkelere de temel olmuştur. Bilginin hukukla dolu olduğunu da ifade eden ‘yönetim doktrini’ zemininin Osmanlı Devleti’ndeki yansıması, şüphesiz dönemin ihtiyaçları ile paraleldir. Mülkiye, devlete yönetici yetiştirmek için kurulmuş ve yönetimin de bu perspektifte okutulduğu bir okul olarak kısmi bir sekülerlik çabası okulun 29 Paolo Napoli, “Du Bien Etre Au Danger. L’Evolution du Concept de “Polizei” Entre le XVIIe et le XIXe siecle”, Génealogie des Savoirs Juridiques Contemporaines le Carrefour des Lumieres, (Dir. Mikhail Xifaras), Bruylant, 2007, s. 151. 30 Bkz. François Monnier, Administration. Vérités et Fictions, Economica, Paris, 2007. 31 Woodrow Wilson, “The Study of Administration”, Political Science Quarterly, 1887, C. 2, S. 2, s. 197-222. Can Umut Çiner  Kamu Yönetimi Bilimi: Dün, Bugün, Yarın  11 yönelimini Fransa’ya çevirmiş ve Mülkiye’deki temel yabancı dil Fransızca olmuştur. 1870’li yıllardan itibaren Mülkiye’de Fransa’dan otuz ya da kırk yıl sonra yönetim bilimi dersleri, yönetime ait kavramlar ve yönetsel işler içeriği ile okutulmaya başlamış ve bu dersler 1879 yılına kadar devam etmiştir. Fransa’da yönetim biliminin düşüşe geçtiği, yönetimin sadece hukuk içerisinde kavranabileceği düşüncesi, bir müddet sonra Osmanlı Devleti’nde de hakim olmuştur. 1884-1889 yılları arasında Mülkiye’de okutulmak üzere yazılmış çeviri nitelikli yönetim bilimi ders kitaplarına rastlanmaktadır. Ancak günümüzdeki bilimsel gönderme kurallarına uygun bir biçimde olmayan bu eserlerin hangi kaynaktan çevrildiği tam olarak anlaşılamadığı için transferin yönü belli olmakla birlikte, içeriği, kapsamı ve sınırları henüz net bir biçimde belirlenebilmiş değildir.32 Fransa’da yönetim bilimi ile yönetim hukuku arasındaki ilişkinin Mülkiye’ye de yansıdığı görülmektedir. Mülkiye’de okutulan yönetim bilimi dersleri bir süre sonra, özellikle 1900’lü yılların başından itibaren ve özellikle 1911’de Osmanlı Devleti üzerinde yükselen Alman etkisine koşut olarak idare hukuku ağırlığıyla devam etmiş, yönetim bilimi dersleri ortadan kaybolmuştur. Yönetim konusunda hukuk ağırlıklı egemen bakış açısı, Amerikalıların 1957’de Kamu Yönetimi Bölümünü kurmalarına kadar ağırlığını sürdürmüştür. Ancak Mülkiye, kuruluş felsefesi ve programların içeriği itibariyle neredeyse bir hukuk fakültesi olduğu için,33 içindeki kamu hukuku yaklaşımı devam etmiştir. Gorvine’nin saptamasıyla fakültede başlatılan “Amme İdaresi” öğretimi, “İdare Hukuku” öğretimi ile yan yana gitmektedir.34 Tam da bu noktada, kamu yönetiminin ve bilimselleşme tarihinin karşılıklı gelişiminin transversal (enine ve boyuna paralel kesitlere göre) hikâyesinin ve bilim alanının köşe taşlarının birbirine aktarılmasının sorunlarından söz edilmektedir. Kavramların, terimlerin çevrilmesine ilişkin sorunlardan, farklı yönetsel geleneklerin ulusal özellikler çerçevesinde ancak daha iyi anlaşılabileceğine kadar pek çok sav ileri sürülebilir. Nitekim Stilmann II ve Kickert gibi yazarlar, kendi ifadeleriyle, kamu yönetiminin ulusal zemine dayandığını belirtir. Gerçekten de çeşitli ülkeler için geçerli farklı yönetim 32 Çiner, “Fransa’da Kamu Yönetiminin Gelişimi ve Mülkiye”, a.g.e. 33 Örneğin, Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınlarının ilkinin konusu miras hukukudur. Hüseyin Avni Göktürk, Miras Hukuku, SBF Yayınları Yayın No.1, Ankara, 1937. 34 Gorvine, a.g.e., s. 4. 12  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi kuramlarından söz etmek mümkün müdür? Bazı Amerikalı yazarlara göre bu mümkündür.35 Ancak, Amerikan devletinin doğuşu ve devletin kuruluş dinamiklerini belirleyen tarihsel etmenler düşünüldüğünde bir başka önemli sonuca ulaşmak mümkündür. Amerikan devletinin, İngiltere’nin kolonilerine yönelik uyguladığı politikalar, çıkardığı yasalar36 ve özellikle vergilendirme sisteminin düzenlenmesi talepleri Bağımsızlık Bildirgesi’nin ve Anayasanın kabulüne yol açmıştır. Böylelikle Amerikan devleti, otorite ve devlet karşıtı, bireysel özgürlükleri ve eşitliği savunan mekanizmalara sahip kendine özgü karmaşık bir sistem geliştirmiştir. Bu anlamda, kuruluşu ve işleyişi biricik olan bu yapının kuramsal düzeyi de Avrupa’dan farklı olup, kendine özgüdür. 1.3. Kamu Yönetimi ve Örgüt Bilimi: Yönetim Bilimi Alexis de Tocqueville, Amerika’da Demokrasi adlı kitabında Amerika Birleşik Devletleri’nde devlet ya da yönetim kavramının olmadığını şaşkınlıkla işaret eder.37 Gerçekten de kamu yönetimi denilen düşünce dünyası -diğer yerlerden farklı bir biçimde- ABD’de kuruluş aşamasında mevcut değildir. Alanyazında tanımladığı biçimiyle ve Kıta Avrupası’nın güçlü devlet geleneğinin zıddı olarak, kayıp devlet ya da devlet karşıtı gelenek ABD’den çıkar. Devlet karşıtı geleneğe sahip olan ülke, çelişkili görünse de anlaşılabilir bir biçimde kendi gerçekliğine uygun bir kamu yönetimi bilimi tanımlamıştır. Devlet (the state) ya da yönetim (administration) gerçekliği yoksa, kurulan bilgi alanının bu gerçekliklere ilişkin olması doğal olarak beklenemez. Amerikan tarzı bilim iki eksen üzerinden anlaşılabilir. Birincisi kamu yönetiminin kuruluşu, gelişimi ve değişimini anlatan kuramsal gelenek; diğeri ise örgüt bilimi yaklaşımıdır. 20. yüzyılın başında, kapitalizmin merkezi Anglo-Sakson Avrupa’dan Amerika’ya kaydıkça, bilim alanının gelişimi de ABD’ye geçmiştir. Amerikan toplumu, anayasa ve federalizm tartışmaları ile devletin kuruluşuna odaklanmıştır. Zamanla kamu yönetimi bilimi, Anglo-Sakson üniversitelerde 35 Richard J. Stilmann II, “What is Public Administration Theory in America?”, Preface to Public Administration. A Search For Themes and Direction, St. Martin’s Press, New York, 1991, s. 1-18.; H. George Frederickson, “Toward a Theory of the Public for Public Administration”, Administration & Society, C.22, S.4, 1991, s. 395–417. 36 Şeker (1764), Kağıt Para (1764), Pul (1765), Townshend (1767) ve Çay Yasaları (1767). 37 Alexis de Tocqueville, Amerika’da Demokrasi, (Çev. Seçkin Sertdemir), İletişim Yayınları, 2. Baskı. İstanbul. Can Umut Çiner  Kamu Yönetimi Bilimi: Dün, Bugün, Yarın  13 öğretildiği biçimiyle evrensel hegemonyanın bir parçası olarak kavranmaya başlamıştır. ABD yönetiminin asıl kurucusu, ancak alanyazında bu şekilde pek de öne çıkarılmayan kişi, Alexander Hamilton’dur.38 Woodrow Wilson ise, Avrupalı kökenin geliştirilme işlevini üstlenerek bilimin Amerikanlaştırılacağını söyleyerek, daha pragmatik bir varsayımı öne çıkarır. Wilson’un siyaset-yönetim ayrışması ya da ikiliği Weber’de de vardır.39 Bazı yazarlar da Hamilton’u ve Wilson’u bir yana bırakıp ABD kamu yönetiminin asıl kurucusu olarak Frank J. Goodnow’u yükseltmektedirler. Bütün bunların önemi, Avrupa ile Amerika arasındaki geçişken düşünce iklimidir. Kıta Avrupası hukuk geleneğinin aksine, ABD’de kamu yönetimi, genellikle siyaset biliminin bir parçası olarak değerlendirilir. Demokrasi ve verimlilik (efficiency)40 düşüncesi Amerikan kamu yönetiminin temelini oluşturmaktadır. Hamilton ve Wilson ile başlayan çizgi, Goodnow ve Leonard White gibi yazarlar aracılığıyla dünya çapında bir üne kavuşmuştur. Wilson’dan 1929’a kadar devlette daha fazla iş (more business in government) düşüncesi hakimdir. Alandaki ilk ders kitabı, Leonard White’nin Türkçe alanyazında da önemli bir yere sahip olan Amme İdaresine Giriş kitabı (1926) olmuştur. Amerikan kamu yönetimi bilimi pragmatik ve uygulamaya dönük kurgulanmıştır. Avrupa’nın doktrine ait soyutlamalarına, kamu ve özel yönetim düşüncesindeki farklılıklara sahip değildir.41 Kamu yönetiminin ABD’li sürümü daha çok yönetimin etkin işleyişini inceleme konusu yapar. ABD’de Avrupa’da olduğu gibi Roma hukukunun temellerini, feodal patrimonyal tarihsel serüveni, merkeziyetçi-monarşik yönetim biçimini, kilisenin yönetim geleneğini ve kameralist geçmişi bulmak mümkün değildir. ABD’de Anglo-Sakson yönetim kültürü üzerine devletin genel çıkarı temsil ettiği veya devletçi bir tavır olmadığı için ne devlete hizmet etme anlamında kamu görevlilerinin yetiştirilmesi, ne de devlete derin bir bağlılık gelişmiştir. Bunun yerine, serbest piyasa ilkeleri temelinde hareket eden ticari şirketlerin verimliliğine odaklanan bilimsel iş örgütlenmesi ortaya çıkmıştır. 38 O. Gökhan Hatipoğlu, “Alexander Hamilton ve Hamiltonculuk”, Amme İdaresi Dergisi, 2013, C. 46, S. 4, s. 67-92. 39 Fritz Sager, Christian Rosser, “Weber, Wilson, and Hegel: Theories of Modern Bureaucracy”, Public Administration Review, 2009, s. 1136-1147. 40 Marshall Dimock’a göre, verimlilik Amerikan kültüründe adeta bir tür “din”dir. Emmette S. Redford, Ideal and Practice in Public Administration, University of Alabama Press, 1975, s. 2. 41 Drago, a.g.e., s.29. 14  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Bu nedenle, ABD’de kamu yönetimi ile kamu işletmeciliği ayrımı karmaşıktır. Bazı yazarlar, kamu işletmeciliğini 1980 sonrasına ait yeni bir akım olarak görürken, diğerleri bunu disiplinin başlangıcından itibaren ele alır.42 Bize göre de Amerikan yaklaşımını başlangıçtan itibaren, kendine has özelliklerinden ötürü işletmecilik çizgisinde ele almak mümkündür. Tam tersine, kamu yönetimi adında diretmek bazen zorlama olabilir. 1970’li yılların başında Yeni Kamu Yönetimi (New Public Administration) ardından Yeni Kamu İşletmeciliği (New Public Management) ortaya çıkmış ve tüm dünyayı etkisi altına almıştır. ABD kökenli bu iki akımın da ortaya çıkmasının asıl nedeni, ülkenin hem kendi iç sorunları hem de hegemonik bir güç olarak dünyadaki konumuyla ilgilidir. Yeni Kamu İşletmeciliği sonrasında kamu yönetimini ilgilendiren ve dikkate değer pek çok akımın ortaya çıktığı iddia edilebilir. Bunlardan bazıları şunlardır: Yeni Kamu Hizmeti (New Public Service), Yeni Kamu Yönetişimi (New Public Governance), Kamu Değeri (Public Value), Yeni Weberyen Devlet (NeoWeberian State).43 Bu ve burada sayılmayan diğer son dönem akımların arasındaki farklara ve bunların ortaya çıktığı tarihsel ve toplumsal koşullara ilişkin bir değerlendirme bu makalenin kapsamını aşacaktır. Ancak şurası açıktır ki, işletmecilik sorunsalı halen kamu yönetimi pratiğinin temel sorunu ve kamu yönetimi biliminin de hesaplaşması gereken dinamiklerinden biridir. ABD kamu yönetimi düşüncesinin ikinci ve asıl hattı örgüt bilimi üzerine kurulmuştur. Çünkü örgüt bilimi yaklaşımı, bir yandan kamu ile özel sektör yönetimleri arasında bir ayrım öngörülmediğinden, bir yandan da ABD’de Kıta Avrupası’na benzer bir biçimde devlet kavrayışı olmadığı için işletmeleri temel kabul etmiştir. Kamu yönetimi bilimi, örgüt biliminden etkilenmiş ve yönetim tekniklerini geliştirmiştir. Örgüt bilimi çizgisi, Frederick Winslow Taylor’dan günümüze kadar işletme, sosyal politika ve yönetim bilimi alanlarında çalışanların adeta ortak zeminidir. Çünkü örgüt biliminin nesnesi yalnızca işletmelerdir, fabrikalardır; ama iddia özel ile kamusal olanın birbirinden ayrılmasına gerek olmadığıdır. Özel sektörün işletmeler dünyası üzerinde yükselen örgüt bilimi, iyi bir biçimde örgütlenmek ve örgütsel anlamda etkinlik, 42 K. Yang, “From Administration to Management”, Public Administration Evolving: From Foundations to the Future, (Ed. M.Guy, M. Rubin), New York and London, Routledge and Taylor and Francis, 2015, s. 102-122. 43 Bkz. Can Umut Çiner, Burcu Olgun, “Neo-Weberyen Devlet: Yeni Kamu İşletmeciliği Reformları İçin Yeni Bir Tartışma", Kamu Yönetiminde Paradigma Arayışları: Yeni Kamu İşletmeciliği ve Ötesi, (Ed. Ö. Köseoğlu, M. Z. Sobacı), Dora, 2015, s. 205-230. Can Umut Çiner  Kamu Yönetimi Bilimi: Dün, Bugün, Yarın  15 rasyonel eylemi harekete geçirecek yönetme işlevlerinin tanımlanması ve örgüt (yapı) ile eylemin birlikteliği üzerine kuruludur.44 Taylor ve sonrasındaki örgüt bilimi ekseni, Türkiye’deki kamu yönetimi tartışmalarına rasyonalizasyon adıyla transfer edilmiştir. Rasyonalizasyon, 1920’li yıllardan itibaren, işletme iktisadı adı altında daha çok ele alınmaktadır.45 Devlet ve yönetim açısından, planlama, verimlilik ve reform ile ilişkilendirilebilir. Bu akım, kamu yönetimden çok iktisadın, işletmeciliğin ve sosyal politikanın alanı içine girdiğinden kamu yönetimi biliminden söz edenler tarafından reform ve yeni teknikler açısından ele alındı. Çünkü, rasyonalizasyonun, tıpkı örgüt bilimi gibi odağında sanayi işleri, büyük fabrikalar ya da işletmeler vardı. Türkiye, devletçilik ilkesinin öncülüğünde büyük sınai fabrika ve işletmeleri inşa etme devrindeydi. Aynı dönemde maden mühendisi Henri Fayol, işin yönetsel örgütlenmesinin (organisation administrative du travail (fr.)) devlete de uygulanabileceğini iddia ediyordu.46 Ancak burada Fayol yönetsel doktrini şu şekilde tanımlamaktadır: “Şirketlerin, küçük veya büyük endüstriyel, ticari, politik, dini veya diğer tüm şirketlerin yönetimini kolaylaştırmayı amaçlayan bir dizi ilke, kural ve prosedürdür.” Fayol, Taylor’un bilimsel işletmecilik ilkelerini (scientific management) ya da bilimsel iş örgütlenmesinin (organisation scientifique du travail (fr.)) ötesine geçiyordu. Çünkü Fayol yönetme süreçlerinin peşindeydi. Bu da Türkçe alanyazında oldukça dikkat çekmiş ve etkili olmuştu. Nitekim, Prof. Dr. Kurthan Fişek, AÜ SBF’deki Yönetim Bilimi derslerinde Fayol’un 14 ilkesine özel bir önem verirdi. Örgüt bilimi çizgisi, Luther Gulick’in POSDCORB (planlama, örgütlenme, personel alma, yönlendirme, eşgüdümleme, denetim ve bütçeleme) formülü üzerinden gelişerek devam etti. Ancak burada Türkiye’de kamu yönetimi disiplininde kuram haritası olarak, örgüt bilimi çizgisi klasik okuldan başlayarak sürekli gündemde kaldı. Hukuk geleneğinin etkili olduğu Mülkiye’de bile, 1957 yılında New York Üniversitesi ile yapılan anlaşma sonrasında 44 Jean-Paul Saussois, Théories des Organisations, La Découverte, 2012. Türkçe alanyazında genellikle karışıklığa neden olan organization, organizations, organizing terimleri için bkz. Mary Jo Hatch, Organizations. A Very Short Introduction, Oxford, 2011, s. 7-11. 45 Burhan Ergin, “Rasyonalizasyon”, İdare Dergisi, Ocak-Şubat 1945, C. 16, S. 172, s. 31. 46 Henri Fayol, “La doctrine administrative dans l'Etat”, International Review of Administrative Sciences, 1966, C. 32, S. 2, s. 114-133. Çalışma alanımızda çeviri önemli bir sorundur. Fayol’un İngilizce çevirisinde yönetsel doktrin, yönetsel kuram olarak kullanılmıştır. Bkz. Henry Fayol, “The Administrative Theory in The State”, (Trans. by Sarah Greer), Papers on the Science of Administration, (Ed. Luther Gulick ve L. Urwick), Institute of Public Administration, New York, 1937, s. 49. 16  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Amerikan kamu yönetimi anlayışı daha görünür oldu.47 TODAİE’nin kurulması ve ABD’li uzmanların Mülkiye’ye gelmesiyle var olan yönetim anlayışının yanına yeni bir örgüt bilimi kavrayışı eklenmiştir. Bu anlayış, bir yandan ABD içindeki kalkınma yönetimi yaklaşımının bir sonucu olarak örgüt bilimi çizgisine daha yakındı. Nitekim, AÜ SBF’de Herbert Simon’dan etkilenen Cemal Mıhçıoğlu böyle bir akımın temsilcisi olarak yetiştirilip Türkiye’ye dönmüştü. Aynı etkilenme çizgisini, Fişek’in Yönetim kitabında görmek mümkündür.48 1956 yılında kurulan ODTÜ’deki kamu yönetimi kavrayışı da özünde örgüt bilimine sadık kalmıştır. Burada ayrıca, kamu yönetiminin yapısal ve işlevsel durumunun analizine ilişkin hukuk ağırlıklı bir perspektif de Mülkiye’ye oranla daha sınırlı sayıda temsil edilmektedir. Ankara İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi döneminde bölüm olarak yer almayan kamu yönetimi, 1982’den günümüze kadar önce Gazi Üniversitesi, 2018 sonrasında da Hacı Bayram Veli Üniversitesi bünyesinde kamu yönetimi bölümüne sahiptir. Bu bölümün kuruluşu ve ders içerikleri itibariyle büyük ölçüde AÜ SBF’den etkilendiği iddia edilebilir. SBF’den farkı üniversitenin siyasal olarak kendini farklı konumlandırmasından ibaretti. Taşradaki kamu yönetimi bölümlerinin merkez tarafından kurulduğu göz önünde bulundurulacak olursa, buradaki taşıyıcı ve belirleyici unsurun Ankara’daki üniversiteler olduğu açıktır. İstisna olarak görülebilecek durum, 1416 sayılı Kanun ile yurtdışında eğitim görüp Türkiye’ye dönen akademisyenlerin disipline ilişkin kavrayışlarıdır. Ancak örgütlenme ve ders içerikleri göz önünde bulundurulduğunda, taşrada Mülkiye’den çok da farklı bir kamu yönetimi bilimi konumlanması, kavrayışı ve öğretimi olmadığı söylenebilir. Bir diğer farklılık, vakıf üniversitelerinin durumudur. Kamu yönetimi burada bazı bölümlerin adında yer alsa da buralarda kamu yönetimi biliminin yeşermediği açıktır. Sözgelimi, Bilkent Üniversitesinde kamu yönetiminin siyaset bilimi karşısında sınırlı düzeyde temsil edildiği ve kamu politikasının öne çıktığı söylenebilir. Bilkent Üniversitesinde kamu yönetimi daha çok siyaset bilimi çerçevesinde kalarak, Metin Heper tarafından temsil edilen kalkınma yönetimi yaklaşımıyla birlikte örgüt bilimi ağırlığından kimi zaman uzak bir yöneliş göstermiştir. Heper’in esin kaynağı, dönemin kalkınma ve karşılaştırmalı 47 New York Üniversitesi 1950’li yıllarda Birleşmiş Milletler ile işbirliği içinde olan kurumlardan biriydi. Nations Unies, Manuel D’Administration Publique. Les Conceptions et les pratiques contemporaines et les pays en voie de développement, New York, 1964. s. 128. 48 Kurthan, Fişek, Yönetim, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, Ankara, 1979. Can Umut Çiner  Kamu Yönetimi Bilimi: Dün, Bugün, Yarın  17 kamu yönetimi yaklaşımı temsilcisidir.49 Heper, Osmanlı-Türk devletinin bürokratik gelişimini Fred W. Riggs’e atıfla dengesiz gelişim olarak tanımlamaktadır. Bir diğer ifadeyle, siyasal kurumlarla bürokrasi arasındaki ilişki Batı referanslı gelişmediği için yazar böyle tanımlamaktadır.50 Heper’den sonra bu akımı Türkiye’de açıktan sürdüren olduğunu söylemek güçtür. Ayrıca, karşılaştırmalı yönetim akımının değiştiği, bunun yerini alanyazında daha baskın bir biçimde, karşılaştırmalı siyasetin aldığı söylenebilir. Buradaki kritik konu, karşılaştırmalı kamu yönetimi akımının dünyada gündemden düşüşü, kalkınma yönetiminin 1960’lardan daha farklı bir boyuta geçmesi ve özellikle son otuz yıldır karşılaştırmalı siyaset ve kamu politikası alanının öne çıkmasıdır. Bu yönüyle vakıf üniversitelerinde, bu türden derslerin müfredatı içinde devlet ya da kamu yönetimi bilgisinin sınırlı bir biçimde öğretildiği söylenebilir. Son olarak, 1980’li yıllardan itibaren özellikle yeni kamu işletmeciliği akımının da etkisiyle yönetişim ve kamu politikası analizi baskın paradigma haline gelmiş ve Türkiye’deki üniversite ve akademik camia da bu akımın dışında kalmamıştır. Adlandırmada farklı olsa da içerik olarak yönetişim ve neoliberal yönetim unsurları önemli bir çalışma alanı olarak ön plana çıkmıştır. Ancak unutulmamalıdır ki, kamu yönetimi alanının transfer niteliğinden ötürü kendine ait bir gelişim çizgisine sahip olduğu açıktır. Kamu politikası gibi alanlarda da bu alandaki farkındalığın yüksek olduğu ve içeriğinin önemli ölçüde ülkenin ihtiyaçları doğrultusunda formüle edildiği bir niteliğe doğru evrildiğini de söylemek yerinde olur.51 Türkiye’de kamu yönetimi biliminin dününün, Osmanlı Devleti döneminden günümüze kadar, önce Avrupalı sonra Amerikan düşünce dairelerinin doğrudan etkisi altında biçimlendiği söylenerek özetlenebilir. 2. Bugünün Kamu Yönetimi Bilimi: Adlandırma ve Kuram Sorunsalı Dünün kamu yönetimi bilimi, yönetimin tarihsel, nedensel ve karşılaştırmalı bir öyküsüdür. Kamu yönetimi gerçekliğinin disiplin açısından hikayesi ve 49 Bu tanımlama biçiminin sömürgecilik düşüncesinden bağımsız ele alınamayacağını başka bir çalışmamızda iddia etmiştik. Bkz. Can Umut Çiner, “Sömürgecilikten İşbirliğine…”. 50 Metin Heper, Bürokratik Yönetim Geleneği, ODTÜ Yayınları, Ankara, 1974, s. 3-4; Metin Heper, Modernleşme ve Bürokrasi. Karşılaştırmalı Kamu Yönetimine Giriş, Sosyal Bilimler Derneği Yayınları, Ankara, 1973. 51 Bkz. Can Umut Çiner, “Kamu Politikaları: Perspektifler, Temalar ve Tezler”, Türkiye'de Kamu Politikaları: Güncel Konular ve Eğilimler, (Ed. Can Umut Çiner), AÜ SBFKAYAUM Yayınları, Ankara, 2020, s. 1-34. 18  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Türkiye’deki izdüşümü, önceki bölümde özetlenmiştir. Ancak bu özette, bir diğer deyişle, dünün kamu yönetimi biliminden bugüne miras kalan bazı sorunları, kör noktaları saptamadan yarının yönetiminin inşa edilemeyeceğini belirtmek gerekir. Bunların kökünde, Amerikan kamu yönetimi biliminin hangi siyasal toplumsal koşullar altında ortaya çıktığının bilinmemesi yatar. Sözgelimi Dwight Waldo ile Herbert Simon arasındaki tartışma Türkiye’de bilinmekle birlikte, bu tartışmanın Amerikan yönetimi ve siyaseti açısından hangi siyasal bağlama oturduğu o kadar iyi bilinmemektedir. Nedensel ilişkiler sadece bu disiplinin anlatımı için değil, yönetimin örgütlenmesi ve işleyişi açısından da kritiktir. Sözgelimi, il sisteminin Fransız, başkanlık sisteminin Amerikan sistemi bilinmeden anlaşılamayacağı açıktır. Ayrıca, günümüzde, sadece ulusal ölçekle sınırlı olmayan reform ve politika gündemlerinin, özellikle uluslararası kuruluşlar, şirketler ve buna benzer yapıların etkileri bu kavrayışa dahil edilmelidir. Yönetimin uğraşının bilimselleşmesi serüveninin uzun ve engebeli bir tarihselliğe sahip olduğunun teslim edilmesi gerekir. Burada kamu yönetiminin kendi başına toplumun örgütlenmesine koşut bir gelişimi olduğu ve modern devletin ortaya çıkışı ile karmaşıklaştığı belirtilmelidir. Yönetimin incelenmesinin karmaşıklaşan, küreselleşme ile sorgulanan ve sarsılan gelişimi elbette bu bilim alanının inceleme nesnesinin de değişimine ve algılanış biçimlerine etki etmiştir. Ancak bizim açımızdan Fransız ya da Amerikan düşüncesinin kendi iç gelişimlerini, tutarlılıklarını ya da savrulmalarını incelemek göreceli olarak sorun olmamıştır. Bu, alanyazınımızın üstesinden geldiği bir konu olmuştur. Çünkü esas öz aktarmaya dayalıdır. Bu aktarma, sorgusuz ve sualsiz olduğu için, ilgili disiplin de Türkiye’nin gerçekliklerine uygun kurulmamıştır. Buna en iyi örnek, daha önce değinildiği gibi, yönetim anlatımının Mülkiye’nin gelişim çizgisi içinde Kıta Avrupası’ndan Amerikan düşüncesine kayışta kendini gösterir. Bugünün kamu yönetimi biliminde dört sorun olduğu açıktır. Bunlardan birincisi, bu makalenin de baştan tercihini yaptığı, ancak var olan başka tanımlamalara göre konumlandırdığı bir adlandırma sorunudur. Diğer bir sorun nesnenin belirlenmesi, ya da netleştirilmesidir. Bunlara kuram ve yöntem sorunlarını da eklemek gerekir. Bu başlıkların her biri büyük araştırma soruları olduğu için makalede söz konusu sorunlara dair en can alıcı noktalara dikkat çekmekle yetinilecektir. 2.1. Adlandırma Sorunu Alanyazında alanın adının ne olduğu ve ne olması gerektiği konusunda yapılan tartışmalardan bazı çıkarımlar yapmak mümkündür. Türkiye’de genel eğilim Can Umut Çiner  Kamu Yönetimi Bilimi: Dün, Bugün, Yarın  19 yönetim bilimini (administrative science (ing.)/science administrative (fr.)) Kıta Avrupası yönetim geleneği ile eşleştirmekte, kamu yönetimini (public administration (ing.)/administration publique (fr.)) ise Amerikan yönetim yaklaşımıyla özdeşleştirmektedir.52 Konuya, tarihsel öyküdeki gibi, hem Fransa, hem de ABD’den yaklaşmak belki biraz daha aydınlatıcı olabilir. Türkçe alanyazında, ilgili sözlüklerde kamu yönetimi terminolojisini kullanan ve Bonnin ile birlikte kamu yönetiminin ilkelerinin ortaya konulduğu ülke olan Fransa’nın, çok da doğru olmayan biçimde, yönetim bilimi adıyla özdeşleştirildiğine rastlanılmaktadır. Oysa Fransa’da tarihsel olarak hukuk perspektifi altında hem kamu yönetimi hem yönetim bilimi adı kullanılmaktadır. Kabaca, Fransız yönetim biliminin inceleme nesnesi kamu yönetimidir. Tarihsel olarak ele alındığında, Fransa’da 17. yüzyıldan itibaren çeşitli ansiklopediler ve derlemelerde kamu yönetiminin tanımlandığı göze çarpmaktadır.53 Ancak bu çalışmalar, genellikle hukuk yaklaşımının özelliklerini taşımaktadır. Nitekim Bonnin de Kamu Yönetiminin İlkeleri adlı eserini hem hukuk hem bilim perspektifi ile kaleme alınmıştır. Ancak Fayol ile birlikte yönetim bilimleri (sciences administratives) sadece kamu yönetimlerinin değil, aynı zamanda her boyutta ve türdeki işletmeleri de kapsamaktadır. Çünkü Fayol’a göre bütün bu örgütlerin yönetim süreçlerine ihtiyaçları olup iyi çalışmaları için genel ilkelere ihtiyaçları vardır. Bu ilkeler manzumesine yönetsel doktrin (doctrine administrative) adını vermektedir.54 Yönetim bilimi (administrative science/science of administration) kavramının Fransa’daki en önemli taşıyıcısının Jacques Chevallier olduğuna değinilmişti. Fransız kamu yönetimi, İkinci Dünya Savaşı sonrası döneme kadar idare hukuku etkisinde olduğu için yönetim bilimi idare hukuku yanında bir yan disiplin olarak gelişmeye başladı. Fransız ders kitaplarına bakıldığında açıkça yönetim biliminin Amerikan kavramsallaştırmasından yola çıkılarak kamu yönetiminin içinin yeniden doldurulduğunu söylemek mümkündür. Özellikle siyaset-yönetim dikotomisi gibi ABD’nin temel sorunsalları üzerine 52 Birgül A. Güler, “Yönetim Bilimi ya da Kamu Yönetimi: Yöntembilimsel Özellikler Üzerine”, Türkiye’de Kamu Yönetimi ve Kamu Politikaları, Filiz Kartal (ed.), TODAİE Yayını, Ankara, 2011, s.9-44. 53 Bkz. Gilles J. Guglielmi, La notion d'Administration publique dans la théorie juridique française, de la Révolution à l'arrêt Cadot, LGDJ, 1991. 54 Henri Fayol, “La doctrine administrative dans l’Etat”, International Review of Administrative Sciences, S. 32, s. 115. 20  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi kurgulandığı görülmektedir.55 Chevallier dışında Georges Langrod gibi kamu hukukçularının da özelikle 1950’li yıllardan sonra yönetim bilimi adlandırmasını sahiplendiklerinin altını çizmek gerekir.56 Yönetim bilimi, 1950’li yıllardan itibaren hukuk fakültelerinde ve siyasal bilgiler okullarında (Institut d’Etudes Politiques) okutulmaya başlanmıştır.57 Kısaca, 1950’den günümüze kadar, Fransa’da yönetim bilimi etiketli pek çok esere, araştırmaya rastlanmaktadır. Fransa’da yönetim bilimi terminolojisini Fayol ile başlayan örgüt bilimi çizgisi ile anlamak mümkündür.58 Fayol ile başlatılabilecek çizgi, İkinci Dünya Savaşı sonrası dönemde “yönetim bilimi” kürsülerinin ortaya çıkışı ile somutlaşmıştır. Bu dönemde, Uluslararası Yönetim Bilimleri Enstitüsü’nde (IIAS) Fransa’nın daha aktif bir rol oynadığı düşünülecek olursa, hukuk ağırlıklı yönetim anlatımı tahtını Amerikan yaklaşımı etkisinde bir yönetim bilimi ile paylaşmaya başlamıştır. Ancak yönetim bilimi çizgisi Fransa’da çok da güçlü bir akım olarak devam etmemiştir. Bu çizgi, kamu yönetimini incelemenin aracı/yöntemi olarak ve devlet kavrayışına bağlı bir yönetim bilimi anlayışı olarak devam etmektedir. Bu da tarihsel olarak bir yandan hukuk diğer yandan siyaset bilimi içindedir. Kamu yönetimi teriminin ilgili sözlüklerde yer aldığı, kamu yönetimi terminolojisinin kullanıldığı ve Bonnin ile birlikte kamu yönetiminin ilkelerinin ortaya konulduğu bir ülke olan Fransa’nın yönetim bilimi ile özdeşleştiriliyor olması çelişkili bir durumdur. Fransa’da tarihsel olarak hukuk perspektifi altında, hem kamu yönetimi hem yönetim bilimi adları kullanılmaktadır. Ancak burada 1950’li yıllarda öne geçen örgüt bilimi yaklaşımı ile yönetim bilimi eşleştirilmiştir. Bu nedenle, Türkiye’deki alanyazında hakim olan yönetim biliminin salt Avrupalı, kamu yönetiminin ise salt Amerikalı olduğu değerlendirmesi doğru değildir. Bu iki kavramsallaştırma, iki tarafta da kullanılmakta olup, böyle bir genelleme yapılması başka bazı sorunlara yol açmaktadır. Kamu yönetiminin ABD’ye özgülenmesi/tapulanması da ilginçtir. Amerikalıların yönetimin “kamusal” yönünü vurgulamak ve güçlendirmek için kamu yönetimini tercih ettikleri düşünülebilir. Çünkü, burası daha kuruluşundan itibaren kamu yönetimi kavramına itirazın yoğun olduğu, devlet karşıtı geleneğin 55 Christian Rosser, Céline Mavrot, “Questioning the Constitutional Order: A Comparison of the French and the U.S. Politics–Administration Dichotomy Controversies After World War II”, American Review of Public Administration, 2016, C. 47, S. 7, s. 5. 56 Céline Mavrot, Christian Rosser, “Les sciences administrative: pérégrination des idées et luttes autour de l’appropriation d’un label”, Jahrbuch der Schweizerischen Verwaltungswissenschaften, December 2010. 57 Bernard Gournay, L’Administration, PUF, Paris, 1962, s. 5. 58 Can Umut Çiner, “Fransız Yönetim Düşüncesinin Gelişimi…”. Can Umut Çiner  Kamu Yönetimi Bilimi: Dün, Bugün, Yarın  21 sembol olduğu bir ülkedir. Buna karşılık, halen ABD üniversitelerinde kamu yönetimi ve kamu politikası bölümleri ayrı ayrı varlıklarını sürdürse de en iyi okullarında (ivy league) kamu yönetimi konusu başka pek çok alanın içinde erimiştir. Bu alanların başında siyaset bilimi ve kamu politikası gelmekte, ayrıca sağlık ve eğitim yönetimi gibi alanların kendine ait çok sayıda kamu yönetimi bilimi ortaya çıkardığı açıktır. Kısaca, artık gerçeklik farklı sektörlerin de içinde ele alınmaktadır. Amerikalı kamu yönetimci Dwight Waldo, Kaliforniya Üniversitesi Berkeley’de Kamu Yönetimi Bürosunun yöneticiliğini yaptığı sırada üniversite yöneticilerine hitaben yazdığı mektubunda, büro ile ilgili bazı temel değişiklikler önerir. Waldo, öncelikle büro kelimesi yerine enstitünün tercih edilmesi gerektiğine dikkat çeker. Büro, Waldo’ya göre hizmet veren bir kurum anlamına gelmektedir.59 Enstitü ise araştırma faaliyetlerini içermektedir. İkinci olarak, kamu yönetimi (public administration) yerine kamusal işlerin (public affairs) tercih edilebileceğini belirtir. Kamu yönetimi kelimesinin pek çok anlamı ve yorumu olduğunu, büronun mevcut faaliyetlerinin kamu yönetimi kitaplarında tanımlı olan faaliyetlerin ötesine geçtiğini belirtir. Ona göre, bu alan, kamu yönetimi, kamu politikası, siyaset ve kentsel-metropoliten işler olarak dörde ayrılmaktadır. Waldo, bu alanın hepsini kucaklayan bir adlandırmaya ihtiyaç olduğunu ve şimdilik bunların tümünü kamusal işler olarak tanımlamayı uygun bulduğunu belirtmiştir.60 Bu tartışmaların sonucunda Waldo, Berkeley’deki Enstitüsünün adını Devlet Çalışmaları (Governmental Studies) olarak belirler. Enstitü halen bu adı korumaktadır. Waldo’nun “kamu yönetimi” terminolojisinden rahatsızlık duyduğu, onun tam anlamıyla gerçekliği açıklamadığını düşündüğü açıktır. Çünkü ona göre kamu yönetimi sadece yapının adı olabilir; bir bilim dalının adı olamaz. Tam da bu nedenle Waldo, Kamu Yönetimi kuramına atıf yaparken baş harfleri büyük yazarken, yapıyı anlatırken küçük harflerle yazmayı tercih etmektedir. Waldo bunları yazarken, aynı dönem, Türkiye’de Cemal Mıhçıoğlu’nun eserine göndermeyle, kamu yönetiminin de başlangıç yılları olarak bilinir. Nitekim, Ankara Üniversitesi ile New York Üniversitesi arasındaki işbirliğiyle hukuk ağırlıklı çizgide olan okula, yani Mülkiye’ye, Amerikan yaklaşımı entegre edilir. Ancak bu yaklaşım her nedense Waldo’nun tercih ettiği yola değil Herbert Simon’un yönetim bilimi çizgisine yakındır. Yönetim bilimi, aslında Simon’un da aklında, Luther Gulick’den miras bir biçimde kavranmaktadır. Buna göre, kamu yönetimi ile özel yönetim arasında amaçlar ve vurgular bakımından 59 Dwight Waldo, UC Berkeley Bureau of Public Administration, 1960. 60 Waldo, 1961. 22  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi farklılık olmasına karşılık bu ayrımın yapay olduğunun, bu iki ada yönetim bilimi (science of administration) denilmesi gerektiğinin altını çizer.61 Simon, “İdaredeki Atasözleri” adlı makalesinde ve hemen ertesi yıl yayınladığı Yönetsel Davranış (Administrative Behavior) adlı eserinde POSDCORB’u eleştirir.62 Ona göre her bir yönetsel ilkeyle çelişen başka ilkeler bulunabilir. Ayrıca psikolojik ve ekonomik insanın birleşimi olarak yönetsel insanı öne çıkarır. Ona göre, örgütleri anlamanın anahtarı bireylerin karar alma davranışlarının analizinden geçer. Türkiye’de Mıhçıoğlu’ndan Kurthan Fişek’e Simoncu çizginin ağır bastığı açıktır. Aslında Fişek’e göre yönetim, insan ilişkisidir.63 Waldo, karşıtı Simon kadar Mülkiye’de öne çıkmamıştır. Bilindiği gibi, Amerikan kamu yönetimi disiplinin tartışıldığı Minowbrook konferanslarının 1968 yılında gerçekleştirilen birincisi Waldo’nun Syracuse Üniversitesine geçişi ile birlikte toplanmıştır. Toplantının iki ana eksenini Waldo ve Simon’un görüşleri belirlemiştir. Waldo, bürokratik etosun üzerinde demokratik bir değerin olması gerektiğini ve kamu yönetimine tarihsel, felsefi, siyasi yaklaşılabileceğini düşünmektedir. Buna karşılık, Simon karar verme konusunda örgütsel ve davranışsal yaklaşımlar ile ampirik sorgulamaları “management” ve sosyal psikoloji araçları ile birlikte içermeyi önermektedir.64 İlginç olan, Waldo ile Simoncu bakış arasında kamu yönetiminin ne olduğu ve çalışma alanının sınırları konusu, ilkinden elli yıl sonra yani 2018 yılında düzenlenen Minowbrook konferansında bile temel tartışma noktalarından biridir. Buna göre Simon’un yönetim bilimini arayan vizyonu karşısında, Waldo’nun kamu yönetimini büyük sorular etrafında ele alan normatif değerleri, kültürel kodların önemine ve daha geniş toplumsal dönüşümlere vurgu yapan pozisyonu gelmektedir.65 Amerikan kamu yönetiminin bu iki ana ekseninden yalnızca birinin Türkiye’ye transferi, bilgi alanında gerçekleştirilen transfer işleminin de eksik yapıldığını gösterir. Waldo’nun bilinirliği ve Türkiye’deki kamu yönetimi 61 Luther Gulick, “Next Steps in Public Administration”, Public Administration Review, 1955, S. 15, s. 74. 62 Herbert Simon, “İdaredeki Atasözleri”, (Çev. Mümtaz Soysal), AÜ SBF Dergisi, 1956, C. 11, S. 4, s. 85-109; Herbert Simon, Administration Behavior; A Study of Decision Making Processes in Administrative Organization, Macmillan, 1947. 63 Uzun yıllar Prof. Dr. Kurthan Fişek ile aynı odayı paylaşmış biri olarak, hocanın bu saptamasını ve savına defalarca şahit olduğumu belirtmeliyim. 64 T. Nabatchi, J. L. Carboni, Minnowbrook At 50: The Administration State in a Time of Revolutions, IBM Center for The Business of Government Washington, D.C., 2019, s. 11. 65 a.g.e., s. 19. Can Umut Çiner  Kamu Yönetimi Bilimi: Dün, Bugün, Yarın  tartışmalarına girişi, gerçekleşmiştir. 1990’lı yıllardaki kimlik krizi 23 tartışmalarıyla Adlandırma sorunu, alanın akademik örgütlenmesinde de kendisini göstermektedir. AÜ SBF Yönetim Bilimleri kürsüsünün örgütlenmesinde de yerini bulmaktadır. Gerçekten de kürsünün adının Yönetim Bilimleri (administrative sciences) olması tesadüf değildir. Yönetim Bilimleri, yönetimi bir bilim olarak ele alır; ancak bu bilimin özelliği birden fazla yönetsel gerçeklik olduğuna vurgu yapmasıdır. Bu nedenle, yönetim bilimlerinin bilim dallarından sadece biri kamu yönetimidir. Çünkü kurucuların aklında yönetimin sadece kamuya özgülenemeyeceği fikri vardır. Ayrıca Uluslararası Yönetim Bilimleri Enstitüsü’nün (IIAS) bundaki etkisi kritiktir.66 IIAS’ın kuruluş amacı, Enstitü statüsünün belirlendiği dördüncü maddede şöyle dile getirilmiştir: “IIAS, yönetimin bilimini (sciences de l’administration (fr.)) geliştirmeyi, kamu yönetimlerinin örgütlenmesini ve işleyişi iyileştirmeyi, yönetsel yöntem, tekniklerin mükemmelleştirilmesini, uluslararası yönetimin geliştirilmesini amaçlar.”67 IIAS, yönetim bilgisini, tüm disiplinlerin dahil edildiği, hukuk ile işletmecilik arasında bir dengenin sağlandığı bir yerden bilimi geliştirmeye çalışır. İkinci olarak uygulamaya dönük bir biçimde, kamu hizmetlerinin iyileştirilmesi, yöntemi ve tekniği konusunda araştırmalar yapılır. Enstitü, hem bilgi üretimine, hem reform yönetimine hem de karşılaştırmalı yönetime odaklıdır.68 Dünün yönetim biliminde adlandırma paradoksunun alanın mekansal kurgulanışından kaynaklandığı açıktır. Bütün bu transversal adlandırma öyküsünden şu çıkarılabilir: Genetik itibariyle devletin kuruluşuna bağlı olarak ortaya çıkan yönetsel incelemelere kamu yönetimi bilimi adı verilebilir. Ancak, yazının giriş kısmında da belirtildiği gibi, alanyazında bu adı kullananlar ya belirli tarihsel ve mekansal uğraklara özgüleyerek bu adı kullanmaktadır, ya da yeterince altını dolduramamaktadır. Bilgimiz dahilinde, kamu yönetimi biliminin, daha önce bu makaledeki kavrayışa benzer bir biçimde kapsayıcı tarihsel, toplumsal ve karşılaştırmalı bir yaklaşımla kullanılmadığı iddia edilebilir. 66 F. C. Mosher, “In the beginning was the word”. An American comment on the Administrative Sciences”, Revue Internationale des Sciences Administratives, 1958, s. 314; IIAS/IISA, Administration & Service 1930-2005, (Ed. Fabio Rugge, Michael Duggett), IOS Press, 2005. 67 a.g.e., s. 2. 68 Guy Braibant, “Institut International des Sciences Administratives. Une organisation non gouvernementale rassemblant de nombreux Etats et Organisations pour étudier et améliorer l’administration publique dans le monde”, IIAS/IISA Administration & Service 1930-2005, (Ed. Fabio Rugge, Michael Duggett), IOS Press, 2005, s. 2. 24  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi 2.2. Nesnenin Belirlenmesi Sorunu Bilimler dünyasında bir bilim dalı kurulacaksa, bunun ilk koşulu, o bilim dalının öğrenilmeye ve açıklanmaya değer kendine özgü bir “nesne”sinin ya da “konu”sunun olmasıdır. Alana “yönetim bilimi” adını verenlerin konu önerisi “yönetsel olgu”; alanın “örgüt(lenme) bilimi” olarak kurulmasını önerenlerin önerisi “örgütler”; alana “kamu yönetimi” adı verilmesini önerenlerin konusu ise “modern devletin yürütme organına bağlı olan idare” olmuştur. Tanımı gereğince yönetsel olgu bir “analiz nesnesi/birimi” olabilir ama bir bilim dalının nesnesi/konusu olamaz. Yönetsel olgu, bir analiz birimi olarak, çok farklı bütünler ve düzlemlerde araştırma konusu yapılabilir; ama bu durumda anlamını ait olduğu “konu”ya göre kazanacaktır. Başka bir deyişle konu, incelemenin yürütüleceği başat ekseni tayin edecek, diğer boyutlar daha sonra devreye girecektir. Eğer konu devlet ise araştırma birincil olarak siyasal eksende; piyasaya özgü işletme ise iktisadi boyutta; insanlararası ilişkiyse, psikolojik ve toplumsal ilişkilere açılıyorsa sosyolojik eksende, vb. kurulacaktır. Konu olarak yönetsel olgu, sektörü ya da ölçeği fark etmeksizin, toplumsal ve hatta genel olarak hayvanlar alemi dahil canlı varlıklar yaşamında araştırılabilecek genişlikte tanımlanabilir. Yönetsel olgu iki özne arasında bulunabileceği gibi tüm dünya insanlığı ölçeğinde de araştırma konusu edilebilir. Benzer biçimde bir araştırmacı yönetsel olguyu beş bin yıllık devlet olgusu olarak görebileceği gibi, başka biri herhangi bir örgütsel ilişki içinde de görebilir ya da başka biri için yönetsel olgu piyasa ilişkileri içinde belirirken başka bir araştırmacı için kamu sektörü dünyasında belirebilir. Yönetsel olgu böyle tanımlandığında belki en az iki özne arasındaki ilişkilerin ‘evrensel tanımı’ denebilecek bir önerme üretilebilir. Ama bu önermenin, saydığımız bütünleri açıklayabilecek güçte olması mümkün görünmemektedir. Çünkü sayılan bütünlerin psikolojik, fizyolojik, toplumsal, iktisadi, hukuksal, siyasal, vb. farklı kurucu boyutları olduğu açıktır. Gerçekliği kuran başlıca boyutları görülmez hale getiren önermelerin, gerçekliği açıklama gücüne sahip olabileceklerini beklemek, mantıksal olarak anlamlı değildir. Örgüt biliminin konusunu oluşturan “örgütler”, yönetsel olgudan farklı olarak, elimize “analiz birimi” değil, doğru olarak “araştırma nesnesi/konusu” vermektedir. Bu dal, bilindiği gibi, yönetme süreçleri sorununu da içerir; böylece ‘yönetim bilimleri’ (administrative sciences) ve işletme bilimleri (management sciences) adı verilen çalışma alanlarını da temsil etme gücü kazanmaktadır. Örgüt bilimi bakımından sorun, modern kapitalist toplumun temel bir siyasal tartışmasını aşamamasıdır. Üretilen bilgi, toplum çıkarları ile piyasa çıkarları arasında özdeşlik varsaymakta, önerilen bilim alanı bilimsellikten uzaklaşıp ideolojik işlev yüklenmektedir. Can Umut Çiner  Kamu Yönetimi Bilimi: Dün, Bugün, Yarın  25 Kamu yönetimi adlı bilim alanına gelince, bu adlandırma da bilimin “konu”sunu işaret etme yeterliğine sahiptir. Sorun, konu olarak kamu yönetiminin tanımlanışında gizlidir. Yerleşik tanım modern toplumla sınırlandırılmış, kamu yönetimi Cemal Mıhçıoğlu’nun çok iyi ifade ettiği gibi “yürütme organına bağlı idare aygıtı” diye tanımlanmıştır. Bir anlayış ve yaklaşım olarak kamu yönetimi kuruluşundan beri nasıl bir disipliner konumda olduğu tartışılan, bir diğer deyişle kendine ait, hukuk, siyaset ve işletmecilikten ayrı, bağımsız bir inceleme nesnesinin olup olmadığının sorgulandığı bir bilim dalı olarak farklı ülkelerdeki gelişim çizgisine göre şekillenmektedir. Uzun zaman bilim alanının diğer komşu çalışma alanlarına karşı ve onların yanında özerkliği tartışması ile eğitim ile öğretimi konusunda bu farklı tarihsel dilimlerde farklı mücadele gerçekleşmiştir. Kameral dönemin akabinde kamu yönetimi biliminin mücadelesi hukuk ile Amerikan hegemonyası ile birlikte de örgüt bilimiyledir. Sözgelimi Mıhçığolu, Yönetim Bilimi adlı ders notlarında kamu yönetimini şöyle tanımlamaktadır: “Bir bilim dalı olarak “kamu yönetimi” yürütme örgeninin yönetsel sorunları üzerinde durur. Yasama kuruluşları ile yargı kuruluşlarının da yönetsel sorunları bulunmakla birlikte, bu örgütler, taşıdıkları özellikle dolayısıyla yönetim biliminin ilgi alanı dışında bırakılmışlardır.”69 Bu tanım, modern anayasal kuruluşun kuvvetler ayrılığına oturmakta, yasama ve yargı alanlarını dışarıda bırakmaktadır. Tanım, bir bilim dalı kuracak nitelikte zaman ve mekan kapsayıcılığı olmadan yapıldığı için, yalnızca 20. yüzyıl devletlerine özgü “yönetsel devlet” (administrative state) türünün yükseldiği dönemin ihtiyaçlarını karşılamak üzere üretildiği için, bir bilim dalı inşa edecek yeterlikte “konu” önermekten uzaktır. Mülkiye gibi, devlete yönetici yetiştiren ve hukukun egemen olduğu bir okulda, kamu yönetimi devletin sınırlı bir açıdan ele alınması ile tanımlanmıştır. İşte Türkiye’de kamu yönetimini bir bütün olarak görememe sorununun en önemli nedenlerinden biri, bir grup Amerikan yaklaşımının sorgusuzca transfer edilmesidir. Ancak buradaki ilk saptama kamu yönetimini bu şekilde indirgemenin Amerikan yaklaşımlarından sadece birisi olmasıdır. Türkiye’ye transfer edilen yaklaşım budur. İkincisi, bu kavrayışın Türkiye’ye uygun olup olmadığı tartışılmamıştır. Mülkiye’nin geleneğine dikkatlice bakılsa, bu yaklaşımın bünyeye uygun olmadığı açıkça anlaşılacaktır. Üçüncü saptama, kamu yönetimi biliminin yöntemine ilişkindir. Yöntem, yönetim konusunda 69 Cemal Mıhçıoğlu, Yönetim Bilimine Giriş, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Ders Notları, Ankara, 1989. 26  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi yaklaşımların çeşitliliği ve farklı disiplinlerin etkisi nedeniyle karmaşık gibi görünebilir. Çünkü aktarma olan kavrayış basitleştirilerek bünyeye girmektedir. Kamu yönetiminin, bir bilimin nesnesi/konusu olup olamayacağı bugünden geçmişe bakıldığında önemli bir sorudur. Ancak artık, elimizdeki gelişkin alanyazına ve incelediğimiz nesnenin dinamizmine bakıldığında, bu akademik sorunun sorulması bile genetik olarak devlete bağlı ortaya çıkmış bir bilim dalına haksızlık olur. Bu nedenle yönetsel olgunun ve olayın incelenmesi, elbette tarih boyunca ve farklı yönetme tarzlarına göre diğer ekonomik ve toplumsal koşullar ekseninde değişmektedir.70 Daha basit bir deyişle, dünya düzeni karmaşıklaştıkça yönetim faaliyetleri ve insanların yaşadığı devlet düzeninin sınırları ve konusunu ele alma zorunluluğu doğmuştur. Bu nedenle kamunun yönetim tarzlarının kendisi eski olmakla birlikte, araştırmaya ve öğrenime konu olması diğer bilimler gibi yenidir. Kamu yönetimi biliminin nesnesinin tayini konusunu netleştirmek gerekir. Organik yani organlara ve yapıya odaklı bakış açısına göre, yönetimin nesnesi kamu yönetimidir. Bu bakış açısının sorunu, kamu ile özel yönetim arasındaki sınırların net olmamasıdır. Kıta Avrupası kaynaklı olarak bir yandan hukuk bakış açısından etkilenen bu görüş, öte yandan kamu yönetiminin Amerikan etkisiyle değişimi karşısında örgüt bilimi ve kamu politikası ile arasına mesafe koyamamıştır. Organik bakış açısının karşısında yer alan işlevsel bakış açısına göre, yönetim hem kamuda hem özel sektörde olabilecek bir örgütlenme biçimidir. Bu bakış açısı, zorunlu olarak yönetimin içini ve perspektifini genişletmektedir. Bu bakış açısına göre, yönetsel olgu ve olay her yerdedir. Bir yandan örgüt bilimi perspektifine oturan bu yaklaşım öte yandan yeni kamu işletmeciliği gibi akımların etkisinde kalmıştır. Ayrıca yönetim, işleri sevk ve idare etmekten farklı bir şeydir. Sadece karar ve karar sürecine odaklanan bu bakış açısı yönetim biliminin sınırlarını genişleterek yok etmektedir. Bu iki bakış açısı arasında sentetik bir yaklaşım izlemek ya da bu iki yaklaşımın bileşkesini almak mümkün müdür? Bize göre bu yaklaşım da hatalı olacaktır. Çünkü hem kamu yönetimini hem de örgütleri inceleyebilen bir kamu yönetimi biliminin nesnesi genişletilmiş, odağı kaymış olur. Bu da zorunlu olarak moda çalışma alanlarına ya da olgulara göre kurgulanacağından ortadaki bilimsel açıklama sorunu her geçen gün daha da büyüyecektir. 70 Disiplin, sorunları sınıflandırma, örgütleme, öğretme ve önceliklendirerek sıralama meselesidir. Disiplin, bilgi alanının kristalleşmesini ve istikrarlı hale dönüşmesini sağlar. Ancak zamanla disiplinler, doğar, dönüşür, biçim değiştirir, kaybolur ya da ölürler. Gerard Fourez, “Les Disciplines Scientifiques: Un Magnifique Patrimoine Culturel”, Approches didactiques de l’interdisciplinarité, (Ed. Gérard Fourez), De Boeck Universite, 2002, s. 6667. Can Umut Çiner  Kamu Yönetimi Bilimi: Dün, Bugün, Yarın  27 2.3. Yöntem Sorunu Her bilim dalının konusu, metodolojiyi tayin eder. Kamu yönetimi biliminin konusu devlet olduğuna göre bu konunun araştırılmasında nasıl bir yöntem izlemek gerektiği sorusunu da açıklığa kavuşturmak gerekir. “Devleti/kamu yönetimini var eden unsurlar çokludur; yöntemi de çoklu olmalıdır görüşü,” 19. yüzyıl sonunda dile getirilmişti. Sonuç, çok sayıda devlet bilimi olacağının kabulüydü. Bunu ileri sürenler Alman kamu hukukçuları idi. Sonuçta temel unsur “hukuk”tur diyenler, George Jellinek ve Hans Kelsen gibi, genel kamu hukuku kavrayışı üzerinden hareket etmişlerdi. Bu ikisi Kantçı eleştirel kuramcılardı. Temel unsuru tarihsel-toplumsal diye görenler, Lorenz Von Stein ve Max Weber gibi, sosyolojik bir perspektifle hareket etmişlerdi. Bu nedenle de pozitivizmden yorumsamacılığa kadar açılmalarına neden oldu. Konuyu yönetimi gerçekleştirmek/başarmak olarak görenler işletmeciliğe/menajeryalizme, örgütlenmeyi gerçekleştirmek/başarmak diyenler ise örgüt biliminde kendilerini konumlandırdılar. Özellikle örgüt biliminde tüm yöntemler, diyalektik materyalizm dahil, kullanıldı.71 Aslında kamu yönetimi bilimindeki saçılma, daha önce devlet bilimi tartışmalarında yaşanmıştı.72 Yönteme dair iki temel açıklamadan söz edilebilir. Bunlardan birincisi, kamu yönetimi bilimine bir yöntem dayatılamayacağını iddia edenlerdir. Çünkü devletin incelenmesi yönetsel olgudan daha karmaşık, onu aşan ve çok bilimli doğası gereği farklı araştırma tekniklerini içermektedir. Diğeri ise, kamu yönetim biliminin kendine ait bir metodolojisi olması gerektiğini savunmaktadır. Ancak böyle bir yaklaşımı savunan ve sürdüren de genellikle yoktur. Sonuçta, yöntem konusunda alanın kendi içindeki tartışmaları, sosyal bilimlerin her alanına özgü niteliktedir. Benzer bir tartışma, rahatlıkla siyaset bilimi açısından da yapılabilir. Şimdi bu sorunu çözmek için ilk adım “biz neyi öğrenmek istiyoruz?” sorusunu cevaplamaktan geçmektedir. Yönetimi bir bilim olarak ortaya çıkış koşullarına ve mekanına göre çözümlemek, sınıflandırmak gerekir. Türkiye’de bu sınıflandırma yeterli derecede yapılamadığından ortaya, yönetim bilimi diye bir çalışma olmadığından başlayarak ya da kuramın olmadığı ya da yapılamazlığı, kavramların yerli yerine oturtulamadığı, yöntemin belirsiz olduğu muğlak-zayıf bir çalışma alanı olduğu iddiaları ortaya atılmıştır.73 Bize göre, söz 71 Bkz. Stewart Clegg, Power, Rule and Domination. A Critical and Empirical Understanding of Power in Sociological Theory and Organizational Life, Routledge, 1975. 72 Turan, a.g.e. 73 Örsan Akbulut, "Kamu Yönetiminde Kuramın Yokluğu ya da Yapılabilirliği Üzerine Yöntemsel Bir Tartışma" Amme İdaresi Dergisi, 2006, C. 39, S. 4; Ahmet Alpay Dikmen, “Sunuş”, Quo Vadis Kamu Yönetimi, (Der. V. Erat, C. Ekiz, İ. Arap), Nika Yayınları, 2018, s. 12. 28  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi konusu iddialar, temelsizdir ve kanıtlanamamıştır. Sözgelimi H. G. Frederickson, 1970’li yılların ortalarında bu görüşe sahip olanlardan biridir. Ancak o, görüşünü şu şekilde temellendirmektedir; kamu yönetimi bir sosyal bilim olmayıp bir disiplindir. Kamusal sorunlara ilişkin bir sosyal bilimin uygulamasıdır. Bir meslek alanıdır, çalışma alanıdır. Kamu yönetimi ona göre, disiplinleri birleştirip, ilgili taraflarını alarak kamusal sorunların çözümünde uygulamaktadır. 74 Kamu yönetim bilimi, patolojik bir biçimde çalışma alanının değersiz olduğu iddialarına rağmen, son derece yetkin akademisyenlere ve söz konusu akademisyenlerin değerli eserlerine sahiptir. Bir kere, alanı değersiz görenlerin savları net değildir. Bu nedenle, kabaca bunun nedenleri üzerine düşünüldüğünde, değersizleştirmenin bilinçli bir akademik tavırdan mı yoksa siyasal bir konumlanmadan mı ortaya çıktığı da açık değildir. Genellikle yönetim üzerine ya da kamu yönetimi üzerine çalışmak moda akademik çalışmalar içinde değerlendirilmediğinden ve siyasal pozisyon olarak da bir anda mevcut kamu yönetimi uygulamalarını meşrulaştırır pozisyona düşme riskinden ötürü daha az tercih ediliyormuş gibi bir algı söz konusudur. Oysa ki Türkiye’de kabaca 115 Kamu Yönetimi Bölümü ve Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü ve 1490 akademisyen bulunmaktadır.75 Kaldı ki, papaza kızıp oruç bozulmaz. Kötü yönetim ve yöneticilerden vatandaş olarak şikayetçi olmamız, onların uygulamalarını onaylamamamız bu nesneyi incelemememiz veya daha iyi bir kamu yönetimi üzerine düşünmememiz gerektiği anlamına gelmez. Eğer tarih böyle akıyor olsaydı, yönetim düşüncesi ve kamu yönetimi bilimi diye bir çalışma alanı bugün var olmazdı. Böyle bir çalışma alanının olmadığını belirtenler, daha doğrusu adlandırmaya, alanın komşu disiplinlerle olan etkileşimine bakanlar ve kendi kavram ve kategorilerinin olmadığını iddia edenler varsayımsal olarak alanın adını kamu yönetimi olarak aramaktadır. Ancak ne Fransa’da ne de Almanya’da kamu yönetimi diye bir araştırma alanı ya da bölümü olmaması, ya da son derece az olması gerekçe gösterilerek kamu yönetiminin olmadığı iddiası en basit tabirle totolojiktir. Halbuki, bir çalışma alanının adı, bu metinde de gösterildiği gibi tarihsel olarak değişmekte ve ülkeden ülkeye farklılık gösterebilmektedir. Ya da ilgili alan başka disiplinlerin içinde, kesişiminde veya kıyısında olabilir. Ancak incelenen nesne sabittir. Bunun yanı sıra, çalışma alanının “sorunlu olduğunu” ise alanyazında iddia etmeyen neredeyse yoktur. Çünkü alan ve sorunlar zaman ve mekana göre 74 H. G. Frederickson, “The Lineage of New Public Administration”, Administration & Society, 1976, C. 8, S. 2, s. 152. 75 Rakamlar, Vahide Feyza Urhan ile Murat Yılmaz’ın bu kitaptaki ilgili bölümünden alınmıştır. Can Umut Çiner  Kamu Yönetimi Bilimi: Dün, Bugün, Yarın  29 dinamiktir ve sorun sosyal bilimlerin sorunu olarak görülebilir. Bir disiplinin kendi sorun alanlarını sürekli olarak değerlendirmesi, en azından yarım yüzyıldır bir ders konusu olacak şekilde kendisi araştırıyor olması bir yetkinlik, üstünlüktür. Dahası, kurumsal bir kamu yönetimi biliminden de söz edilir. Bilimsel toplantıların, sempozyumların ve çalıştayların konusu-nesnesi kamu yönetimidir, devlettir. İncelemenin içeriği kamu politikası, kamu örgütleri, kamusal ilişkiler, kamu personeli vb. kısaca kamu dünyasıdır. 2.4. Kuram Sorunu Kamu yönetimi bilimi, devlete ilişkin bilimsel bilgi üretir. Böyle tanımlandığında, teknik bilgi üreten bir yerden ziyade daha siyasal bir yerde konumlanır. Büyük sorun, tarih boyunca, bütün kamu yönetimi gerçekliklerini topyekün bir şekilde açıklamak mümkün olamayacağı için ve bunu aramanın başlı başına bir evrensellik iddiası taşıması kendi içinde sorunlu olabilir. Alanın adını kameralizmden günümüze kadar kamu yönetimi bilimi olarak tanımlamak başka düzeydir, hepsine kuramsal bir elbise giydirmeye çalışmak başka bir şeydir. Bu noktada karşılaştırmalı kamu yönetimi akımı hatırlanabilir. Çünkü klasik yönetim biliminin her yerde geçerli yönetsel ilkeler arayışı 1960’lı yıllardan sonra sarsılmaya başlamış, bu türden ilkelerin uygulama odaklı bakış açısını yansıttığı düşünülmüştür. Aynı dönemde gerek Simon gerekse kültürel öğelerin öne çıkarılması bunda etkili olmuştur. Ancak asıl neden kalkınma yönetiminin yeni bağımsızlığını kazanan ve diğer azgelişmiş ülkelerde oluşturmak istediği siyasetten arındırılmış, birinci dünyaya bağımlı bir yönetsel mekanizma kurma çabasıdır. Böyle bir mekanizmanın aracı da karşılaştırmalı kamu yönetimi gibi akımlar aracılığıyla inşa edilebilecek bir kuram aracılığıyla olabilir. Bu akım, bir kuram arayışında olup, uygulamanın bilgisini üretme dürtüsüne sahiptir.76 Çünkü amaç azgelişmiş ülkeleri kalkınma yönetimi aracılığıyla yönetmektir. Bu yönetim için her yerde geçerli bazı ilkelerin aranması da bizatihi bir kuram çabasıdır. Bu yönüyle azgelişmişlere yönelik bir kuramdan çok reçete ya da rehberden söz edilebilir. Nitekim yapısal uyarlama, iyi yönetişim, kalkınma yönetişimi dönemi de bu reçete oluşturma akımını doğrular nitelikte aynı çizgiyi sürdürmektedir. Alanyazında kamu yönetimi kuramları adı altında yapılan birinci dünyaya ait sınıflandırmalara bakıldığında, Anglo Amerikan geleneği daha çok örgüt kuramlarını kendine temel alırken, Kıta Avrupası geleneği bu yaklaşımın önüne sadece kameralizmi ve hukuk birikimini koymaktadır. Kısaca ikisi de 20. 76 Ralph Chandler, Jack C. Plano, The Public Administration Dictionary, 2. Edition, 1988, s. 15-16. 30  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi yüzyılda örgüt bilimi paydasında buluşmaktadır. 1980’lere kadar da bu paydada hareket etmekte, Yeni Kamu İşletmeciliği akımı ile tekrar kamu yönetimi gerçekliğine geri dönülmektedir. Genel değerlendirmeler ışığında, kuram sorununa ilişkin çeşitli sorular üretilmektedir. Kaldı ki bu sorular alanımızın kuramsal olarak yetkinleşmesine de katkı sağlayabilir. Örneğin, zamandan ve mekandan bağımsız evrensel bir kamu yönetimi kuramı yerine özgüllükleri de hesaba katacak farklı kamu yönetimi kuramlarından söz etmek mümkün müdür?77 Dahası, ikincisi, bir kamu örgütleri kuramından söz edilebilir mi? Her ne kadar Denhardt bir sınıflandırma çabası içine girmiş olsa da sonuçta başarılı olduğunu söylemek mümkün değildir. Çünkü söz konusu sınıflandırmanın özü örgüt kuramlarının kamuya aktarılmasından ibarettir.78 Buna rağmen, kuram üzerinde düşünmeye devam etmek ve çeşitli önerilerde kuramsal zenginliği arttırmaya çalışmak, bu alanın bilgisini üretmeye çalışan biz akademisyenlerin öncelikli hedeflerinden biri olmalıdır. 3. Sonuç Yerine: Yarının Kamu Yönetimi Bilimi Aslında dünün ve bugünün kamu yönetimi bilimi içinde açıklamaya çalıştığımız, temel olarak kamu yönetimi biliminin kör noktalarını ortaya koymaktı. İşte alanımızı mercek altına alan bu giriş yazısında olabildiğince özlü bir biçimde ve Türkiye’den bakarak kamu yönetimi bilimi alanının sorunları saptanmaya çalışılmıştır. Türkiye’de dünün ve bugünün kamu yönetimi bilimi transfer özü nedeniyle kimi durumlarda kamu yönetimi gerçekliğini yansıtmaktan uzaktır. Başka bir ifadeyle, Türkiye’de kamu yönetimi biliminin hangi ülkedeki kamu yönetimi gerçekliklerinin modellenmesi ile elde edildiği kabaca ortadadır. Bu nedenle şimdi yapılması gereken, geleceğin kamu yönetimi bilimini inşa etmektir. Geleceğin kamu yönetimi biliminin, hangi ihtiyaçların karşılanması ve hedeflerin gerçekleştirilmesi için kurgulanacağına karar verilmelidir. Bu da öncelikle somut gerçekliğin boyutlarının kavranması ile başlar. Bu boyutlar, yapı ve işlevin değerlendirilmesiyle ortaya çıkar. Kamu yönetimi gerçekliğini açıklamaya çalışanların, neyi neden yaptıklarını açıklamaları zorunludur. Çünkü disiplinin içinde neyin, neden 77 Örneğin, William L. Morrow, yönetsel kuram adı altında tanımlayıcı, kuralcı, normatif, varsayımsal, araçsal olmak üzere beşli bir sınıflandırma yapmaktadır. William L. Morrow, Public Administration: Politics, Policy, and the Political System, 2. Edition, Random House, New York, 1980. 78 Robert B. Denhardt, Thomas L. Catlaw, Theories of Public Organizations, 7. Edition, Cengage Learning, 2014. Can Umut Çiner  Kamu Yönetimi Bilimi: Dün, Bugün, Yarın  31 yapıldığının anlatılması gerekmektedir. Bu kitap, böylesi bir sorgulamanın ilk ayaklarından birini oluşturması nedeniyle önemli bir işlevi yerine getirecektir. Sonuçta, Türkiye’de kamu yönetiminde nesneyi belirleyememe sorunu artık geçmişte kalmıştır. Aktarmacılık sorunsalı, azgelişmişliğin ve bağımlılığın sonucu olarak ortaya çıkmıştır. Buna benzer sorunlar, şüphesiz farklı bilim alanlarında da bulunmaktadır. Bu nedenle, kamu yönetiminde kimlik bunalımı üzerinde durmak, alana faydalı olmaktan çıkmıştır. Bir diğer deyişle, kamu yönetiminin bunalımı araştırmacıların tasarladığı, arzuladığı ya da siyasal bir nesne olarak tayin ettiği kamu yönetiminin içindedir. Özcesi, yarının kamu yönetimi için şunlar söylenebilir: 1. Dünün kamu yönetimi bilimi retrospektifti. Kısaca dünde ne varsa onu özetlemeye çalıştı. Ancak dünün eksiklerine, yanlışlarına değil genel anlatıya, kanıya uyuyordu. Dünün kamu yönetimi bilimi içinde, eksikleri, yanlışları, açmazları saptayan araştırmalar dışında artık yarının kamu yönetimi biliminin ihtiyacı prospektif olandır. 2. Kamu yönetimi biliminin nesnesi devlettir. Yönetsel olgu ve yönetsel işlev, bilgi alanı ve eylem, farklı adlandırmalarla karşılansa da kamu yönetiminin dününü ve bugününü anlamayı muğlaklaştırmıştır. Çünkü bu çizgi, içinde temel olarak devlet yönetimini de barındırır. Kamu yönetimi biliminde, zamana ve mekana göre değişen devlet yönetiminden başlayarak veriler tanımlanmalı ve yorumlanmalıdır. Ancak bunları açıklayarak aynı zamanda eylem yolları da belirlenmeli, uygulamanın önüne geçilmeli ve sonuçlar kullanılabilir hale getirilmelidir.79 3. Kamu yönetimi biliminde, gelişmiş ve azgelişmiş ülkeleri, bunların bugününü ve geçmişlerini kuram ile uygulama arasında bir çelişki görmeden ele almak gerekir. Bu bağlamda Türkiye’nin gelecekteki yönetsel ihtiyaçları saptanarak, bunlara ilişkin araştırma ve politika geliştirmenin yollarını sağlayacak bilimsel araştırmaların desteklenmesi önemlidir. Bunun için yönetim danışmanlığı kısmında genellikle saklı kalan araştırma raporlarının bilgisinden de faydalanılmalıdır. Ayrıca TÜBİTAK ve benzeri araştırma kurumları bünyesinde yürütülmüş araştırma projelerinin sonuçları üzerinden kendi çalışma alanımızın ve geleceğin ihtiyaçlarının değerlendirilerek yön verilmesi önemlidir. 79 Bu konuda Langrod’nun değerlendirmeleri önemlidir. Bkz. Georges Langrod, “La Science administrative et sa place parmi les sciences voisines”, Traité de Science Administrative, Mouton, Paris, 1966, s. 121. 32  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi 4. Türkiye’de TODAİE benzeri kurulacak yeni bir yönetim okulunda, var olan yönetim okulu mirası ve karşılaştırmalı örnekler göz önünde bulundurularak geleceğin kamu yönetimi bilimini inşa edecek bir örgütlenme ve müfredat belirlenmelidir. 5. Kamu yönetimi biliminden söz ediliyorsa bu artık bir bilimsel topluluğun ortak devlet nesnesine ve buna binaen farklı devlet gerçekliklerine dayanmalıdır. Bu bir yandan kamu yönetimi disiplini çekirdeği içinde kalmalı ama aynı zamanda farklı disiplinlerin içinde nesnenin durumu konusunda bir buluşma noktası olmalıdır. İşte SBFMülkiye’nin Yönetim Bilimleri kürsüsü bu ortak paydada önemli bir rol oynayacaktır.80 Kaynakça Akbulut, Örsan, "Kamu Yönetiminde Kuramın Yokluğu ya da Yapılabilirliği Üzerine Yöntemsel Bir Tartışma" Amme İdaresi Dergisi, 2006, C. 39, S. 4, s. 159-193. Anderton, Francis R., “Administrators-Imperial and Local”, Public Administration, 1923, C. 1, S. 1, s. 17-21. Azimi, Vida, “La place de l’université dans la formation administrative en France”, La Revue Administrative, 2005, S. 348, s. 609-623. Bilgin, Pınar ve Tanrısever, Oktay F., “A Telling Story of IR in the Periphery: Telling Turkey About The World, Telling the World About Turkey”, Journal of International Relations and Development, 2009, C. 12, S. 2, s. 174-179. Bonnin, Charles Jean, Principes d'administration publique pour servir à l'étude des lois administratives: et considérations sur l'importance et la nécessité d'un code administratif; suivies du projet de ce code, 2e éd., Paris, Clement Frères, 1809. Braibant, Guy, “Institut International des Sciences Administratives. Une organisation non gouvernementale rassemblant de nombreux Etats et Organisations pour étudier et améliorer l’administration publique dans le monde”, IIAS/IISA Administration & Service 1930-2005, (Ed. Fabio Rugge, Michael Duggett), IOS Press, 2005. Chandler, Ralph, Plano, Jack C., The Public Administration Dictionary, 2. Edition, 1988. Chevallier, Jacques, Science Administrative, 4. Edition, PUF, Paris, 2007. 80 Benzer bir çağrı yazarın bir başka makalesinde de vardır. Bkz. Can Umut Çiner, "Fransa'da Kamu Yönetiminin Gelişimi ve Mülkiye”. Can Umut Çiner  Kamu Yönetimi Bilimi: Dün, Bugün, Yarın  33 Clegg, Stewart, Power, Rule and Domination. A Critical and Empirical Understanding of Power in Sociological Theory and Organizational Life, Routledge, 1975. Çankaya, Mücellitoğlu Ali, Mülkiye Tarihi ve Mülkiyeliler (I. Cilt Tarihçe), 18591949, Örnek Matbaası, Ankara, 1954. Çiner, Can Umut, “Güncel Fransız Yönetim Yazını”, Memleket Siyaset Yönetim, 2008, S. 8, s. 149-165. Çiner, Can Umut, “Fransız Yönetim Düşüncesinin Gelişimi: Polis Biliminden Örgüt Bilimine”, Amme İdaresi Dergisi, 2009, C. 42, S. 1, s.1-22. Çiner, Can Umut, “Sömürgecilikten İşbirliğine Kamu Yöneticilerinin Yetiştirilmesi: Ulusal Yönetim Okulu (ENA) Deneyimine Farklı Bir Bakış”, Amme İdaresi Dergisi, 2012, C. 45, S. 4, s. 51-71. Çiner, Can Umut, Olgun, Burcu, “Neo-Weberyen Devlet: Yeni Kamu İşletmeciliği Reformları İçin Yeni Bir Tartışma", Kamu Yönetiminde Paradigma Arayışları: Yeni Kamu İşletmeciliği ve Ötesi, (Ed. Ö. Köseoğlu, M. Z. Sobacı), Dora, 2015, s. 205-230. Çiner, Can Umut, “Kamu Politikaları: Perspektifler, Temalar ve Tezler”, Türkiye'de Kamu Politikaları: Güncel Konular ve Eğilimler, (Ed. Can Umut Çiner), AÜ SBF-KAYAUM Yayınları, Ankara, 2020, s. 1-34. Çiner, Can Umut, "Fransa'da Kamu Yönetiminin Gelişimi ve Mülkiye", Türkiye'nin Modernleşme Süreci ve Mekteb-i Mülkiye, (Yay. Haz. O. Çelik, C. U. Çiner, A. Pekel), AÜ SBF Yayınları, Ankara, 2021, s. 341-349. Çiner, Can Umut, “Kamu Yönetimi Bilimine Giriş”, (Ed. Hasan Yaylı), Türk Kamu Yönetimi, Orion Kitabevi, Ankara, 2021. Dahl, Robert, “The Science of Public Administration: Three Problems”, Public Administration Review, 1947, C. 7, S. 1, s. 1-11. Denhardt, Robert B., Catlaw, Thomas L., Theories of Public Organizations, 7. Edition, Cengage Learning, 2014. Dikmen, Ahmet Alpay, “Sunuş”, Quo Vadis Kamu Yönetimi, (Der. V. Erat, C. Ekiz, İ. Arap), Nika Yayınları, 2018. Drago, Roland, Science Administrative: caractères généraux de la science administrative, les structures administratives, Licence 4è année 1970-1971, Les Cours de Droit, Paris, 1971. Elgar, Edward, “Introduction”, Modern State and Its Study: New Administrative Sciences in a Changing Europe and United States, (Ed. Walter J. M. Kickert, Richard Stillmann II), 1999. Ergin, Burhan, “Rasyonalizasyon”, İdare Dergisi, 1945, C. 16, S. 172, s. 29-59. Fayol, Henri, “La doctrine administrative dans l’Etat”, International Review of Administrative Sciences, 1966, S. 32, s. 114-133. 34  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Fayol, Henry, “The Administrative Theory in The State”, (Trans. by Sarah Greer), Papers on the Science of Administration, (Ed. Luther Gulick ve L. Urwick), Institute of Public Administration, New York, 1937. Fişek, Kurthan, Yönetim, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, Ankara, 1979. Fourez, Gerard, “Les Disciplines Scientifiques: Un Magnifique Patrimoine Culturel”, Approches didactiques de l’interdisciplinarité, (Ed. Gérard Fourez), De Boeck Universite, 2002. Frederickson, H. G., “The Lineage of New Public Administration, Administration & Society, 1976, C. 8, S. 2, s. 149-174. Frederickson, H. G., “Toward a Theory of the Public for Public Administration”, Administration & Society, 1991, C.22, S.4, s. 395–417. Fukuyama, Francis, “Why There is No Science of Public Administration”, Journal of International Affairs, 2004, C. 58, S. 1, s. 189-201. Gorvine, Albert, Amme İdaresi Notları, (Çev. Mümtaz Soysal), Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi-New York Graduate School of Public Administration and Social Service, Ankara, 1956. Göktürk, Hüseyin Avni, Miras Hukuku, SBF Yayınları Yayın No.1, Ankara, 1937. Guglielmi, Gilles J., La notion d'Administration publique dans la théorie juridique française, de la Révolution à l'arrêt Cadot, LGDJ, 1991. Gulick, Luther, “Next Steps in Public Administration”, Public Administration Review, 1955, S. 15. Güler, Birgül A., Türkiye’nin Yönetimi Yapı, İmge Yayınları, Ankara, 2010. Güler, Birgül A., “Önsöz”, Kurthan Fişek, Yönetim, 3. Baskı, Kilit Yayınları, Ankara, 2010, s.13-25. Güler, Birgül A., “Yönetim Bilimi ya da Kamu Yönetimi: Yöntembilimsel Özellikler Üzerine”, Türkiye’de Kamu Yönetimi ve Kamu Politikaları, Filiz Kartal (ed.), TODAİE Yayını, Ankara, 2011, s.9-44. Hatch, Mary Jo, Organizations. A Very Short Introduction, Oxford, 2011, s. 7-11. Monnier, François, Administration. Vérités et fictions, Economica, Paris, 2007. Nations Unies, Manuel D’Administration Publique. Les Conceptions et les pratiques contemporaines et les pays en voie de développement, New York, 1964. Hatipoğlu, O. Gökhan, “Alexander Hamilton ve Hamiltonculuk”, Amme İdaresi Dergisi, 2013, C. 46, S. 4, s. 67-92. Heper, Metin, Modernleşme ve Bürokrasi. Karşılaştırmalı Kamu Yönetimine Giriş, Sosyal Bilimler Derneği Yayınları, Ankara, 1973. Heper, Metin, Bürokratik Yönetim Geleneği, ODTÜ Yayınları, Ankara, 1974. Keskin, Nuray E., “Türkiye’de Yönetim Biliminin Gelişimi: 1870-1910”, Amme İdaresi Dergisi, 2008, C. 41, S. 4, s. 1-22. Can Umut Çiner  Kamu Yönetimi Bilimi: Dün, Bugün, Yarın  35 Laborier, Pascale, “La «bonne police». Sciences camérales et pouvoir absolutiste dans les Etats allemands”, Politix, 1999, C. 12, S. 48, s. 7-35. Lalumière, Catherine, Science Administrative, 1973-1974, Centre d’Etudes et de Recherches de Science Administrative, Paris, 1974. Langrod, Georges, “La science de l’administration publique en France au 19éme et au 20éme siècle, Aperçu historique et état actuel - I”, La Revue Administrative, 1961, S. 79, Janvier - Février, s. 5-11. Langrod, Georges, La Science et l’enseignement de l’administration publique aux Etats-Unis, A. Colin, Paris, 1954. Langrod, Georges, "La science de l'administration publique (esquisse historique)", Studi in onore di Silvio Lessona, 1963, C. 2, Bologna: Zanichelli, I, s. 481-542. Langrod, Georges, “La Science administrative et sa place parmi les sciences voisines”, Traité de Science Administrative, 1966, Mouton, Paris, s. 92-123. Mavrot, Céline, Rosser, Christian, “Les sciences administrative: pérégrination des idées et luttes autour del’appropriation d’un label”, Jahrbuch der Schweizerischen Verwaltungswissenschaften, December 2010, s. 171-182. Mıhçıoğlu, Cemal, Yönetim Bilimine Giriş, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Ders Notları, Ankara, 1989. Mifflin, Houghton, “The Search for the Scope and Purpose of Public Adminsitration”, Public Administration Concept and Cases, (Ed. Richard J. Stilmann II), 2. Edition, 2005, s. 17-30. Molitor, André, Les Sciences Sociales dans l’Enseignement Supérieur. Administration Publique, UNESCO, Atar S.A, Genève, 1958. Morrow, William L., Public Administration: Politics, Policy, and the Political System, 2. Edition, Random House, New York, 1980. Mosher, F. C., “In the beginning was the word. An American comment on the Administrative Sciences”, Revue Internationale des Sciences Administratives, 1958, s. 313-318. Nabatchi, T. ve Carboni, J. L., Minnowbrook At 50: The Administration State in a Time of Revolutions, IBM Center for The Business of Government, Washington, D.C., 2019. Napoli, Paolo, Du Bien Etre Au Danger. L’Evolution du Concept de “Polizei” Entre le XVIIe et le XIXe siecle”, Génealogie des Savoirs Juridiques Contemporaines le Carrefour des Lumieres, (Dir. Mikhail Xıfaras), Bruylant, 2007. Nations Unies, Manuel D’Administration Publique. Les Conceptions et les pratiques contemporaines et les pays en voie de développement, New York, 1964. Örnek, Acar, Kamu Yönetimi, İstanbul, 1988. Redford, Emmette S., Ideal and Practice in Public Administration, University of Alabama Press, 1975. 36  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Rosser, Christian, Mavrot, Céline, “Questioning the Constitutional Order: A Comparison of the French and the U.S. Politics–Administration Dichotomy Controversies After World War II”, American Review of Public Administration, 2016, C. 47, S. 7, s. 1-21. Rouleau, Linda, Théorie des Organisations. Approches Classiques, Contemporaines et de l’Avant-Garde, Presses de l’Université de Québec, 2007. Rutgers, Mark, “Tracing the Idea of Public Administration”, (Ed. Mark R. Rutgers), Retracing Public Administration, Elsevier, 2003. Sager, Fritz Christian Rosser, “Weber, Wilson, and Hegel: Theories of Modern Bureaucracy”, Public Administration Review, 2009, s. 1136-1147. Saussois, Jean-Paul, Théories des Organisations, La Découverte, 2012. Simon, Herbert, “İdaredeki Atasözleri”, (Çev. Mümtaz Soysal), AÜ SBF Dergisi, 1956, C. 11, S. 4, s. 85-109. Simon, Herbert, Administration Behavior: A Study of Decision Making Processes in Administrative Organization, Macmillan, 1947. Stilmann II, Richard J., Preface to Public Administration. A Search For Themes and Direction, St. Martin’s Press, New York, 1991. Strunz, Herbert, Administration. Public and Private Management Today, Peter Lang, 1995. Thuiller, Guy, “Les Principes d’administration publique de Charles-Jean Bonnin”, La Revue Administrative, 1992, C. 45, S. 267, s.204-214. Thuillier, Guy ve Tulard, Jean, Histoire de l’administration française, Presses Universitaires de France, 12. Edition, Paris, 1994. Tocqueville, Alexis de, Amerika’da Demokrasi, (Çev. Seçkin Sertdemir), İletişim Yayınları, 2. Baskı, İstanbul. Tortop, Nuri, Yönetim Bilimi, Yargı Yayınevi, 1999. Turan, İsmail Bahadır, Kameralizm ve Devlet Bilimi, Orion Kitabevi, Ankara, 2020. Waldo, Dwight, The Enterprise of Public Administration, Chandler & Sharp Pub., 1980. Waldo, Dwight, UC Berkeley Bureau of Public Administration, 1960. Wilson, Woodrow, “The Study of Administration”, Political Science Quarterly, 1887, C. 2, S. 2, s. 197-222. White, Leonard, Amme İdaresine Giriş, (Çev: Reyhan Toruner-Arif Payaslıoğlu), AÜ SBF Yayını, Ankara, 1957. Wright, Bradley E., “The Science of Public Administration: Problems, Presumptions, Progress, and Possibilities”, Public Administration Review, 2015, C. 75, S. 6, s. 795-805. Yang, K., “From Administration to Management”, Public Administration Evolving: From Foundations to the Future, (Ed. M. Guy, M. Rubin), New York and London, Routledge and Taylor and Francis, 2015, s. 102-122. AKADEMİK ÖRGÜTLENME VE PERSONEL YAPISI Vahide Feyza URHAN* Murat YILMAZ** Bu makale, Türkiye’deki üniversitelerde “yönetim” temasını ve Yönetim Bilimleri/Bilimi Anabilim Dalı (YBAD)’nın yerini, YBAD altında görev yapan öğretim elemanlarının demografik, mesleki bilgilerini ve elde edilen bilgilerin değerlendirilmesini konu edinmiştir. Bununla beraber, 2020 yılı itibarıyla “yönetim” temasının ve “yönetim bilimi” alanının Türkiye’de nasıl örgütlendiğini, “yönetim bilimi” alanında görev yapan öğretim elemanlarının üniversiteler içerisindeki dağılımını ve pozisyonunu ortaya koymayı amaçlamaktadır. Daha açık bir ifade ile çalışma, 2020 itibarıyla Türk üniversitelerinde “yönetim” teması ve “yönetim bilimi” alanı “NEREDE”, “NASIL” yer alıyor sorusuna, örgütlenme ve personel düzeyinde yanıt aramaya çalışmaktadır. Bu bağlamda üniversite yapısı içerisinde farklı düzeydeki örgütsel bileşenler (bilim dalı, anabilim dalı, bölüm-program, fakülte, üniversite gibi), yönetim sürecinin “örgütlenme” ve “personel” boyutları açısından ele alınmıştır. Diğer bir ifade ile pratik bir perspektiften “yönetim” temasının, YBAD ve YBAD’ın ağırlıklı konumlandığı Kamu Yönetimi (KY)/Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi (SBKY) bölümlerinin güncel örgütlenme hali ile öğretim elemanlarının analizi sağlanmıştır. Analiz kapsamı, “Yönetim Bilimi/Bilimleri” anabilim dalı ve “Kamu Yönetimi”, “Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi” “Siyaset Bilimi” bölümleri-programları ile sınırlandırılmış, diğer bölüm-program ve anabilim dalı örgütlenmeleri analiz kapsamının dışında tutulmuştur. Analiz için veri seti kullanılmıştır. Bu veri seti, yazarlar tarafından, üniversitelerin kurumsal internet siteleri, Ulusal Tez Merkezi, Ölçme-Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM), Yükseköğretim Akademik Arama (YÖKAKADEMİK) platformu ve Yükseköğretim Bilgi Yönetim Sistemi (YÖKSİS) üzerinden 05.07.2020-24.10.2020 tarihleri arasında; öğretim elemanlarının sayısal dökümü ise 21-24.10.2020 tarihleri arasında yapılan * Arş. Gör., Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yönetim Bilimleri Anabilim Dalı, ORCID: 0000-0003-2366-2229, feyza@ankara.edu.tr ** Arş. Gör., Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Nazilli İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Yönetim Bilimleri Anabilim Dalı, ORCID: 0000-0001-8219-4061, muratyilmaz@adu.edu.tr 38  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi taramalar ile dikkatle oluşturulmuştur. Diğer bir ifade ile halihazırda erişilebilir nitelikli dağınık ve kısıtlı verilerin yorumlanması yoluna gidilmemiş, sistematik ve kapsamlı bir veri seti üretilerek analizler bunun üzerinden yapılmıştır. Akabinde, oluşturulan veri setinde çalışma kapsamına giren her bir başlığı açıklayacak tablolar-grafikler oluşturulup yorumlanmıştır. Kapsamlı tablolar kitap EK’inde yer almaktadır. Makale iki bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde; “yönetim” teması ve “yönetim bilimi” alanı üniversite yapısı içerisinde görünür kılınmaya çalışılmıştır. Bu bölümde öncelikle Türkiye’de üniversite biçiminde örgütlenmenin genel dayanakları ve görünümüne değinilmiş, sonrasında üniversite biçimindeki örgütlerde “yönetim” teması ve “yönetim bilimi/bilimleri”nin yeri saptanmıştır. Buradan elde edilen sonuç, çalışmayı KYSBKY bölümlerine-lisans programlarına ve bunlar altındaki anabilim dalı örgütlenmelerine yönlendirmiştir. Bu bağlamda KY-SBKY bölümlerinin ve altında yer alan anabilim dalı örgütlenmelerinin dökümü ve “yönetim bilimleri anabilim dalı” örgütlenmesinin analizi yapılmıştır. İkinci bölümde ise üniversitelerin beşeri kaynağını oluşturan personel yapısı üzerinde durulmuştur. Akademik yapının personel ayağını öğretim elemanları oluşturmaktadır. Çalışma kapsamında öğretim elemanlarının, üniversitelerdeki konumu incelenirken; üst örgütlenme olarak KY-SBKY bölümlerinde görev yapan öğretim elemanlarının üniversite, unvan ve anabilim dalı dağılımlarının çıkarılmasıyla işe başlanmıştır. Bu verilerden hareketle KYSBKY bölümleri altında yer alan YBAD’da görev yapan öğretim elemanlarının üniversite ve unvan dökümü yapılmıştır. Sonrasında ise YBAD altında yer alan öğretim elemanlarının mezun oldukları yükseköğretim kurumu, bölümü, çalışma alanları ve verdikleri dersler üzerinden öğretim elemanlarının genel durumu ortaya çıkarılmıştır. 2020 yılı itibarıyla başta KY-SBK bölümleri özelde ise YBAD’ın örgütlenme ve personel yapısına ilişkin mevut görünümü aktarmaya çalıştığımız bu çalışma ile üniversite biçiminde örgütlenme ve akademik personel yapısı üzerinde daha fazla soru ve tartışma başlıklarının açılması beklenmektedir. 1. Bilim Alanının Örgütlenmesi: Türkiye’de Üniversite Örgütlenmesinde “Yönetim” ve “Yönetim Bilimi/Bilimleri” Türkiye’de yönetim; genel, askeri, adli ve akademik olmak üzere dört yapısal alanda gerçekleşir.1 Bu alanlar, genel yönetim yapısının üst düzey karar verici 1 Birgül A. Güler, Türkiye’nin Yönetimi-Yapı, İmge Kitabevi, Ankra, 2011, s. 133. Vahide Feyza Urhan – Murat Yılmaz  Akademik Örgütlenme ve Personel Yapısı  39 kurumlarına bağlı olarak ancak kendilerine özgü yönetsel gövdeler üzerinde iş ve eylem görürler. Akademik yönetim alanının gövdesini de “üniversite” biçimindeki örgütler oluşturur.2 Kendine has örgütlenme tekniği bulunan bu yapılara “üniversite”; kuruluşlarındaki örgütlenme tekniğine “üniversite biçiminde örgütlenme”; üniversitelerin örgütler evreninde konumlandıkları sahaya ise “üniversite biçiminde örgütlenme alanı” demek mümkündür. Üniversite biçiminde örgütlenme, farklı düzeylerdeki akademik birimler üzerinde yükselir. Yapının analizi için bu düzeylerin görünür kılınması kaçınılmazdır. Üniversite biçiminde örgütlenme ve sistematiği çok fazla çalışmaya konu olmamış, üzerinde durulmamış bir alandır. Bu bölümde Türkiye’de üniversite biçiminde örgütlenme alanının görünümü ve dayanağı, “yönetim” temasının üniversiteler içerisindeki yeri ve Yönetim Bilimleri/Bilimi Anabilim Dalı (YBAD) ile Kamu Yönetimi (KY)-Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi (SBKY) bölüm örgütlenmeleri incelenmektedir. 1.1. Türkiye’de Üniversite Örgütlenmesinin Genel Dayanakları ve Görünümü Türkiye’de üniversite örgütleri, genel ifadesi ile yükseköğretim kurumları, anayasal yapılardır. 2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 130. maddesi yükseköğretim kurumlarına yer vermektedir. Yükseköğretim kurumları; çağdaş eğitim-öğretim esaslarına dayanan bir düzen içinde milletin ve ülkenin ihtiyaçlarına uygun insan gücü yetiştirmek amacını taşırlar. Yükseköğretim kurumlarının gövdesi akademik nitelikli, “üniversite” biçimindeki örgütlerdir. Üniversite; ortaöğretime dayalı çeşitli düzeylerde eğitim- öğretim, bilimsel araştırma, yayın ve danışmanlık yapmak, ülkeye ve insanlığa hizmet etmek üzere çeşitli birimlerden oluşan kamu tüzelkişiliğine ve bilimsel özerkliğe sahip, Devlet tarafından kanunla kurulan örgütlerdir. Anayasa, yükseköğretim kurumlarının kuruluş ve organları ile işleyişlerinin kanun ile düzenleneceğine hükmetmiştir.3 Bu bağlamda Türkiye’de yükseköğretim ile ilgili çerçeve niteliğinde hukuki düzenleme; yükseköğretimle ilgili amaç ve ilkeleri belirlemeyi ve bütün yükseköğretim kurumlarının ve üst kuruluşlarının teşkilatlanma, işleyiş, görev, yetki ve sorumlulukları ile eğitim-öğretim, araştırma, yayım, öğretim elemanları, öğrenciler ve diğer personel ile ilgili esasları bir bütünlük içinde düzenlemeyi amaçlayan 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’dur.4 Buna göre yükseköğretim; milli eğitim sistemi içinde, ortaöğretime dayalı, en az dört yarı yılı kapsayan her 2 3 4 a.g.e., 133; 197. Türk Silahlı Kuvvetleri ve emniyet teşkilatına bağlı yükseköğretim kurumlarının özel kanunlarının hükümlerine tabi olduğunu belirtmek gerekir. RG: 06.11.1981-17506. 40  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi kademedeki eğitim-öğretimin tümüdür. Yükseköğretim kurumları; üniversite ile yüksek teknoloji enstitüleri ve bunların bünyesinde yer alan fakülteler, enstitüler, yüksekokullar, konservatuvarlar, araştırma ve uygulama merkezleri ile bir üniversite veya yüksek teknoloji enstitüsüne bağlı meslek yüksekokulları ile bir üniversite veya yüksek teknoloji enstitüsüne bağlı olmaksızın ve kazanç amacına yönelik olmamak şartı ile vakıflar tarafından kurulan meslek yüksekokullarını ifade eder.5 Kanun, yükseköğretim kurumlarını saydıktan sonra bunları tarif etmiş, “üniversite”yi Anayasa’da yer alan ilgili açıklamaya koşut biçimde, unsurları ile beraber detaylandırarak tanımlamıştır. Kanun’un 3. maddesi (d) fıkrasına göre Üniversite; bilimsel özerkliğe ve kamu tüzelkişiliğine sahip yüksek düzeyde eğitim-öğretim, bilimsel araştırma, yayın ve danışmanlık yapan; fakülte, enstitü, yüksekokul ve benzeri kuruluş ve birimlerden oluşan bir yükseköğretim kurumudur. Bununla beraber yükseköğretim kurumlarının teşkilatlanmasını temel olarak düzenleyen, 2809 sayılı Yükseköğretim Kurumları Teşkilatı Kanunu6 da bir üniversitenin; fakülte, enstitü, yüksekokul, konservatuvar, meslek yüksekokulu, araştırma ve uygulama merkezi ve benzeri birimlerden oluştuğu hükmüne yer vermektedir. 2547 sayılı Kanun’da “üniversite” tanımının hemen ardından Fakülte; yüksek düzeyde eğitim-öğretim, bilimsel araştırma ve yayın yapan; kendisine birimler bağlanabilen bir yükseköğretim kurumu şeklinde tanımlanmıştır. 2547 sayılı Kanun’nun üniversite tanımlaması yaparken birim düzeyinde ilk olarak “fakülte” örgütlenmesini saymasına ek, 2809 sayılı Yükseköğretim Kurumları Teşkilat Kanunu, bir üniversitede en az üç fakültenin bulunmasının zorunlu olduğunu (3. madde) belirtmiştir. O halde üniversite biçiminde örgütlenmenin birim düzeyinde temel unsurunun “fakülte” olduğu söylenebilir. 5 6 Türk kamu örgütlenmesi içerisinde üniversite biçimdeki örgütlenme ve akademik yönetim alanının dışında konumlanmış ancak akademi nitelikli ve genel idare ile bağlılığı kanun ile sağlanmış TÜBİTAK, TÜBA, TODAİE (1958-2018) gibi bilimsel kamu örgütleri de olagelmiştir. Bununla beraber bir bilim alanının farklı açılardan röntgenini çekmeyi ve bu alana yön vermeyi hedef alan kapsamlı bir çalışmanın bir ayağını konu edinen bir bölümde, kendine özgü örgütlenme tekniğine sahip üniversite biçimindeki örgütlenme alanını Anayasa ve ilgili kanun hükümlerinden de hareketle, “yükseköğretim kurumları” kapsamı ile sınırlandırmayı tercih ettiğimizi belirtmek isteriz. RG: 30.03.1983-18003. Vahide Feyza Urhan – Murat Yılmaz  Akademik Örgütlenme ve Personel Yapısı  41 Şekil 1. Fakülte Düzeyinde Örgütlenmenin Yapısal Bileşenleri Fakültelerin temel bileşeni ise bölüm düzeyinde örgütlenmedir. Üniversitelerde Akademik Teşkilat Yönetmeliği’nde de belirtiği üzere BÖLÜM fakülteler, genellikle her biri en az ayrı bir eğitim programı yürüten ANABİLİM DALI bölümlerden oluşmaktadır ve bir eğitim programı uygulayan fakültelerde en az bir bölüm bulunmalıdır. 2547 sayılı Kanun’a BİLİM DALI göre Bölüm; amaç, kapsam ve nitelik yönünden bir bütün teşkil eden, birbirini tamamlayan veya birbirine yakın anabilim ve anasanat dallarından oluşan; fakültelerin ve yüksekokulların eğitim-öğretim, bilimsel araştırma ve uygulama birimidir. Üniversitelerde Akademik Teşkilat Yönetmeliği’nde ise bölümler; fakülte ve yüksekokulların amaç, kapsam ve nitelik yönünden bir bütün oluşturan ve lisans düzeyini de içeren en az bir eğitimöğretim, bilim ve sanat dallarında araştırma ve uygulama yapan birimler olarak tarif edilmiştir. Bu tanımlardan da anlaşılacağı üzere “bölüm”lerin teşkili için gerekli birim bileşenleri “anabilim dalı” ve hemen altında yer alan “bilim dalı”dır.7 Nitekim 2547 sayılı Kanun’da da anabilim dalı (ABD) ve anasanat dallarının bilim ve sanat dallarından oluştuğu, bölüm tarifinin hemen akabinde ayrıca belirtmiştir. FAKÜLTE Tablo 1. Türkiye’de Üniversite Örgütlenmesine İlişkin Başlıca Hukuki Düzenlemeler Düzenleme 7 R.G. Tarih-Sayı 2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası 09.11.1982-17863 (Mükerrer) 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu 06.11.1981-17506 2809 sayılı Yükseköğretim Kurumları Teşkilatı Kanunu 30.03.1983-18003 Örneğin, T.C. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü; Yönetim Bilimleri ABD, Hukuk Bilimleri ABD, Siyaset ve Sosyal Bilimler ABD, Kent-Çevre ve Yerel Yönetim Politikaları ABD, Karşılaştırmalı Siyaset ABD, Toplumsal Cinsiyet Çalışmaları ABD olmak üzere altı ABD’nin bileşiminden teşkil olmuştur. Bunlardan Yönetim Bilimleri ABD; Kamu Yönetimi, Personel Yönetimi, Yönetim Psikolojisi ve Türk İdare Tarihi bilim dallarının birlikteliğinden meydana gelmiştir. 42  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi 124 sayılı Yükseköğretim Üst Kuruluşları ile Yükseköğretim Kurumlarının İdari Teşkilatı Hakkında Kanun Hükmünde Kararname 21.11.1983-18228 Üniversitelerde Akademik Teşkilat Yönetmeliği 18.02.1982-17609 Yükseköğretim Kurumlarında Akademik Kurulların Oluşturulması ve Bilimsel Denetim Yönetmeliği 18.04.1986-19082 2547 sayılı Kanun, “bölüm” düzeyine kadar üniversite birimlerini tanımlamış, diğer bileşenlerin tanımlama işini ve birimlerin örgütlenmesini yönetmeliklere bırakmıştır (65. md.). Üniversite birimlerinin akademik yönden teşkilatlanması, işleyiş, görev, yetki ve sorumlulukları, ilgili alt birimlerin üst birimlerle olan ilişkileri 18.02.1982 tarihli RG’de yayımlanarak yürürlüğe giren Üniversitelerde Akademik Teşkilat Yönetmeliği ile düzenlenmektedir. Yönetmelik; üniversiteler, fakülteler, enstitüler, yüksekokullar ile bunları oluşturan bölümler, anabilim veya anasanat dalları ve bilim veya sanat dallarının kuruluş, yönetim ve görev esaslarını kapsamaktadır. Buna göre Anabilim veya Anasanat Dalı, bölümü oluşturan ve en az bir bilim veya sanat dalını kapsayan eğitim-öğretim, uygulama faaliyetlerinin yürütüldüğü akademik bir birimdir. Bilim veya sanat dalı ise, anabilim veya anasanat dalı içinde eğitim-öğretim, araştırma ve uygulama yapan bir birim olarak tarif edilmektedir. Bilim dalları, anabilim dalı ölçeğinde örgütlenmenin çekirdeği, kurucu direkleri olarak düşünülebilir. Nitekim öğretim, araştırma veya uygulama faaliyetlerine ilişkin çalışmalar öncelikle bilim dallarına özgülenmiştir. 1.2. Üniversite Örgütleri İçinde “Yönetim” Olgusu ve “Yönetim Bilimi/Bilimleri” Türkiye’de “yönetim” olgusunu belirli alanlara özgüleyerek nesne veya konu edinmiş çok sayıda bilim alanı görmek mümkündür. Tablo 2’den izlenebileceği üzere ÖSYM 2020 Lisans Tercihleri Kılavuzu’na göre lisans düzeyinde bir öğretim programı,8 sanattan, sigortacılığa, denizcilikten havacılığa, 8 Burada düzey olarak “program”a yer verilmesi bilinçli bir tercihtir. Lisans düzeyinde en az bir öğretim programı, bölüm örgütlenmesinin temel, kurucu unsurudur. Bununla beraber, istisnai de olsa her lisans programı kendi başına bir bölüm örgütlenmesine karşılık gelmemekte, bir bölüm örgütlenmesinin altında farklı öğretim içeriği ile yer alabilmektedir. Örneğin; Işık Üniversitesinde Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi lisans programı, İstanbul Bilgi Üniversitesinde ise Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi lisans programı “Uluslararası İlişkiler” bölümleri altında yürütülmektedir. Bunların sayısı, genel uygulamaya bakıldığında oldukça sınırlıdır. Ancak bu olgusal gerçekliğe işaret etmenin isabetli olacağı kanaatinde olduğumuz için ilk düzey “program” şeklinde ifade edilmiştir. Vahide Feyza Urhan – Murat Yılmaz  Akademik Örgütlenme ve Personel Yapısı  43 rekreasyondan lojistiğe 25 farklı alan “yönetim” ile ilişkilidir. Bununla beraber YÖK verilerine göre, “yönetim” ile ilişkili yaklaşık 400 farklı anabilim dalı bulunmaktadır.9 Çalışmanın ikinci bölümde bir kısmı görüleceği üzere, bu program-bölüm ve anabilim dallarının altında yürütülen öğretim faaliyetlerinde “yönetim” temalı çok sayıda ders mevcuttur. Daha açık bir ifade ile bu, “yönetim” olgusunun çok disiplinli yönünü, farklı bilim alanlarından yönetim olgusuna mercek tutulduğunu göstermektedir. Bu durum sadece program, bölüm veya anabilim dalı düzeyiyle sınırlı değildir. Aynı zamanda 4 yıllık lisans öğretimi faaliyetinin yürütüldüğü fakülte-yüksekokul birim örgütlenmeleri arasında deniz işletmeciliği, idari bilimler gibi “yönetim” temalı fakülteler vardır. Bunların belki de en dikkat çekeni, “yönetim bilimi” veya “yönetim bilimleri” fakülteleridir.10 Bunlara farklı disiplinler üzerinde yükselen ancak “yönetim” ile ilişkili “araştırma merkezleri” de eşlik etmektedir.11 9 https://istatistik.yok.gov.tr/ üzerinden anabilim dalı isimlerine erişilerek tespit edilmiştir. Uluslararası ticaret yönetiminden, üretim yönetimine, sağlık yönetiminden moda tasarımı ve yönetimine, bilgi yönetiminden atık yönetimine çok farklı konulara özgülenmiş yönetim temalı anabilim dalının varlığından söz etmek mümkündür. 10 “Yönetim Bilimi” veya “Yönetim Bilimleri” adıyla kurulan fakülte örnekleri yeni değildir. Örneğin; Eskişehir İktisadî ve Ticarî İlimler Akademisi Kütahya Yönetim Bilimleri Yüksek Okulu 1974 yılında öğrencileri, ekonominin gereksinmesine uygun bir biçimde, özel ve kamu kesimi için çağdaş yönetim bilimlerine sahip olarak yetiştirmek üzere kurulmuş, 27 Haziran 1987’de (RG: 19500) ise iktisadi ve idari bilimler fakültesine dönüştürülmüştür. Ancak günümüzde “yönetim bilimleri” adı ile örgütlenen fakülteler ile bu tarihsel örnekler arasında fark vardır. Halihazırda “yönetim bilimleri” adı ile örgütlenen fakültelerin, program içerikleri itibarıyla, ağırlıklı olarak temaları “devlet” idaresi değil, “ekonomi”, “işletme” veya “özel sektör”ün yönetimidir. Bu fakülteler altında yer alan programlara bakıldığında; işletme, lojistik yönetimi, uluslararası ticaret-finansman, yönetim-bilişim sistemleri, bankacılık ve sigortacılık, havacılık yönetimi, İslam iktisadı ve finans, turizm işletmeciliği, uluslararası işletme programları ve bölümleri bulunmakta, “kamu yönetimi” veya “siyaset bilimi ve kamu yönetimi” yer almamaktadır. 11 Ankara Üniversitesi Kamu Yönetimi Uygulama ve Araştırma Merkezi, Yeditepe Üniversitesi Yönetim Uygulama ve Araştırma Merkezi, İstanbul Üniversitesi Küresel Siyaset ve Yönetim Uygulama ve Araştırma Merkezi, Bilkent Üniversitesi İletişim ve Spektrum Yönetimi Araştırma Merkezi, İstanbul Üniversitesi Enerji Yönetimi Uygulama ve Araştırma Merkezi gibi örnekleri çoğaltmak mümkündür. 44  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Tablo 2. 2020 itibarıyla Türkiye’de “Yönetim”, “İdare” ve “Siyaset” Bağlamında Lisans Programları ve Birimler12 Tema Kullanım Düzey YÖNETİM Acil Yardım ve Afet Yönetimi, Bilgi ve Belge Yönetimi, Denizcilik İşletmeleri Yönetimi, Elektronik Ticaret ve Yönetimi , Enerji Yönetimi, Film Tasarımı ve Yönetimi, Gayrimenkul Geliştirme ve Yönetimi, Havacılık Yönetimi, İletişim Tasarımı ve Yönetimi, İnsan Kaynakları Yönetimi, Kamu Yönetimi, Kurgu, Ses ve Görüntü Yönetimi, Lojistik Yönetimi, Muhasebe ve Finans Yönetimi, Rekreasyon Yönetimi, Sağlık Yönetimi, Sanat ve Kültür Yönetim, Sigortacılık ve Risk Yönetimi, Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetim, Teknoloji ve Bilgi Yönetimi, Uluslararası İşletme Yönetim, Yaban Hayatı Ekolojisi ve Yönetim, Yerel Yönetimler, Yönetim Bilimleri Programları, Yönetim Bilişim Sistemleri Program SİYASET Küresel Siyaset ve Uluslararası İlişkiler, Siyaset Bilimi, Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi, Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Program YÖNETİM Deniz İşletmeciliği ve Yönetimi Fakültesi, İşletme ve Yönetim Bilimleri Fakültesi, Yönetim Bilimleri Fakültesi, Uygulamalı Yönetim Bilimleri Yüksekokulu İDARE SİYASET Fakülte/ Yüksekokul İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, İktisadi, İdari ve Sosyal Bilimler Fakültesi Fakülte Siyasal Bilgiler Fakültesi, Siyasal Bilimler Fakültesi Fakülte Türkiye’de üniversite örgütlenmesi içerisinde “yönetim” olgusu farklı düzeylerde görünür haldedir. O halde denilebilir ki “yönetim”; 1- Hem farklı programlarda ders, 2- Hem program (lisans-lisansüstü), 3- Hem anabilim dalı, 4- Hem araştırma merkezi, 5- Hem de fakülte ve yüksekokul olmak üzere 5 farklı düzeyde varlığından söz edebileceğimiz bir olgudur. Burada belirtelim ki bu 5 düzeyin 4’ünde (araştırma merkezi hariç) bilim alanına ismini veren “yönetim bilimi” veya “yönetim bilimleri”; ders, programbölüm, anabilim dalı ve fakülte olarak doğrudan karşımıza çıkmaktadır. Türkiye’de 1 bölüm, 11 fakülte-1 yüksekokul, 94 anabilim dalı “yönetim bilimi/bilimleri” adı altında örgütlenmiş görünmektedir. 12 ÖSYM’nin 2020 Yükseköğretim Kurumları ve Kontenjanları Kılavuzu (Tablo-4) dikkate alınarak çıkartılmıştır. Kılavuzda yer alan ancak idari örgütlenmesi yurtdışında bulunan üniversite ve programlar kapsam dışında tutulmuştur. Vahide Feyza Urhan – Murat Yılmaz  Akademik Örgütlenme ve Personel Yapısı  45 14 FAKÜLTE- YÜKSEKOKUL DALI ANABİLİM BÖLÜM13 PROGRAM- DERS YÖNETİM BİLİMLERİ/BİLİMİ Türkiye’de akademik örgütlenmenin fakülte, enstitü, yüksekokul, konservatuvar, araştırma ve uygulama merkezleri ile bunların bileşenlerinden oluşan tüzel kişiliği haiz “üniversite” biçimindeki örgüt yapısı üzerinde yükseldiğini belirtmiştik. Bu yapı içinde “yönetim bilimleri” isimlendirmesi, en yoğun “anabilim dalı” düzeyinde karşımıza çıkmaktadır. Bu düzeyde “yönetim bilimleri”ne bakıldığında YÖK üzerinden derlenen verilere göre, Türkiye’de “yönetim bilimleri” veya “yönetim bilimi” olarak örgütlenmiş toplamda 94 anabilim dalı olduğu görülmektedir. Bunların 89’u “Kamu Yönetimi” veya “Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi”15 bölümü altında yer alırken, 5’i farklı bölüm örgütlenmelerinin altında bulunmaktadır. Yönetim Bilimleri/Bilimi anabilim dalının (YBAD) üniversiteler içinde konumlandığı alanın çok büyük ağırlıkla (%95) bölüm düzeyinde “kamu yönetimi” (KY) ve “siyaset bilimi ve kamu yönetimi” (SBKY) bölümleri, birim-fakülte düzeyinde ise (%97) “iktisadi idari bilimler” (İİBF) ve “siyasal bilgiler” (SBF) fakülteleri olduğu anlaşılmaktadır. 13 Bkz: Sabancı Üniversitesi, Yönetim Bilimleri Fakültesi, Yönetim Bilimleri Programları Bölümü 14 Bunlar; Abdullah Gül Üniversitesi Yönetim Bilimleri Fakültesi, Beykoz Üniversitesi İşletme ve Yönetim Bilimleri Fakültesi, İbn Haldun Üniversitesi Yönetim Bilimleri Fakültesi, İskenderun Teknik Üniversitesi İşletme ve Yönetim Bilimleri Fakültesi, İstanbul Esenyurt Üniversitesi İşletme ve Yönetim Bilimleri Fakültesi, İstanbul Medipol Üniversitesi İşletme ve Yönetim Bilimleri Fakültesi, İstanbul Okan Üniversitesi İşletme ve Yönetim Bilimleri Fakültesi, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi İşletme ve Yönetim Bilimleri Fakültesi, İzmir Ekonomi Üniversitesi Uygulamalı Yönetim Bilimleri Yüksekokulu, Malatya Turgut Özal Üniversitesi İşletme ve Yönetim Bilimleri Fakültesi, Maltepe Üniversitesi İşletme ve Yönetim Bilimleri Fakültesi, Sabancı Üniversitesi Yönetim Bilimleri Fakültesi olarak sıralanabilir. 15 Galatasaray Üniversitesinde, YÖK verilerine göre “Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi” bölümü, üniversitenin kendine ait internet sitesinde “Siyaset Bilimi” bölümü, ÖSYM kılavuzuna göre ise “Siyaset Bilimi” programı bulunmaktadır. Buradaki sayısal değerlemede YÖK bilgisi dikkate alınmış ve Galatasaray Üniversitesi “Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi” bölümü olarak hesaplamaya dahil edilmiştir. 46  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Grafik 1. YBAD’ın Konumlandığı Bölüm ve Fakülteler YBAD istisnai de olsa SBKY veya KY’den başka bölüm veya birimfakülte örgütlenmeleri altında yer alabilmektedir. Örneğin Boğaziçi, Hakkari ve Kütahya Dumlupınar Üniversitelerinin İİBF birimlerinin Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümlerinde “Yönetim Bilimleri ABD” vardır. Bununla beraber Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi İİBF Yönetim Bilişim Sistemleri Bölümü altında “Yönetim Bilimi ABD” ve Bursa Uludağ Üniversitesi İnegöl İşletme Fakültesi yine Yönetim Bilişim Sistemleri Bölümü altında “Yönetim Bilimi ABD” bulunmaktadır. Tablo 3. “Kamu Yönetimi” veya “Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi” Bölümleri Dışında “Yönetim Bilimi/Bilimleri” Anabilim Dalları Üniversite Fakülte Bölüm ABD Boğaziçi Üni. İİBF SBUAİ16 YBAD Hakkari Üni. İİBF SBUAİ YBAD Kütahya Dumlupınar Üni. İİBF SBUAİ YBAD Bilecik Şeyh Edebali Üni. İİBF Yönetim Bilişim Sistemleri YBAD Bursa Uludağ Üni. İnegöl İşletme Fakültesi Yönetim Bilişim Sistemleri YBAD Bu noktada ABD isimlendirmesine dikkat çekmek yerinde olabilir. KY veya SBKY bölümleri altında konumlanan YBAD’lar tek bir istisna hariç,17 16 SBUAİ: Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler 17 Bkz: Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi İİBF SBKY Bölümü, Yönetim Bilimi ABD Vahide Feyza Urhan – Murat Yılmaz  Akademik Örgütlenme ve Personel Yapısı  47 “Yönetim Bilimleri” olarak isimlendirilmiştir. “Yönetim Bilimi” ise Yönetim ve Bilişim Sistemleri Bölümü gibi farklı bir disiplinin dinamikleri ile ilerleyen bir bölüm örgütlenmesinin içindeki bir anabilim dalını isimlendirmek için kullanılmıştır. İsimlendirmelerde dikkat çeken bu nüans, çoğul eksiz kullanımın bilinçli bir tercihin neticesinde olabileceğini ilk olarak akla getirse de aksi bir durum da şaşırtıcı olmayacaktır. Nitekim tek örnek de olsa SBKY bölüm örgütlenmesinin altında “Yönetim Bilimi” isimlendirmesinin bir anabilim dalı için kullanıldığını görmek mümkündür. Verilerden de anlaşılacağı üzere YBAD’ın üniversiteler içindeki yeri, istisna olarak değerlendirilebilecek örnekler dışında, fakülte düzeyinde İİBF, SBF; bölüm örgütlenmesi düzeyinde ise KY, SBKY bölümleridir. O halde halihazırda YBAD’ın Türkiye’de üniversite biçiminde örgütlenme alanı içindeki konumunu daha görünür kılmak için öncelikle bu bölümlere sonrasında ise bölüm düzeyi altında yer alan anabilim dalı yapılanmasına merceği büyüterek yaklaşmak isabetli olacaktır. 1.3. KY-SBKY Lisans Programları ve Örgütlenmesi18 Türkiye’de 2020 yılı itibarıyla 81 ilde 207 (129 Devlet, 78 Vakıf) üniversite bulunmaktadır.19 ÖSYM 2020 kılavuzuna göre bunlardan 115’inde (94 devlet,20 21 vakıf üniversitesinde), diğer bir ifade ile yaklaşık %56’sında, KY veya SBKY lisans programları aday tercihlerine açıktır (aktif) ve üç farklı öğretim türünden21 en az biri ile öğretim faaliyeti yürütülmektedir. EK 1.1.’de KY-SBKY programı ile eğitim hizmeti sunan üniversiteler ve bunlara ilişkin bilgiler yer almaktadır. Belirtmek gerekir ki bir üniversite 18 Program-bölüm düzeyinde detaylı bilgiler için EK 1.1 ve EK 1.2’ye bakınız. 19 Bu üniversitelerde YÖK verilerine göre 2020 Ekim ayı itibarıyla 2030 fakülte, 21.591 bölüm, 33.457 anabilim dalı, 7.639 bilim dalı, 26.103 lisans programı bulunmaktadır. Bkz: YÖK Bilgi Yönetim Sistemi Üniversite Bazında Birim Sayıları Raporu 20 Galatasaray Üniversitesi hesaplamaya dahil edilmiştir. (Bkz: 15. Dipnot) 21 Öğretim türleri; örgün öğretim, açıköğretim, uzaktan öğretim şeklinde tasnif edilmiştir. Örgün öğretim de kendi içinde normal ve ikinci öğretim şeklinde ikiye ayrılmaktadır. Bu çalışmada program bilgisi tasnif edilirken “ikinci öğretim” ayrı bir program türü olarak değerlendirilmemiştir. Lisans düzeyinde ikinci öğretim yapılabilmesi, halihazırda eğitim hizmeti sunan “açık” programlar altında mümkündür. 3843 sayılı Kanun’un 5. maddesi’nde belirtildiği üzere ikinci öğretimde “öğretim süreleri, önlisans ve lisans düzeyinde sürdürülecek öğretimin esasları, devam, ara sınav sayısı, bunların başarı notuna katkısı, uygulama ve bütünleme şartları ve eğitim- öğretimle ilgili diğer konularda normal örgün öğretimden hiçbir farklılık taşımaz.” Bu nedenle ikinci öğretim, ayrı bir program türü olarak verilerin sınıflandırılmasına ve hesaplamalara dahil edilmemiştir. Bununla birlikte ikinci öğretim türünde de hizmet veren bölüm-program bilgisi EK’lerden izlenebilir. 48  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi bünyesinde birden çok KY veya SBKY programlarına da rastlanmaktır. EK 1.1.’de görüleceği üzere 13 üniversitede birden çok KY ya da SBKY programı bulunmaktadır. Bunları da kendi içinde ikiye ayırmak mümkündür: 1-KY-SBKY lisans programlarının farklı birimlerce yürütüldüğü üniversiteler (7 tane): Anadolu Üniversitesi ve Atatürk Üniversitesinde iki farklı fakültede bir örgün bir açıköğretim, Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi ve Gaziantep Üniversitesi’nde iki farklı fakültede biri SBKY, diğeri KY olmak üzere iki örgün, Manisa Celal Bayar Üniversitesi’nde bir fakültede biri örgün diğeri uzaktan iki KY, İstanbul Üniversitesi’nde ise iki ayrı fakültede biri örgün (SBKY), biri açıköğretim (SBKY) diğeri de uzaktan (KY) olmak üzere üç program bulunmaktadır. 2-Öğretim dili itibarıyla birden fazla KY-SBKY programı yer alan üniversiteler (6 tane): Düzce Üniversitesi, Hitit Üniversitesi, İstanbul Medeniyet Üniversitesi Türkçe ve İngilizce; Marmara Üniversitesi Türkçe ve Fransızca olmak üzere iki ayrı SBKY lisans programına sahip devlet üniversitelerdir. Beykent Üniversitesi ile İstanbul Medipol Üniversitesi de Türkçe ve İngilizce iki ayrı SBKY programı ile hizmet veren vakıf üniversiteleridir. Bu veriler ışığında KY-SBKY programları açısından bir saptama yapacak olursak; 115 farklı üniversitenin fakülte biriminde (94 Devlet, 21 Vakıf), 106’sı devlet 23’ü vakıf üniversitelerinde olmak üzere (ikinci öğretim hariç) toplamda 129 farklı KY veya SBKY lisans programı bulunmaktadır.22 Bunlardan 88’i sadece normal örgün öğretim, 36’sı ikili (normal ve ikinci) örgün öğretim, 3’ü açıköğretim, 2’si de uzaktan öğretim şeklinde hizmet vermektedir. Bu programların 96’sı “İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi”, 14’ü “Siyasal Bilgiler Fakültesi”, 9’u “İktisadi, İdari ve Sosyal Bilimler Fakültesi”, 3’ü “İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi”, 2’si “İşletme Fakültesi”, 2’si “Açık ve Uzaktan Eğitim Fakültesi”, 1’i Açıköğretim Fakültesi, 1’i “İktisat Fakültesi”, 1’i ise “Sosyal ve Beşeri Bilimler Fakültesi”nde yer almaktadır. Bu programların her birinin bire bir programa özdeş veya aynı adı taşıyan bir bölüme karşılık (“bire birlik ilkesi” olarak adlandırabiliriz) geldiği yanılgısına 22 Program sayısı, ÖSYM 2020 Yükseköğretim Programları ve Kontenjanları Kılavuzu üzerinden hesaplanmıştır. Program sayısı, öğretim türleri (Bkz: 21. dipnot) ve eğitim dili baz alınarak derlenmiştir. Bir bölüm altında farklı öğretim dili seçeneği ile öğrenci tercihlerine açık programlar da ayrı program olarak hesaplamaya dahil edilmiştir. Örneğin bir bölüm altında İngilizce ve Türkçe öğretim faaliyeti sunan programlar, farklı öğretim planlarına, iş bölümü süreçlerine sahip olduklarından iki ayrı program şeklinde değerlendirilmiştir. Bununla beraber daha önce de ifade edildiği üzere, ikinci öğretim türünde eğitim ayrıca hesaplamaya dahil edilmemiştir. Diğer taraftan üniversitelerinde tek bir program farklı statüde (burslu, ücretli, KKTC uyruklu vb.) öğrenci tercihlerine açık olarak yer alabilmektedir. Bunlar ayıklanarak tek bir program şeklinde değerlendirmeye dahil edilmiştir. Vahide Feyza Urhan – Murat Yılmaz  Akademik Örgütlenme ve Personel Yapısı  49 düşmemek gerekir. Daha önce de ifade edildiği üzere, bir bölüm altında birden çok program yürütmek olanaklıdır. Ancak bu husus dikkate alınarak KY-SBKY programları incelendiğinde bölüm örgütlenmesi sayısına ulaşılabilir. KY-SBKY lisans programlarına bakıldığında, vakıf üniversitesi statüsündeki iki üniversitede (Bilgi Üniversitesi ve Işık Üniversitesi) SBKY programının “Uluslararası İlişkiler” bölümü altında yürütüldüğü görülmektedir. Bu örneklerden de anlaşılacağı üzere her bir KY-SBKY lisans programı, bir bölüm örgütlenmesine karşılık gelmekle beraber, bire birlik ilkesini her zaman karşılamamaktadır. Diğer bir ifade ile azınlık da olsa KY-SBKY programlarının tümünün, kendi müstakil bölüm örgütlenmesine sahip olduğu söylenemez. Nitekim gerek YÖK’ün gerek üniversitelerin paylaştığı bilgiler-veriler değerlendirildiğinde, bire birlik ilkesini karşılamayan, müstakil bölüm örgütlenmesine sahip olmayan program örnekleri olduğu görülmektedir. Tablo 4. Müstakil Bölüm Örgütlenmesi Bilgisine Erişilemeyen Programlar Üniversite Fakülte Program Türü/Dili Atatürk Üni. Açıköğretim Fakültesi Kamu Yönetimi Açıköğretim Beykent Üni. İİBF SBKY İngilizce Düzce Üni. Akçakoca Bey SBF SBKY İngilizce Hitit Üni. İİBF SBKY İngilizce İstanbul Medeniyet Üni. SBF SBKY İngilizce İstanbul Medipol Üni. İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi SBKY İngilizce İstanbul Üni. Açık ve Uzaktan Eğitim Fakültesi Kamu Yönetimi Uzaktan İstanbul Üni. Açık ve Uzaktan Eğitim Fakültesi SBKY Açıköğretim Manisa Celâl Bayar Üni. İİBF Kamu Yönetimi Uzaktan Marmara Üni. SBF SBKY Fransızca İstanbul Bilgi Üni. Sosyal ve Beşeri Bilimler Fakültesi Uluslararası İlişkiler İngilizce Işık Üniversitesi İİBF Uluslararası İlişkiler İngilizce Örneğin; Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Kamu Yönetimi (Açıköğretim), İstanbul Üniversitesi Açık ve Uzaktan Eğitim Fakültesi bünyesindeki Kamu Yönetimi (Uzaktan) ile Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi 50  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi (Açıköğretim), Manisa Celal Bayar Üniversitesi İİBF Kamu Yönetimi (Uzaktan) programlarının gerek “bölüm” gerekse “anabilim dalı” düzeyinde müstakil örgütlenmeleri tespit edilememiştir. Bunların, bağlı oldukları üniversitelerde yer alan KY veya SBKY bölümlerinin personel kaynağından beslenerek eğitim faaliyetinde bulundukları söylenebilir. Diğer taraftan, bir bölüm örgütlenmesi içinde, öğretim faaliyetinde Türkçe’den başka bir dilin kullanıldığı ikinci programlar bulunmaktadır. Örneğin; Beykent Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü, Düzce Üniversitesi Akçakoca Bey Siyasal Bilgiler Fakültesi Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü, Hitit Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü, İstanbul Medeniyet Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü, İstanbul Medipol Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü Türkçe öğretim programının yanında ayrıca İngilizce lisans programına, Marmara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi bölümü ise Türkçe öğretim programının yanında ayrıca Fransızca lisans programına sahip bölümler olarak diğerlerinden ayrılmaktadır. Bu bilgiler ve analizler ışığında; Türkiye’de 113 farklı üniversitede, “aktif” 117 KY veya SBKY bölüm örgütlenmesi olduğu sonucuna ulaşılmıştır.23 Bunların 98’i devlet, 19’u vakıf üniversitelerindedir. Bu, aynı zamanda 113 üniversitedeki 117 KY veya SBKY bölümünde örgütlenme için gerekli unsurların sağlandığını (en az 3 öğretim üyesinin daimi statüde istihdamının sağlanması, en az bir programda eğitim faaliyetinin yürütülmesi gibi) ifade etmektedir. Grafik 2. KY-SBKY Program ve Bölüm Sayıları Bölüm Sayısı (Pasif) Bölüm Sayısı (Aktif) Program Sayısı 9 117 129 23 Bölüm düzeyinde detaylı bilgiler için EK 1.2’ye bakınız. Vahide Feyza Urhan – Murat Yılmaz  Akademik Örgütlenme ve Personel Yapısı  51 2020 itibarıyla ÖSYM kılavuzunda yer almayan bununla beraber YÖK verilerinden24 tespit edilen, henüz hem öğrencisi hem de öğretim faaliyeti yürütmek üzere yeterli öğretim üyesi bulunmayan KY veya SBKY bölümleri de bulunmaktadır. Bunlara “örgütlenme sürecini tamamlamamış bölümler” demek isabetli olacaktır.25 Bu nitelikte tespit edilen bölüm sayısı 9’dur. Nitekim bu bölümlerde örgütlenme süreci kısmen amaçların-hedeflerin belirlenmiş olmasından öteye geçememiş; iş bölümü, yetki-sorumluluk dağılımı, istihdam, fiziki-teknik koşullar, eğitim-faaliyet planlaması gibi birçok aşama, örgütlenme süreci açısından eksik görünmektedir. Tablo 5. 2020 İtibarıyla ÖSYM Kılavuzunda Yer Almayan-Öğrenci Alımına KapalıAncak YÖK Verilerinde Tespit Edilen KY veya SBKY Bölümleri Üniversite Fakülte Bölüm ÖKD26 Tür Aydın İktisat Fakültesi Kamu Yönetimi Pasif Devlet Erzurum Teknik Üni. İİBF SBKY Pasif Devlet Gaziantep Üni. EL-BAB İİBF SBKY Pasif Devlet İktisadi, İdari ve Sosyal Bilimler Fakültesi SBKY Pasif Devlet İİBF SBKY Pasif Vakıf İktisadi, İdari ve Sosyal Bilimler Fakültesi SBKY Pasif Vakıf Türk-Alman Üni. İİBF SBKY Pasif Vakıf Boğaziçi Üni. İİBF Kamu Yönetimi Pasif Devlet Ege Üni. İİBF Kamu Yönetimi Pasif Devlet Aydın Adnan Menderes Üni. Trabzon Üni. Antalya Akev Üni. İstanbul Ayvansaray Üni. 24 YÖK verileri için; bkz: https://istatistik.yok.gov.tr; https://akademik.yok.gov.tr/ 25 Burada iki üniversitedeki KY-SBKY bölümlerini ayırarak bu değerlendirmeyi yapmak isabetli olacaktır. YÖK verilerinde Ege Üniversitesi ve Boğaziçi Üniversitesi bünyesinde halen “Kamu Yönetimi” bölümü olduğu görülmektedir. Bu bilgi, ÖSYM verileri ve üniversitelere ait kaynaklar ile karşılaştırıldığında, söz konusu bölümlerin ya ilga edilmiş ya da başka bir bölüme dönüştürülmüş olduğu anlaşılmaktadır. 26 ÖKD: Öğrenci Kabul Durumu 52  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Örneğin; Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Aydın İktisat Fakültesinde “Kamu Yönetimi” bölümü açılmıştır, ancak henüz öğrenci kabulü için gerekli azami öğretim üyesi sayısına sahip değildir. Diğer bir ifade ile hizmet üretimi için gerekli emek gücü ve iş bölümü henüz sağlanamamıştır. Bununla beraber 3 Ekim 2019 tarihli 1616 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı27 ile Gaziantep Üniversitesi Rektörlüğüne bağlı üçüncü iktisadi ve idari bilimler fakültesi Suriye’nin El-Bab kentinde kurulmuştur.28 YÖK verileri ile Üniversitenin internet sayfalarına bakıldığında, bu Fakülte içerisinde henüz örgütlenmesi tamamlanmamış bir SBKY bölümünün varlığı görülmektedir.29 Vakıf üniversitelerinde de aynı durumda olan bölümler vardır. Örneğin; YÖK verilerine göre Türk-Alman Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi altında SBKY bölümü yer almaktadır ve bünyesinde sadece bir öğretim görevlisi bulunmaktadır. Yukarıdaki bulgular ışığında Türkiye’deki “kamu yönetimi” veya “siyaset bilimi ve kamu yönetimi” programlarının ve bölümlerinin örgütlenme durumlarını üç düzlemde açıklayabiliriz; 1-Kendi adına koşut (KY veya SBKY) bölüm bazında örgütlenen programlar: Bunlar, faaliyetlerin yürütülmesi için gerekli iş bölümünün örgütlenmesini sağlamışlardır. 2-Başka bir bölüm örgütlenmesi altında yer alan programlar: Bu programlar, eğitim-öğretim faaliyetlerini yürütecek biçimde iş bölümünü kendi başına örgütleyememiş ancak bu konuda başka bir bölümün örgütlenme yeterliliğinden yararlanarak, onun koordinasyonu ve idaresi altında, iş bölümünün bir parçası olarak faaliyet gösteren, adayların tercihine açık programlardır. 3-Örgütlenme sürecini tamamlamamış, aktif bir öğretim programının bulunmadığı bölümler-potansiyel programlar. Bunlar, özgülendikleri amaç doğrultusunda gerekli iş bölümüne başlayan ancak tüm bileşenleri ile bunu tamamlayamadıkları için henüz bir öğretim faaliyeti yürütmeyen bölümlerdir. 27 RG: 30908-4.10.2019 28 2547 sayılı Kanun’un Ek 39. maddesine göre Türkiye'deki devlet üniversiteleri, Cumhurbaşkanı kararıyla yurtdışında akademik birimler ve bu kapsamda ihtiyaç duyulan sosyal tesisler kurabilmektedir. Türk üniversiteleri, yurt dışı ölçeğinde birimler kurmaya ilk olarak KKTC’de başlamışlardır (ODTÜ KKTC Kampüsü-2003). Bu bağlamda KKTC’deki üniversiteler Türk yükseköğretimi için yeni değildir. Ancak son dönemde El-Bab İİBF gibi Türk üniversitelerinin yurt dışı örgütlenmelerindeki dikkat çeken örneklere rastlanmaktadır. Örnekler için EK 1.5’e bakılabilir. 29 El-Bab İİBF bünyesinde “İktisat”, “İşletme”, “Uluslararası Ticaret ve Lojistik” bölümlerinin yanında “Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi” bölümünü de görmek mümkündür. Bkz. http://elbabiibf.gantep.edu.tr/pages.php?url=siyaset-bilimi-ve-kamu-yonetimi-katalogu-4 Vahide Feyza Urhan – Murat Yılmaz  Akademik Örgütlenme ve Personel Yapısı  53 Ancak örgütlenme sürecini tamamladıktan sonra bir öğretim programı yürütmeleri muhtemeldir. Örgütlenme temelli bu sınıflandırmanın yanında, veriler ışığında elbette farklı ayrımlara gitmek de olanaklıdır. 1.4. KY-SBKY Bölümlerinin Anabilim Dalı Örgütlenmeleri30 Anabilim dallarının, en az bir bilim veya sanat dalını kapsayan eğitim-öğretim, uygulama faaliyetlerinin yürütüldüğü, bölüm örgütlenmelerini oluşturan akademik birim olduğu ilk bölümde ifade edilmişti. Türkiye’de 98’i devlet 19’u vakıf üniversitelerinde olmak üzere toplamda “aktif” 117 KY-SBKY bölüm örgütlenmesi, bilim dallarının çekirdeğini oluşturduğu anabilim dalları üzerinde inşa edilmiş bir yapıda faaliyetlerini yürütmektedir. Ancak burada altını çizmek gerekir ki Türkiye’de bilim dalı düzeyi, tespit edilebilir görünürlükte değildir. Bilim dallarına ilişkin kurumsal bilgi neredeyse yoktur. Anabilim dalı düzeyine ilişkin örgütsel bilgilere ise ancak parçalı bilgi-veriler üzerinden iz sürerek ulaşmak mümkünüdür.31 Yapılan çalışma neticesinde KY-SBKY bölümleri altında toplamda 375 ABD örgütlenmesi tespit edilmiştir. Bunların 6’sı aktif bir öğretim programının bulunmadığı, örgütlenme sürecini henüz tamamlamamış bölümlerde,32 369’u aktif öğretim faaliyetini sürdüren KY-SBKY bölümleri altında yer almaktadır. Bu ABD’lerden sadece 1 tanesi (Anadolu Üniversitesi İktisat Fakültesi SBKY Bölümü Yönetim Bilimleri ABD) “açıköğretim” türünde öğretim hizmeti sunan bir bölümde yer alırken, 368’i örgün öğretim faaliyeti yürüten bölümler altında konumlanmaktadır. ABD düzeyinde örgütlenmelerde dikkat çekilmesi gereken önemli bir husus vakıf üniversiteleri ile ilgilidir. Vakıf üniversitelerindeki KY-SBKY bölümlerinin hiçbirinde, gerek YÖK gerek kendi internet siteleri üzerinden, ABD bilgisine ulaşılamamıştır.33 Bu bağlamda toplamda 19 KY-SBKY bölüm 30 Anabilim dalı düzeyinde detaylı bilgiler için bkz. EK 1.3. 31 Anabilim dalı düzeyini mümkün olabildiğince analiz edebilmek için iki farklı kaynak, çapraz kontrol edilerek kullanılmıştır. Bu kaynaklardan biri YÖK Akademik Portalı, diğeri ise bölümlerin internet siteleridir. 32 Bunlar: Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın İktisat Fakültesi, Kamu Yönetimi Bölümü altında Yönetim Bilimleri ABD ile Erzurum Teknik Üniversitesi, İİBF, SBKY bölümü altında Hukuk Bilimleri ABD, Yönetim Bilimleri ABD, Siyaset Bilimi ABD, Kamu Politikaları ABD ve Uluslararası Siyaset ABD’dir. 33 Örgütlenme açısından vakıf üniversiteleri devlet üniversiteleri ile aynı teşkilatlanma hükümlerine tabidir. ABD örgütlenmeleri konusunda 2547 sayılı Kanun’un vakıf 54  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi örgütlenmesine sahip vakıf üniversitelerinde ABD düzeyinde örgütlenmeye rastlanamamıştır. Tespit edilen 375 ABD, devlet üniversiteleri bünyesindedir. 375 ABD, 27 farklı isimlendirmeyle örgütlenmiş görünmektedir. Tablo 6’da 117 bölüm altında konumlanan ABD’lerin isimlendirmeleri ve yoğunluğu çıkarılmıştır. Tablo 6. KY-SBKY Bölümlerinde Yer Alan ABD Örgütlenmeleri ve Yoğunlukları ABD Sayı ABD Sayı Yönetim Bilimleri ABD 88 İktisat ABD 1 Siyaset ve Sosyal Bilimler ABD 84 Kent ve Çevre Bilimleri ABD 1 Hukuk Bilimleri ABD 80 Kentleşme Bilimleri ABD 1 Kentleşme ve Çevre Sorunları ABD 75 Kentleşme ve Çevre Bilimleri ABD 1 Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi ABD 6 Kentleşme ve Çevre Politikaları ABD 1 Kamu Politikaları ABD 5 Mahalli İdareler ve Şehircilik ABD 1 Kamu Yönetimi ABD 5 Maliye ABD 1 Karşılaştırmalı Siyaset ABD 5 Siyaset Tarihi ABD 1 Siyaset Bilimi ABD 5 Siyaset ve Yönetim Bilimleri ABD 1 Kamu Politikası ABD 2 Uluslararası Siyaset ABD 1 Kent, Çevre ve Yerel Yönetim Politikaları ABD 2 Yerel Yönetimler ABD 1 Toplumsal Cinsiyet Çalışmaları ABD 2 Yerel Yönetimler ve Siyaset ABD 1 Yerel Yönetimler, Kent ve Çevre Politikaları ABD 2 Yönetim Bilimi ABD 1 Devletler Hukuku ABD 1 TOPLAM 375 ABD’lerin bölümler içindeki dağılımına bakıldığında KY-SBKY bölümlerinde 4 ABD’nin temel örgütlenmeler-yoğunluklu olanlar biçiminde karşımıza çıktığı görülmektedir. Bunlar; ‐ Yönetim Bilimleri/Bilimi ABD ‐ Siyaset ve Sosyal Bilimler ABD üniversitelerine bir istisna tanımamıştır. Ancak halihazırda vakıf üniversitelerinde ABD örgütlenmeleri görünür değildir. Vahide Feyza Urhan – Murat Yılmaz  Akademik Örgütlenme ve Personel Yapısı  55 ‐ Kentleşme ve Çevre Sorunları ABD ‐ Hukuk Bilimleri ABD’dir. Burada benzer ya da aynı tema üzerinde eğitim-araştırma faaliyeti yürüten ABD’lerin adlandırılmasında farklı tercihlere gidilmiş olmasına dikkat çekmek gerekir. Örneğin kentleşme ve çevre temasına özgülenmiş ABD’lerin adlandırmasında “Kent ve Çevre Bilimleri”, “Kent, Çevre ve Yerel Yönetim Politikaları”, “Kentleşme Bilimleri”, “Kentleşme ve Çevre Bilimleri ABD”, “Kentleşme ve Çevre Politikaları”, “Kentleşme ve Çevre Sorunları” ve “Yerel Yönetimler, Kent ve Çevre Politikaları” olmak üzere 7 farklı tercih göze çarpmaktadır ve kentleşme temalı ABD’lerin adlandırılmasında bir örneklikten söz etmek zordur. Benzer bir durumun siyaset bilimine özgülenmiş ABD’ler için de geçerlidir. “Yönetim Bilimleri”nin ise tek bir istisna34 dışında bir örneklik gösterdiği anlaşılmaktadır. Bu bağlamda KY-SBKY bölümleri altında yer alan YBAD’ın dağınıklıktan uzak, düzenli bir biçimde konumlandığı söylenebilir. Aktif 117 bölüm örgütlenmesinin 87’sinde, örgütlenme sürecini tamamlamamış pasif nitelikli 9 bölümün 2’sinde YBAD’a rastlanmıştır. Diğer bir ifade ile Türk üniversiteleri içerisinde toplamda 89 YBAD tespit edilmiştir. Bölüm olarak faaliyet gösteren ancak ABD örgütlenmesine rastlanmayan vakıf üniversitelerinin sayısının 19 olduğunu tekrar hatırlarsak, devlet üniversiteleri bünyesinde yer alan aktif 98 KY-SBKY bölüm örgütlenmesinin 87’sinde YBAD bulunduğunu söyleyebiliriz. Bu bölümler EK 1.4.’de listelenmiştir. Bununla beraber, vakıf üniversitelerinde ABD bulgusuna ulaşılamadığını da tekrar hatırlatarak, devlet üniversitelerinde YBAD örgütlenmesinin yer almadığı aktif 11 tane KY-SBKY bölümü bulunduğu söylenebilir. Bunlar Tablo 7’den izlenebilir. Tablo 7. YBAD Örgütlenmesinin Yer Almadığı Aktif KY-SBKY Bölümleri Üniversite Fakülte Bölüm Amasya Üni. Merzifon İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi SBKY Anadolu Üni. İİBF SBKY Ankara Hacı Bayram Veli Üni. İİBF SBKY Aydın Adnan Menderes Üni. Söke İşletme Fakültesi Kamu Yönetimi Iğdır Üni. İİBF SBKY 34 Daha önce de ifade edildiği üzere bu istisna, Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi İİBF SBKY Bölümü altındaki Yönetim Bilimi ABD’dir. 56  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi İzmir Demokrasi Üni. İİBF SBKY Orta Doğu Teknik Üni. İİBF SBKY Samsun Üni. İktisadi, İdari ve Sosyal Bilimler Fakültesi SBKY Siirt Üni. İİBF SBKY Tekirdağ Namık Kemal Üni. İİBF SBKY Yalova Üni. Yalova İİBF SBKY ABD düzeyine bakıldığında dikkat çeken diğer bir husus ise bir lisans programının adıyla eş düşecek biçimde adlandırma kullanımıdır. Maliye, İktisat gibi farklı temada disiplinlere özgülenmiş bölüm adlandırmalarının, İstanbul Üniversitesi SBKY bölümündeki ABD’lerde yer aldığı görülmüştür. Bu durum İstanbul Üniversitesi ile sınırlıdır. Bununla beraber KY disiplini açısından çoğunlukla bölüm düzeyinde kullanılan “Kamu Yönetimi”, “Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi” ve “Siyaset Bilimi” adlandırmalarının, birebir aynı bölümün altında ABD örgütlenmesi için de kullanıldığı görülmektedir. Tablo 8. Bölüm ve ABD Adlandırmasında Özdeşlik Bulunan Birimler Üniversite Fakültesi Bölüm Anabilim Dalı Amasya Üni. Merzifon İİBF SBKY Siyaset Bilimi ABD Amasya Üni. Merzifon İİBF SBKY Kamu Yönetimi ABD Anadolu Üni. İİBF SBKY SBKY ABD Ankara Hacı Bayram Veli Üni. İİBF SBKY Kamu Yönetimi ABD Ankara Sosyal Bilimler Üni. SBF SBKY Siyaset Bilimi ABD Aydın Adnan Menderes Üni. Söke İşletme Fakültesi Kamu Yönetimi Kamu Yönetimi ABD Erzincan Binali Yıldırım Üni. İİBF SBKY Kamu Yönetimi ABD Iğdır Üni. İİBF SBKY SBKY ABD İstanbul Üni. SBF SBKY Maliye ABD İstanbul Üni. SBF SBKY İktisat ABD İzmir Demokrasi Üni. İİBF SBKY SBKY ABD İzmir Katip Çelebi Üni. İİBF SBKY Siyaset Bilimi ABD Orta Doğu Teknik Üni. İİBF SBKY SBKY ABD Samsun Üni. İktisadi, İdari ve Sosyal Bilimler Fakültesi SBKY Siyaset Bilimi ABD Vahide Feyza Urhan – Murat Yılmaz  Akademik Örgütlenme ve Personel Yapısı  57 Üniversite Fakültesi Bölüm Anabilim Dalı Siirt Üni. İİBF SBKY Siyaset Bilimi ABD Tekirdağ Namık Kemal Üni. İİBF SBKY Kamu Yönetimi ABD Yalova Üni. Yalova İİBF SBKY SBKY ABD Erzurum Teknik Üni. İİBF SBKY Siyaset Bilimi ABD Adlandırmada ABD-Bölüm özdeşliği saptanan bölümlerin çoğunluğu, bünyesinde başka bir ABD barındırmamakta, tek bir ABD örgütlenmesinden oluşmaktadır. Örneğin Anadolu Üniversitesi İİBF SBKY Bölümü, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İİBF SBKY Bölümü, Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Söke İşletme Fakültesi KY Bölümü, Iğdır Üniversitesi İİBF SBKY Bölümü, İzmir Demokrasi Üniversitesi İİBF SBKY Bölümü, ODTÜ İİBF SBKY Bölümü, Samsun Üniversitesi İktisadi İdari ve Sosyal Bilimler Fakültesi SBKY Bölümü, Siirt Üniversitesi İİBF SBKY Bölümü, Tekirdağ Namık Kelam Üniversitesi İİBF SBKY Bölümü, Yalova Üniversitesi İİBF SBKY Bölümü, isimleriyle özdeş, tek bir ABD üzerine örgütlenmiş bölümler olarak karşımıza çıkmaktadır. 2. Bilim Dalının İnsan Gücü: Öğretim Elemanı Yapısı Türkiye’de yönetimin gerçekleştiği dört yapısal alana bağlı olarak kamu personel sistemi de idari, askeri, hâkim-savcı ve akademik olmak üzere birbirinden farklı dört alan üzerinde yükselmektedir.35 1982 Anayasası’nda akademik personelin genel statüsü, kamu personelinin genel ilkelerinin belirlendiği “kamu hizmeti görevlileriyle ilgili hükümler” başlıklı 128. maddesi; görev ve sorumlulukları, disiplin kovuşturulmasında güvencesinin düzenlendiği 129. maddesi ve yükseköğretim kurumları ve üst kuruluşlarını düzenleyen 130. maddesi çerçevesinde anayasal olarak hüküm altına alınmıştır.36 Yasal düzeyde ise, 1981 tarih ve 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nda yükseköğretim kurumlarının ve üst kuruluşlarının teşkilatlanması, işleyişi, görev, yetki ve sorumlulukları ile öğretim elemanları, öğrenciler ve diğer personelle ilgili esasları; 1983 tarih ve 2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanunu’nda öğretim elemanları tanımına giren personelin sınıflandırılması, mali ve sosyal 35 Güler, a.g.e., 133.; İpek Özkal Sayan, “Türkiye’de Kamu Personel Sistemi: İdari, Askeri, Akademik, Adli Personel Ayrımı”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 2009, C. 64, S. 1, s. 202. 36 Onur Ender Aslan, Kamu Personel Hukuku, Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayını, 2012, s. 170. 58  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi hakları, yükselmeleri, emekli ve yabancı öğretim elemanlarının sözleşmeli olarak çalıştırılma usul ve esasları belirlenmekte ve 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununa tabi üniversite öğretim elamanlarının aylık, ödenek ve sair özlük hakları düzenlenmektedir. Akademik personele ilişkin bu iki Kanunda yer almayan diğer özlük işleri ise 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu (DMK) ile düzenlenmektedir. Günümüzde 2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanunu’nda öğretim elemanları öğretim üyeleri, öğretim görevlileri ve araştırma görevlileri olarak üç ana sınıfa ayrılmıştır. Bu üç sınıf öğretim elemanı kadro piramidini de oluşturmaktadır. Şekil 2. Öğretim Elemanları Kadro Piramidi Öğretim üyeleri sınıfını profesör, doçent ve doktor öğretim üyeleri oluşturmaktadır. 22.02.2018 Öğretim • Öğr.Gör. tarih ve 7100 sayılı Görevlileri Yükseköğretim Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde • Arş.Gör. Araştırma Görevlileri Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’la yapılan düzenleme ile yardımcı doçent kadrosu doktor öğretim üyesi olarak değiştirilmiştir. 2018 yılında yapılan düzenleme sonucunda doktor öğretim üyeleri en çok 4 yıl süre ile atanmakta ve her atama süresinin sonunda görev kendiliğinden sona ermektedir. Görev süresi biten doktor öğretim üyeleri yeniden atanabilmektedir. Öğretim Üyeleri • Prof.Dr. • Doç.Dr. • Dr.Öğr.Üyesi Piramidin orta kısmını öğretim görevlileri oluşturmaktadır. 2018 yılına kadar bu sınıf öğretim görevlileri ve okutmanlardan oluşurken 7100 sayılı Kanun ile okutmanlık kaldırılarak mevcut okutmanların tamamı başka bir işleme gerek olmadan öğretim görevlisi kadrosuna geçirilmişlerdir. 2547 sayılı Kanun’a göre öğretim görevlileri en çok 2 yıl için atanmakta olup bu süre sonunda işgal ettikleri kadroya başvuran aday bulunmadığı ve görevlerine devamda yarar görüldüğü takdirde aynı usulle yeniden atanabilmektedir. Piramidin geniş tabanını oluşturan araştırma görevlileri yine 2018’de değişen sınıftır. 2018 yılına kadar araştırma görevlileri, uzman, çevirici ve eğitim-öğretim planlamacılarından oluşan öğretim yardımcıları sınıfı, bu tarihten sonra araştırma görevlileri olarak yeniden düzenlenmiş ve arıştırma görevlileri dışındakiler bu sınıftan kaldırılmıştır. Araştırma görevlilerinin; 2547 sayılı Vahide Feyza Urhan – Murat Yılmaz  Akademik Örgütlenme ve Personel Yapısı  59 Kanun’un 33/a ve 50/d maddesi uyarınca istidam edilenler,37 Öğretim Üyesi Yetiştirme Programı (ÖYP) kapsamında istihdam edilenler38 ve Millî Eğitim Bakanlığı Yurt Dışı Lisansüstü Öğrenim Bursluluk Programı (YLSY) kapsamında yurtdışına eğitime gönderilenler olmak üzere kendi içinde özlük hakları açısından farklılıklar bulunmaktadır.39 Öğretim elemanları, 2547 sayılı Kanun ve 2914 sayılı Kanun’a göre rütbe ve kadro sınıflandırmasının bir arada yer almasının sonucu olarak bir kısmı devamlı statüde (statü hukukuna bağlı olarak), diğer kısmı ise kısmi statüde (sözleşme ilişkisi ile) çalıştırılmaktadırlar.40 Bu doğrultuda, ‐ Profesör ve doçent unvanını taşıyan öğretim üyeleri statü hukukuna bağlı olarak; 37 Üniversitelerin kendi ihtiyaçları doğrultusunda belirledikleri kontenjan için Akademik Personel ve Lisansüstü Eğitimi Giriş Sınavı (ALES), yabancı dil puanı, lisans mezuniyet puanı ve bilim sınavı (yazılı ve/veya sözlü) sonucunda 2 farklı araştırma görevlisi istihdam etmektedirler. Bunlardan biri, 2547 sayılı Kanun’un 33/a maddesi uyarınca en çok üç yıl süre ile atanan ve atanma süresi sonunda görevleri kendiliğinden sona eren ve 50/d’ye nazaran daha güvenceli araştırma görevlileridir. Diğeri ise, 2547 sayılı Kanun’un 50/d maddesi kapsamında istihdam edilen, görev süreleri öğrencilik statüsüyle sınırlı olan araştırma görevlileridir. 38 Lisansüstü eğitim verme imkânına sahip olan yükseköğretim kurumlarının, araştırma görevlilerine lisansüstü eğitim yaptırarak, öğretim üyesi yetiştirilmesini amaçlayan ve kısaca ÖYP olarak adlandırılan bu program 2002 yılında uygulanmaya başlanmış ve 2015 yılında kaldırılmıştır. ÖYP kapsamında araştırma görevlisi olabilmek için lisans genel not ortalaması, ALES ilgili alanda alınan puan (ve zorunlu olmamakla yabancı dil puanı) alınarak bir ÖYP puanı hesaplanmakta ve adayların yerleştirilmeleri YÖK tarafından ÖYP puanları esas alınarak gerçekleştirilmekteydi. (Ayrıntılı bilgi için bkz. https://oyp.yok.gov.tr/oyp-tarihce, 2020). 2016 tarih ve 674 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Düzenlemeler Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’nin 49. maddesi uyarınca 2547 sayılı Kanun’un 33/a maddesi uyarınca atanan ÖYP araştırma görevlileri ayrıca bir işleme gerek kalmadan 50/d araştırma kadrosuna geçirilmişlerdir. 18.05.2018 tarih ve 7143 sayılı Vergi ve Diğer Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun’un 15. maddesiyle 2547 sayılı Kanun’a ilave yapılarak ÖYP araştırma görevlilerinin hakları geri verilmiş, kimi üniversiteler 50/d kadrosuna geçirdiği araştırma görevlilerini kendiliğinden 33/a kadrosuna geçirmiş bazı üniversiteler de araştırma görevlilerinin tercihlerine bırakmıştır. 39 2017 yılında 7033 sayılı Sanayinin Geliştirilmesi ve Üretimin Desteklenmesi Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile 2547 sayılı Kanuna Ek 38. madde eklenmiştir. Bu madde ile 01.01.2018 tarihinden itibaren araştırma görevlisi kadrolarına atamalar 33. maddede belirtilen usule uygun olarak 50/d maddesi kapsamında yapılacaktır. Böylece, öğretim elemanı sınıfının en alt düzeyini oluşturan araştırma görevlileri sınıfı öğrencilik statüsüyle sınırlı olarak atanacak ve öğrencilik statüleri bittiğinde görev yaptıkları üniversitelerden ilişikleri kesilecektir. 40 Aslan, a.g.e., s. 171.; Sayan, a.g.e., s. 216. 60  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi ‐ Doktor öğretim üyeleri, öğretim görevlileri, 33/a madde kapsamındaki araştırma görevlileri, 50/d. maddesi kapsamındaki araştırma görevlileri ise sözleşme ilişkisi ile istihdam edilmektedirler. Kariyer, bir işe diploma ile en alt basamaktan girip gerekli şartları yerine getirerek yükselme olarak tanımlanacak olursa akademik kariyerin en alt basamağını araştırma görevliliği oluşturmaktadır. Doktor unvanı alındıktan, gerekli şartlar yerine getirildikten sonra sırasıyla doktor öğretim üyeliği, doçentlik ve profesörlük basamakları bulunmaktadır. Öğretim görevlilerinin kanunen üniversitelerde ve bağlı birimlerinde Kanun uyarınca atanmış öğretim üyesi bulunmayan dersler veya herhangi bir dersin özel bilgi ve uzmanlık isteyen konularının eğitim-öğretim ve uygulamaları için, kendi uzmanlık alanlarındaki çalışma ve eserleri ile tanınmış kişiler, süreli veya ders saati ücreti ile görevlendirilmeleri gerekmektedir. Bu açıdan bakıldığında öğretim görevliliği bu sıralamada yer almamaktadır. Bu nedenle Şekil 2’de öğretim elemanlarının kadro piramidinde ayrı renklendirilmiştir. Ancak, öğretim görevlileri de doktora programından başarıyla mezun olduktan ve sonraki gerekli şartları karşıladıktan sonra öğretim üyeliğine geçilebilir. Benzer şekilde profesörlük dışında, akademik kadroların her birine, akademik kariyerini dışarıdan sürdürmüş kişilerin atanması mümkündür. Özellikle YÖKAKADEMİK’te öğretim elemanlarının mesleki deneyimleri incelendiğinde bu yolun kullanımının yaygınlaşmaya başladığı görülmektedir. Bu özellikleri nedeniyle akademik personel rejiminin temel niteliği, açık rütbe sınıflandırması sistemine sahip olmasıdır.41 YÖK tarafından kendisine bağlı öğretim kurumlarında görev yapan tüm öğretim elemanlarının 2014-2020 yılları arasındaki toplam sayısı Grafik 2’de verilmiştir. 2020 yılında toplam öğretim elemanı sayısı 175.848 ile tabloda verilen dönemler içinde en yüksek sayıyı oluşturmaktadır. 2014 yılında 148.903 olan toplam öğretim elemanı sayısı 2015 yılında 7.265 kişi artarak 156.168’e yükselmiştir. Tabloda dikkat çeken yıl 2016 yılıdır. Önceki ve sonraki yıllarda öğretim elemanı sayısında artış gözlenirken, 2016 yılına gelindiğinde ise toplam öğretim elemanı sayısında bir artış değil aksine azalış (4.405 kişi) yaşanmıştır. Normal dönemlerde öğretim elemanlarının azalması, emeklilik, istifa etme ya da görevden ihraç ile olmaktadır. Öğretim elemanlarının emeklilik yaşının 67 olduğu bir düzende emeklilik bu durumu açıklamakta yetersiz kalmaktadır. Toplam öğretim elemanı sayısını değiştirecek nitelikte istifa (başka bir yükseköğretim kurumuna geçebilmek, siyasete atılabilmek gibi nedenler dışında) özel sektöre geçmek, yurtdışına gitmek ya da tamamen meslek değiştirmek için 41 Aslan, a.g.e., s. 172. Vahide Feyza Urhan – Murat Yılmaz  Akademik Örgütlenme ve Personel Yapısı  61 istifalar ancak toplu olursa belirleyici olabilir. Bu durumda akademideki ihraçlar, 2016 yılındaki azalışı açıklamada bir belirleyici olabilir.42 Genel Toplam Grafik 3. Tüm Öğretim Elemanlarının 2014-2020 yılları Arasındaki Dağılımı 200000 150000 100000 2014-2015 2015-2016 2016-2017 2017-2018 2018-2019 2019-2020 2020-2021 Öğretim Yılı Kaynak: YÖK’ün yıllık olarak yayımladığı Öğretim Elemanları Özet Tablolarından oluşturulmuştur (https://istatistik.yok.gov.tr/, 2020). YÖK verilerine göre yükseköğretim kurumlarında görev yapan öğretim elemanları 2017 yılında 6.335 kişi artarken 2018 yılında 8.127 kişi artmış; 2019 yılında bu artış 8.269 kişi ile söz konusu yıllar içinde en yüksek seviyeye ulaşmışken 2020 yılında 1.354 ile en düşük seviyede yükseldiği görülmektedir. Bunun altında, 2016 yılında yayımlanan OHAL KHK’ları ile bir taraftan da FETÖ ile iltisaklı olan üniversitelerin kapatılması sonucunda orada görev yapan öğretim elemanlarının başka üniversitelere dağıtılması, yaşanan ihraçlar sonrasında üniversitelerin yeni öğretim elemanı almaları ve 2018 yılında gündeme gelen norm kadro düzenlemesi bu süreçte belirleyici olmuştur. 20202021 öğretim yılı itibariyle toplam öğretim elemanı sayısı 175.848’dir. Çalışma kapsamında “Kamu Yönetimi”, “Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi” bölümlerinde görev yapan öğretim elemanlarının sayısına ulaşabilmek için üniversitelerin internet sayfaları ile YÖKAKADEMİK incelendiğinde 1.594 öğretim elemanının ismine ulaşılmıştır. Üniversitelerin internet sayfaları temel alındığında “Kamu Yönetimi” “Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi” bölümlerinde -misafir öğretim üyesi dışında- öğretim elemanı sayısı 1.513’tür. Üniversitelerin internet sayfalarında sağlıklı bilgiye ulaşmak mümkün 42 2016-2018 yılları arasında çıkarılan 11 OHAL KHK’sı ile toplamda 6.081 öğretim elemanı ihraç edilmiştir. “Kamu yönetimi”, “siyaset bilimi ve kamu yönetimi” bölümleri ortak bir bölüm olarak düşünülürse 151 öğretim elemanı ile toplam ihraç edilen öğretim elemanlarının içindeki oranı %2’dir. Bölüm içinde ihraç edilen 151 öğretim elemanı incelendiğinde 31’ini (%20,5’i) YBAD’da görev yapan öğretim elemanları; 111’ini (%73,5’i) diğer anabilim dallarında görev yapan öğretim elemanları ve 9’unu (%5,96’sı) ise anabilim dalı belli olmayan öğretim elemanları oluşturmaktadır. OHAL KHK’larıyla ihraç edilen YBAD öğretim elemanlarının toplam ihraç edilen öğretim elemanlarına oranının %0,5 ile çok az olduğu görülmektedir. 62  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi değildir. Örneğin, 2547 sayılı Kanun’un 35. maddesi uyarınca ya da ÖYP kapsamında başka üniversitelerde görev yapan araştırma görevlilerinin büyük bir çoğunluğunun kadrolarının bulunduğu üniversitelerin internet sayfalarında yer almadığı; bu şekilde görevlendirilmiş araştırma görevlilerinin bir kısmının ise sadece görevlendirildikleri yeni üniversitelerin ya da her iki üniversitenin internet sayfasında yer aldığı görülmektedir. Dikkat çeken bir başka husus ise, üniversite internet sayfalarında kadroları işletme, iktisat, sosyoloji, maliye, hukuk fakültesi, meslek yüksek okulu, uluslararası ilişkiler, istatistik, felsefe, arkeoloji vb. bölüm veya birimlerde olan öğretim elemanlarına da yer verilmiştir. Üniversitelerin internet sayfasında olup ilgili bölüm kadrosunda yer almayan 104 öğretim elemanı bulunmakla birlikte üniversitelerin internet sayfalarında yer almayıp sadece YÖKAKADEMİK’te yer alan 81 öğretim elemanı bulunmaktadır. Son tahlilde, “Kamu Yönetimi” “Siyaset Bilimi Kamu Yönetimi” bölümlerinde 21-24.10.2020 tarihleri itibariyle 113 üniversitede (Devlet ve vakıf) toplamda 1.490 öğretim elemanı görev yapmaktadır. “Kamu Yönetimi” “Siyaset Bilimi Kamu Yönetimi” bölümlerinde görev yapan öğretim elemanları tüm öğretim elemanlarının %0,8’lik kısmını oluşturmaktadır. Grafik 4. “Kamu Yönetimi” “Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi” Bölümleri Öğretim Elemanlarının Unvan Dağılımı (2020) Prof.Dr.; 258 Arş.Gör.; 536 Doç.Dr.; 220 Öğr.Gör.; 32 Dr.Öğr.Üyesi; 444 Grafik 4’e göre, öğretim elemanlarının %62’si öğretim üyelerinden, %36’sı araştırma görevlilerinden ve %2’si öğretim görevlilerinden oluşturmaktadır. Araştırma görevlilerinin %36’lık oranla yüksek olduğu görülürken; öğretim üyelerinin dağılımında ise doktor öğretim üyelerinin %30’luk oranla daha fazla olduğu görülmektedir. Bu da, kendi grupları içinde en Vahide Feyza Urhan – Murat Yılmaz  Akademik Örgütlenme ve Personel Yapısı  63 alt kademedeki unvanlarda görev yapanların sayısının daha fazla olduğu sonucunu akla getirmektedir. Diğer dikkat çekici nokta ise, Doçent unvanlı öğretim üyelerinin %15’lik oranla öğretim üyeleri içinde en düşük orana sahip olmasıdır. Öğretim görevlileri ise %2’lik oranla öğretim elemanları kategorisindeki en düşük sayıdaki sınıfı oluşturmaktadır. Öğretim görevliliği; meslek yüksekokullarının önemli bir unsuru olmakla birlikte fakültelerde ağırlıklı olarak doktorasını bitirmiş 50/d’li araştırma görevlilerinin istihdam biçimi halini almıştır. Son dönemde YÖK’ün fakültelere öğretim görevlisi atamasının önüne geçme çabası öğretim görevlisi sayısının düşmesine neden olmuştur.43 EK 1.6.’da “Kamu Yönetimi”, “Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi” Bölümlerinde Görev Yapan Öğretim Elemanlarının Üniversite ve Unvan Dağılımı detaylı olarak verilmiştir. Buna göre öğretim elemanı dağılımı 44 ila 3 arasında değişen 113 üniversitede 117 “Kamu Yönetimi”, “Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi” bölümüne ortalama 13 öğretim elemanı düşmektedir. Öğretim elemanlarının %15’i 6 üniversitede görev yaparken %3’ü 10 üniversite ve %82’si kalan 97 üniversitede görev yapmaktadır. EK 1.6.’ya göre “Kamu Yönetimi” “Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi” bölümlerinde 44 öğretim elemanıyla İstanbul Üniversitesi birinci sırada; 38 öğretim elemanıyla Ankara Üniversitesi ikinci sırada; 37’şer öğretim elemanıyla 43 YÖK’ün fakültelere öğretim görevlisi atamasının önüne geçme girişimi olarak TODAİE araştırma görevlilerinin ataması örneği verilebilir. 09.07.2018 tarih ve 703 sayılı Anayasada Yapılan Değişikliklere Uyum Sağlanması Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile TODAİE’nin tüzel kişiliği kaldırılmış ve görev yapan öğretim elemanları YÖK’e devredilmiştir. YÖK, TODAİE öğretim elemanlarının atamalarını tercihe bırakmış ancak, öğretim üyeleri, öğretim görevlileri ve araştırma görevlileri için ayrı ayrı tercih kriterleri belirlemiştir. YÖK tarafından 07.08.2018 tarihinde kamuoyuna duyurulan atama kriterlerine göre: 7163 sayılı TODAİE Kanun’a tabi olarak görev yapan ve “asistan” statüsünde görev yapan araştırma görevlileri için: “ c) Araştırma görevlilerinin ataması, 2547 sayılı Kanunun Ek 38 inci maddesi uyarınca 2547 sayılı Kanunun 50 nci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendi kapsamında yapılacaktır. Bu kapsamda atamasının yapılmasını istemeyenler meslek yüksekokullarının programlarını tercih ederek öğretim görevlisi kadrosuna atanabilecektir. ç) Araştırma görevlilerinden doktora eğitimlerini tamamlayanlar ile öğretim görevlileri, meslek yüksekokullarının programlarını tercih ederek öğretim görevlisi olarak atanacaktır.” (https://www.yok.gov.tr/Sayfalar/DuyuruDetay.aspx?did=24, 2020) koşulu getirilmiştir. Burada dikkat çeken nokta, TODAİE asistanlarından (2914 sayılı Kanun’a göre araştırma görevlisi muadiliydi) 2547 sayılı Kanun’un 50/d maddesi uyarınca atanmak istemeyenler ile doktorasını tamamlamış asistanlara ve öğretim görevlilerine fakültelere öğretim görevlisi olarak atanabilme tercihi sunulmayıp sadece iki yıllık meslek yüksek okullarına öğretim görevlisi olarak atanma tercihinin sunulmasıdır. Bu karar YÖK’ün fakültelerde öğretim görevliliğine bakışını yansıtmaktadır. 64  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Ankara Hacı Bayram Üniversitesi ve Marmara Üniversitesi üçüncü sırada yer almaktadır. 31’er öğretim elemanı ile Hacettepe Üniversitesi ve Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) dördüncü sırada yer almaktadır. Verilen bu rakamlara dikkat edilirse öğretim elemanlarının önemli bir kısmının (218’inin) İstanbul ve Ankara’da görev yaptığı görülmektedir. Bu üniversitelerin kuruluş yılları düşünüldüğünde Ankara Hacı Bayram Üniversitesi dışında-ki 1982 yılında kurulan Gazi Üniversitesi’nin 2018 yılında bölünmesiyle kurulmuşturköklü devlet üniversiteleridir. “Kamu Yönetimi” “Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi” bölümlerinde en az öğretim elamanı bulunan üniversitelerde ise öğetim elemanı sayısı 9 ila 3 arasında değişmektedir. Avrasya Üniversitesi, Siirt Üniversitesi, Yozgat Bozok Üniversitesi 3’er öğretim elemanıyla son sırada yer almaktadırlar. Öğretim elemanlarının unvanlarında ise, ‐ 6 üniversitede toplam 58 profesör unvanlı öğretim üyesi görev yapmaktadır. Geriye kalan 107 üniversitenin 83’ünde profesör unvanlı toplam 200 öğretim elemanı görev yaparken 24 üniversitede profesör unvanlı öğretim üyesi bulunmamaktadır. ‐ 220 doçent unvanlı öğretim üyesinin 52’si 6 üniversitede görev yaparken geriye kalan 168 doçent unvanlı öğretim üyesi 82 üniversitede görev yapmakta; 25 üniversitede ise doçent unvanlı öğretim üyesi bulunmamaktadır. ‐ 444 doktor öğretim üyesinin 42’si 6 üniversitede görev yaparken geriye kalan 402’si 105 üniversitede görev yapmaktadır. Sadece 2 üniversitede doktor öğretim üyesi bulunmamaktadır. ‐ 32 öğretim görevlisi (“Doktor” unvanına sahip olanlarla birlikte) 22 üniversitede görev yapmaktadır. Geriye kalan 91 üniversitede öğretim görevlisi bulunmamaktadır. ‐ Araştırma görevlilerinde ise, 536 araştırma görevlisinden (“Doktor” unvanına sahip olanlarla birlikte) 60’ı 6 üniversitede görev yaparken geriye kalan 476 araştırma görevlisi kalan 99 üniversitede görev yapmaktadır. Öğretim görevlilerinin aksine sadece 8 üniversitede araştırma görevlisi bulunmamaktadır. Son tahlilde, 113 üniversitenin 117 “Kamu Yönetimi”, “Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi” bölümünde 1.490 öğretim elemanı görev yaparken; 24 üniversitede profesör, 25 üniversitede doçent, 6 üniversitede hem profesör hem de doçent, 2 üniversitede doktor öğretim üyesi unvanlı öğretim üyesi bulunmamaktadır. Vahide Feyza Urhan – Murat Yılmaz  Akademik Örgütlenme ve Personel Yapısı  65 “Kamu Yönetimi”, “Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi” bölümleri bulunan vakıf üniversitelerinde anabilim dalı örgütlenmesi tespit edilememiştir. Bu durumda olan “kamu yönetimi programı”nda 12 öğretim elemanı ve “siyaset bilimi ve kamu yönetimi programı”nda 98 öğretim elemanı olmak üzere toplam 110 öğretim elemanı kapsam dışında bırakılmıştır. Geriye kalan 1.380 öğretim elemanının Anabilim dalı dağılımı Tablo 9 ve EK 1.7.’de verilmiştir. “Kamu Yönetimi”, “Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi” bölümleri olan üniversitelerin bir kısmında “kamu yönetimi”, “siyaset bilimi”, “siyaset bilimi ve kamu yönetimi” tek anabilim dalı olarak yer almaktadır. Geri kalanında siyaset bilimi ve sosyal bilimler, yönetim bilimi, hukuk bilimleri, kentleşme ve çevre sorunları gibi farklı anabilim dalları yer almaktadır. 1’i profesör, 1’i öğretim görevlisi ve 4’ü araştırma görevlisi olmak üzere toplam 6 öğretim elemanın anabilim dalı bilgisine ulaşılamamıştır. Prof. Dr. Doç. Dr. Dr. Öğr. Üyesi Öğr. Gör. Dr. Öğr. Gör. Arş. Gör. Dr. Arş. Gör. Toplam Tablo 9. “Kamu Yönetimi”, “Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi” Bölümlerinde Görev yapan Öğretim Elemanlarının Unvan ve ABD Dağılımı (Tek Anabilim Dalı) (2020) Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi 13 19 28 - - - 21 81 Kamu Yönetimi 9 8 16 - 1 5 14 53 Siyaset Bilimi 2 - 8 - - - 4 12 TOPLAM 24 27 52 - 1 5 39 148 Anabilim Dalı Adı Tablo 9’da tek anabilim dalı olarak “Kamu Yönetimi,” “Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi” ve “Siyaset Bilimi” anabilim dalları yer almaktadır. Söz konusu anabilim dallarında görev yapan toplam 148 öğretim elemanı bulunmaktadır. Bunlar arasında Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi ABD 81 öğretim elemanı sayısı ile ilk sıradadır. Kamu Yönetimi ABD 53 öğretim elemanıyla ikinci sırada yer almaktadır. Siyaset Bilimi ABD 12 öğretim elemanı ile son sıradadır. EK 1.7.’de ise “Kamu Yönetimi,” “Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi” bölümlerinde görev yapan 1.226 öğretim elemanının anabilim dalı dağılımı verilmiştir. Siyaset ve Sosyal Bilimler ABD’ye Siyaset ve Yönetim Bilimleri 66  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi ABD eklendiğinde toplam 459 öğretim elemanı ile ilk sıradadır. Yönetim Bilimi ABD ve Yönetim Bilimleri ABD birlikte ele alındığında 306 öğretim elemanıyla ikinci sıradadır. Yerel Yönetimler-Kent ve Çevre Sorunları genel kümesinde toplanabilecek ABD’de de ise Kentleşme ve Çevre Sorunları (200 öğretim elemanı), Yerel Yönetimler ve Siyaset (7 öğretim elemanı), Kentleşme Bilimleri (6 öğretim elemanı), Yerel Yönetimler (6 öğretim elemanı), Kent, Çevre ve Yerel Yönetim Politikaları (6 öğretim elemanı), Mahalli İdareler ve Şehircilik (4 öğretim elemanı), Yerel Yönetimler (3 öğretim elemanı) anabilim dalları ile birlikte değerlendirildiğinde 231 öğretim elemanı ile üçüncü sıradadır. Hukuk Bilimleri Anabilim Dalı 185 öğretim elemanı ile dördüncü sırada yer alırken, 16 öğretim elemanı ile Karşılaştırmalı Siyaset Anabilim Dalı beşinci sıradadır. Kamu Politikaları ABD ve Kamu Politikası ABD’lerinde toplamda 12 öğretim elemanı görev yapmaktadır. Geriye kalan İktisat, Maliye, Toplumsal Cinsiyet Çalışmaları, Siyaset Tarihi, Siyasi Tarih, Devletler Hukuku gibi ABD’lerde toplam 17 öğretim elemanı görev yapmaktadır. Kuruluşu daha eski tarihlere dayanan anabilim dallarında görev yapan öğretim elemanı sayısının kuruluşu yakın tarihli olanlara göre daha fazla oluğu görülmektedir. 2.1. Yönetim Bilimleri Anabilim Dalı Öğretim Elemanlarının Unvan Dağılımı Türkiye’de 89 üniversite arasında yönetim bilimleri anabilim dalı yer almaktadır. Çalışma kapsamında ise 84 üniversitenin YBAD’da görev yapan akademik kadrosuna ulaşılabilmiştir. Bu 84 üniversitede ise toplam 306 öğretim elemanı görev yapmaktadır. Grafik 5. YBAD Öğretim Elemanlarının Unvan Dağılımı (2020) Prof.Dr.; 60 Arş. Gör.; 114 Doç.Dr.; 47 Öğr. Gör.; 7 Dr. Öğr. Üyesi; 78 Vahide Feyza Urhan – Murat Yılmaz  Akademik Örgütlenme ve Personel Yapısı  67 YBAD’larda görev yapan öğretim elemanlarının unvan dağılımının verildiği Grafik 5 incelendiğinde, öğretim üyesi grubunda yer alan unvanların toplam oranı %60 iken, öğretim üye kadrosu dışında kalan öğretim görevlisi (%2) ve araştırma görevlisi (%38) kadrosundakilerin toplam oranı %40’tır. Akademik unvan piramidinde ise öğretim üyesi kadrosu içinde doktor öğretim üyesi sayısının, toplamda ise araştırma görevlisi sayısının fazla olduğu görülmektedir. Grafik 4 ile Grafik 5 birlikte düşünüldüğünde, öğretim elemanları içinde öğretim üyelerinin oranı %2 gerilerken araştırma görevlilerinin oranı %2 artmıştır. Grafik 6. YBAD Öğretim Elemanlarının Türkiye Geneli Dağılımı (2020) Hükümet tarafından açıklanan ve hayata geçirilen “81 ile 81 üniversite” projesi sonucunda Türkiye’de üniversitesi olmayan il kalmamıştır. Çalışma kapsamında incelenen üniversitelerin il ve Türkiye genelinde dağılımı Grafik 5’te verilmiştir. Buna göre 306 öğretim elemanı 73 ilde 84 üniversitede görev yapmaktadır. YBAD’da 4 üniversitede görev yapan 24 öğretim elemanının yer aldığı İstanbul, iller arasında 1. sırada yer almaktadır. 4 üniversitede 18 öğretim elemanının görev yaptığı Ankara ise ikinci; 2 üniversitede görev yapan 13 öğretim elemanı ile Konya üçüncü sırada yer almaktadır. İzmir, Eskişehir, Balıkesir ve Mersin’de 2’şer üniversitede 9 öğretim elemanı görev yapmaktadır. Geriye kalan 66 ilde 1’er üniversitede YBAD’da görev yapan toplam 229 öğretim elemanı bulunmaktadır. 8 il’de ise YBAD’da görev yapan 1’er öğretim elemanı bulunmaktadır. EK 1.8.’de Öğretim Elemanlarının Görev Yaptıkları Üniversitelere Göre Dağılımı verilmiştir. Burada dikkat çeken nokta, YBAD’da en fazla görev yapan öğretim elemanı sayısının köklü olarak nitelendirilen İstanbul Üniversitesi ile Ankara Üniversitesi olmak üzere 2008 yılı öncesinde kurulan üniversitelerde 68  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi yoğunlaşmasıdır. 7 üniversitede ise YBAD’da görev yapan 1’er öğretim elemanı bulunmaktadır. 306 öğretim elemanının %21’i 8 üniversitede görev yaparken %13’ü 25 üniversitede, %66’sı ise 41 üniversitede görev yapmaktadır. Anabilim dalı başına ortalama 4 öğretim elemanı düşmekle birlikte, anabilim dalında görev yapan öğretim elemanının dağılımı 1 ila 11 öğretim elemanı arasında değişmektedir. 10 üniversitenin YBAD’ında sadece 1’er öğretim elemanı görev yapmaktadır. 44 üniversitedeki YBAD’da ise profesör unvanlı öğretim üyesi bulunmazken; 52 üniversitede doçent; 23 üniversitede hem profesör hem de doçent; 25 üniversitede doktor öğretim üyesi; 79 üniversitede öğretim görevlisi; 14’ünde araştırma görevlisi kadrosunda öğretim elemanı bulunmamaktadır. Tablo 10. YBAD Öğretim Elemanlarının Fakültelere Göre Dağılımı (2020) Kamu Yönetimi SBKY Siyaset Bilimi TOPLAM İİBF 69 192 5 266 SBF - 36 - 36 İktisat Fakültesi - 4 - 4 69 232 5 306 TOPLAM Tablo 10’a göre YBAD’da görev yapan 306 öğretim elemanı İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi (İİBF), Siyasal Bilgiler Fakültesi (SBF) ve İktisat Fakültesi’nde yoğunlaşmıştır. Burada İİBF’lerde görev yapan öğretim elemanları %87’lik oranla ile ilk sırada yer almıştır. Bölüm bazı dağılımında ise Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi bölümü %76’lık oranla ön plandadır. Kamu Yönetimi bölümü %23’lük oranla ikinci sırada yer alırken %2’lik oranla Siyaset Bilimi gelmektedir. 2.2. Öğretim Elemanlarının Mezun Oldukları Üniversite Dağılımı YBAD’da görev yapan öğretim elemanlarının mezun oldukları okullar, bilim alanında hangi ekollerin ön plana geçtiğinin göstergesidir. Halihazırda akademide göreve başlamak için temel şart en az yüksek lisans ya da doktora programlarında öğrenim görüyor olmaktır. Yüksek lisans ve doktora programlarına başvurabilmenin temel koşulu ise en az dört yıllık bir lisans (ve Vahide Feyza Urhan – Murat Yılmaz  Akademik Örgütlenme ve Personel Yapısı  69 dengi) programından mezun olabilmektir. Bu nedenle öğretim elemanlarının mezun oldukları önlisans programları tabloya eklenmemiştir.44 Çalışma kapsamında YBAD’da görev yapan 306 öğretim elemanından 294’ünün lisans mezuniyet bilgisine ulaşılabilmiş; 12 öğretim elemanının mezuniyet bilgisine ise ulaşılamamıştır. Elde edilen verilerden EK 1.9. oluşturulmuştur. Buna göre, öğretim elemanlarının hepsi bir lisans programından mezun olmuştur. 26 öğretim elemanı 2. lisans programından mezun olmuştur. Bu kişiler arasında bir lisans programında öğrenim görürken çiftt anadal45 yapanlarla birlikte farklı bir üniversitenin bölümlerinden -ağırlıklı olarak Açıköğretim fakültelerinden de mezun olanlar da bulunmaktadır. EK 1.9.’a göre YBAD’da görev yapan öğretim elemanları yurt içinde 53 farklı yükseköğretim kurumundan ve yurt dışındaki46 yükseköğretim kurumlarından mezun olmuştur. Bunların kendi içindeki dağılımında ise öğretim elemanlarının %60’ı farklı 10 üniversiteden mezun olmuştur. Geriye kalan %40’lık kısmı ise yurtiçi ve yurt dışındaki 45 farklı üniversitelerden mezun olmuştur. Öğretim elemanlarının lisans düzeyinde mezuniyetleri ağırlıklı olarak devlet üniversitelerinden olmuştur. Vakıf üniversitelerinden mezun öğretim elemanı sayısı oldukça azdır. Lisans 1’de Ankara Üniversitesi 28 ve İstanbul Üniversitesi 27 öğretim elemanıyla üst sıralardadır. Lisans düzeyinde 4 öğrenci yurt dışında eğitimini tamamlamıştır. Lisans 2’den mezun 21 öğretim elemanı bulunmaktadır. Bunlar 11 farklı yükseköğretim kurumlarından mezun olmuştur. 7 öğretim elemanıyla Anadolu Üniversitesi ilk sırada yer alırken İstanbul Üniversitesi 4 öğretim elemanıyla ikinci sıradadır. Lisans 3 ve Lisans 4 programından mezun 1 öğretim elemanı bulunmaktadır. EK 1.10.’a göre, 287 öğretim elemanının mezun olduğu bölüm/fakülte bilgisine ulaşılırken; 19’unun lisans düzeyinde mezun oldukları fakülte/bölüm bilgisine ulaşılamamıştır. YBAD öğretim elemanları 34 farklı bölümden mezun olmuşlardır. Öğretim elemanlarının lisans düzeyinde mezun oldukları fakülte/bölüm dağılımına bakıldığında kamu yönetimi, siyaset bilimi ve kamu 44 Bu başlıkta öğretim elemanlarının mezuniyet bilgileri YÖKAKADEMİK ve üniversite internet sayfaları üzerinden derlenmiştir. Burada bulunmayan bilgilerde ise Ulusal Tez Merkezi bilgileri ile bazı tezlerde yer alan biyografik bilgilerden yararlanılmıştır. Hiçbir bilgi bulunmayan öğretim elemanlarının verileri ise boş bırakılmıştır. 45 Yükseköğretim Kurumlarında Önlisans ve Lisans Düzeyindeki Programlar Arasında Geçiş, Çift Anadal, Yan Dal İle Kurumlar Arası Kredi Transferi Yapılması Esaslarına İlişkin Yönetmelik’e göre:” Çift anadal programı: Başarı şartını ve diğer koşulları sağlayan öğrencilerin aynı yükseköğretim kurumunun iki diploma programından eş zamanlı olarak ders alıp, iki ayrı diploma alabilmesini sağlayan programı”dır. (https://www.mevzuat.gov.tr/ mevzuat?MevzuatNo=13948&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5, 2020). 46 Yurt dışından mezun olan öğrencilerin öğrenim gördükleri yükseköğretim kurumları ayrı ayrı ele alınmayıp hepsi “yurtdışı” olarak sınıflandırılmıştır. 70  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi yönetimi, siyaset ve idare, siyaset bilimi ve yönetim bilimleri gibi benzer bölümden mezun olanların sayısının toplamda 224 olduğu (öğretim elemanlarının %78’i) görülmektedir. Bu durum, YBAD’da görev yapan öğretim elemanlarının büyük bir çoğunluğunun alan bilgisine sahip olduklarını göstermektedir. İlaveten, farklı bölümlerden mezun olsalar da Lisans 2 programında kamu yönetimi, siyaset bilimi ve kamu yönetimi bölümlerinden mezun olan 3 öğretim elemanı bulunmaktadır. Kamu yönetimi, siyaset bilimi ve kamu yönetimi bölümleri yanında İİBF/SBF’nin maliye, iktisat, çalışma ekonomisi ve endüstri ilişkileri, uluslararası ilişkiler, işletme bölümlerinden mezun olanlar da bulunmaktadır. Bunlar arasında işletme ve uluslararası ilişkiler bölümlerinden mezun olanların sayısı diğerlere nispeten daha fazladır. Lisans 1 programından tarım ekonomisi, mühendislik, su ürünleri, güzel sanatlar, eğitim programları vb. gibi alana tamamen uzak bölümlerden mezun öğretim elemanları da bulunmaktadır. EK 1.11.’de öğretim elemanlarının lisansüstü düzeyde mezun oldukları okulların dağılımı verilmiştir. 289 öğretim elemanının yüksek lisans eğitim bilgisine ulaşılırken doktorada 256 öğretim elemanının bilgisine ulaşılabilmiştir. Yüksek lisans birinci programda 17; Doktora birinci programda 42 öğretim elemanının mezuniyet bilgisine ulaşılamamıştır. Buna göre, öğretim elemanları lisansüstü eğitimlerini yüksek lisans, doktora ve bütünleşik doktora programlarında tamamlamış ya da devam etmektedirler. Yurtdışında postdoktora yapan 5 öğretim elemanı bulunmaktadır. Araştırma görevlilerinden eğitim bilgilerine ulaşılabilenlerden 8’i halen yüksek lisans eğitimine; 41’i doktora eğitimine ve 4’ü bütünleşik doktora eğitimine devam etmektedir. Yüksek lisans programlarından mezun araştırma görevlilerinden 34’ü doktora ve 1’i bütünleşik doktora programından eğitimlerini tamamlayarak doktora unvanını elde etmişlerdir (YÖKAKADEMİK’e göre sadece 2 doktor unvanlı araştırma görevlisi bulunmaktadır). Öğretim görevlileri arasında ise 5’i yüksek lisans eğitimlerini tamamlamış; bunlardan 3’ü doktora programından mezun olmuşken 1’i hala doktora eğitimine devam etmektedir. 1 öğretim görevlisi ise doktora eğitimine devam etmemiştir. 2 öğretim görevlisinin eğitim bilgisine ise ulaşılamamıştır.47 47 Öğretim görevlileri için doktora programından mezun olma koşulu bulunmamaktadır. 09.11.2018 tarihinde 30590 sayılı RG’de yayımlanan Öğretim Üyesi Dışındaki Öğretim Elemanı Kadrolarına Yapılacak Atamalarda Uygulanacak Merkezi Sınav İle Giriş Sınavlarına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik ile “Öğretim görevlisi kadrosuna başvuracak adaylarda en az tezli yüksek lisans derecesine sahip olmak” şartı aranmaya başlanmıştır. Bu şart meslek yüksekokullarının uzmanlık alanlarındaki öğretim görevlisi kadroları için geçerli Vahide Feyza Urhan – Murat Yılmaz  Akademik Örgütlenme ve Personel Yapısı  71 Öğretim elemanları yurt içindeki 65 farklı yükseköğretim kurumunda veya yurt dışındaki bir yükseköğretim kurumunda lisansüstü eğitimlerini tamamlamıştır veya eğitimine devam etmektedir. Lisans programlarında olduğu gibi lisansüstü programlarda da ilk 10 üniversite aynı olmuş ancak Ankara Üniversitesi dışındaki üniversitelerin sıraları değişmiştir.48 Yüksek lisans programında 23 ve doktora programında 40 öğretim elemanı öğrenim gören/görmüş Ankara Üniversitesi, yine ilk sıradayken Dokuz Eylül Üniversitesi ise öğretim elemanlarının hem yüksek lisans hem de doktora programlarına devam ettiği üniversiteler arasında ikinci sırada yer almaktadır. Lisans eğitiminde ikinci sırada olan İstanbul Üniversitesi ise yüksek lisansta 16; doktora eğitiminde ise 14 öğrenci ile Ankara Üniversitesi, Dokuz Eylül Üniversitesi ve Selçuk Üniversitesi ve İnönü Üniversitesi’nin gerisinde kalmıştır. Lisansüstü öğrenimini yurtdışında devam eden ya da tamamlayan öğretim elemanlarının sayısı lisans eğitimini yurtdışında tamamlayanların hayli üzerindedir. Öğretim elemanları Erasmus, TÜBİTAK, MEB bursu gibi ulusal ya da uluslararası burslar yanında sosyal sermayeleri veya kendi imkânlarıyla uluslararası dünyayla bütünleşmeye çalışmaktadırlar. Son dönemde akademik yükselme ve atanma kriterlerinde belli bir süreyle yurtdışına çıkmış olma şartı da öğretim elemanlarının kimisi için teşvik edici kimisi için zorlayıcı faktör olmuştur. Yüksek lisans ve doktora programlarında ikinci eğitimini almak, farklı bir anabilim dalında eğitim alma isteği kaynaklı olabileceği gibi göreve başlanan üniversitenin yöneticileri tarafından zorunlu tutulması nedeniyle de olabilmektedir. Özellikle de son dönemde kurulan üniversitelerde lisansüstü program açabilmek amacıyla ya da kendi öğrencisi olmayan araştırma görevlilerini görev yaptıkları üniversitenin kültürü ile yetişebilmesi adına başvurulan bir yöntemdir. EK 1.12.’ye YBAD’da görev yapan öğretim elemanlarının lisansüstü programlarında eğitim gördükleri anabilim dalları verilmiştir. Çalışma kapsamında yüksek lisans düzeyinde 280; doktora düzeyinde 249 öğretim elemanının lisansüstü eğitimi gördükleri ABD-program bilgisine ulaşılmıştır. Öğretim elemanlarının 26’sının yüksek lisans; 57’sinin doktora programındaki ABD bilgilerine ulaşılamamıştır. Lisansüstü programlarda kamu yönetimi ilk sırada siyaset bilimi ve kamu yönetimi ikinci sıradadır. Yönetim Bilimleri lisansüstü programlarından mezun olduğu bilgisini YÖKSİS’e giren öğretim değildir. Onlar için “en az tezli yüksek lisans derecesine sahip olmak ya da lisans mezunu olup belgelendirmek kaydıyla alanında en az iki yıl tecrübe sahibi olmak” şartı aramaktadır. 48 Yurt dışından mezun olan öğrencilerin öğrenim gördükleri yükseköğretim kurumları ayrı ayrı ele alınmayıp hepsi “yurtdışı” olarak sınıflandırılmıştır. 72  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi elemanları olmasına rağmen; yönetim bilimleri lisansüstü programlarından mezun oldukları halde YÖKSİS’e siyaset bilimi ve kamu yönetimi ya da kamu yönetimi ABD seçtikleri için bu bölümlerin içinde Yönetim Bilimleri ABD’nin oranın ne olduğu konusu açık değildir. YBAD öğretim elemanlarının işletme, iktisat, uluslararası ilişkiler, finans, mali hukuk, çalışma ekonomisi ve endüstri ilişkileri, tarım ekonomisi, turizm işletmeciliği ve otelcilik, sosyal politika, tarih, sosyoloji gibi programlardan mezun olmaları alandaki çeşitliliği göstermektedir. Bu durum öğretim elemanlarının verdiği/vereceği ders yelpazesini de genişletecektir. 2.3. YBAD Öğretim Elemanlarının Temel Alan-Bilim Dalı-Anahtar Kelimeleri Üniversitelerarası Kurul Başkanlığı (ÜAK) tarafından düzenlenen doçentlik sınavlarında “başvuru şartları” arasında öğretim elemanlarından başvuru alanlarını ve buna bağlı olarak bilim dalı ile anahtar kelimeleri seçmeleri istenmektedir. İlaveten, 2015 yılında yayımlanan Akademik Teşvik Ödeneği Yönetmeliği ile düzenlenen ve ilk uygulamasına 2016 yılında başlanan akademik teşvik başvuruları için de öğretim elemanlarının başvuru alanlarını girmeleri gerekmektedir. Her bir öğretim elemanı söz konusu bilgileri Yükseköğretim Bilgi Sistemi (YÖKSİS) üzerinden seçmekte ve doçentlik ile akademik teşvik başvurularında seçtikleri temel alan-bilim dalı ve anahtar kelimeler üzerinden değerlendirilmektedirler. Şekil 3. ÜAK Tarafından Belirlenen Temel Alan- Bilim Dalı-Anahtar Kelimeler (2020) SOSYAL-BEŞERİ VE İDARİ BİLİMLER TEMEL ALANI ANAHTAR KELİMELER KAMU YÖNETİMİ BİLİM DALI Afet, Risk Yönetimi ve Sakınım Planlaması; Anayasa ve Siyasal Kurumlar; Avrupa Birliği Hukuku; E-devlet; Genel Kamu Hukuku; Halkla İlişkiler; İdare Hukuku; İnsan Hakları; İnsan Kaynakları Yönetimi; Kamu Yönetiminde Etik; Katılım ve Yönetişim, Kentsel / Yerel Siyaset; Kentsel Alan Yönetimi; Kentsel Politika; Kırsal Kalkınma; Kriz ve Konu Yönetimi; Kurumsal İletişim; Örgüt ve Grup İletişimi; Polis ve İç Güvenlik Araştırmaları; Rekabet Hukuku; Stratejik Yönetim; Teknoloji ve Yenilik Yönetimi; Yönetim Psikolojisi; Yönetim ve Organizasyon Eğitimi Kaynak: ÜAK internet sayfasından derlenmiştir (https://www.uak.gov.tr/Documents/docentlik/2020-ekimdonemi/2020E_BilimAlanlariAnahtarKelimeler_141020201.pdf, 2020). Vahide Feyza Urhan – Murat Yılmaz  Akademik Örgütlenme ve Personel Yapısı  73 Şekil 3’te ÜAK tarafından 2020 yılı Ekim ayı Doçentlik başvuruları için açıklanan temel alan, bilim dalı ve anahtar kelimeler verilmiştir. “Kamu Yönetimi”, “Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi” bölümleri altında örgütlenen YBAD’larda görev yapan öğretim elemanlarının ÜAK tarafından belirlenen Sosyal-Beşeri ve İdari Bilimler Temel Alanı içinde 1116 kod numarasıyla Kamu Yönetimi bilim dalı altında yer almaktadır. Kamu Yönetimi bilim dalı altında, bir kısmı doğrudan alanın özgün çalışma konularını kapsayan bir kısmı ise temel nitelikteki inceleme konuları dışında olmak üzere toplam 24 anahtar kelimeye yer verilmiştir. Tablo 11. YBAD Öğretim Elemanlarının Temel Alan Dağılımı (2020) Temel Alan Sayı Sosyal-Beşeri ve İdari Bilimler Temel Alanı 265 Hukuk Temel Alanı Temel Alanı 2 Eğitim Bilimleri ve Öğretmen Yetiştirme Temel Alanı 1 TOPLAM 268 Kaynak: YÖKAKADEMİK’ten derlenen verilerden oluşturulmuştur. YBAD’da görev yapan 306 öğretim elemanının 268’inin temel alan bilgisine ulaşılmıştır; 38’inin temel alan bilgisine ulaşılamamıştır. Tablo 11’e göre öğretim elemanları 4 temel alanda çalışmalarını yürütmektedirler. YBAD’da görev yapan 265 öğretim elemanı %99’a yakın bir oranda SosyalBeşeri ve İdari Bilimler Temel Alanı’nda; 3 öğretim elemanı ise Hukuk ve Öğretmen Yetiştirme temel alanlarında çalışmalarını yürütmektedir. Tablo 12. YBAD Öğretim Elemanlarının Bilim Dalı Dağılımı (2020) Bilim Dalı TOPLAM ABD Sayı Kamu Yönetimi 197 Siyasal Düşünceler 1 Siyaset Bilimi 25 Siyasi Tarih 1 Yerel Yönetimler, Kent ve Çevre Politikaları 12 Sosyoloji 1 Yönetim ve Strateji 12 Uluslararası İktisat 1 Siyasal Hayat ve Kurumlar 5 Yeniçağ Tarihi 1 Organizasyon 2 Avrupa Birliği 1 Uluslararası ilişkiler 2 Makro İktisat 1 74  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Atatürk İlkeleri ve Cumhuriyet Tarihi 1 İdare Hukuku 2 Finans 1 Eğitim Bilimleri 1 TOPLAM 267 Kaynak: YÖKAKADEMİK’ten derlenen verilerden oluşturulmuştur. YBAD’da görev yapan öğretim elemanlarının 267’sinin bilim dalı bilgisine ulaşılmıştır; 39’unun bilim dalı bilgisine ulaşılamamıştır. Öğretim elemanlarının girdiği 18 bilim dalı dağılımının yer aldığı Tablo 12’ye göre, öğretim elemanlarının 197’si (%73,8) Sosyal-Beşeri ve İdari Bilimler Temel Alanı altında Kamu Yönetimi Bilim Dalında çalışma yürütmektedirler. Kamu Yönetimi’nden sonra 25 öğretim elemanı ile ikinci sırada Siyaset Bilimi (%9,4’lük oranla) gelmektedir. 12’şer öğretim elemanı ile Yönetim ve Strateji (%4,5) ile Yerel Yönetimler, Kent ve Çevre Politikaları (%4,5) üçüncü sırada yer almaktadır. Öğretim elemanlarının her biri YÖKSİS’e en az bir, en fazla üç anahtar kelime girmektedirler. YBAD’da görev yapan 167 öğretim elemanı en az bir anahtar kelime girmiştir. EK 1.13.’te yer alan anahtar kelime dağılımına göre, YBAD’da görev yapan öğretim elemanları 73 farklı anahtar kelimeyi kapsayacak konularda çalışmalarını yürütmektedirler. Bu anahtar kelimelerden 19’u ÜAK tarafından belirlenen Kamu Yönetimi Bilim alanı içindedir geriye kalan 54 anahtar kelime kamu yönetimi bilim dalı dışındadır. Öğretim elemanlarının YÖKSİS’e girdiği birinci anahtar kelimelerde; katılım ve yönetişim 39 öğretim elemanı ile birinci sıradadır. Stratejik yönetim ise 12 öğretim elemanı ile ikinci sıradadır. E-devlet ve kamu yönetiminde etik, yönetim psikolojisi, anayasa ve siyasal kurumlar ise 9’ar öğretim elemanı ile üçüncü sıradadır. İkinci anahtar kelimelerde yine katılım ve yönetişim 26 öğretim elemanıyla birinci sıradadır. 15 öğretim elemanı ile kentsel/yerel siyaset ikinci ve e-devlet 13 öğretim elemanıyla üçüncü sıradadır. Üçüncü anahtar kelimelerde katılım ve yönetişim, e-devlet, 9’ar öğretim elemanıyla ilk sıradadır. İnsan kaynakları yönetimi, kamu yönetiminde etik, kentsel/yerel siyaset 8’er öğretim elemanıyla ikinci sıradadır. Stratejik yönetim ve yönetim psikolojisi 6’şar öğretim elemanıyla üçüncü sıradadır. Anahtar kelimelerin tamamına bakıldığında “katılım ve yönetişim” 74 öğretim elemanının seçimi ile %44’lük oranla ilk sıradadır. E-devlet 31 öğretim elemanıyla ikinci sıradadır; kentsel/yerel siyaset 29 öğretim elemanıyla üçüncü; insan kaynakları yönetimi 28 öğretim elemanıyla dördüncü sıradadır. Kamu yönetiminde etik 26 öğretim elemanıyla beşinci sırada yer alırken stratejik yönetim 25 öğretim elemanıyla altıncı; yönetim psikolojisi 20 öğretim elemanıyla yedinci sıradadır. Vahide Feyza Urhan – Murat Yılmaz  Akademik Örgütlenme ve Personel Yapısı  75 ÜAK tarafından belirlenen Kamu Yönetimi Bilim Dalı altında yer alan 24 anahtar kelimenin kamu yönetimi alan bilgisini karşılamadaki eksikliği yanında bu alanda çalışan öğretim elemanlarının anahtar kelime seçimi katılım ve yönetişim, stratejik yönetim, insan kaynakları yönetimi, kamu yönetiminde etik gibi son dönemin popüler konularında yoğunlaşmaktadır. 2.4. Yönetim Bilimi/Bilimleri Anabilim Dalı Öğretim Elemanlarının Verdikleri Dersler 2547 sayılı Kanun’da öğretim elemanlarının görevleri belirtilmiştir. Buna göre öğretim üyelerinin “Yükseköğretim kurumlarında ve bu kanundaki amaç ve ilkelere uygun biçimde önlisans, lisans ve lisansüstü düzeylerde eğitim-öğretim ve uygulamalı çalışmalar yapmak ve yaptırmak, proje hazırlıklarını ve seminerleri yönetmek”, öğretim görevlilerinin “Yükseköğretim kurumlarında okutulan dersleri vermek, uygulama yapmak veya yaptırmak” temel görevleri arasındadır. Söz konusu Kanun’a göre ders verme konusunda öğretim elemanları arasında ayrım yapılmıştır. Buna göre: ‐ Öğretim üyeleri, yükseköğretim kurumunda haftada asgari on saat ders vermekle yükümlüdür. ‐ Öğretim görevlileri, yükseköğretim kurumunda haftada asgari on iki saat ders vermekle yükümlüdür. ‐ Araştırma görevlileri için ikili ayrıma gidilmiştir: Doktorasını bitirmemiş araştırma görevlileri ders veremezken doktor unvanını kazanmış araştırma görevlileri talepleri üzerine ve üniversite yönetim kurulunun uygun görmesi halinde ders verebilirler.49 Öğretim elemanları hangi dönemde hangi dersleri verdiklerinin bilgisini YÖKSİS’e girmektedirler. Çalışma kapsamında dersler açısından standart yakalayabilmek için sadece öğretim elemanlarının lisans düzeyinde verdikleri dersler incelenmiştir. 49 2547 sayılı Kanun’a göre “Doktora çalışmalarını başarı ile tamamlamış, tıpta, diş hekimliğinde, eczacılıkta ve veteriner hekimlikte uzmanlık unvanını veya Üniversitelerarası Kurulun önerisi üzerine Yükseköğretim Kurulunca tespit edilen belli sanat dallarının birinde yeterlik kazanmış olan 34 üncü maddesinin ikinci fıkrası kapsamındakiler de dahil olmak üzere uygulamalı birimlerde görev yapan öğretim görevlileri ile araştırma görevlilerine talepleri üzerine ve üniversite yönetim kurulunun uygun görmesi halinde ders görevi verilebilir.” 76  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Tablo 13. YBAD Öğretim Elemanlarının Verdikleri Ders Sayısı (2020) Ders Sayısı Prof.Dr. Doç.Dr. Dr. Öğr. Üye Öğr. Gör. Arş. Gör. TOPLAM 1 ders 2 - 1 - 1 4 2 ders 3 1 3 - 2 9 3 ders 2 4 6 - - 12 4 ders 7 3 5 - - 15 5 ders 7 4 9 - - 20 6 ders 9 4 7 - 1 21 7 ders 3 4 9 1 - 17 8 ders 1 2 6 - - 9 9 ders 5 3 3 - - 11 10 ders 3 1 4 - - 8 11 ders 4 4 1 - - 9 12 ders - 3 1 - 1 5 13 ders 1 4 4 2 - 11 14 ders - 2 4 - - 6 15 ders - 1 2 - - 3 16 ders 1 - - - - 1 17 ders - 1 1 - - 2 18 ders - - 1 - - 1 19 ders 1 1 1 - - 3 20 ders - 1 - - - 1 21 ders - 1 - - - 1 22 ders - - - - - - 23 ders - 1 - - - 1 TOPLAM 49 45 68 3 5 170 Kaynak: YÖKAKADEMİK ve üniversitelerin internet sayfalarından derlenen verilerden oluşturulmuştur. Vahide Feyza Urhan – Murat Yılmaz  Akademik Örgütlenme ve Personel Yapısı  77 Tablo 13’te YBAD’da görev yapan öğretim elemanlarının unvanlarına göre farklı dönemlerde verdikleri ders sayıları yer almaktadır. Toplam 185 öğretim üyesinden 162’si vermiş olduğu dersleri YÖKSİS’e girmiş ya da üniversite internet sayfasında yer vermiştir. Geriye kalan 23 öğretim üyesinin lisans düzeyinde verdiği ders/derslerin bilgisine ulaşılamamıştır. 7 öğretim görevlisinden ise 4’ünün verdikleri ders bilgisine ulaşılamamıştır. ‐ Prof. Dr. unvanlı öğretim üyelerinin verdiği farklı ders sayısı maksimum 19 olmuştur. ‐ Doç. Dr. unvanlı öğretim üyelerinin verdiği farklı ders sayısı maksimum 23’tür. ‐ Dr. Öğr. Üyesi unvanlı öğretim üyelerinin verdiği farklı ders sayısı maksimum 19’dur. ‐ 3 öğretim görevlisinden 2’si 13 farklı ve 1 öğretim görevlisi 7 farklı ders vermektedir. ‐ Türk üniversitelerinde doktor unvanı olmayan araştırma görevlilerinin tek başlarına ders açabilme yetkileri bulunmamaktadır. Ancak, araştırma görevlilerinin 5’i verdikleri ders bilgisi adını YÖKSİS’e girmiştir. Bunlardan 1’i 1 ders; 2’si 2 ders verirken 1’i 6 ders ve 1’i 12 farklı ders vermiştir. Araştırma görevlilerinin ve kimi öğretim üyelerinin mezuniyet durumları incelendiğinde ders verdiği dönemde henüz doktorasını bitirmeyenler olduğu görülmüştür. 170 öğretim elemanı farklı dönemlerde verdikleri toplam 1.334 farklı ders adını YÖKSİS’e girmiştir. Bu derslerden 525’ini doktor öğretim üyesi, 426’sını doçent, 327’sini profesör unvanlı öğretim üyeleri; 33’ünü öğretim görevlileri ve 23’ünü araştırma görevlileri YÖKSİS’e girmiştir. Çalışma kapsamında elde edilen 1.334 ders 25 farklı kategoride sınıflandırılmıştır. 25 farklı alandan oluşan derslerin bir kısmı doğrudan YBAD çalışma alanı içindeyken kalan kısmı ise anabilim dalı, bölüm hatta fakülte çalışma alanı dışıdır. 78  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Grafik 7. YBAD Çalışma Alanı İçi Dersler Kamu Yönetiminde… Dijital/ e-devlet Yönetim Psikolojisi 150 100 Personel Yönetimi Kamu Yönetimi 50 Etik Yönetim Bilimi 0 Halkla İlişkiler Türkiye'nin Yönetim Yapısı Bürokrasi Türk İdare Tarihi Karşılaştırmalı Kamu Yönetimi Kamu Politikası Grafik 7, öğretim elemanlarının YBAD çalışma alanı içinde verdiği 631 ders adından oluşmaktadır. Bu kategoride kamu yönetimi, kamu yönetiminde değişim-güncel yaklaşım-sorun, karşılaştırmalı kamu yönetimi, yönetim bilimi, bürokrasi, personel yönetimi, kamu politikası, dijital/e-devlet, etik, halkla ilişkiler, Türk idare tarihi, Türkiye'nin yönetim yapısı, yönetim psikolojisi alanlarını kapsayan toplam 13 ders yer almaktadır.50 Bu kategoride yer alan derslerin kendi içindeki dağılımı incelenecek olursa; ‐ Kamu Yönetiminde Değişim-Güncel Yaklaşım dersi 79 farklı ad ile 149 kez; ‐ Kamu Yönetimi (ve Türk Kamu Yönetimi) dersi 16 farklı ad ile 128 kez; ‐ Yönetim Bilimi dersi 10 farklı ad ile 88 kez; ‐ Personel Yönetimi dersi 11 farklı ad ile 65 kez; ‐ Karşılaştırmalı Kamu Yönetimi dersi 4 farklı ad ile 36 kez; ‐ Türk İdare Tarihi dersi 4 farklı ad ile 36 kez; ‐ Kamu Politikası dersi 13 farklı ad ile 32 kez; ‐ Bürokrasi dersi 7 farklı ad ile 20 kez; ‐ Halkla İlişkiler dersi 6 farklı ad ile 17 kez; ‐ Türkiye’nin Yönetim Yapısı dersi, 2 farklı ad ile 17 kez; 50 YBAD Çalışma Alanı İçi Derslerinin ayrıntılı adları için bkz. EK 1.14. Vahide Feyza Urhan – Murat Yılmaz  Akademik Örgütlenme ve Personel Yapısı  79 ‐ Etik dersi 9 farklı ad ile 16 kez; ‐ Dijital/E-devlet dersi 11 farklı ad ile 14 kez; ‐ Yönetim Psikolojisi dersi 2 farklı ad ile 13 kez girilmiştir. YBAD’da görev yapan ve ders bilgisine ulaşılan 170 öğretim elemanının verdikleri derslere göre dağılımında ise, öğretim elemanlarının ‐ 86’sı kamu yönetiminde değişim-güncel yaklaşım; ‐ 72’si kamu yönetimi (ve Türk kamu yönetimi); ‐ 70’i yönetim bilimi; ‐ 56’sı personel yönetimi; ‐ 33’ü Türk idare tarihi; ‐ 33’ü karşılaştırmalı kamu yönetimi; ‐ 24’ü kamu politikası; ‐ 19’u bürokrasi; ‐ 17’si halkla ilişkiler; ‐ 17’si Türkiye’nin yönetim yapısı; ‐ 16’sı etik; ‐ 13’ü yönetim psikolojisi; ‐ 11’i dijital/ e-devlet dersini vermiştir. Buna göre, YBAD’da görev yapan öğretim elemanlarının esas çalışma alanına ilişkin temel dersleri verdikleri görülmektedir. Burada dikkat çeken nokta, her bir üniversitede temel ders adlarının farklılaşmasıdır. Bunda, öğretim elemanlarının disipline bakışları, takip ettikleri ekollerin isimlendirmelerini ders adı olarak kullanmaları, sahip oldukları ideolojiler etkili olmakla birlikte verilen ders adlarının sonunda “giriş”, “-leri”, “1”, “2” gibi eklerin olması isimlendirmenin altında farklı mantığın yattığını göstermektedir. 80  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Grafik 8. YBAD Çalışma Alanı Dışı Dersler Araştırma Yöntemleri Diğer Kent, Çevre ve Yerel Yönetimler 150 Siyaset Bilimi 100 Hukuklar 50 0 Dil Sosyoloji Sosyal Konular İşletme İktisat Tarih Uluslararası İlişkiler-AB Grafik 8, öğretim elemanlarının YBAD çalışma alanı dışında verdiği 703 ders adından oluşmaktadır. Bu kategoride kent, çevre ve yerel yönetimler, siyaset bilimi, hukuk dersleri, sosyoloji, sosyal haklar, uluslararası ilişkiler, tarih, iktisat, işletme, dil, araştırma yöntemleri ve diğer alanları kapsayan toplam 12 ders başlığından oluşmaktadır.51 Bu kategoride yer alan derslerin kendi içindeki dağılımı incelenecek olursa; ‐ Siyaset Bilimi dersi 71 farklı ad ile 124 kez; ‐ Kent, Çevre ve Yerel Yönetimler dersi 48 farklı ad ile 115 kez; ‐ Hukuk dersleri52 32 farklı ad ile 114 kez; ‐ İşletme dersi 34 farklı ad ile 56 kez; ‐ Uluslararası İlişkiler dersi 29 farklı ad ile 41 kez; ‐ Araştırma Yöntemleri dersi 20 farklı ad ile 38 kez; ‐ Sosyal Haklar dersi 26 farklı ad ile 35 kez; ‐ Sosyoloji dersi 15 farklı ad ile 34 kez; ‐ Dil dersleri 23 farklı ad ile 30 kez; 51 YBAD Çalışma Alanı Dışı Derslerinin ayrıntılı adları için bkz. EK 1.15 52 [İdare Hukuku (5), Anayasa Hukuku (7), Hukuka Giriş (6), (Borçlar Hukuku, Ceza Hukuku, Çevre Hukuku, Devletler Hukuku, İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku, İnsan Hakları Hukuku, İş Hukuku, Kıymetli Evrak Hukuku, Ticaret Hukuku, Ticari İşletme Hukuku (12)]. Vahide Feyza Urhan – Murat Yılmaz  Akademik Örgütlenme ve Personel Yapısı  81 ‐ İktisat dersi 20 farklı ad ile 20 kez; ‐ Tarih dersleri 19 farklı ad ile 29 kez; ‐ Diğer grup dersler 52 farklı ad ile 67 kez girilmiştir. YBAD’da görev yapan ve ders bilgisine ulaşılan 170 öğretim elemanının verdikleri derslere göre dağılımında ise, öğretim elemanlarının ‐ 63’ü kent, çevre ve yerel yönetimler; ‐ 53’ü siyaset bilimi; ‐ 30’u hukuk dersleri; ‐ 28’i araştırma yöntemleri; ‐ 26’sı sosyoloji; ‐ 24’ü işletme; ‐ 22’si uluslararası ilişkiler-AB; ‐ 18’i sosyal konular; ‐ 15’i tarih; ‐ 12’si dil; ‐ 8’i iktisat; ‐ 46’sı diğer grup dersleri vermiştir. Buna göre, YBAD’da görev yapan öğretim elemanlarının esas çalışma alanı dışında bölüm hatta fakülte düzeyinde ders verebilmektedirler. YBAD çalışma alanı dışı derslerde de ders adı farklılaşmakla birlikte dersler doğrudan o alanla ilgili uzmanlık gerektirmektedir. Öğretim elemanlarının verdikleri dersler, görev yaptıkları üniversitelerin eğitim diline göre değişmektedir. Üniversitelerin ağırlıklı olarak eğitim dili Türkçe olsa da İngilizce ve sınırlı düzeyde Fransızca dersler de verilmektedir. Dersler açısında dikkat çeken diğer bir nokta ise dil dersleridir. Sadece lisans düzeyinde üç öğretim elemanı İngiliz dili ve edebiyatı bölümü mezunudur, başka bir deyişle dile ilişkin ders verme yeterliliği kabul edilebilirken YBAD içinde 12 öğretim elemanı İngilizce, Almanca ve Zazaca dillerini vermektedirler. Aynı şekilde lisans düzeyinde 4 öğretim elemanı hukuk fakültesinden mezun olmuşken yüksek lisans düzeyinde 4 öğretim elemanı kamu hukuku ve 1 öğretim elemanı mali hukuk programından; doktora düzeyinde ise 1 öğretim elemanı kamu hukuku programından mezun olmuştur. Buna karşılık, 30 öğretim elemanı 82  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi 30 farklı ad ile 114 hukuk ders adını girmiştir. Benzer bir değerlendirme diğer dersler için de yapılabilir. Sonuç Bu makale, üniversitenin örgütlenmesi ve akademik personel yapısı olarak iki düzlemde yürütülmüştür. Çalışma sonuçları iki kulvarda değerlendirilebilir. Üniversite örgütlenmesine ilişkin yürütülen araştırma neticesinde; Türkiye’de “yönetim” olgusunun, sanattan sigortacılığa, denizcilikten havacılığa, rekreasyondan lojistiğe, işletmeden kamu yönetimine farklı alanlara özgülenerek birçok disiplin-bilim dalı içerisinde nesne veya konu edinildiği anlaşılmaktadır. Öyle ki “yönetim” ile ilişkili 25 farklı lisans programı, yaklaşık 400 farklı anabilim dalı olduğu görülmektedir. “Yönetim Bilimi” veya “Yönetim Bilimleri” üniversite yapısı içerisinde; ders, program-bölüm, anabilim dalı ve fakülte olmak üzere 4 düzeyde doğrudan yer almaktadır. Bunlardan anabilim dalı, örgütlenme açısından Yönetim BilimiBilimlerinin en yoğun bulunduğu düzeydir. Türkiye’de “Yönetim Bilimleri” veya “Yönetim Bilimi” olarak örgütlenmiş toplamda 94 anabilim dalı olduğu, bunların 89’unun KY veya SBKY bölümü altında yer aldığı, 5’inin ise farklı bölümler altında konumlandığı saptanmıştır. Türkiye’de “aktif” 117 KY veya SBKY bölüm örgütlenmesi tespit edilmiş, bunların 87’sinde YBAD bulunduğu görülmüştür. Vakıf üniversitelerindeki ABD bilgisine ise YÖK veya üniversitelerin kamuoyuna açık verilerinden-platformlarından ulaşılamamıştır. Toplamda 19 KY-SBKY bölüm örgütlenmesine sahip vakıf üniversitelerinde ABD düzeyinde örgütlenmeye rastlanamamıştır. Bu saptamalar ışığında bilim alanının tasarımına ilişkin elbette çokça öneri getirilebilir. Adlandırmalar örgütlenmenin biçimsel belirlenimlerini yansıtır, niteliklerine dair ilk işareti verirler. Bir anlamda tasarımın ilk ayaklarındandır. Bu açıdan akademik örgütlenmelerde de isim kullanımı önemlidir. Devlet olgusunu bütünüyle araştırma nesnesi edinmiş kamu yönetimi bölümleri ve alt örgütlenmesi anabilim dallarının üniversitelerdeki adlandırmaları çoğunlukla türdeşlik gösterse de farklılıklar da söz konusudur. Araştırma alanını belirlemek ve tanımlamak üzere düzenlenmeye başlanan kürsü toplantılarında, bilim alanının adlandırılması konusunda, “Yönetim Bilimi” şeklinde bir adlandırma tercihi öne çıkmıştı. Halihazırdaki üniversiteler içerisinde anabilim dalı örgütlenmesinin adının “Yönetim Bilimleri” olduğu anlaşılmaktadır. Bu bağlamda KY-SBKY bölümleri altındaki diğer anabilim dalları ile karşılaştırıldığında “Yönetim Bilimleri ABD” tek bir istisna dışında bir örneklik Vahide Feyza Urhan – Murat Yılmaz  Akademik Örgütlenme ve Personel Yapısı  83 göstermekte, biçim itibarıyla düzenli bir görünüm sunmaktadır. Hatta “Yönetim Bilimi” şeklinde bir kullanımın, yönetim bilişim sistemleri gibi başka bir bilim alanına karşılık gelen bölüm örgütlenmesinin altında yer alan bir anabilim dalını isimlendirmek için kullanıldığı görülmüştür. Bununla beraber halihazırda “Yönetim Bilimleri” adı ile örgütlenen fakültelerin, program içerikleri itibarıyla, ağırlıklı olarak temaları “devlet” idaresi değil, “ekonomi”, “işletme” veya “özel sektör”ün yönetimidir. Bu fakülteler altında yer alan programlara bakıldığında; işletme, lojistik yönetimi, uluslararası ticaret-finansman, yönetim-bilişim sistemleri, bankacılık ve sigortacılık, havacılık yönetimi, İslam iktisadı ve finans, turizm işletmeciliği, uluslararası işletme programları ve bölümleri bulunmakta, “kamu yönetimi” veya “siyaset bilimi ve kamu yönetimi” yer almamaktadır. Disiplinin nesnesini tanımlamaya ve bilim dallarımızın tasarımına ilişkin çalışmalara, tarihsel-bilimsel perspektifle örgütlenme konusunda bir standart oluşturma ve bir isimlendirme teşebbüsü ile başlanabilir. Üniversitelerin ve bilim alanlarının örgütsel tasarımına ilişkin bir planlama öncülüğünde ilke ve esasların yeniden belirlenmesi isabetli olacaktır. Bununla beraber, anabilim dalının çekirdeği olan “bilim dalları”, birkaç üniversite dışında saptanabilirlikten uzaktır. Bilim dallarının görünür ve tanımlanabilir olmasına dönük çalışmalar yapılabilir. Gerek bölümlerin internet sayfalarında gerek YÖK’ün kamuoyuna açık, bilgi sunan platformlarında bilim dallarına ilişkin bilgilere yer verilmesi sağlanabilir. Akademik personel yapısına ilişkin yürütülen araştırma neticesinde; 2020 yılı Ekim ayı itibariyle misafir öğretim üyesi dışında KY-SBKY bölümlerinde halihazırda 1490 öğretim elemanının kadrolu olarak görev yaptığı tespit edilmiştir. Bunlar, tüm öğretim elemanlarının %0,8’lik kısmını oluşturmaktadır. Bu bilgi ışığında Türkiye’de bir KY-SBKY bölümüne yaklaşık 13 öğretim elemanı düştüğü söylenebilir. Bununla birlikte 113 üniversitenin %21’inde profesör, %25’inde doçent ve %5’inde hem profesör hem de doçent unvanlı öğretim elemanı bulunmamaktadır. Anabilim dalı düzeyinde 84 üniversitede YBAD’da görev yapan 306 öğretim elemanının kadrolu olarak görev yaptığı bilgisine ulaşılmıştır. Öğretim elemanlarının unvanlarına bakıldığında, burada da en yüksek sayıda istihdamın araştırma görevlileri sınıfında gerçekleştiği görülmüştür. Bölüm ve ABD düzeyinde de buna koşut bir görünüm vardır. Anabilim dalı başına yaklaşık olarak 4 öğretim elemanı düşmektedir. Bununla birlikte, 84 üniversitenin %52’sinde profesör, %62’sinde doçent ve %27’sinde hem profesör hem de doçent unvanlı öğretim elemanı bulunmamaktadır. Bu durum, üniversitelerin ağırlıklı olarak doktor öğretim üyesi unvanlı öğretim üyeleri ve araştırma görevlileri ile akademik faaliyetlerini yürüttüklerini ve bu üniversitelerde öğrenim gören öğrencilerin profesör ve/veya doçent unvanlı öğretim üyelerinden ders al(a)madığını göstermektedir. 84  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi YBAD’da görev yapan öğretim elemanlarının mezun oldukları üniversitelere bakıldığında lisans düzeyinde en fazla mezun olunan 10 üniversitenin 1933 ila 1982 yılları arasında kurulan köklü ve alana ilişkin bilgi üretmede öncü üniversiteler olduğu görülmüştür. YBAD’da görev yapan öğretim elemanlarının lisans ve/veya lisansüstü düzeyde mezun olduğu ya da öğrenimini sürdürdüğü üniversiteler arasında Ankara Üniversitesi ilk sırada yer almaktadır. ÖYP ve 2547 sayılı Kanun’un 35. maddesi uyarınca görevlendirme gibi uygulamalar, köklü üniversitelerin öğretim elemanı yetiştirme görevini daha da belirginleştirmekte aynı zamanda alan bilgisini üretmede ve üretilen bilginin gelişmekte olan üniversitelere doğru yayılmasında önemli bir işlev görmektedir. YBAD’da görev yapan öğretim elemanlarının eğitim aldıkları bölüm açısından bakıldığında ise, lisans ve/veya lisansüstü düzeyde büyük bir çoğunluğun kamu yönetimi, siyaset ve kamu yönetimi mezunudur;-ki bu da alan bilgisine sahip olduklarını göstermektedir. YBAD öğretim elemanlarının içinde işletme, iktisat, uluslararası ilişkiler, finans, mali hukuk, çalışma ekonomisi ve endüstri ilişkileri, tarım ekonomisi, turizm işletmeciliği ve otelcilik, sosyal politika, tarih, sosyoloji gibi programlardan mezun olanların olması alan bilgisi çeşitliliğini göstermektedir. Bu durum öğretim elemanlarının verdiği/vereceği ders yelpazesini de genişletmektedir. YBAD’da görev yapan ve ders bilgisine ulaşılan 170 öğretim elemanının verdikleri derslere bakıldığında en çok verilen derslerin (86) “kamu yönetiminde değişim-güncel yaklaşım”, (72) “kamu yönetimi (ve Türk kamu yönetimi)” (70) “yönetim bilimi”, (56) “personel yönetimi” olduğu görülmüştür. Bununla beraber, öğretim elemanlarının lisans ve lisansüstü programlarda gördükleri eğitim çeşitliliğinin bir yansıması olarak verdikleri derslerde de çeşitlilik saptanmıştır. Bu çeşitliliğin bir nedeni olarak, “Kamu Yönetimi”, “Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi” bölümlerinde görev yapan öğretim elemanı sayılarının orantısız dağılması gösterilebilir. Anabilim dalı ayrımı net yapılmış ve her bir anabilim dalında görev yapan öğretim elemanlarının dengeli olduğu bölümlerde öğretim elemanlarının verdikleri ders sayılarının daha az olduğu, diğer bir deyişle öğretim elemanlarının uzmanlaştıkları alanlarda dersler verdikleri görülmektedir. Öğretim eleman sayısı az olan bölümlerde ise başka bölümlerden destek alınmakla birlikte verilen ders adları ve içerikleri farklılaşmaktadır. Örneğin; 19 farklı ders veren 1 profesör, 23 farklı ders veren 1 doçent, 19 farklı ders veren 1 doktor öğretim üyesi olduğu saptanmıştır. YBAD’da görev yapan öğretim elemanlarının çalışma alanı tercihlerine, ÜAK tarafından belirlenen Kamu Yönetimi Bilim Dalı altında yer alan anahtar kelimeler üzerinden bakıldığında katılım ve yönetişim, stratejik yönetim, insan kaynakları yönetimi, kamu yönetiminde etik gibi son dönemin popüler konularının öne çıktığı görülmüştür. YBAD öğretim elemanlarının çalışma Vahide Feyza Urhan – Murat Yılmaz  Akademik Örgütlenme ve Personel Yapısı  85 konusu olarak güncel konuları çalıştığı ilk olarak akla gelse de YÖKSİS’te ÜAK tarafından belirlenen sınırlı anahtar kelimeleri seçmek zorunda bırakıldıkları düşünüldüğünde aslında bu sonucun doğrudan öğretim elemanlarının tercihlerini yansıttığını söylemek zordur. İlaveten, Kamu Yönetimi Bilim Dalı altında yer verilen anahtar kelimeler alanın özgün ve temel nitelikteki inceleme başlıklarını tam olarak karşılamamaktadır. Anahtar kelimeler öğretim elemanlarının uzmanlık alanlarına göre gözden geçirilip yeniden belirlenmelidir. YÖK’ün son dönemdeki politika değişikliği sonucunda fakültelerde istihdam edilen öğretim elemanı sayısının düşük olduğu anlaşılmakla birlikte, özellikle profesör ve doçent unvanlı öğretim üyelerinin az olması üniversitelerin kadrolarında yaşanan sorunları gündeme getirmektedir. Bölümlerin “üç öğretim üyesi” koşulu ile oluşturulduğu düşünüldüğünde üniversitelerin asgari düzeyde öğretim üyesi istihdam edilerek kurulması, kürsülerin nitelik ve iş bölümü yoğunluğu sorununu beraberinde getirmektedir. Dersler açısından “anı kurtarma” adına öğretim elemanlarının uzmanlık alanlarını aşan sayı ve içerikte ders vermek zorunda kaldığı söylenebilir. Başka bölüm öğretim elemanlarından destek almak, misafir öğretim üyelerine ders verdirmek, öğretim görevlilerine daha fazla ders yüklemek ya da doktorasını bitiren (veya henüz bitirmemiş) araştırma görevlilerine ders verdirmek diğer seçenekler arasındadır. Öğrenci sayısı, akademik ve idari yük ile ders yükünün fazlalığı öğretim elemanlarının araştırma yapabilme, bilimsel çalışma üretebilme konusunda sınırlılık doğurabilmekte, öğrenim gören öğrencilerin aldıkları derslerin niteliğini de sorgulanır hale getirmektedir. Öğretim elemanlarının sayısal ve unvan dağılımındaki orantısızlığın bir sonucu olarak ortaya çıkan nicelik sorununa bağlı ve iş-ders yükü sorunu dikkate alınmalıdır. Çalışmanın başında öğretim elemanlarının iş deneyimleri üzerinden mobilite haritası çıkarılmak istenmiştir. Ancak, YÖKAKADEMİK ve üniversite internet sayfaları üzerinden buna ilişkin sağlıklı bilgiye ulaşılamadığı için bu harita oluşturulamamıştır. Özellikle, köklü üniversitelerde bölüm ve anabilim dalı bazında yeterli kadro olmamasından kaynaklı bir üst unvana geçememe, yeni kurulan üniversitelerde ise yeterli talebin olmaması yanında son dönemde YÖK’ün (araştırma görevlilerine 50/d kadrosunu katı bi şekilde uygulaması, doktorasını bitiren araştırma görevlilerinin mezun oldukları üniversitelerde doktor öğretim üyesi olabilmek için %20’lik dilime girmesi şartı gibi nedenlerle araştırma görevlilerinin doktora öğrenimleri sonrasında kadro arayışları; öğretim üyeleri için norm kadro uygulaması) politikaları ile üniversitelerin akademik yükselme kriterlerini her yıl daha da yükseltmesi (belli bir süre yurtdışında bulunma; yüksek yabancı dil şartı, SSCI ya da belli gruptaki dergilerde yayım yapma vb.) öğretim elemanlarının üniversiteler arasında mobilitesini daha da hızlandırmaktadır. Bu bağlamda bir kariyer mesleği olan öğretim elemanlığında 86  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi da, diğer kariyer mesleklerinde olduğu gibi kariyer basamakları belirginleştirilmeli, sınıflar arası geçişteki “kadro” şartına bağlı belirsizlik giderilmeli, akademik kariyere adım atmış-atmayı düşünen kişiler için mesleğe giriş basamağından en üst ünvana kadar sınıflar arası ilerleme inisiyatiflere bırakılmadan hukuki olarak bir ilke haline getirilmelidir. Ancak böylelikle uzun yıllar birimlerine hizmet etmiş-edecek öğretim elemanlarının kariyer ilkelerine ve liyakat esaslarına göre ilerleyebilmesi, sınıflar arası yükselmesi mümkün olacaktır. Üniversitelerdeki bölüm, anabilim dalı ve bilim dalına ilişkin bilgiler ve bunlar altında görev yapan öğretim elemanlarının sayısı, üniversitelere göre dağılımı ve her bir öğretim elemanının demografik, mesleki ve çalışma alanlarına ilişkin temel düzeydeki bilgileri sağlıklı ve derli toplu değildir. Bunun için alanla ilgili sağlıklı, derli toplu ve güncel bir veri seti/kaynağı oluşturulmalıdır. Son söz olarak bu çalışmanın; üniversite biçiminde örgütlenme ve akademik personel yapısı üzerinde daha fazla soru ve tartışma yaratması, tespit edilen eksiklikler ya da burada etraflıca değinilemeyen konulara-unsurlara ilişkin yeni çalışmaların üretimine katkı sunması halinde amacına ulaşmış olacağı düşünülmektedir. Kaynakça 124 sayılı Yükseköğretim Üst Kuruluşları ile Yükseköğretim Kurumlarının İdari Teşkilatı Hakkında Kanun Hükmünde Kararname (RG: 21.11.1983-18228) 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu (RG: 06.11.1981-17506) 2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası (RG: 09.11.1982-17863-Mükerrer) 2809 sayılı Yükseköğretim Kurumları Teşkilatı Kanunu (RG: 30.03.1983-18003) 3843 sayılı Yükseköğretim Kurumlarında İkili Öğretim Yapılması, 2547 Sayılı Yükseköğretim Kanununun Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi ve Bu Kanuna Bir Ek Madde Eklenmesi Hakkında Kanun (RG: 27.11.1992-21418) Aslan, O. E., Kamu Personel Hukuku, Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayını, 2012. Güler, B. A., Türkiye’nin Yönetimi-Yapı, İmge Kitabevi, 2011. Sayan, İ. Ö., “Türkiye’de Kamu Personel Sistemi: İdari, Askeri, Akademik, Adli Personel Ayrımı”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 2009, C. 64, S. 1. T.C. Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) 2020 Yükseköğretim Kurumları ve Kontenjanları Kılavuzu Üniversitelerarası Kurul Başkanlığı, Bilim Alanları ve Anahtar Kelimeler Listesi https://www.uak.gov.tr/Documents/docentlik/2020-ekimdonemi/2020E_BilimAlanlariAnahtarKelimeler_141020201.pdf, (11.11.2020). Vahide Feyza Urhan – Murat Yılmaz  Akademik Örgütlenme ve Personel Yapısı  87 Üniversitelerde Akademik Teşkilat Yönetmeliği (RG: 18.02.1982-17609) Yükseköğretim Kurumlarında Akademik Kurulların Oluşturulması ve Bilimsel Denetim Yönetmeliği (RG: 18.04.1986-19082) İnternet Kaynakları YÖK İnternet Sayfaları (05.07.2020-24.10.2020) https://akademik.yok.gov.tr/AkademikArama/view/universityListview.jsp https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/giris.jsp https://istatistik.yok.gov.tr/ https://oyp.yok.gov.tr/oyp-tarihce https://www.yok.gov.tr/Sayfalar/DuyuruDetay.aspx?did=24, (07.11.2020). https://www.yok.gov.tr/Documents/Kurumsal/strateji_dairesi/faaliyet_raporlari/2015_ yok_idare_faaliyet_raporu.pdf, (02.11.2020) Üniversite İnternet Sayfaları (05.07.2020-24.10.2020) https://www.(üniversite adı-kısaltması).edu.tr adresli üniversitelerin kurumsal internet siteleri ve ilgili birim sayfalarına erişim sağlanmıştır. 88  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi KAMU YÖNETİMİ DERS KİTAPLARI: İKİ DÖKÜM BİR DEĞERLENDİRME Şulenur ÖZKAN ERDOĞAN* Kamu yönetimi ders kitaplarının dökümünü çıkarabilmek için yapılması gereken ilk iş ders kitabından ne anlaşıldığını tanımlamaktır. Derste okutulan her kitap ders kitabı olarak adlandırılabilir mi yoksa örneğin yazarın önsözünde kitabı açıkça ders kitabı olarak ilan etmiş olması gibi daha özel şartlar mı gerekmektedir? Ders kitabı denildiğinde o dersteki ana konunun alt başlıklarına özel olarak yazılmış yani özgül bir konuya odaklanmış kitaplar da düşünülmeli midir? Yoksa tüm bunlar bir kenara bırakılarak yazarının kimliğine göre mi bir sınıflandırma yapılmalıdır? Ders kitabından ne anlaşıldığı açıkça belirlendikten sonra yapılması gereken ikinci iş araştırma yöntemini göstermektir. Döküm, tarihsel bir listelemeye göre mi yoksa belirli bir tarihsel dönemin anlık ve derinlemesine çözümüne göre mi hazırlanmalıdır? Eğer ilk seçenek kabul edilecekse kamu yönetimi ders kitaplarının ulaşılabilen en eski tarihten başlayarak günümüze ulaşan bir künyesi sunulmalıdır. Bunu yaparken de birden fazla basımı olan ve yıllar içinde isimlerinde de değişiklikler yapılmış pek çok kitabın ilk basım tarihi verilmelidir. Bu yöntem, kamu yönetimi ders kitaplarını “derslerde okutulan kitaplar” olarak sınırlamayı da imkânsız kılmaktadır. Ders kitabı nitelemesinin en büyük dayanağı olan söz konusu tanımlama ortadan kalkar kalkmaz hangi kitapların bu başlığa uygun sayılacağı ve onca basılı kitap arasından neye göre bir sınırlandırma yapılacağı yeniden tartışmalı hale gelmektedir. Tahmin edileceği üzere böyle bir araştırma çeşitli gözden kaçırmaları ve hatta kimi hataları da kolayca beraberinde getirme riski taşımaktadır. Belirli bir tarihsel dönemde derinlemesine çözümleme yöntemine göre oluşturulan liste ise tarihsel olmadığı için ciddi eksikliklere yol açabilir. Örneğin, ilk kamu yönetimi ders kitaplarından biri olan Vakur Versan’ın “Kamu Yönetimi” kitabı bugün hiçbir kamu yönetimi bölümünün ilgili okuma listelerinde yer * Arş Gör., Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yönetim Bilimleri Anabilim Dalı, ORCID: 0000-0003-1065-0464, soerdogan@ankara.edu.tr 90  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi almamaktadır. Bu durumda Versan’ın alanda önemli bir yeri olan söz konusu kitabını görmezden gelmek çalışmayı büyük bir eksikliğe itecektir. Her şeye rağmen, yöntemsel zorluklardan sıyrılmak ve çalışmayı akla en uygun biçimde yürütmek elbette mümkündür. Bunun için takip edilen her yöntemin ve yönteme uygun biçimde ilerleyen çeşitli sınıflandırmaların açıklanması iyi bir başlangıç olabilir. Yöntemsel zorlukların üstesinden gelebilmek için bir değil birden fazla tablo/liste hazırlanabilir. Tablo/listeler bir alt çözümlemelerle güçlendirilebilir. Böylece ortada yığılmış halde bulunan büyük veriler küçük parçalar halinde sunularak anlatım gücü desteklenebilir. Sonuç olarak tümevarım yöntemiyle ulaşılan büyük parça tekrar tümdengelim yöntemine tutularak birden fazla çözümleme düzeyine erişilebilir. Bu çalışma kamu yönetimi ders kitaplarının dökümünü çıkarabilmek amacıyla hazırlanmıştır. Çalışmada temel olarak iki liste bulunmaktadır. Bunlardan ilki, Türkiye ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetindeki devlet ve vakıf üniversitelerinin “kamu yönetimi” ile “siyaset bilimi ve kamu yönetimi” bölümlerinde1 okutulan -ilgili derslerin- ders kitaplarının dökümünü sunmaktadır. Döküm oluşturulurken, bölümlerin temel derslerindeki eğitimöğretim malzemeleri, internet sayfalarında ilan edilen Bologna verilerinin doğruluğu ve güncellikleri sabit kabul edilmiştir.2 Liste 1, iki tablonun birleştirilmiş halidir. Birinci tablo (Tablo 1) ulaşılabilen Bologna verilerinden hareketle “Kamu Yönetimi” bölümlerindeki; ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ 1 2 Kamu Yönetimi Kamu Yönetimi I ve II Kamu Yönetimine Giriş Türk Kamu Yönetimi Yönetim Bilimi Yönetim Bilimi I ve II Yönetim Bilimine Giriş Yönetim Bilimleri Çalışmanın bundan sonraki kısımlarında ayrıca belirtilmedikçe “bölüm” ile kastedilen tüm SBKY ve KY bölümü programlarıdır. Siyaset bilimi ve kamu yönetimi ile kamu yönetimi bölüm ve programları hakkındaki ayrıntılı bilgi için kitabın ilk çalışmasına bakılabilir. Vahide Feyza Urhan, Murat Yılmaz, “Akademik Örgütlenme ve Personel Yapısı”, Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek:Durum Değerlendirmesi, Ankara Üniversitesi Yönetim Bilimleri Anabilim Dalı (AÜ YBAD), Ankara 2021. Birçok üniversitede Bologna verilerini oluşturma idari bir yükümlülük olarak görülmekte ve sınırlı bir zamanda ivedilikle hazırlanmaktadır. Yine pek çok üniversitede ders içeriklerinde yapılan güncellemelerin eş zamanlı olarak verilere yansıtılmadığı da düşünülürse Bologna verilerinin ciddiyetinden kuşku duyulabilir. Ancak bu durum, çalışmanın yürütüldüğü zaman diliminde erişime açık bulunan verileri incelemeye engel değildir. Şulenur Özkan Erdoğan  Kamu Yönetimi Ders Kitapları: İki Döküm Bir Değerlendirme  91 isimleriyle çeşitlilik gösteren derslerde okutulan kitaplardan oluşmaktadır. İkinci tablo (Tablo 2) ise yine aynı yöntemle “siyaset bilimi ve kamu yönetimi” bölümlerinin, -Kamu Yönetimine Giriş -Kamu Yönetimine Giriş I ve II -Kamu Yönetimi I ve II -Türk Kamu Yönetimi -Türkiye’de Kamu Yönetimi -Türk İdari Sistemi ve Bürokrasi -Yönetim Bilimine Giriş -Yönetim Bilimleri I ve II -Yönetime Giriş -Yönetim Bilimi I ve II -Örgüt ve Yönetim -Yönetim ve Organizasyon -Türkiye’nin Yönetim Yapısı -Kamu Yönetiminde Okumalar -Türkiye’nin İdari Yapısı -Public Administration -Turkish Administrative System -Administrative Sciences -Management Science -Turkish Public Administration -Administration and Organization in Public Context ders içeriklerinden alınmış kitaplardan oluşmaktadır. Verilerine ulaşılabilen bölümlerde ders isimleri çeşitlilik gösterse de derslerin içerikleri ve öğretim şemalarının büyük ölçüde benzer olduğu söylenebilir. Çalışmadaki ikinci temel liste ise tarihsel yöntemle oluşturulmuştur. Bu listede yer alan kitaplar basım yıllarına göre en eski tarihli olandan günümüze ulaştırılmışlardır. Tarihsel yöntemle oluşturulmuş ikinci liste 1844-2020 tarihleri arasındaki ders kitaplarını kapsamaktadır. Ders kitaplarının seçimine ilişkin unsurlar ilgili başlık altında belirtilmiştir. 1. Mevcut Durum ve Değerlendirme Daha evvel de söylenildiği üzere, şu anki “kamu yönetimi” ile “siyaset bilimi ve kamu yönetimi” bölümlerinde okutulan ders kitaplarından -ulaşılabilen verilerle oluşturulan- döküm Liste 1’de yer almaktadır. Liste 1 ise bölümlere göre Tablo 1 ve Tablo 2 şeklinde sunulan verilerin birleştirilmiş halidir. Tablolar oluşturulurken örneğin, “Kamu Yönetimi I” ve “Kamu Yönetimi II” gibi iki döneme ayrılmış olan derslerde okutulan kitaplar aynı olsa da ders kodları ayrı olduğu için bağımsız düşünülmüştür. Başka bir deyişle, dersin iki döneme yayılmış bulunan halini tek kitap karşılıyor olsa bile dersler birbirinden bağımsız olduğu için ders malzemeleri de öyle düşünülmüştür. Aynı malzemelerle iki ayrı kodlu ders yürütüldüğü anlaşılan okuma listelerindeki kitaplar tablolaştırılırken ilgili malzeme de birden fazla kez sayılmıştır. Bunun dışında, çözümleme için ders kitabının birincil kaynak olup olmadığı da gözetilmemiş, kitabın dersi veren öğretim üyesi tarafından ders 92  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi kitabı olarak ilan edilmiş olması yeterli görülmüştür.3 Kısacası, Tablo 1 ve Tablo 2’de bahsi geçen derslerde en çok karşılaşılan ders kitapları, kitapların yazarları, beyan edilen basım yılları4 ve bu kitapların her bağımsız koda sahip ders için bir kez sayılarak ulaşılan tekrar sıklığı görülmektedir. Şimdiye kadarki kısımdan da anlaşılacağı üzere, mevcut durumda herhangi bir kamu yönetimi ya da siyaset bilimi ve kamu yönetimi bölümünde en az bir defa okutulduğu beyan edilen her kitap5 ders kitabı olarak kabul edilmiştir. O yüzden tekrar sıklığı 1 olan tüm kitaplar tabloya yerleştirilmiştir.6 Bu durumun başka bir ifadesi de şudur: Liste 1 için “ders kitabı” adlandırması, bahsi geçen bölümlerin herhangi birinde halihazırda tamamı okutulduğu beyan edilmiş kitaplar için kullanılmıştır. Diğer disiplinlere (işletme/siyaset bilimi/idare hukuku vb.) ait olduğu açıkça görülen kitapların tablolarda yer alıyor oluşu tam olarak bu kabule dayanmaktadır. Liste 1’de ders kitabı adlandırması olabildiğince geniş tutulmuştur. Aslında Liste 1’de yer alan kitaplar ilgili derslerin okuma listelerinde tam metin olarak yer alan kitaplardır. Dolayısıyla Liste 1’e bakılarak temel ders kitabı ile yardımcı kaynaklar arasında bir ayrım yapmak zor görünmemektedir. Ancak çalışmanın esas amacı, bu yöntem ile en geniş sınırları gösterebilmek olduğu için tüm kitapların ders kitabı adı altında listede görünür kılınması yoluna gidilmiştir. Yine aynı amaçla tam metin okutulmayan ancak derste bir kısmından yararlanılan kitaplar da ayrıca listelenmiştir. Çalışmadan üretilecek diğer araştırmalarda tablolar kendi içlerinde daha derin çözümlenebilir. Ayrıca kamu yönetiminin diğer disiplinlerle olan ilişkisi kitapların isimleri ve tekrar sıklıkları üzerinden somutlaştırılabilir. 3 4 5 6 Bunun sebebi Bologna verilerinin açıklanış biçimindeki tutarsızlıklardır. Aynı kitabın hem temel kaynak hem de yardımcı kaynak kısmına yazılmış olması ya da temel kitap kısmının boş yardımcı kaynak kısmının doldurulmuş olması gibi çeşitli sebeplerle çalışmadaki veriler bütün olarak değerlendirilmiştir. Bu yüzden genel listede dersin temel kaynağı olmayacağı açıkça belli olan bazı kitaplar da yer almaktadır. Listelerde yer alan kitapların basım yıllarının da Bologna verilerine dayanılarak oluşturulduğu belirtilmelidir. Daha açık biçimde ifade etmek gerekirse, tablolarda birden fazla basımı olan kitapların tüm basım yıllarına değil yalnızca Bologna verilerinde karşılaşılan basımlarına yer verilmiştir. Bazı okuma listelerinde kimi kitapların basım yılları ya da yayınevlerine ilişkin bilgileri yer almamaktadır. Böyle durumlarda verilere sadık kalabilmek amacıyla herhangi bir düzeltmeye girişilmemiş onun yerine soru işareti kullanılmıştır. Tabloya, yabancı dillerde okutulan kitaplar dahil edilmezken; Türkçe çevirisi bulunan kitaplar edilmiştir. Bu durumun tek istisnası, Naim Kapucu ile Hamit Palabıyık’ın “Turkish Public Administration: From Tradition to the Modern Age” adlı eseridir. Aykut Polatoğlu’nun hem İngilizce hem de Türkçesi bulunan kitabı (Introduction to Public Administration: The Case of Turkey/Kamu Yönetimine Giriş) listede Türkçe olarak yer almaktadır. Tekrar sıklıkları aynı olan kitaplar kendi içlerinde herhangi bir düzen takip edilmeksizin yazılmıştır. Şulenur Özkan Erdoğan  Kamu Yönetimi Ders Kitapları: İki Döküm Bir Değerlendirme  93 Çalışmaya dönülecek olunursa kamu yönetimi bölümlerinde tam metin olarak okutulduğu beyan edilen kitaplara, yazarları ile derslerde kullanılan basım yılları ve yayınevleri bilgilerinden oluşan tabloya “Ekler” kısmından ulaşılabilir. Tablo 1’de kitapların tekrar sıklıkları da son sütunda yer almaktadır. Kamu yönetimi bölümlerinde tamamı okutulduğu beyan edilen ders kitaplarının listesi/tablosu incelendiğinde en sık karşılaşılan beş ders kitabı aşağıdaki grafikte gösterilmiştir. Buna göre, ilk beş kitabın üçü tek yazarlı olarak karşımıza çıkarken diğer ikisinin birden fazla yazar tarafından oluşturulduğu görülmektedir. Tek yazarlı olan ve kamu yönetimi bölümlerinde en sık okutulduğu görülen kitap Bilal Eryılmaz’ın “Kamu Yönetimi: Düşünceler, Yapılar, Fonksiyonlar, Politikalar” kitabıdır. Tabloya dahil edilen 66 kitap arasında 19 tekrar sıklığı ile tabloda ilk sırada yer almaktadır. Eryılmaz’dan hemen sonra 8 tekrar sıklığı ile en çok okutulan kitaplar Nuri Tortop vd. tarafından yazılmış “Yönetim Bilimi” ile Yusuf Şahin’in “Yönetim Bilimi ve Türk Kamu Yönetimi”dir. Bunu, 7 tekrar sıklığı ile Ali Öztekin’in “Yönetim Bilimi” kitabı takip ederken, 6 tekrar sıklığı ile en çok okutulan 5. sıradaki kitap derleme bir kitaptır. Burhan Aykaç vd.nin editörlüğünde hazırlanan “Türkiye’de Kamu Yönetimi” adlı kitap çeşitli yazarların makalelerine “Türkiye’de Kamu Yönetimi Disiplininin Gelişimi”, “Yönetim-Siyaset Bağlamında Türkiye’de Kamu Yönetimi” gibi alt başlıklar altında yer vermektedir. Bologna bilgi paketlerine göre, her ne kadar tamamından yararlanıldığı ilan edilmiş görünse de kitabın yapısı ve konu bütünlüğü açısından yalnızca bir kısmından yararlanıldığı ancak okuma listelerinde ayrıntılandırılmamış olunabileceği ihtimali göz önünde bulundurulmalıdır. Bunun dışında, derslerde kitapların farklı yıllardaki basımlarına yer verildiği söylenebilir. Hatta bazı derslerde kitapların farklı yıllardaki basımları aynı anda okutulmaktadır. Bunun sebebi büyük ihtimalle güncelin bilgisine ulaşmak ve daha küçük bir ihtimalle de kitap içeriklerindeki değişim (güncellenen konular, yeni konu başlıkları, aynı konu başlıklarının kitap içindeki öncelik sırasının değişimi vb.) üzerinden alanyazındaki dönüşümü gösterebilmektir. Tablo 1 ile ilgili olarak söylenebilecek bir başka şey de tabloda yer alması beklenen kamu yönetimi ya da yönetim bilimi başlıklı ders kitaplarının dışında Nihat Aytürk’ün “Protokol Yönetimi: Kamusal Yaşamda Protokol Kuralları” gibi daha özel konulu kitapların da tabloda bulunuyor olmasıdır. Böyle özel konuya odaklı yazılmış kitapların yardımcı kaynak olarak kullanılıyor olma ihtimali yüksek görünmektedir. 94  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Grafik 1: Tekrar Sıklığına Göre Kamu Yönetimi Bölümlerinde En Çok Kullanılan Beş Ders Kitabı (Der.) Burhan Aykaç vd. ‐ Türkiye’de Kamu Yönetimi 12% Ali Öztekin ‐ Yönetim Bilimi 14% Yusuf Şahin ‐ Yönetim Bilimi ve Türk Kamu Yönetimi 17% Bilal Eryılmaz ‐ Kamu Yönetimi: Düşünceler,Yapılar, Fonksiyonlar, Politikalar 40% Nuri Tortop vd. ‐ Yönetim Bilimi 17% Yeniden hatırlatmak gerekir ki Tablo 1 ve Tablo 2’de adı geçen kitaplar, incelenen okuma listelerinde tamamının kullanıldığı belirtilen kitaplardır. Ders kapsamında, yalnızca bir bölümünden (giriş/herhangi bir kitap bölümü/bir makale/araştırma vs.) yararlanılan kitaplar çalışmada ayrıca listelendiğinden tablolara dahil edilmemişlerdir. Okuma listesinde açıkça yazdığı üzere derste yalnızca belirtilen kısımlarından yararlanılan kimi kitaplar başka bir bölümde tamamı okutulan kitaplar olabilir. Dolayısıyla böyle kitaplar hem Tablo 1 ve 2’de hem de bu konu için ayrıca yapılan listede yer alıyor olabilirler. “Kamu yönetimi” bölümleri dışında, “siyaset bilimi ve kamu yönetimi” bölümlerinin üstte geçen derslerinde tam metin olarak okutulan kitaplar ve tekrar sıklıkları da yine bu metnin sonundaki ekler kısmında Tablo-2 adıyla yer almaktadır. Tablo 2’ye göre siyaset bilimi ve kamu yönetimi bölümlerinde en sık okutulan ilk 5 ders kitabı aşağıdaki grafikte ayrıca görülmektedir. Buna göre, birinci ve ikinci sıradaki ders kitapları kamu yönetimi bölümlerinde en çok okutulan ilk iki kitapla aynı olup sırasıyla Eryılmaz ve Tortop vd.’ne aittir. 12 tekrar sıklığı ile Birgül Ayman Güler’in “Türkiye’nin Yönetimi: Yapı” adlı kitabı en sık okutulan üçüncü ders kitabı olarak karşımıza çıkarken, bunu Turgay Ergun ve Kurthan Fişek’in kitapları izlemektedir. Konuyu ele alış biçimleri bakımından Şulenur Özkan Erdoğan  Kamu Yönetimi Ders Kitapları: İki Döküm Bir Değerlendirme  95 birbirlerinden farklı özelliklere sahip 5 kitabın da alanyazının başat kitapları arasında olduğu düşünüldüğünde grafikteki sonuçların şaşırtıcı olmadığı söylenebilir. Grafik 2: Tekrar Sıklığına Göre Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümlerinde En Çok Kullanılan Beş Ders Kitabı Kurthan Fişek ‐ Yönetim Turgay Ergun ‐ 9% Kamu Yönetimi: Kuram Siyasa Uygulama 9% Birgül Ayman Güler ‐ Türkiye’nin Yönetimi: Yapı 10% Bilal Eryılmaz ‐ Kamu Yönetimi: Düşünceler,Yapılar, Fonksiyonlar, Politikalar 46% Nuri Tortop vd. ‐ Yönetim Bilimi 26% Kamu yönetimi eğitim-öğretiminin birincil kaynakları olan ders kitapları üzerinden alanyazının diğer disiplinlerle ilişkisi hakkında da bazı değerlendirmeler yapılabilir. Bunun için Tablo 1 ve Tablo 2’nin birleştirilmesiyle oluşturulan Liste 1’e bakmak gerekmektedir. Liste 1’de 143 kitap yer almaktadır. Liste oluşturulurken kitapların tablolarda verili olan en güncel basımları baz alınmış olup sıralama için yazarların soyadları kullanılmıştır. Çalışmanın sonunda EK 2.3. olarak ulaşılabilecek Liste 1’deki 143 kitaptan, başlığında “organizasyon”, “işletme”, “örgüt” ve “sevk” anahtar kelimeleri geçenlerinin sayısı 19’dur. Her bir kitabın içerik çözümlemesi bu çalışmanın sınırları dışında 96  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi kaldığı için tüm görünmemektedir.7 kitapları disiplinlerine göre ayırmak mümkün Yine de listedeki ders kitaplarının yalnızca isimlerine bakılarak kamu yönetiminin diğer disiplinlerle olan ilişkisi hakkında genel bir fikir edinmek mümkündür. 143 ders kitabının 19’unun başlığında organizasyon, işletme, örgüt ve sevk kelimeleri geçiyorken 9’unda hukuk kelimesi geçiyorsa bugünkü kamu yönetimi derslerinde işletmenin hukuka göre disipliner ağırlığından söz edilebilir görünmektedir. Öte yandan, örneğin hiçbir kitabın başlığında sosyoloji/ toplumbilim ve/veya antropoloji/insanbilim kelimelerinin bulunmayışı kamu yönetimi disiplininin bu disiplinlerle bağının görece gevşek kurulduğunu haber veriyor olabilir. Bu varsayımlardan yola çıkarak, kamu yönetimi eğitimöğretiminde derslerde kullanılan kitapların içerik çözümlemeleri yapılırsa daha güçlü veriler elde etmek mümkündür.8 Böylece alanın diğer disiplinlerle ilişkisinde durduğu yer ve kurduğu bağlantı biçimleri somutlaştırılabilir. Liste 1, ilgili derslerde tamamı okutulan kitapların listesidir. Bununla beraber, Bologna verileri incelendiğinde bazı kitapların tamamından olmasa da bir bölümünden yararlanıldığı görülecektir. Yararlanılan kısımlar, okuma listelerinde sayfa aralığı ya da bölüm ismiyle beyan edilmektedirler. Böyle kitapların bir kısmı daha evvel de söylendiği üzere Liste 1’deki kitaplarla örtüşebilir. Çünkü bir derste tamamı okutulan bir kitabın aynı üniversitede farklı kodlu bir derste ya da farklı bir üniversitede yalnızca bir bölümünün okutuluyor olması mümkündür. Bu kaynaklarla ilgili olarak Liste 1’i doğrudan ilgilendirdiği için Liste 1A9 adıyla bir döküm çıkarıldığında 34 adet kitaba ulaşılmaktadır. Bu kitaplardan 11 tanesi Liste 1’de de aynen geçmektedir. Dolayısıyla geriye kalan 23 kitap kamu yönetimi/yönetim bilimi eğitim-öğretimindeki temel malzemeler arasında sayılabilirken tamamından yararlanılmadığı gerekçesiyle Liste 1’e dahil edilmemiş ve Liste 1B10 adıyla ayrıca sıralanmıştır. Derslerde kullanılan sözlükler de aynı listede yer almaktadırlar. 7 Kaldı ki disiplinler arasındaki sınırların tartışmalı olduğu toplum bilimlerinde (sosyal bilimlerde) böyle bir ayrımı somutlaştırmak içerik çözümlemesi yapılsa bile oldukça güç görünmektedir. Örneğin listede yer alan Platon’un “Devlet” kitabı hangi bilim dalının kitabı içinde sayılacaktır? 8 İçerik çözümlemesi olmamakla birlikte Türk kamu yönetimi alanındaki akademik yayın ve ders malzemelerini 1980 sonrası için ana hatlarıyla inceleyen bir çalışma için bkz. Uğur Ömürgönülşen, “Türkiye’de Lisans Düzeyi Kamu Yönetimi Öğretiminde Yakın Dönemde Yaşanan Gelişmeler: Mevcut Durum, Sorun Alanları ve Gelişme Eğilimleri”, AÜ SBF Dergisi, C. 65, S. 3, s.123-161. 9 Çalışmanın sonunda EK 2.4. olarak yer almaktadır. 10 Bkz. EK 2.5. Şulenur Özkan Erdoğan  Kamu Yönetimi Ders Kitapları: İki Döküm Bir Değerlendirme  97 Liste 1B’deki kitaplar; sözlükler düşünüldüğünde yardımcı kaynak olarak kullanılmış sayılabilir. Bununla beraber, 23 kitabın 13’ünün birden fazla yazarlı olduğu düşünülürse kitapların içindeki herhangi bir metnin dersin temel konuları ekseninde alıntılanmış olduğu da görülecektir. Kitaplar arasında bilimsel toplantı sonucunda oluşturulanların kamu yönetimi eğitim-öğretim malzemeleri olarak kullanılıyor oluşu dersin içeriğini zenginleştirmesi açısından önemli sayılabilir. 2. Tarihsel Yöntem ve Değerlendirme Kamu yönetimi/yönetim bilimi11 ders kitaplarının tarihsel yönteme göre bir dökümünü sunmanın çalışmanın başında da belirtildiği üzere çeşitli zorlukları bulunmaktadır. Aslında bu çalışma, 19. yüzyılın sonlarından şimdiye kadarki sürede kamu yönetimi/yönetim bilimine ilişkin verilen tüm derslerde okutulan kitapları listeleyebileydi eksiksiz bir döküm sunmuş olabilirdi. Ancak böyle bir döküme ulaşmak verilerin kısıtlılığı sebebiyle imkansıza yakın görünmektedir. Öyleyse eldeki verilerle daha belirli bir sınır çizmek ve bu sınırlarda kalan alanın bir dökümünü çıkarabilmek amaçlanmalıdır. İşte bu sınırlar, çalışmanın kapsamına girecek kitapların seçilmesiyle netleşmektedir. Kamu yönetimi ders kitaplarının tarihsel yönteme göre listelenmesi kamu yönetimi kitaplarının tarihsel yönteme göre listelenmesinden farklıdır. Yani, bu çalışmada Liste 2 adıyla sunulmuş olan kitap listesi12 tüm alan kitaplarını içermemektedir. Yalnızca “ders kitabı” niteliğine uygun olduğu düşünülen kitapların temel bir listesini sunmaktadır. Öyleyse tüm kamu yönetimi kitaplarından “ders kitabı” olarak seçilerek listeye alınanların bu seçimdeki kıstaslarını belirtmek gerekmektedir. Bununla beraber, başlığı açısından kamu yönetimi kitabı gibi görünmemesine rağmen içeriği ve yazarları itibariyle disiplinin sınırları içinde değerlendirilebilecek bazı kitaplar da Liste 2’de yer almamaktadırlar. Örneğin, 1991 tarihli “Türkiye’nin Devlet Yapısı” adını taşıyan ve bir Anadolu Üniversitesi Yayını olan ders kitabının13 açıkça yönetim bilgisi içerdiği görülmektedir. Benzer bir örnek de yine Anadolu Üniversitesi tarafından 11 Bundan sonraki kısımda her kamu yönetimi denildiğinde yönetim biliminin de kastedildiği unutulmamalıdır. Bu iki kavramın Fransa üzerinden sorgulandığı bir kaynak için bkz. Can Umut Çiner, “Fransa’da Kamu Yönetiminin Gelişimi ve Mülkiye”, Türkiye’nin Modernleşme Süreci ve Mekteb-i Mülkiye, (Yay. Haz. O. Çelik, C. U. Çiner, A. Pekel), AÜ SBF Yayınları No: 626, Ankara, 2021, s. 341-349. 12 Bkz. EK 2.6. 13 Bkz. Oğuz Onaran, Yavuz Sabuncu ve Aykut Ekzen, Türkiye’nin Yönetim Yapısı, (Ed. Seçil Büker), Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları, Eskişehir, 1991. 98  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi önlisans programı için basılmış “Yurttaşlık ve Çevre Bilgisi” kitabı14 üzerinden verilebilir. Editörlüğünü Canan Uluyağcı’nın yaptığı 2007 tarihli kitabın yazarları Yavuz Sabuncu, Cahit Emre ve Koray Karasu’dur. Söz konusu kitap da doğrudan kamu yönetimi kitabı olmasa bile kamu yönetimine dair pek çok konuya yer vermektedir. Ancak böyle kitaplar çalışmanın kapsamına dahil ettiği alanın dışında kaldığından listede yer almamaktadırlar. Liste 2’deki kitapların 1909’a kadarki bölümü Nuray E. Keskin’in15 iki makalesinden derlenen ders kitaplarından16 oluşurken; bundan sonraki kısım için Milli Kütüphane Kaşif Sistemi ile çeşitli üniversitelerin kütüphane kataloglarında “kamu yönetimi”, “yönetim bilimi” ve “amme idaresi” başlıklarıyla taramalar yapılmıştır. Yapılan taramalardaki esas ölçüt kitap isimleridir. Böylece başlıklarında “kamu yönetimi”, “yönetim bilimi”, “idare”, “yönetim” gibi doğrudan disipline atıfta bulunan kitaplara ulaşılmaya çalışılmıştır. Karşılaşılan kitaplardan ise doğrudan alanın alt başlıklarına (planlama, personel, yerel yönetimler vb.) özgülenmiş olanlar, alana yönelik çeşitli bilimsel toplantıların sonucunda oluşturulanlar, sözlükler ve sınavlara hazırlık kitapları kapsam dışında tutulmuştur. Bu ilk seçimi, bir kamu yönetimi ders kitabından beklenen bilgi verme, tartışma konularını gösterme ve dersin içeriğine uygun olarak konu bütünlüğü sağlama unsurları takip etmiştir. Bunun dışında kitaplar seçilirken, kitabın yazarının kamu yönetimi dünyasının içinden çıkmış olup olmadığı ile ilgilenilmemiştir. Eş deyişle, yazarın akademik ya da bürokratik kimliği herhangi bir kitabın listeye alınıp alınmaması üzerinde etkili olmamıştır. Konuyla ilgili ancak akademide ya da bürokraside yer almayan herhangi biri bir kamu yönetimi kitabı yazma girişiminde bulunmuşsa bu listede ona da yer bırakılmıştır. Var ise böyle kitap örnekleri, yalnızca hazırlanmış olan liste üzerinden ikincil çözümleme düzeylerinde ortaya çıkabilir. Kitapların tek yazarlı ya da çok yazarlı olup olmaması da listeye girmeleri konusunda bir etken olmazken, yabancı dillerden çevrilen kamu yönetimi ders kitapları da listede yerlerini almış bulunmaktadırlar. Aksi halde örneğin, alanın ilk kitaplarından olan Cemal Mıhçıoğlu’nun “Kamu Yönetimi” başlıklı kitap çevirisini listeye dahil etmemek gerekirdi. Bu durum da Türkiye’de kamu yönetimi kürsülerinin kuruluş gerçekliklerini gözden kaçırmak olacaktı. 14 Bkz. Yavuz Sabuncu, Cahit Emre ve Koray Karasu, Yurttaşlık ve Çevre Bilgisi, (Ed. Canan Uluyağcı), Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları, Eskişehir, 2007. 15 Nuray E. Keskin, “Türkiye’de Yönetim Biliminin Gelişimi: 1870-1910”, Amme İdaresi Dergisi, 2008, C. 41, S. 4, s. 1-22; Nuray E. Keskin, “Türkiye’de Kamu Yönetimi Disiplininin ‘Köken’ Sorunu”, Amme İdaresi Dergisi, 2006, C. 39, S. 2, s. 1-28. 16 1844 tarihi ile 1909 tarihi arasındaki kitaplar için Nuray E. Keskin’in bir önceki dipnotta belirtilen kaynakları kullanılmıştır. Şulenur Özkan Erdoğan  Kamu Yönetimi Ders Kitapları: İki Döküm Bir Değerlendirme  99 Kısacası, Liste 2, kapsamaya çalıştığı tarihsel düzlem ve çalışmanın doğruluğunu desteklemek amacıyla darlaştırılmış seçimleri sebebiyle Liste 1’e kıyasla eleştiriye daha açık bir liste olarak karşımıza çıkmaktadır. Liste 2, önceden belirlenmiş bir tarihsel dönemde yer alan ve belli seçimlerin sonuçlarını yansıtan bir listedir. Dolayısıyla, aynı tarihsel dönemdeki ders kitapları farklı seçimlerle genişletilebilir. Liste 2’nin bundan sonraki çalışmalar için bir başlangıç niteliği taşıdığı peşinen kabul edilmelidir. Her şeye rağmen, Liste 2, 1844-2020 tarihleri arasındaki 176 yıllık zaman aralığındaki kamu yönetimi ders kitaplarının bir çerçevesini çizmesi açısından değerlidir. Ayrıca listeden kitapların yayım tarihlerine bakılarak disiplinin gelişimi hakkında da fikir edinilebilir. Son ve belki de en önemlisiyse unutulmaya yüz tutmuş kimi kamu yönetimi ders kitaplarını okuyucuya hatırlatabilir veya bu alana ilgi duyan okuyucuları daha evvel hiç karşılaşmadıkları kitaplarla tanıştırabilir. Tüm bunlar dışında Liste 2’den hareket ederek yapılacak ikinci ve üçüncü düzey çözümlemeler disipline yeni soluklar kazandırabilir.17 Liste 2’de Nuray E. Keskin’in makalelerinden derlenen ders kitapları, tarihlerine göre sıralandığında Sakızlı Ohannes Paşa’nın Usul-i İdare kitabı en eskisi olarak ilk sırada yer almaktadır. Devamında, Ohannes Paşa’nın Mekteb-i Mülkiye 4. sınıf öğrencilerine okuttuğu bu kitabın 5. ve 7. sınıflarda da okutulduğu anlaşılmaktadır. Kitap içerikleri bu çalışma kapsamında ayrıntılı incelenmediği için Ohannes Paşa’nın konuyla ilgili ders kitaplarının hepsi yazılmıştır. Ancak söz konusu kitaplar arasında -şayet tıpkıbasım değillersebüyük farklar olmadığı düşünülmektedir. Keskin’den aktarılan kitaplar 1909’da sona ermektedir. Bundan sonraki kısım için kütüphane taramalarına ek olarak iki bibliyografyadan yararlanılmıştır. Bibliyografyalardan ilki Cemal Mıhçıoğlu’nun Albert L. Sturm ile hazırlamış olduğu Türk Amme İdaresi Bibliyografyası (1928-1957)’dır. Diğeri ise Metin Heper’in bu bibliyografyanın devamı olarak 1966 tarihli “Kamu Personelinin Eğitimi” konferansı için hazırladığı Kısa Amme İdaresi Bibliyografyası (1958-1966)’dır. Bu iki bibliyografya mevcut kitapları konularına göre genel eserler, idari yetki ve usuller, personel ya da planlama gibi 17 Örneğin Türk kamu yönetimi disiplinindeki ders kitaplarını özgüllük açısından incelemek mümkündür. Kitap isimlerinin seçimleri, atıflarda kullanılan kaynaklar, kitaplardaki konu başlıkları ve bu başlıkların sıralanma biçimleri ile kitapta yer alan kavramların seçimi ve bu kavramların tanımlanış biçimi gibi unsurlar özgüllük temelinde çözümlenebilir. Tam bu noktada özgüllük açısından disipline bakan şu çalışma hatırlanmalıdır: Ozan Zengin, “Türkiye’deki Kamu Yönetimi Disiplininin ‘Özgüllük’ ve ‘Saflık’ Sorunu”, Kamu Yönetimi: Yöntem ve Sorunlar, (Ed. Şinasi Aksoy ve Yılmaz Üstüner), Nobel Yayın Dağıtım, Ankara, 2007, s. 79-96. 100  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi alt başlıklara ayırarak gruplandırmışlardır. Bu çalışmada alt başlıklara özgülenmiş eserlere yer verilmeyeceği için bibliyografyaların yalnızca “devlet ve siyasi müesseseler” ile “amme idaresi ve idare hukuku ile ilgili genel eserler” kısımlı başlangıç bölümlerinde yer alan kitaplar incelenmiştir. Kütüphane taramaları ve bibliyografya incelemeleri daha güncel kitapların henüz kütüphanelere ulaştırılmamış ya da veri tabanına işlenmemiş olma ihtimali gözetilerek Liste 1’deki kitaplarla desteklenmiştir. Eş deyişle, Liste 1’den Liste 2’de yer almaya uygun kitaplar ayrıca seçilmiştir. Yine bu seçimde de daha evvelki kıstaslara ek olarak belirtilmesi gereken bir nokta daha vardır. Liste 1’de yer alan “Yönetim ve Organizasyon” ya da “Organizasyon ve Yönetim” başlıklı kitaplara Liste 2’de yer verilmemiştir. Çünkü bu kitaplar halihazırda “kamu yönetimi” ve/veya “siyaset bilimi ve kamu yönetimi” bölümlerinde okutuluyor olsalar bile bu metnin yazarınca tarihsel yönteme göre oluşturulan kamu yönetimi ders kitapları listesine birincil kaynak olarak girmeye uygun değillerdir. Söz konusu kitaplar isimlerinden de anlaşılacağı üzere işletme disiplininin bir parçasına işaret etmektedirler. Dolayısıyla yine bu metnin yazarına göre, kamu yönetimi derslerinde ancak -gerekli görülmesi halinde- ikincil kaynak olarak kullanımları uygundur. Liste 2’yi oluşturabilmek için başvurulan son araştırma kaynağı da internet üzerinden çalışan -sıfır ya da ikinci el- kitap satış siteleridir. Sitelere “kamu yönetimi”, “yönetim bilimi”, “yönetim” ve “idare” gibi anahtar kelimeler yazılarak veri tabanlarında bulunan ilgili kitaplara ulaşılmaya çalışılmıştır. Aynı sitelerden fiziksel olarak ulaşılamayan bazı kitapların basım yılları, yayınevleri ve kısa içerikleri hakkında bilgilenmek için de yararlanılmıştır. Liste 2’de yer almamasına rağmen değerlendirilmesi gereken başka bir konu da kamu yönetimi konulu sınavlara hazırlık kitaplarıdır. Bu sınıftaki kitaplardan yalnızca çoktan seçmeli sorulara yer verenler bir tarafa ayrılırsa konu anlatımlı olanlar ayrıca değerlendirilebilir. Kamu Personeli Seçme Sınavı (KPSS) ile kurum sınavlarına hazırlık konu anlatımlı kamu yönetimi kitapları, büyük ölçüde sınavda çıkan sorulardan yola çıkarak hazırlanırlar. Sınava girecek adaylara en temel bilgiler, daha evvelki sınavlarda çıkmış sorular değerlendirilerek ve gelecek sınavda çıkması muhtemel sorular düşünülerek belli bir düzen içinde sunulmaktadır. Bu yüzden sınavlara hazırlayan kitapların konu anlatımı kısımları, sınavda şimdiye kadar çıkmamış ve yine çıkması beklenmeyen konulara yer vermemektedir. Örneğin, yönetim düşününün tarihiyle ilgili yönetim bilimi alanyazınındaki görüşlerin, konu anlatımı kısımlarında yer alabilmesi için bir sonraki KPSS Pazar Öğleden Sonra (PÖS) oturumunda konuyla ilgili bir soru gelmiş olması gerekmektedir. Kısacası, sınav odaklı olduğu için kamu yönetimiyle ilgili konuları büyük ölçüde teknik halinde Şulenur Özkan Erdoğan  Kamu Yönetimi Ders Kitapları: İki Döküm Bir Değerlendirme  101 anlatan hazırlık kitapları, temel ders kitapları olarak düşünülmekten bir hayli uzaktır. Liste 2’de yer alması gerektiği düşünülen açıköğretim ders kitaplarının tamamına çeşitli sebeplerle ulaşılamamıştır. Yalnızca künye bilgileri üzerinden yapılacak bir değerlendirme de bazı tekrar eden yıllardaki kitapların tıpkıbasım olabilme ihtimalleri sebebiyle eksik görülmüştür. Bir şekilde (kütüphaneler, ikinci el vs.) temin edilebilen kitaplar ise çalışmanın bütünlüğünü zedeleyebileceğinden Liste 2’ye alınmamışlardır. Kısacası, ilgili giriş derslerinde okutulan açıköğretim ders kitaplarının tamamına ulaşılarak yapılacak bir çalışma Liste 2’yi de güçlendirecektir. Liste 2, genel olarak incelendiğinde ilk göze çarpan 1909 ile 1954 tarihleri arasındaki açıklıktır. 1909 tarihinden evvelki kitaplar düşünülürse alanyazında yapılacak ayrıntılı bir taramayla bu yıllar arasında da yönetim bilimine ilişkin ders kitaplarına ulaşılabileceği öngörülebilir. 1954 tarihli Amme İdaresinin Prensipleri, Marshall Dimock’un Türkiye’de anlattığı ders notlarının Nermin Abadan çevirisiyle kitaplaştırılmış halidir. Bu yüzden kitap, ortaya çıkış amacı itibariyle ders kitabı olarak sayılsa bile esasında ders notlarının derlenmiş halinden oluşmaktadır. Dimock’un eşi Gladys Ogden Dimock ile birlikte kaleme aldığı “Public Administration” adlı ve 1953 tarihli ders kitabı ise yine 1954 yılında Türkçeleştirilmiştir. Türkçesi TODAİE tarafından “Amme İdaresi” adıyla basılmıştır. Kamu yönetiminin ayrı bir kürsü olarak ortaya çıktığı bu yılların ruhunu herhalde en iyi Dimock’un ders notlarından oluşan kitabı yansıtmaktadır. “Amme İdaresinin Unsurları” başlığını taşıyan ilk bölümde Dimock, kitabına/derslerine hâkim olan görüşün Abadan’ın çevirisiyle vetireler sırası (process) olduğunu vurgulamaktadır. Yani yönetime ilişkin işlerin nasıl yapılacağının bilgisi kamu ya da özel ayrımı olmaksızın ve ülkeden ülkeye büyük değişikliklere uğramadan uygulanabilir bir bilgidir. Bu yanıyla “evrensel bir uygulama sahasına” sahiptir. Bu bakış açısıyla yazılan kitap, idareci ve kanun, teşkilatlandırmanın gayeleri, liderlik görevi, mali idare gibi 18 ayrı başlıktan oluşmaktadır ve her bir başlık sonundaki “netice” kısımlarıyla sonuca bağlanmaktadır. Kısacası, Dimock, hem verdiği dersin ismiyle aynı adı taşıyan “Amme İdaresinin Prensipleri” kitabında hem de eşiyle birlikte yazdığı “Kamu Yönetimi” kitabında idarede neyin nasıl yapılacağına dair unsurlara yönelmiştir. Çünkü bu unsurların evrensel ve öğretilebilir olduğu kanaatindedir. Liste 2’de 1883 ile 1971 tarihleri arasında yabancı dillerden çevrilmiş 7 kamu yönetimi kitabına rastlanmaktadır. 7 kitabın 5’i İngilizce’den ve 2’si Fransızca’dan çevrilmiştir. Kitaplar, çevrildikleri dönemlerle birlikte düşünüldüklerinde disiplinin Türkiye’deki gelişimi hakkında bilgi vericidirler. Bununla beraber, listenin tamamı incelendiğinde “kamu yönetimi” adlandırmasının “yönetim bilimi”ne göre daha çok tercih edildiği de ortaya çıkar. 102  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Bu adlandırmaya büyük ölçüde yazarların kendi ekolleri ile disiplinin Türkiye’de kuruluş sürecinden bu yana süregelen ABD etkisinin sebep olduğu söylenebilir. Kamu yönetimi ders kitaplarından oluşan Liste 2’de yer almamalarına rağmen, 1950’li ve 1960’lı yıllarda doğrudan idareye ilişkin yazılan kitapların başında Cemal Babaç’ın 1951 tarihli “İdarecilik Sanatı”18, Refik Korkud’un 1954 tarihli “İdare Etmek Sanatı”19 ve Ergun Zoga’nın 1962 tarihli “İdarecilik ve Sanatı”nın20 geldiği hatırlatılmalıdır. Babaç’ın kitabı yayımlanmadan evvel aynı ismi taşıyan (İdare Sanatı) makalesi Türk İdare Dergisinin 207. sayısında basılmıştır. Babaç, makalesinin hemen ilk dipnotunda bu eserinin kitap olarak basılacağını haber vermektedir. Kitabının önsözünde ise kamuya hizmette başarılı olabilmenin şartlarını araştırarak tecrübelerle edinilmiş uygulama sanatını ortaya koymaya çalıştığını belirtmektedir. Korkud’un Türkiye Fikir Ajansından çıkan 1964 tarihli ikinci baskısının kapağında kitabın “resmi ve hususi müesseselerin ve idareci olarak yetişmek isteyenler” için yazıldığı salık verilmektedir. Önsözündeyse kitabın adından da anlaşılacağı üzere idareciliğin öğrenilmesi güç de olsa bir sanat olduğunun altı çizilmektedir. Babaç ve Korkud gibi Zoga’nın kitabının da dönemin ruhuna uygun olarak idare-sanat konusunu ele aldığı görülmektedir. Kitabın, Türk Sevk ve İdare Derneği21 tarafından basılmış olduğu da hatırlatılmalıdır. Söz konusu kitaplar, içerikleri açısından temel ders kitabı niteliği taşımıyor olsalar da kamu yönetimi kürsülerinde eğitimöğretim görenler için göz atılması gereken kaynaklar arasında sayılabilirler. Liste 2’de yer almayan ancak üzerinde durulması gereken bir eser de İsmet Giritli’nin 1963 tarihli “Amme İdaresi Teşkilatı ve Personeli”dir.22 Giritli, kitabını İktisat Fakültesindeki İdare Hukuku öğrenimine tabii öğrenciler için hazırladığını beyan etmeden hemen evvel “amme idaresi” tabirinin “Public Administration”ın karşılığı olduğunun altını çizer ve bu alanın bazı fakültelerin lisans programlarına bile girdiğini söyler. Önsözünün ilerleyen kısımlarında ise Sıddık Sami Onar’ın eserinden bahsettikten sonra ilk kamu yönetimi kitaplarından sayılan Vakur Versan’ın “Amme İdaresi” adlı kitabını içerik bakımından Onar’ın idari teşkilat ve personeli konularına yer veren ikinci Bkz. Cemal Babaç, İdare Sanatı, Halk Basımevi, İstanbul, 1951. Bkz. Refik Korkud, İdare Etmek San’atı, Örnek Matbaası, Ankara, 1954. Bkz. Ergun Zoga, İdarecilik ve Sanatı, Türk Sevk ve İdare Derneği, Ankara, 1962. Dernekle ilgili bir çalışma için bkz. Mustafa Kurt, Kerim Özcan ve Enver Samet Özkal, “Yönetim Alanında Kayıp Bir Aktör: Türk Sevk ve İdare Derneği”, 18. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiri Kitabı, Adana, s. 223-229, https://www.researchgate.net/ publication/332071095_YONETIM_ALANINDA_KAYIP_BIR_AKTOR_TURK_SEVK_ve _IDARE_DERNEGI, (10.09.2020). 22 İsmet Giritli, Amme İdaresi Teşkilatı ve Personeli, Sulhi Garan Matbaası, İstanbul, 1963. 18 19 20 21 Şulenur Özkan Erdoğan  Kamu Yönetimi Ders Kitapları: İki Döküm Bir Değerlendirme  103 cildiyle eş tutar. Bir idare hukukçusu tarafından söz konusu iki kitabın böyle değerlendirilmesi Türkiye’deki idare hukuku-kamu yönetimi disiplini ilişkisi hakkında dikkat çekicidir. Son olarak yine Liste 2’de yer almamasına rağmen bahsedilmesi elzem bir kitap, Kenan Sürgit’in çevirisiyle Türkçeleştirilmiş olan23 William H. Newman’ın “Administrative Action: The Techniques of Organization and Management” kitabıdır. İngilizce adından da anlaşıldığı gibi kitap işletme disiplinine yönelik yazılmıştır. Sevk ve idare başlıklı diğer pek çok kitabın kamu yönetimi ders kitabı olarak Liste 2’ye alınmama gerekçesi de budur. Ancak Sürgit’in kitabının ayrıca üzerinde durulma sebebi önsözündeki ifadeleridir. Sürgit, kitabı Türkçeleştirme sebebi olarak, Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi (TODAİE)’nin kamu yönetimi konusunda yaptığı çeviri kitapların alandaki ihtiyacı karşılamada artık yetersiz olmalarını göstermektedir. Yani, Sürgit, Newman’ın kitabını kamu yönetimi kürsülerindeki ihtiyaca binaen çevirdiğini söylemektedir. Eserde işletmelerden sıkça söz edilse de “tartışılan sevk ve idare prensipleri ve uygulamalarla ilgili tavsiyelerin çok sınırlı bazı istisnalar dışında kamu yönetimi için de aynı derecede geçerli” olduğunu ifade etmektedir. Dolayısıyla, Liste 2’de yer almıyor olsa bile kitabın çevrilme amacının görünür kılınması önemlidir. Liste 2’ye geri dönülecek olunursa alanın kurucu isimlerinden olan Cemal Mıhçıoğlu’ndan ayrıca söz etmek gerekir. Muhçıoğlu’nun Liste’de iki kitabı bulunmaktadır. Bunlardan ilki alanyazında sıklıkla ilk kamu yönetimi kitapları arasında sayılan “Kamu Yönetimi” adlı eserdir. Herbert A. Simon vd.’nden çevrilerek Türkçe’ye kazandırılan kitap ilk basım yılı 1966’dan sonra da pek çok defa basılmıştır. Mıhçıoğlu’nun diğer ders kitabı ise Ankara Üniversitesi (AÜ) Siyasal Bilgiler Fakültesi (SBF) ve Basın-Yayın Yüksekokulu Basımevi tarafından basılmıştır. 1989 yılında basılan kitap, AÜ SBF Kamu Yönetimi ile Uluslararası İlişkiler öğrencilerinin Yönetim Bilimi I dersi için hazırlanmıştır. Kitabın amacı, bu dersteki diğer kaynaklarda öğrenilen bilgileri bütünlemek olarak belirtilmiş ve ek bir öğretim gereci olarak nitelendirilmiştir. Kitap kendini her ne kadar “ek bir öğretim gereci” olarak adlandırmış olsa da adı ve içeriği sebebiyle Liste 2’de yer alması uygun bulunmuştur. Tarihsel yönteme göre oluşturulmuş Liste 2’de 1844 ile 1909 arasında 13 kitap bulunmaktadır. Kitapların 4’ünün basım yılı 1885’tir. 19. yüzyılın son 20 yılı Kitapların basım yıllarının bu tarihte yoğunlaşmasının nedenini anlayabilmek için Mülkiye’nin tarihine bakmak gerekir. Bu yıllarda Mekteb-i 23 Kitabın künyesi: Kenan Sürgit, Sevk ve İdare, TODAİE Yayınları (Sevinç Matbaası), Ankara, 1970. 104  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Mülkiye’de ve Mekteb-i Hukuk’ta verilen derslerin notları yine Mülkiye’nin litografya tezgahlarında çoğaltılıyordu.24 Sakızlı Ohannes Paşa’nın ve Sabri’nin listede yer alan eserleri de bu tezgahlarda ders notlarından çoğaltılmış eserler arasındadır. 1885, diğer konularda da önemli kitapların basıldığı bir yıl olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu noktada “Mekteb-i Mülkiye-i Şahane dördüncü senesinde tedris olunmak üzere telif ve tercüme edilen”25 Muallim Hokoçyan Efendi’nin İlm-i Hukuk kitabı hatırlanmalıdır. 1909 ile 1954 tarihleri arasındaki açıklık bir kenara bırakılırsa, listedeki kitaplar 10’ar yıllık dönemlerle incelenebilir. Kitaplar, basım yıllarına göre 1950’den başlamak üzere her 10 yıl için gruplandırıldığında, 1990’lı yıllarla birlikte kitap sayılarındaki artış görünür hale gelmektedir. 2000’lerden sonra ise basılan ders kitabı sayısı daha evvelki yıllara oranla çok daha belirgin bir biçimde artmıştır. Grafik 3 30 29 28 27 26 25 24 23 22 21 20 19 18 17 16 15 14 13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 1950‐1960 1960‐1970 1970‐1980 1980‐1990 1990‐2000 2000‐2010 2010‐2020 Yayım Yılına Göre Kitap Sayısı 24 Zafer Toprak, “Mülkiye Mektebi ve Türkiye’de Sosyal ve Beşeri Bilimlerin Gelişimi”, Türkiye’nin Modernleşme Süreci ve Mekteb-i Mülkiye, AÜ SBF Yayınları No: 626 (Yay. Haz. O. Çelik, C. U. Çiner, A. Pekel), Ankara, 2021, s. 10-11. 25 a.g.e., s. 11. Şulenur Özkan Erdoğan  Kamu Yönetimi Ders Kitapları: İki Döküm Bir Değerlendirme  105 Bu durumun birden fazla sebebi olduğu düşünülebilir. Kamu yönetimi kürsülerinin niceliksel olarak çoğalması, akademik teşvik uygulamaları, kitap basım-yayım şartlarının geçmişe oranla kolaylaşması, yöntem olarak derleme ders kitaplarının sayısındaki artış ve belki kamu yönetimindeki reformlar ve sık değişiklikler açısından güncel bilgiye ulaşma çabası 2000’lerden sonraki yeni kitap basım sayısı üzerinde etkili görülebilir. Konuyla ilgili daha derin araştırmalar yapılırsa burada sayılan ve sayılmayan sebeplerin etki dereceleri daha somut hale gelecektir. Tekrar hatırlatmak gerekir ki Liste 2, çeşitli seçimlerle oluşturulduğu için grafiğin sonuçları da ona uygun hazırlanmıştır. Yine de farklı seçimlerle oluşturulacak ders kitap listeleri grafiğe döküldüğünde sayısal anlamda değişseler bile oransal olarak yaklaşık değerleri göstereceklerdir. Çünkü 2000’li yıllar sonrasında sayıca arttığı gözlemlenen pek çok kongre, konferans, forum ve sempozyum sonucunda oluşturulan kitaplarla kamu yönetimi alanındaki diğer derleme kitaplar düşünüldüğünde grafiğin genel sonucunun aynı kalacağı tahmin edilebilir. Sonuç Kamu yönetimi ders kitaplarının iki farklı yöntemle ulaşılan dökümlerinin gösterdiğine göre bu alandaki ders kitapları niceliksel olarak az değildir. Tüm okuma listeleriyle birlikte düşünüldüğünde temel dersler için kullanılan toplam kitap havuzundaki sayı da azımsanamaz. Dolayısıyla kamu yönetimi giriş derslerinde okutulan ders kitaplarının niceliksel varlığı Türkiye’de kamu yönetimi eğitim-öğretimi açısından sevindiricidir. Bologna verilerinden oluşturulmuş güncel okuma listeleri incelendiğinde, kamu yönetimi disiplininin diğer disiplinlerle ilişkisini bazı açılardan değerlendirmek mümkün görünmektedir. Örneğin, isimlerinden ve içindekiler kısımlarından doğrudan işletme kitabı olduğu belirlenen bazı kitapların kamu yönetimine giriş derslerinin tek kaynağı olarak kullanılıyor olması kamu yönetimi-işletme ilişkisini düşünmek için önemli bir noktadır. Bu ilişkinin daha derin incelenebilmesi için kamu yönetimi ders kitabı olarak kabul edilen kitapların içeriksel olarak çözümlenmeleri gerekmektedir. Eş deyişle, kamu yönetimi ders kitapları ancak içeriksel olarak çözümlendikten sonra alanın işletme disipliniyle ilişkisi ders kitapları üzerinden somutlaştırılmış olur. Kamu yönetiminin çokdisiplinli bir çalışma alanı olması ilişkili olduğu her disipline eşit mesafede yaklaşmasını elbette gerektirmez. Ancak, örneğin işletme ile kurduğu ilişki ders kitaplarının başlıklarına yansıyacak ölçüde görünürken aynı görünürlüğü diğer disiplinlerde bulmak oldukça güçtür. Yine örneğin, kamu yönetiminin toplumbilim (sosyoloji) ve insanbilimi (antropoloji) gibi diğer disiplinlerle ilişki içinde olduğu kabul edilse bile bu adlandırmalar ders 106  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi kitaplarının başlıklarına hiç taşınmamış görünmektedir. Okuma listelerinde söz konusu başlıkları (temel ya da yardımcı kaynak olarak) taşıyan herhangi bir kitaba rastlanmamıştır. Öyleyse bu alanlarla kurulan ilişkinin eğitim-öğretim düzeyinde işletmeye kıyasla daha sınırlı olduğunu söylemek mümkün görünmektedir. Ders kitapları üzerinden yapılacak çözümlemelerle kamu yönetiminin çokdisiplinli yapısı üzerinde yeniden düşünülebilir. Ders kitaplarında bu konuya nasıl ve ne kadar yer verildiği gösterilebilir. Aynı konu, yabancı dillerdeki ders kitaplarıyla karşılaştırmalı da incelenebilir. Bunun dışında yalnızca ders kitapları değil tüm kamu yönetimi kitaplarından oluşacak geniş bir bibliyografya çalışmasına ihtiyaç olduğu da belirtilmelidir. Böylece oluşturulan “kamu yönetimi kitapları bibliyografyası” bundan sonraki çalışmalar için de önemli bir başvuru kaynağı olacaktır. Okuma listeleri üzerinden çalışma ve karşılaştırmalar yapabilmek bu çalışmada da olduğu gibi Bologna verilerini bir kaynak olarak kullanmayı gerektirmektedir. Buna benzer çalışmalara kaynaklık edeceği düşünülürse, pek çok üniversitede idari bir yükümlülük olarak görülen ve dar bir sürede hazırlanan Bologna bilgi paketlerinin bu bakış açısından çıkarılması gerekmektedir. Gerekli ciddiyet gösterilerek ve derslere ilişkin her türlü değişikliği yansıtacak güncellikte hazırlanan Bologna verileri bundan sonra yapılacak çalışmalar için oldukça önemlidir. Dikkat edilmesi gereken bir nokta da üniversitelerin kurumsal internet sitelerinden verilere erişimdir. Bologna verilerine erişimin kullanılan arayüz açısından kolaylaştırılması araştırma sürecini destekleyecektir. Kaynakça Babaç, Cemal, İdare Sanatı, Halk Basımevi, İstanbul, 1951. Çiner, Can Umut, “Fransa’da Kamu Yönetiminin Gelişimi ve Mülkiye”, Türkiye’nin Modernleşme Süreci ve Mekteb-i Mülkiye, (Yay. Haz. O. Çelik, C. U. Çiner, A. Pekel), AÜ SBF Yayınları No: 626, Ankara, 2021, s. 341-349. Giritli, İsmet, Amme İdaresi Teşkilatı ve Personeli, Sulhi Garan Matbaası, İstanbul, 1963. Güler, Birgül A., “1950li Yıllarda Kamu Yönetimi Disiplinin Kuruluşu Nasıl Gerçekleştirilmişti?”, MSY Dergi, C. 2, S. 7, http://www.msydergi.com/uploads/ dergi/137.pdf, (15.10.2020). Heper, Metin, Kısa Amme İdaresi Bibliyografyası (1958-1966), AÜ SBF Yayını, Ankara, 1966. Şulenur Özkan Erdoğan  Kamu Yönetimi Ders Kitapları: İki Döküm Bir Değerlendirme  107 Keskin, Nuray E., “Türkiye’de Kamu Yönetimi Disiplininin ‘Köken’ Sorunu”, Amme İdaresi Dergisi, 2006, C. 39, S. 2, s. 1-28. Keskin, Nuray E., “Türkiye’de Yönetim Biliminin Gelişimi: 1870-1910”, Amme İdaresi Dergisi, 2008, C. 41, S. 4, s. 1-22. Korkud, Refik, İdare Etmek San’atı, Örnek Matbaası, Ankara, 1954. Kurt, Mustafa, Kerim Özcan ve Enver Samet Özkal, “Yönetim Alanında Kayıp Bir Aktör: Türk Sevk ve İdare Derneği”, 18. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiri Kitabı, Adana, s. 223-229, https://www.researchgate.net/ publication/332071095_YONETIM_ALANINDA_KAYIP_BIR_AKTOR_TUR K_SEVK_ve_IDARE_DERNEGI, (10.09.2020). Mıhçıoğlu, Cemal ve Albert L. Sturm, Türk Amme İdaresi Bibliyografyası (19281957), Ajans-Türk Matbaası, Ankara, 1959. Onaran, Oğuz, Yavuz Sabuncu ve Aykut Ekzen, Türkiye’nin Yönetim Yapısı, (Ed. Seçil Büker), Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları, Eskişehir, 1991. Ömürgönülşen, Uğur “Türkiye’de Lisans Düzeyi Kamu Yönetimi Öğretiminde Yakın Dönemde Yaşanan Gelişmeler: Mevcut Durum, Sorun Alanları ve Gelişme Eğilimleri”, AÜ SBF Dergisi, C. 65, S. 3, s. 123-161. Sabuncu, Yavuz, Cahit Emre ve Koray Karasu, Yurttaşlık ve Çevre Bilgisi, (Ed. Canan Uluyağcı), Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları, Eskişehir, 2007. Sürgit, Kenan, Sevk ve İdare, TODAİE Yayınları (Sevinç Matbaası), Ankara, 1970. Toprak, Zafer, “Mülkiye Mektebi ve Türkiye’de Sosyal ve Beşeri Bilimlerin Gelişimi”, Türkiye’nin Modernleşme Süreci ve Mekteb-i Mülkiye, AÜ SBF Yayınları No: 626 (Yay. Haz. O. Çelik, C. U. Çiner, A. Pekel), Ankara, 2021, s. 5-44. Zengin, Ozan, “Türkiye’deki Kamu Yönetimi Disiplininin ‘Özgüllük’ ve ‘Saflık’ Sorunu”, Kamu Yönetimi: Yöntem ve Sorunlar, (Ed. Şinasi Aksoy ve Yılmaz Üstüner), Nobel Yayın Dağıtım, Ankara, 2007, s. 79-96. Zoga, Ergun, İdarecilik ve Sanatı, Türk Sevk ve İdare Derneği, Ankara, 1962. BİLİMSEL TOPLANTILAR** Şeyma EŞKİ ÇAYLAK* Kamu yönetimi disiplininin araştırma konularının neler olduğunun, hangi yıllarda hangi araştırma konularının tartışıldığının ve bilim alanının adlandırılmasında (yönetim bilimi mi? kamu yönetimi mi?) yerleşik kabulün ne olduğunun tespitinde önemli araçlardan biri bilimsel toplantılardır. Bilimsel toplantıların adları ve konu başlıları üzerinden bilim alanının adlandırılmasında yerleşik olan kullanımı ve alanın araştırma konularını tespit etmek mümkündür. Bu doğrultuda çalışma, Türkiye’de kamu yönetimi (KY) alanında düzenlenen bilimsel toplantıları tespit etme ve değerlendirme amacı taşımaktadır. Türkiye’de KY alanında bilimsel toplantıların dökümüne ilişkin toplantıların bir bütün halinde yer aldığı kitap, dergi, veritabanı gibi bir kaynağa ulaşılamamıştır. Bilimsel toplantıların dökümü, alanyazın taraması, kongre, sempozyum gibi bilimsel toplantılara ait basılı bildiri kitaplarının incelenmesi, Amme İdaresi Dergisinin 1968-2020 yılları arası cilt 1’den cilt 53’e kadar olan sayılarının arka sayfalarında “TODAİE’den Güncel Haberler” başlığı altında yer alan sempozyum, kurultay, kongre gibi bilimsel toplantılara ait bilgilerin tek tek incelenmesi1, üniversitelerin internet sayfalarında yer alan “bilimsel etkinlik, toplantı” paylaşımlarının; KY bölümünde kadrosu bulunan akademik personelin özgeçmişlerinde yer alan bilimsel toplantı adlarının; genel “Google” taraması ve İnternet üzerinden “kamuyonetimi.org”, “kongreler.net”, “kongreara.com’, kongreuzmanı.com”, bilimşenliği.com” gibi bilimsel toplantı duyurularının yapıldığı platformların incelenmesi üzerinden oluşturulmuştur. Bilimsel toplantıların tespiti sürecinde, çalışmanın hangi bilimsel toplantıları ve hangi zaman dilimini kapsayacağı konusunda çalışmanın amacı ve kapsamı açısından bir sınırlama yapma gereği doğmuştur. Küçük bir grup ya da sınırlı sayıda katılımcılar için genellikle alanında uzman bir kişinin sunumu * Arş. Gör., Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yönetim Bilimleri Anabilim Dalı, ORCID: 0000-0001-7564-2815, s.eski@ankara.edu.tr ** Bu makalede bilimsel toplantı ifadesinin kapsamı kongre, konferans, sempozyum, forum, çalıştay, panel ve kurultaydır. Seminer gibi tartışma yerine eğitim önceliği olan toplantılar kapsam dışı bırakılmıştır. 1 Bu bilgiler AİD’de 2013 yılına kadar yayımlanmıştır. Bu yıldan sonraki bilgilere TODAİE’nin -tek erişime açık kalan- facebook sayfasından ulaşılmıştır. 110  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi üzerinden gerçekleştirilen eğitim amaçlı seminer, konferans gibi toplantılar (hizmet içi ya da diğer eğitim toplantıları, çalışan/personel toplantıları) çalışmanın amacını yansıtmayacağı düşüncesi ile kapsam dışında tutulmuştur. Çalışmanın amacını daha iyi yansıtacağı düşünülen, KY alanının aynı ya da farklı konularını çalışan akademisyenlere ulaşma ve katılma imkanı sağlayan, KY alanının ve konularının tartışıldığı geniş katılımlı kongre, konferans, sempozyum, forum, çalıştay, panel ve kurultaydan oluşan bilimsel toplantılar (profesyonel toplantılar) çalışma kapsamına dahil edilmiştir. Çalışmanın zaman bakımından kapsamı ise araştırma sırasında Türkiye’de düzenlenen ilk bilimsel toplantı olarak tespit edilen Uluslararası Yönetim Bilimleri Kurultayı’nın düzenlenme tarihinin 1953 yılı olması nedeniyle 1953-2020 dönemi olarak belirlenmiştir. 1953-2020 dönemi KY alanında düzenlenen toplam 286 bilimsel toplantı tespit edilmiştir. Bu toplantılar, toplantının adı, yılı, düzenleyeni ve konusu şeklinde belirlenen dört analiz birimi üzerinden incelenmiş ve üç boyutta değerlendirilmiştir: Bilimsel toplantıların sürekli/düzenli olup olmamaları; KY adı ile düzenlenip düzenlenmemeleri; alan adlandırmasında yaygın kullanımın ve araştırma konularının neler olduğu. 1953-2020 yılları arasında KY alanında düzenlenen 286 bilimsel toplantının belirlenen analiz birimleri üzerinden değerlendirilmesine dayanan bu çalışma dört başlıktan oluşmaktadır. Birinci başlık araştırmanın yöntemini; ikinci, üçüncü ve dördüncü başlıklar ise araştırmanın bulgularını ve bu bulguların değerlendirilmesini içermektedir. Birinci başlıkta, araştırma tipi bakımından betimleyici-kesitsel; yöntemi bakımından nicel-nitel bir araştırma olan bu çalışmada neyin nasıl çalışıldığı açıklanmıştır. İkinci başlıkta, veritabanına işlenen bilgiler üzerinden tespit edilen KY bilimsel toplantılarının genel özelliklerine yer verilmiştir: Sürekliliği olan ve olmayan toplantılar; üniversitelerde ve üniversite dışında düzenlenen toplantılar; KY/YB adı ile düzenlenen toplantılar; KY Disiplini içerisindeki tematik bir ad ile düzenlenen toplantılar; ve KY/YB Disiplinine ayrılan oturumu ya da konu başlığı bulunan toplantılar. Çalışmanın üçüncü ve dördüncü başlıkları, ikinci başlıkta tespit edilen KY bilimsel toplantılarının iki temel özelliği üzerinden kurgulanmıştır. Buna göre üçüncü başlıkta “Düzenlenme Sayısı Bakımından KY Bilimsel Toplantılarının Sınıflandırılması” konusu iki alt başlık halinde değerlendirilmiştir: KY Alanında Düzenlenen Sürekliliği Olan Bilimsel Toplantılar ile Sürekliliği Olmayan Bilimsel Toplantılar. Dördüncü başlıkta ise “Toplantı Adları Bakımından KY Bilimsel Toplantılarının Sınıflandırılması” konusu üç alt başlıkta değerlendirilmiştir: KY/YB Adı İle Düzenlenen Bilimsel Toplantılar; KY Disiplini İçerisindeki Tematik Bir Ad İle Düzenlenen Bilimsel Şeyma Eşki Çaylak  Bilimsel Toplantılar  111 Toplantılar; KY/YB Disiplinine Ayrılan Oturumu ya da Konu Başlığı Bulunan Bilimsel Toplantılar. KY alanında düzenlenen bilimsel toplantıların dökümü ve değerlendirmesi amacı ile yapılan bu çalışmada, bilimsel toplantılar ve künye bilgileri taranmış, toplantıların analizi yapılmamıştır. Bununla birlikte bilimsel toplantıların künye bilgileri üzerinden dökümü çabası, bilimsel toplantıların genel özelliklerini tespit etme ve KY alanına ve araştırma konularına ilişkin değerlendirme yapabilme imkanı sunmuştur. Alanyazında daha önce bu kapsamda bir çalışmanın yapılmaması ve bilimsel toplantıların dökümünün yer aldığı bir kaynağın bulunmaması gibi nedenler düşünüldüğünde, bu çalışma, KY bilimsel toplantıların analizi kapsamında yapılacak olan yeni çalışmalara bilimsel toplantıların dökümü ile toplantıların özellikleri bakımından genel bir çerçeve sunmaktadır. 1. Araştırmanın Yöntemi KY alanında Türkiye’de düzenlenen bilimsel toplantıların dökümü ve değerlendirilmesi amacı ile hazırlanan bu çalışmada, öncelikle “KY alanında düzenlenen bilimsel toplantılar nelerdir?” sorusuna yanıt aranmıştır. Tespit edilen bilimsel toplantılar üzerinden çalışmanın kapsamı, sınırlılıkları ve analiz birimleri belirlenmiş, analiz birimleri üzerinden elde edilen bulgular kapsamında bilimsel toplantılar değerlendirilmiştir. Bu çalışma, elde edilen verilerin sayımı ve rakamsal ifade edilmesi üzerinden gerçekleştirilen nicel bir çalışma olmakla birlikte bilimsel toplantıların değerlendirilmesi kapsamında toplantıların basılı kitaplarına başvurulmuş ve toplantıların içeriği incelenmiştir. Bu açıdan çalışma nitel yöntemle de desteklenmiştir. Kısaca bu çalışma, araştırma tipi bakımından betimleyici-kesitsel; yöntemi bakımından nicel-nitel bir araştırmadır. Çalışma üç aşamada tamamlanmıştır: Birinci aşama, bilimsel toplantıların ve künye bilgilerinin tespitini içeren tarama aşaması; ikinci aşama çalışmanın sınırlılıkları ile kapsamının belirlendiği ve veritabanının oluşturulduğu aşama; üçüncü aşama ise bulgular ve değerlendirme aşamasıdır. Birinci aşamada, KY alanında düzenlenen bilimsel toplantıların tespiti kapsamında alanyazın taraması ve internet araştırması yapılmış, bu konuda alanyazında geniş kapsamlı bir çalışmaya, bilimsel toplantıların dökümüne ya da toplantıların bir bütün halinde yer aldığı bir kaynağa (kitap, dergi, veritabanı) rastlanmamıştır. Bilimsel toplantıların çoğunun bildiri kitabı gibi basılı bir dokümanının ve internet üzerinden erişiminin olmaması, toplantı adlarının tek tek tespit edilip-özellikle birden fazla düzenlenen toplantıların-künye bilgilerine ulaşılamaması bu konuda karşılaşılan zorluklardandır. 112  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Bilimsel toplantılara ve künye bilgilerine şu şekilde ulaşılmıştır: - Kütüphane Araştırması: Alanyazın taraması, kongre, sempozyum gibi bilimsel toplantılara ait basılı bildiri kitaplarının incelenmesi, Amme İdaresi Dergisinin 1968-2020 yılları arası sayılarının arka sayfalarında “TODAİE’den Güncel Haberler” başlığı altında yer alan sempozyum, kurultay, kongre gibi bilimsel toplantılara ait bilgilerin tek tek incelenmesi, - İnternet Araştırması: Üniversitelerin WEB sayfalarında yer alan “bilimsel etkinlik, toplantı” paylaşımlarının; KY bölümünde kadrosu bulunan akademik personelin özgeçmişlerinde yer alan bilimsel toplantı adlarının; genel “Google” taraması ve internet üzerinden “kamuyonetimi.org”, “kongreler.net”, “kongreara.com’, kongreuzmanı.com”, bilimşenliği.com” gibi bilimsel toplantıların duyurularının yapıldığı platformların incelenmesi. Birinci aşama sürecinde şekillenen ikinci aşamada ise çalışmanın hangi zaman dilimini kapsayacağı, hangi bilimsel toplantıların çalışmaya dahil edileceği ve bilimsel toplantıların değerlendirilmesinde analiz birimlerinin neler olacağı şeklinde üç ayak üzerinden çalışmanın kapsam ve sınırlılıkları belirlenmiştir: Çalışmanın zaman bakımından kapsamı, araştırma sırasında Türkiye’de düzenlenen ilk bilimsel toplantı olarak tespit edilen Uluslararası Yönetim Bilimleri Kurultayı’nın tarihi olan 19532 yılı başlangıç, günümüz 2020 bitiş yılı olarak kabul edilen 67 yıllık süreçtir. 1953-2020 döneminde düzenlenen bilimsel toplantılardan, küçük bir grup ya da sınırlı sayıda katılımcılar için genellikle alanında uzman bir kişinin sunumu üzerinden gerçekleştirilen eğitim amaçlı seminer, konferans gibi toplantılar (hizmetiçi ya da diğer eğitim toplantıları, çalışan/personel toplantıları) çalışmanın amacını yansıtmayacağı düşüncesi ile kapsam dışında tutulmuştur. Çalışmanın amacını daha iyi yansıtacağı düşünülen, KY alanın aynı ya da farklı konularını çalışan 2 1953 yılı, tespit edilen ilk bilimsel toplantının tarihi olmasının da ötesinde Türkiye’de ayrı bir disiplin alanı olarak kamu yönetimi disiplininin ortaya çıkması ve kurumsallaşması ile doğrudan bağlantılıdır. Ayrıntılı bilgi için bakınız: Cemal Mıhçıoğlu, Türkiye’de Çağdaş Kamu Yönetimi Öğretiminin Başlangıç Yılları, AÜ Siyasal Bilgiler Fakültesi ve Basın – Yayın Yüksekokulu Basımevi, Ankara, 1988. Burada belirtilmesi gereken diğer bir husus, “disiplinin ortaya çıkışı” ifadesinin köken olarak değil kurumsallaşma (enstitü kurulması, kürsü açılması gibi) anlamında kullanıldığı bilgisidir. Köken olarak ele alındığında 1950’den önce de disipline ilişkin çalışmaların (İdare Hukuku alanı içerisinde) yürütüldüğü göz önünde bulundurulduğunda bu yıldan önce de bilimsel toplantıların yapılmış olması mümkün görülmektedir. Disiplinin kökenine ilişkin ayrıntılı bilgi için bakınız: Birgül A. Güler, “Nesnesini Arayan Disiplin: Kamu Yönetimi,” Amme İdaresi Dergisi, C. 27, S. 4, 1994; Nuray E. Keskin, “Türkiye’de Kamu Yönetimi Disiplininin “Köken” Sorunu”, Amme İdaresi Dergisi, C. 32, S. 2, 2006. Şeyma Eşki Çaylak  Bilimsel Toplantılar  113 akademisyenlere ulaşma ve katılma imkanı sağlayan, KY alanının ve konularının tartışıldığı geniş katılımlı forum, kurultay, sempozyum, kongre, panel gibi bilimsel toplantılar (profesyonel toplantılar) çalışma kapsamına dahil edilmiştir. İkinci aşamanın son ayağı, bilimsel toplantıların künye bilgileri üzerinden dört analiz biriminin belirlenmesidir: Toplantının adı, yılı, düzenleyeni ve konusu. Üçüncü aşamada, 1953-2020 dönemi KY alanında Türkiye’de düzenlenen toplam 286 bilimsel toplantı, toplantının adı, yılı, düzenleyeni ve konusu olmak üzere veritabanına işlenen dört analiz birimi üzerinden incelenmiş; bilimsel toplantıların en belirgin özelliği olarak göze çarpan sürekli/düzenli olup olmamaları ve KY adı ile düzenlenip düzenlenmemeleri ile alan adlandırması bakımından değerlendirilmiştir. KY alanında düzenlenen bilimsel toplantıların ve alan adlandırılmasında yaygın kabulün ne olduğu ile bilimsel toplantıların adları bakımından sınıflandırılması “Toplantının adı ve konusu”; hangi yılda hangi araştırma konularının yer aldığı ile düzenlenme sayısı bakımından sınıflandırılması “Toplantının yılı”; üniversite ve üniversite dışı alan adlandırmasında farklılığın olup olmadığı, “Toplantının düzenleyeni” üzerinden değerlendirilmiştir. 1953-2020 yılları arası KY alanında düzenlenen bilimsel toplantıların değerlendirilmesi iki açıdan gerçekleştirilmiştir: Bilimsel toplantıların düzenlenme sayısı bakımından ve toplantı adlarının sayısı bakımından. Düzenlenme sayısı, bir toplantının kaç kez düzenlendiği bilgisine karşılık gelirken, toplantı adlarının sayısı, toplantının kaç kez düzenlendiğine bakılmaksızın toplantı adlarının sayımına karşılık gelmektedir. Bu açıdan çalışmada bilimsel toplantı sayıları farklılık göstermektedir. Çalışmada incelenen bilimsel toplantıların rakamsal ifadesi düzenleneme sayısı bakımından 286; adlarının sayısına göre ise 94’tür. Buna ilişkin bilgi EK 3.1. ve EK 3.2. olarak ekler kısmında yer almaktadır. Toplantıların düzenlenme sayıları üzerinden, bilimsel toplantıların sürekli/düzenli olup olmadıkları bilgisine ulaşılmıştır. Birden fazla düzenlenen toplantılar, sürekliliği olan toplantılar, yalnız bir defa düzenlenen toplantılar ise sürekliliği olmayan toplantılar olarak adlandırılmıştır. Bu toplantılar aynı zamanda üniversiteler ve üniversite dışı kurumlar tarafından düzenlenmeleri bakımından da gruplandırılmıştır. Üniversiteler, Türkiye’deki devlet ve vakıf üniversitelerini kapsamaktadır. Üniversite dışı kurumlar kapsamında ise TODAİE, dernekler, meslek odaları ve Personel Daire Başkanlığı gibi kurumlar yer almaktadır. Bu toplantıların dökümü Tablo 1 ve Tablo 2’de yer almaktadır. Toplantı adları bakımından üç alt başlıkta incelenen bilimsel toplantılardan, toplantı adlarında yönetim bilimi ya da kamu yönetimi ifadesi yer alan toplantılar KY/YB adı ile düzenlenen bilimsel toplantılar olarak adlandırılmıştır. KY Disiplini İçerisindeki Tematik Bir Ad İle Düzenlenen 114  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Bilimsel Toplantılar başlığı, belli bir tema kapsamında düzenlenen ve bu temanın farklı boyutlarının tartışıldığı toplantıları kapsamaktadır. KY Disiplinine Ayrılan Oturumu ya da Konu Başlığı Bulunan Bilimsel Toplantılar başlığı ise doğrudan KY alanında düzenlenmeyen sosyal bilimler gibi genel bir başlık ile düzenlenmekle birlikte KY ayrılan oturumu ya da konu başlığı bulunan toplantıları kapsamaktadır. Bu toplantıların dökümü sırası ile Tablo 3, 4 ve 5’de yer almaktadır. 1953-2020 dönemi KY alanında düzenlenen toplam 286 bilimsel toplantı, özetle, toplantının adı, yılı, düzenleyeni ve konusu bakımından taranmıştır. İncelenen 286 bilimsel toplantı, sürekli/düzenli olup olmamaları; KY adı ile düzenlenip düzenlenmemeleri ve alan adlandırmasında yaygın kullanımın ve araştırma konularının neler olduğu kapsamında üç ayak üzerinden değerlendirilmiştir. 2. KY Alanında Düzenlenen Bilimsel Toplantıların Genel Özellikleri Bilimsel toplantı, uzmanların katılımı ile gündemi bilimsel konulardan oluşan toplantı olarak tanımlanmaktadır.3 Bilimsel araştırmaların dağıtılmasının yollarından biri olarak görülen bilimsel toplantılar, eğitim toplantıları, çalışan toplantıları ve profesyonel toplantılar olmak üzere gruplandırılmaktadır. Eğitim ve çalışan toplantıları, genellikle küçük ve sınırlı sayıda katılımcılar için yapılan toplantılar; profesyonel toplantılar ise aynı alanın farklı yanları ile uğraşan çok daha fazla akademisyene ulaşma ve katılım imkanı sağlayan toplantılar olarak tanımlanmaktadır.4 KY alanında yapılan bilimsel toplantılar ise ilgili akademisyenlerin, uzmanların ve diğer katılımcıların bir araya gelerek kamu yönetimi çalışma alanının aynı ya da farklı araştırma konularını paylaştıkları, tartıştıkları ve alana katkı sundukları toplantılar şeklinde tanımlanabilir. Bilimsel toplantılar, kongre, forum, sempozyum, panel, konferans, seminer, açık oturum, yuvarlak masa toplantısı ve çalıştay gibi adlarla düzenlenmektedir. Kongre, uluslararası ya da ulusal düzeyde ortak bir sorunun görüşülmesi, karara bağlanması gibi amaçlarla yapılan toplantılardır.5 Forum, güncel veya gündemde yer edinen bir konunun herhangi bir hazırlık yapılmadan bir grup tarafından tartışıldığı, dinleyicilerin de aktif olarak katıldığı toplantılardır. Sempozyum, herhangi bir bilim alanı ile ilgili bir konunun, geniş bir dinleyici kitlesine sunumuna dayanan tartışmalı toplantılardır. Panel, bir konunun farklı yönlerinin alanında uzman kişilerce ele alınıp tartışıldığı 3 4 5 https://kelimeler.gen.tr/bilimsel-toplanti-nedir-ne-demek-44095, (15.09.2020). Bruce L. Berg, Howard Lune, Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (Çev. Asım Arı) Eğitim Yayınevi, Konya, 2019, s. 405. http://sam.baskent.edu.tr/makaleler/tgencturk/toplantisekilleri.pdf, (02.10.2020). Şeyma Eşki Çaylak  Bilimsel Toplantılar  115 toplantılardır. Konferans, herhangi bir konunun alanında uzmanı olan bir kişi tarafından belirli bir dinleyici topluluğu önünde sunulmasıdır. Seminer, belli bir konu hakkında daha çok bilgilendirme amacı ile uzman kişilerce yapılan, özel bir eğitim faaliyetidir. Açık oturum, toplumu ilgilendiren genellikle güncel bir konunun, toplumu bilgilendirmek ve konunun farklı yönlerini göstermek amacı ile bir başkan yönetiminde incelendiği toplantılardır.6 Yuvarlak masa, bir sorunun tartışılması için toplanılan, geniş katılımlı toplantılardır.7 Çalıştay, bireylerin ortak bir konu üzerinde düşünmelerini, çalışmalarını ve öğrenmelerini sağlayan uygulamalı bilimsel toplantılardır.8 Toplantı tanımları göz önünde bulundurulduğunda seminer, konferans ve çalıştayı eğitim toplantıları kategorisine; kongre, forum, sempozyum ve paneli profesyonel toplantılar kategorisine dahil etmek mümkündür. Bu açıdan çalışmada bilimsel toplantılar, profesyonel toplantılara karşılık gelmektedir. Alanda düzenlenen her bir toplantı düzenlenme amacı ve konusuna göre farklı özellikler taşımaktadır. Bununla birlikte 1953-2020 arası dönemde KY alanında düzenlenen toplam 286 bilimsel toplantı, veritabanına işlenen analiz birimleri üzerinden incelendiğinde toplantıların genel özelliklerini tespit etmek mümkündür: - KY alanında düzenlenen toplantıların bir kısmı sürekli/düzenli bir şekilde gerçekleştirilirken bir kısmı sadece bir defa gerçekleştirilen, sürekliliği olmayan toplantılardır. - KY toplantıları üniversiteler ve üniversite dışı (dernek, odalar, enstitüler vb.) kurumlar tarafından düzenlenebilmektedir. - KY toplantıları, “KY adı ile düzenlenen”, “KY Disiplini İçerisindeki Tematik Bir Ad İle Düzenlenen” ve “KY Disiplinine Ayrılan Oturumu ya da Konu Başlığı Bulunan” Bilimsel Toplantılar şeklinde üç başlık altında toplanabilmektedir. - KY toplantılarının dökümünün yer aldığı bir kaynak ya da toplantıların tespit ve takip edilebileceği ortak bir ağ bulunmamaktadır. - Bilimsel toplantıların düzenlenmesinde TODAİE’nin öncü konumu bulunmaktadır. - 1950’lerde başlayan KY alanında düzenlenen toplantı sayıları özellikle 1990’lı yıllarla birlikte artarak devam etmektedir. 6 7 8 Murat Varol, “Sözlü Anlatım Türlerı̇ ve Bı̇ lı̇ msel Araştırma-Sunum Teknı̇ klerı̇ ”, Türk Dili Ders Kitabı (Ed. Mehmet Emin Bars), Sonçağ Akademi Yayınları, Ankara, 2019, s. 214-218. http://sam.baskent.edu.tr/makaleler/tgencturk/toplantisekilleri.pdf, (02.10.2020). https://www.turkcebilgi.com/çalıştay, (02.10.2020). 116  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Bu özellikler, aşağıda yer alan “Düzenlenme Sayısı Bakımından KY Bilimsel Toplantılarının Sınıflandırılması”, “Toplantı Adları Bakımından KY Bilimsel Toplantılarının Sınıflandırılması” başlıkları altında açıklanmıştır. 3. Düzenlenme Sayısı Bakımından KY Bilimsel Toplantılarının Sınıflandırılması Düzenlenme sayısı bakımından bilimsel toplantılar, sürekliliği olan toplantılar – sürekliliği olmayan toplantılar şeklinde sınıflandırılmıştır. Birden fazla düzenlenen toplantılar sürekliliği olan toplantılar; yalnız bir defa düzenlenen toplantılar ise sürekliliği olmayan toplantılar olarak adlandırılmıştır. Bu sınıflandırmada bilimsel toplantıların, üniversitelerde ve üniversite dışında düzenlenmeleri de göz önünde bulundurularak değerlendirilmiştir. 3.1. KY Alanında Düzenlenen Sürekliliği Olan Bilimsel Toplantılar KY alanında 1953-2020 yılları arası düzenlenen toplam 286 bilimsel toplantının 225’i sürekli/düzenli yapılan toplantılardır. Toplamda 225 kez düzenlenen, sürekliliği olan 33 toplantının 21’i üniversiteler tarafından düzenlenirken, 12’si üniversite dışı kurumlar (dernek, meslek odası, Enstitü) tarafından düzenlenmiştir. Aşağıda Tablo 1’de KY alanında sürekliliği olan ve üniversite ve üniversite dışı kurumlar tarafından düzenlenen, düzenlenme sayısı 225 olan 33 bilimsel toplantının adı ve düzenlenme sayısına ilişkin bilgileri yer almaktadır. Tablo 1. KY Alanında Sürekliliği Olan Bilimsel Toplantıların Adları ve Düzenlenme Sayıları Üniversitelerde Düzenlenen Sıra No Toplantının Adı Düzenlenme Sayısı 1 Yönetim Bilimleri Kongresi 20 2 Kamu Yönetimi Forumu (KAYFOR) 17 3 Ulusal Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Öğrenci Kongresi 15 4 Kamu Yönetimi Sempozyumu (KAYSEM) 13 5 Örgüt Kuramı Sempozyumu 11 Şeyma Eşki Çaylak  Bilimsel Toplantılar  117 6 Örgütsel Davranış Kongresi 7 7 Yönetim ve Ekonomi Bilimleri Kongresi 7 8 Sosyal Beşeri ve İdari Bilimler Sempozyumu 6 9 Ulusal Yerel Yönetimler Öğrenci Kongresi 6 10 Stratejik Kamu Yönetimi Sempozyumu 5 11 Ulusal Yerel Yönetimler Sempozyumu 4 12 Uluslararası Göç ve Güvenlik Kongresi 4 13 21. Yüzyılda Planlamayı Düşünmek Kurultayı 3 14 Kentleşme Forumu (KENTFOR) 3 15 Siyasette ve Yönetimde Etik Sempozyumu 3 16 Ulusal Uygulamalı Etik Kongresi 3 17 Ulusal Siyasal ve Sosyal Bilimler Ulusal Öğrenci Kongresi 3 18 İşletme ve Yönetim Bilimleri Uluslararası Kongresi 3 19 Ekonomi, Siyaset ve Yönetim Sempozyumu 3 20 Yerel Yönetim Anlayışında Yeni Yaklaşımlar Sempozyumu 2 21 Uluslararası İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Kongresi 2 Üniversite Dışında Düzenlenen 22 Ulusal Kalite Kongresi 26 23 Ulusal Sosyal Bilimler Kongresi 16 24 Türkiye Etik Kongreleri 7 25 Uluslararası Sosyal Beşeri ve İdari Bilimler Kongresi 7 26 Türkiye Sorunlarına Çözüm Konferansı 6 27 Ulusal Verimlilik Kongresi 6 28 Kamu Yönetimi ve Teknoloji Çalıştayı 4 29 Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Kongresi 4 118  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi 30 Kamu Yönetiminde Kalite Ulusal Kongresi 3 31 Kamu Etiği Kongresi 2 32 Ulusal İdare Hukuku Kongresi 2 33 Ulusal Kent Konseyleri Sempozyumu 2 Tabloda, 1. sırada yer alan Yönetim Bilimleri Kongresi, kamu yönetimi disiplininin araştırma konularından ziyade firma ve şirket yönetimi ile ilgili konular çerçevesinde işletme yönetimi kapsamında düzenlenmektedir. Bu Kongre, adından dolayı listeye alınmıştır. Tabloda yer alan Örgüt Kuramı Sempozyumu, Örgütsel Davranış Kongresi, Yönetim ve Ekonomi Bilimleri Kongresi, İşletme ve Yönetim Bilimleri Uluslararası Kongresi, Ekonomi, Siyaset ve Yönetim Sempozyumu adlı bilimsel toplantılar da aynı nedenden dolayı listeye alınmıştır. KAYFOR9 ve KAYSEM10, doğrudan kamu yönetimi disiplini ve araştırma konuları kapsamında sürekli/düzenli bir şekilde her yıl bir üniversitede gerçekleştirilen kurumsallaşmış toplantılardır. Diğer bilimsel toplantılar ise kamu yönetimi disiplini içerisinde yer alan belirli bir tema kapsamında düzenlenen ya da sosyal bilimler gibi genel bir ad ile düzenlenen sürekli/düzenli toplantılardır. Sürekliliği olan bilimsel toplantılar daha çok üniversiteler tarafından düzenlenmektedir. 3.2. KY Alanında Düzenlenen Sürekliliği Olmayan Bilimsel Toplantılar KY alanında 1953-2020 yılları arası düzenlenen toplam 286 bilimsel toplantının 61’i yalnız bir defa düzenlenen sürekliliği olmayan toplantıdır. Sürekliliği olmayan 61 toplantının 16’sı üniversitelerde düzenlenirken, 45’i üniversite dışı dernek, meslek odası, enstitü gibi kuruluşlar tarafından düzenlenmiştir. 9 KY alanında düzenli bir şekilde gerçekleştirilen kurumsallaşmış ilk toplantıdır. İlki Mersin Üniversitesi Dekanı Prof. Dr. Tayfur Özşen’in çağrısı ile 5-6 Ekim 2003 tarihinde Mersin Üniversitesi tarafından gerçekleştirilen KAYFOR, 2020 yılı itibariyle her yıl bir üniversitenin ev sahipliğinde 17 kez düzenlenmiştir. 10 KY alanında her yıl bir üniversitenin düzenlediği kurumsallaşmış ikinci toplantıdır. ADIMAK Konsorsiyumu olarak yürütülen sempozyum faaliyetlerinin bir sonucu olarak ortaya çıkmıştır. ADIMAK, Aydın (Adnan Menderes Üniversitesi), Denizli (Pamukkale Üniversitesi), Isparta (Süleyman Demirel Üniversitesi), Muğla (Muğla Üniversitesi), Afyon (Kocatepe Üniversitesi), Kütahya (Dumlupınar Üniversitesi) illerinin kısaltılmış halidir. Coğrafi yakınlıkları nedeniyle Üniversitelerin KY ile SBKY bölümleri tarafından dönüşümlü olarak düzenlenmesi planlanan sempozyum faaliyeti olarak yola çıkmıştır. Bu çalışmalar sonucunda ilki 15 Ocak 2007 yılında Adnan Menderes Üniversitesi tarafından düzenlenen KAYSEM, 2020 yılı itibariyle toplamda 13 kez düzenlenmiştir. Şeyma Eşki Çaylak  Bilimsel Toplantılar  119 Tablo 2. KY Alanında Sürekliliği Olmayan Bilimsel Toplantı Adları Üniversitelerde Düzenlenen Toplantılar 1 Kamu Yönetiminde Planlamanın Kurumsallaşması Ulusal Sempozyumu 2 Üniversitelerde Kalite ve Strateji Ekseninde Planlama Konferansı 3 Kamu Yönetimi I. Ulusal Kurultayı 4 1. Uluslararası İletişim ve Yönetim Bilimleri Sempozyumu 5 Kamu Yönetimi: Yapı, İşleyiş, Reform Sempozyumu 6 Türkiye’nin Modernleşme Süreci ve Mekteb-i Mülkiye Sempozyumu 7 Kamu Yönetimi Eğitimi Çalıştayı 8 6360 Sayılı Kanun’un Getirdiği Yeni Büyükşehir Modeli ve Uygulama Sonuçları Sempozyumu 9 1.Uluslararası Siyaset ve Sosyal Bilimler Sempozyumu 10 I. Ulusal Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Kongresi 11 Mülkiye ve Reform 12 I. Uluslararası Etik Araştırmaları Sempozyumu 13 Artvin İktisadi ve İdari Bilimler Kongresi 14 İzmir Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Kongresi 15 Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Kongresi 16 Uluslararası İktisadi İdari Bilimler ve Yerel Yönetimler Kongresi Üniversite Dışında (Dernek, Meslek Odası, Kamu Kurumu vs.) Düzenlenen Toplantılar 17 Uluslararası Yönetim Bilimleri Kurultayı 18 Türkiye'de Sosyal Bilim Araştırmalarının Gelişimi Sempozyumu 19 Kamu Yönetiminde Yeniden Düzenleme Konulu Panel 20 Kamu Yönetimi Disiplini Sempozyumu 21 Yerel Yönetimlerde Kamucu Tavır Sempozyumu 22 Yeni Büyükşehir Yasasının Getirdiği Sorunlar ve Çözüm Önerileri adlı Panel 23 Çevre Sorunları Paneli 24 25 İnsan Hakları ve Kamu Görevlileri Sempozyumu 26 Türkiye'de Yeni Devlet: Değişen Ne? Konulu Panel 27 Yerel Yönetimlerde Reform Konulu Panel 28 İç İşleri Bakanlığının Yapısı ve Mülki İdare Çalıştayı 29 21. Yüzyıla Doğru Kamu Yönetimi ve Kamu Yönetimi Disiplini Paneli 30 Nasıl Bir Yerel Yönetim Modeli Çalıştayı? 31 21. Yüzyılda Nasıl Bir Kamu Yönetimi Sempozyumu 32 Toplumcu Belediyecilik ve Katılım Çalıştayı Yönetim Bilimleri Sempozyumu 120  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi 33 Siyasal ve Yönetsel Yolsuzluk Sempozyumu 34 Toplumcu Belediyecilik ve Ulaşım Çalıştayı 35 Yerel Yönetimler Sempozyumu 36 Hatay: Büyükşehir Olma Süreci Sempozyumu 37 Küreselleşme ve Yerelleşme Ekseninde Kamu Yönetimi: Öğretim ve Eğitim Uygulamaları 38 Şeffaf ve Hesapverebilir Kamu Yönetimi Sempozyumu 39 1. Uluslararası Etik Kongresi 40 Toplumcu Belediyecilik ve Sanayi Çalıştayı 41 Kamu Yönetimi ve Uluslararası Kuruluşlar Konulu Sempozyum 42 Yerel Yönetimlerde Dönüşüm Sempozyumu 43 Türkiye'de Yerel Yönetimlerde Kentsel Dönüşüm Yönetim Süreci Çalıştayı 44 Kamu Personel Yönetiminde İşe Alım Süreçleri ve Sonrasının Verimliliğe Etkisi Paneli 45 Vilayet Nizamnamesinin 150. Yıldönümü Uluslararası Sempozyumu 46 Kamu Personeli Verimlilik Projesi Çalıştayı 47 21. Yüzyılda Kamu Yönetiminin Yeniden Düşünülmesi Konferansı 48 Yeni Büyükşehir Düzeni Çalıştayı 49 "Yerel Yönetimlerde Yönetici ve Yönetim Tarzı Nasıl Olmalıdır" başlıklı PANEL 50 İl Yönetimi Kapasitesinin Geliştirilmesi Sempozyumu 51 Toprak Mülkiyeti Sempozyumu 52 Yerel Yönetimler ve Demokrasi Sempozyumu 53 Ankara'da Belediye Hizmetleri Sempozyumu 54 Sağlık Alanında Kamu Özel Ortaklığı Sempozyumu 55 "Neoliberalizmin 40. Yılında Ne Yapmalı?" konulu panel 56 Üniter ve Federal Devletlerde Yerel Yönetimler 57 Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminde Yerel Yönetimler Sempozyumu 58 Küreselleşme ve Türkiye Tarımı Sempozyumu 59 Türkiye'de Kamu Personel Rejiminin Yeniden Yapılandırılması Sempozyumu 60 Avrupa Birliği İlerleme Raporu Değerlendirmesi konulu panel 61 Kamu Reformu Yasa Tasarısının Halk Kütüphanelerine Etkileri Paneli Tabloda, sürekliliği olmayan bilimsel toplantıların daha çok üniversite dışı kurumlar tarafından ve kamu yönetimi disiplini içerisinde yer alan tematik bir başlık ile düzenlendiği görülmektedir. Şeyma Eşki Çaylak  Bilimsel Toplantılar  121 KY bilimsel toplantıları sürekli olup olmamalarına, üniversitede ve üniversite dışında düzenlenip düzenlenmemeleri bakımından iki açıdan değerlendirilebilir: Bilimsel toplantıların toplam düzenlenme sayısına ve toplantı adlarının sayısına göre. Toplantının düzenlenme sayısı, bir toplantının kaç kez düzenlendiği bilgisine karşılık gelirken; toplantı adlarının sayısı, toplantının kaç kez düzenlendiğine bakılmaksızın toplantı adlarının sayımına karşılık gelmektedir. Grafik 1: KY: Toplantıların Düzenlenme Sayılarına Göre 140 85 45 16 Sürekliliği olan bilimsel toplantı Üniversitede düzenlenen Sürekliliği olmayan bilimsel toplantı Üniversite dışı düzenlenen Grafik 2: KY: Toplantı Adlarına Göre 45 21 12 16 Sürekliliği olan bilimsel Sürekliliği olmayan bilimsel toplantı toplantı Üniversitede düzenlenen Üniversite dışı düzenlenen Grafik 1, bilimsel toplantıların, toplam düzenlenme sayılarına göre oluşturulmuştur. KY alanında sürekliliği olan bilimsel toplantılar (225), sürekliliği olmayan bilimsel toplantılara (61) göre sayıca fazladır. Sürekliliği olan toplantılar, daha çok üniversiteler tarafından düzenlenirken, sürekliliği olmayan toplantılar, daha çok üniversite dışı kurumlar tarafından düzenlenmektedir. Grafik 2, düzenlenen bilimsel toplantı adlarının sayılarına göre oluşturulmuştur. KY alanında sürekliliği olmayan bilimsel toplantılar (61), sürekliliği olan bilimsel toplantılara (33) göre sayıca fazladır. Sürekliliği olan toplantılar, daha çok üniversiteler tarafından düzenlenirken, sürekliliği olmayan toplantılar, daha çok üniversite dışı kurumlar tarafından düzenlenmektedir. 122  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Sürekliliği olan toplantıların üniversitelerde düzenlenme sayısının fazla olmasının nedenleri akademik bilgi paylaşımı, mesleki bir araya gelme, atama, yükselme kriterlerini bilimsel sunum ve yayınlardan puan elde etme şeklinde karşılama, akademik sosyalleşme gibi akademik ihtiyaç ya da amaç kaynaklı olduğu söylenebilir. Bununla birlikte dünya düzenindeki değişim ve dönüşümün dinamik, süreklilik arz eden yapısının, KY toplantılarına yansıması önemli bir etken olarak değerlendirilebilir. Sürekliliği olmayan toplantıların üniversite dışında daha fazla düzenlenmesinin nedeni ise her kurumun, derneğin, meslek odasının kuruluş amacının farklı olmasından ve bu amaçla bağlantılı araştırma konularına yönelik bilimsel toplantı düzenlemelerinden bağımsız değildir. Buna ilişkin Ziraat Mühendisleri Odası’nın düzenlediği “Küreselleşme ve Türkiye Tarımı Sempozyumu” ile YAYED’in “Yerel Yönetim” tematik başlığı ile düzenlediği bilimsel toplantılar örnek olarak gösterilebilir. Özetle, 1953-2020 döneminde KY alanında düzenlenen toplam 286 bilimsel toplantı, toplantıların düzenlenme sayıları temel alınarak incelendiğinde sürekliliği olan bilimsel toplantılar; toplantı adlarının sayıları temel alındığında ise sürekliliği olmayan bilimsel toplantılar sayıca fazladır. Her iki durumun da ortak yanı sürekliliği olan toplantıların daha çok üniversiteler tarafından düzenlenmesi, sürekliliği olmayan toplantıların ise daha çok üniversite dışı kurumlar tarafından düzenlenmesidir. 4. Toplantı Adları Bakımından KY Alanında Düzenlenen Bilimsel Toplantıların Sınıflandırılması KY alanında 1953-2020 yılları arası düzenlenen toplam 286 bilimsel toplantı, toplantı adları bakımından üç gruba ayrılarak incelenmiştir: KY/YB Adı İle Düzenlenen Bilimsel Toplantılar, KY Disiplini İçerisindeki Tematik Bir Ad İle Düzenlenen Bilimsel Toplantılar ve KY Disiplinine Ayrılan Oturumu ya da Konu Başlığı Bulunan Bilimsel Toplantılar. Her bir toplantı grubu, üç alt başlık halinde “toplantının adı, yılı, düzenleyeni ve teması/konusu” olmak üzere dört analiz birimi üzerinden incelenmiştir. 4.1. KY/YB Adı İle Düzenlenen Bilimsel Toplantılar Çalışmada incelenen 286 bilimsel toplantıdan düzenlenme sayısına göre 92, toplantı adlarının sayısına göre 23’ü Yönetim Bilimleri ya da Kamu Yönetimi adı ile düzenlenmiştir. Tablo 3’de dökümü verilen bu toplantılardan sürekli/düzenli bir şekilde gerçekleştirilen toplantılardan bir kısmının düzenlenme sayılarının tamamına yer verilirken, bir kısmının düzenlenme sayısının fazla olması ve her sayının künye bilgilerine ulaşılamaması nedeniyle Şeyma Eşki Çaylak  Bilimsel Toplantılar  123 sadece toplantı adı ve kaç kez düzenlendiği bilgisine yer verilmiştir.11 Bununla bağlantılı olarak tabloda, toplantı sayısı 92 yerine 57 görünmektedir. Tablo 3. KY Adı İle Düzenlenen Bilimsel Toplantılar (1953-2020): Ad, Yıl, Düzenleyen, Tema/Konu Sıra No Toplantının Adı 1 Uluslararası Yönetim Bilimleri Kurultayı 2 Kamu Yönetiminde Yeniden Düzenleme Konulu Panel 3 Kamu Yönetimi Disiplini Sempozyumu 4 5 21. Yüzyıla Doğru Kamu Yönetimi ve Kamu Yönetimi Disiplini Paneli 21. Yüzyılda Nasıl Bir Kamu Yönetimi Sempozyumu Yılı Düzenleyeni 1953 Uluslararası Yönetim Bilimleri Enstitüsü (International Institute of Administrative Sciences-IIAS) 1992 Kamu Yönetimi Uzmanları Derneği (KAYUD) 1994 1994 1997 TODAİE TODAİE TODAİE Teması/Konusu Ekonomik gelişme izlencelerinin yönetiminde karşılaşılan yönetsel sorunlar; bir ülkenin dış ekonomik yardımla teknik yardımı kendi ekonomik izlencesiyle eşgüdümlemek için kurabileceği örgüt ile bu konuda alabileceği önlemeler; yeni bir kamu yönetimi enstitüsünün kurulması; geleceğin kamu yönetimi eğiticilerinin yetiştirilmesi KAYA Projesinin Sunuşu, Merkezi Örgütlenme, Taşra Örgütlenmesi ve Yerel Yönetimler, Personel Yönetimi, Bürokratik İşlerin Basitleştirilmesi Dünyada ve Türkiye'de Kamu Yönetimi Disiplininin Gelişimi ve Geleceği; Kamu Yönetimi Kuramı; Yönetim ve Siyaset; Kamu Yönetimi ve Demokrasi; Yönetim ve Hukuk; Kamu Kesimi Yönetimi ve Özel Hukuk Yönetimi; Kamu Yönetimi Öğretimi Özellikler ve Sorunlar 21. Yüzyıla Doğru Kamu Yönetimi ve Kamu Yönetimi Disiplini Kamu Yönetimi Kuramları, Kamu Yönetiminin Konumu ve Rolü, Örgütlenme, Örgütsel 11 20 kez düzenlenen Yönetim Bilimleri Kongresi, 15 kez düzenlenen Ulusal Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Öğrenci Kongresi ve 3 kez düzenlenen Kamu Yönetiminde Kalite Ulusal Kongresinin tüm sayıları tek tek tabloya girilmemiş, sadece toplantı adı ve kaç kez düzenlendiği bilgisine yer verilmiştir. 124  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Davranış ve Karar Verme Süreçleri, Yönetsel Etik-Yönetsel Denetim TKY’nin kamu sektörüne uygulanabilirliği; KİT’lerde TKY; İnsan Kaynakları Yönetiminde TKY; Yerel Yönetimlerde TKY; Kamu Yönetiminin Gelişme İhtiyacı ve Toplam Kamu Yönetimi; Kamu Yönetiminde Kalite Uygulamaları; Yerel Yönetimlerde Kalite 6 Kamu Yönetiminde Kalite Ulusal Kongresi (I-III) 199819992003 7 Kamu Yönetiminde Planlamanın Kurumsallaşması Ulusal Sempozyumu 1999 Mersin Üniversitesi Kamu Yönetiminde Planlamanın Kurumsallaşması 8 Kamu Yönetimi I. Ulusal Kurultayı 2003 İnönü Üniversitesi Kamu Yönetimi Temel Kanunu Tasarısı'nın ulusal ve uluslararası boyutları 9 Kamu Yönetimi ve Yerel Yönetimler Sempozyumu 2003 Yol-İş Sendikası Kamu Yönetimi ve Yerel Yönetimler 10 I. Kamu Yönetimi Forumu (KAYFOR) 2003 Mersin Üniversitesi I. Kamu Yönetimi Çalıştayı ve I. Kamu Yönetimi Forumu 11 II. Kamu Yönetimi Forumu 2004 Hacettepe Üniversitesi Dünya’da Kamu Yönetimindeki Değişim ve Türkiye’de Kamu Yönetimi Öğretimine Yansımaları 12 III. Kamu Yönetimi Forumu 2005 Orta Doğu Teknik Üniversitesi Yöntem ve Sorunlar 13 IV. Kamu Yönetimi Forumu 2006 Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Kuramdan Uygulamaya Kamu Yönetimi 14 V. Kamu Yönetimi Forumu 2007 Kocaeli Üniversitesi Kamusal Bilinç, Kent ve Çevre, Güncel Sorunlar ve Çözümler 15 VI. Kamu Yönetimi Forumu 2008 Abant İzzet Baysal Üniversitesi 18. Yüzyıldan 21. Yüzyıla Kamu Yönetiminde Reform 16 VII. Kamu Yönetimi Forumu 2009 Sütçü İmam Üniversitesi Küreselleşme Karşısında Kamu Yönetimi 17 VIII. Kamu Yönetimi Forumu 2010 TODAİE Kamu Yönetimi ve Teknoloji TODAİE Şeyma Eşki Çaylak  Bilimsel Toplantılar  125 18 IX. Kamu Yönetimi Forumu 2011 Gazi Üniversitesi Kuram ve Yöntem Açısından Türkiye'de Kamu Yönetimi 19 X. Kamu Yönetimi Forumu 2012 Uludağ Üniversitesi Kamu Politikalarında Dönüşüm 20 XI. Kamu Yönetimi Forumu 2013 Ondokuz Mayıs Üniversitesi Afro-Avrasya Coğrafyasında Kamu Yönetimi Uygulamaları ve Sorunları 21 XII. Kamu Yönetimi Forumu 2014 Adnan Menderes Üniversitesi Kamu Yönetiminde Değişim 22 XIII. Kamu Yönetimi Forumu 2015 Selçuk Üniversitesi Kamu Yönetiminde Değişimin Rotası, Etkileri ve Sorunları 23 XIV. Kamu Yönetimi Forumu 2016 Yüzüncü Yıl Üniversitesi Nasıl Bir Kamu Yönetimi 24 XV. Kamu Yönetimi Forumu 2017 Süleyman Demirel Üniversitesi Dijital Çağda Kamu Yönetimi ve Politikaları 25 XVI. Kamu Yönetimi Forumu 2019Şubat Nuh Naci Yazgan Üniversitesi Kamu Yönetimi Eğitimi 26 XVII. Kamu Yönetimi Forumu 2019Ekim Karamanoğlu Mehmet Bey Üniversitesi Kamu Yönetiminde Yapısal ve İşlevsel Dönüşüm 27 Ulusal Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Öğrenci Kongresi (1-15) 20042018 ODTÜ- İnönü Üniversitesi Küreselleşme, E-devlet Uygulamaları, Yerel yönetimler, Kamu yönetiminde reform, Özelleştirme, Kamu hizmeti, Kamu yararı 28 Kamu Yönetimi ve Uluslararası Kuruluşlar Konulu Sempozyum 2007 TODAİE Karşılaştırmalı Kamu Yönetimi, Kamu Yönetiminde Ulusal Siyasalar ve Uluslararası Kuruluşlar, Kamu Yönetimi Eğitimi ve Öğretimi Üzerinde Uluslararası Kuruluşların Rolü 29 I. Kamu Yönetimi Sempozyumu (KAYSEM) 2007 Adnan Menderes Üniversitesi Kentsel Alan Yönetimi 30 II. Kamu Yönetimi Sempozyumu 2007 Dumlupınar Üniversitesi Küresel Esintiler ve Yerel Etkiler 31 III. Kamu Yönetimi Sempozyumu 2007 Pamukkale Üniversitesi Planlama ve Bölgesel Kalkınma: Deneyimler ve Yeni Arayışlar 32 IV. Kamu Yönetimi Sempozyumu 2009 Uludağ Üniversitesi Demokratikleşme ve Kamu Yönetimi 126  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi 33 V. Kamu Yönetimi Sempozyumu 2010 Selçuk Üniversitesi Türk Kamu Yönetiminin Yapısal ve İşlevsel Sorunları 34 VI. Kamu Yönetimi Sempozyumu 2011 Adıyaman Üniversitesi Demokratikleşme ve Kamu Yönetimi 35 VII. Kamu Yönetimi Sempozyumu 2012 Celal Bayar Üniversitesi Yerel-Bölgesel Kalkınma 36 VIII. Kamu Yönetimi Sempozyumu 2013 Mustafa Kemal Üniversitesi Kuramdan Uygulamaya Yerel Yönetimler ve Kentsel Politikalar 37 IX. Kamu Yönetimi Sempozyumu 2015 İnönü Üniversitesi Yerelleşme/Merkezileşme Tartışmaları 38 X. Kamu Yönetimi Sempozyumu 2016 Dokuz Eylül Üniversitesi Büyükşehir Yönetimi ve İl Yönetiminin Yeni Yüzü 39 XI. Kamu Yönetimi Sempozyumu 2017 Fırat Üniversitesi Uluslararası Göç ve Mülteci Sorununun Çözümünde Kamu Yönetiminin Rolü 40 XII. Kamu Yönetimi Sempozyumu 2018 Kırıkkale Üniversitesi Türkiye'de Toplum, Yerleşim ve Yönetim Tartışmaları 41 XIII. Kamu Yönetimi Sempozyumu 2019 Gaziantep Üniversitesi Uluslararası Siyaset, Güvenlik Stratejileri ve Kamu Yönetimi Politikaları 42 Kamu Yönetimi: Yapı, İşleyiş, Reform Sempozyumu Ankara Üniversitesi Kamu Yönetiminde Zihniyet, Usul-İşlem, Yapılanma, planlama, bütçeleme, denetleme TODAİE Kamu Çalışanlarının İlişkiler, İletişim ve İş Birliği Alanlarında Kapasitelerinin Geliştirilmesi 43 21. Yüzyılda Kamu Yönetiminin Yeniden Düşünülmesi Konferansı 2008 2013 44 I.Stratejik Kamu Yönetimi Sempozyumu 2014 Marmara Üniversitesi Kamu Yönetiminde Katılım ve Demokratikleşme Kamu Yönetiminde Performans Ölçümü Kamu Yönetiminde Hesap Verebilirlik 45 II. Stratejik Kamu Yönetimi Sempozyumu 2015 Marmara Üniversitesi Stratejik yönetim Şeyma Eşki Çaylak  Bilimsel Toplantılar  127 46 III. Stratejik Kamu Yönetimi Sempozyumu 2017 Marmara Üniversitesi Hükümet Sistemleri 47 IV. Stratejik Kamu Yönetimi Sempozyumu 2018 Marmara Üniversitesi Kamu Yönetiminde Stratejik Yönetim: Verimlilik, Hesapverebilirlik ve Yönetişim 48 V. Stratejik Kamu Yönetimi Sempozyumu 2019 Marmara Üniversitesi Kamu Yönetiminde Stratejik Yönetim Yönetim Modelleri, Hesapverebilirlik, Şeffaflık 49 Kamu Yönetimi Eğitimi Çalıştayı 2015 Süleyman Demirel Üniversitesi Kamu yönetimi bölümü eğitim programları 50 Yönetim Bilimleri Sempozyumu 2016 TÜBİTAK TÜSSİDE ve İTÜ işbirliği Kamu ve Özel Sektörde Yönetim Bilimleri Uygulamaları Kamu Bilişim Derneği E-Devletin Geleceği Akıllı Şehir Teknolojileri Teknolojinin Demokrasiye Katkısı Bilgi Teknolojileri Konusunda Devlet Deneyimleri 51 1. Kamu Yönetimi ve Teknoloji Çalıştayı 2017 52 2. Kamu Yönetimi ve Teknoloji Çalıştayı 2018 Kamu Bilişim Derneği Akıllı Kentler ve Yaşam Boyu Öğrenme Akıllı Kent, Piyasa ve Sivil Toplum Ekonomik Küreselleşme, Teknoloji Transferi ve Akıllı Kent İlişkisi 53 3. Kamu Yönetimi ve Teknoloji Çalıştayı 2019 Kamu Bilişim Derneği Yeni Nesil Haberleşme: 5G ve Ötesi 54 1.Uluslararası İletişim ve Yönetim Bilimleri Kongresi 2019 İnönü Üniversitesi Kamu ve Özel Sektörde Şeffaflık, hesap verebilirlik İstanbul Teknik Üniversitesi İşletme Mühendisliği Kulübü Yönetim anlayışındaki Değişim, “Yönetimde Rönesans Devri” ana temasıyla, ilgili firmaların C-level yöneticileri ile çalışan mutluluğu, şirket içi fikir özgürlükleri, yeni nesil şirket binaları, çalışan bağlılığını nasıl sağladıkları, karar alma mekanizmalarını ve inovatif fikirlere bakış açıları 55 Yönetim Bilimleri Kongresi (1-20) 2019 128  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi 56 İşletme ve Yönetim Bilimleri Uluslararası Kongresi 57 I. Ulusal Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Kongresi 2020 2020 İstanbul Kent Üniversitesi Yönetim, Organizasyon, Pazarlama, Bankacılık, Çalışma Ekonomisi, Eğitim Yönetimi, İnsan Kaynakları Yönetimi Kars Üniversitesi AB, Kamu Yönetimi ve Siyaset, Kamu Yönetiminde Güncel Sorunlar, Kamu Yönetiminde Etkinlik ve Verimlilik, Kamu Yönetiminde Reform… Toplantı Adları bakımından, 1953-2020 dönemi Yönetim Bilimi ya da Kamu Yönetimi adı ile düzenlenen, toplam düzenlenme sayısı 92 olan, 23 bilimsel toplantı bulunmaktadır. 23 bilimsel toplantıdan 18’i Kamu Yönetimi adı ile düzenlenirken 5’i Yönetim Bilimleri adı ile düzenlenmiştir. Grafik 3: KY: Toplantı Adları 5 kamu yönetimi 18 yönetim bilimi Kamu yönetimi adı ile düzenlenen bilimsel toplantılar, %78 oranla yönetim bilimi adı ile düzenlenen bilimsel toplantılardan daha fazladır. Toplantı adları üzerinden değerlendirildiğinde KY alan adlandırılmasına ilişkin yaygın kabulün ve yerleşik kullanımın Kamu Yönetimi olduğu görülmektedir. Tablo 3’de yer alan 1953 tarihli “Uluslararası Yönetim Bilimleri Kurultayı”, 1994 tarihli “Kamu Yönetimi Disiplini Sempozyumu”, 2003 tarihinde ilki düzenlenen “Kamu Yönetimi Forumu”, 2007’de düzenlenmeye başlayan “Kamu Yönetimi Sempozyumu” adlı toplantılar, alan açısından ayrıca vurgulanması gereken bir öneme sahiptir. Kısaca ifade etmek gerekirse; 1953 tarihli Uluslararası Yönetim Bilimleri Kurultayı, Türkiye’de kamu yönetimi disiplininin ayrı bir alan olarak ortaya çıkmasıyla doğrudan bağlantılı olarak, KY alanında düzenlenen ilk bilimsel toplantı olması bakımından önem taşımaktadır. Merkezi Brüksel’de bulunan Uluslararası Yönetim Bilimleri Enstitüsü (International Institute of Administrative Sciences-IIAS) tarafından düzenlenen, İçişleri Bakanı Ethem Menderes’in konuşması ve İstanbul Valisi Ord. Prof. Dr. Fahrettin Kerim Gökay’ın başkanlığında İstanbul’da açılışı yapılan Kurultay’da, “ekonomik gelişme izlencelerinin yönetiminde karşılaşılan Şeyma Eşki Çaylak  Bilimsel Toplantılar  129 yönetsel sorunlar; bir ülkenin dış ekonomik yardımla teknik yardımı kendi ekonomik izlencesiyle eşgüdümlemek için kurabileceği örgüt ile bu konuda alabileceği önlemeler nelerdir?; yeni bir kamu yönetimi enstitüsünün kurulması; geleceğin kamu yönetimi eğiticilerinin yetiştirilmesi” konuları farklı çalışma grupları tarafından ve ayrı oturumlarda tartışılmıştır.12 Kurultayın diğer bir önemi, alanın gelişimine birçok katkısı bulunan, bilimsel toplantılar bakımından da öncü bir rolü olan TODAİE’nin kuruluşu ile olan bağlantısıdır. Kurultay’da yer alan oturumların birinde “yeni bir kamu yönetimi enstitüsünün kurulması” konusu tartışılmış ve buna ilişkin somut adım, aynı yıl TODAİE’nin kuruluşu ile atılmıştır. 1994 tarihli Kamu Yönetimi Disiplini Sempozyumu’nun önemi, KY disiplinin kendisinin (ortaya çıkışı, mevcut durumu, çalışma alanlarının tanımlanması ve KY öğretimi vb.) ve yöntem sorunlarının (kamu yönetimi araştırmalarında yöntembilimsel sorunlar nelerdir? Kamu yönetiminde karşılaştırmalı yöntemin uygulanabilirlik düzeyi nedir?) tartışıldığı ilk toplantı olmasıdır. Yönetim Bilimleri Enstitüsü'nün (IIAS) Türkiye Ulusal Seksiyonu olarak TODAİE tarafından düzenlenen Sempozyumun gerek alan gerekse de bilimsel toplantılar açısından belirtilmesi gereken diğer bir önemi, bilimsel toplantıların sürekli/düzenli bir şekilde gerçekleştirilmesinin ve kurumsallaşmasının fikri temellerinin ve ilk adımının bu Sempozyum ile atılmış olmasıdır. Konuya ilişkin ifade, Sempozyum Düzenleme Kurulunun13 sunuş yazısında şu şekilde yer almaktadır: “Bilim adamı, uzman ve uygulamacıların ulusal çapta bir araya gelmeleri sayesinde araştırmacılığın kazandığı ivmeyi sürekli ve yüksek tutmak amacı ile, bu tür toplantıların dönemsel hale getirilmesi yönünde çabalarımız sürmektedir. Ekim 1994’de attığımız ilk adımı, Ekim 1996’da gerçekleştirilecek "Kamu Yönetimi Reformu” başlıklı ikinci bir toplantı ile ilerletmeyi kararlaştırmış bulunuyoruz.”14 2003 ve 2007 tarihlerinde düzenlenmeye başlayan KAYFOR ve KAYSEM’in önemi ise günümüz KY alanında sürekli/düzenli bir şekilde (her yıl bir üniversitenin organizatörlüğünde) gerçekleştirilen kurumsallaşmış toplantılar olmalarıdır. İlki Mersin Üniversitesi tarafından düzenlenen ve “Kamu Yönetiminde Planlamanın Kurumsallaşması” konusunun tartışıldığı 2003 tarihli KAYFOR’un düşünsel temellerinin 1994 tarihli Kamu Yönetimi Disiplini Sempozyumu’nda atıldığı belirtilmektedir. Bu Sempozyumda Prof. Dr. Tayfur 12 Mıhçıoğlu, a.g.e., s. 23. 13 Düzenleme Kurulunda Prof. Dr. Turgay Ergun, Prof. Dr. Ömer Bozkurt, Doç. Dr. Birkan Uysal-Sezer, Dr. Birgül Ayman Güler ve Yasemin Yıldırım yer almıştır. 14 Kamu Yönetimi Disiplini Sempozyum Bildirileri Kitabı, TODAİE Yayınları, Ankara, 1995, s. vi. 130  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Özşen’in “kamu yönetiminde akademisyenleri ve uygulamacıları bir araya getirecek bir çalıştay yapılması gerektiği fikrini meslektaşları ile paylaştığı” ifade edilmektedir.15 1994’teki bu fikir, 2003 yılında Özşen’in çağrısı üzerine Mersin Üniversitesi’nde KAYFOR 1 olarak hayata geçirilmiştir. KAYSEM ise “ADIMAK Konsorsiyumu” şeklinde bölgesel olarak başlayan çalışmaların bir sonucu olarak ortaya çıkmış ve ilki 2007 tarihinde Adnan Menderes Üniversitesi tarafından “Kentsel Alan Yönetimi” teması ile düzenlenmiştir. Toplantıların yılı bakımından: KY alanında gerçekleştirilen “Uluslararası Yönetim Bilimleri Kurultayı” adlı ilk toplantı 1953 yılında gerçekleştirilmiştir. 1953 yılından günümüze genellikle üniversiteler tarafından düzenlenen 92 toplantı, özellikle 1990’lı yıllarla birlikte artarak devam etmiştir. Grafik 4: KY: Toplantıların Yıl Aralıklarına Göre Düzenlenme Sayısı 60 50 40 30 51 20 32 10 0 1 1950'ler 0 1960'lar 0 1970'ler 0 1980'ler 7 1990'lar 2000'ler 2010'lar 2 2020 KY: Toplantıların Yıl Aralıklarına Göre Düzenlenme Sayısı adlı grafikte, 1950’lerden 2020 yılına kadar KY alanında düzenlenen 92 toplantının onar yıllık dönemlerdeki dağılımı yer almaktadır. 1950’lerde ilk toplantının düzenlenmesinden sonra 1960’lı, 1970’li ve 1980’li yıllarda bilimsel toplantının düzenlenmediği görülmektedir. Bu durum, dönemin olumsuz koşullarının bilimsel toplantılara etkisi olarak değerlendirilebilir: Bu yılların darbeler, krizler, işçi ve öğrenci hareketleri gibi siyasi, ekonomik ve toplumsal sorunlarla bağlantılı istikrarsız bir döneme denk gelmesi bilimsel toplantıların bu yıllarda yapılamama nedeni olarak gösterilebilir. Toplantıların tekrar düzenlenmesi 1990’lı yıllarda başlamış ve toplam 7 toplantı düzenlenmiştir. 2000’li yıllarda toplam 32, 2010’lu yıllarda ise toplam 51 bilimsel toplantı düzenlenmiştir. 2020 yılında ise toplantı sayılarında (2) keskin bir düşüş olduğu görülmektedir. Bu durumun nedeni Dünya Sağlık Örgütü tarafından 12 Mart 2020 tarihinde küresel pandemi olarak ilan edilen COVİD-19 sebebiyle yüz yüze yapılan bilimsel 15 E. Seçkiner, M. Yıldız, “Kamu Yönetimi Alanında Düzenlenen Bilimsel Toplantıların Gelişimi ve Kurumsallaşması Süreci: Kamu Yönetimi Forumu (KAYFOR) Örneği” NEÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2012, S. 2, s. 117. Şeyma Eşki Çaylak  Bilimsel Toplantılar  131 toplantıların yasaklanması ve 2020 yılında yapılması planlanan bilimsel toplantıların iptal edilmesidir. 2020 yılı bilimsel toplantıların biçiminin değişmesi açısından yeni bir dönemin başlangıcı niteliğindedir. Toplantıların düzenleyeni bakımından: KY adıyla düzenlenen 92 bilimsel toplantı düzenleyeni bakımından iki gruba ayrılarak değerlendirilebilir: Üniversiteler ve üniversite dışı kurumlar. KY adıyla düzenlenen 92 bilimsel toplantının %82’si üniversiteler tarafından, %18’i ise üniversite dışı kurumlarca düzenlenmiştir. Bilimsel 17 toplantıların üniversitelerde düzenlenme sayısının daha Üniversite fazla olmasının nedeni KY adı 75 Üniversite dışı ile düzenlenen toplantıların sürekli/düzenli olma özelliğinden kaynaklanmaktadır. Diğer bir ifade ile KAYFOR ve KAYSEM’in sürekli/düzenli bir şeklide her yıl bir üniversitede düzenlenmesi ya da Marmara Üniversitesi tarafından beşincisi düzenlenen “Stratejik Kamu Yönetimi Sempozyumu” gibi bilimsel bir toplantının bir üniversite tarafından sürekli/düzenli bir şeklide gerçekleştirilmesi, toplantıların düzenleyeni bakımından üniversiteleri görece yüksek bir oranla (%82) öne çıkarmıştır. KY adını taşıyan ve düzenleyeni üniversite dışı kurumlar olan 17 bilimsel toplantı, TODAİE (10), Kamu Bilişim Derneği (3), TÜBİTAKTÜSSUDE (1), Yol-İş Sendikası (1), KAYUD (1) ve İTÜ İşletme Mühendisliği kulübü (1) tarafından gerçekleştirilmiştir.16 Bu kurumlar tarafından gerçekleştirilen bilimsel toplantıların genel özelliğinin sürekli/düzenli olmaması, toplantı sayısının %18 oranında çıkmasının nedeni olarak belirtilebilir. Grafik 5: KY: Toplantıların Düzenleyeni Toplantıların konusu bakımından: KY adı ile düzenlenen bilimsel toplantıların konu başlıkları incelendiğinde araştırma konuları, kamu yönetimi disiplini, yönetim süreçleri, kuram-yöntem, kamu yönetiminde reform, değer, toplumsal konular ve diğer konular gibi üst başlıklarda toplanabilmektedir. Kamu yönetimi disiplini başlığı, kamu yönetimi disiplininin ne olduğu, gelişimi ve geleceği gibi tartışmaların yapıldığı bilimsel toplantıların konu başlıklarını 16 17 bilimsel toplantıya ilişkin bilgi Tablo 3’de yer almaktadır. 132  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi kapsamaktadır. Bu toplantılara, 1994 yılında TODAİE tarafından düzenlenen “Kamu Yönetimi Disiplini Sempozyumu” ve “21. Yüzyıl Doğru Kamu Yönetimi ve Kamu Yönetimi Disiplini Paneli” örnek gösterilebilir. Yönetim süreçleri başlığı, planlama, örgütleme, personel, yönlendirme, koordinasyon, bütçe, denetim, karar alma/karar verme gibi konu başlıklarını kapsamaktadır. Kamu yönetiminde değişim-dönüşüm, yeniden yapılanma/düzenleme, reform gibi konu başlıkları kamu yönetimi reformu üst başlığında toplanmıştır. Değer başlığı altında etik, demokrasi, katılım, açıklık, hesap verebilirlik, şeffaflık gibi konu başlıkları yer almaktadır. Toplumsal konular başlığı ise göç, güvenlik, kent ve çevre gibi başlıkları kapsamaktadır. Bununla birlikte belirlenen bu üst başlıklar altına dahil edilemeyen teknoloji, kamu yönetimi eğitimi gibi konu başlıkları da bulunmaktadır. Grafik 6: KY Adlı Toplantıların Konu Dağılımı 16 14 12 10 8 6 14 4 7 2 0 Kamu yönetiminde reform 6 Yönetim süreçleri Değer 4 4 Yöntem‐kuram Toplumsal konu 2 Disiplin KY Adlı Toplantıların Konu Dağılımı başlıklı grafikte, 1953-2020 dönemi KY adı ile düzenlenen bilimsel toplantılarda yer alan konu başlıklarının sayısı ve dağılımı gösterilmektedir. Bilimsel toplantılarda, Kamu Yönetiminde Reform konusu en çok tartışılan, disiplin konusu ise en az tartışılan konu başlığı olmuştur. Tablo 4. KY Bilimsel Toplantılarının (1953-2020) Konu Başlıkları 1953 Kamu yönetiminin kurumsallaşması 1990’lı Yıllar 2000’li Yıllar Merkezi örgütlenme Taşra örgütlenmesi Kamu yönetimi disiplini Yerel yönetimler Kamu yönetimi reformu (14) Kamu yararı Özelleştirme 2010’lu Yıllar Kamu yönetimi ve teknoloji Dijitalleşme Şeyma Eşki Çaylak  Bilimsel Toplantılar  133 Ekonomik gelişme izlencelerinin yönetiminde karşılaşılan yönetsel sorunlar Yeni bir kamu yönetimi enstitüsünün kurulması Geleceğin kamu yönetimi eğiticilerinin yetiştirilmesi Yönetim ve hukuk Personel Bürokrasi Örgütlenme Yerel yönetimler Kent-çevre Kuram ve yöntem Kamu yönetimi eğitimi Kamu yönetimi yapısal, işlevsel sorunlar Kamu yönetimi kuramı Karar verme süreçleri Kamu yönetimi eğitimi/öğretimi Yöntem-kuram Karşılaştırmalı kamu yönetimi Kamu Politikası Yerel yönetimler Katılım demokrasi Yerelleşme/merkezileşme Göç, güvenlik Büyükşehir yönetimi İnsan kaynakları Yönetsel etik Denetim, Planlama Toplam kalite yönetimi Küreselleşme Kamu hizmeti Uluslararası Kuruluşlar Bölgesel kalkınma Planlama, bütçeleme, denetim, performans ölçümü, hesap verebilirlik Şeffaflık Etkinlik, verimlilik Stratejik yönetim Tablo 4’de, 1953-2020 dönemi KY adı ile düzenlenen bilimsel toplantıların onar yıllık dönemlerdeki konu başlıkları yer almaktadır. 1990’lı yıllarda düzenlenen bilimsel toplantıların konu başlıkları, kamu yönetimi disiplini ve yönetim süreçleri olarak özetlenebilir. 2000’li yıllarda konu başlıkları kamu yönetiminde reform (değişim-dönüşüm, yeniden yapılanma) kapsamında tartışılmıştır. 2010’lu yıllarda ise kamu yönetimi ve teknoloji, dijitalleşme, kamu politikası, yeni kamu yönetiminin ilkeleri (değerleri) gibi yeni araştırma konuları ile güncel toplumsal konular, bilimsel toplantılarda tartışılan konu başlıkları olmuştur. 1953 ve 1990’lı yıllarda düzenlenen bilimsel toplantıların konu başlıkları daha çok kamu yönetimi disiplininin kendisini tartışmaya yönelik iken 2000’li ve 2010’lı yıllardaki konu başlıkları daha çok disiplin içerisinde yer alan farklı tematik konuları tartışmaya yöneliktir. Konu bakımından belirtilmesi gereken önemli bir husus, yönetim bilimleri ifadesinin yer aldığı bir ad ile düzenlenen bilimsel toplantıların konu başlıklarının organizasyon, pazarlama, insan kaynakları gibi işletme yönetiminin araştırma konularını kapsadığı bilgisidir. 1953 yılında düzenlenen ilk bilimsel toplantı bu durumun istisnasıdır. Tablo 5’de yer alan bilimsel toplantıların ilki TODAİE tarafından, diğerleri üniversitelerin işletme fakülteleri tarafından düzenlenmiştir. Yönetim bilimleri ifadesinin KY alanından ziyade işletme yönetimi alanında yaygın bir kullanım olduğu görülmektedir. 134  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Tablo 5. Yönetim Bilimleri Adı İle Düzenlenen Toplantılar ve Konuları Toplantının Adı Toplantının Konusu Uluslararası Yönetim Bilimleri Kurultayı (1953) Ekonomik gelişme izlencelerinin yönetiminde karşılaşılan yönetsel sorunlar; Yeni bir kamu yönetimi enstitüsünün kurulması Yönetim Bilimleri Sempozyumu (2016) Kamu ve Özel Sektörde Yönetim Bilimleri Uygulamaları 1.Uluslararası İletişim ve Yönetim Bilimleri Kongresi (2019) Kamu ve Özel Sektörde Şeffaflık, hesap verebilirlik Yönetim Bilimleri Kongresi (2019) Yönetim anlayışındaki Değişim, “Yönetimde Rönesans Devri” ana temasıyla, ilgili firmaların C-level yöneticileri ile çalışan mutluluğu, şirket içi fikir özgürlükleri, yeni nesil şirket binaları, çalışan bağlılığını nasıl sağladıkları, karar alma mekanizmaları ve inovatif fikirlere bakış açıları İşletme ve Yönetim Bilimleri Uluslararası Kongresi (2020) Yönetim, Organizasyon, Pazarlama, Bankacılık, Çalışma Ekonomisi, Eğitim Yönetimi, İnsan Kaynakları Yönetimi 1953-2020 dönemi KY adı ile düzenlenen bilimsel toplantılar, özetle; - Kamu yönetimi adlandırması KY alanında yaygın kullanımdır. - Bilimsel toplantılar, daha çok üniversiteler tarafından düzenlenmiştir. - İlk bilimsel toplantı 1953 yılında gerçekleştirilmiş, 1960’lar, 1970’ler ve 1980’lerde bilimsel toplantı gerçekleştirilmemiş, 1990’larla birlikte yeniden düzenlenmeye başlayan toplantılar 2020 yılına kadar artarak devam etmiş, 2020 yılında ise COVID-19 süreci nedeni ile düşüş yaşamıştır. - Bilimsel toplantılarda kamu yönetimi disiplininin kendisinden çok, disiplin içerisinde yer alan araştırma konuları tartışılmıştır. Bu araştırma konuları, kamu yönetiminde reform, yönetim süreçleri (PÖPAYED), değer (etik, şeffaflık, hesap verebilirlik vb), yöntem-kuram, toplumsal konular (göç, çevre, kent, güvenlik vb.) ve disiplin gibi konu başlıkları kapsamındadır. Şeyma Eşki Çaylak  Bilimsel Toplantılar  135 4.2. KY Disiplini İçerisindeki Tematik Bir Ad ile Düzenlenen Bilimsel Toplantılar Çalışmada incelenen 286 bilimsel toplantıdan toplam düzenlenme sayısı 122 olan 57 bilimsel toplantı KY disiplini içerisindeki tematik bir ad düzenlenmiştir. Bu toplantıların adına, yılına, düzenleyenine ve konusuna ilişkin bilgileri Tablo 5’de yer almaktadır. Tablo 6. KY Disiplini İçerisindeki Tematik Bir Ad İle Düzenlenen Bilimsel Toplantılar (1989-2020) Sıra No Toplantının Adı Toplantının Yılı Toplantının Düzenleyeni Toplantının Konusu 1 Çevre Sorunları Paneli 1989 TODAİE Çevre Sorunları 2 Ulusal İdare Hukuku Kongresi (I-II) 1990-1993 Danıştay İdari Yargı, Kamu Yönetimi, Çeşitli İdare Hukuku Konuları; İdari Yargının Dünyada Bugünkü Yeri 3 İnsan Hakları ve Kamu Görevlileri Sempozyumu 1991 TODAİE İnsan Hakları ve Kamu Görevlileri 4 Ulusal Verimlilik Kongresi 1-6 1991- 2017 Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Verimlilik Genel Müdürlüğü Ulusal Verimlilik 5 Ulusal Kalite Kongresi (1 -26) 1992- 2017 KAL-DER Toplam Kalite Yönetimi ve Siyasette Kalite, 2000'li Yıllar ve Toplam Kalite Yönetimi, Toplam Kalite Yönetimi Ve Kamu Sektörü 6 Yerel Yönetimlerde Reform Konulu Panel 1993 KAYUD Anayasa ve Yerel Yönetimler, Yerel Yönetimlerde Reform, KAYA Projesi ve Yerel Yönetimler 7 Üniter ve Federal Devletlerde Yerel Yönetimler 1995 Türk Belediyecilik Derneği-Konrad Adenauer Üniter ve Federal Devletlerde Yerel Yönetimler 136  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi 8 Siyasette ve Yönetimde Etik Sempozyumu (I-II) 1997-2005 Sakarya Üniversitesi Kamu Yönetimi ve Etik, Yerel Yönetimler ve Etik; Etik ve Hukuk, Etik ve Siyaset Etik ve Vatandaşlık, etik eğitimi, Yönetsel ve Siyasal Yozlaşma, Kötü Yönetim Kamu Görevlilerinin Sorumluluğu 9 Siyasal ve Yönetsel Yolsuzluk Sempozyumu 1998 TODAİE Siyasal ve Yönetsel Yolsuzluk 10 Yerel Yönetimler Sempozyumu 2000 TODAİE Mahalle Yönetimi Katılım, Ölçek Sorunsalı Belediye Hizmetleri, Özelleştirme, Mali Sorunlar KüreselleşmeYerelleşme 11 Küreselleşme ve Yerelleşme Ekseninde Kamu Yönetimi: Öğretim ve Eğitim Uygulamaları 2002 TODAİE Öğretim ve Eğitim Programları: Misyon ve Kalite, Kamu Yönetimi Reformu ve Kamu Görevlileri, Yerel Yönetişim ve Kalkınma, Hesapverebilirlik, Kültür ve Güven 12 Küreselleşme ve Türkiye Tarımı Sempozyumu 2002 TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Küreselleşme Sürecinin Alt Sektörel Etkisi, Küresel Sürecin Yürütücülerinin Siyasa Değişim Dinamikleri 13 Türkiye'de Kamu Personel Rejiminin Yeniden Yapılandırılması Sempozyumu 2003 Devlet Personel Başkanlığı ve Türkiye Ağır Sanayii ve Hizmet Sektörü Kamu İşverenleri Sendikası AB ve Türkiye'de Personel Rejiminin Genel Esasları Türk Kamu Personel Rejiminde Yeni Yaklaşımlar KİT'ler ve Özerk Kamu İdarelerinde Personel Rejimi İşçi-Memur Ayrımı, Esnek İstihdamn ve Şeyma Eşki Çaylak  Bilimsel Toplantılar  137 Norm Kadro Uygulamaları 14 Avrupa Birliği İlerleme Raporu Değerlendirmesi Konulu panel 2004 ODTÜ Öğretim Elemanları Derneği Avrupa Birliği İlerleme Raporu Değerlendirmesi 15 Kamu Reformu Yasa Tasarısının Halk Kütüphanelerine Etkileri Paneli 2004 Türk Kütüphaneciler Derneği Kamu Reformu Yasa Tasarısının Halk Kütüphanelerine Etkileri Paneli 16 Yerel Yönetimlerde Dönüşüm Sempozyumu 2007 Türk Mühendis ve Mimarlar Odaları Birliği Yerel Yönetimler, Demokrasi ve Yerel Siyaset, İdari Yeniden Yapılanma ve Yerel Yönetimler 17 Yerel Yönetimlerde Yönetici ve Yönetim Tarzı Nasıl Olmalıdır Paneli 2008 YAYED Yerel Yönetimlerde Yönetici ve Yönetim Tarzı 18 Ulusal Yerel Yönetimler Sempozyumu (1-4) 2008-2009 Sakarya ÜniversitesiTODAİE Yerel Yönetim Reformu; Ulusal Kalkınma ve Yerel Yönetimler 19 Nasıl Bir Yerel Yönetim Modeli Çalıştayı? 2009 YAYED Yerel Yönetim Modeli 20 Toprak Mülkiyeti Sempozyumu 2009 YAYED Toprak temelli mülkiyet biçimleri, ilişkileri ve sorunları 21 Ankara'da Belediye Hizmetleri Sempozyumu 2009 Tüketici Hakları Derneği, Çankaya Belediyesi Kent, Kent Kimliği, Çevre Sorunları, Kentleşme, Yoksulluk ve Ticarileşen Belediye Hizmetleri, Nasıl Bir Belediye Yönetimi? 22 Türkiye Etik Kongreleri (1-7) 2009-2016 TÜRMOB Etik 23 Kamu Etiği Kongresi (I-II) 2009-2013 TODAİE Kamu Etiği Kuramsal Tartışmalar, Karşılaştırmalı Kamu Etiği, Kamu Etiği ve 138  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Denetim; Bürokrasi ve Etik Kamuda Etik Yapı ve, Örgütlenme, Yolsuzluk Mobbing, Bilim Etiği, Kamu Etiği 24 Yerel Yönetim Anlayışında Yeni Yaklaşımlar Sempozyumu (I-II) 2010-2013 Okan Üniversitesi Sosyal belediyecilik, Kentsel Dönüşüm Politikaları, Yerel Yönetimler; Kentsel dönüşüm, Yerel Demokratik Platformlar ve Katılım, Metropollerde Ulaşım, Altyapı Sorunları ve Çözüm Önerileri 25 Sağlık Alanında Kamu Özel Ortaklığı Sempozyumu 2011 Türk Tabibleri Birliği Kamu-Özel Ortaklığı Kavram ve Değişimler, Devlet Kamu Üzerine Yeniden Düşünmek 26 Ulusal Kent Konseyleri Sempozyumu (I-II) 2011-2014 Bursa Kent Konseyi, Bursa Büyükşehir Belediyesi, Uludağ Üniversitesi Yerel Yönetim Mevzuatı ve Kent Konseyleri, Yerel Demokrasi ve Kent Konseyleri, Kent Konseylerinin İşlevselliği 27 Türkiye'de Yerel Yönetimlerde Kentsel Dönüşüm Yönetim Süreci Çalıştayı 2012 TODAİE Türkiye'de Yerel Yönetimlerde Kentsel Dönüşüm Yönetim Süreci 28 Toplumcu Belediyecilik ve Katılım Çalıştayı 2012 YAYED Toplumcu Belediyecilik ve Katılım 29 Toplumcu Belediyecilik ve Ulaşım Çalıştayı 2012 YAYED Toplumcu Belediyecilik ve Ulaşım 30 Hatay: Büyükşehir Olma Süreci Sempozyumu 2012 Hatay Mimarlar Odası Hatay: Büyükşehir Olma Süreci 31 Şeffaf ve Hesapverebilir Kamu Yönetimi Sempozyumu 2012 TBMM Başkanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı Şeffaflık ve Hesapverebilirlik Şeyma Eşki Çaylak  Bilimsel Toplantılar  139 32 21. Yüzyıl İçin Planlama Kurultayı (1-2-3) Ankara Üniversitesi Sanayi ve Enerjide Planlama İçin Kurumlaşma, Model ve Politika Önerileri; İnsan ve Planlama Kaynaklarımız ve Planlama; İstihdam ve Kadın Emeği Eğitim ve Bilimin Tablosu, Geleceği Kaynaklar, Sanayi, Bilgi, Model 2012-20132014 33 Toplumcu Belediyecilik ve Sanayi Çalıştayı 2013 YAYED Toplumcu Belediyecilik ve Sanayi 34 Kamu Personeli Verimlilik Projesi Çalıştayı 2014 Devlet Personel Başkanlığı Kamu Personeli Verimlilik Projesi 35 Vilayet Nizamnamesinin 150. Yıl Dönümü Uluslararası Sempozyumu 2014 TODAİE Vilayet Nizamnamesi 36 Kamu Personel Yönetiminde İşe Alım Süreçleri ve Sonrasının Verimliliğe Etkisi Paneli 2014 Devlet Personel Başkanlığı Kamu Personel Yönetiminde İşe Alım Süreçleri ve Sonrasının Verimliliğe Etkisi 37 Kamu Personeli Verimlilik Projesi Çalıştayı 2014 Devlet Personel Başkanlığı Kamu Personeli, Verimlilik 38 Yeni Büyükşehir Düzeni Çalıştayı 2014 YAYED Yeni Büyükşehir Düzeni 39 Yeni Büyükşehir Yasasının Getirdiği Sorunlar ve Çözüm Önerileri adlı panel 2015 Ankara Barosu Yasa İzleme Enstitüsü Yeni Büyükşehir Yasasının Getirdiği Sorunlar ve Çözüm Önerileri 40 6360 Sayılı Kanun’un Getirdiği Yeni Büyükşehir Modeli ve Uygulama Sonuçları Sempozyumu 2016 Hacettepe ÜniversitesiHÜYAM&Belediye ve Özel İdare Çalışanları Birliği Sendikası(BEMBİR-SEN). 6360 Sayılı Kanun’un Getirdiği Yeni Büyükşehir Modeli ve Uygulama Sonuçları Sempozyumu 140  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi 41 Kentleşme Forumu (I., II., III. KENTFOR) 2016-20172018 ALANYA HEP ÜniversitesiHÜYAM-Beykoz ÜniversitesiKaramanoğlu Mehmet Bey Üniversitesi Sürdürülebilir Kent ve Çevre Yönetimi; Sanayileşme ve Göç Kıskacında Kent ve Çevre Yönetimi; Yerel Kalkınma ve SiyasalToplumsal Dönüşüm Bağlamında Kent ve Çevre Yönetimi 42 Uluslararası Göç ve Güvenlik Kongresi 2016-20172018-2019 Polis Akademisi Uluslararası Kitlesel Göç ve Kent; Uluslararası Bir Tehdit Olarak FETÖ; Doğu Akdeniz’den Basra’ya: Krizler ve Düzen; Akdeniz’de Devlet ve Düzen 43 İl Yönetimi Kapasitesinin Geliştirilmesi Sempozyumu 2017 İçişleri Bakanlığı ve Hacettepe Üniversitesi “Valilik ve Kaymakamlıkların Kurumsal Kapasitesinin Geliştirilmesi”, “Kamu Hizmetlerine Etkisi Açısından Mülki Yönetim Büyüklüğü”, “Sınır Güvenliği ve Göç Yönetimi” 44 6. Ulusal Yerel Yönetimler Öğrenci Kongresi 2017 Süleyman Demirel Üniversitesi Yerel Yönetimlerin Geleceği: Nasıl Bir Yerel Yönetim? 45 Yerel Yönetimler ve Demokrasi Sempozyumu 2018 Sosyal Demokrasi Vakfı Yerel Yönetimler, Yerel Seçimler ve Demokrasi, Yerel Siyasetin Demokratikleşmesi ve Mali Kaynak İlişkisi 46 I. Uluslararası Etik Araştırmaları Sempozyumu 2018 Gaziantep Üniversitesi Uluslararası Etik 47 3. Ulusal Uygulamalı Etik Kongresi 2018 ODTÜ Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Etiği, Küreselleşme, Bilim, Kültür 48 Mülkiye ve Reform 2018 Altınbaş Üniversitesi Reform 49 Yerel Yönetimlerde Kamucu Tavır Sempozyumu 2019 Birleşik Kamu-İş ve Tüm Yerel Sen Nasıl Bir Yerel Yönetim Şeyma Eşki Çaylak  Bilimsel Toplantılar  141 50 İç İşleri Bakanlığının Yapısı ve Mülki İdare Çalıştayı 2019 İçişleri Bakanlığı Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine Geçişe İlişkin Mevzuatta Yapılan Düzenlemeler, Mülki İdare Sisteminin Geleceği 51 "Neoliberalizmin 40. Yılında Ne Yapmalı?" konulu panel 2019 YAYED Neoliberalizm 52 Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminde Yerel Yönetimler Sempozyumu 2019 Türkiye Belediyeler Birliği Cumhurbaşkanlığı sisteminin yerel yönetimlere getireceği yeni vizyon ve yaklaşımlar, Yerel yönetimler ile merkezi idare arasındaki ilişkiler, 53 Türkiye’nin Modernleşme Süreci ve Mekteb-i Mülkiye Sempozyumu 2019 Ankara Üniversitesi Tarihte Mülkiye Akademide Mülkiye: Sosyal Bilimlerin Gelişimine Katkısı; Siyasal ve Ekonomik Hayatta Mülkiye Etkisi 54 Üniversitelerde Kalite ve Strateji Ekseninde Planlama Konferansı kapsamında "Kalite ve Strateji Ekseninde Üniversite Deneyimleri", "Üniversitelerde Planlama Süreci" ve "Yüksek Öğretimde Kalite Süreci" adlı panel 2019 Trakya Üniversitesi Kalite ve Stratejik Yönetim Planlama 55 11. Örgüt Kuramı Sempozyumu 2019 Sabancı Üniversitesi Yönetim Bilimleri Fakültesi Ağ düzeneği, kaynak bağımlılığı, yeni kurumsalcılık, kurumsal mantıklar, örgütsel ekoloji 56 Türkiye'de Yeni Devlet: Değişen Ne? Konulu Panel 2020 YAYED Türkiye'de Yeni Devlet: Değişen Ne? 142  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi 57 1. Uluslararası Etik Kongresi 2020 Ulusal Ve Uluslararası Katılımlı & Hakemli Spesifik Kongreler Platformu-Online Meta Etik, Etik ve siyaset, Bioetik, sağlıkta etik, Felsefe ve bilim etiği, kuramsal tartışmalar, Etik değerlerin oluşturulması, üniversitelerde etik eğitimi, Meslek etiği Toplantı adları bakımından: 1953-2020 dönemi KY alanında tematik bir ad ile düzenlenen bilimsel toplantıların niteliği gereği adları çeşitlilik göstermektedir. Bu çeşitlilik, tematik bir ad ile düzenlenen bilimsel toplantıların daha çok (%79) üniversite dışı kurumlarca düzenlenmesinden kaynaklanmaktadır. Diğer bir ifade ile toplantı adlarındaki çeşitlilik, bu kurumlardaki amaç farklılığının, düzenledikleri bilimsel toplantı adlarına yansıması olarak da değerlendirilebilir. Tablo 5’teki bilimsel toplantı adları incelendiğinde, yerel yönetimler kavramının yer aldığı bir ad ile düzenlenen 17, etik kavramı ile 6, kamu görevlisi/kamu personeli kavramı ile 5, reform kavramı ile 3, planlama kavramı ile 2 bilimsel toplantı düzenlenmiştir. Diğer tematik başlık adları ise şu şekildedir: verimlilik, etkinlik, kalite, göç, güvenlik, çevre, kentleşme, kent konseyleri, il yönetimi, 6360 Sayılı Kanun, Vilayet Nizamnamesi, mülki idare, büyükşehir belediyesi, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi, Devlet, neoliberalizm, küreselleşme, kamu yönetimi öğretimi ve eğitimi, yolsuzluk, şeffaflık, hesap verebilirlik ve örgüt kuramı. Tematik başlıklı bilimsel toplantı adlarının, bu dönem içerisindeki kamu yönetimi disiplininin çalışma alanlarını yansıttığı söylenebilir. Toplantıların yılı bakımından: 1953-2020 yılları arası tematik bir ad ile düzenlenen ilk bilimsel toplantı 1989 tarihlidir. Bu tarihten günümüze tematik bir ad ile düzenlenen 57 bilimsel toplantının onar yıllık dönemlerdeki düzenlenme sayısı aşağıdaki grafikte yer almaktadır. Şeyma Eşki Çaylak  Bilimsel Toplantılar  143 Grafik 7: KY: Toplantıların Yıl Aralıklarına Göre Düzenlenme Sayıları 50 45 40 35 30 25 47 20 15 24 10 5 0 1 1989 9 1990'lar 2000'ler 2010'lar 2 2020 1989-2020 dönemi KY alanında tematik bir ad ile düzenlenen bilimsel toplantılar, 1989 yılından 2020 yılına kadar artarak devam eden bir seyir göstermiştir. Toplantıların düzenleyeni bakımından: KY alanında tematik bir ad ile düzenlenen 122 bilimsel toplantı düzenleyeni bakımından iki gruba ayrılarak değerlendirilebilir: Üniversiteler ve üniversite dışı kurumlar. Tematik bir ad ile düzenlenen 122 bilimsel toplantının %69’u üniversite dışı kurumlar, %31’i ise üniversiteler tarafından düzen38 lenmiştir. Kamu yönetimi disiplini içerisindeki belli bir Üniversite tema adı ile düzenlenen 84 Üniversite dışı bilimsel toplantıların üniversitelerde diğer kurumlara göre daha düşük oranda düzenlenmesinin nedeni, üniversitelerde daha çok KY adı ile sürekli/düzenli bilimsel toplantıların düzenlenmesi ile bağlantılıdır. Üniversite dışı kurumlarda ise bu oranın yüksek çıkması, bilimsel toplantıların kurumların kuruluş amaçlarıyla bağlantılı olarak belli bir tema kapsamında ve tematik bir ad ile düzenlemelerinden kaynaklanmaktadır. Grafik 8: KY: Toplantıların Düzenleyeni 144  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Toplantıların konusu bakımından: Kamu yönetimi disiplini içerisinde yer alan tematik bir ad ile düzenlenen bilimsel toplantıların konu başlıkları incelendiğinde, toplantılarda en çok tartışılan araştırma konularının toplam kalite yönetimi (26), yerel yönetimler (19), etik (16), kamu görevlisi/kamu personeli (5), reform (3) ve planlama (2) olduğu görülmektedir. Aşağıdaki grafikte tematik bir ad ile düzenlenen bilimsel toplantılarda yer alan konu başlıkları ve bu başlıkların kaç bilimsel toplantıya konu edildiği gösterilmektedir. Örneğin, toplam kalite yönetimi konusu, yine bu ad ile düzenlenen 26 bilimsel toplantıda konu başlığı olarak yer almıştır. Grafik 9: Tematik Bir Ad İle Düzenlenen Toplantıların Konu Dağılımı 30 25 20 15 10 26 19 5 0 Toplam kalite yönetimi Yerel yönetimler 16 Etik 5 3 2 Kamu görevlisi/kamu personeli Reform Planlama Toplam kalite yönetimi kapsamında TKY ve siyasette kalite, 2000’li yıllarda kalite, TKY ve kamu sektörü; yerel yönetimler kapsamında Anayasa, reform, üniter ve federal devletlerde yerel yönetimler, mahalle yönetimi, mali sorunlar, katılım, kalkınma, demokrasi ve yerel siyaset, yerel yönetim modeli, sosyal belediyecilik, kentsel dönüşüm, ulaşım ve altyapı sorunları; etik kapsamında kamu etiği, meta etik, etik değerler, bilim ve teknoloji etiği, etik eğitimi, etik ve siyaset, karşılaştırmalı kamu etiği ve yolsuzluk; kamu personeli kapsamında AB ve Türkiye’de personel rejiminin genel esasları, Türk kamu personel rejiminde yeni yaklaşımlar gibi araştırma konuları, bilimsel toplantılarda tartışılan konu başlıklarındandır. Bu konu başlıklarının bağlamı genel olarak kamu yönetiminde reformdur. Şeyma Eşki Çaylak  Bilimsel Toplantılar  145 Tablo 7. Tematik Bir Ad İle Düzenlenen Bilimsel Toplantıların Onar Yıllık Dönemlerdeki Konu Başlıkları 1990’lı Yıllar İdare Hukuku Kamu Görevlisi Verimlilik Toplam kalite yönetimi Yerel yönetimler Etik-yolsuluk 2000’lı Yıllar Yerel yönetimler Küreselleşme Kamu personeli Etik 2010’lu Yıllar Etik Yerel yönetimler Kamu personeli Kent konseyleri Şeffaflık, hesap verebilirlik Mülki idare Göç, güvenlik Planlama Büyükşehir belediyesi İl yönetimi Tablo 7’de, 1989-2020 yılları arası kamu yönetimi disiplini içerisinde yer alan tematik bir ad ile düzenlenen bilimsel toplantıların onar yıllık dönemlerdeki konu başlıkları yer almaktadır. 1990’lı ve 2000’li yıllarda düzenlenen bilimsel toplantılarda yerel yönetimler başta olmak üzere kamu personeli ve etik gibi belirli konu başlıkları kapsamında tartışmalar gerçekleştirilmiştir. 2010’lu yıllarda ise konu başlıklarında artış ve çeşitlilik göze çarpmaktadır. 1989-2020 dönemi KY alanında tematik bir ad ile düzenlenen bilimsel toplantılar, özetle; - Tematik başlıklı bilimsel toplantılar, Kamu yönetimi disiplini içerisinde yer alan ve kamu yönetiminde reform kapsamında belirli bir tema ile düzenlenmektedir. - Bilimsel toplantılar, daha çok üniversite dışı kurumlar tarafından düzenlenmiştir. - İlk bilimsel toplantı 1989 yılında gerçekleştirilmiş, 1990’lar ve 2000’lerde artarak devam etmiş, 2020 yılında ise COVID-19 sürecinden dolayı keskin bir düşüş yaşamıştır. - Bilimsel toplantılarda kamu yönetimi disiplininin kendisinden çok, disiplin içerisinde yer alan tematik konular tartışılmıştır. Güncelliğini ve sürekliliğini kaybetmeyen bu konuların başında yerel yönetimler, kamu personeli ve etik gibi konu başlıkları gelmektedir. 146  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi 4.3. KY Disiplinine Ayrılan Oturumu veya Konu Başlığı Bulunan Bilimsel Toplantılar Çalışmada incelenen 286 bilimsel toplantından toplam düzenlenme sayısı 49 olan 16 bilimsel toplantı, KY alanına ayrılan oturumu ya da konu başlığı bulunan genel bir ad ile düzenlenmiştir. 1985-2020 yılları arasında düzenlenen bu toplantıların adına, yılına, düzenleyenine ve konusuna/oturumuna ilişkin bilgileri aşağıda, Tablo 8’de yer almaktadır. Tablo 8. KY Alanına Ayrılan Oturumu veya Konu Başlığı Bulunan Bilimsel Toplantılar (1985-2020) Sıra No Toplantının Adı Toplantının Yılı Toplantının Düzenleyeni Toplantının Konusu/Oturumu 1 Türkiye'de Sosyal Bilim Araştırmalarının Gelişimi Sempozyumu 1985 Türk Sosyal Bilimler Derneği Yönetim Bilimleri Araştırmaları (Türkiye'de Yönetim Biliminin Uygulamaya Yansıması, Kamu Yönetimi Disiplininde Yöntem Sorunları, AİD de yayınlanan Makaleler Üzerine Bir İnceleme, Yönetim Bilimleri Araştırmaları 2 Ulusal Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Öğrenci Kongresi 1- 15 2004-2018 ODTÜ- İnönü Üniversitesi Küreselleşme, Edevlet Uygulamaları, Yerel yönetimler, Kamu yönetiminde reform, Özelleştirme, Kamu hizmeti, Kamu yararı 3 Yönetim ve Ekonomi Bilimleri Kongresi (1-7) 2008-2014 Dokuz Eylül ÜniversitesiÇukurova Üniversitesi, SOBİAD Performans ölçümü ve yönetimi Modernleşme ve değişim Yeni Yönetimin Ana Unsurları, E-Yönetim, Hizmet sunum yöntemlerindeki yenilikler Bölgesel idareler ve Şeyma Eşki Çaylak  Bilimsel Toplantılar  147 yönetim Yeniden yapılanma, Esneklik, Tüketici tercihleri ve hesap verme sorumluluğu Alternatif hizmet sunum yöntemleri, Özelleştirme Kamu kesiminin küçülmesi 4 3. Ulusal Siyasal ve Sosyal Bilimler Ulusal Öğrenci Kongresi 2012 Ankara Üniversitesi Kamu Yönetimi 5 Ekonomi, Siyaset ve Yönetim Sempozyumu (13) 2017-20182019 Dicle Üniversitesi Yönetim başlığı altında merkezi ve yerel yönetimler, bürokrasi, idari reform 6 1.Uluslararsı Siyaset ve Sosyal Bilimler Sempozyumu 2018 Ardahan Üniversitesi Kamu Yönetimi 7 İzmir Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Kongresi 2018 Dokuz Eylül Üniversitesi 8 Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Kongresi 2019 Şırnak Üniversitesi Kamu Yönetimi 9 16. Ulusal Sosyal Bilimler Kongresi 2019 Türk Sosyal Bilimler Derneği- ODTÜ Yerel Yönetimler, Kriz Yönetimi, Devlet ve Sermaye, Yeni Kurumsalcı İktisat 10 6. Sosyal Beşeri ve İdari Bilimler Sempozyumu 2019 Alaaddin Keykubat Üniversitesi Kamu Yönetimi 11 2. Uluslararası İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Kongresi 2019 Bandırma On Yedi Eylül Üniversitesi Kamu Yönetimi 12 Uluslararası İktisadi İdari Bilimler ve Yerel Yönetimler Kongresi Kamu Yönetimi 2019 ORP Danışmanlık ve Organizasyon Kamu Yönetimi 13 7. Uluslararası Sosyal Beşeri ve İdari Bilimler Kongresi 2019 ASOSCONGRE Kamu Yönetimi 14 3. İşletme ve Yönetim Bilimleri Uluslararası Kongresi 2020 İstanbul Kent Üniversitesi Yönetim, Organizasyon, Pazarlama, Bankacılık, Çalışma 148  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Ekonomisi, Eğitim Yönetimi 15 Artvin İktisadi ve İdari Bilimler Kongresi 2020 Artvin Çoruh Üniversitesi İktisadi, siyasal ve yönetimsel konuları disiplinlerin işbirliği çerçevesind e tartışmak 16 4.Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Kongresi 2020 ICOESS-Muğla Kamu Yönetimi Toplantıların adları bakımından: KY alanına ayrılan oturumu ya da konu başlığı bulunan bilimsel toplantılar, genel olarak Sosyal Bilimler ifadesinin yer aldığı genel bir ad ile düzenlenmektedir. Tablo 8’de yer alan toplam düzenlenme sayısı 72 olan 16 bilimsel toplantıdan 7’si Sosyal Bilimler, 5’i İktisadi ve İdari Bilimler; diğer 4’ü ise İşletme ve Yönetim Bilimleri, Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi, İnsan ve Toplum Bilimleri, Ekonomi, Siyaset ve Yönetim adlı genel bir başlık ile düzenlenmiştir. Grafik 10: Toplantı Adlarının Dağılımı 1 Sosyal Bilimler 1 1 1 7 5 İktisadi ve İdari Bilimler İşletme ve Yönetim Bilimleri Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi İnsan ve Toplum Bilimleri Grafik 10’da yer alan genel bir ad ile düzenlenen bilimsel toplantılar arasında, KY alanına ayrılan oturum ya da konu başlığı açısından % 44’lük oran ile en geniş pay, Sosyal Bilimler adı ile düzenlenen bilimsel toplantılara ait iken ikinci büyük pay %32’lik oran ile İktisadi ve İdari Bilimler adı ile düzenlenen bilimsel toplantılara aittir. Toplantıların yılı bakımından: KY adı ile özel bir oturumu bulunan ilk bilimsel toplantı, Türkiye'de Sosyal Bilim Araştırmalarının Gelişimi Sempozyumu adı ile 1985 yılında düzenlenmiştir. Bu kapsamda 1985-2020 yılları arasında toplam 72 bilimsel toplantı düzenlenmiştir. Bu toplantıların onar yıllık dönemlerdeki dağılımı aşağıdaki grafikteki gösterilmiştir. Şeyma Eşki Çaylak  Bilimsel Toplantılar  149 Grafik 11: Toplantıların Yıllara Göre Düzenlenme Sayıları 60 50 40 30 54 20 10 15 0 1 1985 0 1990'lar 2000'ler 3 2010'lar 2020 KY oturumu ile düzenlenen ilk toplantı 1985 tarihlidir. Bu kapsamda 1990’lı yıllarda bilimsel toplantı düzenlenmezken, 2000’li yıllarda tekrar düzenlenmeye başlayan toplantıların 2010’lu yılların sonuna kadar artan bir seyirle devam ettiği görülmektedir. Toplantıların düzenleyeni bakımından: KY oturumu ya da konu başlığı bulunan 16 bilimsel toplantının 10’u üniversiteler tarafından, 6’sı ise üniversite dışı kurumlar tarafından düzenlenmiştir. Grafik 12: Bilimsel Toplantıların Düzenleyeni 6 10 Üniversite Grafik 12’ye göre genel bir ad ile düzenlenen bilimsel toplantılar üniversitelerde %59 oranla üniversite dışı kurumalara göre daha fazla düzenlenmektedir. Üniversite dışı Toplantıların konusu bakımından: Sosyal bilimler, İktisadi ve İdari Bilimler gibi genel bir ad ile düzenlenen bilimsel toplantılar konusu bakımından iki açıdan değerlendirilebilir: KY alanına ayrılan oturum başlığı bakımından; oturumu bulunmayan bilimsel toplantılarda konu başlığı bakımından. Tablo 6’da yer alan 16 bilimsel toplantıdan 2’sinin KY adlı oturum başlığı bulunmaktadır. Bu toplantılardan ilki 1985 yılında Türk Sosyal Bilimler Derneği tarafından düzenlenen Türkiye'de Sosyal Bilim Araştırmalarının Gelişimi Sempozyumudur. Bu Sempozyumda yer alan Yönetim Bilimleri Araştırmaları 150  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi adlı oturumda “Türkiye’de Yönetim Biliminin Uygulamaya Yansıması, Kamu Yönetimi Disiplininde Yöntem Sorunları, Amme İdaresinde Yayınlanan Makaleler Üzerine Bir İnceleme” konulu çalışmalar tartışılmıştır. Diğer bir toplantı yine Sosyal Bilimler Derneği tarafından 2019 yılında 16.sı düzenlenen Ulusal Sosyal Bilimler Kongresidir. Bu kongrede yer alan oturum ise Kamu Yönetimi başlığı ile gerçekleştirilmiştir. “Yerel Yönetimler, Kriz Yönetimi, Devlet ve Sermaye, Yeni Kurumsalcı İktisat” tartışılan konu başlıklarıdır. Tablo 6’da oturum yerine KY adlı konu başlığının yer aldığı 14 bilimsel toplantı bulunmaktadır. Bu toplantıların 12’sinde Kamu Yönetimi, 2’sinde Yönetim konu başlığı yer almaktadır. Kamu yönetimi başlığı kapsamında yer alan araştırma konuları “performans ölçümü ve yönetimi, modernleşme ve değişim, E-yönetim, bölgesel idareler ve yönetim, yeniden yapılanma, hesap verme sorumluluğu, kamu kesiminin küçülmesi, küreselleşme, E-devlet uygulamaları, yerel yönetimler, kamu yönetiminde reform, özelleştirme, kamu hizmeti ve kamu yararı” dır. Yönetim konu başlığı kapsamında ise “merkezi ve yerel yönetimler, bürokrasi, idari reform ile organizasyon, pazarlama, bankacılık, çalışma ekonomisi, eğitim yönetimi” araştırma konuları yer almaktadır. 1985-2020 dönemi KY alanına ayrılan oturumu ya da konu başlığı bulunan genel bir ad ile düzenlenen 16 bilimsel toplantı, özetle; - Sosyal Bilimler, İktisadi ve İdari Bilimler, Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi, İnsan ve Toplum Bilimleri, Ekonomi, Siyaset, Yönetim gibi genel bir ad ile düzenlenmiştir. Bu toplantılarda KY alanına ayrılan oturum ve konu başlıklarının adlandırılmasında yaygın kullanım Kamu yönetimidir. - Bilimsel toplantılar, daha çok üniversiteler tarafından düzenlenmiştir. - İlk bilimsel toplantı 1985 yılında gerçekleştirilmiş, 2000’lerden 2020 yılına kadar artarak devam etmiştir. - Bilimsel toplantıların düzenlendiği ilk yıllarda kamu yönetimi disiplininin kendisi tartışılırken, ilerleyen yıllarda daha çok reform kapsamında ve Yeni Kamu İşletmeciliği ile ilgili konular tartışma konusu yapılmıştır. Sonuç 1953-2020 dönemi KY alanında Türkiye’de düzenlenen 286 bilimsel toplantı, “sürekli/düzenli yapılan ve tematik bir ad ile düzenlenen” toplantı olma özellikleri ile ön plana çıkmıştır. Düzenlenme sayısı bakımından sınıflandırılan 286 bilimsel toplantının %79’u sürekli/düzenli yapılan toplantılar, %21’i ise bir defa düzenlenen sürekliliği olmayan toplantılardır. Sürekliliği olan toplantılar Şeyma Eşki Çaylak  Bilimsel Toplantılar  151 daha çok üniversiteler tarafından, sürekliliği olmayan toplantılar daha çok üniversite dışı kurumlar tarafından düzenlenmiştir. Toplantı adları bakımından sınıflandırıldığında 286 bilimsel toplantının %35’i KY adı ile, %46’sı tematik bir başlık ile, %19’u ise KY adlı oturumu ya da konu başlığı bulunan genel bir ad ile düzenlenmiştir. Alan adlandırması bakımından, 1953-2020 dönemi Türkiye’de düzenlenen KY bilimsel toplantılarında tercih edilen yaygın kullanım %91 oranla kamu yönetimidir. Yönetim bilimleri ifadesi, alanda düzenlenen bilimsel toplantıların ilk yıllarında toplantı başlığı ya da araştırma konusu olarak kullanılırken, ilerleyen yıllarda bu kullanım azalmıştır. Son yıllarda ise yönetim bilimleri adı ile düzenlenen bilimsel toplantılar, KY alanında değil, işletme yönetimi alanında düzenlenmiştir. Alanda %9 kullanım oranı bulunan yönetim bilimleri ifadesinin yer aldığı bilimsel toplantılardan sadece ikisi KY alanı kapsamındadır: 1953 tarihli Uluslararası Yönetim Bilimleri Kurultayı ve 1985 tarihli Yönetim Bilimleri Araştırmaları adlı oturum başlığı bulunan Türkiye’de Sosyal Bilim Araştırmalarının Gelişimi Sempozyumudur. 2000’li yıllarda düzenlenen yönetim bilimleri adlı diğer üç bilimsel toplantı ise işletme yönetimi alanı kapsamındadır. Araştırma konuları bakımından, bilimsel toplantılarda, kamu yönetimi disiplininin kendisinden çok disiplin içerisinde yer alan tematik başlıklar tartışma konusu yapılmıştır. KY adı ile düzenlenen bilimsel toplantılarda, kamu yönetiminde reform (14), yönetim süreçleri (7), değer (6), yöntem-kuram (4), toplumsal konu (4) ve disiplin (2) konuları tartışılmıştır. Tematik bir ad ile düzenlenen toplantıların konu başlıkları, kamu yönetiminde reform bağlamı ile toplam kalite yönetimi (26), yerel yönetimler (19), etik (16), kamu personeli (5) ve planlama (2)dır. KY/YB adlı oturumu ya da konu başlığı bulunan bilimsel toplantılarda ise performans ölçümü ve yönetimi, modernleşme ve değişim, Eyönetim, bölgesel idareler ve yönetim, yeniden yapılanma, hesap verme sorumluluğu, kamu kesiminin küçülmesi, küreselleşme, E-devlet uygulamaları, yerel yönetimler, kamu yönetiminde reform, özelleştirme gibi Yeni Kamu İşletmeciliğinin kavramları araştırma konusu yapılmıştır. Yönetim bilimleri ifadesinin yer aldığı 1953 ve 1985 tarihli bilimsel toplantıların konusu, yönetsel sorunlar, kamu yönetimi enstitüsünün kurulması, kurumsallaşma, yönetim biliminin uygulamaya yansıması, kamu yönetimi disiplininde yöntem sorunları iken; 2000’li yıllarda düzenlenen diğer toplantıların konusu, organizasyon, pazarlama, insan kaynakları gibi işletme yönetimi alanı kapsamındadır. KY alanında 1953 yılında başlayan, 1990’larla birlikte artarak devam eden, sürekli/düzenli bir şekilde gerçekleştirilen hatta kurumsallaştığı da belirtilen KAYFOR ve KAYSEM gibi bilimsel toplantılara rağmen, düzenlenen bilimsel toplantıların dökümünün yer aldığı bir kaynağın ya da takibinin 152  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi yapılacağı “kamu yönetimi toplantıları” özelinde ortak bir iletişim ağının bulunmaması; oturum ya da konu başlıkları göz önüne alındığında alanda disiplin ve yöntem tartışmalarının yok denecek kadar az olması, bilimsel toplantılar açısından bir eksiklik olarak ifade edilebilir. Bu eksikliklerin giderilebilmesi adına, Türkiye’de disiplinin kuruluşundan itibaren KY toplantılarının dökümünün oluşturulması ve bu dökümün basılı hale getirilerek güncel tutulması; kurumsallaşan ve kurumsallaşma yolunda olan toplantıların arşivinin oluşturulması ve ortak bir iletişim ağı üzerinden erişime açılması; son olarak yapılacak olan KY toplantılarının ortak iletişim ağı üzerinden duyurusunun ve takibinin yapılabilmesi, duyuru ve takip konusunun işlerliği açısından ise Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi ile Kamu Yönetimi bölümlerinde kadrosu bulunan tüm akademik personelin iletişim ağında kaydının sağlanması ve doğrudan bilgilendirme şeklinde bir sistemin oluşturulması önemli birer adım olacaktır. Kaynakça Amme İdaresi Dergisi, C. 1 - C. 53 arası sayılar, 1968-2020. Atauz, Sevil, Türkiye’de Sosyal Bilim Araştırmalarının Gelişimi, Türk Sosyal Bilimler Derneği Yayınları, Ankara, 1986. Berg, Bruce L., Howard Lune, Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (Çev. Asım Arı), Eğitim Yayınevi, Konya, 2019. Göçoğlu, Volkan, Alper Turna, Kemal Öktem, “Türkiye’de Bilimsel Toplantıların Organize Edilmesi: TÜBİTAK Üzerine Bir Örgüt Geliştirme Önerisi”, Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 2016, C. 4, S. 1, s. 1-31. Kamu Etiği Sempozyum Bildirileri Cilt 1-2 (Der. Kamil Ufuk Bilgin, Aslı Akay), TODAİE Yayınları, Ankara, 2009. II. Kamu Etiği Seçilmiş Kongre Bildirileri (Der. Feyzi Uluğ, Kıvılcım Akkoyunlu Ertan, Hande Özgen), TODAİE Yayınları, Ankara, 2013. Kamu Yönetimi Disiplini Sempozyum Bildirileri Kitabı Cilt 1, TODAİE Yayınları, Ankara, 1995. KAYSEM-8 Bildiri Kitabı (Ed. Yakup Bulut, Veysel Eren, Sedat Karakaya, Abdullah Aydın), Hatay, 2013. Mıhçıoğlu, Cemal, Türkiye’de Çağdaş Kamu Yönetimi Öğretiminin Başlangıç Yılları, AÜ Siyasal Bilgiler Fakültesi ve Basın – Yayın Yüksekokulu Basımevi, Ankara, 1988. Seçkiner, Ezgi, Mete Yıldız, “Kamu Yönetı̇ mı̇ Alanında Düzenlenen Bı̇ lı̇ msel Toplantıların Gelı̇ şı̇ mı̇ Ve Kurumsallaşması Sürecı̇ : Kamu Yönetı̇ mı̇ Forumu (Kayfor) Örneğı̇ ”, NEÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2012, S. 2, s. 110137. Şeyma Eşki Çaylak  Bilimsel Toplantılar  153 Varol, Murat, “Sözlü Anlatım Türlerı̇ Ve Bı̇ lı̇ msel Araştırma-Sunum Teknı̇ klerı̇ ”, Türk Dili Ders Kitabı (Ed. Mehmet Emin Bars), Sonçağ Akademi Yayınları, Ankara 2019. İnternet Kaynakları https://ammeidaresi.hacibayram.edu.tr https://www.kamuyonetimi.org http://www.kongreler.net/?SyfNmb=1 https://kongreara.com https://www.kongreuzmani.com https://www.bilimsenligi.com https://kelimeler.gen.tr/bilimsel-toplanti-nedir-ne-demek-44095, http://sam.baskent.edu.tr/makaleler/tgencturk/toplantisekilleri.pdf, https://www.turkcebilgi.com/çalıştay, Burcu Özacit  Kamu Politikası: Örgütlenme, Toplantılar ve Alanyazın  155 KAMU POLİTİKASI: ÖRGÜTLENME, TOPLANTILAR VE ALANYAZIN Burcu ÖZACİT* Kamu Politikası Analizi (KPA)1, en genel tanımıyla hükümetlerin yapmayı ya da yapmamayı tercih ettiği şeyler olarak kamu politikalarının betimlenmesi, politikaların arkasında yatan nedenlerin/etkenlerin/gerekçelerin açıklanması ve politikaların ekonomik, toplumsal ve siyasal sonuçlarının değerlendirilmesidir.2 Bu hâliyle kamu politikası analizi, kuram ile uygulamanın iç içe geçtiği, yalnızca akademik örgütlenme ile tanımlı ve sınırlı olmayan bir alandır. Alanın akademi, sivil toplum ve düşünce kuruluşları ile bürokraside somutlaşan yanları vardır. Tüm bu alanları içeren bir döküm, bu alandaki birikime, faaliyetlere, bu üç düzlemin birbirleriyle ilişkine ve alanın akademide, düşünce kuruluşlarında ve bürokraside gördüğü işlev(ler)e ilişkin kapsamlı bir değerlendirme yapma imkânı verir. Bununla birlikte bütünün parçalarına yönelik bir çalışma da kuşkusuz döküm işine katkı sağlar. İşte bu çalışma, kamu politikası analizinin akademi3 ayağına ilişkin bir fotoğraf çekmeyi hedeflemektedir. Bir çalışma alanının, entelektüel ve akademik birikimi ile alana ilişkin kurumsal gelişmelerini takip etmenin ve incelemenin pek çok yolu vardır. O alanın, üniversite örgütlenmesi içindeki genel görünümü ve kapladığı hacim, akademik kadrolar, alanda ve alan üzerine çalışan araştırmacılar, lisans ve lisansüstü programlar, bu programlardaki dersler, alanın ders kitapları, makaleler, alana özgü süreli yayınlar, alan ile ilgili çalışmaların yayınlandığı ve * 1 2 3 Arş. Gör., Burcu Özacit, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yönetim Bilimleri Anabilim Dalı, ORCID: 0000-0002-9812-0531, bolgun@ankara.edu.tr Çalışmada kamu politikası, bir disiplin, çalışma alanı ya da akademik örgütlenme birimi olma yönlerine vurguyla –baş harfleri büyük- Kamu Politikası Analizi/ Kamu Politikası; devlet faaliyetleri anlamını da içerdiği durumlarda kamu politikası biçiminde kullanılmıştır. Kamu Politikası Analizi, Kamu Politikası ya da Kamu Politikaları aynı anda ve birbirlerinin yerine kullanılmıştır. Bu ifadeler herhangi bir epistemolojik duruşa gönderme yapmamaktadır. Thomas Dye, Understanding Public Policy (13. Edition), Pearson Education, Inc., 2011, s. 3-4. Üniversite çatısı altında farklı statülere sahip (doğrudan üniversiteye bağlı; düşünce veya sivil toplum kuruluşu destekli ve/veya ortaklı ve/veya işbirlikli) politika araştırma merkezlerinin ve politika forumlarının yayın ve faaliyetleri kapsam dışındadır. 156  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi üretildiği mecralar ile bilimsel toplantılar bu birikime ilişkin odaklanılacak yerler arasındadır. Bu çalışma, Türkiye’de Kamu Politikası Analizinin mevcut görünümüne ilişkin (1) Türkiye’de üniversite örgütlenmesi içinde Kamu Politikası eğitimöğretimi; (2) Türk araştırmacılar tarafından yazılmış kamu politikası başlıklı kitaplar ile çeviri kitaplar (3) Kamu Politikası alanındaki bilimsel toplantılar ve bildiriler; (4) Kamu Politikası alanındaki makaleler ve alan ile ilgili ulusal hakemli dergiler üzerinden bir envanter çıkarmayı hedeflemektedir. Çalışma kamu politikası analizinin akademi içindeki farklı bileşenlerine odaklandığı için farklı kaynaklardan, farklı şekillerde veri toplamaya ihtiyaç duymaktadır. Bu bakımdan başlıkların içerdikleri ve dışarıda bıraktıklarına, veri kaynaklarına, zaman dilimine, metoda ve kısıtlara ilişkin ayrı ayrı açıklama yapmak gerekir. (1) numaralı başlıkta mevcut duruma ilişkin bir döküm; (2), (3) ve (4) numaralı başlıkta yalnızca mevcut duruma değil, odaklanılan alanın ve verilerin niteliği gereği daha geniş bir tarihsel döneme yayılan ancak yine an itibariyle bir döküm ve inceleme yapılmıştır. Dört başlığa ilişkin tüm veriler ise Ekim 2020- Ocak 2021 tarihleri arasında toplanmıştır. (1) numaralı başlığın odaklandığı alan, Kamu Politikası disiplininin Türkiye’de kurumsal karşılığı, Siyaset Bilimi ile Kamu Yönetimi Programlarında bir anabilim dalı olan Kamu Politikası/Kamu Politikaları Anabilim Dalı örgütlenmesidir. İnceleme nesnesi ya da konusu “politika” olan diğer bilim alanı ve anabilim dalı örgütlenmeleri kapsam dışındadır. Anabilim dalı örgütlenmelerine ve anabilim dalındaki öğretim üyelerine ilişkin verilere Yükseköğretim Bilgi Yönetim Sistemi, Yükseköğretim Akademik Arama (YÖKAKADEMİK) veri tabanı ve ilgili üniversitelerin web sayfalarından ulaşılmıştır. Lisans ve lisansüstü programlardaki derslere ilişkin veriler aynı tarihler arasında Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi ile Kamu Yönetimi Programları bulunan üniversitelerin web sayfalarında yer alan Bologna Bilgi Paketleri, Müfredat Bilgi Paketleri ve Ders Kataloglarından toplanmıştır. (2) numaralı başlıkta yer alan kitap listesi, kütüphane katalog taramaları, Kamu Politikaları Analizi Çalışma Grubunun web sayfası ile lisans ve lisansüstü programlarda okutulan Kamu Politikası başlıklı derslerin izlenceleri incelenerek hazırlanmıştır. (3) numaralı başlığa ilişkin veriler, Kamu Politikaları Analizi Çalışma Grubunun web sayfasından, yayımlanmış bildiri kitapçıklarından ve yayınlanmış/yayınlanmamış bildirilerden toplanmıştır. (4) numaralı başlığa ilişkin verilerin kaynağı TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin veri tabanıdır. TR Dizin veri tabanında yer almayan makale ve dergiler kapsam dışıdır. Bu veri tabanlarından veri toplanma şekli ve bu verilerin nasıl kullanılabilir hâle getirildiği konu bütünlüğü açısından ilgili kısımda yer almaktadır. Burcu Özacit  Kamu Politikası: Örgütlenme, Toplantılar ve Alanyazın  157 Yukarıdaki başlıklara ilişkin bir döküm yaparken karşılaşılan bazı kısıtlar vardır. Hangi derslerin, Kamu Politikası dersi; hangi kitapların, Kamu Politikası kitabı; hangi makalelerin Kamu Politikası makalesi olarak kabul edileceğini ve hangilerinin dışarıda bırakılacağını/bırakılması gerektiğini gösteren önceden çizilmiş bir yol yoktur. Şüphesiz, bu alanda çalışan bir araştırmacı, Kamu Politikası dersi, kitabı ya da makalesi gördüğünde tanıyabilecek, bunları ayırt edebilecek durumdadır ancak ortada bir ders, kitap, makale yokken çalışmaları tespit etmeye, genelleyebilmeye ve tanımlayabilmeye yönelik “kriterler” geliştirmekte zorlanacaktır. Bu zorluğun bir nedeni Kamu Politikasının, hâli hazırda uzun yıllardır kamusal politikaları kendisine inceleme konusu yapan siyaset bilimi, iktisat, tarım ekonomisi, maliye, eğitim bilimleri, sosyal hizmet, uluslararası ilişkiler gibi disiplinlerin yanına yakın zamanda eklenmesi ve bir yandan da bu alanlardan yaklaşım ve yöntem bakımından ayrı olma iddiasıyla kurumsallaşmaya çalışmasıdır. Soru basit görünmekle birlikte, başlangıç zihniyle düşünmeyi ve sorgulamayı gerektirmektedir. Hangi kamu politikası dersinin, kitabının, makalesinin Kamu Politikası kapsamında olduğunu, hangisinin –örneğin- tarım ekonomisi, iktisat ya da sağlık politikası disiplinleri kapsamında olduğuna nasıl karar verilir? Bu konudaki yöntemsel, kuramsal ve disipliner ayırt ediciler nelerdir ya da var mıdır? İlk olarak, disipliner ayrımlar ve çalışmaların, üniversitelerde bölüm/anabilim dalı örgütlenmeleri ve akademik kadrolar üzerinden takip edilebileceği söylenebilir. Buradan hareket edilirse kadrosu Kamu Politikası Anabilim Dallarında bulunan ya da bilim alanı Kamu Politikası olan araştırmacılara –ki Üniversiteler Arası Kurul, Kamu Politikasını, bilim alanı ya da anahtar kelime olarak tanımlanmamıştır- ait ders, kitap ve makaleler Kamu Politikası kapsamındadır denir. Bununla birlikte ilk olarak, disiplinlerin örgütsel ve kurumsal ayrımlarının, gerçek ayrımlar olup olmadığı, öyle ise çalışmaları sınıflandırmak için bu ayrımların yeterli olup olmadığı tartışmaya daima açıktır. İkinci olarak, bir çalışma zorunlu olarak tek bir disiplinin kapsamında mıdır? sorusu gündeme gelir. Bu soru, çok-yöntemli ve doğası gereği çok-disiplinli Kamu Politikası için özel öneme sahiptir. Bu bakımdan disipliner aidiyetler ve bunların örgütsel yansımaları olarak bölüm örgütlenmeleri Kamu Politikasının sınırlarını anlamada tek ölçüt olamaz. Son olarak, örgütlenme/kurumsal ayrımlar/ kadro bilgileri dikkate alarak yapılacak bir döküm ve incelemenin Türkiye özelinde ayrı bir sorunu daha vardır. Türkiye’de Kamu Politikası alanının kurumsal düzlemde yaygınlaşması, kamu politikası çalışmaları ve araştırmalarının yaygınlaşmasından daha yavaş olduğundan, yalnızca kurumsal düzlem üzerinden yapılacak herhangi bir değerlendirme bu alandaki araştırmaların nicelik ve niteliğini tamamıyla yansıtamayacaktır. 158  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi İkinci bir yol, ders-kitap-makaleleri, Kamu Politikasında Analizinde kullanılan kuram-yöntem-yaklaşım-çerçevelere oturup oturmadığına bakarak seçmek-elemektir. Bu yol ilk bakışta oldukça işlevsel görünmektedir. Ancak kamu politikası öğretimindeki yaygınlaşmada öncül dinamiğin, aktarma4 olduğu düşünüldüğünde bu tür bir seçme-eleme, belli tarihsel-toplumsal gerçeklere göre üretilen kuram, yaklaşım veya yöntemleri kullanmayan politika çalışmalarını, Kamu Politikası olarak değerlendirmeme riski doğurur ya da daha net bir ifadeyle bu durumda yalnızca belli kuram-yöntem-yaklaşımı benimseyen çalışmalar Kamu Politikası kapsamında kabul edilebilir. Bu durum, çalışma alanının, doğduğu ülke dışında kendine ait bir dinamik ve yaklaşım geliştirememesine, köken-bağımlı kalmasına ve ayrı bir dinamik geliştirdiyse bu dinamiğin tespit edilememesine yol açabilir. Üçüncü yol, ilk iki yolu uzlaştırmak, tek tek daha derinlemesine incelemeler yaparak ilerlemek olur. Makalelerin tespitine ilişkin özel bir yol, alana özgü dergilerin incelenmesidir. Bu tür bir çalışma daha kapsayıcı olur ve yukarıda sıralanan riskleri, araştırmacının omuzlarından alarak alana özgü dergiye yükler. Ancak bu dergilerde yayımlanmamış Kamu Politikası çalışmalarının dışarıda bırakılması riski de bulunur. Ayrıca alana özgü bir derginin yokluğu durumunda sorun çözülmüş sayılmaz. Yukarıda sıralanan bu kısıtlar, (2), (4) ve kısmen (1) numaralı başlıkları yakından ilgilendirmektedir. Başlıklar özelinde bu kısıtların nasıl aşılmaya çalışıldığına ve listelemelerde izlenen metoda ilişkin detaylı açıklama, konu bütünlüğü açısından ilgili bölümlerde ele alınmaktadır. 5 1. Türk Üniversite Örgütlenmesi İçinde Politika ve Kamu Politikası Türkiye’de inceleme nesnesi ya da konusu olarak politika, farklı bilim alanlarının kapsamına girmektedir6. Yüksek Öğretim Bilgi Sistemi üzerinden Anabilim Dalı 4 5 6 Mete Yıldız, Mehmet Akif Demircioğlu, Cenay Babaoğlu, “Teaching Public Policy to Undergraduate Students: Issues, Experiences, and Lessons in Turkey”, Journal of Public Affars Education, 2011, C. 17, S. 3, s. 352-354 Türkiye’de üniversite örgütlenmesinin yasal dayanakları ve genel görünümü için bkz. bu kitaptaki ilk bölüm: Vahide Feyza Urhan, Murat Yılmaz, “Akademik Örgütlenme ve Personel Yapısı”, 2021. İnceleme nesnesi ya da konusu “politika” olan bilim alanlarını, genel olarak anabilim dalları adlandırmaları üzerinden tespit etmek mümkündür. Bununla birlikte bilim alanlarını, anabilim dalı adlandırmaları üzerinden tespit etmeye çalışmanın resmin ancak bir bölümünü yansıttığı söylenebilir. Çünkü bilim alanları, örgütlenme adlarına her zaman yansımamaktadır. Örnekle açıklamak gerekirse, Dış politika analizleri, uluslararası ilişkiler alanının ana konularından birisidir ve süreli yayınlarda bu analizler geniş yer kaplamaktadır. Ancak bu şekilde Burcu Özacit  Kamu Politikası: Örgütlenme, Toplantılar ve Alanyazın  159 İsmine Göre bir tarama yapıldığında adında politika kavramı geçen 60 farklı anabilim dalı ile karşılaşılmaktadır. Bu anabilim dalı listesi, hem lisans düzeyinde hem de lisansüstü düzeyde örgütlenmiş anabilim dalı ve/veya program listesidir ve Tablo 1’den izleneceği üzere politika ile ilgili programlar, Avrupa Birliği’nin Sosyal Politikalarından, Yüksek Öğretim Yönetimi ve Politikası Programlarına uzanmakta; kent, çevre ve yerel yönetim politikaları, sosyal politika, deniz politikası, tarım politikası, sağlık politikası, göç politikaları, iktisat politikaları, tütüncülük politikaları gibi kamusal politika alanlarında çeşitlenmektedir. Tablo 1. Adında “Politika” Olan Anabilim Dalları Listesi Anabilim Dalı Adı Avrupa Birliği’nin Sosyal Politikaları Kent, Çevre ve Yerel Yönetim Politikaları Sosyal Politika Bağışıklama Politikaları Kent ve Çevre Politikası Sosyal Politika ve Çalışma İlişkileri Bilim ve Teknoloji Politikası Çalışmaları Kentleşme ve Konut Politikası Sosyal Politika ve Çalışma Yönetimi Deniz Politikaları ve Yönetimi Kentsel Politika Planlaması ve Yerel Yönetimler Sosyal Politika ve Sosyal Çalışma Deniz Politikası Kültür Politikası ve Sanat Yönetimi Sosyal Politika ve Sosyal Güvenlik Denizcilik Ekonomisi ve Politikaları Küresel Sağlık ve Sağlık Politikaları Sosyal Politika ve Sosyal Güvenlik Hukuku Eğitim Liderliği ve Politika Çalışmaları Ormancılık Politikası Sosyal Politika ve Sosyal Hizmetler Eğitimin Yönetimi ve Politikası Ormancılık Politikası ve Yönetimi Su Politikaları ve Güvenliği örgütlenmiş bir anabilim dalının bulunmaması durumunda uluslararası ilişkiler, inceleme nesnesi ya da konusu politika olan bilim alanları listesine giremeyecektir. (Türkiye’de bu çalışma kapsamına girmiş bir adet Uluslararası İlişkiler ve Politika ABD bulunmaktadır). Benzer biçimde, kamusal politikalar siyaset biliminin ana çalışma konularından birisidir ancak bu durum alanın adlandırmasına doğrudan yansımamaktadır. Her ne kadar siyaset bilimi yanında politika bilimi kullanımda olsa da, buradaki “politika” ifadesinin, “policy” kavramının değil, “politcs” kavramının karşılığı olduğu kabul edilmektedir. Anabilimdalı adlarına bakmanın yeterli olmadığı söylenebilirse de, bu yolun üniversiter örgütlenme içinde anabilim dalı örgütlenmesi temelinde bir döküm için geçer yol olduğunu kabul etmek gerekir. 160  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Enerji Politikaları ve Hukuku Politika ve Ekonomi Tarım Politikası Fikri Mülkiyet Hakları, Teknoloji Politikaları ve İnovasyon Yönetimi Politika ve Strateji Çalışmaları Tarım Politikası ve Yayım Gelirler Politikası Politika ve Uluslararası Çalışmalar Teknoloji Politikaları ve İnovasyon Yönetimi Genel İktisat Politikası Sağlık Ekonomisi ve Politikası Toplumsal Gelişme ve Sosyal Politika Göç Politikaları ve Araştırma Sağlık, Gıda Güvenliği ve İlgili Politikalar Tütüncülük Politikası Hava-Uzay Politikaları ve Hukuku Sağlık Politikaları Uluslararası Ekonomi Politikası İktisadi ve Sosyal Politika Sağlık Politikaları ve Yönetimi Uluslararası Hava-Uzay Politikaları ve Hukuku İktisat Politikası Sağlık Politikası, Ekonomisi ve Yönetimi Uluslararası İlişkiler ve Politika İktisat Teorisi ve Politikaları Sağlık Politikası ve Planlaması Uluslararası Ticaret Politikası İşletme Politikaları ve Stratejileri Sanat Politikaları ve İşletmeciliği Uygulamalı İktisat Politikası Kamu Politikaları Sanayi Politikaları ve Teknoloji Yönetimi Yerel Yönetimler, Kent ve Çevre Politikaları Kamu Politikaları ve İşletmeciliği Sosyal Hizmet Politikaları ve Uygulamaları Yükseköğretim Yönetimi ve Politikası Tablo 1’deki liste “politika” ile ilgili farklı fakülte ve enstitü düzeyinde yer alan anabilim dalları ve lisansüstü programlara ilişkin bir fikir vermek bakımından kapsayıcıdır. Yalnızca lisans düzeyinde, “politika”nın inceleme nesnesi ya da konusu edildiği bilim alanlarına ilişkin daha detaylı bir resim sunmak için yapılan taramada, üniversite, fakülte, bölüm ve anabilim dalı bazında toplam 178 kayıtta7 “politika”ya ulaşılmaktadır. 99 farklı devlet üniversitesinde, bu üniversitelerdeki 12 farklı fakülte, 14 farklı bölüm ve 26 7 Yüksek Öğretim Bilgi Sisteminde Bölüm/Anabilim Dalı Bazında Öğretim Elemanı Sayıları filtresi yapılan tarama sonucudur. Bu tarama sonuçları yalnızca devlet üniversitelerine ilişkin kayıtları içermektedir. Burcu Özacit  Kamu Politikası: Örgütlenme, Toplantılar ve Alanyazın  161 farklı anabilim dalında8 inceleme nesnesi ve ya konusu olarak “politika” ile karşılaşılmaktadır. Tablo 2. Adında “Politika” Olan Anabilim Dallarının Fakülte ve Bölümlere Göre Dağılımı Anabilim Dalı Adı Bölümler Fakülte Ekonomi İktisat Ekonomi ve Finans Yönetim Bilimleri İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi (İİBF) Siyasal Bilgiler Fakültesi İşletme Fakültesi İktisat Fakültesi İktisadi İdari ve Sosyal Bilimler Fakültesi İşletme Fakültesi Sağlık Politikaları Sağlık Ekonomisi ve Politikaları Sağlık Ekonomisi ve Politikası Sağlık Politikaları ve Ekonomisi Sağlık Politikaları ve Sağlık Ekonomisi Sağlık Politikası ve Ekonomisi Sağlık Politikası ve Planlanması Sağlık Politikası ve Sağlık Ekonomisi Sağlık Yönetimi İİBF İşletme Fakültesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Tarım Politikası Tarım Politikası ve Yayım Tarım Ekonomisi Ziraat Fakültesi Sosyal Hizmet İİBF Edebiyat Fakültesi Sağlık Bilimleri Fakültesi İktisat Politikası İktisat Teorisi ve Politikası Toplumsal Gelişme ve Sosyal Politika 8 Bu 26 anabilim dallarından bazıları, aynı bölüm içinde farklı ad kombinasyonları ile örgütlenmiştir, bu anabilim dalları ayrı ayrı sayılmak yerine bir anabilim dalı ismi ileifade edilirse 13 anabilim dalından bahsetmek mümkün hâle gelmektedir. Örneğin, İktisat Bölümlerindeki İktisat Politikası ile İktisat Teorisi ve Politikası, İktisat Politikası olarak ya da Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimindeki Kamu Politikası ile Kamu Politikaları iki ayrı kalem yerine Kamu Politikası olarak listelenebilir. Tablo 3’de bu listeleme yöntemi tercih edilmiştir. Tek kalem olarak yazılan diğer anabilim dalları için bkz. Tablo 3 içindeki dipnotlar 9-15. İsimlendirmelerin farklı olması nedeniyle anabilim dallarının farklılaşacağı iddia edilirse 13 farklı anabilim dalı sayısını 26’ya yükseltmek gerekecektir. 162  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Sosyal Politika Sosyal Politika ve Sosyal Güvenlik Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri İİBF Kamu Politikaları Kamu Politikası Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi İİBF Siyasal Bilgiler Fakültesi Ormancılık Politikası Orman Mühendisliği Orman Fakültesi Kent, Çevre ve Yerel Yönetim Politikaları Yerel Yönetimler, Kent ve Çevre Politikaları Kamu Yönetimi Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi İİBF Siyasal Bilgiler Fakültesi Denizcilik Ekonomisi ve Politikaları Denizcilik İşletmeleri Yönetimi Denizcilik Fakültesi Deniz Bilimleri Fakültesi Uluslararası Ticaret Politikası Uluslararası İşletmecilik ve Ticaret İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Politika ve Ekonomi Politika ve Ekonomi Siyasal Bilgiler Fakültesi Sosyal Hizmet Politikası ve Uygulamaları Sosyal Hizmet İİBF Uluslararası İlişkiler ve Politika Uluslararası İlişkiler Siyasal Bilgiler Fakültesi Tablo 2’de listelenen, adında “politika” olan ve kendisine kadro ihdas edilmiş 26 anabilim dalı, üniversitelerin Yönetim Bilimleri, İktisadi ve İdari Bilimler, İktisadi İdari ve Sosyal Bilimler, Siyasal Bilgiler, İşletme, İktisat, Sağlık Bilimleri, Edebiyat, Deniz Bilimleri, Denizcilik Orman ve Ziraat Fakültelerinde; Ekonomi, İktisat, Ekonomi ve Finans, Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri, Sağlık Yönetimi, Sosyal Hizmet, Kamu Yönetimi, Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi, Uluslararası Ticaret, Politika ve Ekonomi, Uluslararası İlişkiler, Orman Mühendisliği, Tarım Ekonomisi, Denizcilik İşletmeciliği bölümlerine yayılmış olarak örgütlenmiştir. Burcu Özacit  Kamu Politikası: Örgütlenme, Toplantılar ve Alanyazın  163 Tablo 3. Lisans Düzeyinde Adında “Politika” Bulunan Anabilim Dallarının Listesi ve Sayıları Anabilim Dalı Adı Sayı İktisat Politikası Anabilim Dalı9 Sağlık Politikaları Anabilim 103 Dalı10 Tarım Politikası ve Yayım Anabilim 20 Dalı11 20 Toplumsal Gelişme ve Sosyal Politika Anabilim Dalı 8 Sosyal Politika Anabilim Dalı12 6 Kamu Politikaları Anabilim Dalı13 Ormancılık Politikası Anabilim 5 Dalı14 Kent, Çevre ve Yerel Yönetim Politikaları Anabilim 4 Dalı15 4 Denizcilik Ekonomisi Ve Politikaları Anabilim Dalı 3 Uluslararası Ticaret Politikası Anabilim Dalı 2 Politika ve Ekonomi Anabilim Dalı 1 Sosyal Hizmet Politikası ve Uygulamaları Anabilim Dalı 1 Uluslararası İlişkiler ve Politika Anabilim Dalı 1 Genel Toplam 178 Türkiye’de “politika” alanında örgütlenmiş en yaygın 3 anabilim dalı sırasıyla; İktisat Politikası, Sağlık Politikaları ve Tarım Politikası Anabilim 9 İktisat Politikası ile birlikte İktisat Teorisi ve Politikası Anabilim Dalını temsil eder. 10 Sağlık Politikası ile birlikte Sağlık Ekonomisi ve Politikaları; Sağlık Ekonomisi ve Politikası; Sağlık Politikaları ve Ekonomisi; Sağlık Politikaları ve Sağlık Ekonomisi; Sağlık Politikası ve Ekonomisi; Sağlık Politikası ve Planlanması; Sağlık Politikası ve Sağlık Ekonomisi Anabilim Dallarını temsil eder. 11 Tarım Politikası ve Yayım ile birlikte Tarım Politikası Anabilim Dalını da temsil eder. 20 Anabilim Dalının 19’u Tarım Politikası ve Yayım Anabilim Dalı, 1’i Tarım Politikası adıyla örgütlenmiştir. 12 Sosyal Politika ile birlikte Sosyal Politika ve Sosyal Güvenlik Anabilim Dalını da kapsamaktadır. 13 Kamu Politikaları ile birlikte Kamu Politikası Anabilim Dallarını temsil eder. 14 Ormancılık Politikası ile birlikte Ormancılık Politikası ve Yönetimi Anabilim Dallarını temsil eder. 15 Kent, Çevre ve Yerel Yönetim Politikaları ile birlikte Yerel Yönetimler, Kent ve Çevre Politikaları Anabilim Dalını temsil eder. 164  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Dallarıdır. Tarama sonucu ulaşılan 178 kaydın 103’ü İktisat Politikası, 20’si Sağlık Politikaları ve yine 20’si Tarım Politikası Anabilim Dallarına aittir. İktisadi ve İdari Bilimler Fakülteleri ile Siyasal Bilgiler Fakültelerinde, Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümleri bünyesinde örgütlenen Kamu Politikaları/ Kamu Politikası Anabilim Dalları ise yaygınlık bakımından tüm politika konulu anabilim dalları arasında 6. sıradadır ve bu anabilim dalının çalışmada yer alan tüm politika başlıklı anabilim dalları içindeki oranı % 2.8’dir. 1.1. Lisans Düzeyinde Kamu Politikası/ Kamu Politikaları Anabilim Dalları ve Öğretim Elemanı Sayıları Türkiye’de Tablo 4’te adları yazılı yedi üniversitede16 tamamı Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümleri bünyesinde Kamu Politikası veya Kamu Politikaları Anabilim Dalı bulunmaktadır. Tablo 4. Kamu Politikası/Kamu Politikaları Anabilim Dalları Listesi Üniversite Adı Üni. Türü Fakülte Adı Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Devlet İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi SBKY Kamu Politikaları Düzce Üniversitesi Devlet Akçakoca Bey Siyasal Bilgiler Fakültesi SBKY Kamu Politikası Erzurum Teknik Üniversitesi Devlet İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi SBKY Kamu Politikaları Hacettepe Üniversitesi Devlet İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi SBKY Kamu Politikaları İstanbul Medeniyet Üniversitesi Devlet Siyasal Bilgiler Fakültesi SBKY Kamu Politikaları Bölüm Adı Anabilim Dalı Adı 16 Tablo 5’de 5 Kamu Politikası/Politikaları Anabilim Dalı olduğu bilgisi yer almaktadır. Kamu Politikası / Politikaları Anabilim Dalları listesine Yüksek Öğretim Bilgi Yönetim Sistemi’nden erişilmiştir https://istatistik.yok.gov.tr/ (01.11.2020). Yüksek Öğretim Bilgi Yönetim Sistemi’nde yer almayan ancak Türkiye’de Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümlerinin web sayfaları incelenerek Kamu Politikaları Anabilim Dallarına, Kamu Politikası Derslerine ilişkin veri toplanırken fark edilen, bölüm web sayfalarında Kamu Politikası/Politikaları Anabilim Dalları yer alan Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi ile Erzurum Teknik Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümlerinde yer alan Kamu Politikaları Anabilim Dalları da listeye eklenmiştir. Bu anabilim dallarında herhangi bir öğretim elemanı bulunmadığı için bu iki anabilim dalı Tablo 5’de yer almamıştır. Erzurum Teknik Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü ise pasif durumdadır (bkz. Vahide Feyza Urhan, Murat Yılmaz, Akademik Örgütlenme ve Personel Yapısı, 2021.) Burcu Özacit  Kamu Politikası: Örgütlenme, Toplantılar ve Alanyazın  165 Marmara Üniversitesi Devlet Siyasal Bilgiler Fakültesi SBKY Kamu Politikası Selçuk Üniversitesi Devlet İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi SBKY Kamu Politikaları Tablo 5’de üniversite, fakülte ve bölüm bilgileri yer alan Kamu Politikası/ Kamu Politikaları Anabilim Dallarında kadrosu bulunan öğretim elemanı sayısı toplam 12’dir. Bu anabilim dalındaki öğretim elemanlarının, “Kamu Yönetimi” ile “Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi” programlarında görev yapan tüm öğretim elemanları (1490) içindeki oranı %0.8’dir. Tablo 5. Kamu Politikası/Kamu Politikaları Anabilim Dalları Öğretim Elemanı Sayıları Birim Adı Dr. Öğr. Üni. Prof. Doç. Türü Öğr.Üy. Gör. Arş. Gör. Düzce Üniversitesi Akçakoca Bey SBF/ SBKY Kamu Politikası Anabilim Dalı Devlet 0 0 1 0 0 Hacettepe Üniversitesi / İİBF/ SBKY Kamu Politikaları Anabilim Dalı Devlet 2 0 1 0 1 Devlet 0 0 0 0 1 Devlet 2 1 1 0 1 Devlet 0 1 0 0 0 4 2 3 0 3 İstanbul Medeniyet Üniversitesi / SBF / SBKY Kamu Politikaları Anabilim Dalı17 Marmara Üniversitesi /SBF /SBKY Kamu Politikası Anabilim Dalı Selçuk Üniversitesi /İİBF/ SBKY Kamu Politikaları Anabilim Dalı18 Toplam 17 Yükseköğretim Bilgi Yönetim Sistemi üzerinden erişilen verilere göre İstanbul Medeniyet Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Programı’nda Kamu Politikaları Anabilim Dalı ve bu anabilim dalında 1 (bir) araştırma görevlisi bulunmaktadır. Ancak ilgili bölümün web sitesinde bu anabilim dalına ilişkin herhangi bir veriye ve kadro bilgisine rastlanmamaktadır. 18 Yükseköğretim Bilgi Yönetim Sistemi üzerinden erişilen verilere göre Selçuk Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Programı’nda Kamı Politikaları Anabilim Dalı ve bu anabilim dalında 1 (bir) doçent bulunmaktadır. Ancak ilgili programın web sitesinde bölümün Siyaset ve Sosyal Bilimler, Yönetim Bilimleri, Kentleşme ve Çevre ile Hukuk Bilimleri olmak üzere 4 (dört) anabilim dalından oluştuğu bilgisine yer verilmekte, anabilim dalına ilişkin herhangi bir veriye ve kadro bilgisine rastlanmamaktadır. 166  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Türkiye genelinde 5 Anabilim Dalında toplam 12 öğretim elemanı bulunmaktadır. Öğretim elemanlarının 4’ü profesör, 2’si doçent, 3’ü doktor öğretim üyesi ve 3’ü araştırma görevlisidir. YÖKAKADEMİK veri tabanında akademisyenlerin “temel alan” ve “bilim alanı” bilgilerine ulaşmak mümkündür. Sistemde Eğitim Bilimleri ve Öğretmen Yetiştirme; Fen Bilimleri ve Matematik; Filoloji; Güzel Sanatlar; Hukuk; İlahiyat; Mimarlık, Planlama, Tasarım; Mühendislik; Sağlık Bilimleri; Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler; Spor Bilimleri; Ziraat ve Orman ve Su Ürünleri olmak üzere 12 temel alan ve her bir temel alan altında ise sayıları ve adları farklılaşmak üzere bilim alanları bulunmaktadır. Üniversitelerarası Kurul, Kamu Politikası, Kamu Politikaları, Kamu Politikası Analizi veya Siyasa’yı ayrı bir bilim alanı olarak veya anahtar kelime olarak belirlememiştir.19 Kamu Politikası ayrı bir bilim alanı olarak tanımlanmadığı için, bu alandaki araştırmacıların temel alan ve bilim alanları, Türkiye’de alanın bilim alanı bakımından kökenine/kaynağına ilişkin ipucu vermektedir. Kamu Politikaları kürsülerinde görev yapan 12 öğretim elemanının tamamı, Sosyal, Beşeri ve İdari Bilim temel alanı içinde; öğretim elemanlarından 5’i Kamu Yönetimi, 2’si Siyaset Bilimi, 2’si Maliye, 1’i Siyasal Düşünceler, 1’i Makro İktisat bilim alanı içinde yer almaktadır. KP Anabilim Dallarında kadrosu bulunan öğretim elemanlarının neredeyse yarısının (5/12), bilim alanı bakımından Kamu Yönetimi kökenli olduğu anlaşılmaktadır. Bununla birlikte Marmara Üniversitesi KPAD, araştırmacı kompozisyonu bakımından bu eğilimin tamamen dışında kalmaktadır. Marmara Üniversitesi’ndeki KPAD’da bulunan 5 öğretim elemanından hiçbiri Kamu Yönetimi bilim alanında değildir. Araştırmacılar, Maliye, İktisat ve Siyaset Bilimi bilim alanları içinde yer almaktadır. 1.2. Lisans Düzeyinde Kamu Politikası Analizi Başlıklı Dersler Anabilim dalı örgütlenmesinin tamamlanmış olması, anabilim dalına ait kadroların bulunması alanın durumuna ilişkin dökümde tek başına belirleyici bir ölçüt değildir. KP anabilim dallarında bulunan öğretim elemanı sayısının yanında, Türkiye’deki SBKY ve KY bölümlerindeki kamu politikası derslerini tespit etmek üniversiter yapı içinde alana ilişkin daha kapsamlı bir değerlendirme imkânı verir.20 19 Politika ifadesini barındıran bilim alanları ise şöyledir: Sosyal Politika, Yerel Yönetimler, Kent ve Çevre Politikaları. Bkz. https://www.uak.gov.tr/Documents/docentlik/2018-ekimdonemi/2018E_BilimAlanlariAnahtarKelimeler_081018.pdf (16.11. 2020). 20 Lisans düzeyinde kamu politikası eğitim-öğretimine ilişkin bir çalışma için bkz M. Yıldız vd., Teaching Public Policy to Undergraduate Students: Issues, Experiences, and Lessons in Burcu Özacit  Kamu Politikası: Örgütlenme, Toplantılar ve Alanyazın  167 Giriş bölümünde, hangi derslerin Kamu Politikası dersi olarak kabul edilmesi gerektiğine dair bir yol belirlemede karşılaşılan sorunlar üzerinde durulmuştu. Kamu Politikası derslerinin tespiti özelinde bu durum, yalnızca “kamu politikası analizi (ve türevleri) başlıklı dersler”in tespit edilmesi yoluyla çözülmüştür. Bu bakımdan “kamu politikası dersleri” yerine “kamu politikası analizi (ve türevleri) başlıklı dersler” adlandırması bilinçlidir. Çünkü ders bilgi paketlerinde yer alan bilgiler, kamu politikası analizi (ve türevleri) başlıklı dersler dışında politika temalı derslerden hangilerinin Kamu Politikası disiplini çerçevesine oturduğunu ve/ veya KP anabilim dalı tarafından verildiğini tespiti etmek için yetersizdir. Yalnızca ders bilgi paketlerinde yer alan verilere dayanarak genelleme yapıp adında politika ifadesi geçen her dersi, Kamu Politikası dersi olarak nitelendirmek de hem Kamu Politikasına hem de diğer bilim alanlarına özgü disipliner bağlamı ve anabilim dalı örgütlenmelerini belirsizleştirir. Benzer biçimde, adında politika ifadesi geçen dersleri, ders sorumlusunun kadrosunun bulunduğu anabilim dalına dayanarak sınıflandırmak ya da nitelendirmek de sorunludur. Ders sorumlusunun kadrosunun bulunduğu anabilim dalının belirleyici olduğu kabul edilirse, kamu politikası disiplini çerçevesine oturan ancak kadrosu bu anabilim dalında ol(a)mayan öğretim üyelerinin bu dersleri kapsam dışında kalacaktır. Ayrıca dersin, Kamu Politikası çerçevesine oturup oturmaması, hangi anabilim dalınca verildiği gibi değişkenler aynı adlı bir dersin kimi zaman Kamu Politikası dersi olarak kabul edilmesi kimi zaman edilmemesi ile sonuçlanacaktır. Bu, Türkiye’deki politika başlıklı derslerinin disipliner ve kuramsal eğilimlerini saptamak bakımından başka bir çalışmanın konusu olabilir. Ancak buradaki öncelikli amaç, kamu politikası derslerinin yaygınlığını saptamaktır ve bu amaçla yalnızca “kamu politikası analizi (ve türevleri) başlıklı dersler listelenmiştir. Politika konulu diğer bütün dersler (Kamu Politikası Anabilim Dalları tarafından verildiği ya da Kamu Politikası Analizi çerçevesine oturduğu bilgisine ulaşılsa bile) listenin dışında bırakılmıştır. Lisans düzeyinde kamu politikası/ kamu politikası analizi/ siyasa başlıklı derslerinin tespit edilebilmesi için Türkiye’de 113 farklı üniversitedeki “aktif” statülü 117 KY veya SBKY bölümünün21 tamamının ders programlarına erişilmeye çalışılmıştır. Aynı bölümün normal öğretim ve ikinci öğretim programları ile farklı dillerdeki (Türkçe, İngilizce, %30 İngilizce, Fransızca) Turkey, 2011. Bu çalışmada, ders izlencelerine erişilebilen 11 kamu politikası dersinin ve 1990’lı yıllarda verilen ilk kamu politikası derslerinin izlencelerinin içerik analizi yapılmıştır. Ayrıca lisans düzeyinde kamu politikası dersi veren ve daha önce ders vermiş olan araştırmacılarla yarı-yapılandırılmış mülâkatlar yoluyla Türkiye’de alanın durumuna, yaygınlaşmasında etkili olan etkenlere ilişkin çıkarımlar yapılmıştır. 21 Liste için bkz. V. F. Urhan, M. Yılmaz, “Akademik Örgütlenme ve Personel Yapısı”, Ankara, 2021. 168  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi programlarının ayrı birimler olarak incelemeye dâhil edilmesiyle kapsam 135 lisans programına çıkmış, 135 lisans programın 120’sinin Bologna Bilgi Paketleri, Müfredat Bilgi Paketleri, Ders Bilgi Paketleri vasıtasıyla ders programlarına ulaşılmıştır. Erişilen ders programlarındaki kamu politikası analizi (ve türevleri) başlıklı dersleri tespit etmek amacıyla ders programları tek tek incelenerek “politika/sı”, “kamu politikası”, “kamu politikası analizi”, “politik analiz”, “siyasal”, “yönelti”, “policy”, “analysis”, “evaluation”, “policy analysis”, “publiques” anahtar kelimeleri ile taranmıştır. Yüksek Öğretim Bilgi Yönetim Sisteminde KPAD örgütlenmesine sahip olduğu anlaşılan SBKY bölümlerinin22 tamamında hem zorunlu hem de seçmeli olmak üzere kamu politikası analizi (ve türevleri) başlıklı dersler bulunmaktadır. Bununla birlikte bahsi geçen dersler, yalnızca bu programlara özgü değildir ve KPAD örgütlenmesinin bulunmadığı veya henüz tamamlanmadığı 115 SBKY ve KY Programının 62’sinde Kamu Politikası Analizi (ve türevleri) başlıklı dersler vardır. KPAD’nın bulunmadığı ve ders programlarına erişilebilen SBKY ve KY lisans programlarında bu derslerin yaygınlık oranı %53.9’dur. Bu derslerin, programlarına erişilebilen tüm SBKY ve KY lisans programları içindeki yaygınlık oranı ise %55’tir. Örgütlenmesinin tamamlandığı KPAD’ın bulunduğu programlar da dâhil olmak üzere incelenen 120 KY ve SBKY programının 37’sinde zorunlu, 30’unda ise seçmeli olmak üzere 67’sinde en az 1 Kamu Politikası Analizi (ve türevleri) başlıklı ders bulunmaktadır; 53’ünde Kamu Politikası Analizi (ve türevleri) başlıklı herhangi bir ders bulunmamaktadır. 67 Programda, 37’si seçmeli ve 42’si zorunlu olmak üzere toplam 79 kamu politikası (ve türevleri) başlıklı ders vardır. Buradan bazı programlarda birden fazla kamu politikası (ve türevleri) dersi olduğu sonucu çıkmaktadır. Tablo 6. SBKY ve KY Lisans Programlarında Kamu Politikası Analizi Başlıklı Dersler ve Sayıları Ders Adı Seçmeli Ders Sayısı Zorunlu Ders Sayısı Toplam Türkçe Dersler Kamu Politikaları 13 10 23 Kamu Politikaları Analizi 2 4 6 22 Tablo 4’te yer alan Erzurum Teknik Üniversitesi İİBF SBKY Bölümü pasif durumda olduğu için bu başlığın kapsamı dâhilinde değildir. Burcu Özacit  Kamu Politikası: Örgütlenme, Toplantılar ve Alanyazın  Kamu Politikaları Analizine Giriş - 2 2 Kamu Politikaları ve Analizi 1 - 1 Kamu Politikalarına Giriş - 1 1 Kamu Politikalarına Giriş - 1 1 Kamu Politikası 7 12 19 Kamu Politikası Analizi 2 - 2 Kamu Politikası ve Analizi 1 - 1 Kamu Politikası ve Siyaset 1 - 1 Kamu Politikası ve Yönetimi - 1 1 Kamu Politikasına Giriş - 1 1 Kamu Politikasında Güncel Gelişmeler 1 - 1 Karşılaştırmalı Kamu Politikaları - 1 1 Karşılaştırmalı Kamu Politikası - 1 1 Kent ve Kamu Politikaları Analizi 1 - 1 Politik Analiz Yöntemleri 2 - 2 Siyasa Yapımı ve Analizi - 1 1 İngilizce Dersler Ethics and Public Policy 1 - 1 Governance and Public Policy - 1 1 Leadership and Public Policy 1 - 1 Policy Analysis I 1 - 1 Policy Analysis II 1 - 1 Policy Implementation and Evaluation 1 - 1 Public Policies 1 2 3 Public Policy 1 1 2 Fransızca Dersler Politiques Publiques - 1 1 Analyse des politiques publiques - 1 1 37 42 79 Genel Toplam 169 170  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi 1.3. Lisansüstü Programlar Belli bir alanda öğrenci yetiştirmenin bir ayağı lisans düzeyinde bölümler ve bölümlerin çekirdeği olan anabilim dalları ise diğer ayağı da lisansüstü eğitim ve öğretim programlarıdır. Özellikle doktora programları belli bir alanda uzmanlaşmayı sağlamaktadır. Kamu politikası açısından lisans ayağı, SBKY ve KY bölümlerindeki diğer anabilim dallarına kıyasla kurumsallaşmaya yakın zamanda başlamıştır. Kamu politikaları lisansüstü eğitim-öğretim ayağında ise ağırlığın henüz sınırlı sayıdaki yüksek lisans programlarında olduğu gözlenmektedir. Türkiye’de kamu politikası lisansüstü programların tamamı tezli ve tezsiz yüksek lisans düzeyindedir. Alanda uzmanlaşmayı ve derinleşmeyi sağlayacak bir doktora programı henüz açılmamıştır. Tablo 7. Türkiye’de Kamu Politikaları Lisansüstü Programları23 24 Üniversite - Enstitü Üni. Türü Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Devlet Kamu Politikaları Tezsiz Yüksek Lisans Programı Bilkent Üniversitesi Vakıf Master of International Affairs and Public Policy (Uluslararası İlişkiler ve Kamu Politikası) Koç Üniversitesi & Strathclyde Üniversitesi (Ortak Program) Vakıf Joint Master’s Program in Applied Public Policy (Uygulamalı Kamu Politikaları Yüksek Lisans Programı) Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Devlet Program Adı Kamu Politikası Tezli Yüksek Lisans Programı Kamu Politikası Tezsiz Yüksek Lisans Programı 23 Lisansüstü programlara ilişkin daha kısa bir liste daha önce şu çalışmada yer almıştır: M. Yıldız, C. Babaoğlu, E. N. Tuğan, “Türkiye'de Kamu Politikaları Öğretiminde Kurumsallaşma Çabaları”, AÜ SBF Dergisi, 2017, C. 72, S. 3, s. 669-688. 24 2020-2021 Eğitim Öğretim Yılı’nda programların öğrenci kabul edip etmediğine/ aktif –pasif olmalarına bakılmaksızın bütün programlar listelenmiştir. Örneğin, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi 2019 Yılı Bilgi Paketi’nde Kamu Politikaları Lisansüstü Programı yer alırken 2020 Yılı Yüksek Lisans ve Doktora Programları Listesinde yer almamaktadır. Bununla birlikte 12.12. 2020 tarihi itibariyle Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü web sayfasında Kamu Politikaları Programı pasif olarak yer almaktadır. İleride tekrar öğrenci alıp alınmayacağına dair bilgi henüz yoktur. Ancak programın geçmiş yıllara ilişkin ders programlarına hâlâ erişilebilmektedir. Programlar incelendiğinde, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Politikaları Tezsiz Yüksek Lisans Programı derslerinin 20142015; 2015-2016; 2016-2017 Eğitim- Öğretim Yıllarında açıldığı görülmektedir. Burcu Özacit  Kamu Politikası: Örgütlenme, Toplantılar ve Alanyazın  171 Kamu Politikası ve İşletmeciliği Tezli Yüksek Lisans Programı Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Devlet Sabancı Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Vakıf Kamu Politikası ve İşletmeciliği İkinci Öğretim Tezsiz Yüksek Lisans Programı Kamu Politikası Tezli Yüksek Lisans Programı (MAPP) 2. Kamu Politikası Başlıklı Kitaplar Giriş bölümünde Türkiye’de hangi kitapların kamu politikası kitapları olarak belirleneceğine dair bazı kısıtlar olduğu belirtilmişti. Adında politika/siyasa/yönelti ifadesi geçen ya da politika konulu bütün kitapların disipline özgü kitaplar olmayacağı açıktır, nitekim önceki başlıkta da görünür hâle getirildiği üzere “kamu politikası” tarım ekonomisinden iktisada, sanat tarihinden maliyeye, denizciliğe farklı disiplinlerin inceleme nesnesi ya da konusudur. Hangi kitapların disipline özgü olduğu, hem alanın doğası gereği hem de alanın Türkiye’de akademik örgütlenme içinde kurumsallaşma ve yaygınlaşma aşamasının başında olmasından ötürü ne yalnızca yazarlarının disipliner ve kurumsal aidiyetleri ne de yalnızca Kamu Politikasına özgü yaklaşım-çerçeve-yöntem kullanıp kullanmadığı gözetilerek belirlenebilir. Ancak bu iki ölçüt birlikte kullanılarak bir liste hazırlanabilir. Bu kısımda, kitapların tespit edilmesi için, lisans ve lisansüstü düzeydeki kamu politikası (ve türevleri) başlıklı derslerden erişilebilen izlenceler, kütüphane ve yayınevi katalogları ve Kamu Politikası alanındaki makalelerin kaynakçaları, politika, yönelti, siyasa, kamu politikası, politika analizi, siyasa, public policy, policy analysis anahtar kelimeleriyle taranmıştır. İkinci olarak başlığında bu ifadelerin yer aldığı kitaplar, ayrı bir çalışma alanı olarak Kamu Politikasından bahsetme ve/veya Kamu Politikasına özgü yaklaşım-çerçeveyöntem içerme ölçütlerine göre incelenmiştir. Böylelikle Türk yazarlara ait kamu politikası (ve türevleri) başlıklı kitaplar25 listesinde ulaşılmıştır.26 25 Listede yer alan kitapların Kamu Politikası Kitabı olduklarına şüphe yoktur. Ancak “Kamu Politikası Kitabı” şeklinde bir adlandırma yine de tercih edilmemektedir. Başlığında bu ifadelerin yer almadığı çalışmaların da olduğu ya da olabileceği ihtimali açık bırakılmak istenmektedir. 26 Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek: Durum Değerlendirmesi başlıklı sempozyumda sunulan bu metnin ilk hâlinde yer almayan bazı kitaplara Doç. Dr. Cenay Babaoğlu dikkat çekmiştir. Katkıları ile kitap listesi genişletilmiştir. 172  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Tablo 8. Kamu Politikası Başlıklı Kitaplar 27 Yıl Kitap Adı Yazar Türkiye’de Yayımlanmış 2008 Kamu Politikası: Kavramlar, Aktörler, Süreç, Modeller, Analiz, Karar Verme Süleyman Demirci & Hasan Hüseyin Çevik 2011 Kamu Politikası Süreci: Teorik Perspektifler, Modeller, Analiz Yöntemleri Alican Kaptı (Der.) 2011 Türkiye’de Kamu Yönetimi ve Kamu Politikaları (*) Filiz Kartal (Der.), 2012 Kamu Politikalarında Dönüşüm Kayfor 2012 Bildiriler Kitabı (*) Bekir Parlak (Yay. Haz.) 2013 Kamu Politikası: Kuram ve Uygulama Mete Yıldız & Zahid Sobacı (Der.) 2015 Public Policy Making in a Globalized World28 (*) Koray Göymen & Robin Lewis (Der.) 2016 Kamu Politikası: Türkiye’de Uyuşturucu ile Mücadelede Uygulanan Politikalar ve Toplumsal Algı Veysel Babahanoğlu & Erhan Örselli 2016 Kamu Politikası Ansiklopedisi Fatma Gül Gedikkaya & Hatice Altunok (Der.) 2018 Kamu Politikası Analizi: Türkiye Uygulamaları Cenay Bababoğlu & Elvettin Akman (Der.) Kamu Politikasına Giriş Fatih Demir 2018 Türkiye’de Kentsel Alan ve Çevre Politikası Analizleri Cenay Bababoğlu & Elvettin Akman (Der.) 2019 Kamu Politikası Elvettim Akman 2020 Türkiye’de Kamu Politikaları: Güncel Konular ve Eğilimler (*) Can Umut Çiner (Der.) 2020 Kamu Yönetimi ve Politikası Fatih Demir 2018 27 2011 tarihli Prof. Dr. Mete Yıldız’ın hazırladığı TÜBA Kamu Politikası Açık Ders Malzemesi, lisans ve lisansüstü kamu politikası başlıklı derslerde kullanılma, kamu politikası ifadesini içerme ve ayrı bir çalışma alanı olarak kamu politikasından bahsetme ve/veya Kamu Politikasına özgü yaklaşım-çerçeve-yöntem içerme ölçütlerine uymakla birlikte, kitap olmaması nedeniyle listede yer almamaktadır. 28 Bu araştırma, üniversite çatısı altında farklı statülere sahip (doğrudan üniversiteye bağlı; düşünce veya sivil toplum kuruluşu destekli ve/veya ortaklı ve/ veya iş birlikli) politika araştırma merkezleri ile politika forumlarının yayın ve faaliyetlerini kapsamamaktadır. Ancak bu kitap, kitap belirlerken dikkat edilen ölçütlere uyduğu için listeden çıkarılmamıştır. Burcu Özacit  Kamu Politikası: Örgütlenme, Toplantılar ve Alanyazın  173 2020 Teknoloji ve Kamu Politikaları Mete Yıldız & Cenay Babaoğlu (Der.) 2021 Kamu Politikası Analizi: Yöntemler ve Teknikler Cenay Babaoğlu & Fırat Harun Yılmaz Türkiye İle İlgili, Yurtdışında Yayımlanmış 2018 Policy Analysis in Turkey Caner Bakır & Güneş Ertan (Der.) 2019 Public Policy Analysis in Turkey: Past, Present and Future Cenay Babaoğlu & Elvettin Akman & Onur Kulaç (Der.) 2020 Handbook of Research on Global Challenges for Improving Public Services and Government Operations Cenay Babaoğlu & Elvettin Akman & Onur Kulaç (Der.) Belirlenen ölçütlere uygun kamu politikası başlıklı ilk Türkçe kitap, 2008 yılında basılmıştır, 2010’lu yıllardan sonra, özellikle 2016 yılından sonra kitap sayısında artış gözlenmektedir. Kamu politikası başlıklı kitapların çoğu (14/19) derlemedir. Listede yer alan 19 kitaptan 4’ü (*) ise çalıştay, konferans veya forum bildirilerinden oluşmuş kitaplardır. Alanda ders kitabı niteliğinde Türkçe kitapların henüz sınırlı sayıda olduğu gözlenmektedir. Ocak 2021 tarihi itibariyle ölçütlere uyan bir adet çeviri kitap bulunmaktadır. Tablo 9. Kamu Politikası Başlıklı Çeviri Kitap Yıl 2020 Kitap Adı (Orijinal) Making Public Policy: Institutions, Actors, Strategies Yazar Mark Considine Kitap Adı (Çeviri) Kamu Politikası Yapımı Çevirmen Fatmagül Gedikkaya & Hatice Altunok (Der.) 174  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi 3. Kamu Politikası Alanında Bilimsel Toplantılar29: Kamu Politikası Çalıştayları30 Kamu Politikaları Çalıştayları 2009 yılından bu yana 2016, 2017 ve 2019’daki kesintiler dışında düzenli sayılabilecek şekilde devam etmektedir. Ayrıca, 2020 yılında Kamu Politikaları Çalışma Grubu Çevrimiçi Kamu Politikaları Çalıştay Serisi düzenlemiştir. Tablo 10. Kamu Politikası Çalıştayları (2009-2021) Çalıştay Adı Tema Ev Sahibi Kurum Düzenleyen Bildiri Sayısı 1. Kamu Politikaları Çalıştayı (2009) Kavram ve Metodoloji Mersin Üniversitesi İİBF / Kamu Yönetimi 7 2. Kamu Politikaları Çalıştayı (2010) Örneklerle Analiz Yöntemi TODAİE TODAİE 10 3. Kamu Politikaları Çalıştayı (2011) Kamu Politikaları ve Demokrasi Balıkesir Üniversitesi Bandırma İİBF/ Kamu Yönetimi 6 4. Kamu Politikaları Çalıştayı (2012)31 Yükseköğretim Politikaları Hacettepe Üniversitesi İİBF / SBKY 5. Kamu Politikaları Çalıştayı (2013) & Araştırma Yöntemleri ve Kamu Politikaları Semineri32 - Yıldırım Beyazıt Üniversitesi İşletme Fakültesi 5 9 29 Kamu Politikası Çalıştayları ile birlikte Türkiye Politik Ekonomi ve Kamu Politikası Ağı (TUPEN)’nın, Özyeğin Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü ve TUPEN ev sahipliğinde 19 Kasım 2021 tarihinde düzenleyeceği Türkiye Politik Ekonomi ve Kamu Politikası Ağı (TUPEN) Birinci İnterdisipliner Çalıştayı’nı anmak gerekir. “Türkiye Politik Ekonomi ve Kamu Politikası Ağı (TUPEN), politik ekonomi ve kamu politikası üzerine araştırmalar yapan akademisyenleri ve öğrencileri birbirine bağlamayı ve fikir ve araştırma tartışmaları için bir forum oluşturmayı amaçlamaktadır.” Bkz. https://www.ozyegin.edu.tr/tr/duyurular/17804/ bildiri-cagrisi-tupen-birinci-interdisipliner-calistayi (28.11.2021). Çalıştay henüz gerçekleşmediği için bu çalışmanın kapsamı dışında kalmıştır. 30 Bkz. http://kamupolitikalari.org/index.php/Ana_Sayfa (20.11.2020). 31 Çalıştayda, “Kamu Politikaları Eğitimi” ve “Kamu Politikaları Çalışmalarının Bugünü ve Geleceği” konulu iki atölye çalışması düzenlenmiştir. Bkz. https://yunus.hacettepe.edu.tr/~ myildiz/kp%20calistay%202012 (28.11.2020). 32 Çalıştay, 25-26 Ekim 2013 tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir. Çalıştaydan önce 21-24 Ekim 2013 tarihleri arasında Prof. Dr. Göktuğ Morçöl (Penn State Harrisburg Üniversitesi) tarafından 4 oturumluk Araştırma Yöntemleri ve Kamu Politikaları Semineri verilmiştir. 175 Burcu Özacit  Kamu Politikası: Örgütlenme, Toplantılar ve Alanyazın  6. Kamu Politikaları Çalıştayı (2015) & Kamu Politikaları Çözümlemelerinde Yöntem Sorunları Semineri33 - Sakarya Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi/ SBKY 12 7. Kamu Politikaları Çalıştayı (2018) - Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi/ SBKY 5 8. Kamu Politikaları Çalıştayı (2021)34 COVID-19 Salgını ve Kamu Politikaları Kamu Politikaları Çalışma Grubu (Çevrimiçi) Kamu Politikaları Çalışma Grubu (Çevrimiçi) 6 Şu ana kadar gerçekleştirilen 8 Çalıştayın ilk 4’ünün ve 2021 yılında gerçekleştirilen 8. Kamı Politikaları Çalıştayı’nın tematik odağı vardır. Bunlar sırasıyla, Kavram ve Metodoloji; Örneklerle Analiz Yöntemi; Kamu Politikaları ve Demokrasi; Yükseköğretim Politikaları ve COVID-19 Salgını ve Kamu Politikaları’dır. Sunulan bildiriler, odakları bakımından (1) alanyazın; (2) disiplin; (3) kamu politikaları eğitim ve öğretimi; (4) kamu politikası çerçevesi, kuram ve kavramları; (5) metodoloji ve metot; (6) politika/uygulama odaklı bildiriler şeklinde sınıflandırılabilir. Bununla birlikte bu sınıflandırma eldeki veriyi basitleştirmek adına, bildirilerin öncelikli ve yoğunluklu olarak odaklandığı alan temelinde yapılmış bir sınıflandırmadır ve bir gruptaki çalışmalar zorunlu olarak diğer grubu dışlar nitelikte değildir. Özellikle uygulama/politika odaklı bildirilerde, metodoloji/metot ve kavram/kuram/çerçeve bilgisi; disipline odaklı bildirilerde kavram/kuram/çerçeve tartışmaları; alanyazın üzerine yapılan çalışmalarda disipline ilişkin tartışmalar ve kamu politikası çerçevesi, kuram ve kavramları da yer almaktadır. 33 Seminer, 16 Eylül 2015 tarihinde 2 oturum şeklinde Prof. Dr. Göktuğ Morçöl tarafından verilmiştir. 34 Bu kitap bölümünün verileri, Ekim 2020-Ocak 2021 tarihleri arasında toplanmasına rağmen, kitabın basım sürecinde, 27 Şubat 2021 tarihinde çevrimiçi olarak gerçekleştirilen bu son çalıştay da kapsama alınmıştır. 176  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Tablo 11. Kamu Politikası Çalıştaylarında Sunulan Bildirilerin Çalışma Odaklarına Göre Dağılımı Çalıştay Adı (1) (2) (3) (4) (5) (6) Toplam 1. Kamu Politikaları Çalıştayı 1 3 - 1 2 - 7 2. Kamu Politikaları Çalıştayı - 1 - 4 2 3 10 3. Kamu Politikaları Çalıştayı - - 1 1 - 4 6 4. Kamu Politikaları Çalıştayı - - - - - 5 5 5. Kamu Politikaları Çalıştayı - - - 2 - 7 9 6. Kamu Politikaları Çalıştayı 2 1 1 - 8 12 2 - - - 3 5 7. Kamu Politikaları Çalıştayı 8. Kamu Politikaları Çalıştayı 1 - - - - 5 6 Toplam 4 6 2 9 4 35 60 Şu ana kadar sunulmuş 60 bildirinin 35’inin uygulama/politika odaklı olması, çalıştaylarda, uygulama/politika odaklı bildirilerin yoğunlukta olduğunu göstermekle birlikte; bildirilerin, alanyazına (1), disiplinin kendisine (2), eğitim ve öğretimine (3) yönelik bilgi üretme konusuna da meyyal olduğu görülmektedir. Çalışmaların %20’si buna yöneliktir. Kamu politikası çerçevesi, kuram ve kavramlara ilişkin çalışmalar (4) ile metodoloji ve metot (5) çalışmalarının politika analizlerine temel sağlamasının yanında disiplin ve alanyazın ile ilgili olduğu düşünülürse aslında çalıştaylarda iki ana damar tespit edilmiş olur: uygulama/politika odaklı bir eğilim ile ne ve nasıl bilebileceğini/ bildiğini bilmeye odaklı bir eğilim. İkinci eğilim, kendisini sorun-uygulama odaklı olma niteliği ile tanımlayan politika analizi gibi bir alan için dikkat çekicidir. Bu durum, alanın Türkiye’de Amerika ve Avrupa ülkelerine kıyasla oldukça yakın bir zamanda kurumsallaşma sürecine girmesi ile birlikte düşünüldüğünde anlam kazanmaktadır. Özellikle kuruluş ve kurumsallaşma aşamasında disiplinler kendini, sınırlarını, kavram, kuram ve yöntemlerini tanımlama ve belirleme eğilimindedirler. Kamu politikası açısından bu eğilim çalıştaylarda öne çıkmaktadır. 8 Çalıştay boyunca sunulan 60 bildirinin yalnızca 4’ü akademi dışındaki araştırmacılarca sunulmuştur. Bu durum çalıştayların, akademik toplantıların niteliği olarak “akademi içinde akademi için” bilgi ürettiği yönünde bir yargı doğurmaktadır. Kamu Politikası Çalıştaylarında birden fazla bildiri sunan araştırmacılar Burcu Özacit  Kamu Politikası: Örgütlenme, Toplantılar ve Alanyazın  177 listelendiğinde çekirdek grup olarak nitelendirilebilecek araştırmacı grubuna erişilmektedir. Bugüne kadar sunulan bildirilerin yaklaşık %62’sinde35 aşağıda listelenen araştırmacıların adı geçmektedir. Tablo 12. Kamu Politikası Çalıştayları’nda Birden Fazla İsmi Geçen Araştırmacılar ve Bilim Alanları Araştırmacı Bild. Sayısı Temel Alan (YÖKAKADEMİK) Bilim Alanı (YÖKAKADEMİK) Gökhan Orhan 5 Sosyal-Beşeri ve İdari Bilimler Yerel Yönetimler, Kent ve Çevre Politikaları Mete Yıldız 5 Sosyal-Beşeri ve İdari Bilimler Kamu Yönetimi Savaş Zafer Şahin 4 Sosyal-Beşeri ve İdari Bilimler Yerel Yönetimler, Kent ve Çevre Politikaları Mustafa Kemal Bayırbağ 3 Sosyal-Beşeri ve İdari Bilimler Kamu Yönetimi Can Umut Çiner 3 Sosyal-Beşeri ve İdari Bilimler Kamu Yönetimi Lütfi Yalçın 3 Sosyal-Beşeri ve İdari Bilimler Kamu Yönetimi Cenay Babaoğlu 3 Sosyal-Beşeri ve İdari Bilimler Kamu Yönetimi Argun Akdoğan 3 Sosyal-Beşeri ve İdari Bilimler Kamu Yönetimi Hasan Engin Şener 2 Sosyal-Beşeri ve İdari Bilimler Kamu Yönetimi Tekin Avaner 2 Sosyal-Beşeri ve İdari Bilimler Kamu Yönetimi Arif Akgül (*) 2 - - Ulaş Bayraktar (*) 2 - - 35 Bazı bildiriler ortak yazarlıdır. Buradaki Toplam bildiri toplamı değil, araştırmacıların isminin geçme sıklığıdır. (*) Aralık 2020 YÖKAKADEMİK taramalarına göre üniversite bünyesinde yer almamaktadırlar. 178  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Kamu Politikası Çalıştayları’nın, Kamu Politikası alanının taşıyıcı kolonlarından biri olduğu düşünüldüğünde, yukarıdaki tablo Türkiye’de alanın köken aldığı ve/veya içinden çıktığı disiplini ortaya koymaktadır. Aralık 2020 itibariyle, Tablo 12’de yer alan ve değerlendirmeye alınabilecek 10 araştırmacının, 8’i Kamu Yönetimi, 2’si Yerel Yönetimler, Kent ve Çevre bilim alanlarında yer almaktadır. 4. Kamu Politikası Alanındaki Ulusal Hakemli Dergiler ve Makaleler Belli bir disiplinin, entelektüel ve akademik birikimini, niteliklerini ve değişimini takip etmenin bir diğer yolu alana özgü süreli yayınlar üzerinden bir inceleme yapmaktır. Buradan hareketle bu başlıkta ulusal hakemli dergilere ve Kamu Politikası makalelerine odaklanılacaktır. Ancak bu başlık, yalnızca TR Dizin veri tabanında taranan dergileri ve makaleleri kapsamaktadır. Çalışmanın Türkiye’deki bütün kamu politikası analizi başlıklı makaleleri ve ilgili dergileri kapsamak gibi bir iddiası ve çabası bulunmamaktadır. TR Dizin, ÜAK Doçentlik başvurularında “Ulusal Hakemli Dergi” tanımında yer alan dergi listesini barındırması36 ve Türkiye’deki üniversitelerin atama yükseltme kriterlerinde kullanılan itibarlı ve güvenilir indekslerden biri olması nedeniyle tercih edilmiştir. TR Dizin dergi37 ve makalelere38 ilişkin kapsamlı bir veri tabanı olmakla birlikte, bu veri tabanında “politika”, “kamu politikası”, “kamu politikaları” veya “kamu politikası analizi” ne dergi listesinde ne de makale taramasında ayrı bir 36 Bkz. https://app.trdizin.gov.tr/statistics/listAcceptedJournals.xhtml?&query=defaultSearch Field-AND-* (14.12.2020). 37 TR Dizin’de Dergi Listesi’nden herhangi bir anahtar kelime ile Dergi Adı, ISSN, Yayıncı, Editör, Yıl, Konu Alanı filtrelerinden biri, bir kısmı ya da tümü seçilerek arama/filtreleme yapılabilmektedir. Dizindeki dergiler (ya da bir tarama sonucunda elde edilen veriler) “Yıl”, “Veri Tabanı”, “Konu Kategorisi”, “Konu Alanı” ve “Yayım Dilleri” şeklinde filtrelenebilmektedir. Veri Tabanı “Sosyal” ve “Fen” olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Konu kategorisi ise “sosyal”, “tıp”, “mühendislik”, “temel bilimler”, “ziraat”, “veterinerlik”, “diş hekimliği” ve “eczacılık” olarak 8 kategoriye ayrılmaktadır. Konu Alanı’nda 100 konu alanı sıralanmaktadır. Bu konu alanları “sosyal” ve ya “fen” veri tabanının seçilmesine göre değişmekte ve genişlemektedir. Yayım dilleri kategorisinde ise İngilizce, Türkçe, Almanca, Fransızca, Arapça, Rusça, İtalyanca ve diğer olmak üzere 8 dil bulunmaktadır 38 TR Dizin’de makaleler için, 2 veri tabanı (Sosyal ve Fen); 8 konu kategorisi (Sosyal, Tıp, Mühendislik, Temel Bilimler, Ziraat, Veterinerlik, Diş Hekimliği, Eczacılık) ve 100 konu alanı tanımlanmıştır. Sosyal veya fen veri tabanının seçilmesine göre yine 100 konu alanı tanımlanmıştır. https://app.trdizin.gov.tr/statistics/listAcceptedJournals.xhtml?query=defaultSearchFieldAND-* (10.10.2020). Burcu Özacit  Kamu Politikası: Örgütlenme, Toplantılar ve Alanyazın  179 konu alanı olarak tanımlanmıştır.39 İçinde “politika” kavramı bulunan tek konu alanı, “Tarımsal Ekonomi ve Politika”dır. Bu durum Kamu Politikasına özgü ya da Kamu Politikası ile ilgili dergilerin ve makalelerin tespitini zorlaştırmaktadır. Bununla birlikte, veri tabanında ilgili konu alanının bulunmamasının araştırmacıya bir tür özgürlük alanı sunduğu da gerçektir. Bu özgürlük, araştırmacının kendi belirleyeceği kriterlere göre veri seti hazırlama ve kamu politikası konulu çalışmaların disiplinlere yayılmış bir hâlde olduğunu gösterme imkânı verir. 4.1. Ulusal Hakemli Dergiler Alana özgü ve/veya alan ile ilgili dergilerin tespiti için sırasıyla “kamu politikası analizi”, “kamu politikası”, “politika analizi”, “policy analysis” anahtar kelimeleri kullanılarak tüm alanlarda (Dergi adı, ISSN, Yayıncı, Editör, Yıl, Konu Alanı) yapılan aramalarda herhangi bir kayıt bulunmamıştır. Tarama daraltılarak, “politika” anahtar kelimesi ile “Konu Alanı” filtresi ile yapılan taramada “sosyal” ve “fen” veri tabanında 38 dergiye ulaşılmıştır. Dergilerden 4’ü “sosyal” veri tabanı ve “sosyal” konu kategorisinde yer almaktadır ancak hiçbiri Kamu Politikası Analizine özgülenebilecek bir dergi değildir. Bu dergiler TR Dizin’de “Tarımsal Ekonomi ve Politika” konu alanı bulunduğu için listelenmektedir. Daha ilgili sonuçlar elde etmek için adında politika kavramı bulunan dergiler listelenmiş ve 4 dergiye40 ulaşılmıştır.41 Türkiye adresli ancak yayın dili 39 Öyle ki konu, yöntem, yaklaşım, kuram, atıf incelemesi bakımından tartışmaya yer bırakmayacak şekilde Kamu Politikasının kapsamına giren bazı araştırmalar, konu alanları bakımından aynı anda antropoloji; arkeoloji; sanat; Asya çalışmaları; davranış; bilimleri; iş; işletme-finans; iletişim; kriminoloji ve ceza bilimi; kültürel çalışmalar; nüfus istatistikleri bilimi; iktisat; eğitim, eğitim araştırmaları; özel; çevre veya tanımsız şeklinde sınıflandırılmaktadır. Bu tekil bir örnek değildir, benzer örnekleri artırmak mümkündür. Bir çalışmanın birden fazla konu alanına girmesi özellikle Kamu Politikası gibi açıkça çok disiplinli ve disiplinlerarası olarak nitelendirilen bir alanda olağandır. Aksi, bir konu ya da olgunun yalnızca tek bir disipline özgülenmesi olurdu. Ancak yukarıdaki konu sınıflandırmasından meselenin bir olgunun birden fazla konu alanına girmesinden ziyade Kamu Politikası alanının, TR Dizin bakımından yok hükmünde olması gibi görünmektedir. 40 Aile ve Toplum Dergisi ile bu derginin yeni adı olan Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi ayrı ayrı listelendiği için tarama sonucunda 5 dergi görünmektedir. Bu çalışmada 4 dergi olarak listelenmiştir. 41 Çalışmada, dergi adında “politika” ifadesinin yer almasının dergiyi Kamu Politikası Analizine özgü dergi yaptığı iddia edilmediği gibi, dergi adında “politika”, “kamu politikası”, “politika analizi” kavramlarının bulunmaması derginin Kamu Politikası Analizi dergisi olamayacağını ima etmemektedir. Taramalar, TR Dizin’in alan-konu sınıflandırması ölçüsünde yapıldığı için ilgili dergilere ulaşabilmek için bu şekilde yapılmıştır. Nitekim Tablo 13’de yer alan dergilerin 180  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Türkçe olmayan dergileri de dâhil edebilmek adına sırasıyla “public policy analysis”, “public policy”, “policy analysis” ve “policy” anahtar kelimeleri ile TR Dizin Dergi Listesi Tüm Alanlarda (Dergi adı, ISSN, Yayıncı, Editör, Yıl, Konu Alanı) yapılan tarama sonucunda 2 dergiye daha ulaşılmıştır. Tablo 13. TR Dizinde İndekslenen ve Adında Politika Kavramı Bulunan Dergiler Dergi Adı Sahibi Çalışma Konuları & Kapsam Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi (Eski adı Aile ve Toplum) T.C. Aile, Çalışma ve Sosyal Sosyal politikalar, sosyal Hizmetler Bakanlığı güvenlik42 Alternatif Politika Bağımsız-Akademisyenler Topluluğu Ekonomi, Politika & Finans Araştırmaları Dergisi DEKAPAR Yazılım Bilişim Ekonomi, politika (uluslararası Teknolojileri Eğitim ve ilişkiler ve siyaset bilimi) ve Danışmanlık Limited Şirketi finans44 Uluslararası Hukuk ve Politika Uluslararası Stratejik Araştırmalar Kurumu45 All Azimuth: A Journal of Foreign Policy and Peace İhsan Doğramacı Barış Vakfı Dış Politika ve Barış Dış Politika Analizi47 Araştırmaları Merkezi Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi (Journal of Social Policy Conferences). Siyaset bilimi merkezde, kültürel çalışmalar, medya, uluslararası ilişkiler, sosyoloji, sosyal psikoloji, ekonomi politik ve antropoloji43 Uluslararası Hukuk ve Uluslararası İlişkiler 46 Sosyal siyaset, çalışma ekonomisi, endüstri ilişkileri, iş sağlığı ve güvenliği, sosyal güvenlik, sosyal hizmetler, iş hukuku, çalışma sosyolojisi, örgütsel davranış, çalışma psikolojisi ve insan kaynakları 48 adında politika ifadesi bulunmasına rağmen bunlardan hiçbiri Kamu Politikasına özgü ya da odaklı değildir. 42 https://dergipark.org.tr/tr/pub/spcd (14.10. 2020). 43 http://alternatifpolitika.com/hakkinda (14.10. 2020). 44 https://dergipark.org.tr/tr/pub/epfad/aim-and-scope (14.10.2020). 45 26.07.2016 tarih 667 sayılı OHAL KHK’sı ile kapatılmıştır. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2016/07/20160723-8.htm (14.10.2020). Dergiye ilişkin güncel bilgilere erişilememektedir. Dergi, 2011-2015 yılları arasında TR Dizin’de indekslendiği için hâlâ veri tabanında yer almaktadır. 46 https://www.seckin.com.tr/kitap/271175384 (14.10.2020). 47 https://dergipark.org.tr/tr/pub/allazimuth/aim-and-scope (14.10.2020). 48 https://dergipark.org.tr/tr/pub/iusskd/aim-and-scope (14.10.2020). Burcu Özacit  Kamu Politikası: Örgütlenme, Toplantılar ve Alanyazın  181 Yukarıdaki dergiler amaç ve kapsam bakımından incelendiğinde ise yine hiçbirinin Kamu Politikası alanına özgü olmadığı ancak çalışma konuları ve kısmen amaçları (politika analizi ve önerisi) bakımından alan ile ortaklıkları olduğu anlaşılmaktadır. Sonuç olarak, Aralık 2020 tarihi itibariyle, TR Dizin’de dizinlenen ya da daha önce dizinlenmiş Kamu Politikası alanına özgü herhangi bir dergi bulunmamaktadır.49 Alana özgü bir derginin olması, Kamu Politikası çalışmalarına kolaylıkla ulaşmayı da sağlardı. Ancak bu durumda, önce Kamu Politikası çalışmalarını tespit etmek ve buradan da Kamu Politikası çalışmalarının hangi mecralarda yer aldığını görünür kılmak mümkün olmaktadır. 4.2. Kamu Politikası Makaleleri İlk aşamada, veri tabanı araştırmacı tarafından belirlenmiş aşağıdaki tabloda yer alan anahtar kelimelerle, Tüm Alanlar, Başlık, Anahtar Kelime ve Öz filtreleri kullanılarak taranmıştır. Tablo 14. TR Dizin Anahtar Kelimelerle Tarama Sonuçları Tüm Alanlar Başlık Anahtar Kelime Öz kamu politikası analizi 60 11 0 38 “kamu politikası analizi” 14 6 0 12 “kamu” AND “politika” AND “analiz” 111 1 1 78 kamu politikası 326 43 8 238 “kamu politikası” 91 36 1 80 “kamu” AND “politika” 466 13 8 286 politika analizi 431 20 9 257 “politika analizi” 22 7 0 18 politikası analizi 233 29 14 141 49 TR Dizin’de indekslenmemekle 2020 yılında yayın hayatına başlayan Kamu Yönetimi ve Politikaları Dergisini Kamu Yönetimi ile birlikte Kamu Politikası odaklı bir dergi olarak not etmek gerekir. Dergi amacını “Türkiye’de kamu yönetimi çalışmalarıyla ilgili bir bilgi merkezi olmak ve kamu politikaları disiplini odaklı bir yayın merkezi kurmak, kamu yönetimi ve kamu politikaları başta olmak üzere, ilgili sosyal bilimler çalışmalarının alanyazına kazandırılması” olarak bildirmektedir. Bkz. https://dergipark.org.tr/tr/pub/kaypod/aim-and-scope (14.12.2020). 182  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi “politikası analizi” 20 8 0 16 “politikası” AND “analizi” 233 29 14 141 politikaları analizi 229 10 9 154 5 1 0 4 “politika” AND “analiz” 635 7 6 518 Politikası 2049 519 307 1699 Politikaları 1988 376 214 1734 Politika 3148 285 218 2459 Politikası 2049 519 307 1699 Politikaları 1988 376 214 1737 Siyasa 53 5 0 50 Siyasası 16 5 0 13 Yönelti 0 0 0 0 Yöneltişi 0 0 0 0 “politikaları analizi” Politika ile ilgili olması bakımından en kapsamlı listeye ulaşabilmek için kamu politikası analizi; “kamu politikası analizi”; “kamu” AND “politika” AND “analiz”; “kamu politikası”, siyasa; siyasası; anahtar kelimeleri ile tüm alanlarda, “kamu” AND “politika”; politika analizi; politikası analizi; “politikası analizi”; politikaları analizi ile başlıkta ve siyasa; siyasası anahtar kelimeleri ile tüm alanlarda yapılan tarama sonuçları birleştirilmiştir50. Birleştirilen listelerde tekrar eden makaleler, kitap incelemeleri, daha önce başka bir mecrada yayınlanmış ve orijinali Türkiye adresli olmayan çeviri makaleler ile Türkiye dışından akademisyenlerin makaleleri elenerek toplam 319 makaleden mürekkep nihai liste oluşturulmuştur. Bu liste Kamu Politikası Analizine özgü bir liste değil, “kamu politikası konulu makaleler” listesidir. İkinci aşama ise, “kamu politikası konulu makaleler” listesinden Kamu Politikasına özgü ya da alan kapsamında değerlendirilebilecek makaleleri seçmeeleme işidir. Bu iş, “bir çalışmayı kamu politikası analizi” yapan nedir? sorusunu yanıtlamayı ya da en azından hangi çalışmaların Kamu Politikası makalesi olarak kapsama alınacağına yönelik ölçüt geliştirmeyi gerektirmektedir. Hangi kitapların, kamu politikası ders kitabı olarak listeleneceğine ilişkin tartışmanın yürütüldüğü kısımda, hem alanın doğası gereği hem de alanın Türkiye’de akademik örgütlenme içinde henüz yaygınlaşma aşamasının başında olmasından 50 Liste farklı ölçütlerle tekrar oluşturulmaya açıktır. Burcu Özacit  Kamu Politikası: Örgütlenme, Toplantılar ve Alanyazın  183 ötürü, kitaplar, ne yalnızca yazarlarının kurumsal aidiyetleri ne de yalnızca Kamu Politikasına özgü yaklaşım-çerçeve-yöntem kullanma durumu gözetilerek belirlenebilir denilmekteydi. Bu durum, makalelerin tespitinde de geçerlidir ancak mevcut durumda geçer yol, çalışmaları -Kamu Politikasına özgü yaklaşımçerçeve-yöntem kullanma da dahil olmak üzere- belli ölçütler gözeterek içerik analizine tâbi tutmaktır. Bu yüzden ilk listede yer alan çalışmalar, açıkça başka bir disiplin kapsamında olma (a), başka disiplinlerin yaklaşım ve yöntemlerine uyma (b), kapsam (c), yöntem/yaklaşım (d), amaç (e), Kamu Politikası alanyazınından beslenme ve/veya bu alanyazını besleme ve/veya bu alanyazın hakkında olma (d) ölçütleriyle tek tek içerik analizine tâbi tutulmuştur. Başka bir disiplinin kapsamına giren, başka bir disiplinin yaklaşım ve yöntemlerine uyan, Kamu Politikası alanyazınından beslenmeyen ve/veya bu alanyazını besleme amacı olmayan ve/veya bu alanyazın hakkında olmayan çalışmalar ile tam metnine erişilemeyen 3 adet makale dışarıda bırakılmıştır. Sonuç olarak, Kamu Politikası kapsamına giren toplam 81 makaleye ulaşılmıştır. 319 makaleden oluşan geniş liste, inceleme konusu olarak “politika”nın farklı disiplinlere dağıldığını bir kez daha göstermenin yanında “politika analizi”, “politika önerisi” ve “politika sürecinin incelenmesi” amaç ve yöneliminin yalnızca Kamu Politikası Analizine özgü olmadığını göstermektedir. Sosyal politika, iktisat, uluslararası ilişkiler, sağlık, tarım, yerel yönetim gibi alanlar kendi disipliner bakışları ve disipline özgü yöntemlerle “politika analizi” yapmakta, “politika önerileri” geliştirmekte ya da “politika sürecine yönelik bilgi” üretmektedir. Kamu Politikasını bu alanlardan farklılaştıran, Kamu Politikası alanyazınındaki politika süreci/döngüsü, karar verme modelleri, aktör/paydaş analizi, politika transferi çerçevesi gibi alana özgü yaklaşımlardan beslenmeleridir. Makalelerde kamu politikası yaklaşımlarını en çok Kamu Yönetimi bilim alanındaki araştırmacıların kullandığı görülmektedir. TR Dizinde indekslenmiş birden fazla kamu politikası yayını olan araştırmacılardan YÖKAKADEMİK tabanında kaydına erişilebilenlerinin tamamı Kamu Yönetimi bilim alanındadır. Tablo 15. TR Dizin’de İndekslenmiş Kamu Politikası Alanında Birden Fazla Yayını Olan Araştırmacılar ve Bilim Alanları Yazar Makale Sayısı Bilim Alanı Yazar Makale Sayısı Bilim Alanı Mete Yıldız 8 Kamu Yön. Hüseyin Serhan Çalhan 2 Kamu Yön. Veysel Erat 5 Kamu Yön. M. Zahid Sobacı 2 Kamu Yön. Cenay Bababoğlu 4 Kamu Yön. Naci Karkın 2 Kamu Yön. 184  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi İbrahim Arap 3 Kamu Yön. Ömer Faruk Köktaş 2 Kamu Yön. Ahmet Keser 2 Kamu Yön. Önder Kutlu 2 Kamu Yön. Aydın Usta 2 Kamu Yön. Özer Köseoğlu 2 Kamu Yön. Elvettin Akman 2 Kamu Yön. Sebahattin Gültekin 2 Erişilemedi Hamza Ateş 2 Kamu Yön. Sıtkı Çorbacıoğlu 2 Erişilemedi Süleyman Çelik 2 Kamu Yön. Türkiye’de alana yönelik 2000’li yıllardan sonra artış olduğu bilgisi TR Dizin özelinde de doğrulanmaktadır. TR Dizin’de 2000 yılından önce taranmış bir Kamu Politikası çalışması yer almamaktadır. Grafik 1. TR Dizin’de Kamu Politikası Makalelerinin Yıllara Göre Dağılımı 90 81 80 70 60 50 40 30 20 10 0 2 1 0 3 1 5 1 3 2 6 3 5 13 5 9 12 9 1 Belirlenen ölçütlere uygun TR çalışmaların odaklarına göre azalan biçimde niceliksel dağılımı, uygulama odaklı çalışmalar (41 adet), kavramsalkuramsal incelemeler (23 adet), (hem kuramsal hem de uygulama bakımından) kamu politikasında yöntem (7 adet), disiplin üzerine (6 adet), alanyazın üzerine (3 adet) ve Kamu Politikası eğitim-öğretimi (1 adet) şeklindedir. Oransal dağılım aşağıdaki grafikte yer almaktadır. Burcu Özacit  Kamu Politikası: Örgütlenme, Toplantılar ve Alanyazın  185 Grafik 2. TR Dizin’de Kamu Politikası Makalelerinin Çalışma Odaklarına Göre Oransal Dağılımı 4% 1% Kamu Politikası Eğitim-Öğretimi 7% Alanyazın Üzerine 9% Disiplin Üzerine Kamu Politikasında Yöntem 51% Kavramsal-Kuramsal İnceleme 28% Uygulama Kamu Politikası yaklaşımını kullanan makalelerin en çok yayınlandığı dergiler sırasıyla Amme İdaresi Dergisi, Yasama Dergisi, Memleket Siyaset Yönetim ve Türk İdare Dergisi’dir. Bu dergiler dışında makaleler genel olarak üniversitelerin İİBF ve SBE dergilerine yayılmış durumdadır. (4.1.) numaralı başlıkta gündeme alınan, Kamu Politikası ile ilgili dergilerin görünür hâle getirilmesi işi de aşağıdaki liste ile birlikte tamamlanmıştır. Tablo 16. Kamu Politikası Çalışmalarının Yayınlandığı Dergiler Dergi Adı Adet Dergi Adı Adet Amme İdaresi Dergisi 8 Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi 1 Yasama Dergisi 7 Çalışma ve Toplum 1 Memleket Siyaset Yönetim 4 Dicle Üniversitesi SBE Dergisi 1 Türk İdare Dergisi 4 İstanbul Üniversitesi SBF Dergisi 2 Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 3 Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 1 Sayıştay Dergisi 3 Ege Akademik Bakış 1 Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi 3 Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi 1 Yönetim Bilimleri Dergisi 3 Erciyes Üniversitesi İİBF Dergisi 1 Ankara Üniversitesi SBF Dergisi 2 Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 1 Çağdaş Yerel Yönetimler 2 Gazi Üniversitesi İİBF Dergisi 1 186  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Gümüşhane Üniversitesi SBE Elektronik Dergisi 2 Gençlik Araştırmaları Dergisi 1 Hacettepe Üniversitesi İİBF Dergisi 2 İnsan Hakları Yıllığı 1 Mülkiye Dergisi 2 İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi 1 Sosyoekonomi 2 Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi 1 Tesam Akademi Dergisi 2 Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 1 Dokuz Eylül Üniversitesi İİBF Dergisi 2 İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 1 Akdeniz İİBF Dergisi 1 Polis Bilimleri Dergisi 1 Alternatif Politika 1 Turkish Studies (Elektronik) 1 Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 1 Türkiye İletişim Araştırmaları Dergisi (Çevrimiçi) 1 Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İİBF Dergisi (Çevrimiçi) 1 Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi 1 Ankara Üniversitesi İLEF Dergisi 1 Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İİBF Dergisi 1 Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 1 Bingöl Üniversitesi SBE Dergisi 1 Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 1 Cumhuriyet Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi 1 Genel Toplam 81 Sonuç Türkiye’de farklı politika alanlarına odaklanan disiplinler ve bu disiplinlerin üniversite sistemi içinde karşılığı olarak farklı anabilim dalı örgütlenmeleri bulunmaktadır. Kamu Politikası disiplininin, Türkiye’de üniversiter-kurumsal karşılığı ise üniversitelerin Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi bölümleri içinde örgütlenmiş Kamu Politikaları Anabilim Dallarıdır. Hem disiplin hem de bir akademik birim olarak Kamu Politikası, diğer disiplin ve anabilim dalı birimleri ile ortak politika alanlarını inceleyen bir alan olarak görünmekte; çok disiplinli, disiplinler arası ve sorun odaklı olarak nitelendirilmektedir. Fakat bu hâliyle Kamu Politikalarının diğer alanlardan farkının açıklığa kavuşturulması gerekmektedir. Kamu Politikası disiplini ve birimi, genellikle ve öncelikli olarak tek kamusal politika alanına yoğunlaşan İktisat, Tarım, Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri, Sosyal Hizmet, Uluslararası İlişkiler gibi bölümlerdeki Burcu Özacit  Kamu Politikası: Örgütlenme, Toplantılar ve Alanyazın  187 anabilim dallarından farklı olarak çeşitli kamusal politika alanlarına, kendine ait yaklaşımları ile odaklanmaktadır. Kamu Politikası çok disiplinli olarak nitelenmektedir. Alanda tek bir yöntem/kuram/yaklaşım olmamasına ve farklı politika alanlarına odaklanabilme niteliğine gönderme yapmak suretiyle alanı, Kamu Politikaları olarak nitelendirmek daha uygun olabilir. Ancak Türkiye’de Kamu Politikası/Politikaları anabilim dallarındaki öğretim görevlilerinin; lisans düzeyinde kamu politikası başlıklı dersleri veren öğretim üyelerinin; hem bu alanı çalışan hem de bu alandaki yaklaşımları/analiz çerçevelerini kullanan araştırmacıların bilim alanları ile akademik faaliyetleri ve kamu politikası başlıklı lisansüstü tezlerin tamamlandığı programlar51 göz önünde bulundurulduğunda, çok disiplinlilik niteliği Türkiye’de, yoğun-olarak- birdisiplin-tarafından-temsil’e dönüşmektedir. Yoğun-olarak-bir- disiplin-tarafından-temsil niteliğini, Türkiye’de Kamu Politikasının kök-disiplini Kamu Yönetimidir şeklinde okumak da mümkündür. Bu durum, alanın doğduğu ve aktarıldığı ülkeden farklılık göstermektedir. Türkiye’de alan akademik alanda/düzlemde kamu yönetimi araştırmacıları tarafından sahiplenilmiştir. Bu durumun Türkiye’de kullanılan analiz yöntemleri ve yaklaşımları ile çalışma konuları üzerinde ne tür etkileri olduğu incelenmeyi beklemektedir. Bunun yanında Kamu Politikası, Kamu Yönetimi alanından filizlendiği gibi, içinden filizlendiği bu alanı da etkilemektedir. Özellikle 2000’li yıllardan sonra Kamu Yönetimi alanındaki bilimsel toplantılarda “kamu politikası” temasının ön plana çıkması ve Kamu Yönetimi araştırmacılarının Kamu Politikası yaklaşımıyla daha çok yayın yapmaya başlaması bu etkileşimin göstergelerindendir. Örneğin, 2012 yılında Uludağ Üniversitesi’ndeki 10. Kamu Yönetimi Forumu, “Kamu Politikalarında Dönüşüm”; 2013 yılında Mustafa Kemal Üniversitesi ev sahipliğinde 8. Kamu Yönetimi Sempozyumu, “Kuramdan Uygulamaya Yerel Yönetimler ve Kentsel Politikalar”; 2017 yılında Süleyman Demirel Üniversitesi’nin ev sahipliği yaptığı 15. Kamu Yönetimi Forumu, “Dijital Çağda Kamu Yönetimi ve Politikaları”; 2019 yılında Gaziantep Üniversitesi ev sahipliğinde 13. Kamu Yönetimi Sempozyumu “Uluslararası Siyaset, Güvenlik Stratejileri ve Kamu Yönetimi Politikaları” temaları ile toplanmıştır. Alana yönelik ilginin artmasının yanında, alanda kurumsallaşma da başlamıştır. Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi bölümlerindeki Hukuk, Siyaset 51 2017 yılında yapılan bir araştırmaya göre, YÖK Tez Kataloğu’nda, başlığında “kamu politikası”, “siyasa” ve/veya “yönelti” kelimelerini içeren toplam 40 adet tezin 30 tanesi kamu yönetimi alanındadır” Mete Yıldız, Cenay Babaoğlu, Esra Nur Tuğan, a.g.e.2020. Aralık ayında aynı kriterlerle yapılan tarama sonuçlarına göre, tezlerin alan bilgisi bakımından sayısı güncelliğini korumaktadır. Erişilen 45 tezin 30 tanesi, kamu yönetimi konu alanı içindedir. 188  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi ve Sosyal Bilimler, Yönetim Bilimleri, Kentleşme ve Çevre Sorunları gibi geleneksel anabilim dallarının yanında beşinci anabilim dalı olarak Kamu Politikası anabilim dallarının kurulması, lisansüstü programların açılması kurumsallaşma örneğidir. Türkiye’de bulunan 117 aktif Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi ve Kamu Yönetimi bölümlerinin yalnızca 5’inde (YÖK verilerine göre) Kamu Politikası Anabilim Dalı bulunmasına rağmen, ders programları incelenen 120 SBKY ve KY lisans programlarından 67’sinde kamu politikası analizi başlıklı ders yer almaktadır. Üstelik bu programların 37’sinde bu dersler zorunlu kılınmıştır. Daha açık bir ifadeyle, kamu politikası analizi başlıklı dersler, yalnızca Kamu Politikası/ Kamu Politikaları Anabilim Dallarının bulunduğu üniversite ve bölümlerde değil, bu anabilim dallarının bulunmadığı üniversite ve bölümlerde yaygınlaşmış durumdadır. Alanın henüz kökleşemediği, akademik çevrede ciddi şekilde ihmal edildiği yönündeki tespitler yavaş yavaş güncelliğini yitirmeye başlamıştır. Kökleşme kuşkusuz ders, lisans-lisansüstü program, kitap, makale sayısının artması ile ölçülemez. Ancak yaygınlaşma, kökleşme ve tarihsel-toplumsal-iktisadi- bağlama-bağlı bir yaklaşım geliştirmede katalizör işlevi görebilir. Kurumsal düzlemde yaygınlaşma örnekleri olmakla birlikte son kertede akademik birikim, kurumsallaşmaya kıyasla daha hızlı ilerlemektedir. Bundan sonraki çalışmaların yönlenebileceği, bu çalışmanın boş bıraktığı iki ana başlık bulunmaktadır. İlk olarak, kadrosu Türkiye' de bulunan araştırmacılar tarafından, yabancı dilde ve Türkiye dışındaki dergilerde yayımlanmış makaleler incelenmemiştir. Bu kısma odaklanacak bir çalışma, Türkiye’de Kamu Politikasına ilişkin döküme destek olacak ve alanın Türkiye dışındaki temsiline ilişkin veri sağlayacaktır. İkinci olarak, bu çalışma Kamu Politikasının yalnızca üniversite ayağına ve üniversite ayağının da belli bir bölümüne yoğunlaşmıştır. Kamu Politikasının farklı düzlemlerdeki yansımalarına, gördüğü işleve ve temel özelliklerine dair çıkarımlar yapmak üzere daha geniş bir döküm, ancak üniversite çatısı altında bulunan farklı statülerdeki araştırma merkezleri, sivil toplum ve düşünce kuruluşları ile bürokrasi düzlemlerindeki faaliyet ve uygulamalara da odaklanarak mümkündür. Bu alanlarda yapılacak bir inceleme, üniversite örgütlenmesi dışında kamu politikası çalışmalarına ilişkin kuşkusuz farklı veriler sunacaktır. Örneğin, akademi ayağı için uygun görünen yoğun-olarak-birdisiplin-tarafından-temsil niteliğinin, özellikle araştırma merkezleri ve düşünce kuruluşları bakımından farklılık göstereceği beklenebilir. Hem üniversite çatısı altında farklı statüdeki politika merkezleri hem de düşünce kuruluşları, çalışma biçimi ve örgütlenmeleri bakımından üniversite bölüm/anabilim dalı örgütlenmelerindeki disipliner sınır sorunlarına takılmadan hareket edebilmektedir. Bu kuruluşlar, konu-sorun temelli çalışma grupları oluşturmaya, Burcu Özacit  Kamu Politikası: Örgütlenme, Toplantılar ve Alanyazın  189 farklı disiplinlerden araştırmacıları bir araya getirmeye ve (günlük-haftalık -aylık raporlar, politika notları ve analizleri şeklinde) odak çalışmalar yürütmeye daha uygun bir yapıdadır. Türkiye’de üniversiter-Kamu Politikası ile üniversite-dışıKamu Politikasının yapıları, işlevleri, yaptıkları analizin nitelikleri ve amaçları, çalışmalarının odakları, kavramsal-kuramsal bir incelemeden ziyade veriye dayalı ve karşılaştırmalı bir biçimde çalışılmayı bekleyen bir alandır. Böylelikle Kamu Politikasının farklı yüzleri, akademi-akademi-dışı ve pratik arasındaki ilişki açıklığa kavuşturulabilir. Kaynakça Urhan, V. F. & Yılmaz, M., “Akademik Örgütlenme ve Personel Yapısı”, Can Umut Çiner (ed.), Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi, A.Ü. SBF Yayınları, Ankara, 2021. Yıldız, M., Babaoğlu, C., & Tuğan, E., “Türkiye'de Kamu Politikaları Öğretiminde Kurumsallaşma Çabaları”, AÜ SBF Dergisi, 2017, C. 72, S. 3, s. 669-688. Yıldız, M., Demircioğlu, M. A., & Babaoğlu, C., “Teaching Public Policy to Undergraduate Students: Issues, Experiences, and Lessons in Turkey”, Journal of Public Affars Education, 2011, C. 17, S. 3, s. 343-365. İnternet Kaynakları Çalışma Kapsamındaki Bütün Üniversite, Bölüm ve Programların (edu.tr) uzantılı Web Adresleri ve Bologna Web Sayfaları. Kamu Politikaları Analizi Çalışma Grubu Web Sayfası, http://kamupolitikalari.org/ index.php/Ana_Sayfa (01.10.2020-01.01.2021). 667 Sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Alınan Tedbirlere İlişkin Kanun Hükmünde Kararname (RG: 23.07.2016-29779). Özyeğin Üniversitesi, TUPEN Birinci İnterdisipliner Çalıştayı Bildiri Çağrısı, https://www.ozyegin.edu.tr/tr/duyurular/17804/bildiri-cagrisi-tupen-birinciinterdisipliner-calistayi, (28.11.2021). TÜBİTAK ULAKBİM TR DİZİN Web Sayfası, https://trdizin.gov.tr/ (01.10.202001.01.2021). Üniversiteler Arası Kurul Ekim 2020 Dönemi Bilim Alanları ve Anahtar Kelimeler, https://www.uak.gov.tr/Documents/docentlik/2018-ekimdonemi/2018E_BilimAlanlariAnahtarKelimeler_081018.pdf (16.11. 2020). Yüksek Öğretim Kurulu, Yükseköğretim Akademik Arama Web Sayfası, https://akademik.yok.gov.tr/AkademikArama/ (01.10.2020- 01.01.2021). Yükseköğretim Bilgi Yönetim Sistemi, https://istatistik.yok.gov.tr/ (01.10.202001.01.2021). 190  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Ulusal Tez Merkezi, https://tez.yok.gov.tr/UlusalTez Merkezi/tezSorguSonucYeni.jsp (20.12.2020). 8. - 20. YÜZYIL YÖNETİM-SİYASET YAZILARI BİBLİYOGRAFYASI Sevim MUSAOĞLU* Yönetim düşünü, herhangi bir toplumda ekonomik ve toplumsal örgütleniş tarzına ilişkin olarak dile getirilmiş düşünceler bütünüdür; bu düşünceler, ‘olan’, ‘olması gereken’, ‘bozuk olan’, ‘ıslah-reform yolu’ biçimlerinde dile getirilebilir. Yönetim düşününün evrimi üzerine çalışma araçları ‘hükümdar aynaları’, ‘nasihatnameler’, ‘siyasetnameler’, ‘ıslahatnameler’, ‘adaletnameler’, ‘isyan belgeleri’, ‘ayaklanma incelemeleri’ gibi çeşitli adlar altında bilgimiz dahilinde olan tarihsel yazılı kaynaklardır.1 Adı geçen türlerin ortaya çıkmasında farklı kültürlerin, tarihsel koşulların etkisi yadsınamaz. Bu türler dönemin toplumsal hayatı, askeri örgütlenmesi ve geleneksel yapısına dair önemli bilgiler sunmaktadır. Doğu’da ve Batı’da bu kategorilere sokulacak birçok eser verilmiştir. Eserlere geçmeden önce türleri tanımlamaya çalışırsak siyasetname, pendname2, nasihatname adı altında anılan eserlerin esas karakter bakımından ahlaki eserler arasında yer aldığını görürüz. Ahlakın temeli din olduğu için bu eserler dini esaslara dayanır.3 İslamiyet, bahsedilen türlerin içeriğinde önemli bir değişime sebep olsa da siyasetname, nasihatname ve pendname türünde eserlere İslamiyet öncesi dönemde de rastlanır. Siyasetname türü eserler Hint ve İran kültüründe önemli yer tutmuştur. Halil İnalcık’a göre, Eski Hint-İran nasihatname ve siyasetnamelerinde devlet, hükümdarın kuvvet ve kudretinden, otoritesinden başka bir şey değildir. Siyaset * 1 2 3 Arş. Gör., Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yönetim Bilimleri Anabilim Dalı, ORCID: 000-0001-5019-6150, smusaoglu@ankara.edu.tr Birgül A. Güler, Nuray E. Keskin, “Devlet Reformunu Tarihten Çalışmak”, Kamu Yönetimi: Yöntem ve Sorunlar, (Ed. Şinasi Aksoy-Yılmaz Üstüner), Nobel Yayınları, Ankara, 2007, s. 108. Pendname kelimesi Farsça kökenli olup, nasihat kitabı anlamına gelir. Bu türün temel özelliği ahlaki, dini ve didaktik karakterli olmasıdır. Bu tür eserlerin yazılmasında Feriddün Attar’ın Pendname adlı eseri etkili olmuştur. Agâh Sırrı Levend, “Siyasetnameler”, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı, 1962, s. 171. 192  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi ise, hükümdarın bu otoritesini koruma ve kuvvetlendirme ve bunun araçlarını, yani askeri ve parayı halkın hoşnutsuzluğuna sebep olmadan sağlama yoludur.4 Hoşnutsuzluklar baş gösterdiği zaman devlet yöneticilerine, müesses nizamın yeniden sağlanması için çoğunlukla geçmiş dönemlerden örnekler verilerek tavsiyelerde bulunulur. Bu geçmiş dönem bir tür altın çağı ifade eder. Yaşanan zamanın ortaya çıkarttığı sorunların çözülmesinde altın çağa bakılır. Altın çağı miti, meşruiyeti sağlamanın da bir yöntemidir. Bu nedenle siyaset doğrusal değil döngüsel zaman boyutunda cereyan eder.5 Osmanlı Devleti’nde de düzenin bozulmaya başlamasıyla (16. yüzyıl) hükümdarlara, vezirlere, devlet adamlarına yönelik eserler hazırlanmıştır. Bu eserler siyasetname olarak adlandırılsalar da kendilerine özgü başlıklar taşırlar. Osmanlı Dönemi’nde yazılan ıslahat layıhaları, adaletnameler ve risaleler, yönetime ilişkin tavsiyelerin verildiği metinler olarak kabul edilmiştir. Bu metinlerde, devletin güçlü olduğu zamana yeniden ulaşmak için reform tavsiyelerinde bulunulmuştur. Koçi Bey, Gelibolulu Mustafa Ali, Katib Çelebi, İbrahim Müteferrika, Tatarcıkzade Mustafa, Keçecizade İzzet Molla gibi ismlerin yazdıkları eserler devlet düzeninin yeniden sağlanması için pratiğe yönelik çözümler sunar. Eserlere bakıldığında, benzer konuların birçok defa tekrarlandığı görülse de siyasetname, nasihatname, pendname, adaletname, risale ve layıhalar dönemin koşullarını aydınlatmakla birlikte6 yönetim sanatına, tekniğine dair geniş bir alanyazın sunar. Bu geniş alanyazının somut olarak ortaya konulması için, Yönetim-Siyaset Yazıları olarak adlandırılan bibliyografya çalışması yapılmıştır. Bu bibliyografya çalışması siyasetname, nasihatname, menakıbname, pendname, layıha ve risale türlerini kapsamaktadır. Ancak bu türleri saf tip olarak sınıflandırmak mümkün değildir. Eserlerin birçoğunda bu türler iç içe geçmiştir. Bu nedenle eserler Yönetim-Siyaset yazıları başlığı altında toplanarak bibliyografya çalışması hazırlanmıştır. Bu bibliyografya çalışması, Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi öğrencileri için hazırlanmıştır. Çalışmanın amacı, dağınık halde bulunan siyaset ve yönetim yazılarının açıklayıcı bir bibliyografyasını ortaya koymaktır. 4 5 6 Halil İnalcık, “Kutadgu Bilig'de Türk ve İran Siyaset Nazariye ve Gelenekleri”, Osmanlı’da Devlet, Hukuk, Adalet, Eren Yayınları, İstanbul, 2000, s. 259. Cemil Oktay, Siyasi Kültür Okumaları, Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 2017, s. 1-2. Rifa’at ‘Ali Abou-El-Haj, nasihatname yazarlarının resmettikleri manzaranın seçmece olduğunu iddia eder; yazarlar sosyoekonomik ve siyasi tarafgirlikle hareket ederler. Bu nedenle bu tür eserler dikkatli okunmalıdır. Rifa’at ‘Ali Abou-El-Haj, Modern Devletin Doğası 16. Yüzyıldan 18. Yüzyıla Osmanlı İmparatorluğu, (Çev. O. Özel & C. Şahin), İmge Kitabevi, Ankara, 2018. Sevim Musaoğlu  8. - 20. Yüzyıl Yönetim-Siyaset Yazıları Bibliyografyası  193 Bibliyografya hazırlanırkan dört farklı kaynaktan istifade edilmiştir. Bu kaynaklar, Bursalı Mehmet Tahir’in Siyasete Dair İslami Eserler’i, Agâh Sırrı Levend’in Siyasetnameler’i, Orhan M. Çolak’ın İstanbul Kütüphanelerinde Bulunan Siyasetnameler Bibliyografyası ve İslam Siyaset Düşüncesi Kataloğu’dur. İncelenen eserler 8. yüzyıl ile 20. yüzyıl arasında yazılmış telif ve tercüme eserlerdir. Bu eserler, Doğu alanyazınında yazılmış Arapça, Farsça ve Türkçe dillerindeki eserleri kapsamaktadır. Günümüz Türkçesi’ne çevrilen eserlere de çalışmada yer verilmiştir. Çalışmada toplamda 481 eser yer almaktadır. Bunların 234’ü Arapça, 49’u Farsça ve 198’i Türkçe dilindedir. Eserlerden 54 tanesi günümüz Türkçesi’ne çevrilmiştir. Çalışmada yer alan eserlerin büyük çoğunluğunun nüshası Türkiye’dedir. Türkiye dışında Lübnan, Mısır, Almanya, Hollanda, İngiltere, Rusya ve Avusturya’da da eserlerin nüshaları bulunmaktadır. Anonim eserlerden dolayı, çalışmada eserler alfabetik olarak sıralanmıştır. Eserlerin tercümeleri de telif eserin altında yer almaktadır. Kütüphane yer numaraları bulunan eserlerin yer numaraları da eserlerin yanına eklenerek künyeleri oluşturulmuştur. 1. Yönetim-Siyaset Yazıları Bibliyografyası Âdâb-ı saltanat, Mülakkab Receb (Ölüm 1604), Türkçe Hükümdarlık usulleri hakkında kaleme alınan bu eser, hükümdarlar için dini ve siyasi konulara dair çeşitli hikâyelerin nasihat tarzında kaleme alınmasıyla ortaya çıkmıştır. 7 Âdabu’l-Hukkâm, Muhteşem Efendi, Türkçe8 Âdâbü’l-harb ve’ş-şecâ’a, Muhammed b. Mansûr b. Saîd es-Sıddîkī et-Teymî el-Kureşî (Ölüm 1225), Arapça Delhi Sultanlığı’nın askeri tarihiyle ilgili önemli bilgiler veren bu eser, Delhi hükümdarı İltutmış’a ithaf edilmiş olmakla beraber savaş sanatları konusunda da önemli bir eserdir; eserde sultanın sahip olması gereken nitelikler, savaş sanatı, Delhi Sultanlığı’nın askeri tarihi vb. konularının üzerinde durulmuştur.9 Âdâbü’l-hilâfe ve esbâbü'l-hisâfe, İbrâhîm b. Muhammed (Ölüm 1542), Farsça, Topkapı Sarayı Müzesi, Revan Köşkü, No. 00494 Kanuni Sultan Süleyman’a ithafen kaleme alınan bu eser, hilafet ve saltanat usullerine yönelik bilgiler içermektedir.10 7 8 http://isd.ilem.org.tr/detay/592 (30.09.2020). Bursalı Mehmet Tahir, Siyasete Dair İslami Eserler, (Çev. Hikmet Akpur), Yeni Zamanlar, İstanbul, 1994, s. 31. 9 http://isd.ilem.org.tr/detay/336 (24.10.2020). 10 http://isd.ilem.org.tr/detay/529 (22.10.2020). 194  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Âdâbü'l-mülûk, Ebü’l-Abbâs Ahmed b. et-Tayyib b. Mervân es-Serahsî (Ölüm 899), Arapça Franz Rosenthal bu yazmanın Serahsî’ye aidiyeti konusunda önemli şüpheler olduğu ileri sürmüştür. Rosental, Serahsî’ye ait olduğu düşünülen nüshanın, Ebü’l-Hasan Ali b. Rezîn adlı, ilmi kimliği belirlenememiş bir müellif adına bir başka versiyonunun olduğunu ileri sürer; ancak iki yazmanın dayandığı ortak metin, Muhammed b. Hâris es-Seâlibî (et-Tağlibî) tarafından yazılan ve Kitâbü’t-Tâc adıyla Câhiz’e ait olduğu düşünülerek yayımlanan eserden ibarettir.11 Âdâbü’l-mülûk, Muhammed b. Muhammed el-Hadi el-Hüseynî, Farsça, Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi Hüseyin Bahadır Han için H. 1118’de yazılmıştır ve padişahların ahlakına dairdir. 12 Âdâbü’l-mülûk, Arapça, Süleymaniye Kütüphanesi, Mesih Paşa, No. 60 Mısır hükümdarı Kansu Gavri İçin yazılmıştır. 13 Âdâbu'l-mülûk, Ebû Mansûr Abdülmelik b. Muhammed es-Seâlibî (Ölüm 1038) Arapça, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Esat Efendi No. 1808 14 Türkçe Çevirisi: Hükümdarlık Sanatı, çev. Sait Aykut, İstanbul: İnsan Yayınları, 1997. Seâlebî bu eserde, siyaseti bir güç aracı olarak nitelendirir; eserde en önemli kavram hükümdar/meliktir ve müellif, hükümdarın, insanların en ahlaklısı, en asili ve en akıllısı olması gerektiğini öne sürer.15 Âdâbü'l-mülûk, Huseyn b. Ayaz Nahvi, Arapça, Ayasofya Kütüphanesi’ndedir.16 Âdâbü'l-mülûk, Ebû Ca‘fer Muhammed b. Cerîr b. Yezîd el-Âmülî et-Taberî el-Bağdâdî (Ölüm 923), Arapça Eserin günümüze ulaşıp ulaşmadığı bilinmemektedir.17 Âdâbü’l-mülûk bi’l-'adl, İbnü’l-Halili’l-Hazinedari’l-Urmevî el-Mevsilî (Ölüm 1282), Arapça, Köprülü Yazma Eser Kütüphanesi, No. 1200 Eserde adalet, liderlik, saltanat, hilafet konularının yanı sıra ilmin faziletlerine ve ahlaki vasıflara da değinilmiştir.18 Âdâbü’l-mülûk ve Nesayıhu’s-salâtîn, Kemal b. Hacı İlyas, (yazıldığı tarih 1514), Arapça, Ayasofya Kütüphanesi, No. 2841/1 19 11 TDV İslam Ansiklopedisi, C. 21, İstanbul, 2000, s. 230-232. 12 Orhan Çolak, “İstanbul Kütüphanelerinde Bulunan Siyasetnâmeler Bibliyografyası”, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 2003, S. 2, s. 350. 13 a.y. 14 Levend, a.g.e., s. 178. 15 http://isd.ilem.org.tr/detay/246 (22.09.2020). 16 Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 18. 17 http://isd.ilem.org.tr/detay/134 (23.10.2020). 18 http://isd.ilem.org.tr/detay/361 (22.09.2020). 19 Levend, a.g.e., s. 180. Sevim Musaoğlu  8. - 20. Yüzyıl Yönetim-Siyaset Yazıları Bibliyografyası  195 Âdâbü’s-saltana, Arapça, Süleymaniye Kütüphanesi, Esat Efendi, No. 3690/320 Âdâbü's-siyâse, Ali b. el-Esîr (Ölüm 1233), Arapça Eserin günümüze ulaşıp ulaşmadığı bilinmemektedir.21 Âdâbü’s-sohbe ve hüsnü’l-ʿuşre, Ebû Abdirrahmân Muhammed b. el-Hüseyn b. Muhammed es-Sülemî (Ölüm 1021), Arapça22 Meir J. Kister tarafından eserin tahkikli neşri yapılmıştır (Jerusalem 1954).23 Âdâbü's-sultân, Medâinî (Ölüm 843), Arapça Eserin günümüze ulaşıp ulaşmadığı bilinmemektedir.24 Âdâbü’l-vüzerâ, Arapça, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Ayasofya, No. 2837 25 Ağrâdu's-siyâse fî ilmi'r-riyâse, Zahîrüddîn Muhammed b. Ali b. Muhammd el-Hasen ez-Zahîrü'l-Kâtib es-Semerkandî, Farsça, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Ayasofya No. 284426 Siyaset ve ahlak konularına dair yazılan eserin ilk bölümünde bazı hükümdarların şiir ve sözlerine ve bunların açıklamalarına yer verilmiştir.27 Ahlâk-ı Alâî, Kınalızâde Alâeddîn Ali Çelebî (Ölüm 1572), Türkçe, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Hamidiye, 062628 Eserin üçüncü bölümünde devlet idaresi ve siyasi ahlaka dair konular ele alınır; bu bölümde Türk milletinin benimsediği devlet modelini anlatılmakta, yönetenlerin vasıfları üzerinde durulmakta, devletin reaya ile ilişkilerine değinilmekte ve adalet kavramının üzerinde durulmaktadır; bölümün sonuna eklenen adalet dairesi şeması ile devlet-ordu-reaya bütünleşmesi vurgulanmakta, mülkün ancak adaletle sürdürülebileceği iddia edilmektedir.29 Kınalızâde, bu eserinde “Adalet Dairesini’nin köklerini Kadim Yunan’a hatta Hint kültürüne uzatır. Kınalızâde için Daire-i Adliye âlemin nizamıdır”.30 Türkçe Çevirisi: Ahlak-ı Alai, çev. Murat Demirkol, Ankara: Fecr Yayınları, 2017. Ahlâk-ı Muhsinî, Hüseyin Vâiz-i Kâşifi (Ölüm 1505), Farsça, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Hafid Efendi No. 273 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 Çolak, a.g.e., s. 350. http://isd.ilem.org.tr/detay/341 (24.10.2020). http://isd.ilem.org.tr/detay/233 (24.10.2020). TDV İslam Ansiklopedisi, C. EK-2, Ankara, 2019, s. 67-69. http://isd.ilem.org.tr/detay/55 (23.10.2020). Levend, a.g.m., s. 181. Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e.; s.25; Levend, a.g.e., s.183. http://isd.ilem.org.tr/detay/787 (23.09.2020). Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 30. TDV İslam Ansiklopedisi, C. 2, Ankara, 1989, s. 15-16. Oktay, a.g.e., s. 100. 196  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Ahlâk-ı Muhsinî’de İslam’ın önde gelen isimleri ve tarihi şahsiyetler (Me‟mun, Nûşirevân, Gazneli Mahmut gibi hükümdarlar) hakkında çeşitli hikâyeler anlatılmakta, bu kişilerin davranışlarından örnekler verilerek, bu hikâyeler gerçek hayatla bağdaştırılmaya çalışılmaktadır.31 Ahlâk-ı Muhsinî Avrupalıların da dikkatini çeken bir eserdir, bazı Batı dillerine kısmen veya tamamen çevrilmiş, eser üzerine bu dillerde incelemeler yapılmıştır; eserin İngilizce tercümesi ilk defa 1823 baskısı ile birlikte neşredilmiştir. 32 Türkçe Çevirisi: Ahlak-ı Muhsini, çev. Murat Demirkol, Türkiye Yazma Eserler, 2019. Enîsü'l-ârifîn, Muhammed b. Pîr Ahmed Çelebî el-İstanbulî (Ölüm 1582), Türkçe, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Hamidiye No.629 33 Eser Kâşifî'nin (Ölüm 1505) Ahlâk-ı Muhsinî adlı Farsça eserinin Türkçe tercümesidir. Terceme-i Ahlâk-ı Muhsinî, Karaçelebizâde Abdülaziz Efendi (Ölüm 1658), Türkçe, Fatih Kütüphanesi34 Kâşifi’nin Ahlâk-ı Muhsinî adlı Farsça eserinin Türkçe tercümesidir. Ahlâk-ı Nâsırî, Nasiruddîn et-Tûsî, (Ölüm 1274), İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi, Farsça Yazmalar, No. 479, 758, 1611), Farsça35 (Orhan Çolak, s.352) Felsefi tarzda kaleme alınan bir eserdir.36 “Ahlak Terbiyesi, Ev İdaresi ve Devlet Yönetimi” olmak üzere üç temel makaleden oluşan bu eserde Tusi, toplumları işlevsel bir yapı içinde ele alır; ekonomi, iş bölümü ve adalete önem veren Tusi, toplumları bu açılardan gelişmişlik düzeyine göre sınıflandırır; böylelikle içtimaiyat hikmeti dediği sosyolojiden ayrıntılı bir şekilde bahseder ve bu bilimi herkesin öğrenmesi gerektiğini düşünür. 37 Türkçe Çevirisi: Ahlak-ı Nasırı, çev. Anar Gafarov, Zaur Şükürov, İstanbul: Litera Yayıncılık, 2007. Miftâhu’s-Se’âdeh fî Umûri’s-Siyâseh, Mustafa Fedâ Efendi, Türkçe Ahlâk-ı Nasirî’nin genişletilmiş tercümesidir. 38 Ahlâk-ı Nevâlî (Ferruhname), Nasûh b. Abdullâh Akhisârî Nevâlî (Ölüm 1594), Türkçe, Süleymaniye Kütüphanesi, Hamidiye No. 1174 39 31 Mehmet Avçin, “Bir Siyasetname Olarak Ahlâk-ı Muhsinî”, Turkish Studies, 2012, C. 7, S. 2, s. 151. 32 TDV İslam Ansiklopedisi, C. 2, İstanbul, 1989, s. 17. 33 Çolak, a.g.e., s. 355. 34 Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 30. 35 Çolak, a.g.e., s. 352. 36 http://isd.ilem.org.tr/detay/358 (25.09.2020). 37 Nasiruddîn et-Tûsî, Ahlak-ı Nasırı, (Çev. Anar Gafarov, Zaur Şükürov), Litera Yayıncılık, İstanbul, 2007. 38 Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 31. 39 Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 31; Levend, a.g.e., s. 176; Çolak, a.g.e., s. 356. Sevim Musaoğlu  8. - 20. Yüzyıl Yönetim-Siyaset Yazıları Bibliyografyası  197 Eser Aristoteles’in Kitâbü’r-Riyâset ve’s-siyâset adlı eserininin bazı eklemelerde bulunulmuş tercümesisidir.40 Ahlâk-ı saltana, Şerefüddîn Abdullāh b. İzziddîn Fazlillâh b. Ebî Naîm-i Yezdî (Vassâf) (Ölüm 1330), Farsça Eser İlhanlı hükümdarı Olcayto için kaleme alınmış olup, hükümdarların siyaset hayatındaki işlerinde faydalı olabilecek ahlak ve siyaset konularını içerir; eserde, hükümdarların nitelikleri, işlerin ehline verilmesi, yöneticilerin ulemayla ilişkileri ve askerlere karşı tutumları gibi birçok konu üzerinde durulur.41 Kânûnü’r-reşâd ya da Terceme-i Ahlâku's-saltana, Nergisî Mehmed Bosnavî (Ölüm 1634), Türkçe, Kayseri Raşid Efendi Yazma Eser Kütüphanesi, Raşid Efendi No. 590/1 Eser daha çok Vassâf olarak bilinen Şerefüddîn Abdullāh b. İzziddîn Fazlillâh b. Ebî Naîm-i Yezdî’nin (ö. 730/1330) “Ahlâku's-saltana” olarak bilinen Farsça eserinin genişletilmiş Türkçe tercümesi olup, Bosnavî tercümeyi IV. Murad için kaleme almıştır. 42 Türkçe Çevirisi: Kânûnu’r-Reşâd, çev. Bahir Selçuk, İstanbul: Kesit Yayınları, 2013. Risâle-i seciyye, Kavalalı Hüseyin Kazım (Ölüm 1861), Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi No. 00385, Türkçe Eser Vassâf’ın (ö. 730/1330) “Ahlâku's-saltana” olarak anılan Farsça eserinin bir başka Türkçe tercümesidir olup mütercim eseri Sultan Abdülaziz’e sunmak üzere kaleme almıştır. 43 Ahlâku'l-eşrâf, Nizâmeddîn Ubeydullâh Zâkânî el-Kazvînî (Ölüm 1370), Farsça, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Reiüsülküttab 00992/00144 Ahlâku’l-eşrâf, Cengiz Han ile haleflerinin hüküm sürdüğü dönem ile İlhanlılarla Timur saldırısı arasındaki fetret devirlerinde oratya çıkan yozlaşmış yönetici kadro ile bu yöneticilere boyun eğenlerin durumunu anlatır.45 Âhlâku’l-mülûk, Ebû Osmân Amr b. Bahr b. Mahbub el-Kinânî el-Leysî el-Câhiz, (Ölüm 869), Arapça, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Ayasofya No.282746 Câhız’a aidiyeti tartışmalı olan eserde, halifelerin ve hükümdarların gündelik hayatlarına yer verilmekte, yöneticilerin huzuruna çıkacaklar için bir tür davranış rehberi sunulmaktadır.47 40 41 42 43 44 45 46 47 http://isd.ilem.org.tr/detay/573 (22.09.2020). http://isd.ilem.org.tr/detay/386 (22.10.2020). http://isd.ilem.org.tr/detay/609 (27.09.2020). http://isd.ilem.org.tr/detay/744 (22.09.2020). http://isd.ilem.org.tr/detay/406 (22.10.2020). TDV İslam Ansiklopedisi, C. 2, İstanbul, 1989, s. 18-19. Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 16; Levend, a.g.e, s. 177. http://isd.ilem.org.tr/detay/71 (22.09.2020). 198  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Türkçe Çevirisi: Saray Adabı, çev. Ali Benli, İstanbul: Klasik Yayınları, 2015. Telhîs-i mehâsinü’l-edeb, Osmânzâde Ahmed Tâib (Ölüm 1723) Türkçe, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Pertev Paşa No. 480 48 Eser, Câhız’ın Ahlâku'l-mülûk adlı eserinin Türkçe tercümesidir. Ahlâku'l-vezireyn, Zemmü’l-vezireyn, Mesailü’l-vezireyn (Ölüm 1023), Arapça Eser Büveyhî vezirlerinden Ebü’l-Fazl İbnü’l-Amîd ile Sâhib b. Abbâd’ın bazı kötü niteliklerini, fikirlerini ve durumlarını dile getirerek, vezirleri eleştirmek amacıyla yazılmıştır. 49 Ahlâku's-saltana, Tosyalı Küçük Mustafâ Efendi (Ölüm 1596), Türkçe, Beyazıd Devlet Kütüphanesi, Veliyüddin Efendi No. 3372 50 Saltanat usulleri, hükümdarların görev ve sorumlulukları, hükümdarların yardımcıları ile ilişkileri vb. siyaset konularına değinen bir eserdir.51 Ahlaku’s-Selâtîn, Farsça, Halis Efendi Kütüphanesi 52 Akvamü’l-mesâlik fî ma‘rifeti ahvâli’l-memâlik, Hayreddîn Paşa et-Tunusî (Ölüm 1890), Arapça, Tunus: Devlet Matbaası, 128453 Temel amacı, “Müslüman kalarak modernleşmek” olan Tunuslu Hayreddin Paşa, Avrupa seyahatlarinde edindiği gözlemler sonucunda eserini yazmış; eserinde Avrupa’daki yeniliklerin kültüre uygun ve dine aykırı olmadığı ölçüde seçilip alınması gerektiğini, Avrupa medeniyetine ulaşılması için Avrupa’nın ve Avrupa’da yapılan çalışmaların tanınmasının gerekliliği üzerinde durur.54 Eserin giriş bölümü, 1868’te Paris’te Fransızca olarak Réformes nécessaire aux états musulmans adıyla yayımlamış, İngilizce tercümesi ise önce Atina’da 1, daha sonra Cambridge’de yayımlanmıştır Türkçe Çevirisi: Ülkelerin Durumunu Öğrenmek İçin En Doğru Yol, çev. Kerim Suphi Muhammed, İstanbul: BüyüyenayYyayınları, 2017. Terceme-i akvamü’l-mesâlik fî ma‘rifeti ahvâli’l-memâlik, Abdurrahmân Süreyya (Ölüm 1905), Türkçe55 Eser Tunuslu Hayrettin Paşa'nın “Akvamü’l-mesâlik fi ma‘rifeti ahvâli’l-memâlik” adlı eserinin Türkçe tercümesidir. 48 49 50 51 52 53 54 Çolak, a.g.e., s. 358. http://isd.ilem.org.tr/detay/236 (23.10.2020). Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 33. http://isd.ilem.org.tr/detay/575 (30.09.2020). Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 26. Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 22. TDV İslam Ansiklopedisi, C. 17, İstanbul, 1998, s. 57-60; http://isd.ilem.org.tr/detay/749 (23.09.2020). 55 Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 32. Sevim Musaoğlu  8. - 20. Yüzyıl Yönetim-Siyaset Yazıları Bibliyografyası  199 Âsafnâme, Lütfi Paşa b. Abdülmu'în (Ölüm 1564), Türkçe, Köprülü Yazma Eser Kütüphanesi, Hacı Ahmed Paşa,00359/00156 Kanuni Sultan Süleyman döneminin vezirlerin olan Lütfî Paşa, vezirlik makamına getirildikten sonra, bu makamda gördüğü çeşitli eksiklikler nedeniyle kendisinden sonra bu göreve gelecekler için vezirlik usulüne dair bu eseri kaleme almıştır. 57 Âsaf, Süleyman peygamberin veziri olup mükemmel veziriliğin örneğidir, bu nedenle Lütfi Paşa eserinin adını Âsafname olarak belirlemiştir.58 Âsârü'l-evvel fî tertîbi'd-düvel, Ebû Muhammed Hasan b. Abdullâh b. Ömer b. Mehâsin el-Abbâsî (Ölüm 1317), Arapça Eserde genel olarak memleketin kuralları, hükümdarların hizmetçileri, hükümdarlarla ilgili özel durumlar ve savaşlar ele alınmaktadır.59 Atabetü'l-hakāyık, Edîb Ahmed Yüknekî (Öüm 1148), Türkçe, Süleymaniye Kütüphanesi, Ayasofya No. 4012 Eser, Dâd Sipehsalar Beg’e ithafen yazılan eser, siyasetname olarak ele alınmasının yanı sıra dini-ahlaki öğütlere geniş yer verdiği için nasihatname kategorisine de yerleştirilebilir. Türkçe Çevirisi: Atabetü'l-Hakayık, çev. Reşit Rahmeti Arat, Ankara: Türk Tarih Kurumu, 1992. Aynü'l-edeb ve's-siyâse ve zeynü'l-haseb ve'r-riyâse, Ebü'l-Hasan Ali b. Abdurrahmân b. Hüzeyl Fezârî, (Ölüm 1362), Arapça, İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi, No.491460 Bahru'l-hikem, Muhammed b. İzzeddîn Abdüllatif b. Abdülazîz b. Emînüddîn et-Tirevî (Ölüm 1450), Arapça, Millet Yazma Eser Kütüphanesi Sultan II. Murad için kaleme alınan eserde ağırlıklı olarak ahlaki konular işlenmekle birlikte, siyaset ile ilgili sözlere de yer verilmiştir.61 Behcetu’l-vuzerâ, Şeyh Camiü’l-Ezher Abduh, Arapça, İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi No. 3133 62 Berîdü's-sa’âde, Muhammed Gazi el-Malatyavi (Ölüm 1201), Farsça Sultan İzzeddin I. Keykâvus’un isteği üzerine kaleme alınan bu Farsça eser, nasihatname türündedir.63 56 57 58 59 60 61 62 63 Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 30; Levend, a.g.e., s. 185; Çolak, a.g.e., s. 353. http://isd.ilem.org.tr/detay/541 (23.09.2020). Oktay, a.g.e., s. 8. http://isd.ilem.org.tr/detay/373 (24.10.2020). Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 18; Çolak, a.g.e., s. 353. http://isd.ilem.org.tr/detay/450 (24.10.2020). Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 21; Çolak, a.g.e., s. 365. http://isd.ilem.org.tr/detay/315 (24.10.2020). 200  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Bezlu’n-Nesâyihu’ş-Şer’iyye fîmâ ‘ale’s-Sultân ve Vulâti’l-Umûri ve Sâiri’r-Râ’iyye, Muhammed bin Mahmûd el-Ebşehli, Arapça, Fatih Kütüphanesi 64 Bezlü’n-nezâ'ihi’ş-şer'iyye fîmâ 'ale’s-sultân ve vülâti’l-ümûr ve sâiri’r-raiyye, Ebü'lAbbâs Ahmed b. Muhammed b. Ali İbnü'r-Rif'a el-Ensârî (Ölüm 1323), Arapça, Gotha, Landesbibliothek Eserde sultanın görevleri, tebasının sorumluklukları, ilmiye sınıfı ve mahkemeler gibi çeşitli konular üzerinde durulmuş. 65 Cevâmiü'l-hikâyât ve levmiü'r-rivâyât, Nûreddîn Muhammed b. Muhammed b. Yahyâ el-Buhârî el-Hanefî el-Avfi el-Örfî (Ölüm 1232), Farsça, Bayezıd Devlet Kütüphanesi, Beyazıd, No. 5021 Eserin ilk bölümünde siyaset düşüncesi ile ilgili konulara değinilmiş; idareciler ve meslek erbabına ilişkin görüşlerini ortaya konulmuştur.66 Terceme-i câmiu'l-hikâyât ve levâmiu'r-rivâyat, Celâlzâde Sâlih Çelebî (Ölüm 1565), Türkçe, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Antalya Tekelioğlu, No. 00756 Nûreddîn Muhammed b. Muhammed b. Yahyâ el-Buhârî el-Hanefî el-Avfi (Örfî)’nin (ö. 629/1232) “Cevâmiü'l-hikâyât ve levâmiü'r-rivâyât” adlı eserinin Şehzâde Bâyezid’in isteği üzerine Türkçe tercümesidir.67 Türkçe Çevirisi: Câmiü’l-hikâyât, çev. Tuncay Bülbül Ankara: Grafiker Yayınları, 2011. Cevâmiu’s-Siyâseh, Farâbî, Arapça, Halis Efendi Kütüphanesi 68 Çehâr Makâle, Nizâm Arûdî (Ölüm 1157), Farsça69 Saray için gerekli dört meslekle (kâtiplik, şairlik, müneccimlik ve tabiplik) ilgili dört makalede bilgi veren eser, 12. yüzyıldaki İran ve Orta Asya saray hayatı ve dönemin bazı şairlerine dair en eski ve en önemli kaynaklardan biridir.70 Türkçe Çevirisi: Çehar Makale, çev. Esin Eren Soysal, İstanbul: Demavend Yayınları, 2016. Diatribe sur l'etat Actuel de l'art Militaire, du Genie, et des Sciences (İlk Mühendislerimizden Seyyid Mustafa ve Nizam-ı Cedid'e Dair Risâlesi), Seyyîd Mustafa (Ölüm 1802), Türkçe Diatribe de l’ingénieur Séid Moustapha sur l’état actuel de l’art militaire, du génie, et des sciences à Constantinople” adıyla Fransızca olarak yazılan bu eser, Sultan III. Selim dönemindeki ıslahatlara dair önemli bir kaynaktır. Eserde, Osmanlı Devleti’nin Avrupa devletleri karşısında geri kalmasının ve Avrupa’nın 64 65 66 67 68 69 70 Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 20. http://isd.ilem.org.tr/detay/376 (24.10.2020). http://isd.ilem.org.tr/detay/339 (22.10.2020). http://isd.ilem.org.tr/detay/542 (22.10.2020). Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 17. http://isd.ilem.org.tr/detay/302 (22.10.2020). TDV İslam Ansiklopedisi, C. 33, İstanbul, 2007, s. 182-183. Sevim Musaoğlu  8. - 20. Yüzyıl Yönetim-Siyaset Yazıları Bibliyografyası  201 üstünlüğünün sebepleri üzerinde durulmuş bunun sebebi olarak da Avrupa’daki gelişmeleri takip etmemek, Avrupa’nın teknik ve eğitimini benimsememek ve dini ilkelerin yanlış yorumlanmak gibi gerekçeler sayılmıştır. Bunun dışında çözüm üretici tekliflerde de bulunan yazar, Fransızca’nın ve pozitif bilimlerin uygulanmasının gerekliliğine, modern bilimlerin öğrenilmesi için Avrupa’yla temasın arttırılması gerektiğine değinir.71 Türkçe Çeviri: İstanbul'da Askerlik Sanatı, Yeteneklerin ve Bilimlerin Durumu Üzerine Risale, İstanbul: Tüyap, 1986. Dîvânü’l-Müeyyed-fi'd-dîn, Ebû Nasr el-Müeyyed-Fi’d-dîn Hibetullāh b. Mûsâ b. Dâvûd eş-Şîrâzî (Ölüm 1078), Arapça Eser, İmamların Şiî-İsmâilî inancı yaymaya yönelik faaliyet ve çabalarını içerir ancak siyasi lider de olan imamın çabalarına değindiği için siyasetle de ilgili bir esrdir.72 Duraru’l-Me’alimu’l-Celiyye, Şeyh Sâlim, Arapça, Nuruosmaniye Kütüphanesi 73 Durretü’l-garrâ fi nesâyihi’l-mülûk ve’l-vüzerâ, Mahmud b. İsmail b. İbrahim el-Cizi, Arapça, İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi, Arapça Yazmalar, No.638, Süleymaniye Kütüphanesi, Hamidiye No.108274 Eser, Mısır Sultanı Ebu Said Çakmak için yazılan eserde, imamlık şartları, imanın hüküm ve kuralları, vezirlik, askerlik, saltanata ait konulardan bahsetmektedir.75 Dürücü’d-dürer tercümesi, İzzet Bey (Ölüm 19. yy), Türkçe, İstanbul: Ceride-i Askeriye Matbaası, 1297 Eser, Şihabeddîn Sühreverdî'nin Rükneddîn Kâdî’ye ithafen kaleme aldığı Dürc/Dürücü'd-dürer adlı Farsça eserin Türkçe tercümesidir76. Düstûrü’l-amel li-ıslâhi’l-halel, Kâtip Çelebi (Ölüm 1657), Türkçe, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Nuruosmaniye Kütüphanesi, No. 4075/2 77 IV. Mehmed döneminde kaleme alınan eserde, devletin içinde bulunduğu sıkıntıların üzerinde durulmuş ve bu sıkıntılara, devlet yapısındaki bozulmalara bazı çözüm yolları önerilmiştir. Kâtip Çelebi, takrir (beyan etme), teşhis ve tedavi sebeblerine bakarak çözüm üretme şeklinde bir yöntem üzerine eserini kurgulamıştır; bu anlayış doğrultusunda devletin duraklama içinde olduğunun kabul edilmesi buna göre çözüm yolları aranması gerekir. 78 71 72 73 74 75 76 77 78 http://isd.ilem.org.tr/detay/724 (22.10.2020). http://isd.ilem.org.tr/detay/277 (24. 10.2020). Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 22. Levend, a.g.e., s. 180. Çolak, a.g.e., s. 353. Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 29; http://isd.ilem.org.tr/detay/766 (16.02.2021). Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 30; Levend, a.g.e., s. 191. http://isd.ilem.org.tr/detay/622 (27.09.2020). 202  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Düstûrü'l-mülk vezîrü'l-melik, Kâdî Fazlullâh Efendi (Ölüm 1540), Türkçe, Süleymaniye Kütüphanesi No. 495979 Eserde siyaset ve devlet yönetimiyle ilgili önceki dönem hükümdar ve devlet adamlarından örnekler verilerek kurgulanmıştır. Örnek olarak gösterilen kişiler, Osmanlı tarihindeki hükümdar ve devlet adamları yerine, İran hükümdarları ve devlet idarecileri ile peygamberlerden seçilmiştir; bu nedenle eserde Kanuni Sultan Süleyman dönemi ve öncesi Osmanlı tarihiyle ilgili fazla bir bilgi bulmak mümkün değildir.80 Düstûrü’l-vizâre, Mahmud b. Muhammed b. el-Hüseyin el-İsfahânî, Farsça Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Fatih No.3491 Eser vezirlik kurumu, vezirler ve sultanlardan bahseder.81 Düstûrü'l-vüzerâ, Ali eş-Şîrâzî (Ölüm 1539), Arapça, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Hekimoğlu, No.788/2 Eser Yavuz Sultan Selim dönemi paşalarından Mustafa Paşa’ya ithaf edilmiştir.82 Edebü'd-dâreyn, Mübârek’ul-Ermevî, Arapça, Umumi Kütüphanesi 83 Edebü'd-dünyâ ve'd-dîn, Ebü’l-Hasen Alî b. Muhammed b. Habîb el-Basrî el-Mâverdî (1058), Arapça, Beyazıd Devlet Kütüphanesi, Beyazıd No. 554184 Müellif, insan faaliyetleri arasında en önemli faaliyetin din ve dünya işlerini iyileştimeye yönelik çabaları olduğunu belirtir ve amacının dini ve dünyevi açıdan hayatın ölçü ve kurallarını bulmak olduğunu ifade eder.85 Terceme-i edebü’d-dünyâ ve’d-dîn, Bergamalı Ahmed Cevdet Efendi (Ölüm 1926), Türkçe, İstanbul: Amedi Matbaası, 132886 Eser Ebü'l-Hasan Ali b. Muhammed b. Habîb el-Mâverdî’nin Edebü’ d-dünyâ ve’d-dîn adlı Arapça eserinin Türkçe tercümesidir. Edebü’l-küttâb, Ebû Bekir Muhammed b. Yahyâ es-Sûlî (Ölüm 946), Arapça Eser, kâtiplik sanatı konusunda olup bu mesleğin birçok aşamasını, usul ve şartlarını, mesleğin kendine has durumlarını vb. incelemektedir.87 Edebü'l-mülûk, Ebû Osmân Amr b. Bahr b. Mahbub el-Kinânî el-Leysî el-Câhiz (Ölüm 869), Arapça 79 Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 29. 80 Ahmet Altay, Düstûrü’l-Mülk vezîrü’l-melik (Metin ve Değerlendirme), Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, 2008, s. 107. 81 Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 25; Çolak, a.g.e., s. 354. 82 http://isd.ilem.org.tr/detay/524 (27.09.2020). 83 Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 20. 84 http://isd.ilem.org.tr/detay/261 (16.02.2021). 85 TDV İslam Ansiklopedisi, C. 10, İstanbul, 1994, s. 406-408. 86 Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 28; Çolak, a.g.e., s. 354. 87 http://isd.ilem.org.tr/detay/170 (23.10.2020). Sevim Musaoğlu  8. - 20. Yüzyıl Yönetim-Siyaset Yazıları Bibliyografyası  203 Eserin günümüze ulaşıp ulaşmadığı bilinmemektedir.88 Edebü's-sultân, Ebû Abdillâh Muhammed b. Ca‘fer b. Ahmed el-Kazzâz el-Kayrevânî et-Temîmî en-Nahvî (Ölüm 1021), Arapça Eserin günümüze ulaştığı bilinmemektedir.89 Edebü’s-sultân ve’r-raiyye, Ebû Zeyd Ahmed b. Sehl el-Belhî (Ölüm 934), Arapça Eserin günümüze ulaştığı bilinmemektedir.90 Edebü'ş-şerîa ve edebü's-siyâse, Ali b. Mehziyâr ed-Devrâkî (Ölüm 865), Arapça Eserin gümüze ulaşıp ulaşmadığı bilinmemektedir. 91 Edilletü’l-kat’iyye fî 'ukûdi’l-vilâyât ve’s-siyâseti’ş-şer’iyye, Abdullâh b. Muhammed b. Abdullâh b. Muhammed ez-Zeki el-Gazzî el-Hanbelî (Ölüm 1484), Arapça, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Kasidecizade, No. 205 Eserde yazar siyaset kavramından bahseder. 92 el-Âdâb, Ebü’l-Abbâs Abdullāh b. Muhammed el-Mu‘tezz-Billâh b. Ca‘fer elMütevekkil-Alellah el-Abbâsî (Ölüm 908), Arapça Hikmetli sözlerle anonim vecizeleri içeren eserde İbnü’l-Mukaffa’nın etkisi görülür. 93 el-Ahkâmu's-sultâniyye, Ebü’l-Hasen Alî b. Muhammed b. Habîb el-Basrî el-Mâverdî, (Ölüm 1058) Arapça, İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi, Ayasofya No.3296 94 Fıkıh ve siyaset ilişkisini kapsamlı bir şekilde gösteren eserde, devletin temelini oluşturan hiyerarşik, hukuki, idari, ekonomik yapılar ve bunların işleyişi üzerinde durulur.95 Türkçe Çevirisi: El-Ahkamü's-Sultaniye / İslam'da Devlet ve Hilafet Hukuku, çev. Ali Şafak, İstanbul: Bedir Yayınları, 2017. el-Ahkâmu's-sultâniyye, Ebû Ya'la el-Ferra (Ölüm 1066), Arapça, Süleymaniye Kütüphanesi, Esad Efendi No. 543 Eserde devletin temelini oluşturan hiyerarşik, hukuki, idari, iktisadi yapılara ve bunların işleyiş şekli üzerinde durulur. 96 el-Ahkâmü's-sultâniyye, Kâdı İbnu’l-Alî Muhammed, Arapça, Ortaköy Halis Efendi Kütüphanesi 97 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 http://isd.ilem.org.tr/detay/76 (23.10.2020). http://isd.ilem.org.tr/detay/232 (23.10.2020). http://isd.ilem.org.tr/detay/152 (23.10.2020). http://isd.ilem.org.tr/detay/66 (23.10.2020). Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 15; Çolak, a.g.e., s. 354. TDV İslam Ansiklopedisi, C. 21, İstanbul, 2000, s. 143-147. Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 19; Levend, a.g.e., s. 178. http://isd.ilem.org.tr/detay/260 (23.09.2020). http://isd.ilem.org.tr/detay/270 (25.09.2020). Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 19. 204  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi el-Ahlâku'l-Adûdiyye, Adudüddîn el-Îcî (Ölüm 1355), Arapça, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Ayasofya 2375/2 Îcî, devleti oluşturan unsurları üçe ayırır: “Yöneten konumdaki devlet başkanı, mutlak olarak yönetilen konumdaki halk ve yönetme ile yönetilme durumu eşit olanlar, yani hem yöneten hem de yönetilenler”. Îcî eserde, devlet başkanında bulunması gereken şartlara ve başkanın görevlerine, halkın başkana, başaknın halka karşı sorumluluklarına dair tavsiyelerde bulunmayı da ihmal etmez.. 98 Türkçe Çevirisi: Adududdîn el-Îcî’nin Ahlâk Risalesi: Arapça Metni ve Tercümesi, Mustakim Arıcı, Kutadgubilig: Felsefe Bilim Araştırmaları Dergisi, S. 15, 2009. el-Ahlâku'l-atâiyye ve sıfâtü'l-asfîyâ, Muzaffer b. Osmân el-Bermekî el-Münşî (Ölüm 16. yy), Farsça, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Fatih, No. 03515 “es-Sabahâtü’l-kudsiyye fî ahlâkî’l-etkiyâ ve sıfatü’l-enbiyâ”, “Mehâsin-i Ahlâk-ı Âdemi”, “Ahlâkü’l-etkiyâ” adlarıyla da bilinen bu eser felsefi, tasavvufi ve dini ahlak meseleleri üzerine olup, Kanuni Sultan Süleyman’a övgü ifadelerine rastlanıldığından eserin 16. yüzyılda yazılmış olabileceği ihtimali üzerinde durulmuştur.99 el-Biyramiyye fî’s-Siyâseti’ş-Şer’iyye, Muhammed b. Biyram et-Tûnusi el-Muftî Fevt (Ölüm 1800), Arapça, Tunus’da basılmıştır.100 Tunus Hüseynî Beyi Hammûde Paşa’nın isteği üzerine kaleme alınan eserde, devletin idari, siyasi ve adli alandaki uygulamalarına meşruiyet sağlama amacı vardır; eser, Tunus’ta dönemin ıslahat yanlısı uleması tarafından saltanat yönetimi yerine, Batı’nın siyasi sistemlerini alma konusundaki yönelişlere dayanak gösterme çabasının ürünüdür.101 el-Burhân fi fadli's-sultân, Şeyhü’l-Eşrefî Togan (Ölüm 1470), Arapça, Beyazıd Devlet Kütüphanesi Nadir Eserler, No. 5200 102 el-Celîsü's-sâlih ve'l-enîsü'n-nâsih, Ebü’l-Muzaffer Şemsüddîn Yûsuf b. Kızoğlu etTürkî el-Avnî el-Bağdâdî (Ölüm 1257), Arapça Eserde halifelerden yanı sıra sultanın yapması gerekenlerden, ulemanın sultanla ilişkisinden ve valilerin statüsünden bahsedilir.103 el-Cevherü'n-nefîs fî siyâseti'r-reîs, İbnü’l-Haddad Muhammed b. Mansûr b. Ceyş (Ölüm 1275), Arapça Genel olarak siyaset ve ahlak konularını içeren eserde, sultana adaletli olması ve zulümden kaçınması için nasihatte bulunmak amacıyla kaleme alınmıştır.104 98 99 100 101 102 103 104 https://isd.ilem.org.tr/detay/399 (30.09.2020). http://isd.ilem.org.tr/detay/590 (22.10.2020). Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 20. TDV İslam Ansiklopedisi, EK-2, Ankara, 2019, s. 296-297. Çolak, a.g.e., s. 354. http://isd.ilem.org.tr/detay/353 (24.10.2020). http://isd.ilem.org.tr/detay/360 (24.10.2020). Sevim Musaoğlu  8. - 20. Yüzyıl Yönetim-Siyaset Yazıları Bibliyografyası  205 el-Edebü’l-vecîz li’l-veledi’s-sagīr, İbnü'l-Mukaffa` (Ölüm 759), Arapça Türkçe Çevirisi: İslam Siysset Üslubu içinde, çev. Vecdi Akyüz, İstanbul: Dergâh Yayınları, 2016. el-Elfâzu’l-Eflâtûniyye ve takvîmü siyâseti’l-mülûkiyye ve’l-ahlâk, Ebû Nasr Muhammed b. Muhammed b. Tarhan b. Uzluğ el-Fârâbî et-Türkî (Ölüm 950), Arapça, Süleymaniye Kütüphanesi, Ayasofya No.2820-2822 Eser, Eflatun’unun sözlerinin Arapça tercümelerindendir. Eserde yer alan sözlerin çoğu siyaset sanatı ve devlet yönetimi ile ilgilidir.105 el-Eşrafu ‘ale Ğavâmidu’l-Hukûmât, Ebu Sa’id Hirevî, Arapça 106 el-Ferec ba'de’ş-şidde, Ebû Alî el-Muhassin b. Alî b. Muhammed el-Kādî et-Tenûhî (Ölüm 994), Arapça Tenûhî, eserinde sultana merhametli olmasının yollarını göstermiş ve toplumun her kesiminden insanları ele almış, dönemine ait meslekler, sosyal durum, iskân vb. konularda kapsamlı bilgiler aktarılmıştır. 107 el-Fusûlü(‘s-sığari)’l-kısâr, Ebü’l-Abbâs Abdullāh b. Muhammed el-Mu‘tezz-Billâh b. Ca‘fer el-Mütevekkil-Alellah el-Abbâsî (Ölüm 908), Arapça Eser, felsefi konular, ahlak, adab ve siyaset gibi konulara dair anonim sözlerden derlenerek oluşturulmuştur.108 el-Gurretü’l-beyzâ, İbn Firuz (Ölüm 1609), Türkçe, Süleymaniye Kütüphanesi, Esat Efendi, No. 1828 109 Eser el-Cizi’nin Durretü’l-garrâ fi nesâyihi’l-mülûk ve’l-vüzerâ adlı eserinin Sultan II. Selim için yazılan Türkçe tercümesidir. el-Ikdü'l-ferîd, Ebû Ömer Şihâbüddîn Ahmed b. Muhammed b. Abdirabbih b. Habîb elKurtubî el-Endelüsî (Ölüm 940), Arapça Siyaset, edebiyat, tarih, ahlak, mizah, mûsiki ve eğlence gibi çok çeşitli konular hakkında bilgi veren esere yazar, kitaba “eşsiz gerdanlık” anlamında el-Iḳdü’l-ferîd adını vermiştir. 110 el-Ikdü'l-meslûk fî-mâ yelzemü celîse'l-mülûk, Muhammed b. Menkelî (Ölüm 1383), Arapça Eserin günümüze ulaşıp ulaşmadığı bilinmemektedir.111 el-Ikdü'l-ulâ li'l-mevkifi'l-a'lâ, Ebû Hamid el-Kirmânî (12. yüzyıl), Arapça 105 106 107 108 109 110 111 Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 17; Levend, a.g.e., s. 174. Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 17. TDV İslam Ansiklopedisi, C. 40, İstanbul, 2011, s. 470-471. http://isd.ilem.org.tr/detay/117 (23.10.2020). Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 29; Levend, a.g.e., s.180. TDV İslam Ansiklopedisi, C. 19, İstanbul, 1999, s. 281-283. http://isd.ilem.org.tr/detay/416 (24.10.2020). 206  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Malik Dinâr için kaleme alınan bu eserde, Selçuklu Devleti dönemine dair olaylar, devlet adamları, Kirman’ın coğrafi özellikleri, hükümdarların ahlakı gibi konular ele alınır. 112 el-'İkdü’l-ferîd li-meliki’s-saîd, İbn Talha, (Ölüm 1254), Arapça, Süleymaniye Kütüphanesi, Ayasofya No. 4147 Eser, Eyyûbî hükümdarı Melik Saîd'e ithafen yazılmıştır; siyasi ve ahlaki konulara değinmektedir.113 Eserde müellif siyaset, medine, millet kavramlarını özellikle vurgulamakta, siyaset ve ahlak konularına değinmektedir.114 Fer‘i Ikdü’l-cedîd terceme-i Ikdü’l-ferîd, Ahmed b. Mahmud, Türkçe, İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi, No. 4514 İbn Talha’nın Ikdü’l-ferid li-melik’s-sa‘id adlı Arapça eserinin Türkçe tercümesidir.115 el-İmâme min ebkâri'l-efkâr fî usûli'd-din, Ebü'l-Hasan Seyfeddîn Ali b. Muhammed b. Salim Amidi (Ölüm 1233), Arapça Eserlerin bazı bölümlerinde peygamberlere, idarecilere, padişahlara, padişahların görüşlerine, hükümlerine, siyaset anlayışlarına yer verilir.116 el-İmtâ' ve'l-muânese, Ebû Hayyân Ali b. Muhammed b. Abbâs et-Tevhîdî (Ölüm 1023), Arapça, Topkapı Sarayı Müzesi, III. Ahmet Kitaplığı, No. 2389 Ebû Hayyân et-Tevhîdî’nin siyasi ahlaki, ilmi, edebi ve felsefi nitelikteki sohbetlerini içeren bu eser el-Bûzcânî’ye takdim edilmiştir.117 el-İşâra ilâ âdâbi'l-vizâra, Ebû Abdillâh Zü’l-vizâreteyn Lisânüddîn Muhammed b. Abdillâh b. Saîd es-Selmânî el-Endelüsî (Ölüm1375), Arapça, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Esad Efendi, No. 03690/02 Eserde müellif, hükümdarlara, vezirlere ve onların çocuklarına çeşitli nasihatlerde bulunur. 118 el-Kalâid ve'l-ferâid, Ebü'l-Hasan Ali b. Muhammed el-Ahvazî (Ölüm 1055), Arapça, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi. Ayasofya, No. 01665/002 Eserinde adalet kavramı üzerinde duran yazar “biri şer'i diğeri siyasi olmak üzere iki adabın olduğunu ve her iki adabın da adalete dayandığını belirtir.”119 el-Kitâbü's-sultâniyye, Reşîdüddin Fazlullâh-ı Hemedânî (Ölüm 1318), Farsça, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Turhal Valide Sultan, No. 00325 112 113 114 115 116 117 118 119 http://isd.ilem.org.tr/detay/328 (24.10.2020). Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 22; Çolak, a.g.e., s. 359. http://isd.ilem.org.tr/detay/776 (23.09.2020). Çolak, a.g.e., s. 356 http://isd.ilem.org.tr/detay/342 (24.10.2020). http://isd.ilem.org.tr/detay/237 (23.10.2020). http://isd.ilem.org.tr/detay/408 (24.10.2020). http://isd.ilem.org.tr/detay/254 (23.10.2020). Sevim Musaoğlu  8. - 20. Yüzyıl Yönetim-Siyaset Yazıları Bibliyografyası  207 Dini, fikri ve siyasi alanlara dair birçok görüşe yer veren eser, müellifin Sultan Olcaytu ile bu konulardaki görüşmelerinden oluşur.120 el-Letâifü’l-Alâiyye fi’l-fezâili’s-seniyye, Ahmed b. Sa`d b. Mehdî b. Abdüsselâm/Abdüssamed el-Usmânî (Ölüm 1228’den sonra), Arapça, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Aşir Efendi, No. 00316 Anadolu Selçuklu Sultanı Alaeddin Keykubat’a takdim edilen eserde, sultanların adaleti, ahlakı, vezirler ve devlet adamlarının sıfatları, sultan ve hükümdarların halka davranışları üzerine bölümler bulunmaktadır. 121 Türkçe Çevirisi: Alaeddin Keykubat'a Sunulan Siyasetname, çev. H. Hüseyin Adalıoğlu, İstanbul: Yeditepe Yayınları, 2005. el-Misbahu’l-mudi’ fî hilâfeti’l-Mustazi, Ebü'l-Ferec Abdurrahmân b. Ali b. Muhammed b. el-Cevzî el-Bağdâdî (Ölüm 1201), Arapça Genel olarak siyaset ve ahlak konularını içeren eser, Halife Mustazi-Biemrillah’a ithaf edilmiş olup, sultana nasihat amacıyla kaleme alınmıştır.122 el-Umde fî ahvâli's-siyâseh, Muvaffaküddîn Abdülkâdir Bağdâdî, Arapça123 el-Vasfü’l-kâmil fî ahvâli’l-vezîri’l-âdil, Nergisi Mehmed Bosnalı (Ölüm 1634), Türkçe, Süleymaniye Kütüphanesi, Esad Efendi No. 1818 124 el-Vasıyye fi’l-âdâbi’d-dîniyye ve’s-siyâseti’ş-şer‘ıyye, Tahir b. Hüseyin (Horasan’da Beni Tahir devletinin kurucusu) (Ölüm 822), Arapça, İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi No. 1701 Levend’in çalışmasında eser Ruk’a olarak belirtilmiştir.125 “İdarecinin sahip olması gereken olumlu nitelikler ile idaresini dayandırması öngörülen temel dini/ahlaki ilkeleri” ele alan ve siyasi nasihatname türünün ilk örneklerinden olan bu mektup, 18. yüzyıl Osmanlı Devleti şeyhülislâmlarından Damadzâde Ebu’l-Hayr Ahmed Efendi tarafından Arapça olarak şerh edilerek III. Ahmed dönemi sadrazamı Nişancı Mehmed Paşa’ya takdim edilmiştir. 126 Türkçe Çevirisi: Siyasi Nasihatnâme, çev. Özgür Kavak, İstanbul: Klasik, 2012. Siyâsetü’l-mülûk, Sami Üsküdarî, Türkçe, İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi, 6951127 120 http://isd.ilem.org.tr/detay/374 (22.10.2020). 121 Hasan Hüseyin Adalı, Alaeddin Keykubat’a Sunulan Siyasetname, Yeditepe Yayınevi, İstanbul, 2019. 122 http://isd.ilem.org.tr/detay/312 (24.10.2020). 123 Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 21. 124 Levend, a.g.e., s. 186. 125 a.g.e., s. 177. 126 Siyasî Nasihatname: Abbâsi Veziri Tahir’den Oğlu Abdullah’a, (Yay. Haz. Özgür Kavak), Klasik Yayınları, İstanbul, 2012. 127 Çolak, a.g.e., s. 370. 208  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Tâhir b. Hüseyin’in, oğlu Abdullah’a nasihat etmek amacıyla yazdığı el-Vasıyye fi’lâdâbi’d-dîniyye ve’s-siyâseti’ş-şer‘ıyye adlı mektubun Türkçe tercümesidir. el-Yetîmetü’s-sâniye, İbnü'l-Mukaffa` (Ölüm 759), Arapça, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Carullah, No. 2075/2128 İyi hükümdarla kötü tebaa arasındaki ilişkilere dair fabl tarzında bir eserdir. 129 Encümü's-siyâse, Abdullah el-Mâlikî (Ölüm 1179), Arapça Eserin günümüze ulaşıp ulaşmadığı bilinmemektedir.130 Enîsü'l-Celîs, Kāsım b. Seydi el-Hafız Ankaravi (Ölüm 1421’den sonra), Türkçe, Azmi Bilgin Özel Kütüphanesi Sultan II. Murad'ın talebi doğrultusunda Kasım b. Seydî el-Hâfız Ankaravî’nin Farsça çevirisinden yapılmış Türkçe tercümesi olup, eserde devlet yönetimine, padişahlara özgü niteliklere, övgüyle anılan hükümdarlara, padişahlara yönelik öğütlere yer verilmiştir. 131 Türkçe Çevirisi: Enîsü'l-Celîs, çev. Azmi Bilgin, Türkiye Bilimler Akademisi, 2017. Enîsü’l-kulûb, Gelibolulu Mustafa Âlî (Ölüm 1600), Türkçe, Berlin Staatsbibliothek Eser, Hümâyunnâme örnek alınarak tertip edilmiştir. Eser Hanna Sohrweide tarafından ortaya çıkarılıp tanıtılan eserin baştan kırk dokuz kıssalık kısmını içine alan bir nüshası Berlin Staatsbibliothek yazmaları arasında bulunmaktadır.132 Enîsü’l-mülûk, Haşmet, Türkçe, İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi, No. 1683 Eser H. 1227 yılında yazılmıştır.133 Enîsü'l-mülûk, Ebü’l-Hasen Alî b. Ubeyde el-Kâtib er-Reyhânî el-Bağdâdî (Ölüm 834), Arapça134 Enîsü’l-mülûk, Abdullâh Mâhir (Ölüm 1703), Türkçe, Topkapı Kütüphanesi, Revan 414 Yazar, Tıbrü’l-mesbûk, Ahlâk-ı Muhsinî, Zahiretü’l-mülûk vb. gibi eserlerden faydalandığını belirtmiştir. 135 Enîsü’l-mülûk, Mahir Ubeydullah, Türkçe, İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi, No. 2714136 en-Nasîha li'r-râî ve'r-raiyye, Bedel b. İsmail et-Tebrîzî (Ölüm 1204), Arapça 128 129 130 131 132 133 134 135 136 http://isd.ilem.org.tr/detay/16 (24.10.2020). TDV İslam Ansiklopedisi, C. 21, İstanbul, 2000, s. 130-134. http://isd.ilem.org.tr/detay/305 (24.10.2020). http://isd.ilem.org.tr/detay/490 (24.10.2020). TDV İslam Ansiklopedisi, C. 2, İstanbul, 1989, s. 416-421. Çolak, a.g.e., s. 355. TDV İslam Ansiklopedisi, C. 35, İstanbul, 2008, s. 43-45. Levend, a.g.e., s. 187. a.g.e., s. 188. Sevim Musaoğlu  8. - 20. Yüzyıl Yönetim-Siyaset Yazıları Bibliyografyası  209 Liderler ve liderlerin sorumlu olduğu tebaya dair adab kurallarına değinen eserde, öncelikle liderlerden bahsedilmekte sonrasında tebaaya dair konulara yer verilmektedir. 137 en-Nehcü'l-meslûk fî siyâseti'l-mülûk, Celâleddîn Ebü'n-necib Abdurrahmân b. Nasır b. Abdullâh el-Adevî eş-Şeyrezî (Ölüm 1193), Arapça, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Ayasofya 02860/002 Eser Eyyûbîler devleti hükümdarı Selâhaddin-i Eyyûbî’ye ithafen kaleme alınmıştır. Eserde “usûl-i siyaset, tedbîr-i raiyyet, memleket, tedbîrin kuralları, ganimetlerin taksimi; ahlâk-ı zemîme, meşveretin fazileti ve siyâsetü’l-ceyş” vb. gibi konular ele alınmıştır.138 Türkçe Çevirisi: Devlet Başkanının Nitelikleri çev. Osman Arpaçukuru, İstanbul: İlke Yayıncılık, 2003. Nehcü's-sülûk ilâ nasîhati'l-mülûk, Demenhurî Ahmed b. Abdi’l-mün’im b. Yusuf (Ölüm 1778), Türkçe, İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi No. 6915 Eser, Ebü'n-Necib Abdurrahman b. Nasr b. Abdullah eş-Şeyrezî’nin Nehcü’l-meslûk fî siyâseti’l-mülûk adlı Arapça eserinin Türkçe tercümesidir139. Terceme-i nehcü's-meslûk fî siyâseti'l-mülûk, Keşanlı Nahifî Mehmed Emîn Efendi (Ölüm 1788), Türkçe, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Esad Efendi No. 1909; Beyazıt Devlet Kütüphanesi Nadir Eserler No. 3905; İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi No. 6930, 6992 Nehcü’l-meslûk fî siyâseti’l-mülûk adlı eserinin Türkçe tercümesi olup, eser Osmanlı sultanı I. Abdülhamid'e ithaf etmiştir. 140 Türkçe Çevirisi: Siyaset Stratejileri, çev. Ensar Köse, İstanbul: Büyüyenay Yayınları, 2013. en-Nesâihü'l-imâniyye li-zevi'l-vilâyâti's-sultâniyye, Ebü’n-Nücebâ Muhammed b. Abdullâh b. Ömer el-Yemenî en-Naşirî (Ölüm 1419), Arapça, Süleymaniye Eser Kütüphanesi, Ayasofya, No. 01678/002 Eseri birçok eserden istifade ederek oluşturduğunu belirten yazar, ayet, hadis, YunanArap hükümdarlarının sözleri ve hikâyelerinden faydalanmış ve esrerinde hilafet, hilafetin fazileti ve gereklilikleri üzerinde durmuştur. 141 En-Nesâyihu’l-Muhimme li’l-Mulûki ve’l-Eimmeh, Şeyh ‘Ulvan bin Atiyye, Arapça, Hâlis Efendi Kütüphanesi 142 er-Risâletü's-siyâsiyye, Varrâk (Ölün 1227), Farsça, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Fatih, No. 05297/005 137 138 139 140 141 142 http://isd.ilem.org.tr/detay/319 (24.10.2020). http://isd.ilem.org.tr/detay/307 (24.10.2020). http://isd.ilem.org.tr/detay/700 (25.09.2020). Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 30; Çolak, a.g.e., s. 367. http://isd.ilem.org.tr/detay/439 (24.10.2020). Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 22. 210  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Bu eser, Hasan b. İbrâhîm b. Ebû Bekr el-Varrâk tarafından dönemin hükümdarlarından Şerefü’d-devleti ve’d-din Ebü’l-Hasan Ali b. İsmâil el-İsfehânî’ye ithaf edilmiştir. Müellif, eserinin girişinde “dostlarının kendisinden ilk filozofların, Hipokrat’ın nasihatlerini ve siyaset konularını içeren bir eser yazmasını istediğini belirtirterek eseri neden kaleme aldığını” açıklamıştır. 143 Esâsetu’s-Siyâseh, Vezîr-i Fakîh Cemâleddin Kıftî (Ölüm 1248), Arapça, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Ayasofya, No. 02870/001 Eyyûbîler devleti sultânı Selahaddin-i Eyyûbî'nin oğlu Osman b. Yusuf Selahaddin elEyyûbî'ye ithafen el-Fâdıl el-Kâdî Abdürrahîm b. Ali el-Beysânî'nin teşvikiyle Kahire'de telif edilmiştir.144 Esrâr-ı siyâsiyât, Mahmut Hamdi (Ölüm 1895), Türkçe, İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi, No.2714 145 Sultan II. Abdülhamid Han döneminde sultanın hilafetine faydalı olmak amacıyla aynı müellif tarafından kaleme alınan Arapça risalenin, herkesin faydalanması için yapılmış Türkçe tercümesidir; eserde müellif siyaset, medine, millet kavramlarına vurgulamakta, siyaset ve ahlak konularına değinmektedir.146 Esrârü’l-imâme, Ebû Alî Emînüddîn (Emînü’l-İslâm) el-Fazl b. el-Hasen b. el-Fazl etTabersî (Ölüm 1153), Arapça Eser başta imamet konularında olmak üzere, fıkhi, ahlaki, siyasi, tarihi birçok bilgiye, çeşitli fırka ve mezheplere yer veren bir kitaptır.147 es-Seciü's-sultânî fî muhâtabâti'l-mülûk, Ebü'l-Alâ’ Ahmed b. Abdillâh b. Süleymân el-Maarrî (Ölüm 1058), Arapça Eserin günümüze ulaşığ ulaşmadığı bilinmemektedir.148 es-Siyâse, Ebû Bekir Muhammed b. Hasan el-Murâdî el-Hadramî, (Ölüm 12. yüzyıl), Arapça Eser çeşitli ahlaki-siyasi konulara değinen bir kitap olup, Murâbıtlar Devleti emiri Emîr Ebû Bekir b. Ömer’in isteği doğrultusunda yazılmıştır: Müellif eserinde özellikle “emirler ve vezirlerin adabından, idare ve istişare türlerinden, öncekilerin adabından, askeri konulardan, erdemlerden ve çeşitli adab kuralları, hikmetli sözler ve nasihatlerden bahsetmektedir.” 149 es-Siyâse evi'l-işâre fî tedbiri’l-imâre, el-Hasen el-Muradî (Ölüm 1094), Arapça 143 144 145 146 147 148 149 http://isd.ilem.org.tr/detay/338 (22.10.2020). Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 22; http://isd.ilem.org.tr/detay/346 (24.10.2020). Levend, a.g.e., s. 188. http://isd.ilem.org.tr/detay/776 (22.10.2020). http://isd.ilem.org.tr/detay/301 (24.10.2020). http://isd.ilem.org.tr/detay/259 (23.10.2020). http://isd.ilem.org.tr/detay/329 (24.10.2020). Sevim Musaoğlu  8. - 20. Yüzyıl Yönetim-Siyaset Yazıları Bibliyografyası  211 Müellif devlet yönetimi hakkında çeşitli kitapları kullanarak vezirlik adabı, idare türleri vb. konuları üzerinde durarak eserini oluşturmuştur.150 es-Siyâse fî ilmi’l-firâse, Ebû Abdillâh Şemseddîn Muhammed [b. Ebû Bekir] b. Ebû Talib ed-Dımeşkî (Ölüm 1327), Arapça, Süleymaniye Kütüphanesi, Esat Efendi No.1847151 Eser, doğrudan siyaset konularını içermez, ancak insan mizacı ve ahlakına yönelik bir eser olmasına rağmen yazarın eser başlığında “siyaset için” ifadesini kullanması ve bireyin kendi kendini yönetimini üzerinde durması nedeniyle siyasete dair bir eser olarak nitelendirilir.152 es-Siyâsetü’l-medeniyye, Ebû Nasr Muhammed b. Muhammed b. Tarhan b. Uzluğ elFârâbî et-Türkî (Ölüm 950), Arapça, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Ayasofya 4839/6 Farabi bu eserinde, varlığın temel ilkelerinden hareketle insan topluluklarının bir arada yaşamasını sağlayacak, bütün insanlığı ve kurumları şekillendirecek kapsayıcı ilkeleri ve kuralları aramaktadır.153 es-Siyâsetü'ş-şer'iyye, Dede Cöngî Amasyalı (Ölüm 1567), Arapça, İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi No. 6105 154 Siyaset ve şeriat ilişkisinin işlendiği bir eserdir. 155 Terceme-i Siyaset-i Şer’iyye, Bursalı Sebzi Mehmed (Ölüm 1680), Türkçe, İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi No. 3787 156 Dede Cöngi’nin Siyâsetü’ş-şer‘iyye adlı eserinin Türkçe tercümelerindendir. Terceme-i es-siyâsetü'ş-şer‘iyye, Mahmud Süneyrî, Türkçe, Beyazıd Devlet Kütüphanesi 4790/1157 Dede Cöngi’nin Siyâsetü’ş-şer‘iyye adlı eserinin Türkçe tercümesidir. Terceme-i Siyâsetü'ş-Şer'iye, İsmail Müfid Efendi el-İstanbulî (Ölüm 1803), Türkçe, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Yazma Bağışlar No. 1264/2 158 Dede Cöngî el-Amâsî'nin es-Siyâsetü'ş-şer'iyye adlı eserinin Türkçe tercümesidir. Tercüme-i siyâsetnâme, Muhammed Sinobî (Ölüm 1680), Türkçe, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Esad Efendi No. 854/2 150 151 152 153 154 155 156 157 158 http://isd.ilem.org.tr/detay/286 (24.10.2020). Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 17; Levend, a.g.e., s. 180. http://isd.ilem.org.tr/detay/377 (23.09.2020). Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 17; Levend, a.g.e., s. 178, dipnot 11; Çolak, a.g.e., s. 355. Levend, a.g.e., s. 180. http://isd.ilem.org.tr/detay/544 (27.09.2020). Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 28; Levend, a.g.e., s. 184. Çolak, a.g.e., s. 371. a.g.e., s. 371. 212  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Eser, Dede Cöngî’nin es-Siyâsetü'ş-şer'iyye adlı eserinin Türkçe tercümesidir.159 Tercüme-i siyâsetnâme, Şeyhülislâm Muhammed Arif b. Muhammed Emîn Meşrebzâde (Ölüm 1858), Türkçe, İstanbul Takvimhane-i Âmire 1275160 Eser, Dede Cöngî el-Amâsî'nin es-Siyâsetü'ş-şer'iyyeadlı eserinin Türkçe tercümesidir. es-Siyâsetü’ş-şer‘iyye fî ıslâhi’r-râ‘î ve’r-ra‘iyye, Takıyyüddîn İbn Teymiyye (Ölüm 1327), Arapça, Süleymaniye Kütüphanesi, Ayasofya No. 2886/1 161 Devletin temel teşkilâtı ve idaresiyle ilgilidir. Mi‘râcü’l-eyâle ve minhâcü’l-adâle, Âşık Çelebi (Ölüm 1572), Türkçe, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Reisülküttab No. 1006 162 Eser, Takıyyüddin İbn Teymiyye'nin Siyâsetü’ş-şer’iyye fî ıslâhi’r-râ’î ve’r-ra’iyye adlı Arapça eserinin Türkçe tercümesidir; Osmanlı sultanı II. Selim’e ithafen kaleme alınmıştır. 163 Nushü’l-hükkâm fî sebebi’n-nizâm, Kadızade İlmi Mehmet Amasyalı (Ölüm 1635), Türkçe, İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi No. 6966 Eser, Takıyyüddin İbn Teymiyye’nin (ö. 728/1328) es-Siyâsetü'ş-şer'iyye adlı eserinin I. Ahmed zamanında yazılıp, Sultan Murad’a sunulmuş tercümesidir. Yazar eserinde adaletin kurulmasıyla “nizam ü intizam (toplum düzeni ve düzenlilik) ve emn ü eman (güvenlik ve emniyet)”ın sağlanmasından bahseder. 164 Tâcü’r-resâil ve minhâcü’l-vesâil, Kadızade İlmi Mehmet Amasyalı (Ölüm 1635), Türkçe, Topkapı Hazine No. 371 Takıyyüddin İbn Teymiyye'nin Siyâsetü’ş-şer’iyye fî ıslâhi’r-râ’î ve’r-ra’iyye adlı Arapça eserinin Türkçe tercümesidir.165 es-Siyâsetü'ş-şeriyye fi'l-ezmineti'l-ahîra, Hoca Muhyiddin Efendi, Arapça, Mısır’da basılmıştır. 166 es-Siyâsetü’ş-şer‘iyye ve’l-ukubâtü’l-merziyye, İbn Nuceym (Ölüm 1563), Arapça, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Hacı Mahmud Efendi No. 1097/1 167 Mâverdî'nin el-Ahkâmu's-Sultâniyye’sine benzer şekilde eserde siyaset-şeriat ilişkisi ele almaktadır; “siyaseti ‘zalime’ ve ‘adile’ olmak üzere iki türe ayıran müellif, 159 Eser, Orhan M. Çolak ve Agâh Sırrı Levend’de Minkarizade Yahya Dede’ye ait olarak verilmiştir. Ancak bunun yanlış telif olduğu açığa çıkarılmıştır. Bkz. Levend, a.g.e., s. 184; Çolak, a.g.e., s. 372; http://isd.ilem.org.tr/detay/638 (27.09.2020). 160 Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 32; Levend, a.g.e., s. 180. 161 Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 15; Levend, a.g.e., s. 179. 162 http://isd.ilem.org.tr/detay/554 (27.09.2020). 163 Levend, a.g.e., s. 179. 164 a.g.e., s. 179. 165 a.g.e., s. 179. 166 Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 18. 167 Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 19; Çolak, a.g.a., s. 371. Sevim Musaoğlu  8. - 20. Yüzyıl Yönetim-Siyaset Yazıları Bibliyografyası  213 bunların şeriât yönüyle hükmüne değinmekte ve siyasetin hükümlerin şerîata muhalif olmaması gerektiğini savunmaktadır.”168 es-Sultân ve ahlâku ehlihi, Ebû Osmân Amr b. Bahr b. Mahbub el-Kinânî el-Leysî elCâhiz (Ölüm 869), Arapça Eserin günümüze ulaşıp ulaşmadığı bilinmemektedir. 169 es-Sülûk li-ma‘rifeti’d-düvel ve’l-mülûk, Takiyyüddîn Ahmed b. Ali b. Abdülkadir elMısrî el-Makrızî (Ölüm 1451), Arapça, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Ayasofya No. 3369 170 Eser, siyaset adamlarının tarihine ağırlık verdiği için siyaset eserleri arasında sayılabilir; Selâhaddîn-i Eyyûbî’nin halefleri, Memlüklü sultanları üzerinden Mısır'ın siyasi tarihine yer veren bir kitaptır.171 eş-Şifa fî mevâzi'l-mülûk ve'l-hulefâ, Ebü'l-Ferec Abdurrahmân b. Ali b. Muhammed b. el-Cevzî el-Bağdâdî (Ölüm 1201), Arapça Genel olarak devlet idaresinin keyfiyeti, bunun erdem ve tehlikesi ile sultanın görevleri üzerinde duran eserde, devlet adamlarına devlet işlerinin yürütülmesi konusunda nasihatlerde bulunmak amacıyla yazılmıştır.172 eş-Şühübü’l-lâmi’a fî’s-siyâseti’n-nâfi’a, Ebü’l-Kāsım Abdullāh b. Yûsuf b. Rıdvân b. Yûsuf en-Neccârî el-Hazrecî (Ölüm 1383), Arapça Eser, Merînî Devleti’nin içinde bulunduğu sorunlar nedeniyle hükümdara rehberlik etmesi amacıyla Merînî Hükümdarı Ebû Sâlim İbrâhim b. Ebü’l-Hasan elMerînî’nin isteği üzerine yazılması nedeniyle nasihatname türünün bir örneği olarak ele alınabilir; ancak genel olarak “adaletin önemi, vezirler, ordu ve halkın durumu, devlet idaresi açısından önemli olan bazı hususlara, vergiler ve vergi memurları, hükümdarın ordu ve halkla ilişkisi”173 gibi konulara değinildiği için siyasetname olarak da ele alınır. et-Ta'rîf bi’l-mustalahi’ş-şerîf, Şihâbüddîn (Ebü’l-Abbâs) Ahmed b. Yahyâ b. Fazlillâh el-Ömerî (Ölüm 1349), Arapça Eser bir nevi protokol kuralları kitabı olup, “devlet teşkilatı, yazışma çeşitleri, Şam ve Mısır coğrafyası, bazı bölgelerin adet ve geleneklekleri” vb. konularda bilgi vermektedir. 174 et-Tebru’l-Mensîk fî Tedbîri’l-Mulk, Ebu’l-Hasen ‘Alî el-Ahvâzî, Arapça 168 169 170 171 172 173 174 http://isd.ilem.org.tr/detay/539 (27.09.2020). http://isd.ilem.org.tr/detay/75 (23.10.2020). Çolak, a.g.a., s. 355. http://isd.ilem.org.tr/detay/454 (23.09.2020). http://isd.ilem.org.tr/detay/311 (24.10.2020). http://isd.ilem.org.tr/detay/415 (24.10.2020). http://isd.ilem.org.tr/detay/393 (24.10.2020). 214  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Sultan Ahmet namına yazılmıştır. 175 et-Tezkire fi’s-siyâse ve’l-âdâbi’l-mülûkiye, Kafi el-Kufat Ebu’l-Maali Muhammed b. Ebu Sad el-Hasan Bağdadî (Ölüm H. 562), Arapça, Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi, No. 2948/1, 2948/3, 2948/6, 3014 Eser kitabet ve siyasete dairdir. 176 et-Tezkiretü'l-Hamdûniyye, İbn Hamdûn (Ölüm 1167), Arapça Eserde dini öğütler, meliklerin ve vezirlerin izleyecekleri siyaset ve ahlak konularının yanı sıra, Araplar’a ait haberler ve adetler gibi konulara yer verilmiştir.177 et-Tibrü'l-mesbûk fî nasîhati'l-ahyâr ve'l-mülûk, Ebü'l-Yüsr Ali b. Abdürrahîm (Ölüm 1672), Arapça Eserin günümüze ulaşıp ulaşmadığı bilinmemektedir.178 et-Tuhfetü'l-mülûkiyye fi'l-âdâbi's-siyâsiyye, Ebü’l-Hasen Alî b. Muhammed b. Habîb el-Basrî el-Mâverdî (Ölüm 1058), Arapça Eser siyaset ve ahlaka dair çeşitli konuları ele almaktadır. Bu bağlamda eserde hükümdar ve diğer yöneticilerin ahlakından, adalet ve istişareden, halkla olan ilişkilerden bahsedilir.179 Eserin, Mâverdî’ye ait olduğu iddia edilse de eser, Bibliothèque Nationale’de kayıtlı olup, eserin 13. yüzyılda yaşamış kimliği meçhul Mısırlı sûfîmeşrep bir Mâlikî’ye ait olabileceğine dair savlar öne sürülmektedir.180 et-Turukü’l-hükmiyye fî siyâseti’ş-şer’iyye, Ebû Abdillâh Şemseddîn İbn Kayyimü’lCevziyye (Ölüm 1350), Arapça, SüleymaniyeKütüphanesi, Laleli No. 1100 181 Eser genel anlamda yargı hukukuna dair önemli kaynaklar arasında olup, özellikle İbn Teymiyye'nin görüşleri çerçevesinde hüküm ve ispat yöntemlerini ve bunların örneklerini etraflıca tartışan, yargıda ferasetin (sezgi) ve dikkatliliğin önemine vurgu yapan bir kitaptır. 182 Fâkihetü'l-hulefâ ve mefâkehetü'z-zurefâ, Ebû Muhammed Şihâbüddîn Ahmed b. Muhammed İbn Arabşah el-Halebî (Ölüm 1451), Arapça, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Ayasofya, No. 03321 Eser, Merzübânnâme’nin İbn Arabşah tarafından Fâkihetü’l-ḫulefâʾ adıyla çevirisi olup, eser Sultan Çakmak’a ithaf edilmiştir; eserde, “Arap, Acem ve Türk hükümdarları 175 176 177 178 179 180 181 182 Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 17. Çolak, a.g.e., s. 355. TDV İslam Ansikpedisi, C. 20, İstanbul, 1999, s. 20-21. http://isd.ilem.org.tr/detay/632 (24.10.2020). http://isd.ilem.org.tr/detay/266 (24.10.2020). TDV İslam Ansiklopedisi, C. 28, Ankara, 2003, s. 180-186. Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 18; Çolak, a.g.e., s. 355. http://isd.ilem.org.tr/detay/396 (23.09.2020). Sevim Musaoğlu  8. - 20. Yüzyıl Yönetim-Siyaset Yazıları Bibliyografyası  215 anılmakta, ‘kâfir’ olarak nitelenen Cengiz Han’la ilgili kapsamlı bilgi verilmekte, Moğol istilasından, teşkilatından, örf ve adetlerinden bahsedilmektedir.” 183 Eser, George Wilhelm Freytag tarafından Latince tercüme ve şerhiyle birlikte yayımlanmıştır (I-II, Bonn 1832, 1851-1852); Cengiz Han’a dair onuncu bölüm Şerefettin Yaltkaya tarafından Türkçe’ye çevrilmiştir. 184 Fazlü’l-melik, Ebû Zeyd Ahmed b. Sehl el-Belhî, (Ölüm 934), Arapça Müellifin, İslam dünyasında Mâverdî’ye kadar uzanan bu eseri siyasetle ilgilidir. 185 Fezâilü’l-vüzerâ ve hesâilü’l-umerâ, Nev’i Yahya (Ölüm 1545), Türkçe, Süleymaniye Kütüphanesi, Ayasofya No.2893 186 Devlet idaresinde vezirin önemini anlatan bir eserdir. Füstâtü'l-adâle min kavâidi's-saltana, Muhammed b. Mahmud el-Hatîb, Farsça 187 Füsûl-i hall ü akd usûl-i harc ü nakd, Gelibolulu Mustafa Âlî (Ölüm 1600), Türkçe, Süleymaniye Kütüphanesi, Esad Efendi No. 1803/2 Eser, III. Mehmed zamanında düzenin bozulması üzerine yazılmış; Hicretten itibaren 1000 yıl içinde kurulan devletlerin yıkılmasının nedenleri üzerinde odaklanmıştır. 188 Füsûlü’l-ârâ fî şâni’l-mülûk ve’l-vüzerâ, Mehmed Şerif Efendi (Ölüm 1790), Türkçe, İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi, No. 6938 189 Siyasetname ve nasihatname türünde bir risaledir. Eserde, padişah ve vezirlerin yanı sıra hazine konusu ele alınarak, lüzumsuz harcamaların hazinede yol açacağı sorunlar üzerinde durulur; ordunun durumu incelenir; Tımar sistemindeki bozulmanın yol açtığı sorunlara değinilir; İsrafın halkın doğasını bozduğu belirtilir; devlet görevlerine ehil olmayan kişilerin getirilmesinin bozulmayı arttırdığı tespiti yapılır.190 Gencîne-i adâlet, Kâtib Sâdık (Ölüm 1603), Türkçe, İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi, No. 3319 Sultan I. Ahmed zamanında kaleme alınmıştır, siyaset ve ahlak konularına değinen bir eserdir.191 Gülşen-i mülûk, Zaîfî Pîr Mehmed b. Evrenos b. Nureddîn (Ölüm 1557), Türkçe, Nuriosmaniye Kütüphanesi, No. 4168, 4169 183 184 185 186 187 188 189 190 191 TDV İslam Ansiklopedisi, C. 19, İstanbul, 1999, s. 314-315. TDV İslam Ansiklopedisi, C. 13, İstanbul, 1996, s. 200-201. TDV İslam Ansiklopedisi, C. 5, İstanbul, 1992, s. 412-414. Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 37; Levend, a.g.e., s. 186. Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 25. Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 27; Levend, a.g.e., s. 185-186. Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 28; Levend, a.g.e., dipnot 74. TDV İslam Ansiklopedisi, C. 28, Ankara, 2003, s. 531-532. Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 32; Levend, a.g.e., s. 186. 216  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Eser, Vassâf olarak bilinen Şerefüddîn Abdullāh b. İzziddîn Fazlillâh b. Ebî Naîm-i Yezdî'nin Ahlâku’s-saltana isimli Farsça eserinin Türkçe tercümesidir.192 Ğıyâsu’l-Umem fî İmâmeti İmâme’l-Harameyn, Arapça 193 Hâbnâme, Üveys b. Muhammed el-Alaşehri el-Üskübî (Ölüm 1627), Türkçe, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Esad Efendi No. 3292/6 Eser, I. Ahmed'e ithafen kaleme alınmıştır. Yazar, döneminde ortaya çıkan toplumsal/siyasal sorunları ve bu sorunlarının çözümünü bir rüya görmüş gibi padişaha anlatmıştır. 194 Hadâikü'l-yasmîn fî mustalahi kavânini'l-hulefâ ve'-selâtîn, Muhammed b. Kinân (Ölüm 1741), Arapça Eser saltanat, devlet erkanı, sultan ve maiyeti, sultanın meclisi, bunların vazifeleri, idari, askeri, hukuki, ilmi, tıbbi, dini devlet erkanı ile Yavuz Sultan Selim'in seferleri gibi konulara değinmektedir.195 Hadîkatü'l-vüzerâ, Muhammed Paşa (Ölüm 1774), Türkçe, Kemal Bey’in Özel Kütüphanesi’ndedir.196 Hadîkatü’l-vüzerâ, Osmânzâde Ahmed Tâib (Ölüm 1723), Türkçe, Köprülü Yazma Eser Kütüphanesi, Hacı Ahmed Paşa No. 232, İstanbul: Ceride-i Havadis Matbaası, 1855 Osmanlı Devleti’nin kurucusu Osman Gazi döneminden başlayarak, Sultan Ahmed dönemi paşalarından Damad İbrahim Paşa’ya kadar gelen ve devlet kademelerinde vezirlik görevinde bulunan paşaları ve onların dönemlerindeki katkılarını veya noksanlıklarını, sultanla olan ilişkilerini anlatan bir eserdir.197 Osmanzâde Ahmed Tâib’in en tanınmış eseri olup, Osmanlı sadrazamlarının biyografileri ilk defa bu kitapta bağımsız olarak ele alınmıştır. 198 Hâlâsü'l-ümme fî marifeti'l-eimme, Lütfi Paşa b. Abdülmu'în (Ölüm 1563), Arapça, Süleymaniye Kütüphanesi, Ayasofya No. 2877 199 Lütfi Paşa bu eserinde, hilafet konusunu ele almakta ve Osmanlı hanedanına mensup padişahların hem sultan, hem halife olduklarını ve artık imametin Kureyşîliği şartının geçersiz olduğunu savunmaktır. 200 192 193 194 195 196 197 198 199 200 Levend, a.g.e., s. 185. Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 22. Levend, a.g.e, s. 191; Çolak, a.g.e., s. 357. http://isd.ilem.org.tr/detay/685 (24.10.2020). Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 31. http://isd.ilem.org.tr/detay/677 (30.09.2020). TDV İslam Ansiklopedisi, C. 15, İstanbul, 1997, s. 22-23. Çolak, a.g.e., s. 357. Asım Cüneyd Köksal, “Bir İslâm Âlimi Olarak Lütfi Paşa”, Osmanlı Araştırmaları / The Journal of Ottoman Studies, 2017, s. 43. Sevim Musaoğlu  8. - 20. Yüzyıl Yönetim-Siyaset Yazıları Bibliyografyası  217 Halâsü’l-ümme fi ma‘rifeti’l-e’imme, Lütfi Paşa b. Abdülmuin (Ölüm 1563), Farsça, Süleymaniye Kütüphanesi, Ayasofya No. 2876 Müellifin Arapça yazdığı aynı adlı eseri Farsçaya tercümesidir. 201 Harâidü’l-mülûk fî ferâidi’s-sülûk, Abdurrahmân b. Muhammed b. Ali b. Ahmed elHanefî el-Bistâmî (Ölüm 1454), Arapça, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Reşid Efendi, No. 00608/008 Müellif eserini Hızır b. İlyas’a ithafen iki bölümden şeklinde yazdığı eserin ilk bölümü adalet ve riyaset (başkanlık), ikinci bölümü ise Hızır ve İlyas hakkındaki rivayetlere dairdir. 202 Hayâl-i behcet-âbâd, Vassâf Abdullâh Efendi (Ölüm 1761), Türkçe, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Esad Efendi No. 2529 Eser, siyaset ve ahlak konularını içeren, III. Ahmet’in salatanat dönemine dair bilgiler veren ve III. Ahmet’e ithafen kaleme alınmış nasihatname türü bir kitaptır.203 Hayriyenâme, Nâbî (Ölüm 1712), Türkçe, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Hacı Mahmud Efendi, No. 5196204 Öğüt kitabı olan Hayriyye, “Bir Osmanlı aydınının yaşadığı çağa tuttuğu ayna niteliğindedir. Uzun bir hayat süren şairin edindiği tecrübe ve gözlemlerin sonunda ortaya çıkmış olan bu eser, içerdiği sosyal eleştiri bakımından ayrı bir önem taşır. Nabi, bu eserini, oğlu Ebulhayr Mehmet Çelebi için kaleme almış olmakla birlikte, onun şahsında çağının gençlerine bir rehber, devlet yöneticilerine de bir uyarı olarak yazmıştır. Eserin tamamına eleştirel bir bakış açısı hâkimdir. Nabi, devletin kurumlarını ince tahlil ve tenkitlere tabi tutarak bazı çözüm yolları önermiş, bir aydın olarak toplumuna karşı görevini yapmıştır. Devlet yönetiminde etkin bir yeri olan her kurum, şairin eleştirilerden nasibini almıştır; eserde ayrıca taşra ve İstanbul insanı karşılaştırılarak sosyolojik tahlillere de yer verilmiştir. Şair, Osmanlı devletindeki memurların, yöneticilerin ve sıradan insanların ilişkilerini keskin bir zekâ eseri olan mısralarıyla eleştirmiştir. 1660 beyit olan Hayriyye, dil ve üslup bakımından da döneminin başarılı mesnevilerinden olup, nazirelerinden bu yönüyle üstün bir özelliğe sahiptir.”205 Türkçe Çevirsi: Hayriyye-i Nabi, çev. Mahmut Kaplan, İstanbul: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, 2015. Hırzü'l-mülûk, Türkçe, Topkapı Kütüphanesi, Revan No.1612 201 202 203 204 205 Levend, a.g.e., s. 183; Çolak, a.g.e., s. 357. http://isd.ilem.org.tr/detay/457 (24.10.2020). http://isd.ilem.org.tr/detay/693 (30.09.2020). http://isd.ilem.org.tr/detay/664 (22.10.2020). Nabi, Hayriyye-i Nabi, (Çev. Mahmut Kaplan), Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, İstanbul 2015. 218  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Padişahlar, vezirler, ulema ve defterdarlar vb. hakkında olan bu eser IV. Murad’a sunulmuştur. 206 Hikmetü’l-Eflâtûniyye fî âdâbi’l-mülûkiyye, Arapça, Süleymaniye Kütüphanesi, Esad Efendi No. 1882 Eflatun’un eserlerinden tercümedir.207 Hülâsatü’l-burhân fi itâati’s-sultân, Yâsincizâde es-Seyyîd Ahmed Abdülvehhâb b. Osmân b. Mustafa (Ölüm 1833), Arapça, İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi, No. 467208 Terceme-i hülâsatü’l-burhân fî itâati’s-sultân, Yâsincizâde es-Seyyîd Ahmed Abdülvehhâb b. Osmân b. Mustafa (Ölüm 1833), Türkçe, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Hacı Mahmud Efendi No. 2548 Eser yazarın Arapça kaleme aldığı Hülâsatü’l-burhân fî itâati’s-sultân adlı eserinin Türkçe tercümesidir. 209 Hülâsatü’l-kelâm fi reddi’l-avâm ya da Koca Sekbanbaşı Risalesi, Vasıf Ahmed Efendi (Ölüm 1808), Türkçe, İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi, No.207 IV. Mustafa’ya sultan olmadan önce sunulan bu eser, “III. Selim devrinde yapılan askeri alandaki yenilikleri (nizâm-ı cedîd) savunan ve bunun gerekliliği üzerinde duran ve şehzade Mustafa’ya bunları öğretmek maksadıyla kaleme alınan bir kitaptır.”210 Türkçe Çevirisi: Koca Sekbanbaşı Risalesi: Avamın Düşüncelerinin Reddedilmesi, haz. A. Uçman, İstanbul, Büyüyenay Yayınları, 2018. Hümayûnnâme, Alâeddîn Ali Çelebî (Ölüm 1543), Türkçe Hümayûnnâme, Kelîle ve Dimne’nin, Hüseyin Vâiz-i Kâşifî tarafından Farsça tercümesi olan Envâr-ı Süheylî adlı eserinin Türkçe tercümesidir.211 Türkçe Çevirisi: Hümâyûnnâme, haz. Tuncay Bülbül, Ankara, Türkiye Bilimler Akademisi, 2017. Iddetu’s-sâlik fi siyaseti’l-memâlik, Muhibizade Huseyn b. Muhammed, Arapça, İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi, No.3655 212 Islâhât lâyıhası, Ragıp, Türkçe II. Mahmud döneminde kaleme alınmıştır. 213 206 207 208 209 210 211 212 213 Levend, a.g.e., s. 188. a.g.e., s. 174. Çolak, a.g.e., s. 359. Levend, a.g.e., s. 181; Çolak, a.g.e., s. 358. Levend, a.g.e., s. 192; Çolak, a.g.e., s. 359; http://isd.ilem.org.tr/detay/729 (27.09.2020). http://isd.ilem.org.tr/detay/530 (22.10.2020). Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 20; Çolak, a.g.e., s. 350. Levend, a.g.e., s. 193. Sevim Musaoğlu  8. - 20. Yüzyıl Yönetim-Siyaset Yazıları Bibliyografyası  219 Îdâhu’s-Sulûk fî Nuzheti’l-Mulûk, Arapça, Halis Efendi Kütüphanesi214 İkmâlu’s-siyâse fî ilmi’l-fîrâse, Ebû Abdillâh İbnü’l-Ekfânî Muhammed b. İbrâhim esSincârî (Ölüm 1348), Arapça, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Ayasofya, No. 03782 İbnü’l-Ekfânî’ye göre; “Her milletin kendine has bir mizacı vardır ve ahlak da bu mizaca uygun olarak gelişir. Milletler ister Hint, Çin, Fars ve Rum gibi şehirli, isterse Türk ve Arap gibi yarı göçebe olsun bu durum değişmez. Müellif eserin girişinde milletlerin davranış özelliklerini açıklar ve Türkler’in cesur, sabırlı, sebatkâr, sorumluluk sahibi, kimseye haset etmeyen insanlar olduklarını söyler.”215 İlmü's-siyâse, İmâm Râzî (Ölüm 1210), Arapça, Halis Efendi Kütüphanesi Eserin günümüze ulaşıp ulaşmadığı bilinmemektedir.216 İntisâbu’l-mülûk, Haşmet (Ölüm 1768), Türkçe, İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi, No. 1689 217 Hâbnâme adıyla da bilinen yirmi sayfalık bu mensur eserinde Haşmet, III. Mustafa’nın tahta çıktığı gece gördüğü bir rüyayı anlatır; Bütün dünya hükümdarları sultanınhizmetinde çalışmak için şairin aracılığını istemektedirler; Haşmet onların bu isteklerini padişaha iletir ve padişah da ona “müfettişü’l-Haremeyn” görevini bahşeder. 218 İrşâdu’l Mulûk ve’s-Selatin, Bereket İbn Berakez Kapçıkî, Arapça, Ayasofya Kütüphanesi 219 İrşâdü'l-mülûk li-sedâdi's-sülûk, İbrâhîm b. Ebî Zeyd el-Hindî (Ölüm 1445), Arapça, Ayasofya Kütüphanesi, No.2842 Siyaset ve ahlak konularının işlendiği bir eserdir.220 İskendernâme, Nizâmî-i Gencevî (Ölüm 1214), Farsça İki bölümden oluşan eserin bölümünde, İskender’in soyu ve fetihleri anlatılırken ikinci bölümde ise, İskender filozof ve peygamber olarak gösterilerek anlatılır. 221 İskendernâme, Ahmedî (Ölüm 1412), Türkçe 214 215 216 217 218 219 220 221 Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 22. TDV İslam Ansiklopedisi, C. 21, İstanbul, 2000, s. 22-24. http://isd.ilem.org.tr/detay/322 (24.10.2020). Levend, a.g.e., s. 187. TDV İslam Ansiklopedisi, C. 16, İstanbul, 1997, s. 422-444. Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 16. Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 19; Levend, a.g.e., s. 180. TDV İslam Ansiklopedisi, C. 33, İstanbul, 2007, s. 183-185. 220  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi I. Bayezid’in oğlu Emir Süleyman’a sunulan bu eserde İskender’in hayatına, seferlerine dair bilgilerin yanı sıra Osmanlı Devleti’nin tarihine yer veren bölümler de bulunur.222 Kābusnâme, Keykavus (Ölüm 1082), Farsça, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Hüsnü Paşa No. 675 223 Ahlak kitabı olan Kabusname, kapsadığı konular bakımından çok yönlü bir yapıttır. “Temel niteliği nasihatname; siyasetle ilgili bilgiler verdiği için bir siyasetname; fütüvvetin ilkelerini bildirdiği için bir fütüvvetname; toplumsal yaşayışla ilgili kimi kuralları, görüşlerini yansıttığı için de dini-tasavvufi bir yapıttır.”224 Murâdnâme, Bedr-i Dilşâd (Ölüm 1427), Türkçe, Ankara Milli Kütüphane, No. 0470 Kābusnâme adlı Farsça eserin Türkçe tercümesi olan eser hakkında çalışma yapan Emine Yeniterzi şunları söylemektedir: “Eser nasihatname, siyasetname, fütüvvetname özellikleri taşıyan ahlaki ve didaktik bir mesnevi, aynı zamanda bazı ilim ve sanat dallarıyla ilgili bölümleri dolayısıyla ansiklopedik bir eserdir.” 225 Türkçe Çevirisi: Bedr-i Dilşad’ın Murâdnâmesi, çev. Adem Ceyhan, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi, 1997. Tercüme-i Kābusnâme, Mercümek Ahmed (Ölüm 1431), Türkçe, Nuruosmaniye Yazma Eser Kütüphanesi, No. 04096 226 Türkçe Çevirisi: çev. Orhan Şaik Gökyay, İstanbul: Kabalcı Yayınevi, 2007. Terceme-i Kābusnâme, Nazmizâde Hüseyin Murtaza (Ölüm 1722), Türkçe, Laleli Yazma Eser Kütüphanesi No.1699 227 Kābusnâme Tercümesi, Şeyhoğlu Mustafa Sadreddîn (Ölüm 1413), Türkçe Kābusnâme adlı Farsça eserin Türkçeye tercümesidir. 228 Türkçe Çevirisi: Şeyhoğlu Sadreddîn’in Kabusname Tercümesi: Metin-Sözlük-DizinNotlar-Tıpkıbasım, çev. Enfel Doğan, İstanbul: Mavi Yayıncılık, 2011. Kābusnâme tercümesi, Abdülkayyum (Ölüm 1881’den sonra), Türkçe, Kazan Üniversitesi Matbaası (H. 1315) Kābusnâme adlı Farsça eserin Türkçeye tercümesidir.229 Kânûn-ı Şehinşâhî, İdrîs-i Bitlîsî (Ölüm 1520), Farsça, Süleymaniye Kütüphanesi. Esad Efendi No. 1888/2 222 223 224 225 226 227 228 229 http://isd.ilem.org.tr/detay/434 (30.09.2020). Çolak, a.g.e., s. 360. https://www.turkedebiyati.org/kabusname/ (27.09.2020). http://isd.ilem.org.tr/detay/441 (22.10.2020). Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 30; http://isd.ilem.org.tr/detay/443 (27.09.2020). Çolak, a.g.e., s. 360. TDV İslam Ansiklopedisi, C. 39, İstanbul, 2010, s. 88-89. a.g.e., s. 360. Sevim Musaoğlu  8. - 20. Yüzyıl Yönetim-Siyaset Yazıları Bibliyografyası  221 Siyasetname türünde kaleme alınan eserdir.230 Kavâidü’l-ahkâm fi ıslâhi’l-enâm, İzzeddin Abdülaziz b. Abdüsselam b. Abdüsselam (H. 577-660), Arapça, Süleymaniye Kütüphanesi, Karaçelebizâde No. 87; Laleli No. 778 231 Kavaid alanyazınının ilk örneklerinden biri olan bu eserde, İslam dininin, insanların özel ve genel yararını sağlama ve koruma lkesinin “fıkhın çeşitli alanlarına uygulanması ve bu ana ilkenin tamamlayıcısı konumundaki kurallar” ele alınmıştır. 232 Kavaninü’l-asakiri’l-cihadiyye (Tedbirü’l-memâliki ve’l-cihâd), Şanizade Ataullah, Türkçe, 1806, İstanbul233 Kavânînü'l-vizâre, Ebü’l-Hasen Alî b. Muhammed b. Habîb el-Basrî el-Mâverdî, (Ölüm 1058), Arapça, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Esad Efendi, No.3690/1234 Kitapta vezirliğin tanımı ve türleri, vezirin nitelikleri, yetki ve sorumlulukları ele alınmakta; makamın sahiplerine tavsiyelerde bulunumkatadır.235 Düstûrü’l-vüzerâ tercümesi, Şirvanizâde Mehmed Rüşdü Paşa (Ölüm 1874), Türkçe, İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi, No. 2690, 2929 Eser Ebü’l-Hasan Ali b. Muhammed b. Habîb el-Mâverdî’nin Kavânînü’l-vizâre adlı Arapça eserinin Türkçe tercümesidir. 236 Düstûrü’l-vüzerâ tercümesi, Pertevi Ali Efendi, (Ölüm 1665), Türkçe, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Esat Efendi, No.2587 237 Terceme-i nasîhatü’l-vüzerâ, Mehmed Hasib (Ölüm 1715), Türkçe, Topkapı Kütüphanesi, Hazine No. 389 Eser Ebü'l-Hasan Ali b. Muhammed b. Habîb el-Mâverdî’nin Kavâninü’l-vizâre adlı Arapça eserinin Türkçe tercümesidir. 238 Zînetü's-sadâre fî tercemeti âdâbi'l-vizâre, Hasan Hüsni Bosnevî (Ölüm 1823), Türkçe Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, No. 1857 Eser Maverdi’nin Kavâninü’l-vüzâre adlı Arapça eserinin Türkçe tercümesidir.239 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 25; Çolak, a.g.a., s. 360. Çolak, a.g.e., s. 360. TDV İslam Ansiklopedisi, C. 19, İstanbul, 1999, s. 284-287. Levend, a.g.e., s. 184. Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 19; Levend, a.g.e., s. 178. https://islamansiklopedisi.org.tr/maverdi (27.09.2020). Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 33; Levend, a.g.e., s. 178. Levend, a.g.e., s. 178. a.g.e., s. 178. Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 29; Levend, a.g.e., s. 178. 222  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Kavlü’s-sedid fi usûli nizâmi’l-cedîd, Birgivî Mehmed b. Ali, Türkçe, İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi, No. 1995 Eser III. Selim döneminde yazılmıştır. 240 Kelimât-ı Eflâtûniyye, Arapça, İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi No. 6377/5 Eflatun’un eserlerinden tercümedir.241 Kemâlü’l-kıyâse fî keşfi’s-siyâse, İbnülemîn Mahmud Kemâl İnal (Ölüm 1957), Türkçe, İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi, No. 2479 Siyasetname türünde yazılan eserde hükümdar, vezir, ordu, hazine, reaya konularıyla ilgili başlıklar bulunur.242 Türkçe Çevirisi: Kemalü’l-kiyase fi keşfi’s-siyase, çev. Duygu Miyase Şimşek, İstanbul: Eflatun Kitap, 2020. Keşfü’l-estâr an sırri’l-esrâr, Muhammed el-Hamîdî b. Şeyh Ali, Türkçe, İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi No.6958 Aristoteles’in İskender için yazdığı Kitâbu’s-Siyâse fî ilmi’l-riyâse adlı Sırrü’l-esrâr olarak bilinen Arapça tercümesinin Türkçe tercümesidir. 243 Keşfü’l-esrâr ve zehâiri’l-ebrâr, Yûsuf b. Abdülcemil, Türkçe, Nuruosmaniye Kütüphanesi No. 2527 Eser, Aristoteles’in Sırrü’l-esrâr adıyla Arapçaya çevrilen eserinin Türkçe tercümesidir.244 Keşfü’l-memâlik ve beyânü’t-turuk ve’l-mesâlik, Garsüddin Halil b. Şahin ez-Zahirî (Ölüm 1468), Arapça, Topkapı Sarayı Müzesi, III. Ahmed Kitaplığı, No. 2990 245 Memlükler döneminde Mısır’ın siyasi ve toplumsal tarihini, teşkilat ve idare yapısını anlatan önemli bir eserdir. 246 Kitâb dureri's-sülûk fî siyâseti'l-mulûk, Ebü’l-Hasen Alî b. Muhammed b. Habîb elBasrî el-Mâverdî (Ölüm 1058), Arapça, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Ayasofya No. 2870 247 Mâverdî’nin siyaset düşüncesinin yansıması olan ve Büveyhiler hükümdarı Bahâüddevle b. Büveyhî, Ebû Mansûr Ahmed b. Adudüddevle b. Büveyhî'ye (ö. 403/1012) sunulan eserde yöneticilerin sahip olması ve uzak durması gereken özellikler, 240 241 242 243 244 245 246 247 Levend, a.g.e., s. 192. a.g.e., s. 174. Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 29; Çolak, a.g.e., s. 361. Levend, a.g.e., s. 176. Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 33; Levend, a.g.e., s. 176; Çolak, a.g.e., s. 361. Çolak, a.g.e., s. 361. http://isd.ilem.org.tr/detay/460 (27.09.2020). Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 17; Levend, a.g.e., s.181. Sevim Musaoğlu  8. - 20. Yüzyıl Yönetim-Siyaset Yazıları Bibliyografyası  223 adaletin ve istişarenin önemi, vezirlerde bulunması gereken özellikler gibi birçok konu ele alınmıştır.248 Türkçe Çevirisi: Dürerü's-sülûk fî siyâseti'l-mulûk: Mâverdî’nin Siyasetnamesi, çev. Abdüsselam Arı, İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı, 2019. Kitâb fi Siyâseti’l-hurûb ve’l-mülûk, Arapça, Süleymaniye Kütüphanesi, Ayasofya No. 2883 Aristoteles’in İskender için yazdığı kitabın diğer bir tercümesidir. 249 Kitâb fi's-siyâse, Ebü'l-Kāsım Hüseyin b. Ali b. Hüseyin Vezir el-Mağribi (Ölüm 1027), Arapça Eser sultanın kendi kendini yönetmesi ve halkını yönetmesi konularına değinmektedir.250 Kitâb-ı hadâiku's-siyer fî âdâbi'l-mülûk, Nizâmeddîn Yahyâ b. Saîd b. Ahmed (Ölüm 1237), Farsça, Tahran Sipehselar Kütüphanesi Anadolu Selçuklu hükümdarı Sultan I. Alâeddin Keykubat’a ithafen kaleme alınan bu eser, Anadolu Selçuklu dönemi ve siyaset anlayışını hakkında önemli bilgiler vermektedir.251 Kitâb-ı müstetâb, Türkçe, Süleymaniye Kütüphanesi, Hamidiye No. 983 252 Türkçe Çevirisi: Osmanlı Devlet Teşkilatına Dair Kaynaklar (içinde), Yaşar Yücel, Ankara: TTK (Türk Tarih Kurumu) Yayınları, 1988. 17. yüzyılda, Osmanlı Devleti’nin siyasal ve toplumsal düzeninde baş gösteren bozuklukların sebeplerini ve bunların düzeltilmesi için yapılması gerekenleri anlatan ve layiha türünün ilk örneklerinden sayılan bu eser, Yaşar Yücel’e göre, “III. Murad, III. Mehmed, I. Ahmed ve II. Osman devirlerinde yaşamış, devşirme kökenli, Enderun mensubu, adı bilinmeyen bir kişi tarafından yazılmış ve II. Osman’a sunulmuştur.” 253 Kitâbu melik min mülûki’l-Fürs li-raiyyetihî, İbnü’l-Mukaffa (Ölüm 759), Arapça, Köprülü Yazma Eser Kütüphanesi, Fazıl Ahmed Paşa, 1608/24 Fazıl Ahmed Paşa, eserinin başında Fars hükümdarlarından biri hakkında, onun bir meclis esnasındaki bazı konuşmalarını aktardığını belirtmiştir. 254 Kitâbu mesâlihü’l-müslimîn, Türkçe, Konya Yusuf Ağa Kütüphanesi 248 249 250 251 252 253 254 http://isd.ilem.org.tr/detay/265 (27.09.2020). Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 16; Çolak, a.g.e., s. 370. http://isd.ilem.org.tr/detay/239 (23.10.2020). http://isd.ilem.org.tr/detay/343 (22.10.2020). Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 33; Levend, a.g.e., s. 190. TDV İslam Ansiklopedisi, EK-2, Ankara, 2019, s. 69-70. http://isd.ilem.org.tr/detay/15 (27.09.2020). 224  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Eserde, Osmanlı Devleti’nin içinde bulunduğu dönemde mali, idari, siyasi, askeri ve devlet teşkilatı ile ilgili çeşitli konularda eleştiriler dile getirilmiş ve bu sorunlara çözüm önerisinde bulunulmuştur.255 Türkçe Çevirisi: Osmanlı Devlet Teşkilatına Dair Kaynaklar (içinde), haz. Yaşar Yücel, Ankara: TTK (Türk Tarih Kurumu) Yayınları, 1988. Kitâbu Siyâsetu’l-Mulûk, Arapça, Halis Efendi Kütüphanesi Melik Eşref adına yazılmıştır.256 Kitâbu’s-siyâse fî tedbîri’r-riyâse, Ahmed b. Muhammed b. Kesirü’l-fergâni, Arapça, (yazıldığı tarih 1446), Ayasofya Kütüphanesi, No. 2843/1 257 Kitâbu’s-Siyâse fi Tedbîri’r-Riyâse ve’l-Firâse, İbn Ebi’l-Eş’as, Arapça, Ayasofya Kütüphanesi 258 Kitâb-u Te’sîsü’s-siyâse fî tedbîri’r-riyâse li-Aristo, Arapça, Süleymaniye Kütüphanesi, Şehid Ali Paşa, No. 1350/3 Aristoteles’in İskender için yazdığı Yunanca eserin Arapçaya tercümesidir. 259 Kitâbu’l-Ahkâmu’s-Sultâniyye, Ebu’l-Hasen ‘Alî b. Muhammed Bağdâdî, Arapça Mısır’da basılmıştır. 260 Kitâbu’l-Vuzâra, Arapça 261 Kitabu'r-Rutbe fi Talebi'I Hisbe, Nureddin Ali el-Maverdi, Arapça, Fatih Kütüphanesi262 Kitâbu’s-Sultan min Kitâbi Uyûnü'l-ahbâr, İbnü Kuteybe Abdullah b. Müslim (Ölüm 889), Arapça 263 Kitâbü mevâizi'l-mülûk ve's-selâtîn, Ebü'l-Ferec Abdurrahmân b. Ali b. Muhammed b. el-Cevzî el-Bağdâdî (Ölüm 1200), Arapça, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Ayasofya, No. 03723/001 Müellif eserinin hükümdarlara ve sultanlara nasihatlerde bukunan bir kitap olduğunu çünkü insanlar arasında nasihat edenlerin nasihatlerine en çok muhtaç olanların hükümdarlar olduğunu düşünür. 264 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 http://isd.ilem.org.tr/detay/617 (27.09.2020). Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 23. Levend, a.g.e., s. 180. Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 18. Çolak, a.g.e., s. 374. Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 17. a.g.e., s. 23. a.g.e., s. 21. a.g.e., s. 18. http://isd.ilem.org.tr/detay/310 (24.10.2020). Sevim Musaoğlu  8. - 20. Yüzyıl Yönetim-Siyaset Yazıları Bibliyografyası  225 Kitâbü siyâseti’d-dünyâ ve’d-din, Arapça, Ayasofya Kütüphanesi, No. 2885265 Kitâbü siyâseti’l-mülûk, Ebû Dülef el-Kāsım b. Îsâ b. İdrîs b. Ma‘kıl el-İclî (Ölüm 839), Arapça Eserin günümüze ulaşıp ulaşmadığı bilinmemektedir.266 Kitabü suhbeti's-sultan, İbnü't-Tabib Ali b. Nasr el-Bağdâdî (Ölüm 987), Arapça267 Kitâbü tedbîri’l-mülk ve's-siyâse, Ebû Amr (Ebû Muhammed) Sehl b. Hârûn b. Râhiyûn (Râhibûn, Râmnûy, Râheveyh) el-Ahvâzî ed-Destümeysânî el-Basrî (Ölüm 831), Arapça Eserin günümüze ulaşıp ulaşmadığı bilinmemektedir.268 Kitâbü’l- Âdâb ve’s-siyâse fi ilmi’n-nazar ve’l-firâse, Türkçe, Muhammed b. İlyas, Süleymaniye Kütüphanesi, Tahir Ağa, No. 360 269 Kitâbü’l- Âdâb ve’s-sülûk fi nesâihi’l-mülûk, Hacı Muhammed Bahri, Arapça, Topkapı Sarayı Müzesi, Hazine Kitaplığı, No. 00391 Siyaset ve ahlak konularını içeren eser Sadrazam İbrahim Paşa’ya sunulmak için kaleme alınmıştır.270 Kitâbü’l-âyîn (Kitâbü’r-Rüsûm), İbnü'l-Mukaffa` (Ölüm 759), Farsça Sasani devlet ve toplum teşkilatıyla, Fars geleneklerinden bahseden ve Pehlevice Ayennamec’in çevirisi olan bu eser, günümüze ulaşmamıştır. 271 Kitâbü’l- Fahrî (el-Faḫrî fî âdâbi’s-sulṭâniyye ve’d-düveli’l-İslâmiyye), İbnüt-Tiktaka, Ebû Ca‘fer Safiyyüddîn (Celâlüddîn) Muhammed b. Alî b. Tabâtabâ el-Hasenî elAlevî (Ölüm 1309’dan sonra), Arapça Eserin ilk bölümü, siyasetname niteliğinde olup, devlet adamları ve diğer yöneticiler için nasihatler barındırmaktadır; İkinci bölüm, dört halife dönemi, Emeviler, Abbasiler, Büveyhîler, Selçuklular ve Fâtımîler hakkında kapsamlı bilgiler verir, yazar özellikle Abbasi Devleti’ni yıkılışa götüren sebepler üzerinde önemli yorumlarda bulunur.272 Kitâbü’l-fütüvve, Ebû Abdirrahmân Muhammed b. el-Hüseyn b. Muhammed es-Sülemî (Ölüm 1021), Arapça, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Ayasofya, No. 2049273 265 266 267 268 269 270 271 272 273 Levend, a.g.e., s. 181. http://isd.ilem.org.tr/detay/54 (23.10.2020). http://isd.ilem.org.tr/detay/203 (23.10.2020). TDV İslam Ansiklopedisi, C. 36, İstanbul, 2009, s. 319-320. Çolak, a.g.e., s. 350. http://isd.ilem.org.tr/detay/786 (24.10.2020). TDV İslam Ansiklopedisi, C. 21, İstanbul, 2000, s. 130-134. a.g.e., s. 232-233. http://isd.ilem.org.tr/detay/234 (27.09.2020). 226  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Eser İngilizceye (çev. Tosun Bayrak, London, The Book of Sufi Chivalry, 1983) ve Almancaya (çev. Franz Langmayr, Breisgau, Der Sufi-Weg zur Vollkommenheit, 1985) çevrilmiştir.274 Türkçe Çevirisi: Kitâbü’l-fütüvve, çev. Süleyman Ateş, AÜ İlahiyat Fakültesi Yayınları, 1997. Kitâbü’l-harâc, Ebû Yûsuf Ya’kûb b. İbrâhîm b. Habîb b. Sa’d Kûfî (Ölüm 798), Arapça, Süleymaniye Kütüphanesi, Fatih No. 3488/1, Hacı Beşir Ağa No. 235, Hamidiye No. 479 Halife Harun Reşit’e ithafen kaleme alınan eserde siyasi ve iktisadi konular fıkıh çerçevesinden ele alınmıştır. 275 Türkçe Çevirisi: Kitâbü’l-Harâc, çev. Ali Özek, İstanbul: İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi, 1970. Kitâbü’l-Harac tercümesi, Türkçe, İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi, No. 3271 Ebu Yusuf’un Arapça eserinin tercümesidir.276 Terceme-i kitâbü’l-harâc li-Ebî Yûsuf, Rodosîzâde Mehmed b. Mehmed, Türkçe, Beyazıd Devlet Kütüphanesi Nadir Eserler No. 1912, 1913 Kitâbü’l-Harâc adlı Arapça eserinin Türkçe tercümesidir.277 Terceme-i kitâbü’l-harâc, Muhammed Ataullâh Efendi (Ölüm 1881), Türkçe, İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi, No. 4652278 Kitâbü’l-Harâc’ın Sultan II. Abdülhamit’e sunulmak üzere Halep valisi Hüseyin Cemil Paşa tarafından kaleme aldırılan Türkçe tercümesidir. 279 Kitâbü’l-Masûn, Ebü’l-Hasen Alî b. Ubeyde el-Kâtib er-Reyhânî el-Bağdâdî (Ölüm 834), Arapça280 Eser, ahlak ilkelerine dairdir; Ebû Hayyân et-Tevhîdî, Kitâbü’l-Maṣûn’daki sözlerin ilimden ziyade güçlü bir akıl ve seçkin bir edebiyata işaret ettiğini belirtir.281 Kitâbü'l-merâ'î ve'l-cerâd, Medâinî (Ölüm 843), Arapça Eserin gümüze ulaştığı bilinmemektedir.282 Kitâbü'l-mesâlik ve'l-memâlik, Ebü’l-Abbâs Ahmed b. et-Tayyib b. Mervân es-Serahsî, (Ölüm 899), Arapça 274 275 276 277 278 279 280 281 282 TDV İslam Ansiklopedisi, C. 38, İstanbul, 2000, s. 53-55. Çolak, a.g.e., s. 357. a.g.e., s. 358. a.y. a.y. http://isd.ilem.org.tr/detay/767 (27.09.2020). http://isd.ilem.org.tr/detay/50 (27.09.2020). TDV İslam Ansiklopedisi, C. 35, İstanbul, 2008, s. 43-45. http://isd.ilem.org.tr/detay/56 (23.10.2020). Sevim Musaoğlu  8. - 20. Yüzyıl Yönetim-Siyaset Yazıları Bibliyografyası  227 Eserin günümüze ulaşıp ulaşmadığı bilinmemektedir.283 Kitâbüs-siyâse, İbni Sina Ebu Ali Hüseyin (Ölüm 1036), Arapça, Süleymaniye Kütüphanesi, Hamidiye No.1448; Nuruosmaniye Kütüphanesi No. 4894 284 Kitâbü’s-siyâse fî etvâri’l-hamse, Pirizade (Ölüm 1748), Türkçe, İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi No. 2698 285 Müellifin Kâtib Çelebi, İbn Haldun ve Makrizî gibi yazarların eserlerinden faydalandığı bu eserinde, ahlak, toplum ve siyasete dair nasihatler bulunmakta, savaş ve ganimetler, komşu devletler ile iyi ilişkiler, idari teşlilat vb. konulara değinilmektedir. 286 Kitâbü’s-siyâse fî tedbîri’r-riyâseti li-Aristotâlîs, Ahmedü’l-Yemenî, Arapça, İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi No. 1015 Aristoteles’in Sırrü’l-Esrâr olarak anılan eserinin Arapça tercümesidir.287 Kitâbü’s- Siyâse fi tedbîri’r-riyâse li-Aristotalis, Arapça, Süleymaniye Kütüphanesi, Ayasofya, No.2890/1 Aristoteles’den yapılan Arapça bir tercüme olup, H. 724’te yazılmıştır 288 Kitâbü’s- Siyâse fi tedbîri’r riyâse ve’l-firâse, Arapça, Süleymaniye Kütüphanesi, Ayasofya No. 2884/1, Reisülküttab No. 1002/2 Aristoteles’in İskender’e nasihatler vermek için kaleme aldığı eserin tercümesidir.289 Kitâbü’s-Siyâseti ve’l-imâme, İbnü Kuteybe Abdullah b. Müslim (Ölüm 889), Arapça, Ayasofya Kütüphanesi No. 2885 290 Diğer kavimlerin yanı sıra Arap kültürü ve tarihini konu edinen eser, sultanlar, savaş ilim, ahlak, vb. konuları içermektedir. 291 Kitâbü’s-Siyâseti’l-kebîr, Ebû Zeyd Ahmed b. Sehl el-Belhî, (Ölüm 934), Arapça Eserin günümüze ulaşıp ulaşmadığına dair bir bilgi bulunmamaktadır.292 Kitâbü’s-Siyâseti’s-suğrâ, Ebû Zeyd Ahmed b. Sehl el-Belhî, (Ölüm 934), Arapça Eserin günümüze ulaşıp ulaşmadığı bilinmemektedir.293 Kitâbü’t-tâc fî sîreti Enûşirvân, İbnü’l-Mukaffa` (Ölüm 759), Arapça 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 http://isd.ilem.org.tr/detay/105 (23.10.2020). Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 19; Levend, a.g.e., s. 178. Levend, a.g.e., s. 187. Çolak, a.g.e., s. 370. Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 15; Çolak, a.g.e., s. 370. Levend, a.g.e., s. 176. a.y. Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 18; Levend, a.g.e., s. 178. http://isd.ilem.org.tr/detay/92 (30.09.2020). http://isd.ilem.org.tr/detay/155 (23.10.2020). http://isd.ilem.org.tr/detay/154 (23.10.2020). 228  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Nûşirevân’ın hayat hikâyesini, hükümdarlara nasihatleri ve hükümdarların uymaları gereken kuralları içeren bir risaledir.294 Koçi Bey Risâlesi, Görüceli Mustafa Koçi Bey (Ölüm 1631), Türkçe, İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi No. 6949; Süleymaniye Kütüphanesi, Esat Efendi No. 2237 Yazar, eserinde devletin temel kurumları ve bunların işleyişlerini anlatmış, “sadrazamın bağımsızlığına, rüşvete, ulemanın liyakat esasına göre tayin edilmesine, tımarların ehline verilmesine, merkez ve eyalet birlikleri arasında dengenin sağlanmasına ve kanunların uygulanmasına” yönelik eleştiri ve önerilerde bulunulmuştur. 295 Türkçe Çevirisi: Koçi Bey Risaleleri, Seda Çakmakoğlu, İstanbul: Kabalcı, 2008. Kutadgu Bilig, Yûsuf Has Hacib (Ölüm 1069), Türkçe Türkçe Çevirisi: Kutadgu Bilig, çev. Ayşegül Çakan, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2020. Karahanlı hükümdarı Tamgaç Uluğ Buğra Han sunulan bu eser Türk İslam klasikleri arasında siyasetnameler arasındaki ilk örneklerden biridir; Kutadgu Bilig’de dört karakter üzerinden dört kavram anlatılır: “Kün-Toğdı ilig (Gündoğdu Hakan): Köni törü, doğru töre, doğru yasayı, adaleti simgeler. Ay-Toldı (Dolunay-Vezir): Mutluluğu, talihi, devleti simgeler. Ögdülmiş (Övülmüş, vezirin oğlu): Aklı simgeler, adı aklın her zaman övülmüş olmasından gelir. Odgurmış (Uyanmış, vezirin akrabası): Akıbeti, yaşamın sonunu simgelediği yazar tarafından belirtilir. Kutadgu Bilig bu dört kişi arasında geçen konuşmalar ve olaylarla, devleti yönetenlerde bulunması gereken nitelikleri birey, toplum, devlet ilişkilerinin nasıl düzenleneceğini öyküleyerek aktarır.” 296 Künhü’l-ahbâr, Gelibolulu Mustafa Âlî (Ölüm 1600), Türkçe Eserini üç bölüm olarak kurgulayan müellif eserinin ilk kısmında, İslam tarihinden, ikinci kısmında Türk ve Moğol tarihlerinden, son kısımda ise, devlet adamları, âlim ve şairlerin biyografileri üzerinden Osmanlı tarihi üzerinde durur.297 Türkçe Çevirisi: Künhü’l-Ahbar, çev. Ali Çavuşoğlu, Türk Tarih Kurumu Yayınları, 2019. Lâyiha, Tatarcıkzâde Abdullâh Efendi, (Ölüm 1797), Türkçe, Süleymaniye Kütüphanesi, Hacı Mahmud Efendi No. 4890/3 298 294 TDV İslam Ansiklopedisi, C. 21, İstanbul, 2000, s. 130-134. 295 Bursalı Mehmet Tahir a.g.e., s. 30; Levend, a.g.e., s. 191. 296 Yusuf Has Hacib, Kutadgu Bilig, (Çev. Ayşegül Çakan), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, 2020, s. x. 297 TDV İslam Ansiklopedisi, C. 2, İstanbul, 1989, s. 414-416. 298 http://isd.ilem.org.tr/detay/705 (27.09.2020); Eser, Agâh Sırrı Levend’de Nizam-ı devlet hakkında mutâla’ât olarak, Topkapı Kütüphanesi, Hazine, No. 376; İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi No. 6930 yer numarası ile gösterlmiştir (Bkz. Levend, a.g.e., s. 192). Sevim Musaoğlu  8. - 20. Yüzyıl Yönetim-Siyaset Yazıları Bibliyografyası  229 III. Selim’in ıslahat hakkında devlet adamlarının fikirlerini istemesi üzerine kaleme alınan eserde çoğunlukla ordunun durumu, devletteki bozulmalar ve bunların nedenleri ile alınması gereken tedbirlerin ne olduğu üzerinde durulur; eserde ayrıca Avrupa savaş tekniğine ait eserlerinin tercümesinin gerekliliğine değinilmiş ve Avrupa’nın başarısının, teknik üstünlükten kaynaklandığı ileri sürülmüştür.299 Lâyıha, Keçecizade İzzet Molla (Ölüm 1829), Türkçe, Topkapı Kütüphanesi, Yeniler No. 2408; İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi No. 2679 Sultan II. Mahmut’un emri üzerine devlet düzeninin ıslahına yönelik kaleme alınmıştır.300 Lâyıha, Resmi Ahmed (Ölüm 1779), Türkçe, İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi, No. 6930 301 Eser dönemin Sadrazamı Muhsinzâde Muhammed Paşa’ya 1769’da Osmanlı-Rus savaşıyla ortaya çıkan Eflak ve Boğdan meseleleri nedeniyle sunulmuş olup, eserde Osmanlı devlet adamlarına ve devletin askeri gücüne dair eleştirel ifadelere yer verilmiştir, müellif devletin yaşadığı sorunlara karşı çözümler dile getirmiştir.302 Lâyıha-i ittihâdiye, Pertev Paşa (Ölüm 1837), Türkçe, İstanbul Üniversitesi Küütüphanesi No. 6993303 Lâyıhât fî Nizâmi’d-düvel, Türkçe, Topkapı Kütüphanesi, Yeniler No. 4050; Süleymaniye Kütüphanesi, Esad Efendi No. 1887 III. Selim’e sunulmak üzere 1792 yılında Yusuf Paşa, Rumeli kazaskeri Reşit Paşa, Defterdar Şerif, Reisülküttap Abdullah, Mustafa Reşit ve Ali Raik tarafından yazılan lâyıhaların bir kitapta toplanmış halidir. 304 Letâifü’l-efkâr fi keşfi’l-esrâr, Kadı Huseyn, Türkçe, İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi No. 1123 Eser, Kanuni Sultan Süleyman devri vezirlerinden İbrahim Paşa adına yazılmıştır.305 Letâifü's-siyâse fî ahkâmi'r-riyâse, İbnü'l-Hac el-Kanavi (Ölüm 1202), Arapça Eserin günümüze ulaşıp ulaşmadığı bilinmemektedir.306 Mahzen-i esrâr, Nizâmî-i Gencevî (Ölüm 1214), Farsça, Ragıp Paşa Yazma Eser Kütüphanesi, Ragıp Paşa, No. 01094 TDV İslam Ansiklopedisi, C. 1, İstanbul, 1988, s. 99-100. Levend, a.g.e., s. 193. a.g.e., s. 192. http://isd.ilem.org.tr/detay/697 (27.09.2020). Levend, a.g.e., s. 193. a.y. Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 30; Çolak, a.g.e., s. 362. Eser Bursalı’da Türkçe, Orhan Çolak’da Arapça olarak belirtilmiştir. 306 http://isd.ilem.org.tr/detay/318 (24.10.2020). 299 300 301 302 303 304 305 230  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Eserde siyasi-idari konulara yer verilse de siyasetnameden ziyade toplum ve bireyi temel alan ahlaki niteliği baskın bir eserdir.307 Türkçe Çevirisi: Mahzen-i Esrar, çev. M. Nuri Gençosman, İstanbul: Ataç Yayınları, 2014. Medhü't-ticâre ve zemmü ameli's-sultân, Ebû Osmân Amr b. Bahr b. Mahbub el-Kinânî el-Leysî el-Câhiz (Ölüm 869), Arapça Eser siyaset, iktisat, ticaret, ticaret eğitimi gibi konulara değinmekle birlikte hükümdara itaat konusunun üzerinde de durur.308 Mehâsinü’l-edeb, Gelibolulu Mustafa Âlî (Ölüm 1599), Türkçe, Nuruosmaniye Kütüphanesi No. 3668, 4224; İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi No. 1803, 2686309 Câhız’ın, Minhâcü’s-sülûk ilâ âdâbi sohbeti’l-mülûk adlı Arapça eserinin üzerinde bazı düzenlemelerle yapılmış Türkçe tercümesidir. Damad İbrahim Paşa’ya ithafen 1596 tarihinde kaleme alınmış olup padişahlarda bulunması gereken özellikler ile padişahın hizmetindekilerin sorumluluklarından bahsedilir.310 Mehâsinü'l-mülûk ve mâ yecibü en yütbea fî hidmetihim mine'l-âdâb, Arapça Eserin günümüze ulaşıp ulaşmadığı bilinmemektedir.311 Merzübânnâme Tercümesi, Şeyhoğlu Mustafa Sadreddîn (Ölüm 1413), Türkçe Eser Merzübân b. Rüstem’in Merzübânnâme adlı eserinin Türkçe tercümesidir. A. Zajaczkowski, eserin Varşova Üniversitesi İslâm Eserleri Kütüphanesi’ndeki nüshasını tanıtmıştır. Bu nüsha dışında eserin tek yazması Berlin Devlet Kütüphanesi’nde bulunmaktadır.312 Türkçe Çevirisi: Marzubannâme Tercümesi, çev. Zeynep Korkmaz, Ankara: Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi, 1973. Mesleku’s Selatin, Aydınlı Şeyh Yahya Efendi, Arapça, Halis Efendi Kütüphanesi III. Murat’a sunulmuştur. 313 Mesmû'atü'n-nekâyih mecmû'atü'n-nesâyih, Kadızade İlmi Mehmet Amasyalı (Ölüm 1635), Türkçe, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Hüsrev Paşa No. 629 Sultan IV. Murat’a ithafen kaleme alınmış olup, siyasi ve ahlaki konularda nasihatler içermektedir. 314 307 308 309 310 311 312 313 314 http://isd.ilem.org.tr/detay/332 (22.10.2020). http://isd.ilem.org.tr/detay/78 (23.10.2020). Levend, a.g.e., 177. http://isd.ilem.org.tr/detay/582 (22.09.2020). http://isd.ilem.org.tr/detay/422 (24.10.2020). TDV İslam Ansiklopedisi, C. 39, İstanbul, 2010, s. 88-89. Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 16 https://isd.ilem.org.tr/detay/612 (01.11.2020). Sevim Musaoğlu  8. - 20. Yüzyıl Yönetim-Siyaset Yazıları Bibliyografyası  231 Mevâidü'n-nefâis fî kavâidü'l-mecâlis, Gelibolulu Mustafa Âlî (Ölüm 1600), Türkçe, Köprülü Yazma Eser Kütüphanesi, Hacı Ahmed Paşa, No. 264/1315 Türkçe Çevirisi: Görgü ve Toplum Kuralları Üzerinde Ziyafet Sofraları, çev. Orhan Şaik Gökyay, İstanbul: Tercüman Yayınları, 1978. Mevâizü'l-mülûk ve'l-hulefâ ve'l-umerâ ve'l-vüzerâ, Arapça, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Çorlulu Ali Paşa, No. 361. Müellif, eserde adalet kavramını vurgular, yöneticilere nasihatlerde bulunur ve müslümanlara yötenici atanan valilere değinir.316 Miftâhü’s-sa‘âde fî dürri'l-meşvere, İsmail Hakkı b. Mehmed Bolevî, Türkçe, Süleymaniye Kütüphanesi, Yazma Bağışlar No. 2058 Eser II. Mahmut’a ithafen kaleme alınmıştır.317 Miftâhü's-saade fî kavaidi's-siyâde (ümûrü's-saltana), Şihabüddin Muhammed b. Abdülkerim, Farsça, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Ayasofya No. 2086/1 Yazar eserinde “imamet, vezirlik, saltanat, hilafet, devlet liderlerinin görevleri” vb. konulara değinir.318 Terceme-i miftâhu's-sa'âde fî kavâidi's-siyâseti ve's-siyâde, Abdülazîz b. Hoca Sa'deddîn Muhammed b. Hasan Can (Ölüm 1618), Türkçe, Nuruosmaniye No. 2335319 Eser Şihabüddîn Muhammed b. Abdülkerim'in Miftahu’s-saâde fi kavâidi’s-siyâse ve’sSiyade adlı Farsça eserinin Türkçe tercümesidir. Miftahu’s-Se’ade fî Kavâ’idi’s-Siyade (Umuru’s-Saltanat), Hoca Fahreddin Selefer, Arapça, Asayofya Kütüphanesi 320 Minhâcü'l-mülûk ve’s-selâtîn ve miftâhü saadeti’d-dünyâ ve’d-dîn, İbn Yâkūt, Arapça, Süleymaniye Kütüphanesi, Fatih No. 3520/1 Eser Emir Bülğa’ya ithafen kaleme alınmış olup, “Aristoteles, İskender, Nûşirevan, Erdeşir, Eflatun’un sözlerine, çeşitli hikayalere ve coğrafi bölgelerin faziletileri” vb. konulara değinmektedir.321 Minhâcü’l-ümerâ fî ahvâli's-selâtin ve’l-vüzerâ, Ebu Âdem Dede Hatem Akovalızade (Ölüm 1754), Türkçe, İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi No. 1997 Siyaset konularını içeren bir esedir.322 315 316 317 318 319 320 321 322 http://isd.ilem.org.tr/detay/581 (22.10.2020). http://isd.ilem.org.tr/detay/783 (24.10.2020). Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 29; Çolak, a.g.e., s. 362. http://isd.ilem.org.tr/detay/431 (30.09.2020). http://isd.ilem.org.tr/detay/598 (30.09.2020). Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 18. Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e.., s. 19; http://isd.ilem.org.tr/detay/429 (25.09.2020). Levend, a.g.e., s. 187. 232  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Minhâcü’l-vüzerâ ve sirâcü’l-ümerâ, Ceylî Ahmed b. Muhammed, Arapça, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Ayasofya No. 2907 Bu eser Ğiyâseddin Muhammed b. el-Mahdûm’a ithafen yazılmıştır.323 Minhâcü’s-sülûk fî sîreti’l-mülûk, Şeyhü’l-Eşrefî Togan (Ölüm 1470), Arapça, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Ayasofya No.2905 324 Eserde, sultanın erdemine, halkın sultana, sultanın da halka karşı sorumluluklarına, sultanın ve halkın haklarına değinilmiştir. 325 Mir’âtü’l-ahlâk, Bostanzâde Yahyâ Efendi (Ölüm 1639), Türkçe, İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi, No. 03537326 Eserde, dönemin padişahı Sultan I. Ahmet’ten övgüyle bahseder; müellif ulemaya I. Ahmet gibi hürmet gösteren bir padişah döneminde yaşamanın onu bu eseri yazmaya yönelttiğini dile getirir.327 Türkçe Çevirisi: Ahlak Aynası, Mir’âtü’l-Ahlâk’tan Seçmeler, haz. Ozan Yılmaz, İstanbul, Hasbahçe, 2020. Mir’âtü'l-cemâl, İdrîs-i Bitlîsî (Ölüm 1520), Farsça, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Esad Efendi, No. 01888/001 II. Bayezid’e ithafen kaleme alına bu eser siyasetname kategorisine dahil olsa da eserde bireyin ahlaki nitelikleri üzerinde durulur.328 Mir’âtü’l-mül’ûk, Mehmet b. Hüsamettin Amasi (Ölüm 1623), Türkçe, Süleymaniye Kütüphanesi. Aşir Efendi, No. 319, Esad Efendi No. 1890 Sultan II. Bayezid’e takdim edien ve iki bölüm şeklinde yazılan eserin birinci bölümünde ahlak ve siyasetten, ikinci bölümünde ise kötülükten uzaklaşıp iyiliğe yönelme konusunda nasihatler yer alır.329 Mir’âtu’l-Ukalâ, Nihâlî İbrâhîm Efendi (Eserin yazılma tarihi 1799), Türkçe Süleymaniye Kütüphanesi, Bağdatlı Vehbi Koleksiyonu, No. 1560 330 “Mir’âtu’l-Ukalâ bir ahlak felsefesi metnidir. Klasik ahlak felsefesi metinlerinde devlet idaresi konusunda yazarlar daha çok sultana odaklanarak, öğütlerini sultana yöneltip, onun nasıl bir idareci olması gerektiğine dair fikir ve görüşler beyan ederken, Mir’âtu’l-Ukalâ’da öğütler, devlet işlerini idare eden memurlara yöneliktir. Bu temel farklılığın kaynağı, Osmanlı Devleti’nin XVII. yy.’da geçirdiği idari değişimdir. XVII. yy.’da padişahın devlet idaresinde üzerine düşen 323 324 325 326 327 Levend, a.g.e., s. 179; Çolak, a.g.e., s. 363. Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 16; Levend, a.g.e., s. 180. http://isd.ilem.org.tr/detay/464 (22.09.2020). http://isd.ilem.org.tr/detay/615 (22.09.2020). Nurgül Sucu, “Bostanzâde Yahyâ Efendi’nin Mir’âtü’l-Ahlâk Adlı Eseri”, Turkish Studies, 2011, C. 6, S. 2, s. 885. 328 http://isd.ilem.org.tr/detay/509 (22.10.2020). 329 Levend, a.g.e., s. 186; Çolak, a.g.e., s. 363. 330 Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 31. Sevim Musaoğlu  8. - 20. Yüzyıl Yönetim-Siyaset Yazıları Bibliyografyası  233 görev giderek azalmış, bu açığı ise kurumsallaşan bir bürokrasi doldurmaya başlamıştır.”331 Mir’âtü’l-umûr fî tercemeti Nasâyihı Eflâtûn, Mehmet b. Pir Mehmet, Arapça, Ayasofya Kütüphanesi No. 2901 Eflatun’un eserlerinden tercümedir.332 Mirâtü’n-nizâm fî devleti’l-fihâm, Nailî Seyyîd Mehmed, Türkçe, İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi No.2738 II. Mahmud’a ithafen kaleme alınan eserde devlet düzenine yönelik önerilerde bulunulmuştur. 333 Mîzânü’l-hakk fî ihtiyâri’l-ehakk, Kâtip Çelebi (Ölüm 1657), Türkçe, Beyazıt Devlet Kütüphanesi, Nadir Eserler No. 2730; İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi No. 1741, 1819, T. No. 2864/1, 2885, 3134/2, 3677/2; Süleymaniye Kütüphanesi, Düğümlü Baba No. 444/4, Fatih No. 5335/2; Mihrişah Sultan No. 440/2 334 Kâtip Çelebi, yaşadığı döenmde dini ve ilmi tartışmaları bir yöntem çerçevesinde ele alıp, Osmanlı ilim hayatında şahit olduğu yanlışlıkların nedenlerini araştırarak, mevcut duruma eleştirel bir bakış açısı getirmiştir. 335 Türkçe Çevirisi: Mizanü’l- Hakk Fi İhtiyari’l-Ehakk, çev. Orhan Şaik Gökyay, Süleyman Uludağ, İstanbul: Kabalcı Yayınları, 2008. Mizânü’l-mülûk ve’t-tevâif, Cafer b. İshak, Arapça (Orhan Çolak ve İslam Siyaset Düşüncesi Kataloğu’nda eser Farsça görünmektedir), Süleymaniye Kütüphanesi, Esat Efendi No.1907 336 Sultan Mirza Muhammed Takî’ye ithafen kaleme alınan eser; adalet, hilafet, saltanat, yöneticiler ve devlet teşkilatında görevli kişilerin görevlerine dair konuları içerir.337 Muhâvere beyne'l-İskender ve Aristûtâlîs, Ebu’l-‘Alâ Sâlim (Ölüm 724), Arapça, Süleymaniye Kütüphanesi, Ayasofya No. 4260 Aristoteles’in İskender ile siyasi, ahlaki ve felsefi konulara dair yazışmaları ve diyaloglarını içeren bir eserdir.338 Muhtârü’n-nasîha bi’1-edilleti’s-sahîha, İbnü'l-Cezerî (Ölüm 1429), Arapça 331 Okan Erman, Nihâlî Mir'ātü'l-'Ukalā (1799) (Giriş-çeviri yazılı metin-aktarı-dizinli sözlüktıpkıbasım), Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, 2018, s. 3-7. 332 Levend, a.g.e., s. 174. 333 Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 31; Levend, a.g.e., s. 188. 334 Çolak, a.g.e., s. 363. 335 http://isd.ilem.org.tr/detay/621 (27.09.2020). 336 Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 16; Levend, a.g.e., s. 183. 337 http://isd.ilem.org.tr/detay/761 (27.09.2020). 338 http://isd.ilem.org.tr/detay/3 (30.09.2020). 234  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Eserde yöneticilerin görev ve sorumlulukları ile vali ve yardımcılarına nasihatler yer alır.339 Muhtasar fi’s-siyâse ve umûri’s-saltana, Arapça, Süleymaniye Kütüphanesi, Esad Efendi No. 1921 340 Müellif, eserinde siyasetin ne olduğunu açıklamaya çalışır; ona göre bu siyaset ilminin temel amacı hükümdarlara hizmettir; Reaya ve askerlerin durumunu ıslaha muhtaç olması, İslam dininin temellerini sağlamlaştırmak ve şeriatının gücünü fetihler ile göstermek siyasete olan ihtiyacı gözler önüne serer.341 Mukaddime-i İbn Haldûn Tercümesi, Pîrîzâde Mehmed Sâib Efendi (Ölüm 1748), Türkçe, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Hafid Efendi No. 232 I. Mahmut’a takdim edilen bu eser, İbn Haldûn’un Miftâhü’l-iber ve dîvânü’l-mübtede’ ve’l-haber adlı eserinin tercümesidir. 342 Muzaffernâme, (Zafernâme, Nasihatname), Büzürcmihr, Farsça, Topkapı Kütüphanesi, Emanet Hazinesi No. 1339; İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi No. 512; Süleymaniye Kütüphanesi, Hamidiye No. 1447/7 Siyasi ve ahlaki nasihatlerin yer aldığı eser, Nuşirevan’ın isteği üzerine kaleme alınmıştır.343 Mücâlesetü'r-rüesâ, Muhammed b. Ahmed b. el-Esbağ (Ölüm 1000), Arapça Eseri günümüze ulaşıp ulaşmadığı bilinmemektedir.344 Müdâvâtü'n-nüfûs ve tehzîbü'l-ahlâk ve'z-zühd, Ebû Muhammed Alî b. Ahmed b. Saîd b. Hazm el-Endelüsî el-Kurtubî (Ölüm 1064), Arapça, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Şehid Ali Paşa, No. 02704/009 Müellif, eseri yazma amacının, insanların bozulan ahlaklarını düzeltmek olduğunu ileri sürer.345 Müşâkeletü’n-nâs li-zemânihim ve mâ yağlibu ʿaleyhim fî külli ʿasr, Ebü’l-Abbâs Ahmed b. Ebî Ya‘kūb İshâk b. Ca‘fer b. Vehb b. Vâzıh el-Ya‘kūbî (Ölüm 905), Arapça Hz. Ebû Bekir’den Abbâsî Halifesi Mu‘tazıd-Billâh’a (892-902) kadar halifelerin gündelik hayatlarını, alışkanlıklarını ve ahlaki özelliklerini, halifelerin hakla olan ilişkilerini anlatan bu eseri W. G. Millward yayımlamış (Beyrut 1962), eser daha sonra İngilizceye çevirmiştir.346 339 http://isd.ilem.org.tr/detay/442 (24.10.2020). 340 Çolak, a.g.e., s. 363. 341 Özgür Kavak, “Sultan II. Bayezid’e Sunulan Müellifi ve İsmi Meçhul Bir Siyaset Risalesi”, Divan Disiplinlerarası Çalışmalar Dergisi, 2019, C. 24, S. 46, s. 205. 342 Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 28. 343 Levend, a.g.e., s. 182; Çolak, a.g.e., s. 378. 344 http://isd.ilem.org.tr/detay/216 (23.10.2020). 345 http://isd.ilem.org.tr/detay/269 (24.10.2020). 346 TDV İslam Ansiklopedisi, C. 43, İstanbul, 2013, s. 287-288. Sevim Musaoğlu  8. - 20. Yüzyıl Yönetim-Siyaset Yazıları Bibliyografyası  235 Namei Tenser, Ebü’l-Hasen Alî b. Ubeyde el-Kâtib er-Reyhânî el-Bağdâdî (Ölüm 834), Arapça347 Nâme-i Tenser adlı Farsça destanın tercümesidir. 348 Nâmûsü’l-akvâm li-sa‘âdeti’l-ümem, Ömer Lütfi Bey, Türkçe, İstanbul: Matbaa-yı Âmire, 1340 349 Siyasetname niteliği ağır basan bu eserde, İslam aleminin içinde bulunduğu sıkıntılara, sıkıntıların hükümetlerde yarattığı itibarsızlaştırmaya yer verilir. 350 Nasihât-ı Sultan Murad, II. Murad, Türkçe, Topkapı Kütüphanesi, Revan No. 407 Eser, II. Murat’ın oğlu Fatih Sultan Mehmet’e nasihatlerini içerir.351 Nasîhatnâme, Hakim Şah Muhammed b. Mübarek el-Kazvinî (Ölüm 1523), Farsça, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Şehid Ali Paşa No. 2799/3352 Siyaset ve tıp içerikli bu eser Kanuni Sultan Süleyman'a ithafen kaleme alınmıştır. Yazarın sultanlar için bazı nasihatlere yer verdiği bu eserde sağlık, hayat, ölüm, ilim, ulema, vezirler ve vezirlerin görevleri vb. konulara değinilmiştir. 353 Nasihâtnâme, Bursevî Mehmed Dede, Türkçe, Süleymaniye Kütüphanesi, Nâfiz Paşa, No. 406 354 Nasihatname, Ebu’l-kasım Haşiri, Türkçe, İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi, No. 2748 Eserde memleket yönetimine dair Sultan İbrahim b. Mes’ud Gaznevi’ye nasihatler vardır.355 Nasihâtnâme, Giridli el-Hac Ahmed, Türkçe, Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi, Hazine No. 393 Mısır kadılığında bulunmuş olan yazar, siyaset-i şer‘iyyeye ait nasihatler vermektedir.356 Nasîhâtnâme-i Aristotâlîs, Farsça, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Şehid Ali Paşa, No. 2842/008 Eser, Kitabü’s-siyâse olarak da bilinen ve Yahya b. el-Bıtrîk tarafından Arapçaya tercüme edilen siyaset ve ahlak konularını anlatan Sırrü’l-esrâr adıyla da bilinen eserin tercümesidir.357 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 http://isd.ilem.org.tr/detay/52 (30.09.2020). TDV İslam Ansiklopedisi, C. 35, İstanbul, 2008, s. 43-45. Çolak, a.g.e., s. 364. http://isd.ilem.org.tr/detay/770 (27.09.2020). Levend, a.g.e., s. 184. TDV İslam Ansiklopedisi, C. 15, İstanbul, 1997, s. 194-195. https://isd.ilem.org.tr/detay/512 (30.09.2020). Çolak, a.g.e., s. 364. Levend, a.g.e., s. 184. Çolak, a.g.e., s. 366. http://isd.ilem.org.tr/detay/792 (22.10.2020). 236  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Nasîhatü’l-mülûk, Ebû Hâmid Muhammed b. Muhammed et-Tûsî el-Gazzâlî (Ölüm 1111), Farsça, Ayasofya Kütüphanesi No.2909, 2879, 2880358 Selçuklu Devleti sultanı Muhammed Tapar için kaleme alınan ve siyasetname türünün ilk örneklerinden olan bu esrede Gazzâlî, “devlet başkanının zulümden kaçınmasının ve adaleti gözetmesinin esas olduğunu belirterek halkın bu esaslara uyan hükümdara itaat etmesi” gerektiğinin üzerinde durur; “Toplumun devlet başkanının davranışlarına göre şekillendiğini, devlet başkanının da toplumun bir ferdi olduğunun unutulmaması gerektiğini belirtir.” 359 Türkçe Çevirisi: Devlet Başkanlarına Nasihatler, çev. Osman Şekerci, İstanbul: Sinan Yayınevi, 1969. İksir-i Devlet, Nergisi Mehmed Bosnavi (Ölüm 1634), Türkçe, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Hacı Mahmud Efendi, No. 2561, 2985, Yahya Tevfik No. l484/173; Beyazıt Devlet Kütüphanesi Nadir Eserler No. 5520/2; İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi No. 2724 Eser Gazâlî'nin Nasihatü’l-mülûk adlı eserinin Türkçe tercümesidir.360 Tercüme-i nesâyih-i mülûk, Seyyîd Mehmed Lütfî el-Ürgübî, Türkçe, Süleymaniye Küütüphanesi, Hüsrev Paşa No. 294 EGazzâlî’nin Nasîhatü’l-mülûk adlı Farsça eserinin Türkçe tercümesidir. 361 Tercüme-i Nasîhati'l-mülûk, Abdülcelîl b. Molla Cemil, Türkçe, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Fatih No.3479 Gazzâlî’nin Nasîhatü’l-mülûk adlı Farsça eserinin Türkçe tercümesidir. 362 Netîcetü’s-sülûk fī terceme-i nasîhatü’l-mülûk, Alâyî, Türkçe, Topkapı Kütüphanesi, Bağdat No. 187; III. Ahmed No. 3097 Gazzâlî’nin Nasîhatü’l-mülûk adlı Farsça eserinin Türkçe tercümesi olan eser Şehzade Selim b. Süleyman’a ithaf edilmiştir.363 Tibrü’l-mesbûk fî nasihati’l- mülûk, Ebû Hâmid Muhammed b. Muhammed et-Tûsî elGazzâlî (Ölüm 1111), Arapça, Nuruosmaniye Kütüphanesi No. 2635, 2636; Süleymaniye Kütüphanesi Esad Efendi No. 1819; Lala İsmail No. 255; AyasofyaKütüphanesi No. 2849-2851, 2861-2868, 2911/1 Eser, Nasîhatü’l-mülûk’un Arapçaya tercümesidir.364 Fevâyıhü’s-sülûk ve nesâyihü’l-mülûk, Mehmed b. Abdülazîz (Ölüm 1632), Türkçe, İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi, No. 3235 358 359 360 361 362 363 364 Levend, a.g.e., s. 182. TDV İslam Ansiklopedisi, C. 32, İstanbul, 2006, s. 411. Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 31; Çolak, a.g.e., s. 359. Levend, a.g.e., s. 182. Çolak, a.g.e., s. 364. Levend, a.g.e., s. 182. a.y. Sevim Musaoğlu  8. - 20. Yüzyıl Yönetim-Siyaset Yazıları Bibliyografyası  237 Eser Gazzâlî’nin et-Tibrü’l-Mesbûk fî Nasîhati’l-Mülûk adlı eserinin Türkçe tercümesidir.365 Tibrü'l-mesbûk fî nasîhati'l-mülûk, İbn Mevhûb, Arapça, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Ayasofya No. 2861 Gazzâlî’nin Nasîhatü’l-mülûk adlı Farsça eserinin Arapça tercümesidir.366 TürkçeÇevirisi: Devlet Başkanına Öğütler, çev. Osman Arpaçukuru, İstanbul: İlke Yayıncılık, 2004. Tercümetü tıbri’l-mesbûk fî nesâyihi’l-mülûk, Âşık Çelebi (Ölüm 1571), Türkçe, Topkapı Kütüphanesi, Bağdat No. 351; Süleymaniye Kütüphanesi, Lala İsmail No. 254; Bayezit Kütüphanesi, Veliyyettin No. 1966 Tibrü’l-Mesbûk fî Nasîhati’l-Mülûk adlı Arapça tercümenin Kanuni Sultan Süleyman ve onun veziri Rüstem Paşa’ya ithafen kaleme alınmış Türkçe tercümesidir.367 Tıbrü’l-mesbûk fî Nasihâti’l-mülûk tercümesi, Ebu’l-Hasan Ali b. Mübarek b. Mevhub, Türkçe, Süleymaniye Kütüphanesi, Ayasofya No. 2860-2862, 2864-2866 Gazzâlî’nin Nasîhatü’l-mülûk adlı Farsça eserinin Tibrü’l-Mesbûk fî Nasîhati’l-Mülûk adlı Arapça tercümesinin Türkçe tercümesidir.368 Tibrü’l-mesbûk fî nasîhâti’l-mülûk li-Gazâlî, Osman, Arapça, Beyazıd Devlet Kütüphanesi 7910/5, Nasîhatü’l-mülûk adlı Farsça eserinin H. 1105’te yazılmış Arapça başka bir tercümesidir.369 Tuhfetü’r-riyâz fî hileli’l-hiyâz, Türkçe, Topkapı Sarayı Müzesi, Revan Köşkü No. 405 Gazzâlî’nin Nasîhatü’l-mülûk adlı Farsça eserinin Tibrü’l-Mesbûk fî Nasîhati’l-Mülûk adlı Arapça tercümesinin Sultan II. Bâyezid’e ithafen kaleme alınan Türkçe tercümesidir.370 Nasihatü’l-Mülûk, Arapça, Beyazit Kütüphanesi, Veliyyettin, No. 1968 371 Nasîhatü’l-mülûk, Kebîrizâde Abdurrahmân Yusrî, Türkçe, Nuruosmaniye Kütüphanesi, No.4346 Sultan I. Mustafa’ya ithafen kaleme alınan eserde adalet vurgusu ön plandadır. 372 Nasîhatü’l-mülûk, Nergisî Mehmed Bosnavî (Ölüm 1634), Türkçe, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Esad Efendi No. 1912 365 366 367 368 369 370 371 372 Levend, a.g.e., s. 182; Çolak, a.g.e., s. 356. Çolak, a.g.e., s. 375. Levend, a.g.e., s. 182. Çolak, a.g.e., s. 375. a.y. http://isd.ilem.org.tr/detay/471 (22.09.2020). Levend, a.g.e., s. 181. a.g.e., s. 186. 238  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Sultan IV. Murad döneminde sulatana nasihatlerde bulunan eserdir. 373 Nasîhatü’l-mülûk, Osmânzâde Ahmed Tâib (Ölüm 1723), Türkçe, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Hamidiye 229/3 Eser Sultan III. Ahmed’e ithâfen sadrazam Damad İbrahim Paşa’nın teşvikiyle yazılmıştır. 374 Nasihâtü’l-mülûk, Türkçe, Nuruosmaniye Kütüphanesi, No. 2637 II. Mustafa döneminde hazırlanan bir eserdir.375 Nasîhatü’l-mülûk tergibê’n li hüsni’s-sülük, Sarı Abdullah (1660), Türkçe, Topkapı Kütüphanesi, Emanet Hazinesi No. 1323; Mehmet Reşat No. 923; İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi No. 2715; Süleymaniye Kütüphanesi, Esad Efendi No. 1910; Nuriosmaniye Kütüphanesi No. 2638; Bayezit Kütüphanesi, Veliyyettin No. 1977; Millet Kütüphanesi, Pertev Paşa No. 339; Ragıp Paşa Kütüphanesi No. 970 Eserde genel ahlakla ilgili nasihatların yanı sıra padişahlara da nasihatlerde bulunulur.376 Telhîsü’n-Nesâyih, Osmanzâde Taib Ahmed (Ölüm 1723), Türkçe, Topkapı Kütüphanesi, Revan No. 383; İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi No. 9592; Süleymaniye Kütüphanesi Esad Efendi No. 1908 Sarı Abdullah Efendi’nin Nasîhatü’l-mülûk’ünün tercümesidir.377 Nasihatü’l-Vüzerâ, Nahifi Süleyman (Ölüm 1738), Türkçe, İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi No. 3212; Süleymaniye Kütüphanesi, Hamidiye No. 252 Lütfi Paşadan da yararlanan müellif eserinde vezirlerin görevine, rüşvet, yol emniyeti ve anarşi konularına değinir. 378 Nasîhatü's-safâ fî kavâidi'l-hulefâ, Ahmed el-Velâlî (Ölüm 1716), Arapça Mağrib hükümdarı es-Sultân İsmâîl b. eş-Şerîf'e sunulan eserde hilafete ve hilafetle ilgili çeşitli ilkelere, nasihatlere yer verilmiştir..379 Nasîhatü’s-selâtin, Gelibolulu Mustafa Âlî (Ölüm 1599), Türkçe, Topkapı Kütüphanesi, revan No. 406; Yeniler No. 1778; İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi No. 4098; Süleymaniye Kütüphanesi, Hüsrev Paşa No. 311 Eser dört bölümden oluşur: birinci bölümde, padişahın görevleri; ikinci bölümde ortaya çıkan kargaşalar; üçüncü bölümde, uygunsuz bazı durumlar nedeniyle halkın 373 Çolak, a.g.e., s. 365. 374 a.y. 375 Levend, a.g.e., s. 191. Eser, Orhan Çolak’ta 2385 koleksiyon numarası ile kaydedilmiştir. bkz. Çolak, a.g.e., s. 365. 376 Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 32; Levend, a.g.e., s. 186-187. 377 Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 32; Levend, a.g.e., s. 182. 378 Levend, a.g.e., s. 187; Çolak, a.g.e., s. 365. 379 http://isd.ilem.org.tr/detay/668 (24.10.2020). Sevim Musaoğlu  8. - 20. Yüzyıl Yönetim-Siyaset Yazıları Bibliyografyası  239 acziyeti; dördüncü bölümde ise yazar uğradığı haksızlıkrdan bahsederek nasihatlarda bulunur.380 Nasihü’l-mülûk, Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi No. 927, Farsça381 Nazmü’s-sülûk fi adabi’l-mülûk, Arapça, Süleymaniye Kütüphanesi, Esat Efendi, No. 1913/1 382 Nazmü’s-sülûk fî âdâbi’l-mülûk, Muhammed el-Lebane (Ölüm 1113), Arapça Hükümdar ve onun ahlakı üzerinde duran bir eserdir.383 Necâtü’l-ümme fî ta’ati’l-e’imme, Arapça, Süleymaniye Kütüphanesi, Esat Efendi, No. 1856 384 Nef‘ü’l-ḡazîr fî salâhi’s-sultân ve’l-vezir, Demenhurî Ahmed b. Abdi’l-mün’im b. Yusuf (Ölüm 1778), Arapça, Süleymaniye Kütüphanesi, Esad efendi No. 1914 Eserde sultanın gerekliliği, saltanatın önemi vurgulanır ve yöneticilere yerine getirdikleri görevlere dair nasihatlerde bulunulur.385 Nesâihü’l-mülûk, Tezkirecî Peçevî Ca’fer Efendi (Ölüm 1611), Türkçe, Nuruosmnaiye Kütüphanesi No. 4998/2 Vezir-i azam Mehmed Sinan Paşa’ya ithafen kaleme alınan eser, “İnsanlar arasında adaletle hükmet” ayetiyle başlar.386 Nesâihü’l-mülûk, Şeyh Salih Mardinî, Arapça, Nuruosmaniye Kütüphanesi No. 4344 Halife ve vezirin durumuyla ilgili olan eserde, ayet ve hadisler üzerinden değerlendirmeler yapılmış ve eser dönemin sadrazamı İbrahim Paşa’ya sunulmuştur. 387 Nesâyih-i Mülûk, (diğer adı Letâ'ifü'l-ezhâr ve lezâ'izü'l-esmâr) Abdülmecid Sivâsî (Ölüm 1639), Türkçe, Süleymaniye Kütüphanesi, Laleli No. 1613 Sultan I. Ahmet’in istediği üzerine yazılan eserde dini, ahlaki ve siyasi konular üzerinde durulmuş ve bu konularla ilgili nasihatlerde bulunulmuştur.388 Nesâyih-i Şahrûhî, Celâleddîn Zekeriyâ b. Muhammed b. Ubeydullâh el-Kayinî (Ölüm 1411), Farsça, Viyana İmparatorluk Kütüphanesi 380 381 382 383 384 385 386 387 388 Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 27; Levend, a.g.e., s. 185. Çolak, a.g.e., s. 364. Levend, a.g.e., s. 181. http://isd.ilem.org.tr/detay/295 (24.10.2020). Levend, a.g.e., s. 181. a.y. Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 33; http://isd.ilem.org.tr/detay/595 (30.09.2020). Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 22; http://isd.ilem.org.tr/detay/717 (30.09.2020). Levend, a.g.e., s. 186. 240  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Eser Timur Devleti hükümdarı Mirza Şahruh’a ithafen, Şiî-İsmâilî anlayışına göre kaleme alınmıştır.389 Nesâyihu’l-Mulûk, Muhammed Emin el-Üskübî, Türkçe, Yahyâ Efendi Kütüphanesi 390 Nesâyihu’l-mülûk, Şeyhülislam Feyzullah Efendi (Ölüm 1703), Türkçe, Millet Kütüphanesi, Feyzullah Efendi, No. 2122/2 391 Nesâyihü’l-mülûk, Cafer Iyani Bey, Türkçe, İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi No. 3560/2392 Türkçe, Arapça ve Farsça birçok eserin yanı sıra Kur’ân-ı Kerîm’de geçen peygamber hikâyelerinin derlenmesiyle ortaya çıkan bir eserdir.393 Nesâyihü’l-vüzerâ ve’l-umerâ, Defterdâri Mehmet Paşa (Ölüm 1716), Türkçe, İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi No. 2733 Osmanlı Devleti’nin gerileme dönemindeki sorunlar eleştirilip, bu sorunlara çözüm yolları aranmıştır. 394 Türkçe Çevirisi: Devlet Adamlarına Öğütler: Osmanlılar’da Devlet Düzeni, der. Hüseyin Ragıp Uğural, Ankara: Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü, 1969. Nisâbü'l-ihtisâb, Ömer b. Muhammed b. Ivaz eş-Şâmî es-Senâmî (Ölüm 1297), Arapça, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Hacı Beşir Ağa No. 303/1 Devletin kamu düzenini sağlama ve muhafaza etme görevine eğilmiş bir eserdir. 395 Tercüme-i nisâbü'l-ihtisâb, Ali Cevherî (Ölüm 1584), Türkçe, Nuruosmaniye Kütüphanesi No. 1423 Eser, Şeyh Ömer b. Muhammed eş-Şâmî el-Hanefî’nin Nisâbü’l-ihtisâb adlı eserinin Türkçe tercümesidir.396 Nizâm-ı devlete dâir risâle, Abdullâh b. Salih el-Bahrî, Türkçe, İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi No. 2559/1 Müellif, Belgrad’da Çeşmebaşı olarak bilinen bölgede yaşanan olaylar yüzünden Sultan Mustafa’ın askerin başına geçip olayları bastırma çabasını anlatmakta, yer yer kronolojik olarak Sultan’ın hareketlerini kayıt altına almaktadır.397 389 390 391 392 393 394 395 396 http://isd.ilem.org.tr/detay/433 (22.10.2020). Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 30. TDV İslam Ansiklopedisi, C. 12, İstanbul, 1995, s. 527-528. Çolak, a.g.e., s. 367. TDV İslam Ansiklopedisi, C. 6, İstanbul, 1992, s. 551-552. Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 28; Levend, a.g.e., s. 187. http://isd.ilem.org.tr/detay/367 (30.09.2020). http://isd.ilem.org.tr/detay/569 (30.09.2020). Bursalı Mehmet Tahir, aynı adlı eseri mütercimi ve yazarı tesbit edilememiştir diye belirtmiştir ancak eser Bursalı’da Halis Efendi Kütüphanesi’nde gösterilmiştir. Eserin aynı eser olduğu şüphelidir. (Bkz. Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 33). 397 http://isd.ilem.org.tr/detay/711 (22.10.2020). Sevim Musaoğlu  8. - 20. Yüzyıl Yönetim-Siyaset Yazıları Bibliyografyası  241 Nizâm-ı devlete dâir risâle, Türkçe, İstanbul Üniversitesi, Kütüphanesi, No. 2905 398 Nizâm-ı devlet hakkında mutâla’ât, Tatarcıkzâde Abdullâh Efendi (Ölüm 1798), Türkçe, Topkapı Kütüphanesi, Hazine No. 376; İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi, No. 6930; Süleymaniye Kütüphanesi, Hacı Mahmud Efendi 4890/3 Eser, III. Selim’e ithafen devletin içinde bulunduğu sıkıntılardan, askeri sorunlardan bahsetmekte ve bunların çözümüne yönelik tavsiyelerde bulunmaktadır. 399 Nizâm-ı devlet şerhi, Abdullah Budinli, Türkçe, Süleymaniye Kütüphanesi, Esad Efendi No, 1865 IV. Mehmed zamanında Macarların Budin’i almasından sonra yazılmıştır. 400 Nizâm ve intizâm, Hacı Mustafa Efendi, Türkçe 401 Nizâm ve kavânîn-i atîka ve ahlâk-ı ricâl-i devlet, Türkçe, İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi No. 302 Devlet sadrazamlarının talepleri üzerine yayımlanan bu esrede iktisadi, siyasi, dahlaki konular üzerinde durulur. 402 Nizâmu’d-Devle, Türkçe, Defterî Muhammed Paşa, Halis Efendi Kütüphanesi 403 Nizâmü'l-atîk fi'l-bahri'l-amîk, Ömer Faik, Türkçe, İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi No. 5836 Eser, 1804 yılında, III. Selim devrinde kaleme alınmıştır.404 Nutk-ı biperva ile akl-ı dana beyninde muhavere, Abdi Efendi, Türkçe Uzun yıllar devlet görevinde bulunan Abdi Efendi eserde, üst düzey devlet memurlarında bulunması gereken niteliklere ve memurların uzak durması gereken (kişisel menfaat sağlama düşkünlüğü, kıskançlık, zalimlik) durumlara değinmiş, şahit olduğu aksaklıkları eleştirel bir dille anlatmış dahası “Geç Osmanlı devlet kurumlarında var olduğu bilinen bozulmanın bir resmini ortaya koymuştur.” 405 Türkçe Çevirisi: Dil ile Akıl Arasında Söyleyişi, çev. Nazlı Altunsoy ve Mesut Ayar, İstanbul: Büyüyeay Yayınları, 2017. Pendnâme, Güvâhi (Ölüm 1528), Türkçe, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi No. 5817 Ahlâk ve siyasete dair hikâyelerden bahseden mesnevi türünde yazılmış bir eserdir. 406 398 399 400 401 402 403 404 405 Çolak, a.g.e., s. 368. Levend, a.g.e., s.192; Çolak, a.g.e., s. 359. Levend, a.g.e., s. 191. Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 29. http://isd.ilem.org.tr/detay/753 (22.10.2020). Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 28. Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 32; Levend, a.g.e., s. 188. Abdi Efendi, Dil ile Akıl Arasında Söyleyişi, (Çev. Nazlı Altunsoy ve Mesut Ayar), Büyüyeay Yayınları, İstanbul, 2017. 406 http://isd.ilem.org.tr/detay/515 (30.09.2020). 242  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Türkçe Çevirisi: Pendnâme: Öğütler ve Atasözleri, çev. Mehmet Hengirmen, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı, 1983. Pendnâme-i Emir Keykavus b. İskender, Ebu Ali el-Hasan b. İbrahim b. Ebu Bekr elVarrak (Ölüm 1227), Farsça, Süleymaniye Kütüphanesi, Fatih No. 5297/3 Eserde, padişahların hizmetinde olanlardan, kâtiplik ve vezirlik adabından bahsedilmektedir. Orhan Çolak çalışmasında eseri Fatih No. 5297/2 yer numarası ile Hasan b. İbrâhîm b. Ebû Bekr el-Varrâk’a ait olduğunu belritmiş; ancak eser, Keykâvus’un yazdığı metindir, Varrâk eseri Melik Ebü'l-Hasan Ali b. İsmâil’e sunarken esere yalnızca bir mukaddime bölümü eklenmiştir. 407 Ravzatü'l-hikem fî ahlâki'l-ümem, Edîb Muhammed Emîn b. Ali (Ölüm 1801), Türkçe, Süleymaniye Kütüphanesi, Esad Efendi No. 1860 408 1794 yılında Türkçe kaleme alınan eserde, doğruluk ve dürüstlüğün önemine ve ahlaki tavsiyelere yer verilmiştir. 409 Ravzatü’l-mülûk, Muhammed b. Muhammed b. Muhammed el-Hucandî, Arapça, Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi, No. 1511 H. 755’te yazılmış ahlak ve siyasete dair bir eserdir. 410 Ravzatü’l-ukûl, Muhammed Gazi el-Malatyavi (Ölüm 1201), Farsça Merzübân b. Rüstem’in Merzübânnâme adlı eserinin genişletilmiş Farsça tercümesi olan ve müellifin Anadolu Selçuklu Devleti döneminde (1192-1204) kâtiplik ve vezirlik hizmetinde bulunduğu Rükneddîn Süleyman Şah’a ithafen yazdığı bir eserdir. 411 Rebî‘ü’l-mülûk ve âdâbu sülûki’l-mülûk, Pertevi Ali Efendi (Ölüm 1665), Türkçe, Nuriosmaniye Kütüphanesi, No. 2385 II. Osman’a ithafen kaleme alınan bu eserde, sultanın devlet yönetimi konusunda dikkat etmesi gereken kurallara değinilir.412 Risale, Derviş Mehmet, Türkçe, 1519 Padişahların zulmü ve adaleti hakkındadır. 413 Risale, Türkçe, İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi, No. 1423 Devlet işleri ve vezirlik adabına dairdir. 414 407 408 409 410 411 412 413 414 http://isd.ilem.org.tr/detay/337 (27.10.2020). Levend, a.g.e., s. 188. TDV İslam Ansiklopedisi, C. 10, İstanbul, 1994, s. 422-423. Çolak, a.g.e., s. 369. http://isd.ilem.org.tr/detay/314 (22.10.2020). Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 30; Levend, a.g.e., s. 186. Levend, a.g.e., s. 185. a.g.e., s. 189. Sevim Musaoğlu  8. - 20. Yüzyıl Yönetim-Siyaset Yazıları Bibliyografyası  243 Risale, Türkçe, İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi, No. 6970 Devlet işlerinin işleyişiş esaslarına dairdir.415 Risâle, Türkçe, İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi, No. 6950 I.Abdülhamit’e sunulan bu eser siyaset hakkındadır. 416 Risâle der sîret-i pâdişâhân-ı pîşîn, Şeyh Bâlî Efendi (Ölüm 1573), Türkçe, Süleymaniye Kütüphanesi, Hekimoğlu No. 589/1 Eserde “Enûşirvân, Arap beyleri, Hacc b. Yusuf, Halife Hârun er-Reşîd, İskender Zülkarneyn” gibi çok bilinen sultanların yanı sıra ve meçhul padişahların da hikâyelerine yer verilmiştir. 417 Risâle fî âdâb-ı sohbeti’l-mülûk, Ebû Abdillâh Şemsüddîn Muhammed b. İbrâhîm b. Sâid el-Ensârî es-Sincârî (Ölüm 1348), Arapça, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, No. 2838418 Ulemanın hükümdarlarla iletişim kurmaya ve onlara hizmet etmeye dair söyledikleri sözlerden meydana getirilen nasihatleri içeren bir risaledir.419 Risâle fî âdâbi hidmeti’s-sultân Ahmed b. Hayreddîn el-Güzelhisari (Ölüm 1708), Türkçe, İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi, No.2721 Hukuk, siyaset konuları üzerine yazılan bir eserdir.420 Risâle fī âdâbi'l-mülûk ve nesâyihi's-selâtîn, Ibnü’l-Kadrî Kemâl b. Hacî Ilyâs (Ölüm,1514), Arapça, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, No.2841/1421 Eseri Gazzâlî’nin Nasîhatü’l-mülûk adlı Farsça eserinin, et-Tibrü’l-Mesbûk fî Nasîhati’lMülûk adlı Arapça tercümesinden de faydalanılarak yazılmıştır.422 Risâle fî arâi ehli’l-medineti’l-fâzıla, Ebû Nasr Muhammed b. Muhammed b. Tarhan b. Uzluğ el-Fârâbî et-Türkî, (Ölüm 950), Arapça, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Kılıç Ali Paşa No.694 423 Eserde insanın sosyal bir varlık olması vurgulanmış bu nedenle bir liderin varlığının gerekliliğine işaret edilmiştir; bunun yanı sıra, erdemli şehir ve bu şehrin insanlarının görüşlerine, sanat ve zanaat konularına değinilmiştir.424 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 a.y. a.g.e., s. 188. http://isd.ilem.org.tr/detay/557 (30.09.2020). Levend, a.g.e., s. 180. http://isd.ilem.org.tr/detay/394 (22.09.2020). Levend, a.g.e., s. 188. Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 20; Levend, a.g.e., s. 180. http://isd.ilem.org.tr/detay/587 (22.09.2020). Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s.17; Levend, a.g.e., s.178. http://isd.ilem.org.tr/detay/174 (23.09.2020). 244  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Risâle fi İlmü’l-firâse li-ecli’s-siyâse tercümesi, Şabanü’s-Sivrihisarî, Türkçe, Süleymaniye Kütüphanesi, Şehid Ali Paşa, No. 1836425 Risâle fi’l-hilâfe ve âdâbi’s-selâtin, İdrîs-i Bitlîsî (Ölüm 1520), Farsça, İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi, No.1228 Eser Yavuz Sultan Selim için kaleme alınmıştır.426 Risale fi’s-sahâbe, İbnü’l-Mukaffa’ (Ölüm 759), Arapça Halife Mansûr’a hitaben yazılmış “siyasi, idari, askeri, mali, adli ve toplumsal aksaklıkları ve bunların çözümüne dair tavsiyeleri, sarayın iç sorunlarını, halifenin vezir, vali ve emirlerin seçiminde dikkat etmesi gereken hususları, halkın saraydan beklentilerini açık ve cesur bir dille ifade eden ıslahat programı niteliğinde önemli bir mektuptur. Öldürülmesinin sebepleri arasında görülen bu mektupta, İbnü’l-Mukaffa, toplumu başı hükümdar olan piramit biçiminde tasavvur etmesiyle Eflâtun’un cumhuriyet teorisini hatırlatmakta, ancak önerdiği konuların birçoğunda Fars tarihinden, Sâsânî yönetim düzeninden esinlendiği görülmektedir. Risâle, İbnü’l-Mukaffa‘ın yönetim ve toplum sorunlarına çözümler arayan bir fikir adamı kimliğini ön plana çıkarmaktadır.”427 Risâle fi’s-siyâse, Ebû Abdillâh Zü’l-vizâreteyn Lisânüddîn Muhammed b. Abdillâh b. Saîd es-Selmânî el-Endelüsî (Ölüm 1375), Arapça, Ribat Mektebetü'l-Vataniyye Eserde hükümdarların tutması gereken çeşitli nasihatlere yer verilmiştir.428 Risâle fi’s- Siyâse ve tedbiri’l-mülûk, Arapça, Süleymaniye Kütüphanesi, Ayasofya No. 2890/2 429 Risâle fi’s-siyâseti’l-mülûkiyye, Ebû Abdillâh Ubeydullāh b. Abdillâh b. Utbe b. Mes‘ûd el-Hüzelî (Ölüm 913), Arapça Eserin günümüze ulaşıp ulaşmadığı bilinmemektedir.430 Risale fi tedbiri’l-mülük, Türkçe, Süleymaniye Kütüphanesi, Esat Efendi, No. 1846 431 Risâle-i nasîhât-ı fahrü’l-vüzerâ, Ebû İsmâîl Abdullâh b. Muhammed b. Ali el-Ensârî el-Herevî, Farsça, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Raşid Efendi No.1320432 Risâletü Mervân li'bnihi, Abdulhamîd Yahyâ el-Kâtib (Ölüm 750), Arapça, 433 425 Çolak, a.g.e., s. 35; Eser Bursalı Mehmet Tahir’in çalışmasında Arapça olarak kaydedilmiştir (bkz. Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 22). 426 Çolak, a.g.e., s. 358; https://isd.ilem.org.tr/detay/508 (01.11.2020). 427 TDV İslam Ansiklopedisi, C. 21, İstanbul, 2000, s. 130-134. 428 http://isd.ilem.org.tr/detay/409 (24.10.2020). 429 Çolak, a.g.e., s. 372. 430 http://isd.ilem.org.tr/detay/121 (23.10.2020). 431 Levend, a.g.e., s. 189. 432 http://isd.ilem.org.tr/detay/282 (27.09.2020). 433 http://isd.ilem.org.tr/detay/7 (01.11.2020). Orhan Çolak’ta eserin yer bilgisi, İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi No. 852 olarak belirtilmiştir. Bkz. Çolak, a.g.e., s. 364. Sevim Musaoğlu  8. - 20. Yüzyıl Yönetim-Siyaset Yazıları Bibliyografyası  245 Mervan b. Muhammed b. Mervan’ın ağzından oğlu veliaht Abdullah’a yazılan bu eserdeMervan kişisel tavsiyelerin yanı sıra savaş tekniğiyle ilgili önerileri de barındırır.434 Risâletü Tenser, İbnü’l-Mukaffa’ (Ölüm 759), Arapça Siyasi ve ahlaki meselelere dair olan bu mektubun aslı ve İbnü’l-Mukaffa‘ın Arapça çevirisi kayıptır.435 Risâletü’l Adl fi beyâni hâli’l-hız ır, Köprülüzâde Numan Paşa (Ölüm 1719), Arapça, Köprülü Yazma Eser Kütüphanesi, Mehmed Asım Bey Koleksiyonu 436 Risâletü’l-firâsiyye ve’s-siyâsiyye, Âşık Paşa (Ölüm1845), Türkçe, İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi, No. 1223 Aritoteles’in İskender için yazdığı eserin Arapça Sırrü’l-Esrâr’ın Türkçeye tercümesidir.437 Risâletü's-sâhil ve'ş-şâhic, Ebü'l-Âlâ’ Ahmed b. Abdillâh b. Süleymân el-Maarrî (Ölüm 1058), Arapça Kelîle ve Dimne’ye benzeyen bu eser döneminin tarihi, siyasi ve sosyal olaylarını hayvanların dilinden aktarır.438 Risâletü's-siyâse, Arapça, Halis Efendi Kütüphanesi Eser, Sultan Beyazıd adına yazılmıştır.439 Risâle-i Siyâsiyye berây-ı Sultan Selim, Şemseddin Cahramî, Farsça, Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi Yavuz Sultan Selim için H. 919’da kaleme alınmış siyasi ve ahlaki bir risaledir.440 Rumûzü’l-künûz, İbni İsa Saruhani Akhisarlı (Ölüm 1559), Türkçe, Ankara Genel Kütüphanesi, No. 811/1 Padişahlara, vezirlere öğütler veren ve bir siyasetname olan bu eser, ayrıca birçok devlet görevlisine de atıfta bulunur. 441 Rüsûm dâru'l-hilâfe, Ebü’l-Hasen (Hüseyn) Hilâl b. el-Muhassin b. İbrâhîm b. Hilâl esSâbî el-Harrânî (Ölüm 1056), Arapça Eser, kapsamlı olarak devlet protokolleri üzerinde durmakla beraber, özel olarak da Bağdat hilafet sarayındaki protokol kurallarına değinir. 442 434 TDV İslam Ansiklopedisi, C. 1, İstanbul, 1988, s. 255. 435 TDV İslam Ansiklopedisi, C. 21, İstanbul, 2000, s. 130-134. 436 Risaletü'l-adl fi beyani hali'l-Hızır, http://www.yazmalar.gov.tr/eser/risaletul-adl-fi-beyanihalil-hizir/176084 (27.10.2020). 437 Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 27; Levend, a.g.e., s. 176. 438 TDV İslam Ansiklopedisi, C. 10, İstanbul, 1994, s. 287-291. 439 Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 21. 440 Çolak, a.g.e., s. 372. 441 Levend, a.g.e., s. 185. 442 http://isd.ilem.org.tr/detay/255 (23.10.2020). 246  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi İngilizce Çevirisi: The Rules and Regulations of the Abbasid Court, çev. Elie A. Salem, Beyrut, 1977. Sâz ü Pîrâye-i Şâhân-ı Pür-mâye, Efdaluddîn-i Kâşânî (Ölüm 1268), Farsça Devlet idaresi ilgili konuları içeren bu eserde daha çok hükümdarlarda bulunması gereken nitelikler, hükümdarın halka ilişkileri üzerinde durulmuştur; teorik olarak eserde padişahlığın ne olduğu ve anlamı konusu da önemli yer tutar.443 Sevânihü’l-levâyıh, Mehmed Emin Behiç (Ölüm 1818), Türkçe, Topkapı Kütüphanesi, Hazine No. 370 444 III. Selim’e takdim edilmiş lâyıhalardan olan bu eser devletin eski kanunlarının yenilenmesine, askeri alanda ıslahata, sınaî ve zıraî kalkınmaya dair tavsiyeleri barındırır. 445 Seyfü’l-izze ilâ hazreti sâhibi’d-devlet, Abdullah Halim Efendi, Türkçe, Süleymaniye Kütüphanesi, Esad Efendi No. l895/3, 2292 Eser Sultan III. Selim dönemi paşalarından İzzet Mehmet Paşa’ya ithaf edilmiştir.446 Seyfü’l-mülûk ve'l-hukkâm, Ebu Abdullah Mehmed Kafiyeci (Ölüm 1474) Arapça, Ayasofya Kütüphanesi, No. 2882 447 Eserde, “ideal yönetim ve adil bir idarenin unsurları, yönetenler ile reaya arasındaki ilişkiler, hak ve sorumluluklar, önceki toplulukların deneyimleri, adil bir yargı için kadıların bilmesi ve özen göstermesi gerekenler ile kadılığın hakkında fikirler bulunmaktadır.”448 Türkçe Çevirisi: Kafiyeci’nin Siyasetnameleri, çev. Özgür Kavak, Hızır Murat Köse, İstanbul: Klasik Yayınları, 2018. Sırrü’l-âlemîn ve keşfü mâ fî’d-dâreyn, Hüccetü'l-İslâm Ebû Hâmid Muhammed b. Muhammed et-Tûsî el-Gazzâlî (Ölüm 1111), Arapça, Beyazıd Devlet Kütüphanesi, Veliyyüddin Efendi, No. 1795 Eserde hükümdarlık usulüne, hükümdarlığın koşullarına, hükümdarın görev ve sorumluluklarına, devlet düzenine ve ahlak kurallarına değinilir. 449 Sırrü’l-esrâr, Arapça, Süleymaniye Kütüphanesi, Hüsrev Paşa No. 303 Aristoteles’in İskender’e çeşitli nasihatler veren eserinin Arapça tercümesi olup, H. 995’te yazılmıştır.450 443 444 445 446 447 448 http://isd.ilem.org.tr/detay/357 (22.10.2020). Levend, a.g.e., s. 192. Çolak, a.g.e., s. 369. a.g.e., s. 369. Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 21; Levend, a.g.e., s. 180. Kafiyeci’nin Siyasetnameleri, (Çev. Nail Okuyucu, Özgür Kavak, Hızır Murat Köse), Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı, İstanbul, 2018. 449 http://isd.ilem.org.tr/detay/293 (24.10.2020). 450 Çolak, a.g.e., s. 369. Sevim Musaoğlu  8. - 20. Yüzyıl Yönetim-Siyaset Yazıları Bibliyografyası  247 Sırrü’l-esrâr tercümesi, Türkçe, Süleymaniye Kütüphanesi, Halet Efendi, No. 764/l Aristoteles’in, Arapça Sırrü’l-esrâr adıyla tanınan ve devletle ilgili düşüncelerinin yer aldığı eserinin Türkçe tercümesidir. 451 Simârü’l-esmâr, Osmânzâde Ahmed Tâib (Ölüm 1723), Türkçe, Nuruosmaniye Yazma Eser Kütüphanesi, No. 4958/4 Müellif, Kınalızade’nin Hümâyûnnâme’sini Sımâru’l-Esmâr olarak özetlemiş ve Kelile ve Dimne hikâyelerini içeren tercümesini III. Ahmed’e sunmuştur.452 Simârü'l-kulûb fi'l-muzaf ve'l-mansûb, Ebû Mansûr Abdülmelik b. Muhammed b. İsmâîl es-Seâlibî (Ölüm 1038), Arapça, Köprülü Yazma Eser Kütüphanesi, Fazıl Ahmed Paşa, No. 01230 Eserde birçok konu işlenmekle birlikte, siyasetle ilgili kısmı hükümdarlara, halifelere, vezirlere dairdir.453 Sirâcü’l-mülûk, Tartûşî Ebubekir Muhammed b. Velid (Ölüm 1126), Arapça, Ayasofya Kütüphanesi No. 2881, 2882; Rüstem Paşa Kütüphanesi No. 163; Bayezit Kütüphanesi Veliyyettin No. 2598 Yazar, eserinde, dini kıssalardan bahseder; hükümdarlara ve vezirlere öğütler verir.454 Şem‘-i Hidâyet, Vüsûlî Çelebi (Ölüm 1590), Türkçe, Süleymaniye Kütüphanesi, Reisülküttab Mustafa Efendi, No. 772 Endülüslü fıkıh alimi Turtûşî’nin nasihatname türündeki Sirâcü’l-mülûk adlı eserinin otuz iki bölümünü Vüsûlî, Şem‘-i Hidâyet ismiyle ve ağır bir dille düzenlemeler yapılarak Türkçeye çevirmiştir.455 Siyâset-i cündi’l-vizâre ve hirâset-i hısni’s-sadâre, Şeyh Hasan b. Abdülkerim Barzancı (Ölüm 1715), Arapça, İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi No. 774 Şehid Âli Paşa’ya hitaben yazılmış bu eserde vezirlere ve hükümdarlara nasihatler verilir.456 Siyâsetnâme, Bursevî Dede Efendi, Arapça, (Ölüm H. 1147), Süleymaniye Kütüphanesi, Esad Efendi, No. 3610/6, 3754/1 457 Siyâsetnâme, Dede Cöngî Amasyalı (Ölüm 1567), Arapça, İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi, No. 912; Süleymaniye Kütüphanesi Esad Efendi, No. 697/3, 851/1, 924/4, Hacı Mahmud Efendi, No. 6307/4, Reisülküttab No. 395/6, 407/1 458 Siyasetname, Mehmet Sinobi, Türkçe, İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi, No. 6995 451 452 453 454 455 456 457 458 a.g.e., s. 369. http://isd.ilem.org.tr/detay/675 (22.10.2020). http://isd.ilem.org.tr/detay/247 (23.10.2020). Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 17; Levend, a.g.e., s. 179. TDV İslam Ansiklopedisi, C. 43, İstanbul, 2013, s. 145. Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 21; Çolak, a.g.e., s. 370. Çolak, a.g.e., s. 372. a.y. 248  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Minkarizade Dede adlı birinin Arapça eserinden tercümedir.459 Siyâsetnâme, Nizâmülmülk (Ölüm 1092), Farsça, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Fatih No. 3453/2 460 Türkçe Çevirisi: Siyâset-nâme, çev. Mehmet Altay Köymen, Ankara: Türk Tarih Kurumu, 1999. Siyasetname, çev. Mehmet Kanar, İstanbul: Say Yayınları, 2015. Eser Sultan Melikşah’ın isteği üzerine 1086-1092 yılları arasında kaleme alınmıştır. Eser, genel olarak, “devlet idaresi ile ilgili düşünce ve tavsiyeler içerir. Yazar, eserinin her devirde okunması gereken bir eser olduğunu vurgular. Yazar, eserin okunmasıyla din ile dünya işleri arasında uyanıklığın sağlanacağını, dostun, düşmanın halleri hakkında daha fazla görüş sahibi olunacağını, işlerin açıklığa kavuşacağını, tedbir yollarının açılacağını, padişahlığın düzeni, kaidesi, dergah, divan, meclis, halk ile askerin durumu gibi her şeyin açıklığa kavuşacağını söyler.”461 Terceme-i Siyâsetnâme, Ebü’l-fazl Mustafa el-İstanbûlî, Türkçe, İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi No. 6952 Eser Nizâmülmülk’ün Siyâsetnâme adlı Farsça eserinin Türkçe tercümesidir.462 Siyâsetü’d-dünyâ ve’d-din, Şeyh Said b. İsmail Aksarayî, (Ölüm 1300), Arapça, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Ayasofya No. 2885 463 Eser, dinsel meseleleri ve devlet yönetimiyle ilgili konuları aynı kavramsal çerçevede içinde ele almaktadır, eser Türk kökenli ulemanın fıkıh-siyaset ilişkisine ilgilerini yansıtan önemli bir çalışmadır.464 Siyâsetü’l-âdîle ve’l-vilâyetü’s-sâliha, Takıyyüddîn İbn Teymiyye (Ölüm 1327), Arapça, İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi No. 2431 465 Eser, ekonomik ve askeri konulara, valilerin özelliklerine ve niteliklerine, adalet kavramına ve çeşitli haklara yer vermektedir. 466 Siyâsetü’l-mülûkiyye ve’l-ahlâki’l-ihtiyâriyye, Taceddin Ebu Muhammed Abdullah b. Ömer Sarahsî (Ölüm H. 640), Arapça, Süleymaniye Kütüphanesi, Şehid Ali Paşa No. 1545 467 459 460 461 462 463 464 Levend, a.g.e., s. 184. Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 26; Çolak, a.g.e., s. 372. Nizamülmülk, Siyasetname, Say Yayınları, İstanbul, 2020, s. 56. Levend, a.g.e., s. 182. Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 2; Çolak, a.g.e., s. 370. Özgür Kavak, “Dünya ve Din Siyaseti: Saîd b. İsmail el-Aksarâyî’nin Siyaset İlmihalinde Hilâfet”, İslâm Araştırmaları Dergisi, 2014, S. 32, s. 65-66. 465 Bursalılı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 15; Çolak, a.g.e., s. 370. 466 http://isd.ilem.org.tr/detay/380 (27.09.2020). 467 Çolak, a.g.e., s. 371. Sevim Musaoğlu  8. - 20. Yüzyıl Yönetim-Siyaset Yazıları Bibliyografyası  249 Siyâsetü’ş-şer‘iyye, Bursevi Dede Efendî ( Ölüm H. 1147), Arapça, İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi, No. 355; Süleymaniye Kütüphanesi, Fatih No. 2319/2; Esad Efendi No. 901/3, H. Hüsnü Paşa No. 389/6, Lala İsmail No. 695/1468 Siyâsetü’ş-şer‘iyye fî siyâdeti’r-râ‘î ve sa‘âdeti’r-ra‘iyye, Abdullâh Cemâleddîn (Ölüm 1900), Arapça, Kahire Matbaası Eser siyaset, siyaset türleri, hukuk ve ahlak konularına değinmektedir.469 Türkçe Çevirisi: İslam'da İdari Siyaset: Yönetenlerin Hâkimiyeti ve Yönetilenlerin Saadeti, çev. Kadir Kabakçı, Erol Bayraktar, İstanbul: Hira Yayınları. Siyerü'l-mülûk, Ali Şîr Nevâî (Ölüm 1501), Farsça 470 Siyeru’l-Mulûk li Nizamu’l-Mulk, Arapça, Halis Efendi Kütüphanesi 471 Sülûkü’l-mâlik fî tedbiri’l-memâlik, Şihâbüddîn Ahmed b. Muhammed İbn Ebi’r-Rebi' (Ölüm 885), Arapça, Süleymaniye Kütüphanesi, Esat Efendi No. 1863 Eser Abbasi halifelerinden El Mu’tasım bi’llah için yazılmıştır.472 Ahlak ve siyaset şeklinde iki bölüm şeklinde düşünülebilecek eserin siyaset bölümünde devletin yönetimi, unsurları, ana ilkeleri ve kadroları gibi konular üzerinde durulmuştur.473 Nusreti’l-hâmid ilâ siyâseti’l-âbid, Mehmed Nusret Paşa (Ölüm 1879), Türkçe, İstanbul, D. T. Âmire Eser Şihâbüddîn Ahmed b. Muhammed İbn Ebi’r-Rebi'in Sülûkü’l-mâlik fi tedbîri’lmemâlik adlı Arapça eserinin Türkçe tercümesidir.474 Sülûkü’l-mülûk, İsmail Hakkı Bursalı (Ölüm 1724), Türkçe, Topkapı Kütüphanesi, Emanet Hazinesi No. 1330; İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi No. 2747 Eser Vezir Ali Paşa’ya sunulmuştur.475 Sülvânü’l-mutâ‘ fî udvâni’l-ittibâ, İbn Zafer es-Sıkıllî el-Mekkî (Ölüm 1770), Arapça, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Ayasofya, No. 04043 Eserde bazı hükümdarlardan özlü sözler içeren çeşitli hikayeler ve aahlaki konular ele alınmaktadır.476 Şahnâme, Firdevsi (Ölüm 1020), Farsça, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Hacı Beşir Ağa, No. 00486 468 469 470 471 472 473 474 475 476 a.y. Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 20; Levend, a.g.e., s. 181. Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 25. a.g.e., s. 23. Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 17; Levend, a.g.e., s. 177. http://isd.ilem.org.tr/detay/90 (30.09.2020). Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 31; Levend, a.g.e., s. 177. Levend, a.g.e., s. 187. http://isd.ilem.org.tr/detay/304 (24.10.2020). 250  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Gazneliler hükümdarı Sultan Mahmut’a ithafen kaleme alınan ve İran’ın, yazarın ifadesiyle ‘elli hükümdarlık dönemi’ni kapsayan bu eser, İran tarihi ve dilini yeniden canlandırmak amacıyla yazılmış; eser yazılırken kronolojik bir yöntem izlenmiş; İran’ın yanı sıra çevredeki diğer devlet ve toplumlarda eserde kendilerine yer bulmuşturlar.477 Türkçe Çevirisi: Şahname 1, çev. Necati Lugal, İstanbul: Kabalcı Yayınları, 2018. Şahname 2, çev. Nimet Yıldırım, İstanbul: Kabalcı Yayınları, 2016. Şemsü’l-hilâfe, Arapça, Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi Ayasofya No. 2323, 2563 Kitap ahlak ve siyasete dairdir.478 Şemsü’l-irşâd li Sultân Reşâd, Şeyh Ebü’l-Kemâl İbrâhîm Hakkı el-Kemâhî (Ölüm 1924), Türkçe, İstanbul: H. 1329 479 Sultan Mehmed Reşad’a hitaben yazılan bu nasihatname hilafet ve halife kavramlarını inceler; dini hükümlerin ve adaletin önemine değindikten sonra bir hadise referans alarak “müslümanların yedi dönem geçireceklerini, Sultan Mehmed Reşad devrinde dördüncü dönem olan zorbalık devrinin başladığını söyler.”480 Şerefü’l-mülûk fi’l-adâleti ve’s-sülûk, Müezzinzâde Ahmed el-Bursevî el-Kani‘î (Ölüm 1644), Türkçe, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Esad Efendi No.1900 Ma‘ârifü’l-avârıf adlı eserin Türkçe tercümesi olan bu eserde ahlak ve siyaset konularının üzerinde durulmaktadır. 481 Şi‘âr-ı/Şeâ’ir-i selâtin-i İslâm, Mehmed b. İslâm Paşa, Türkçe, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Hacı Mahmud Efendi No. 2046 Eser genel olarak siyaset ve ahlaka dairdir. 482 Tâatü's-sultân ve iğâsetü'l-lehfân, Ebû Abdillâh Muhammed es-Sülemî (Ölüm 1354), Arapça, Topkapı Sarayı Müzesi, Bağdat Köşkü, No. 00093 Eser sultana saygı ve itaatten ve ona karşı hareket etmeyi yasaklayan rivayetlerden, sultanın varlığının gerekliliğinden, “adil imamın/hükümdarın faziletinden,” bahsetmektedir.483 Tabsıra, Akif Paşa (Ölüm 1845), Türkçe, İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi, No. 6993 Eser, Pertev Paşa’ya karşı kaleme alınmış olmakla birlikte, bir tür ıslahat lahiyası değidir; II. Mahmut döneminde imparatorluğun durumunu, elçilerin rolünü göstermesi bakımından önemlidir. 484 477 478 479 480 481 482 483 484 http://isd.ilem.org.tr/detay/229 (22.10.2020). Çolak, a.g.e., s. 372. http://isd.ilem.org.tr/detay/772 (24.09.2020). TDV İslam Ansiklopedisi, C. 25, Ankara, 2006, s. 220-222. Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 28; Çolak, a.g.e., s. 372. Çolak, a.g.e., s. 373. http://isd.ilem.org.tr/detay/398 (24.10.2020). Levend, a.g.e., s. 193. Sevim Musaoğlu  8. - 20. Yüzyıl Yönetim-Siyaset Yazıları Bibliyografyası  251 Tâcüddîn fîmâ yecibü ʻale'l-mülûk ve's-selâtîn, Muhammed el-Megili (Ölüm 1503), Arapça Kano Sultanı Muhammed Rumfa için yazılmış bu eser, T. H. Baldwin tarafından İngilizce tercümesiyle yayımlanmıştır. 485 İngilizce Çevirisi: The Obligation of Princes, çev. T.H. Baldwin, Beyrut, 1932. Tâcü’s-sa'âde ve ünvânü’s-siyâde, Alim b. Muhammed Kaşgarî, Arapça, Süleymaniye Kütüphanesi, Ayasofya No. 1690/1 486 Hükümdar için yapılan bazı ahlaki, dini ve siyasi nasihatleri, içeren bu eserde özellikle Aristoteles, Eflatun, Pisagor gibi filozofların ve İskender, Erdeşir, Enûşirvân, Büzürcumhr, Behram gibi hükümdarların sözleri ve nasihatlerine yer verilmiştir.487 Tahrîrü’l-ahkâm fî tedbîri ehli’l-İslâm, Şeyhülislâm Ebu Hasan Muhammed Sühreverdi, Arapça, Süleymaniye Kütüphanesi, Ayasofya, No. 2656488 Takvîmu’s-Siyâseh, Arapça, Şehîd Alî Paşa Kütüphanesi489 Tahrîrü’s-sülûk fî tedbîri’l-mülûk, Ali b. Muhammed Gazzâli, Arapça, Süleymaniye Kütüphanesi, Reisülküttab, No. 994 490 Tarîku’s-Sulûk fî Siyâseti’l-Mulûk, Arapça, Fatih Kütüphanesi491 Tarîkü’l-meslûk fi siyâseti’l-mülûk, Arapça, Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi, Ayasofya No.1608 Mısır Memlûk sultanlarından Kansu Gavri için yazılan bu eserde ahlak ve siyasetten bahsedilmektedir.492 Tebsiratu’l-Mulûk ve Tezkiratu’s-Selâtîn, Farsça, Muzaffer bin Muhammed 493 Tecâribü’l-insân, Vahidî, Türkçe, Topkapı Kütüphanesi, Mehmet Reşat No. 918 Eser padişahlara ahlaki öğütlerde bulunur. 494 Tedâbir-i umûr-ı saltanata dâir bir risâle, Türkçe, İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi, 06925/001 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 TDV İslam Ansiklopedisi, C. 28, Ankara, 2003, s. 358-360. Çolak, a.g.e., s. 373. http://isd.ilem.org.tr/detay/430 (30.09.2020). Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 23; Çolak, a.g.e., s. 373. Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 23. Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 16; Çolak, a.g.e., s. 373. Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 23. Çolak, a.g.e., s. 373. Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 26. a.g.e., s. 33; Levend, a.g.e., s. 188. 252  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Eserde, sultanın ahlakı ve nitelikleri, vezirlik ve vezirlerin önemi ile ilim ve cihat konuları gibi siyaset ve ahlak meselelerine değinilmektedir.495 Tedbirat-ı devlet Umur-ı saltanat, Türkçe, Süleymaniye Kütüphanesi, Hüsrev Paşa No. 933 496 Tedbîr-i Cedîd-i Nâdir, Hacı Ali Paşa Canikli, Türkçe, Topkapı Kütüphanesi, Hazine No. 378, 387; Emanet Hazinesi No. 1444, 1445; İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi No. 9728; Süleymaniye Kütüphanesi, Esad Efendi No. 1821, 1825 I. Abdülhamit’e sunulan bu eserde, 1768 tarihinde Bağdat taraflarında çıkan ayaklanma karşısında alınan önlemlerden ve memleketin ıslahı için çözümlerden bahsedilir.497 Tedbîrü’l-memâlik ve’l-cihâd, Şânizâde Ataullâh Efendi (Ölüm 1826), Türkçe, İstanbul498 Eser III. Selim’in emriyle Prusya kralı II. Friedrich’in Almanca olan eserinin Fransızca çevirisinin genişletilmiş Türkçe tercümesidir. Müellif eseri, Sultan III. Selim’in askeri alanda yapmış olduğu yeniliklere ilişkin olarak kaleme almıştır. 499 Tedbîrü’n-neş’eteyn ve ıslâhu’n-nüshâteyn, Sarı Abdullah (Ölüm 1660), Türkçe, Topkapı Kütüphanesi, Emanet Hazinesi No. 1359; İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi No. 2666; Süleymaniye Kütüphanesi, Aşir Efendi No. 445; Nafız Paşa No. 372; Resülküttap No.445; Bayezit Kütüphanesi, Veliyyettin No. 1941 Eserde sultanlara öğütler vardır. 500 Tehzîbu kitâbi lütfi't-tedbîr fî siyâsâti'l-mülûk, Ebû Abdillâh Muhammed b. Abdullâh el-Hatib el-İskafî (Ölüm 1030), Arapça501 Siyasi, askeri ve ahlaki konuları içeren bu eser, hükümdarın ahlakı, savaş sanatı gibi konulara eğilmiş; isyanlar ve çeşitli sıkıntılı durumlarda devletin düzeninin sağlanması sorununa odaklanmıştır.502 Tehzibü’d-dâî fî ıslâhi'r-raiyyeti ve’r-râî, Ziyâeddîn İbnü'l-Hac-Ebü'l-Hasan Şis b. İbrâhîm b. Haydar el-Kanavî (Ölüm 1202), Arapça, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Şehid Ali Paşa, No. 01539503 495 496 497 498 499 500 http://isd.ilem.org.tr/detay/794 (22.10.2020). Levend, a.g.e., s. 189. Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 28; Levend, a.g.e., s. 192. Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 32. http://isd.ilem.org.tr/detay/733 (30.09.2020). Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 32; Levend, a.g.e., s. 186; Türk İslam Ansiklopedisi’ne göre, çeşitli kaynaklarda Sarı Abdullah Efendi’ye nispet edilen Tedbîrü’n-neş’eteyn ona ait değildir (bkz. TDV İslam Ansiklopedisi, C. 36, İstanbul, 2009, s. 145-147). 501 Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 18; Çolak, a.g.e., s. 362. 502 http://isd.ilem.org.tr/detay/240 (23.10.2020). 503 http://isd.ilem.org.tr/detay/317 (24.10.2020). Sevim Musaoğlu  8. - 20. Yüzyıl Yönetim-Siyaset Yazıları Bibliyografyası  253 Tehzibü’r-riyâse ve tertîbü’s-siyâse, Ebû Abdillâh Muhammed b. Ali el-Kalai (Ölüm 1233), Arapça Eser genel olarak siyaset ve ahlak konularına değinir.504 Tenbîhü’l-efhâm ilâ metâlibü’l-hayâti’l-ictimâiyye ve’l-İslâm, Azimzâde Refik Bey (Ölüm 1924), Arapça, Kahire: H. 1318505 Eserde insanın doğası gereği medeni olmasından ve siyasi yeniliklerden bahsedilir. 506 Terceme-i cevâhirü’l-mûzi‘a, Allâmek Mehmed b. Mûsâ Bosnavî (1635), Türkçe, İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi, No. 02741 507 Zeynüddîn b. Abdürrauf Münâvî’nin (Ölüm 1614) Cevâhirü’l-muzi‘a fi’l-ahkâmi’ssultâniye adlı Arapça eserinin Sultan IV. Murad’a ithafen kaleme alınmış Türkçe tercümesi olan bu eserde sultanlara, vezirlere ve valilere ilişkin değerlendirmeler bulunmaktadır.508 Tercüme-i miftâhü’l-‘iber, Subhi Abdüllatif Paşa (Ölüm 1885), Türkçe, İstanbul: Takvimhâne-i Âmire Matbaası Eser İbn Haldûn'un Miftâhü’l-iber adlı Arapça eserinin ikinci cildinin Türkçe tercümesidir.509 Tercüme-i mukaddime-i İbn Haldûn, Ahmed Cevdet Paşa (Ölüm 1832), Türkçe, İstanbul: Takvimhâne-i Âmire, 1277 Eser Mukaddime-i İbn Haldûn’un fasl-ı sâdisinin tercümesidir. 510 Tercüme-i nasîhatü’l-hükemâ, Fatıma Mebruke (Ölüm 1882), Türkçe, Millet Yazma Eser Kütüphanesi, Ali Emiri Edebiyat, No. 00597 Eser Nasihatü’l-hükemâ adıyla bilinen ahlak ve siyasete dair vecizelerin olduğu eserin Sultan II. Abdülhamit döneminde tercümesidir.511 Terceme-i risâletü’n-nesâih bi-Abdullah-ı Ensâri, Türkçe, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, H. Hüsnü Paşa, No. 00667/005 Abdullah Ensârî’nin nasihatlerinin Türkçe tercümesi olup Ensârî’nin birçok eserinden derlenmiş bir şekilde ortaya konulmuştur.512 Terceme-i Siyâseti’l-Mulûk, Türkçe, Halis Efendi Kütüphanesi 504 505 506 507 508 509 510 511 512 http://isd.ilem.org.tr/detay/340 (24.10.2020). Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 16; Çolak, a.g.e., s. 374. https://isd.ilem.org.tr/detay/773 (30.09.2020). Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 27; Levend, a.g.e., s. 181. http://isd.ilem.org.tr/detay/613 (23.09.2020). Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 28; Çolak, a.g.e., s. 362. Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 28; Çolak, a.g.e., s. 363-364. http://isd.ilem.org.tr/detay/747 (22.10.2020). http://isd.ilem.org.tr/detay/760 (22.10.2020). 254  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Sultan I. Abdülhamit zamanında tercüme edilmiştir. 513 Terceme-i siyâsetnâme-i İskenderî, Sultan Ahmed Hafız Kütübî Efendi, Türkçe, Kütüphane-i Umumiyye Eserin günümüze ulaşıp ulaşmadığı bilinmemektedir.514 Terceme-i sırrü’l-esrâr, Kürekzâde Hasan Efendi, Türkçe Eser, Aristoteles’in Sırrü’l-esrâr adıyla bilinen; Te’sîsu’s-siyâse fî tedbiri’r-riyâse olarak da anılan Kitâbü's-siyâse fî tedbîrü'r-riyâse adlı eserinin Yahyâ b. el-Bıtrîk tarafından yapılan Arapça tercümesinin Türkçe tercümesidir.515 Tercüme-i sülvân-ı mutâ’, Kara Halilzâde Mehmed Efendi (Ölüm 1755), Türkçe, Köprülü Yazma Eser Kütüphanesi, Hacı Ahmed Paşa No. 278 Eser Ebu Abdullah/Ebû Abdullah Hüccetüddîn Muhammed b. Abdullah/Muhammed b. Ebi Muhammed b. Zafer es-Sıkıllî el-Mekkî’nin Sülvânü’l-müta’fî udvâni’littibâ’ adlı Farsça eserinin Türkçe tercümesi olup, Fars, Hint ve Arap siyasetine dair örneklerin bulunduğu bir eserdir. 516 Tercemetü Kelîle ve Dimne, İbnü'l-Mukaffa (Ölüm 759), Arapça, Laleli Yazma Eser Kütüphanesi No.1793/3517 Eser adını, “Vişnu rahibi tarafından şehzadeler için hazırlanan Pançatantra (beş düşündürücü nasihat kitabı) adlı eserdeki iki çakal kardeşten (Karataka ve Damanaka, Pehlevî dilinde Kelîleg ve Demneg) alır. Sâsânî Kisrâsı Hüsrev I. Enûşirvân zamanında, tabip Bürzûye’nin (Berzûye) Pançatantra ile birkaç Sanskritçe kaynaktan daha yararlanarak Pehlevî dilinde tercüme ve telif suretiyle meydana getirdiği eseri İbnü’l-Mukaffa, bazı katkılarda bulunarak Arapçaya çevirmiştir. Belli başlı dünya dillerine yapılan Kelîle ve Dimne çevirilerinin hemen tamamı İbnü’l-Mukaffa‘ın metnine dayanmaktadır.” 518 Tergîbü’l-müte’allimîn, Muharrem b. Pir Mehmed Kastamonî (Ölüm H. 1000), Arapça, Beyazıt Devlet Kütüphanesi, Nâdir Eserler, No. 4412/3; Süleymaniye Kütüphanesi, Tekelioğlu No. 854/3, Hacı Mahmud Efendi No. 1916/1, İbrahim Efendi No. 483/1; İzmir No. 416/2519 Teshîlü'n-nazar, Ebü’l-Hasen Alî b. Muhammed b. Habîb el-Basrî el-Mâverdî (Ölüm 1058), Arapça Ahlak ve siyaset konularına ağırlık veren eserde sultanın meşruiyeti, sultanda bulunması gereken siyasi ve ahlaki vasıflar üzerinde durulmuş; Kallek’e göre eser, “Devlet 513 514 515 516 517 518 519 Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 34. http://isd.ilem.org.tr/detay/716 (22.10.2020). http://isd.ilem.org.tr/detay/801 (22.10.2020). http://isd.ilem.org.tr/detay/692 (29.09.2020). http://isd.ilem.org.tr/detay/12 (27.09.2020). TDV İslam Ansiklopedisi, C. 25, Ankara, 2002, s. 210-212. Çolak, a.g.e., s. 374. Sevim Musaoğlu  8. - 20. Yüzyıl Yönetim-Siyaset Yazıları Bibliyografyası  255 başkanında bulunması zorunlu ahlaki nitelikleri ve devlet başkanının izlenmesi gereken siyaseti inceler.”520 Teşrîfâtü’d-düvel, Şakir, Türkçe, İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi No.2689 Sultan II. Abdülhamit’e ithafen 1845 yılında kaleme alınan eserde, Avrupa devletleri üzerinden Batı tarzı düzen anlatır. 521 Tezkiretü havâssı’l-e'imme fî hasâ’isi’l-e’imme, Ebü’l-Muzaffer Şemsüddîn Yûsuf b. Kızoğlu et-Türkî el-Avnî el-Bağdâdî (Ölüm 1257), Arapça Emîrü’l-mü’minîn Ali b. Ebî Tâlib ve diğer imamların hayatlarına yer veren biyografik eserdir. 522 Tezkiretü’l-Hireviyye, Ali b. Ebî Bekir Hirevî (Ölüm 1214), Türkçe, Nuruosmaniye Kütüphanesi No. 2298; Ayasofya Kütüphanesi No. 2857 523 Eser Selahaddîn-i Eyyûbî’nin oğlu el-Melikü’z-zâhir Gâzî için kaleme alınan eser, savaş stratejileri ve devlet yönetimi konusunda devlet yöneticilerine faydalı olmak amacıyla yazılmıştır.524 Türkçe Çevirisi: Siyaset ve Savaş Sanatı, çev. Mehmed Arif Hilmi Efendi, haz. SadıkYazar, İstanbul: Büyüyenay Yayınları, 2016. Tezkiretü’l-Hireviyye fî’l-hiyeli’l-harbiyye tercümesi, Mehmet Arif Hilmi (Yasincizâde), Türkçe, Süleymaniye Kütüphanesi, Hüsrev Paşa No.299 525 Bu eser, Sultan II. Mahmut’un emriyle, Hirevî’nin Arapça eserinden savaş staretejileri konusunda önemli olması nedeniyle tercüme ettirilmiştir.526 Tezkiretü'l-mülûk, Farsça, British Library Eser, Safevilerin devlet yönetimi, mali, askeri, idari yapısına dair önemli bilgiler içermektedir. İngilizce Çevirisi: Tadhkirat al-muluk: a manual of Safavid administration (Circa 1137/1725) Persian text in facsimile, çev. Vladimir Fedorovich Minorsky, Cambridge: W. Heffer and Sons, 1943.527 Tuhfe-i Mahmûdiye, Musannifek Alâü’d-dîn Alî b. Muhammed (Ölüm 1470), Farsça, Topkapı Kütüphanesi Emanet Hazinesi No. 1342; Ayasofya Kütüphanesi No. 2855 TDV İslam Ansiklopedisi, Ankara, C. 28, Ankara, 2003, s. 180-186. Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 33; Levend, a.g.e., s. 188. http://isd.ilem.org.tr/detay/354 (24.10.2020). Levend, a.g.e., 179. Ali b. Ebî Bekir Hirevî, Siyaset ve Savaş Sanatı, (Çev. Mehmed Arif Hilmi Efendi, Yay. Haz. Sadık Yazar), Büyüyenay Yayınları, İstanbul, 2016. 525 Levend, a.g.e., s. 179. 526 Çolak, a.g.e, s. 374. 527 http://isd.ilem.org.tr/detay/681 (22.10.2020). 520 521 522 523 524 256  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Vezir Mahmut Paşa için 1456 yılında yazılan eserde padişahlara ve vezirlere öğütler verilmektedir.528 Terceme-i Tuhfe-i Mahmûd-i muhteşem, Mehmet Muhteşem Şabanzade (Ölüm 1692), Türkçe, İstanbul 1285 Eser, Musannifek Alâü’d-dîn Alî b. Muhammed Tuhfe-i Mahmûdiye adlı Farsça eserinin Türkçe tercümesidir. 529 Tuhfetü’l-fakīr ilâ sâhibi's-serîr, Şemsü'ş-şihâb Muhammed b. İbrâhîm b. Muhammed el-Îcî (Ölüm 1437), Arapça, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Turhan Valide Sultan No. 231 530 Siyasi konuları tarih ilmi doğrultusunda ele alan yazar, tarih ilmini tanımlar daha sonra siyaset meselelerine değinir. 531 Tuhfetü’l-memlûk ve umdetü’l-mülûk, Arapça, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Fatih, No. 3465532 Türkçe Çevirisi: Tuhfetü'l-Memlûk, çev. Yakup Kara İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları, 2016. Memlük Sultânı Kansu Gavri’ye (ö. 922/1516) ithaf edilen bu eser, yöneticilere yönelik tavsiyelerde bulunur, yöneticilerin devleti ve toplumu yönetirken uyması gereken kurallara değinir.533 Tuhfetu’l-Mulûk ve ‘Umdetu’l-Memlûk, Arapça, Ayasofya Kütüphanesi 534 Tuhfetü’l-mülûk, Türkçe, Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi Hazine, No. 385 Devlet yönetimi ve padişahlar hakkındadır.535 Tuhfetü’l-mülûk, Muhammed bin Ebi Bekr Râzî, Arapça, Süleymaniye Kütüphanesi Ayasofya No. 1041 536 Tuhfetü'l-mülûk, Ali b. Ebû Hafs b. Fakih Mahmud el-İsfahânî, Arapça, Tahran: Merkez-i Neşr-i Miras-ı Mektub, 1382537 Türkçe Çevirisi: Tuhfetü’l-Mülûk: Kralların Armağanı, çev. Abdüsselam Uygur, Elazığ: Türkiye Diyanet Vakfı Elazığ Şubesi, 2002. 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 Levend, a.g.e., s. 183. Levend, a.g.e., s. 183. Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 21; Çolak, a.g.e., s. 375. https://isd.ilem.org.tr/detay/444 (24.09.2020). http://isd.ilem.org.tr/detay/586 (24.10.2020). Tuhfetü'l-Memlûk, (Çev. Yakup Kara), Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları, İstanbul, 2016. Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 23. Levend, a.g.e., s. 189. Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 20; Çolak, a.g.e., s. 375. http://isd.ilem.org.tr/detay/335 (22.09.2020). Sevim Musaoğlu  8. - 20. Yüzyıl Yönetim-Siyaset Yazıları Bibliyografyası  257 Tuhfetü’l-mülûk li-Ebu Bekri’r-Râzî, Abdüllatif b. Abdülaziz İzzeddin (Ölüm H. 801), Arapça, Beyazıt Devlet Kütüphanesi, Nâdir Eserler, No. 2311 Râzî’nın Tuhfetü’l-mülûk adlı Arapça eserine yapılmış bir şerhtir.538 Tuhfetü’l-mülûk şerhi hediyeti’s-sülûk, Muharrem b. Arif Zılî, Arapça, İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi, No. 2023 Razî’nın Arapça eserine yapılmış başka bir şerhtir.539 Tuhfetü’l-mülûk tercümesi, Ahmed b. Hulf b. Ahmed Ebu’l-Abbas Sicistanî, Türkçe, Beyazıt Devlet Kütüphanesi, Nâdir Eserler, No. 3923 540 Tuhfetü’l-mülûk fî irşâdi’s-sülûk, Dervişzade Seyyid Mehmed Münip, Türkçe, Valide Camii Kütüphanesi No. 328-330 541 Tuhfetü’l-mülûk ve’s-selâtin, Mustafa b. Muhammed/Mehmed Rüşdî el-Kütâhî, Arapça, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Hasan Hüsnü Paşa 648/5 542 Derleme bir eser olan Tuhfetü’l-mülûk ve’s-selâtin’de düzenin ancak siyasetle sağlanacağına değinilmiş, siyasetin ise bir devlet yöneticisi aracılığıyla ortaya çıkacağı belirtilmiştir.543 Tuhfetü’l-mülûk ve's-selâtîn mimmâ yekūmü bihî üsüsü’d-din, Ali b. Ahmed el-Ensârî eş-Şîrâzî (Ölüm 1456), Arapça, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Fatih No. 3466544 Devletin liderlerden halka kadar birçok yapısını işleyen bir eserdir.545 Tuhfetu’l-vuzera, Abdullah Ensarî, Farsça 546 Tuhfetü’l-vüzerâ, Ebû Mansûr Abdülmelik b. Muhammed es-Seâlibî (Ölüm 1038), Arapça, Ragıp Paşa Yazma Eser Kütüphanesi, Ragıp Paşa No. 01473 Eser, vezirlik üzerine olup eserde, vezirliğin öneminden ve gerekliliklerinden, Arap-Fars kültüründeki vezirlik anlayışından bahsedilmiştir. 547 Tuhfetü’l-vüzerâ, Musannifek Alâü’d-dîn Alî b. Muhammed (Ölüm 1470), Farsça, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Ayasofya, No. 02855 538 539 540 541 542 543 544 Çolak, a.g.e., s. 376. a.y. a.y. Levend, a.g.e., s. 188. Çolak, a.g.e., s. 376. http://isd.ilem.org.tr/detay/763 (22.09.2020). Çolak, a.g.e., s. 376. Bursalı Mehmet Tahir’de eser Farsça olarak belirtilmiştir (Bkz. a.g.e., s. 25). 545 http://isd.ilem.org.tr/detay/458 (30.09.2020). 546 Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 25. 547 http://isd.ilem.org.tr/detay/248 (23.10.2020). 258  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Eserde konu başlıklaru ahlak eserini andırmakla birlikte, vezirin ahlakı üzerine olan kısım nedeniyle eser, siyaset eseri niteliğindedir.548 Tuhfetü’l-vüzerâ, Farsça, Nuruosmaniye Kütüphanesi, No. 3890 549 Tuhfetü't-Türk fîmâ yecibu en yu'mele fi'l-mülk, Ebû İshak Necmeddîn İbrâhim b. Ali b. Ahmed et-Tarsûsî (Ölüm 1357), Arapça, İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi No. 3396; Süleymaniye Kütüphanesi, Bağdatlı Vehbi Efendi No. 1042, Pertevniyal No. 96/10 550 Eserin temel özelliği, devlet, din, hukuk konularına mezhep doktrini üzerinden yaklaşmasıdır; eserin amacı devletin siyaset-hukuk-din çercevesini Hanefî mezhebi üzerinden temellendirmektir. 551 Ukudü’l-cevâhir li-zehâyiri’l-ahair, Kadı Arifî (Ölüm H. 1002), Arapça, Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi, R. 415 Siyaset ve ahlaka dair Arapça bir eserdir. 552 Umdetu'I-Mesalik fi Siyaseti'I-Memalik, Necmuddin Mancıniki, Arapça553 Umdetü’l-mülûk ve Tuhfetü’l-memlûk fi’s-siyâse, Arapça, Ayasofya Kütüphanesi, No. 2892 554 Umûrü’l-umerâ, Şeyh Osman b. Ali (Ölüm 1582), Türkçe, Süleymaniye Kütüphanesi, Fatih No. 4188 555 Kanuni Sultan Süleyman döneminde Mısır valiliğinde bulunan Hasan Paşa’ya ithafen kaleme alınan eser çeşitli yönetici kavramlarını ele alan siyasete dair önemli bir eserdir.556 Usulü’l-hikem fi nizami’l-ümem, Hasan Beyzade Ahmet, Türkçe, İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi, No. 6944 Güzelce Ali Paşa (Ölüm 1620) adına yazılmıştır. 557 Usulü’l-hikem fî nizami’l-alem, Kafi Hasan Akhisari-i Bosnavi (Ölüm 1616), Arapça, İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi No. 3658; Süleymaniye Kütüphanesi, Esad 548 http://isd.ilem.org.tr/detay/462 (22.10.2020). Eser Bursalı Mehmet Tahir ve Orhan Çolak’ta Süleymaniye Kütüphanesi, Ayasofya No. 2855 yer numarasıyla, İbnü’l-Kasım, Abdullah b. Muhammed el-Belhî adına kaydedilmiştir. 549 Levend, a.g.e., s. 183. 550 Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 54; Çolak, a.g.e., s. 376. 551 http://isd.ilem.org.tr/detay/401 (30.09.2020). 552 Çolak, a.g.e., s. 376. 553 Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 21. 554 Levend, a.g.e., s. 181. 555 a.g.e., s. 188. 556 İnan Gümüş, “Umurü’l-Ümera’nın söyleminde iktidar alameti olarak adalet”, RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 2020, S. 19, s. 445. 557 Levend, a.g.e., s. 184. Sevim Musaoğlu  8. - 20. Yüzyıl Yönetim-Siyaset Yazıları Bibliyografyası  259 Efendi No. 1823; Hüsrev Paşa No. 291, 292; Bayezit Kütüphanesi No. 5172; Nuruosmaniye Kütüphanesi No. 2272; Atıf efendi Kütüphanesi No. 1726 Müellif, “nizâm-ı âleme müteallik” yazdığı eserinde, halkı; “kılıç, kalem, çiftçi, sanat ve ticaret sınıfları” olarak dörde ayırmıştır; müellif devlet yönetimindeki bozulmayı da ele almış ve bu durumu, devlet işlerinin ehil olmayanlara verilmesine bağlamıştır.558 Terceme-i usûlü’l-hikem fî nizâmi’l-âlem, Hasanbeyzâde Ahmed Paşa, Türkçe, (Ölüm 1636-37), İstanbul Belediyesi Atatürk Kitaplığı, No. 0-49 Eser, Hasan Kâfî Akhisarî’nin Usûlü’l-hikem fî nizâmi’l-âlem adlı Arapça eserinin Türkçe tercümesi olup, II. Osman devrinin sadrazamı Güzelce Ali Paşa adına kaleme alınmıştır. 559 Terceme-i usûlü’l-hikem fî nizâmi’l-âlem, Mustafa b. Mustafa, Türkçe, Süleymaniye Kütüphanesi Hacı Mahmud Efendi No. 2112 Eser, Hasan Kâfi Akhisarî’nin Usûlü’l-hikem fî nizâmi’l-âlem adlı Arapça eserinin Türkçe tercümesidir. 560 Usûlü’l-hikem fî nizâmi’l-âlem tercümesi, Mehmed Tevfik Çaylak (Ölüm 1894), Türkçe, İstanbul: 1868 Eser, Hasan Kâfi Akhisarî’nin Usûlü’l-hikem fî nizâmi’l-âlem adlı Arapça eserinin Türkçe tercümesidir. Usûlü’l-hikem fî nizâmi’l-âlem tercümesi, Ahmed Reşid Paşa, Türkçe, Süleymaniye Kütüphanesi, Düğümlü Baba No. 336 Eser, Hasan Kâfi Akhisarî’nin Usûlü’l-hikem fî nizâmi’l-âlem adlı Arapça eserinin Türkçe tercümesidir.561 Usûli’l-hikem fî nizâmi’l-ümem, İbrahim Müteferrika (Ölüm 1744), Türkçe, İstanbul: Müteferrika Basımı H. 1144; İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi No. 6997 562 Nizâm-ı cedîd ilk defa bu eserde kullanılmıştır; Müteferrika, Avrupa’nın askeri alandaki gelişen yeniliklerinin mutlak surette alınması gerektiğinin altınız çizmiştir hatta Ahmet Hamdi Tanpınar bu eseri, “Avrupalılaşma hareketinin beyannâmesi” diye niteler.563 Kendinden önceki bu tür eserler, meseleleri Osmanlı Devleti’nin klasik dönemine dönüşle ilişkilendirirken Müteferrika, devletteki sorunların çok yönlü olduğunu ve değişime ayak uydurmanın gerekliliğini, Avrupa ve Rusya’daki gelişmelerin 558 559 560 561 562 563 Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 18; Levend, a.g.e., s. 191; Çolak, a.g.e., s. 376. TDV İslam Ansiklopedisi, C. 16, İstanbul, 1997, s. 363-364. Çolak, a.g.e., s. 377. a.y. Bursalı Mehmet Tahir, a.g.e., s. 29; Levend, a.g.e., s. 192. TDV İslam Ansiklopedisi, İstanbul, 2000, s. 324-327. 260  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi takip edilmesinin zaruretini ve önlemlerin bu çerçevede alınmasını gerektiğini belirtmiştir.” 564 Türkçe Çevirisi: Adil Şen, İbrahim Müteferrika ve Usûlü’l-Hikem fî Nizâmi’l-Ümem, Ankara, Türk Diyanet Vakfı Yayınları, 1995. Vâsıtâtü’s-sülûk fî siyâseti’l-mülûk, İbnü Zeyyân Mûsâ b. Yûsuf Tilemsâni (Ölüm 1388), Arapça, Tunus Matbaası, Ed Devletü’t-Tunussiye 1279 Eserde işlenen temel konular, adalet, ordu, hükümdarın saltanatını kurması ve sürdürmesi için gereken önlemlerdir.565 Terceme-i vâsıtâtü’s-sülûk fî siyâseti’l-mülûk, Rahmi İbrahim (Ölüm 1894), Türkçe, İzmir 1296 Eser, Vasıtâtü’s-sulûk fî siyâseti’l-mülûk adlı Arapça eserin Türkçe tercümesidir. 566 Vesâyâ mülûki’l-Arab min evlâdi’l-melik Kahtân b. Hûd, Ebü’t-Tayyib Muhammed b. Ahmed b. İshâk b. Yahyâ el-Veşşâ’ el-A‘râbî (Ölüm 937), Arapça, Paris, Bibliothèque Nationale, No. 6338 Arap hükümdarlarının öğütlerini toplayan ve Kahire ve Paris’te nüshaları bulunan bu esereser yanlışlıkla Yahyâ b. Reşşâ’ya ait olduğu düşünülerek yayımlanmıştır.567 Zahîretü’l-mülûk, Seyyid Âliyyü’l-Hemedânî (Ölüm 1384), Farsça, Topkapı Kütüphanesi, Mehmet Reşat No. 921; Süleymaniye Kütüphanesi, Lala İsmail No. 247; Ayasofya Kütüphanesi No. 2871-2873 Eser adalet, hilafet, ahlak, Tanrı’nın nimetleri gibi konular üzerinden padişahlara nasihatler verir. 568 Türkçe Çevirisi: Hadisler Işığında Yönetim İlkeleri Yönetici Nitelikleri (Zahiratü'lMüluk), çev. Necdet Yılmaz, Darulhadis Yayınları. Tercüme-i zahîretü’l- mülûk, Zihnî, Türkçe, Nuruosmaniye Kütüphanesi No. 3890 Eser Ali b. Şihâbüddîn Hasan b. Muhammed el-Hemedânî'nin Zahîretü'l-mülûk adlı Farsça eserinin Türkçe tercümesi olan bu eserde, Sultan II. Selim’e övgüler bulunmaktadır.569 Tercemet-i zahîretü’l-mülûk, Gelibolulu Sururi Mustafa (Ölüm 1561), Türkçe, Topkapı Kütüphanesi, Revan No. 403; Mehmet Reşad No. 922; İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi No. 6957; Süleymaniye Kütüphanesi Ayasofya No. 2858 Zahîretü’l-mülûk adlı Farsça eserin Türkçe tercümesidir.570 564 565 566 567 568 569 570 Levend, a.g.e., s. 192; Çolak, a.g.e., s. 377. Levend, a.g.e., s. 180; https://isd.ilem.org.tr/detay/421 (28.09.2020). Levend, a.g.e., s. 180. TDV İslam Ansiklopedisi, C. 43, İstanbul, 2013, s. 72-73. Levend, a.g.e., s. 171, s. 183. a.g.e., s. 183. a.y. Sevim Musaoğlu  8. - 20. Yüzyıl Yönetim-Siyaset Yazıları Bibliyografyası  261 Zahiretü’l- mülûk tercümesi, Türkçe, İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi, No. 2682, 2716, 2971 Hemedanî’nin Zahîretü’l-mülûk adlı Farsça eserinin Türkçe tercümesidir.571 Hilyetü’l-mülûk, Mehmed b. Hüseyin, Türkçe, Topkapı Kütüphanesi, Hazine No. 360 Zahîretü'l-mülûk adlı Farsça eserinin Osmanlı hükümdarı Sultan İbrahim adına kaleme alınan genişletilmiş Türkçe tercümesidir. 572 Zemmü ahlaki’l-küttab, Ebû Osmân Amr b. Bahr b. Mahbub el-Kinânî el-Leysî el-Câhiz (Ölüm 869), Arapça573 Kaynakça Abdi Efendi, Dil ile Akıl Arasında Söyleyişi, (Çev. Nazlı Altunsoy ve Mesut Ayar), Büyüyeay Yayınları, İstanbul, 2017. Abou-El-Haj, R. A., Modern Devletin Doğası 16. Yüzyıldan 18. Yüzyıla Osmanlı İmparatorluğu, (Çev. O. Özel & C. Şahin), İmge Kitabevi, Ankara, 2018. Adalı H. H., Alaeddin Keykubat’a Sunulan Siyasetname, Yeditepe Yayınevi, İstanbul, 2019. Afyoncu, E., “İbrahim Müteferrika”, TDV İslam Ansiklopedisi C. 21, İstanbul, 2000, s. 324-327. Ağarı, M., “Ya’kubî”, TDV İslâm Ansiklopedisi, C. 43, İstanbul, 2013, s. 287-288. Akün, Ö. F., “Gelibolulu Mustafa Âlî”, TDV İslâm Ansiklopedisi, C. 2, İstanbul, 1989, s. 416-421. Ali b. Ebî Bekir Hirevî, Siyaset ve Savaş Sanatı, (Çev. Mehmed Arif Hilmi Efendi, Yay. Haz. Sadık Yazar), Büyüyenay Yayınları, İstanbul, 2016. Altay, A., Düstûrü’l-Mülk vezîrü’l-melik (Metin ve Değerlendirme), (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Selçuk Üniversitesi, Konya, 2008. Apaydın, H. Y., “İzzeddin İbn Adülselâm”, TDV İslâm Ansiklopedisi, C. 19, İstanbul, 1999, s. 284-287. Arslantaş, N., “Meir Jacob Kister”, TDV İslâm Ansiklopedisi, C. EK-2, Ankara, 2019, s. 67-69. Avcı, C., “Naṣîḥatü’l-mülûk”, TDV İslâm Ansiklopedisi C. 32, İstanbul, 2006, s. 41. Avçin, M., “Bir Siyasetname Olarak Ahlâk-ı Muhsinî”, Turkish Studies, 2012, C. 7, S. 2, s. 145-160. 571 Çolak, a.g.e., s. 378. 572 Levend, a.g.e., s. 183. 573 http://isd.ilem.org.tr/detay/81 (23.10.2020). 262  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Aykut, N., “Hasanbeyzâde Ahmed Paşa”, TDV İslâm Ansiklopedisi, C. 16, İstanbul, 1997, s. 363-364. Güler, Birgül A. & Ertürk Keskin, N., “Devlet Reformunu Tarihten Çalışmak”, Kamu Yönetimi: Yöntem ve Sorunlar, (Ed. Şinasi Aksoy&Yılmaz Üstüner), Nobel Yayınları, Ankara, 2007. Azamat, N., “Sarı Abdullah Efendi”, TDV İslâm Ansiklopedisi C. 36, İstanbul, 2009, s. 145-147. Azamat, N., “Kemahlı İbrâhim Hakkı”, TDV İslâm Ansiklopedisi, C. 25, Ankara, 2006, s. 220-222. Azimli, M., “Sehl b. Hârûn”, TDV İslâm Ansiklopedisi, C. 36, İstanbul, 2009, s. 319320. Çağrıcı, M., “Edebü'd-dünyâ ve'd-dîn”, TDV İslâm Ansiklopedisi, C. 10, İstanbul, 1994, s. 406-408. Çolak, O.M., “İstanbul Kütüphanelerinde Bulunan Siyasetnâmeler Bibliyografyası”, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 2003, C. 1, S. 2, s. 339-378. Durmuş, İ., “Georg Wilhelm Freytag”, TDV İslâm Ansiklopedisi, C. 13, İstanbul, 1996, s. 200-201. Durmuş, İ., “Hatib Kazvini”, TDV İslâm Ansiklopedisi, C. 15, İstanbul, 1997, s. 194195. Durmuş, İ., “İbnü’l Mukaffa’”, TDV İslâm Ansiklopedisi C. 21, İstanbul, 2000, s. 130134. Durmuş, İ., “İbnu’l-Mut’ez”, TDV İslâm Ansiklopedisi, C. 21, İstanbul, 2000, s. 143147. Durmuş, İ., “Veşşa”, TDV İslâm Ansiklopedisi, C. 43, İstanbul, 2013, s. 72-73. Durmuş, İ., “Ali b. Ubeyde Reyhânî”, TDV İslâm Ansiklopedisi, C. 35, İstanbul, 2008, s. 43-45. Ergin, A. Ş., “Abdülhamîd el-Kâtib”, TDV İslâm Ansiklopedisi, C. 1, İstanbul, 1988, s. 255. Erman, O., Nihâlî Mir'ātü'l-'Ukalā (1799) (Giriş-çeviri yazılı metin-aktarı-dizinli sözlük-tıpkıbasım), (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Marmara Üniversitesi, İstanbul, 2018. Eş-Şek’a, M. M., “İbnAbdürabbih”, TDV İslâm Ansiklopedisi C. 19, İstanbul, 1999, s. 281-283. Fazlıoğlu, İ., “İbnü’l-Efkânî”, TDV İslâm Ansiklopedisi, C. 21, İstanbul, 2000, s. 2224. Gülensoy, T., “Atabetü’l-Hâkayık”, TDV İslâm Ansiklopedisi, C. 4, İstanbul, 1991, s. 50-51. Gümüş, İ., “Umurü’l-Ümera’nın Söyleminde İktidar Alameti Olarak Adalet”, RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 2020, S. 19, s. 443-459. Gündüzöz, S., “Ebû Ali Tenûhî”, TDV İslâm Ansiklopedisi, C. 40, İstanbul, 2011, s. 470-471. Sevim Musaoğlu  8. - 20. Yüzyıl Yönetim-Siyaset Yazıları Bibliyografyası  263 Halifat, S., “Ebü’l-Alâ el-Maarrî”, TDV İslâm Ansiklopedisi, C. 10, İstanbul, 1994, s. 287-291. Has Hacib, Y., Kutadgu Bilig, (Çev. Ayşegül Çakan), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, 2020. Hizmetli, S., “İbnü’t-Tıktakâ”, TDV İslâm Ansiklopedisi C. 21, İstanbul, 2000, s. 130134. İnalcık, H., “Kutadgu Bilig'de Türk ve İran Siyaset Nazariye ve Gelenekleri”, Osmanlı’da Devlet, Hukuk, Adalet, Eren Yayınları, İstanbul, 2000. İpşirli, M., “Abdullah Efendi, Tatarcık”, TDV İslâm Ansiklopedisi, C. 1, İstanbul, 1988, s. 99-100. Kahraman, A., “Ahlâk-ı Alâî”, TDV İslâm Ansiklopedisi, C. 2, Ankara, 1989, s. 15-16. Kallek, C., “Mâverdî”, TDV İslâm Ansiklopedisi C. 28, Ankara, 2003, s. 180-186. Kanar, M., “Nîzâm-i Gencevî”, TDV İslâm Ansiklopedisi C. 33, İstanbul, 2007, s. 183185. Karaismailoğlu, A., “Kelîle ile Dimne”, TDV İslâm Ansiklopedisi, C. 25, Ankara, 2002, s. 210-212. Kavak, Ö., Siyasî Nasihatnâme, Klasik Yayınları, İstanbul, 2012. Kavak, Ö., “Dünya ve Din Siyaseti: Saîd b. İsmail el-Aksarâyî’nin Siyaset İlmihalinde Hilâfet”, İslâm Araştırmaları Dergisi, 2014, S.32, s. 63-98. Kavak, Ö., “Sultan II. Bayezid’e Sunulan Müellifi ve İsmi Meçhul Bir Siyaset Risalesi”, Divan Disiplinlerarası Çalışmalar Dergisi, 2019, C. 24, S. 46, s. 189-226. Kirişçioğlu, M., “Cafer Îyanî”, TDV İslâm Ansiklopedisi, C. 6, İstanbul, 1992, s. 551552. Koçak, İ., “İbn Hamdun”, TDV İslâm Ansiklopedisi, C. 20, İstanbul, 1999, s. 20-21. Köksal, A. C., “Bir İslâm Âlimi Olarak Lütfi Paşa”, Osmanlı Araştırmaları / The Journal of Ottoman Studies, 2017, s. 29-72. Kutluer, İ., “Ebu Zeyd Belhî”, TDV İslâm Ansiklopedisi, C. 5, İstanbul, 1992, s. 412414. Kutluer, İ., “İbnü’t-Tayyib es-Serahsî”, TDV İslâm Ansiklopedisi, C. 21, İstanbul, 2000, s. 230-232. Kütükoğlu, B., “Âlî Mustafa Efendi”, TDV İslâm Ansiklopedisi, C. 2, İstanbul, 1989, s. 414-416. Levend, A. S., “Siyasetnameler”, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı, 1962, s. 167-194. Nabi, Hayriyye-i Nabi, (Çev. Mahmut Kaplan), Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, İstanbul, 2015. Nasiruddîn et-Tûsî, Ahlak-ı Nasırı, (Çev. Anar Gafarov, Zaur Şükürov), Litera Yayıncılık, İstanbul, 2007. Nizamülmülk, Siyasetname (5. Baskı), Say Yayınları, İstanbul, 2020. Okay, M. O., “Haşmet”, TDV İslâm Ansiklopedisi, C. 16, İstanbul, 1997, s. 422-444. 264  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Okuyucu, N., Kafiyeci’nin Siyasetnameleri: Seyfü’l-müluk-Seyfü’l-kudat (İncelemeEleştirmeli Metin-Çeviri), (Ed. Özgür Kavak, Hızır Murat Köse), Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı, İstanbul, 2018. Oktay, C., Siyasi Kültür Okumaları, Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 2017. Öz, M., “Kitab-ı Müstetâb”, TDV İslâm Ansiklopedisi, EK-2, Ankara, 2019, s. 69-70. Özcan, A., “Hadîkatü’l-Vüzerâ”, TDV İslâm Ansiklopedisi, C. 15, İstanbul, 1997, s. 2223. Özcan, T., “Mehmed Şerif Efendi”, TDV İslâm Ansiklopedisi, C. 28, Ankara, 2003, s. 531-532. Özel, A., “Muhammed Bayram”, TDV İslâm Ansiklopedisi, EK-2, Ankara, 2019, s. 296-297. Özel, A., “Megilî”, TDV İslâm Ansiklopedisi, C. 28, Ankara, 2003, s. 358-360. Öztürk, N., “Vüsûlî Çelebi”, TDV İslâm Ansiklopedisi, C. 43, İstanbul, 2013, s. 145. Sucu, N. “Bostanzâde Yahyâ Efendi’nin Mir’âtü’l-Ahlâk Adlı Eseri”, Turkish Studies, C. 6, S. 2, 2011, s. 881-908. Şafak, Y., “Nizâmî-i Arûzî”, TDV İslâm Ansiklopedisi, C. 33, İstanbul, 2007, s. 182183. Şahinoğlu, M. N., “Ahlâku’l-eşrâf”, TDV İslâm Ansiklopedisi, C. 2, İstanbul, 1989, s. 18-19. Şahinoğlu, M. N., “Ahlâk-ı Muhsinî”, TDV İslâm Ansiklopedisi, C. 2, İstanbul, 1989, s. 17. Tahir, B. M., Siyasete Dair İslami Eserler, (Çev. Hikmet Akpur), Yeni Zamanlar, İstanbul, 1994. Tayşi, M. S., “Feyzullah Efendi”, TDV İslâm Ansiklopedisi, C. 12, İstanbul, 1995, s. 527-528. TDV İslam Ansiklopedisi, Ankara, C. 28, Ankara, 2003. Tuhfetü'l-Memlûk, (Çev. Yakup Kara), Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları, İstanbul, 2016. Uludağ, S., “Muhammed b. Hüseyin Sülemî”, TDV İslâm Ansiklopedisi, C. 38, İstanbul, 2000, s. 53-55. Yavuz, K., “Şeyhoğlu”, TDV İslâm Ansiklopedisi, C. 39, İstanbul, 2010, s. 88-89. Yavuz, S., “Edib Mehmed Emin”, TDV İslâm Ansiklopedisi, C. 10, İstanbul, 1994, s. 422-423. Yuvalı, A., “İbn Arabsah”, TDV İslâm Ansiklopedisi, C. 19, İstanbul, 1999, s. 314-315. İnternet Kaynakları http://isd.ilem.org.tr/ (09.09.2020). http://www.yazmalar.gov.tr/eser/risaletul-adl-fi-beyani-halil-hizir/176084 (27.10.2020). https://www.turkedebiyati.org/kabusname/ (27.09.2020). REFORM BELGELERİ (1923-2020) Erol Uğraş ÖÇAL* Bu makale, Cumhuriyet döneminde Türkiye’de, kamu örgütlenmesi başta olmak üzere çeşitli alanlarda yapılan reformlara yön veren çalışmaları listelemek amacını taşımaktadır. Reforma yön veren çalışmalar denildiğinde, içeriğinde belirli bir alanda reform talep eden belgelerden oluşan zengin alanyazın ortaya çıkmaktadır. Bu alanyazını oluşturan çalışmaların gerek nitelikleri gerekse kaynakları bakımından farklılık göstermesi çalışmanın yönteminin belirlenmesini zorlaştırmıştır. Bu zorluk, araştırmanın reforma yönelik çalışmaları yapan aktörlere göre kurgulanmasıyla aşılmaya çalışılmıştır. Bu amaçla çalışma beş ana başlığa ayrılmıştır. Bu başlıklar; Türkiye’deki Kurum ve Uzmanlar Tarafından Hazırlanan Belgeler, Yabancı Uzman Raporları, Uluslararası Örgütler Tarafından Hazırlanan Belgeler, Sivil Toplum Kuruluşları (STK) Tarafından Hazırlanan Belgeler ve Yönetim Danışmanlığı Şirketlerinin Çalışmaları’dır. Türkiye’deki Kurum ve Uzmanlar Tarafından Hazırlanan Belgeler başlığı, Reforma Yön Veren Kongreler, Başbakanlık Bünyesinde ve Çeşitli Komisyonlar Tarafından Hazırlanan Belgeler ve Diğer Kurumların Çalışmaları alt başlıklarından oluşmaktadır. Bu bölüm için kullanılan araştırma tekniği alanyazın taramasıdır. Bu başlıkta ele alınan reform belgelerine belirli bir veri tabanı üzerinden ulaşma imkanı yoktur. Bu nedenle, Türkiye’de reform çalışmalarını ele alan doktora tezleri ve kitaplar temel alınarak reform belgeleri listelenmiştir. Yabancı Uzman Raporları başlığını taşıyan ikinci bölümde araştırma tekniği olarak alanyazın taraması yöntemi kullanılmıştır. Başta doktora tezleri olmak üzere çeşitli kaynaklardan elde edilen bilgiler ile yabancı uzman raporları listelenmiş ve bu raporlara ilişkin kısa bilgiler sunulmuştur. Bu bölüm, raporları hazırlayan uzmanların geldikleri ülkeler ölçüt alınarak iki alt başlığa ayrılmıştır. * Arş. Gör., Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yönetim Bilimleri Anabilim Dalı, ORCID: 0000-0002-3320-3475, uocal@ankara.edu.tr 266  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Bu alt başlıklar, Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (SSCB) Uzmanları ve Batılı Uzmanlar isimlerini taşımaktadır. Üçüncü bölümde uluslararası kuruluşlar tarafından hazırlanan belgeler ele alınmıştır. Bölümde Türkiye için reform önerileri sunan dört kuruluş, Dünya Bankası (DB), Uluslararası Para Fonu (IMF), Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) ve Avrupa Birliği (AB) incelenmiştir. DB ve OECD tarafından Türkiye’ye ilişkin çalışmalara resmi internet sitelerindeki erişime açık kaynak havuzlarından ulaşılmıştır. AB ve IMF tarafından hazırlanan belgelere ise Maliye Bakanlığı ve Dışişleri Bakanlığının resmi internet sayfaları üzerinden ulaşılmıştır. Reform talebinde bulunan bir başka aktör grubu ise sivil toplum kuruluşlarıdır. Dördüncü bölümde STK’lar tarafından hazırlanan ve içeriğinde kamu kesiminde reform talep eden belgeler listelenmiştir. STK evreni oldukça geniş bir evrendir. Bu nedenle, STK’lar tarafından hazırlanan tüm reform belgeleri bu çalışmada listelenememiştir. Bununla birlikte, Türkiye’de sermaye ve emek kesiminde temsil gücü yüksek STK’lar ölçüt kabul edilerek bir tarama çalışması yapılmıştır. Temsil gücü ölçütü aynı zamanda dördüncü bölümün alt başlıklarını da oluşturmuştur. Buna göre dördüncü bölüm, sermaye gruplarını temsil eden STK’lar, kamu emekçilerini temsil eden sendika konfederasyonları ve diğer STK’lar olmak üzere üç alt başlığa ayrılmıştır. Beşinci bölüm son dönemlerde kamuoyunda sıklıkla konuşulmaya başlayan yönetim danışmanlığı şirketlerine ayrılmıştır. Birer özel sektör kuruluşu olan bu şirketler büyük oranda özel sektörde faaliyet gösteren örgütlere danışmanlık yapıyor olsalar da son dönemde kamu kurumlarına da danışmanlık hizmeti sunmaktadırlar. Danışmanlık şirketlerinin artan önemi nedeniyle kamuda reform çalışmalarını inceleyen araştırmacıların görüş alanına girmesi gerektiği düşünülmektedir. Bu düşünceyle, yönetim danışmanlığı şirketlerine ayrı bir başlık açılmış olsa da bu konudaki alanyazının Türkiye’de hayli zayıf olması nedeniyle derinlikli bir inceleme yapılamamıştır. 1. Türkiye’deki Kurum ve Uzmanlar Tarafından Hazırlanan Belgeler Cumhuriyetin ilk yıllarından itibaren çeşitli alanlarda hayata geçirilecek reformlara ilişkin çalışmalar yapılmıştır. Bu çalışmaların siyasetçiler, bürokratlar ve akademisyenler tarafından ayrı ayrı veya işbirliği içinde yapıldığı görülmektedir. Bu bölüm içerisinde, toplumun farklı kesimlerini bir araya getiren kongreler, başbakanlık bünyesinde veya eşgüdümünde hazırlanan belgeler ve diğer kurumlar tarafından hazırlanan belgeler üç başlık altında sunulmuştur. Erol Uğraş Öçal  Reform Belgeleri (1923 – 2020)  267 1.1. Reforma Yön Veren Kongreler Cumhuriyetin ilanı ile birlikte yeni bir devlet ve toplum modeli üzerinde oldukça yoğun bir çaba sarf edilmiştir. Toplumsal, siyasal ve yönetsel alanlarda yapılması planlanan reformlar, farklı çevrelerden reformun muhatapları ve alanın uzmanlarının da katılımının sağlandığı tartışma ortamlarında şekillendirilmeye çalışılmıştır. Genellikle “kongre” adını taşıyan bu tartışma ortamlarından çıkan sonuç metinleri özellikle Cumhuriyetin ilk yıllarında ilgili alanlarda belirlenecek reformlara rehberlik etmiştir. Cumhuriyet döneminde reforma yön veren kongreler tarihini Cumhuriyetin ilanından 7 ay önce toplanan İzmir İktisat Kongresi ile başlatmak mümkündür. Reform tarihini ele alan kaynaklarda yapılan taramalar sonucunda ulaşılan diğer kongrelere ilişkin bilgiler aşağıdaki tabloda gösterilmiştir. Tablo 1. Cumhuriyet Döneminde Reforma Yön Veren Kongreler No Kongrenin Adı Tarih 1 İzmir İktisat Kongresi 4 Mart 1923 2 Birinci İdareciler Kongresi 20-31 Ocak 1947 3 Türkiye İktisat Kongresi 22-27 Kasım 1948 4 İkinci İdareciler Kongresi 16-30 Kasım 1964 5 İkinci İktisat Kongresi 2-7 Kasım 1981 6 Üçüncü İktisat Kongresi 4-7 Haziran 1992 7 Dördüncü İktisat Kongresi 8 Beşinci İktisat Kongresi 5-9 Mayıs 2004 30 Ekim-1 Kasım 2013 İzmir İktisat Kongresi, Lozan Konferansının kesintiye uğradığı bir dönemde düzenlenmiştir. Kongre, yeni kurulan devletin sadece ekonomik yapısına değil tüm devrim sürecinin niteliğini belirleyen bir kongre olarak da değerlendirilmektedir. Bu özelliği nedeniyle de sonraki reformların içeriğinin ve yönünün belirlenmesinde etkili olduğu söylenebilir. Dolayısıyla Cumhuriyet dönemi reform belgeleri tarihinin başlangıcı olarak kabul edilebileceği düşünülmektedir. Birinci İdareciler Kongresi, 20-31 Ocak 1947’de Ankara’da toplanmıştır. Kongrede idareye ilişkin pek çok rapor ve kanun tasarısı tartışmaya açılmıştır. Kongrede görüşülen rapor ve kanun tasarıları şunlardır: “Memurlar Kanunu Tasarısı”, “Zabıtanın Birleştirilmesi Hakkında Bugüne Kadar Yapılan 268  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Hazırlık ve Tekliflerin Tetkikine Dair Rapor”, “Zabıtayı Birleştirmek İçin Hangi Yollardan Gidilmesi Muvafık Olacağına Dair Rapor”, “Özel İdareler Kanunu Tasarısı”, “Özel İdareler Kanun Tasarısı Hakkında Birinci İdareciler Kongresi Özel İdareler Komisyonu Raporu”, “İçişleri Bakanlığı Taşra Teşkilatı Kanunu Tasarısı”, “İller İdaresi Genel Müdürlüğünün Mülki Taksimat Hakkındaki Raporu”, “İçişleri Bakanlığı Taşra Teşkilatı Kanunu Hakkında Mülki Taksimat ve İçişleri Teşkilatı Kanunu Komisyonu Raporu”, “2169 Sayılı Kanunun Yürürlükten Kaldırılması Hakkında Kanun Tasarısına Dair Mülki Taksimat ve İçişleri Teşkilatı Kanunu Komisyonu Raporu”, “1580 Sayılı Belediye Kanununun Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi ve Sözü Geçen Kanuna Bazı Maddelerin Eklenmesine Dair Kanun Tasarısı”, “Birinci İdareciler Kongresi Belediye Kanunu Tasarısı Hakkında Belediye ve Çeşitli İşler Komisyonu Raporu”, “Yangınbas (İtfaiye) Kanun Tasarısı”, “Yangınbas Kanunu Raporu”, “Köy Kanunu Tasarısı”, “Köy Kanunu Tasarısı Hakkında Birinci İdareciler Kongresi Köycülük Kurulu Raporu”, “Çarşı ve Mahalle Bekçileri Kanun Tasarısı”, “İller İdaresi Kanun Tasarısı”, “İller Teşkilatında Yapılacak Değişiklikler Hakkında Mülki Taksimat ve İçişleri Bakanlığı Teşkilat Kanunu Komisyonunun Raporu”.1 Türkiye İktisat Kongresi, 22-27 Kasım 1948’de, İstanbul Tüccar Derneği girişimiyle İstanbul Ticaret Odası, İstanbul Sanayi Birliği, Türkiye İktisatçılar Derneği ve Türk Ekonomi Kurumu katılımıyla İstanbul’da toplanmıştır. Devlet tarafından düzenlenmemiş tek iktisat kongresi olması sebebiyle önemlidir. Kongrenin bir başka önemi ise devletçilikten vazgeçilmesinin ve özelleştirmelerin yapılmasının ilk kez bu kongrede yaygın olarak dile getirilmesidir. Kongrenin gündemi; devletçilik ve devlet müdahalesi, dış ticaret rejimi ve vergi reformudur.2 İkinci İdareciler Kongresi, 16-30 Kasım 1964 tarihleri arasında, Ankara’da toplanmıştır. Kongrede tartışılan kanun tasarıları ve raporlar şu başlıkları taşımaktadır: “İller İdaresi Komisyonu İl İdaresi Üzerinde Değişiklik Yapılmasına ve Kanuna Bazı Maddeler Eklenmesine Dair Kanun Tasarısı ve Gerekçe”, “Nüfus İşleri Komisyonu Raporu”, “Genel Yönetimle İlgili İhtiyaçları Tespit ve Temin Çareleri Araştırma Komisyonu Raporu”, “Sivil Savunma İdaresi Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun Tasarısı ve Gerekçesi Komisyon Müzakere Zaptı”, “Mahalli İdareler Raporu Köy İşleri Komisyonu Raporu”, “Belediye Gelirleri Alt Komisyon Raporu”, “Mahalli İdareler Belediye Alt komisyonu Raporu”, “Belediye Kanununa Bazı Maddeler Eklenmesi Hakkında Kanun Tasarısı”, “Belediye Para Cezalarına Ait Kanun Tasarısı”, “Mahalli 1 2 T.C. İçişleri Bakanlığı, Birinci İdareciler Kongresi, Akın Matbaası, Ankara, 1947. 1948 Türkiye İktisat Kongresi, DPT Yayını, Ankara, 2001. Erol Uğraş Öçal  Reform Belgeleri (1923 – 2020)  269 İdareler İşletmeleri Hakkında Alt Komisyon Raporu”, “Toplum Zabıtası kurulması Hakkında Kanun Tasarısı ve Komisyon Raporu”, “Özel İdareler Komisyon Raporu”, “İ İdaresiyle İlgili Çeşitli İşlere Ait Rapor”, “İl İdaresi Kanunu Mülki Taksimatla İlgili Rapor”, “Genel Emniyet ve Zabıta İşleri Komisyonunun Hudut Jandarma Teşkilatı ile İlgili Raporu”, “İller İdaresi Komisyonunun İdari Mahkemeler Hakkındaki Alt Komisyon Raporu”, “5442 Sayılı İl İdaresi Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı ve Koordinasyon Komisyonu Raporu”, “İl İdaresi Kanunu Hakkında Koordinasyon Komisyonu Raporu”.3 İkinci İktisat Kongresi, 2-7 Kasım 1981 yılında gerçekleştirilmiştir. Dışa açık büyüme stratejisinin gerekliliği vurgulanan kongrenin temel gündem maddeleri arasında; gerçekçi kur politikası, sanayinin dış rekabete açılması, yabancı sermayenin teşvik edilmesi, vergi tabanının genişletilmesi ve vergi oranlarının düşürülmesi yer almaktadır.4 Üçüncü İktisat Kongresi, 4-7 Haziran 1992 tarihinde “21. Yüzyıla Doğru Türkiye” teması ile toplanmıştır. Kongrede, 1980 sonrası değişmeler ele alınarak ileriye yönelik politika önerileri üzerinde durulmuştur. Ele alınan konular arasında, kamu açıklarının makul seviyelere indirilmesi, enflasyonsuz büyümenin sağlanması, sosyal altyapının geliştirilmesi, serbest piyasa rejimi ve özelleştirmenin gereği yer almaktadır.5 Dördüncü İktisat Kongresi, 5-9 Mayıs 2004 tarihleri arasında DPT koordinasyonunda gerçekleştirilmiştir. Bilgi toplumu ve AB üyelik süreci Kongrenin ana temalarını oluşturmaktadır. Bu amaçlara yönelik olarak, istikrarlı büyüme hızının sağlanması, girişimciliğin ve rekabetin artırılması, bölgesel gelişme dinamiklerinin harekete geçirilmesi, gelir dağılımının iyileştirilmesi, yoksullukla mücadele ve iyi yönetişim hedefleri ortaya konulmuştur.6 Beşinci İktisat Kongresi, 30 Ekim-1 Kasım 2013 tarihleri arasında toplanmıştır. Kongrenin ana teması, “küresel ekonomik yeniden yapılanma sürecinde Türkiye ekonomisi” olarak belirlenmiştir. Kongreye yurt içi katılımların yanı sıra uluslararası örgütlerin temsilcileri de katılmıştır.7 3 4 5 6 7 T.C. İçişleri Bakanlığı, İkinci İdareciler Kongresi, Ankara, 1966. T.C. Kalkınma Bakanlığı, Beşinci İzmir İktisat Kongresi, Ankara, 2013, s. 4. a.y. a.y. a.g.e., s. 5. 270  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi 1.2. Başbakanlık Bünyesinde ve Çeşitli Komisyonlar Tarafından Hazırlanan Belgeler Parlamenter sistem döneminde kamu örgütlenmesinin koordinasyonundan sorumlu olan Başbakanlık, bu sorumluluğu doğrultusunda kamu örgütlenmesinin iyileştirilmesine yönelik faaliyetlerde bulunmuştur. Bu faaliyetleri, Başbakanlık bünyesinde bulunan ve her biri bir uzmanlık alanında faaliyet gösteren üç kurumun üstlendiği görülmektedir. Bu kurumlar, Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü (TODAİE), Devlet Personel Dairesi/Başkanlığı (DPD/DPB) ve Devlet Planlama Teşkilatı’dır (DPT). TODAİE 1958’de, DPD ve DPT ise 1960 yılında kurulmuştur. Dolayısıyla Başbakanlık bünyesinde bu kurumlar tarafından hazırlanan reform belgeleri 1958 yılı itibariyle karşımıza çıkmaktadır. Bahsi geçen kurumlar, kendi uzmanlık alanlarına ilişkin konularda kendi kurumları içinde, kamu yönetiminin genelini ilgilendiren konularda ise temsilci düzeyinde katıldıkları komisyon ve kurullar ile kamu yönetimi reformuna yön verecek çalışmalar yapmışlardır. Yapılan tarama sonucunda 1961-2003 tarihleri arasında bu kurumlarca hazırlanan 21 belgeye ulaşılmıştır. Bu belgelerin zaman sıralı listesi EK 6.5.’de sunulmuştur Erişilen bu belgelerin isimleri ve kısa açıklamalarına aşağıda yer verilmiştir. a. Türkiye’de Devlet Personeli Hakkında Bir Araştırma, 1958 yılında TODAİE tarafından yapılmıştır. 3 cilt halinde yayımlanan raporda, devlet memurluğunda yaşanan gelişmeler, memur hakları, memur ve hizmetlilerin sosyal statüsü ile bunların psiko-sosyal bakımdan değerlendirmelerine yer verilmiştir.8 b. İdari Reform ve Reorganizasyon Hakkında Ön Rapor, 1961 yılında Milli Birlik Komitesi ve DPT’nin talebi üzerine TODAİE tarafından hazırlanmıştır. Türk uzmanların yer aldığı ilk kapsamlı çalışma olması bakımından önemlidir. Taslak metin olarak hazırlanan rapor, TODAİE tarafından daha sonra hazırlanan raporlara da öncülük etmiştir.9 c. Türkiye İktisadi Devlet Teşebbüsleri Hakkında Rapor, 1961-1964 yılları arasında faaliyet gösteren Bakanlıklararası Kurul tarafından hazırlanmıştır.10 8 A. Azmi Yetim, Planlı Dönem Türk Kamu Yönetimi Reformları, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara, 1988, s..48. 9 Hüseyin Yayman, Türkiye’nin İdari Reform Politiği, Doktora Tezi, Ankara, 2005, s. 237. 10 Yetim, a.g.e., s. 71. Erol Uğraş Öçal  Reform Belgeleri (1923 – 2020)  271 ç. Devlet Personel Rejimi Hakkında Ön Rapor, 1962 yılında DPD tarafından hazırlanan raporda devlet personelinin nakdi, hukuki ve idari statüleri, sosyal sorunları ve yetiştirilmesine ilişkin konular ele alınmıştır.11 d. Devlet Personel Rejimi Hakkında Devlet Personel Heyetince Hükümete Sunulan Teklifler, 1963 yılında DPD tarafından hazırlanan bu rapor yeni personel rejiminin temelini oluşturmuştur. Hükümete sunulan rapor, Bakanlar Kurulu’nun 6/1701 sayılı kararnamesinde “Yeni Personel Rejimi Hakkında Bakanlar Kurulu Tarafından Kararlaştırılan Prensipler” adıyla 1963 yılında kabul edilmiştir.12 e. Merkezi Hükümet Teşkilatı Araştırma Projesi (MEHTAP), 1963 yılında TODAİE ve DPT tarafından bir yılda hazırlanmıştır. Bununla birlikte DPD’nin de bir üyesi araştırmayı yapan heyet içinde yer almıştır. Dokuz bölümden oluşan rapor doğrudan idare aygıtını ele almaktadır. Raporun bölüm başlıkları, “Merkezi Hükümet Teşkilatının Genel Yapısı”, “Ortak Görevler”, “Geleneksel Görevler”, “Mali ve İktisadi Görevler”, “Sosyal Görevler”, “Kültürel Görevler”, “Görevlerdeki Eksikliklerin Sebepleri”, “Tekliflere Göre Teşkilatının Temel Kuruluşu Merkezi Hükümet”, “Yapılması Gereken Başka Görevler” şeklindedir.13 f. İdareyi ve İdari Metodları Yeniden Düzenleme Komisyonu Çalışmaları, 1964 yılında Bakanlar Kurulu kararı ile DPT bünyesinde kurulan komisyon MEHTAP raporunun ardından tamamlayıcı çalışmalar yapma amacını taşımaktadır. Komisyon, DPT müsteşarı başkanlığında faaliyetlerini yürütmüştür. Faaliyetlerini 2 yıl boyunca sürdüren komisyon 1966 yılında kaldırılmıştır. Çalışmalar: “İdari Yetkinin Kapsamı Araştırması”, “Merkezi İdarenin Taşra Teşkilatı Araştırması”, “Mahalli İdarelerin Yeniden Düzenlenmesi Araştırması”, “Bakanlar kurulluna Ait Bazı Yetkilerin İlgili Bakanlıklara Verilmesi”, “Genel İlkeler Araştırması”, “Merkezi Hükümet Teşkilatı Tasarı İncelemeleri” ve “Çalışma Metodları Islahı Çalışmaları” şeklinde sıralanabilir.14 g. İktisadi Devlet Teşekküllerini Yeniden Düzenleme Komisyonu, 1964-1968 yılları arasında faaliyet gösteren Komisyon, 1970 yılında İktisadi 11 12 13 14 Yetim, a.g.e., s. 78. a.y. Yayman, a.g.e., s. 263. Yetim, a.g.e., s. 63-69. 272  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Devlet Teşekküllerini Yeniden Düzenleme Komisyonu Çalışma Sonuçları Özeti adını taşıyan bir belge yayınlamıştır.15 h. Türk Mahalli İdarelerinin Yeniden Düzenlenmesi Üzerine Bir Araştırma, 1966 yılında TODAİE ve DPT tarafından hazırlanmıştır. MEHTAP Raporunun tamamlayıcısı niteliğindedir. Prof. Dr. Arif Payaslıoğlu tarafından yürütülen çalışma 1964’te başlayıp 1965’te bitirilmiştir. 1966 yılında ise TODAİE DPT ortak yayını olarak basılmıştır.16 ı. Merkezi Yönetimin Taşra Teşkilatı Üzerinde Bir İnceleme, 1966 yılında TODAİE ve DPT tarafından hazırlanmıştır. Araştırma Prof. Dr. Arif Payaslıoğlu tarafından yürütülmüştür. Raporda, yerel yönetimlerin yapısı, görev ve yetki alanları, yatay ve dikey bağlantıları, denetimleri, merkezi yönetimle olan ilişkileri konu edinilmiştir. Raporda genel teklifler, belediyelerle ilgili teklifler, köy idareleriyle ilgili teklifler ve il özel idareleriyle ilgili teklifler yer almaktadır.17 i. İdari Reform Danışma Kurulu Raporu, 1971 yılında, 7/2527 sayılı kararname ile hükümet programına göre devlet kesiminin yeniden düzenlenmesine ilişkin çalışmaları yürütmek üzere bir kurul oluşturulmuştur. Kurul’un sekretaryası TODAİE tarafından yürütülmüştür. Kurul’un çalışmaları sonucunda 1972’de tamamladığı raporda yer alan başlıklar; “İdari Reformun Anlamı ve Niteliği”, “Türk İdaresinin Bugünkü Durumu ve Yeniden Düzenlemeyi Gerekli Kılan Nedenler”, “Bugüne Kadar Yapılan İdari Reform Çalışmaları ve Sonuçları”, “Merkezi İdare Kuruluşu”, “Ortak Görevler”, “Merkezi İdare Görevleri”, “Merkezi İdarenin Taşra Teşkilatı”, “Mahalli İdareler”, “Personel Yönetimi”, “Mali Yönetim”, “Yer, Araç, Gereç, Metod, Mevzuat”, “Kamu Kurumu Niteliğindeki Kuruluşlar”, “Kamu İktisadi Teşebbüsleri-İdare İlişkileri” şeklindedir.18 Bu raporun en önemli önerilerinden biri, idarenin geliştirilmesi ve iyileştirilmesine yönelik çalışmalar yapmak üzere merkezi düzeyde ve daimi statüde bir birimin kurulmasıdır. Bu öneri 1984 yılına kadar karşılık bulamamıştır. 1984 yılında ise raporda önerilen şekilde Başbakanlık bünyesinde İdareyi Geliştirme Başkanlığı kurulmuştur. 15 a.g.e., s. 71. 16 a.g.e., s. 64. 17 Arif Turgut Payaslıoğlu, Merkezi İdarenin Taşra Teşkilatı Üzerinde Bir İnceleme, TODAİE, Ankara, 1966. 18 a.g.e., s. 92. Erol Uğraş Öçal  Reform Belgeleri (1923 – 2020)  273 j. Kamu İktisadi Teşebbüsleri Reform Komisyonu Ön Raporu, 1971 yılında kurulan Kamu İktisadi Teşebbüsleri Reform Komisyonu tarafından hazırlanmıştır. k. Kamu İktisadi Teşebbüsleri Reform Stratejisi, Kamu İktisadi Teşebbüsleri Reform Komisyonu tarafından 1972 yılında hazırlanmıştır.19 l. Kamu Yönetimi Komisyonu Çalışmaları, TODAİE uzmanları içerisinden başbakanca seçilen 18 üyeden oluşan bir komisyon tarafından hazırlanmıştır. 1982-1983 yılları arasında faaliyet gösteren komisyon Kanun Hükmünde Kararname Tasarısı Taslakları hazırlamışlardır. Bu çalışmalarda çerçeve niteliğinde 7, Başbakanlıkla ilgili 16, Başbakanlığa bağlı kuruluşlarla ilgili 15, bakanlıklarla ilgili 20, yerel yönetimlerle ilgili 5, kamu iktisadi teşebbüsleriyle ilgili 3, kırtasiyecilikle savaşla ilgili 18, diğer çeşitli konularla ilgili 5 tasarı hazırlamışlardır. Komisyonun kamu yönetimi reformuna ilişkin en önemli belgesi Kamu Yönetiminin Yeniden Düzenlenmesi Raporudur.20 m. Kamu Yönetiminin Yeniden Düzenlenmesi, Kamu Yönetimi Komisyonu tarafından 1982’de hazırlanan Rapor, temelde yeni bir araştırmaya değil daha önce yapılmış olan MEHTAP ve İdari Reform Danışma Kurulu Raporlarına dayanmaktadır. Raporda, yönetimin genel görünümü ve yapısı üzerinde durulmuş ve daha önceki çalışmalar değerlendirilerek bir yol haritası sunulmaya çalışılmıştır. 4 bölümden oluşan raporda, sırasıyla merkezi yönetim, taşra örgütlenmesi, yerel yönetimler ve kamu iktisadi teşebbüsleri ele alınmıştır.21 n. Kamu Yönetimi Araştırması (KAYA), 1988-1990 yılları arasında yapılan araştırma 1991 yılında yayımlanmıştır. TSK ve KİT’lerin kapsam dışında bırakıldığı araştırmada merkezi yönetime ve yerel yönetimlere odaklanılmıştır. Raporda yer alan bölümler; “Bakanlar Kurulu ve Başbakanlık”, “Ana Hizmet Grupları”, “Ortak Görevler”, “Avrupa Topluluklarına Yönetsel Uyum”, “Taşra ve Yurt Dışı Kuruluşları”, “Yerel Yönetimler”, “Personel Rejimi” ve “Bürokratik Yöntem ve İşlemler” başlıklarını taşımaktadır. o. Türkiye’de Yerel Yönetim Sisteminin Geliştirilmesi, başlığını taşıyan belge 1993 yılında Başbakanlık Toplu Konut İdaresi Başkanlığınca ve Uluslararası Yerel Yönetimler Birliği, Doğu Akdeniz ve Orta Doğu Bölge Teşkilatı (IULA-EMME) ile birlikte “Yerel Yönetim Sisteminin Geliştirilmesi” adı altında bir program kapsamında hazırlanmıştır. Bu program içerisinde bir dizi 19 a.g.e., s. 75. 20 Tacettin Karaer, “Türkiye’de Merkezi Yönetimi Geliştirme Birimi Kurulmasına İlişkin Düşünce ve Girişimlerin Evrimi”, Amme İdaresi Dergisi, 1987, C. 20, S. 1, s. 73. 21 a.g.e., s.115-116. 274  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi bilimsel çalışma ortaya çıkmıştır. Bu çalışmalar bu metinde birleştirilerek kamuoyu ile paylaşılmıştır. Kitapta programın temel amaçları ve bu amaçlara yönelik stratejilere yer verilen bölümler bulunmaktadır. Bu amaçlar; yerel yönetimlerin statüsünü geliştirmek, yerel demokrasiyi geliştirmek, yerel hizmetleri geliştirmek, yerel yönetimin örgütsel yapısını geliştirmek, yerel yönetimin mali kaynaklarını geliştirmek, yerel yönetimlerin insan gücü kadrosunu geliştirmek, yerel yönetimde yerel kültürü geliştirmek ve Türkiye’de yerel yönetim sisteminin geliştirilmesinde aksiyon önerileri şeklinde sıralanmıştır. ö. T. C. Başbakanlık İdareyi Geliştirme Başkanlığı Araştırma Raporları-I adını taşıyan ve 1994 yılında yayımlanan belgeye açık erişim kaynakları üzerinden ulaşılamamıştır. p. Belediye Personel Sistemi, TODAİE bünyesinde oluşturulan Yerel Yönetimler Araştırma ve Eğitim Merkezi (YYAEM) öncülüğünde, 1998 yılında DPT tarafından planlanan “Yerel Yönetimleri Güçlendirme Araştırma Projesi” kapsamında başlamıştır. Kısaca YERYÖN olarak anılan proje altı modül olarak planlanmıştır. Bunlardan ilki olan Belediye Personel Sistemi başlıklı modül Birgül Ayman Güler editörlüğünde 1999 yılında tamamlanarak kamuoyu ile paylaşılmıştır. Altı ana bölümden oluşan çalışmada, “Sistemin Genel Görünümü”, “Memur Statüsü, “Sözleşmeli Statüsü”, “İşçi Statüsü”, “Personel Yönetimi-İşveren Sendikacılığı” ve “Hizmet Öncesi ve Hizmet İçi Eğitim” başlıklarına yer verilmiştir.22 r. Türkiye’de Saydamlığın Arttırılması ve Kamuda Etkin Yönetimin Geliştirilmesi Çalışma Raporu, 2002 yılında hazırlanmıştır. Raporun içeriğine ulaşılamamıştır. s. Kamu Yönetiminde Yeniden Yapılanma: 1 Değişimin Yönetimi İçin Yönetimde Değişim, isimli kitap, 2003 yılında Kamu Yönetiminde Yeniden Yapılanma çalışmaları kapsamında Kamu Yönetimi Temel Kanunu Tasarısı hazırlama komitesi adına Prof. Dr. Ömer Dinçer ve Dr. Cevdet Yılmaz tarafından hazırlanmıştır. Çalışmada değişimin hızlanmasının, küreselleşme çağında ve bilgi toplumunda rekabetin artmasının, bireyin ve toplumun ön plana çıkmasının kamu yönetiminde yeniden yapılanmayı gerekli kıldığı belirtilmiştir. Kitap, Kamu yönetimini değişime zorlayan faktörler ve kamu yönetiminde yeniden yapılanmayı içeren iki ana bölümden oluşmaktadır.23 22 Birgül Ayman Güler (Ed), Belediye Personel Sistemi, TODAİE, Ankara, 1999. 23 TC. Başbakanlık, Kamu Yönetiminde Yeniden Yapılanma: 1 Değişimin Yönetimi İçin Yönetimde Değişim, Ankara, 2003. Erol Uğraş Öçal  Reform Belgeleri (1923 – 2020)  275 1.3. Diğer Kurumların Çalışmaları Cumhuriyet döneminde reform çalışmalarının yoğun olarak Başbakanlık tarafından yürütüldüğünü söylemek mümkündür. Bunun yanında DPT tarafından hazırlanan kalkınma planları, hükümetlerin hazırladığı programlar ve diğer bakanlık ve kamu kurumlarının hazırladığı belgeler de pek çok reforma kılavuzluk etmiştir. a. Kalkınma Planları, 1963-1967 yıllarını kapsayan Birinci Beş Yıllık Kalkınma Planı ile hayatımıza girmiştir. Planlar, 5 yıllık süreler için hazırlanıyor olsa da 1978, 1984 ve 1995 yılları herhangi bir Kalkınma Planına dahil değildir. 9. Kalkınma Planı ise 2007-2013 yıllarını kapsayacak şekilde 7 yıllık hazırlanmıştır. Planların isimleri 8. Plana kadar “Beş Yıllık Kalkınma Planı” olarak kullanılmıştır. 2001-2005 tarihlerini kapsayan 8. Plana özgü olarak Plan, “Uzun Vadeli Strateji ve Beş Yıllık Kalkınma Planı” başlığını taşımaktadır. 9., 10. ve 11. Planlar ise sadece “Kalkınma Planı” başlığını taşımaktadır. Bu çalışmanın yapıldığı 2020 yılında 2019-2023 tarihlerini kapsayan 11. Kalkınma Planı dönemi devam etmektedir. Planlar, kaldırıldığı 2011 tarihine kadar DPT tarafından hazırlanmıştır. 2011 yılında Kalkınma Bakanlığının kurulması sonrasında kalkınma planı yapma görevi bu bakanlığa verilmiştir. Böylece kalkınmayı planlama görevi tüm kamu örgütlenmesinin koordinasyonundan sorumlu olan Başbakanlıktan ayrılmıştır. 10. Kalkınma Planı Kalkınma Bakanlığı tarafından hazırlanmıştır. 2018 yılında Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine geçilmesiyle birlikte Kalkınma Bakanlığı kaldırılmış, Kalkınma Planını yapma görevi ise 2018 itibariyle Cumhurbaşkanlığı Strateji Bütçe Başkanlığına verilmiştir. b. Hükümet Programları, iş başına gelen iktidarların görev süreleri boyunca izleyecekleri yol haritasını ortaya koyması açısından önemlidir. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine geçilen 2018 tarihine kadar kurulan 65 hükümetin programları, Anayasal ifadesiyle Bakanlar Kurulu Programları, reform çalışmaları için önemli birer resmi belge niteliğindedir. 2018 yılı itibariyle ise Bakanlar Kurulu Programlarının yerini Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programları almıştır. Programlara Strateji Bütçe Başkanlığından ve Resmi Gazete’den erişilebilmektedir. c. Halkın Mülki İdareye Yönelik Tutum ve Beklentileri, başlığını taşıyan çalışma İçişleri Bakanlığı isteği ile yürütülmüş ve 2003 yılında kitap olarak yayımlanmıştır. İçişleri Bakanlığı ve Siyasal Bilgiler Fakültesi işbirliği ile 2001 yılında başlatılan çalışma, Doç. Dr. Cahit Emre tarafından yürütülmüştür. Anket ve mülakat tekniklerinin de kullanıldığı çalışma 2003 yılında tamamlanarak sonuçlar kamuoyu ile paylaşılmıştır. İki ana bölümden oluşan 276  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi çalışmanın başlıkları, “Halkın Devlete ve Kamuya Bakışı” ve “Halkın Mülki İdareye Bakışı” şeklindedir. ç. Kaza ve Vilayet İdaresi Üzerinde Bir Araştırma başlığını taşıyan çalışmaya 1955 yılında planlanarak başlanmıştır. Araştırma tekniği olarak anket tercih edilmiştir. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi öğretim üyelerinden oluşan bir ekiple hayata geçirilen bu projenin başında Prof. Dr. Turhan Feyzioğlu ve Doç. Dr. Arif T. Payaslıoğlu bulunmaktadır. Bununla birlikte ABD hükümeti ile Türkiye arasında yapılan teknik yardım anlaşması gereğince Siyasal Bilgiler Fakültesinde çalışan New York Üniversitesi öğretim üyelerinin de çalışmaya katkısı olmuştur. 7 ana bölümden oluşan çalışmanın başlıkları; “Kaymakam ve Valilerin Şahıslarıyla İlgili Bazı Hususlar”, “Kaymakam ve Valiler Arasında Nakiller”, “Mülki İdare Bölümleriyle İlgili Meseleler”, “Kaza ve Vilayet İdarelerinde Halkla Münasebetler”, “Kaymakam ve Valilerin Adli, Askeri, İdari Makamlarla ve Belediyelerle Münasebetleri”, “Kaza ve Vilayet İdarelerinde Personel Meseleleri” ve “Kaymakam ve Valilerin Karşılaştıkları İdari Meseleler” isimlerini taşımaktadır.24 d. Diğer Bakanlıklar da Başbakanlıktan bağımsız olarak kendi örgütlenme yapılarına ilişkin veya uzmanlık alanlarına giren konularla ilgili çeşitli reform belgeleri hazırlamışlardır. Bu konuda, kamu örgütlenmesinin tümünü ilgilendiren kamu personeli ve ücret konularıyla olan ilişkisi nedeniyle Maliye Bakanlığının çalışmalar yaptığı görülmektedir. 1952 Yılında Maliye Bakanlığı tarafından hazırlanan Devlet Memurları Ücret Rejiminin Islahı Hakkında Rapor bu raporlara örnek olarak verilebilir.25 e. Bakanlıklararası Prodüktivite Komitesi adıyla 1954 yılında kurulan birim 1965 yılında Milli Prodüktivite Merkezi adını alarak faaliyetlerini sürdürmüştür. Bu birimi temel görevi, ulusal ekonominin prodüktivite esaslarına göre gelişmesini sağlayacak çalışmalar yapmak, kamu ve özel kesimdeki kuruluşların verimliliğini artıracak teknikleri belirlemek ve bunlara ilişkin gelişmeleri izleyerek önerilerde bulunmaktır.26 f. Devlet Malzeme Ofisi, kurulduğu 1954 yılından bu yana, kamu kurumlarında kullanılan malzemenin standartlaştırılması yoluyla idari reformun farklı bir yönüne katkı sunan çalışmalar yapmaktadır.27 DMO, örgütlenme meselelerinden ziyade, kamu alımlarının daha etkin yapılması yönünde çalışmalar yapmıştır. 24 25 26 27 Kaza ve Vilayet İdaresi Üzerinde Bir Araştırma, SBF Yayını, Ankara, 1957. Kenan Sürgit, Türkiye’de İdari Reform, TODAİE Yayınları, Ankara, 1972, s. 71. a.g.e., s. 124-125. a.y. Erol Uğraş Öçal  Reform Belgeleri (1923 – 2020)  277 2. Yabancı Uzman Raporları Cumhuriyetin ilk yıllarından itibaren yeniden düzenlenmesi planlanan hemen her alanda yurt içindeki ve yurt dışındaki uzmanlardan görüş, değerlendirme ve öneriler sunan raporlar talep edilmiştir. Yabancı uzmanlar tarafından hazırlanan belgeler, konularına göre belirli bir alanın iyileştirilmesine odaklananlar veya bütüncül kalkınmaya odaklananlar şeklinde ikiye ayırmak mümkündür. Bu ikili ayrım aynı zamanda Sovyet uzamanlar tarafından hazırlanan belgeler ve Batılı uzmanlar tarafından hazırlanan belgeler ayrımıyla da örtüşmektedir. Bu ayrım, bu bölümüm iki alt başlığını oluşturmaktadır. 2.1. SSCB Uzmanları Tarafından Hazırlanan Belgeler 1923 İzmir İktisat Kongresinde liberal bir ekonomik düzen kurulması üzerinde durulmuşsa da Türkiye’nin kendine özgü koşulları ve dünyada yaşanan gelişmeler uygulanmanın yönünü değiştirmiştir. 1929 Büyük Buhranını takip eden yıllarda, 1931’de, Devletçilik ilkesi Cumhuriyet Halk Partisi Parti Programı’na girmiş ve uygulamaya konuşmuştur. Batı ülkelerinin krizle boğuştuğu bir dönemde Sovyetler Birliği’nde uygulanan planların başarılı sonuçlar vermesi Türkiye’de de benzer planların yapılması düşüncesini gündeme getirmiştir. Sanayi öncülüğünde bir kalkınma amacıyla SSCB uzmanlarının tecrübelerinden yararlanılarak Türkiye için sanayi planları hazırlanması düşünülmüştür. Bu doğrultuda 1930’lu yılların başında Sovyetler ile ilişki kurularak sanayi planlarının hazırlanması yolunda ilk adımlar atılmıştır. 19341939 ve 1939-1944 yıllarını kapsayacak şekilde iki plan hazırlanmıştır. a. Birinci Beş Yıllık Sanayi Planı (1934-1939), Türkiye Pamuk, Keten, Kendir, Kimya, Demir Sanayi Hakkında Rapor. Profesör Orloff (İktisatçı), Prof. Kovalefski (İktisatçı), Mamurin (Tekstil Mühendisi), Gogolin (Kimyager), Prof. B. Volinski (Enerji Uzmanı), Troyanski (Maden Mühendisi), Prof. Nikolayef (Mimar), Prof. A. Samgin (Mühendis, Su ve Kanalizasyon Uzmanı), Mark (İnşaat Mühendisi). 1932 yılında Türkiye’ye gelen heyet 1934 yılında Birinci Beş Yıllık Sanayi Planı olarak bilinen planı hazırlamışlardır.28 b. İkinci Beş Yıllık Sanayi Planı (1939-1944), Sovyet uzmanlar tarafından çalışmalarına 1936 yılında başlanan plan 1939-1944 yıllarını kapsayacak şekilde hazırlanmıştır. Birinci beş yıllık sanayi planının devamı niteliğinde olan bu plan birincisine göre daha ayrıntılıdır. Raporda, kimya sanayi, toprak sanayi, demir, kağıt, kükürt, mensucat, kendir, kamgarn, süngercilik gibi 28 Yayman, a.g.e., s. 96. 278  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi sanayi kolları planlaması yapılmıştır. II. Dünya Savaşı nedeniyle planın tam olarak uygulanamamıştır. 2.2. Batılı Uzmanlar Tarafından Hazırlanan Belgeler 1930’lu yıllarda SSCB uzmanlarının hazırladığı belgelerin uygulamasına ağırlık verilmiş olsa da bu dönemde Batılı uzmanlar tarafından hazırlanan belgelerin varlığı da bilinmektedir. 1933 yılında hazırlanan “Türkiye’nin İktisadi Bakımdan Bir Tetkiki” adlı belge Batılı uzmanlar tarafından hazırlanan ilk kapsamlı rapordur. Bu raporsun içerik olarak dönemin bütüncül kalkınma anlayışına uygun olduğu söylenebilir. Ancak Batılı uzman raporları esas olarak 1950’li yıllara doğru Batı ile entegrasyonun hızlandığı dönemlerde yoğunluk kazanmıştır. EK 6.6. numaralı tabloda Batılı uzmanlar tarafından hazırlanan reform belgeleri listelenmiştir. Bölüm içerisinde ise bu belgelere ilişkin kısa bilgiler sunulmuştur. a. Türkiye’nin İktisadi Bakımdan Bir Tetkiki-Dorr Raporu, 1933 yılında Goldthwaite H. Dorr’un başında olduğu bir heyet tarafından hazırlanmıştır. Türkiye ekonomisi üzerine bir araştırma yapmak amacıyla ABD’de faaliyet gösteren Hines, Rearick, Dorr ve Hammond isimli bir firma ile görüşülerek bir heyet Türkiye’ye davet edilmiştir. Göreve başladığında heyetin başındaki isim Walker D. Hines’tir. Hines aynı zamanda ABD başkanı Roosevelt ile olan yakınlığı ile de bilinmektedir. Hines’in çalışmalar sürerken vefat etmesinin ardından heyetin başına Goldthwaite H. Dorr getirilmiştir. Raporda, tarım, sanayi, ticaret, gümrükler, madenler, altyapı, ulaşım, devlet maliyesi, para ve banka ile idare teşkilatı gibi alanlarda tespitlerde ve önerilerde bulunulmaktadır. Üç cilt ve altı kitaptan oluşan bu hacimli ve kapsamlı rapor Türkiye’de idari reform çalışmalarının başlangıç metinlerindendir.29 b. Türkiye’nin Yol Durumu-Hilts Raporu, 1948 yılında Türkiye’de ulaşım sistemine ilişkin hazırlanmış rapordur. Raporu hazırlayan heyetin başında bulunan Harold Hilts, ABD Federal Karayolları Genel Müdür Yardımcısıdır. Raporda, demiryolu ulaşımının yaygınlaştırılmasının gerekli olmadığı, Türkiye’de kara yolları ağının geliştirilmesi ve asfaltlamanın yapılması gerektiği yönünde öneriler bulunmaktadır. 1950 yılında ise Marshall Planının da etkisiyle rapordaki öneriler karşılık bulmuş ve Bayındırlık Bakanlığına bağlı Karayolları Genel Müdürlüğü kurulmuştur.30 29 Yayman, a.g.e., s. 99. 30 https://www.tbmm.gov.tr/develop/owa/tutanak_g_sd.birlesim_baslangic?P4=20805&P5= H&page1=88&page2=88 (20.09.2020). Erol Uğraş Öçal  Reform Belgeleri (1923 – 2020)  279 c. Max Von Der Porten’in Çalışmaları, 1930-1940 yılları arasında hazırlanmıştır. Alman asıllı olan Porten, Türkiye’de bulunduğu süre içerisinde özellikle o dönemde uygulamada olan devletçilik politikaları ve bu politikaların ürünü olan kamu iktisadi teşebbüsleri üzerine değerlendirmelerde bulunmuştur. Pek çok KİT hakkında ve sektörler üzerine bilinen 62 raporu bulunmaktadır. Bu raporlar içerisinde kamu örgütlenmesiyle ve reformuyla ilgili olduğu düşünülenler aşağıda tarih sırasıyla belirtilmiştir.31 ‐ Zirai Borçların Tayinine Müteallik Kanun Layihası Hakkında Mülehazat 1935 ‐ Türkiye Kooperatiflerinin Müstakbel Vazifeleri 1935 ‐ Toprak Kanunu Hakkında Rapor 1935 ‐ Vilayet İdare Talimatnameleri hakkında Rapor 1935 ‐ Memur Kooperatifinin Vaziyeti e Reorganizasyonu Hakkında Rapor 1935 ‐ 2262 No’lu Sümerbank Kanununda Yapılması Gereken Tadilat hakkında Rapor 1937 ‐ Devlet ve Hususi İşletmelerin Kontrolü ve Islahı Hakkında Rapor 1939 ‐ Devlet Sermayesiyle Kurulan Bankalara Bağlı Müessesler Hakkında 1937 ‐ Devletin İktisadi Mahiyetteki Teşebbüslerine Dair Kanun Layihası Hakkında Mütalaalar1937 ‐ İktisadi Devlet Teşekküllerinin Teşkilatı ile İdare ve Murakabaları Hakkında Kanun Layihası Tadil Teklifleri1938 ‐ Türkiye Milli İktisadiyatının Rasyonel Teessüs ve İnkişafı Hakkında Teklifler 1938 ‐ Umumi Murakabe Heyetinin ve Bürosunun Terekküp ve Faaliyeti Hakkında Teklifler 1938 ‐ Türkiye Ekonomisinin Son yıllarda İnkişafına Dair Rapor 1939 ‐ Murakabe Heyeti Nizamnamesi Projesi (?) ‐ Murakabe Heyeti Talimatnamesi (?) ‐ Semayesi Eshama Munkasım Limited Komantid ve Sermayesi Devlette Bulunan Sosyetelerin Kontrolü (?) ç. Türkiye Nasıl Yükselir-Thornburg Raporu, 1949 yılında Max Weston Thornburg, Graham Spry ve George Soul tarafından hazırlanmıştır. Rapor, İngilizce orijinal halinde “Turkey: An Economic Appraisal” başlığını taşımaktadır. 20. Asır Vakfı tarafından hazırlanan rapor, II. Dünya Savaşı 31 Yayman, a.g.e., s. 199. 280  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi sonrasında, ABD’nin yürüttüğü geri kalmış ülkelerin kalkınması projesinin bir uzantısıdır. Raporun önerileri, devletçilik politikalarından vazgeçilerek liberal ekonomi politikalarının benimsenmesi yönündedir.32 d. Devlet Daire ve Müesseselerinde Rasyonel Çalışma Esasları Hakkında Rapor-F. Neumark Raporu, 1949 yılında Başbakanlığın emriyle Neumark tarafından hazırlanmıştır. Rapor, devlet idaresinde rasyonel çalışma bakımından mevcut eksiklikler ve bunların giderilmesini sağlayacak tedbirleri incelemek amacını taşımaktadır. Raporda Reorganizasyon ve Rasyonalizasyon Komisyonları, rasyonel çalışmayı sağlayacak tekliflere, TBMM’nin çalışma tarzına, denetim konusuna, ödeme yöntemlerinin iyileştirilmesine, kanunların kodifikasyonuna ve gereksiz harcamalar konusuna ilişkin düşüncelere yer verilmiştir. Fazla memur çalıştırılması, memur sayısının kalitesine ilişkin değerlendirmeler yapılmıştır.33 e. Türkiye İktisadi Kalkınması Hakkında Rapor-Barker Misyonu Raporu, 1951 yılında hükümete sunulmuştur. Rapor Milletlerarası İmar ve Kalkınma Bankasının Türkiye Hükümetleri ile birlikte finanse ettiği bir heyet tarafından hazırlanmıştır. Çalışmada, Türkiye’nin sosyal ve ekonomik kalkınmasına ait görüşlere yer verilmiştir. Raporda, devlet personel rejiminin sosyal ve ekonomik kalkınmadaki önemli rolü üzerinde durulmuştur. Özellikle, teknik personelin yetiştirilmesi konusunda öneriler içermektedir.34 f. Maliye Bakanlığı Kuruluş ve Çalışmaları Hakkında Rapor-James W. Martin ve Frank C. E. Cush Raporu, 1951 yılında, devlet personel politikasının ve idaresinin Maliye Bakanlığına bırakıldığı bir zamanda hazırlanmıştır. Maliye Bakanlığı hakkındaki görüşlerle birlikte doğrudan bütün kamu kurumlarını ilgilendirdiğinden raporun personel politikası ve problemlerini ilgilendiren kısımları ayrıca önem taşır.35 g. Roy Blough Raporu, 1951 yılında ABD Başkanı iktisat müşaviri Roy Blough tarafından hazırlanmıştır. Martin-Cush Raporuna da temel teşkil eden36 bu raporun içeriğine ilişkin bilgiye internet kaynakları üzerinden ulaşılamamıştır. h. İdare Teşkilatı ve Personeli Hakkında Rapor-Gruber Raporu, 1952 yılında Leim Gruber tarafından hazırlanan raporda, Türkiye’nin idari teşkilatı 32 33 34 35 36 a.g.e., s. 118-124. a.g.e., s. 132. a.g.e., s. 150. a.g.e., s. 163. a.g.e., s. 164. Erol Uğraş Öçal  Reform Belgeleri (1923 – 2020)  281 üzerine gözlemlere yer verilmiş, bakanlık örgütlenmesi ve personel sorunları incelenmiştir.37 ı. Devlet Memurlarının Ücret Rejimlerinin Islahı Hakkında RaporGiyaz Raporu, 1952 yılında hazırlanmıştır. Raporun içeriğine ilişkin bilgilere internet erişimli kaynaklarda ulaşılamamıştır. i. Türkiye’de İktisadi Devlet Teşekküllerinin Bünyesi MurakabesiHanson Raporu, 1954 yılında A. Hanson tarafından hazırlanmıştır. Raporun yazarı, İngiltere’de Leeds Üniversitesinde iktisat ve sosyal bilimler alanında çalışmıştır. 1953-1954 yıllarında BM uzmanı olarak TODAİE’de araştırma müdürlüğü faaliyetlerini yürütmüştür. 1954’te hükümetin isteği üzerine bir rapor hazırlamıştır. Raporda esas olarak kamu iktisadi teşebbüsleri ele alınmaktadır. Türkiye’de KİT’ler üzerine yapılan ilk derinlikli çalışmadır.38 j. Yetişen Türk İdarecileri-Matthews Raporu, 1954 yılında A.T.J. Matthews tarafından hazırlanmıştır. Araştırma, bugünki ve gelecekteki yüksek yönetici adaylarının konumlar, düşünceleri ve eğilimleri hakkında bilgi sahibi olmak amacıyla gerçekleştirilmiştir.39 k. Türkiye’de Devlet Personeli Hakkında Bir Araştırma-Maurice Chailloux – Dantel Raporu, 1959 yılında TODAİE’de BM baş müşaviri olarak bir süre çalışan Fransız idare ve personel uzmanı M. Chailloux-Dantel başkanlığında bir heyet oluşturulmuştur. Heyet, devlet memuriyeti ve reformu ile devlet personel kanunu konularında bir araştırma yapmışlardır.40 l. FAO Türkiye Raporu-Baade Raporu, 1959 yılında Fritz Baade tarafından hazırlanan rapor esas olarak Türkiye’nin tarım yapısını incelemektedir. Raporda, tarım ile sanayinin birlikte yürütülmesi, ihracat artışına önem verilmesi ve turizm gelirleri üzerinde durulması önerilerine bakıldığında bütüncül bir kalkınma anlayışına sahip olduğu anlaşılmaktadır.41 m. Leimgruber Raporu, İsveç’in eski başbakanı Leimgruber tarafından hazırlanmıştır. İçerik hakkında bilgiye ulaşılamamıştır. n. Türkiye’de Memuriyet Rejimi Alanında Reform, Mook Raporu, 1962 yılında hazırlanan rapor, yeni bir personel rejimi kurmak amacına yönelik 37 a.g.e., s. 170. 38 a.g.e., s. 174. 39 A. T. J. Matthews, Yetişen Türk İdarecileri, (Çev: Nermin Abadan), TTK Basımevi, Ankara, 1955. 40 a.g.e., s. 184. 41 a.g.e., s. 176. 282  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi olarak hazırlanmıştır. OECD ve AID ile yapılan ikili anlaşmalar sonucunda iki uzman Ankara’ya gelmiş ve Devlet Personel Dairesinde müşavir olarak görev yapmışlardır. OECD tarafından gönderilen Van Mook 1962’de Türkiye’ye gelerek Türkiye’de Memuriyet Rejimi Alanında Reform başlıklı raporu hazırlamıştır. Raporda, personel rejimi hakkında genel durum, personel reformunun ana ilke ve amaçları, yönetici sınıf için memur alma ve yetiştirme konuları ile DPD başkanına yönelik uyarılara yer verilmiştir.42 o. Fisher Raporu, 1962 yılında hazırlanmıştır. Yukarıda değinilen ikili anlaşmalar kapsamında AID tarafından Türkiye’ye gönderilen isim ise ABD California Devlet Personel Dairesi Genel Müdürü olan John F. Fisher’dir. Fisher üç rapor hazırlamıştır. Bu raporlar, Türkiye’de Devlet Hizmetlerine Memur Seçme Hakkında Program Teklifi, Devlet Personel Dairesinde İmtihanları yapacak olan Teşkilata Dair Mütalaalar ve Türk Personel Sistemi başlıklarını taşımaktadır.43 ö. Bir Yabancı Gözüyle Yirminci Yüzyıl Ortasında Türk Kamu Yönetimi-Podol Raporu, 1961-1965 yılları arasında Ankara’daki Birleşik Amerika Milletlerarası Kalkınma Örgütü’nde yönetim danışmanı olarak çalışan Richard Podol tarafından hazırlanmıştır. 4 yıllın bu çalışma sürecinin önemli bir kısmını DPD’de geçirmiştir. Rapor, bilimsel bir çalışmadan ziyade yazarın gözlemlerine dayanan bir içeriğe sahiptir. Toplamda 10 sayfalık bir metin olan rapor, yöneticiler üzerinden yönetim aygıtını incelemektedir.44 3. Uluslararası Kuruluşlar Tarafından Hazırlanan Belgeler Uluslararası örgütlere üye olan veya olmak isteyen ülkelerin bu statülerinden kaynaklanan belirli sorumlulukları bulunmaktadır. Türkiye’nin de hem üye olduğu örgütlere hem de üyelik başvurusunda bulunduğu AB’ye karşı belirli sorumlulukları vardır. Bu örgütler tarafından hazırlanan belgeler Türkiye’nin reform uygulamalarında etkin rol oynamıştır. Bu bölümde Türkiye’de reform süreçlerine etkisi olan 4 uluslararası yapılanmaya (Dünya Bankası, IMF, OECD ve AB) yer verilmiştir. 3.1. Dünya Bankası Dünya Bankası’nın (DB) Türkiye’de çeşitli alanlarda reform talep eden ve öneren çalışmalarını iki ana gruba ayırmak mümkündür. Bunlardan ilki DB 42 a.g.e., s. 243. 43 a.g.e., s. 246. 44 a.g.e., s. 251. Erol Uğraş Öçal  Reform Belgeleri (1923 – 2020)  283 tarafından Türkiye’de yürütülen projelerdir. İkincisi ise DB tarafından Türkiye’ye ilişkin hazırlanan rapor, kitap, politika notu ve benzeri isimlerle yayımlanan belgelerdir. Dünya Bankası’nın resmi sitesinde Türkiye’ye ilişkin projeler taratıldığında ilki 1950 tarihinde “Port Project” adını taşıyan proje olan toplamda 260 projeyle karşılaşılmaktadır. Bu 260 proje sektörlere göre 94 alt başlıkta toplanmıştır. Ancak bir proje konusuna göre birden fazla alt başlık altında da sınıflandırılabilmektedir. Sektörler içerisinde içinde “government”, “public” ve “public administration” ifadeleri geçen başlıklar seçildiğinde 74 proje karşımıza çıkmaktadır. Bu başlıklar ve altında kaç projenin yer aldığı aşağıdaki tabloda gösterilmiştir. Bu başlıklar içerisinden en kapsamlısı olan ve doğrudan merkezi yönetimle ilgili olan 48 projenin isimleri ve uygulama yılları kitabın sonunda yer alan EK 6.1. numaralı tabloda gösterilmiştir.45 Aşağıdaki tabloda ise bu projelerin hangi alanlarda yapıldığı gösterilmektedir. Tablo 2. Dünya Bankası Tarafından Türkiye’de Yapılan Projelerin Sektörlere Göre Dağılımı46 Projenin Yer Aldığı Sektör Başlığı Proje Sayısı Central Government (central agencies) 48 Other Public Administration 8 Public Administration – Health 5 Public Administration - Energy and Extractives 4 Public Administration - Social Protection 4 Public Administration – Education 2 Public Administration - Water, Sanitation and Waste Management 2 (Historic)Public sector management adjustment 1 Public Administration - Agriculture, Fishing & Forestry 1 Public Administration - Financial Sector 1 Public Administration - Industry, Trade and Services 1 Public Administration – Transportation 1 45 projects.worldbank.org (27.09.2020). 46 a.g.k. 284  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Dünya Bankası, ülkeler, bölgeler ve sektörler hakkında çeşitli çalışmalar ve bu çalışmalar sonucunda da yayınlar yapmaktadır. Bu yayınlar, nitelikleri itibariyle yıllık raporlar, kitaplar, dergiler, seri yayınlar, teknik yazılar, ülke strateji belgeleri, ekonomik ve sektörel çalışmalar, çalışma belgeleri ve bilgi notu gibi türlere ayrılmaktadır. Tüm bu kaynaklara Dünya Bankası sitesindeki “Open Knowledge Repository” sekmesinden ulaşmak mümkünüdür. Bu açık kaynak havuzunda, yazar olarak Dünya Bankası, ülke olarak Türkiye ve başlığında “Turkey” geçen belgeler taratıldığında 2000-2020 yılları arasında 91 kaynakla karşılaşılmaktadır. Bu kaynakları 196 konu başlığı altında ayrıca ele almak da mümkündür. Bu konu başlıkları esas alınarak içerisinde “government”, “governance”, “state” ve “public” geçen konu başlıkları belirlenerek bir tarama yapılmıştır. Bu tarama sonucunda “government” ve “state” kelimelerinin konu başlıklarında yer almadığı görülmüştür. Tarama sonucunda, içinde “governance” ve “public” kelimeleri geçen konu başlıklarında yer alan belgeler listelendiğinde ise toplamda 65 belgeye ulaşılmıştır.47 Bu belgelerin isimleri ve yayımlanma yılları kitabın sonunda yer alan EK 6.2. numaralı tabloda gösterilmiştir. 3.2. IMF Niyet Mektupları ve Değerlendirmeleri IMF, Türkiye’nin özellikle ekonomik konularla ilişkisi olan alanlardaki reform pratiğinde önemli bir yer tutmaktadır. IMF’nin Türkiye’deki reform sürecine iki şekilde etki ettiği söylenebilir. Bunlardan ilki IMF 4. Madde Görüşmeleri ve Değerlendirmeleridir, ikincisi ise Türkiye’nin kredi kullanmak için sunmuş olduğu niyet mektupları ve yaptığı Stand-by anlaşmalarıdır. IMF, üye ülkelerin ekonomik yönetimlerine yol gösterici olmak ve uluslararası finans sistemi üzerindeki gözetim görevinin gereği olarak her üye ülke için genellikle yılda bir kez ayrıntılı gözden geçirme çalışmaları yapmaktadır. IMF uzmanlarından oluşan bir heyet üye ülkeleri ziyaret ederek ekonomik verileri toplar, hükümet ve merkez bankası yetkilileriyle görüşmeler yapar. Bunun sonucunda da bir değerlendirme raporu hazırlar. Bu görüşmeler, IMF Kuruluş Anlaşmasının 4. maddesi uyarınca yapıldığından 4. Madde Görüşmeleri ismiyle anılmaktadır. Türkiye de her yıl bu süreçten geçmekte ve bu değerlendirmeler kamuoyuyla paylaşılmaktadır.48 Aşağıda IMF heyeti tarafından son on yılda Türkiye için hazırlanan gözden geçirme değerlendirmeleri listelenmiştir.49 47 https://openknowledge.worldbank.org (30.09.2020). 48 https://www.hmb.gov.tr/g20-ve-imf-sikca-sorulan-sorular (26.09.2020). 49 IMF ve Türkiye ilişkilerine ilişkin daha fazla kaynak için https://www.imf.org/en/Countries/ TUR adresine ulaşılabilir. Erol Uğraş Öçal  Reform Belgeleri (1923 – 2020)  285 Tablo 3. 4. Madde Görüşmeleri ve IMF Değerlendirmeleri50 No Yıl Adı 1 2010 2010 Madde 4 Görüşmeleri ve Program Sonrası İzleme IMF Heyetinin Değerlendirmesi 2 2011 2011 Madde 4 Görüşmeleri IMF Heyetinin Değerlendir-mesi 3 2012 2012 Madde 4 Görüşmeleri IMF Heyeti Değerlendirmesi 4 2014 2014 Madde 4 Görüşmeleri IMF Heyeti Değerlendirmesi 5 2016 2016 Madde 4 Görüşmeleri IMF Heyeti Değerlendirmesi 6 2017 2017 Madde 4 Görüşmeleri IMF Heyeti Değerlendirmesi 7 2018 2018 Madde 4 Görüşmeleri IMF Heyeti Değerlendirmesi 50 https://www.hmb.gov.tr (19.09.2020). İçeriği Raporda, Genel değerlendirmeye, son gelişmeler ve görünüme ilişkin bölümlerden sonra poltika değerledirmesi ve tavsiyeler başlığında bir bölüm yer almaktadır. Bu bölümde para, maliye, finans politikalarıyla yapısal politikalar hakkında önerilerde bulunulmaktadır. Raporda arka plan, başa çıkılması gereken hususlar ve geleceğe ilişkin görnüm başlıklarının ardından politika önerileri başlığı gelmektedir. Bu başlık altında maliye, para politikalarına ilişkin ve finansal sektör konularına ilişkin önerilerde bulunulmuştur. Son olarak yapısal politikalar hakkında tavsiyeler verilmiştir. Raporda, genel görünüme ilişkin değerlendirmeler yapıldıktan sonra ihtiyatlı politikaların uygulanmasına yönelik tavsiyelere yer verilmiştir. Raporda genel görünümün değerlendirilmesinin ardından ekonominin dengelenmesine yönelik politika gündemi başlığı altında tavsiyeler belirtilmiştir. Yapısal reformların yapılmasına ilişkin başlıkta 10. Kalkınma Planı’nda yer alan iddialı reform gündeminin hızlandırılması tavsiye edilmiştir. Raporda genel görünümüne ilişkin değerlendirmelerin yapıldığı bölümden sonra politika gündemi başlığı altında tavsiyelerin yer aldığı bölüm gelmektedir. Politika önerileri, para ve maliye politikaları, finansal sektör politikaları ve yapısal reformlar başlıkları altında ele alınmıştır. Raporda genel görünüme ilişkin değerlendirmeler yapıldıktan sonra Politika Gündemi başlığı altında tavsiyelerde bulunulmuştur. Tavsiyeler, para politikası, maliye politikası, finansal sektör politikaları ve yapısal politikalar olmak üzere dört başlık altında ele alınmıştır. Raporda son gelişmeler, görünüm ve riskler başlığı altında değerlendirmeler yapıldıktan sonra Politika Gündemi başlığı altında önerilere yer verilmiştir. 286  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Stand-by anlaşmaları IMF’nin en sık kullanılan finansman yöntemlerinden biridir. Bu anlaşmalar 36 ayı aşmayacak şekilde genellikle 12-24 aylık bir süreyi kapsar. Stand-by anlaşmaları IMF kaynaklarının kullanımını belirli şartlara bağlar. Kredi kullanan ülke, IMF İcra Direktörleri Kurulu’na bir niyet mektubu sunarak ödemeler dengesi problemlerini düzeltmeyi amaçlayan politikaları uygulayacağını taahhüt eder. Türkiye ilk Stand-by anlaşmasını yaptığı 1961 yılından 2005 tarihine kadar toplam 19 Stand-by anlaşması imzalamıştır. Niyet Mektupları bir anlaşma metni olmadığından ülkeleri hukuki yükümlülük altına sokmamaktadır. Ancak Stand-by düzenlemeleri ve niyet mektupları nihayetinde pek çok alandaki reform politikalarını etkilemektedir.51 Aşağıdaki tabloda Maliye Bakanlığı sitesinde erişime açık olan Stand-by düzenlemesi ve niyet mektupları yer almaktadır. Tablo 4. IMF Stand-By Düzenlemeleri ve Niyet Mektupları52 No Yıl Adı İçerik Niyet Mektubu altı ana bölümden oluşmaktadır. Bu bölümler, “enflasyonla mücadele programımızın hedef ve enflasyonla mücadele genel stratejisi”, “maliye politikası”, “2000 yılında özelleştirme gelirleri ve borç yönetimi”, “para ve döviz kuru politikaları”, “gelirler politikası” ve “yapısal reform” başlıklarını taşımaktadır. Yapısal reform başlığı altında ise Kamu Mali Kesimindeki Yapısal Reformlar, Tarım Politikaları, Sosyal Güvenlik Reformu, Kamu Mali Yönetimi ve Şeffaflık, Vergi Politikası ve İdaresi, Özelleştirme ve Sermaye Piyasası, Bankacılık Sisteminin Güçlendirilmesi ve Bankacılık Düzenlemeleri, Diğer Alanlar alt başlıklarında ele alınmıştır.53 Genel durum değerlendirilmiş, sosyal sigorta ve bankacılık konularında yapılacak düzenlemelere değinilmiştir. 1 1999 IMF ile Yapılan Stand-By Düzenlemesine İlişkin 09.02.1999 Tarihli Niyet Mektubu 2 2000 1. Gözden Geçirmeye İlişkin 10.03.2000 Tarihli Niyet Mektubu 51 https:/www.hmb.gov.tr/g20-ve-imf-sikca-sorulan-sorular (19.09.2020). 52 https://www.hmb.gov.tr (19.09.2020). 53 https://ms.hmb.gov.tr/uploads/2018/11/IMF-ile-yap%C4%B1lan-Stand-By-D%C3%BCzenle mesine-%C4%B0li%C5%9Fkin-09.12.1999-Tarihli-Niyet-Mektubu.pdf (14.09.2020). Erol Uğraş Öçal  Reform Belgeleri (1923 – 2020)  287 2000 2. Gözden Geçirmeye İlişkin 22.06.2000 Tarihli Niyet Mektubu Genel durum değerlendirilmesi yapılmıştır. Para ve maliye politikalarına değinilmiştir. Yapısal reformlar başlığı altında, özelleştirme, tarım politikaları ve bankacılık sektörüne ilişkin düzenlemeler ele alınmıştır. Kamu maliyesi yönetimi ve şeffaflık başlığı altında tarım politikalarına vergi idaresine ve bankacılığa yer verilmiştir. 4 2000 3. ve 4. Gözden Geçirmeye İlişkin 18.12.2000 Tarihli Niyet Mektubu Genel makroekonomik görünüm değerlendirilmiştir. Uygulanacak para ve maliye politikalarına değinilmiştir. Yapısal reformlar başlığı altında özelleştirmelere geniş yer ayrılmıştır. 5 2001 5. Gözden Geçirmeye İlişkin 30.01.2001 Tarihli Niyet Mektubu Genel görünüm anlatılmış, TEKEL özelleştirmesi ve bankacılık sektöründeki düzenlemelerden bahsedilmiştir. 2001 6. ve 7. Gözden Geçirmeye İlişkin 03.05.2001 Tarihli Niyet Mektubu Genel görünüm anlatılmış, 2001 krizine ilişkin veriler sunulmuştur. Bankacılık sektörü reformu, mali şeffaflık ve yönetim, özelleştirmelere yönelik planlardan bahsedilmiştir. Para ve maliye politikaları, diğer mektupların aksine, daha sonraki başlıklarda ele alınmıştır. Sosyal diyalog, gelirler politikası ve toplumun en muhtaç kesiminin korunması başlığına yer verilmesi de krizin derinliğini gösterir niteliktedir. En kapsamlı mektuptur. 2004 8. Gözden Geçirmeye İlişkin 15.07.2004 Tarihli Niyet Mektubu Genel makroekonomik görünüm değerlendirilmiştir. Para ve mali politikaları ile bankacılık sektörüne ilişkin planlar anlatılmıştır. Özel sektörün geliştirilmesi başlığı altında özelleştirmelere yer verilmiştir. 2008 7. Gözden Geçirmeye İlişkin 28.04.2008 Tarihli Niyet Mektubu Genel ekonomik görünüm değerlendirilmiştir. Para ve maliye politikaları, yapısal kamu maliyesi reformları ve mali sektör reformu hakkında bilgi verilmiştir. 3 6 7 8 3.3. OECD OECD, Türkiye’nin üye olduğu ve reform uygulamalında etkisi olan uluslararası kuruluşlardan biridir. Örgüt tarafından hazırlanmış ve Türkiye’ye ilişkin reform 288  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi talepleri ve önerileri de içeren bir dizi belge bulunmaktadır. OECD’nin resmi sitesinde yer alan kaynak havuzunda Türkiye’ye ilişkin hazırlanan bu belgelere ulaşmak mümkündür. Söz konusu kaynak havuzunda çeşitli temalara ve ülkelere göre tarama yapma imkanı sunulmaktadır. Tema seçeneğinden “governance” ve ülke seçeneğinden Türkiye seçildiğinde karşımıza 73 belge çıkmaktadır. Bu belgeler içerisinde aynı belgenin farklı dillerdeki çevirileri de bulunmaktadır. Bu nedenle sadece İngilizce belgeler aratıldığında 52 belgeye ulaşılmaktadır. Bu belgeleri de hazırlayanlara göre yeniden sınırlandırmak mümkündür. Belirli raportörler tarafından hazırlananlar dışarıda bırakılıp sadece OECD tarafından hazırlananlar ele alındığında ise 45 belgeye ulaşılmaktadır. Bu 45 belge içerisinde aynı kaynak içinde yer alan farklı bölümler de bulunmaktadır. Belgelerin yer aldığı kaynaklar esas alındığında ise bu sayının 26 olduğu görülmektedir.54 OECD kaynak havuzunda 2002-2020 arasında yayımlanan belgeler erişime açık olduğundan daha eski tarihli belgelere ulaşılamamıştır. Kitabın sonunda yer alan EK 6.3. numaralı tabloda OECD tarafından Türkiye’ye ilişkin olarak “governance” başlığı altında değerlendirilen ve 2002-2020 tarihleri arasında hazırlanan 26 belge listelenmiştir. OECD, SIGMA (Support for Improvement in Governance and Management-Yönetişim ve Yönetimi Geliştirmek için Destek) Programı kapsamında Türkiye’de kamu yönetimine ilişkin pek çok çalışma yapmaktadır. SIGMA Programı, OECD’nin Kamu Yönetimi Direktörlüğüne bağlı olarak 1993 yılında kurulmuştur. AB ile OECD’nin ortak bir girişim olan bu program AB tarafından finanse edilmektedir. Programın kuruluş amacı 13 eski doğu blok ülkesinin kamu yönetimi alanındaki reformlarını desteklemektir.55 Bir başka değişle, program, sosyalist sistemden kopan Doğu Avrupa devletlerinin küresel kapitalist sisteme entegrasyonunu kolaylaştıracak yönetsel bilginin bu ülkelere transfer edilmesi amacını taşımaktadır. SIGMA Programı bu amaçları doğrultusunda yararlanıcı ülkelerde beş teknik alanda çalışmalar yürütmektedir. Bu alanlar; strateji ve refrom programlarının oluşturulması ve uygulaması, kamu hizmeti ve kamu yönetiminin örgütlenmesi ve işleyişi, kamu maliyesi ve denetimi, kamu alımları ve son olarak politika oluşturma ve eşgüdümdür.56 Türkiye SIGMA programına 2004 yılında Avrupa Komisyonu ve OECD arasında imzalanan bir protokol ile dahil olmuştur. Bu tarih itibariyle, Program temsilcileri Türkiye’ye gelerek değerlendirme ziyaretleri yapmaktadır. SIGMA, 2015 itibariyle, AB’ye aday ve potansiyel aday ülkelerde kamu yönetimi 54 www.oecd-ilibrary.org (13.10.2020). 55 https://www.ab.gov.tr/oecd-sigma-programi_5942.html (16.10.2021). 56 a.y. Erol Uğraş Öçal  Reform Belgeleri (1923 – 2020)  289 ilkelerine ilişkin incelemeler yapmakta ve izleme raporları hazırlamaktadır. 2015 ve 2017 yıllarında bu ilklerin tamamını kapsayan raporları hazırlamıştır. 2016 ve 2019 yıllarında ise seçilen alanlara göre incelemeler yapılarak raporlaştırılmıştır.57 Türkiye için de hazırlanan bu dört izleme raporunun beşincisinin ise 2021 Aralık ayında yayımlanması planlanmaktadır. İzleme raporlarının yanı sıra SIGMA tarafından hazırlanan politika notları ve raporlar bulunmaktadır. SIGMA’nın resmi internet sitesinde, 2021 Ekim ayı itibariyle, Türkçe olarak yayımlanmış 64 politika notu ve raporun olduğu görülmektedir. Bu belgeler doğrudan Türkiye ile ilgili olmamakla birlikte SIGMA belgeleri içinde seçilerek Türkçeye çevrilmiş belgeler olması açısından önemlidir. Öyle ki bu tercih SIGMA tarafından hangi belgelerin Türkiye’de kamuoyunda daha fazla bilinir olmasını istendiğini göstermektedir. Türkçeye çevrilen belgelere konusu açısından bakıldığında ise kamu alımlarına ilişkin belgelerin yoğunlukta olduğu görülmektedir. 64 belgenin 24’ü bir başka değişle % 37,5’i kamu alımlarına ilişkin belgelerdir. Bu belgelerin tam listesi EK 6.4.’te sunulmuştur.58 3.4. Avrupa Birliği Türkiye’deki reform süreçlerine etki eden uluslararası yapılanmalar için en önemli yeri AB’nin tuttuğunu söylemek yanlış olmayacaktır. Türkiye’nin AB adaylık süreci, özelikle 2000 sonrasında hayata geçen pek çok reformda etkili olmuştur. 1999 yılında Helsinki’de yapılan AB Devlet ve Hükümet Başkanları Zirvesi’nde Türkiye’nin AB adaylığı resmi olarak onaylanmıştır. Bunun ardından bir Katılım Ortaklığı Belgesi düzenlenmiştir. Türkiye için hazırlanan ilk Katılım Ortaklığı Belgesi 2001 yılında AB Konseyi tarafından onaylanmıştır. Katılım Ortaklığı Belgesi’nde yer alan düzenlemelerin hayata geçirilmesi amacıyla program ve takvimi belirleyen Ulusal Program 2001 yılında Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti tarafından onaylanmıştır.59 Katılım Ortaklığı Belgesi, AB tarafından 2003, 2005, 2006 ve 2008 yıllarında gözden geçirilmiştir. Bunu takiben Ulusal Program da 2003, 2005 ve 2008 yıllarında güncellenmiştir. AB üyeliği için gerekli olan reform çalışmaları 2000’li yılların başında hızlı bir şekilde yerine getirilmeye başlanmıştır. 2002- 57 http://www.sigmaweb.org/publications/monitoring-reports.htm (16.10.2021). 58 http://www.sigmaweb.org/publications/public-governance-publications-turkish.htm (16.10.2021). 59 https://www.ab.gov.tr/turkiye-ab-iliskilerinin-tarihcesi_111.html (29.10.2020) 290  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi 2004 yılları arasında 8 Uyum Paketi ile birlikte 2001 ve 2004 yıllarında 2 Anayasa Paketi TBMM tarafından onaylanmıştır.60 Bununla birlikte Türkiye’nin üyelik sürecinde yapmış olduğu düzenlemeleri takip etmek amacıyla Avrupa Komisyonu tarafından yıllık olarak ilerleme raporları hazırlanmaktadır. İlki 1998 yılında “Türkiye Düzenli İlerleme Raporu” adıyla yayımlanan raporların ismi 2005 yılı itibariyle “Türkiye İlerleme Raporu”, 2015 yılı sonrasında da “Türkiye Raporu” olmuştur. Raporlarda Türkiye’nin hayata geçirdiği düzenlemelere ilişkin genel değerlendirmelerin yanında yapılması gerekenlere yönelik önerilere yer verilmektedir. 4. Sivil Toplum Kuruluşları Tarafından Hazırlanan Belgeler Toplumun farklı kesimlerinden ortak çıkarları doğrultusunda bir araya gelerek baskı grupları oluşturan sivil toplum kuruluşları belirli dönemlerde ve konularda kamu yönetiminde yeniden düzenleme taleplerini yükseltmektedirler. Kamu yönetiminde reform talep eden STK’ları, sermaye gruplarını temsil eden STK’lar, kamu çalışanlarını temsil eden sendika konfederasyonlar ve içinde bürokratlar tarafından kurulan çeşitli dernek ve vakıfların da yer aldığı diğer STK’lar olarak üçe ayırmak mümkündür. 4.1. Sermaye Gruplarını Temsil Eden STK’lar Kamu yönetiminde ve belirli sektörlerde reform taleplerini sıklıkla dile getiren aktörler arasında sermaye grubu STK’ları da yer almaktadır. Sermaye grubu STK’ları denildiğinde geniş bir evren karşımıza çıkmaktadır. Bu nedenle bir ölçüt belirleyerek bu evrenin sınırlanması gerekmektedir. Çalışmanın kapsamına alınacak sermaye gruplarını temsil eden STK’lar temsil ölçütüne göre belirlenmiştir. Bu ölçüte göre bakıldığında en yüksel temsil oranının TÜSİAD’ta olduğu görülmektedir. Bu nedenle bölümün ilk alt başlığında TÜSİAD tarafından hazırlanan belgelere yer verilmiştir. İkinci alt başlıkta ise MÜSİAD tarafından hazırlanan belgeler sunulmuştur. Bu kuruluşun temsil düzeyi TÜSİAD’a göre daha az olmakla birlikte, aynı düzlemde yer alan ikinci örgüt olması bakımından önemli görülerek bu bölüme dahil edilmiştir. Bunlara ek olarak, kamu yönetimi reformuna ilişkin TOBB tarafından hazırlanan belgelere de bu bölüm altında yer verilmiştir. 60 a.y. Erol Uğraş Öçal  Reform Belgeleri (1923 – 2020)  291 4.1.1. Türk Sanayicileri ve İş Adamları Derneği (TÜSİAD) 1971 yılında kurulan Türk Sanayicileri ve İş Adamları Derneği (TÜSİAD), 4500’e yakın şirketi temsil eden üyeleri iler Türkiye ekonomisinde üretim, katma değer, istihdam ve dış ticaret gibi konularda önemli bir temsil gücüne sahiptir. Resmi internet sitesindeki verilere göre TÜSİAD, kamu dışı milli gelirim % 50’sini oluşturmakta, dış ticaretin % 85’ini gerçekleştirmekte, kamu ve tarım hariç kayıtlı istihdamın % 50’sini sağlamakta ve kurumlar vergisinin % 80’ini ödemektedir. Bu temsil yeteneğinden aldığı güç ile amacını, “rekabetçi piyasa ekonomisi, sürdürülebilir kalkınma ve katılımcı demokrasi anlayışının benimsendiği bir toplumsal düzenin oluşmasına katkı sağlamak” olarak belirtmektedir.61 Dernek, bu amaca yönelik olarak çeşitli konularda araştırma çalışmaları yürüterek sorun tespit edilen alanların yeniden düzenlenmesine yönelik önerileri de içeren raporlar hazırlamaktadır. Raporlardan kamu yönetimi ile ilgili olanlarda işlenen konulara bakıldığında, 1982-1990 yılları arasında neo-liberalleşme eğilimlerinin hız kazanmasının bir yansıması olarak kamu ve özel sektör dengesinin yeniden ele alındığı, kamu iktisadi teşebbüslerinin geleceği ve özelleştirme konularının ön plana çıktığı görülmektedir. 1990 sonrasında ise, demokratikleşme, etik ve düzenleyici reformlara uygun olarak kamu örgütlerinin yeniden yapılanmasına yönelik raporların hazırlandığı görülmektedir. Bununla birlikte, TÜSİAD’ın kamu yönetimi ile ilişkili raporlarının yıllara göre dağılımına bakıldığında ekonomik kriz dönemlerinde yoğunlaştığı görülmektedir. Aşağıdaki grafikte 1982-2014 yılları arasında TÜSİAD’ın kamu yönetimi ile ilişkilendirilebilecek raporlarının yıllara göre dağılımı görülmektedir. Grafik 1. TÜSİAD Raporlarının Yıllara Göre Dağılımı Rapor Sayısı 5 4 3 2 1 0 1982 1983 1986 1988 1994 1995 1997 2001 2002 2003 2005 2006 2010 2011 2012 2014 61 https://tusiad.org/tr/tusiad/hakkinda (28.10.2020). 292  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Derneğin resmi internet sitesinde erişime açılan raporlardan kamu yönetimi ile ilgili bulunan 27 rapor belirlenmiştir. Bu raporların sayıca çok olması nedeniyle metin içerisinde açıklamalı olarak yer verilmemiştir. Ancak bu raporların isimleri ve içeriklerine ilişkin bilgiler EK 6.7. numaralı tabloda sunulmuştur. 4.1.2. MÜSİAD Tarafından Hazırlanan Belgeler 1990 yılında kurulan Müstakil Sanayici ve İş Adamları Derneği (MÜSİAD), TÜSİAD’ın çalışmalarına benzer şekilde çeşitli alanlarda araştırma çalışmaları yapmakta/yaptırmaktadır. Resmi internet sitesinde erişime açık olan raporlar içerisinde kamu yönetimi ile ilişkili olan raporlar tespit edilerek içeriklerine bakılmıştır. TÜSİAD ile karşılaştırıldığında MÜSİAD tarafından hazırlanan kamu yönetimi ile ilişkili rapor sayısı oldukça azdır. Tarama sonucunda MÜSİAD tarafından hazırlanan ve kamu yönetimi ile ilgili bulunan 4 rapora ulaşılmıştır.62 a. KİT’lenme! ve Özelleştirme, başlığını taşıyan ve 1993 yılında MÜSİAD danışmanları tarafından, Ahmet Karaaslan tarafından hazırlanan rapor MÜSİAD’ın KİT’lerin özelleştirmesine ilişkin talebini içermektedir. 2 ana bölümden oluşan raporda 1. bölüm “Yarım Kalmış ve Düşük Kapasitede Çalışan KİT’lerin İncelenmesi” başlığını, 2. bölüm ise “MÜSİAD’ın Özelleştirme Konusundaki Görüşleri” başlığını taşımaktadır. b. 2000’li Yıllara Doğru Türkiye’de Yerel Yönetimler isimli rapor MÜSİAD tarafından 1994 yılında yayımlanmıştır. Rapor, Bilal Eryılmaz ve Mustafa Lütfi Şen tarafından hazırlanmıştır. 4 ana başlıktan oluşan raporda başlıklar şu şekilde sıralanmıştır: “Niçin Yerel Yönetimler”, “Yerel Yönetimlerin Anayasal Çerçevesi”, “Yerel Yönetimlerin Niteliği” ve “Yerel Yönetimlerin Yeniden Yapılanması”. c. Anayasa Reformu ve Yönetimin Demokratikleşmesi, isimli rapor, MÜSİAD Araştırmalar ve Yayın Komisyonu tarafından 2000 yılında hazırlanmıştır. Öneri başlıklarından oluşan 12 bölüm bulunmaktadır. Rapordaki başlıklar; “Hükümet sistemi Tercihi Netleşmelidir”, “Parlamentonun İtibarı Korunmalıdır”, “Parti İçi Demokrasi Sağlanmalıdır”, “İdarenin Hukuka Bağlılığı Sağlanmalıdır”, “Özerk Kurumlar Demokratikleşmelidir”, “Diyanet İşleri Başkanlığı Özerk Olmalıdır”, “Kişi Hak ve Özgürlükleri Korunmalıdır”, “Yargı Bağımsız ve Tarafsız Olmalıdır”, “Düşünce Suçu Ayıbı Son Bulmalıdır”, “Ekonomik Özgürlükler Korunmalıdır”, “İç ve Dış Borçlanmaya Anayasal 62 https://www.musiad.org.tr/icerik/yayin-40/ptn-3 (22.10.2020). Erol Uğraş Öçal  Reform Belgeleri (1923 – 2020)  Sınırlama Getirilmelidir”, şeklindedir. “Medyanın Haksız Rekabeti 293 Önlenmelidir” d. Yeni Bir Anayasa Görüş ve Öneriler, MÜSİAD Araştırmalar ve Yayın Komisyonu koordinasyonunda Şükrü Karatepe tarafından 2008 yılında hazırlanmıştır. Rapor 5 ana başlıktan oluşmaktadır. Bu başlıklar; “Siyasi Rejimin Nitelikleri”, “Temel Hak ve Hürriyetler”, “Kuvvetler Ayrılığı”, “Ekonomik Hükümler” ve “Anayasanın Hazırlanma Süreci” şeklindedir. Hükümet sistemi ve yerinden yönetime ilişkin değerlendirmeler “Kuvvetler Ayrılığı” başlığı altında ele alınmıştır. 4.1.3. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Kamu yönetiminde reforma ilişkin çalışmalarda bulunan bir diğer kuruluş Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğidir (TOBB). TOBB, 1996 yılında Mahalli İdarelerin Yeniden Yapılandırılması ve Yerel Yönetim Reformu isimlerini taşıyan iki önemli rapor hazırlamıştır. 2000 yılında AB Tam Üyelik Sürecinde Türkiye’de Yönetimin Yeniden Yapılanması başlıklı çalışma TOBB tarafından hazırlanan bir diğer kapsamlı çalışmadır. Bu çalışma, Türkiye’nin aday ülke statüsü kazanmasının hemen ardından, AB Müktesebatına Uyum Kriterleri konusunda idarenin yeniden yapılanması hakkında öneriler getirmek amacıyla yürütülmüştür. Çalışma sonucunda kamuoyuna sunulan kitap dört ana bölümden oluşmaktadır. Bu bölümler, “Merkezi Yönetim”, “Merkezin Taşra Örgütleri ve Yerel Yönetimler”, “Kamu Personel Rejimi” ve “Yönetim-Yurttaş İlişkileri” başlıklarını taşımaktadır.63 4.2. Memur Sendikaları Konfederasyonları Tarafından Hazırlanan Belgeler Türkiye’de kamu çalışanlarının örgütlendiği sendikaların bağlı olduğu toplam dört konfederasyon bulunmaktadır. Bu konfederasyonlar, Memur-Sen, KESK, Kamu-Sen ve Birleşik Kamu-İş’tir. Konfederasyonların resmi internet sayfaları üzerinden konfederasyonlar tarafından hazırlanan kamu personeli reformuna ilişkin çalışmalar taranmıştır. Memur-Sen’in ve KESK’in internet sayfalarında yayınlar sekmesi üzerinden hazırlanan kaynaklara erişim imkanı bulunmaktadır. Türkiye Kamu-Sen’in ve Birleşik Kamu-İş’in internet sayfaları üzerinden böyle bir tarama yapılamamaktadır. KESK internet sayfasında yayınlar bölümünden esnek çalışmaya, güvencesizliğe ve kadın istihdamına yönelik kaynaklara ulaşılmaktadır. Bu 63 TOBB, Avrupa Birliği’ne Tam Üyelik Sürecinde Türkiye’de Yönetimin Yeniden Yapılanması, Ankara, 2000. 294  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi kaynaklar, broşür ve bildiriler, eğitim dizisi ve kitaplar olarak tasnif edilebilir. Broşür ve bilgiriler kamuda toplu iş sözleşmeleri, güvencesiz çalışma, bütçe ve kadın hakları gibi konularda somut talepleri dile getiren kısa metinler olarak yayımlanmaktadır.64 Eğitim dizisinde ise Kamuda Esnek Çalıştırma ve Toplam Kalite Yönetimi ile Sermaye Küreselleşirken Küçülen Kamu adını taşıyan iki rapora ulaşılmaktadır. a. Kamuda Esnek Çalıştırma ve Toplam Kalite Yönetimi, 2010 yılında KESK tarafından yayımlanmıştır. Raporda, özelleştirmeler ve esnek çalışma modelleri ile şekillenen kamu personel rejimi reformuna ilişkin itirazı dile getirmektedir. Raporda, “Kamu Hizmetlerinin Tasfiyesi Girişimi Sürüyor”, “Esneklik”, “Türkiye’de Kamuda Esnek Çalıştırma” ve “Toplam Kalite Yönetimi” olamk üzere dört ana bölüm bulunmaktadır. Raporun temel talebi ise kamu hizmeti üretenleri ve bu hizmetlerden yararlananları doğrudan etkileyen bu reform sürecinin daha nitelikli ve yaygın kamu hizmeti amacıyla yönetilmesidir.65 b. Sermaye Küreselleşirken Küçülen Kamu Raporu, KESK tarafından 2010 yılında hazırlanmıştır. Rapor, uluslararası kuruluşların Türkiye’de kamu sektörünün küçültülmesine yönelik tavsiyelerine ve bu yönde hayata geçirilen uygulamalara bir cevap niteliği taşımaktadır. Raporda, sermayenin küreselleşmesine, GATS’a ilişkin bilgilere, kamusal alanın tasfiyesine, kamu harcamalarına yönelik değerlendirmeye, kamu emekçilerinin tasfiyesine ve kammu emekçisi kadınlara ilişkin başlıklar bulunmaktadır.66 Memur-Sen’in ise kamu personeliyle ilgili ve Anayasaya ilişkin hazırladığı ve basılı bir metin haline getirdiği üç kaynak bulunmaktadır. Bunlar; Kamuda Sözleşmeliliğe Son Şurası ve iki ayrı metin halinde yayımlanan Yeni Anayasa Raporu’dur. c. Kamuda Sözleşmeliliğe Son Şurası, Memur-Sen tarafından 2019 yılında düzenlenmiştir. Şura’nın sonucunda ortaya çıkan raporun ilk bölümünde sözleşmeli personele ilişkin çeşitli konularda araştırma yürüten 6 komisyona ait raporlara yer verilmiştir. Bu komisyonlardan biri de Sözleşmeli Personele İlişkin Beklenti, Talep ve Teklifler Komisyonudur. Raporun ikinci bölümde üye sendikaların görüşlerine yer verilmiştir. Raporun üçüncü bölümünde kadroya geçiş öncesi giderilmesi gereken sorunlar ve çözüm önerileri bulunmaktadır.67 64 https://kesk.org.tr/category/yayinlar/brosur-ve-bildiriler/page/3/ (16.10.2021). 65 https://kesk.org.tr/2010/03/31/kamuda-esnek-calistirma-ve-toplam-kalite-yonetimi/ (16.10.2021). 66 https://kesk.org.tr/2010/03/31/sermaye-kuresellesirken-kucultulen-kamu/ (16.10.2021). 67 https://www.memursen.org.tr/raporlar (26.10.2020). Erol Uğraş Öçal  Reform Belgeleri (1923 – 2020)  295 d. Yeni Anayasa Raporu adıyla Memur-Sen tarafından 2009 ve 2011 yıllarında iki rapor hazırlanmıştır. 2009 yılında hazırlanan ve “Özgür Birey, Sivil Toplum, Demokratik Devlet” alt başlığına sahip rapor temelde iki bölümden oluşmaktadır. Raporun birinci bölümünde “Niçin Yeni Bir Anayasa?”, ikinci bölümünde ise “Nasıl Bir Anayasa?” sorularına cevaplar sunulmuştur. 2011’de yayınlanan rapor “Yeni Anayasa Raporu II” başlığını taşımaktadır. Bu Raporda, anayasa sürecinin yöntemi ve yönetimi, temel dinamikleri ve ruhu, hükümlerin diziliş sırası, insan hakları yaklaşımı önerisi, millet kavramına yüklenecek anlam, başlangıç bölümü sorunu, temel hak ve özgürlüklere ilişkin öneriler, devletin ve cumhuriyetin niteliklerine dair çerçeve öneriler, parlamenter rejimle uyumlu cumhurbaşkanlığı modeli, hükümet modeli, milletvekilliği dokunulmazlığı ve diğer bazı konulara ilişkin önerileri içeren başlıklara yer verilmiştir.68 4.3. Diğer STK’lar Tarafından Hazırlanan Belgeler Çoğunlukla bürokratlar ve akademisyenler tarafından kurulmuş veya Türkiye’de ekonomik ve sosyal alanda araştırma faaliyetleri yürüten çeşitli dernek ve vakıflar tarafından da kamuda reform talep eden ve öneriler sunan STK’lar da bulunmaktadır. Türk İdareciler Derneği, Kamu Yönetimi Araştırma Derneği, Kamu Yönetimi Uzmanları Derneği, Türk İdari Araştırmalar Vakfı (TİAV), Toplumsal Ekonomik Siyasal Araştırmalar Vakfı (TESAV), Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV) vb. kuruluşlar bunlardan bazılarıdır. Yapılan alanyazın taraması sırasında bu kuruluşlar tarafından doğrudan kamu yönetimi ile ilgili kapsamlı bir çalışmayla karşılaşılmamıştır. İnternet siteleri üzerinden yapılan tarama sonucunda ulaşılan belgeler şu şekildedir; a. Toplumsal Yapıyla İlişkileri Açısından Türkiye’de Mülki İdare Amirliği, isimli eser Türki İdareciler Derneği tarafından 1976 yılında hazırlanmıştır. Araştırmanın sonucunda ortaya çıkan metinler Kurthan Fişek’in editörlüğünde hazırlanan kitap ile kamuoyu ile paylaşılmıştır. Araştırma, mülki idarenin sorunlarını, yararlarını ve eksiklerini tespit ederek çözüm yollarının sunulması amacını taşımaktadır. Çalışma üç ana bölümden oluşmaktadır. “Cumhuriyet Dönemi Mülki İdare Amirliği Sisteminin Tarih Mirası ve Ana Gelişme Süreçleri”, “Günümüz Türkiye’sinde Mülki İdare Amirliği Sisteminin Nitel ve Nicel Görünüşü” ve “Türkiye’de Mülki İdare Amirliği sisteminin ve Taşra Yöneticilerinin Sorunları Üstüne Araştırma” başlıklarını taşımaktadır.69 68 https://www.memursen.org.tr/ (26.10.2020). 69 Kurthan Fişek (Ed), Toplumsal Yapıyla İlişkileri Açısından Türkiye’de Mülki İdare Amirliği, Türk İdareciler Derneği Yayını, Ankara, 1976. 296  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi b. Türkiye’de Belediyeciliğin Evrimi, isimli çalışma, Türk İdareciler Derneği tarafından 1976 yılında kamuoyu ile paylaşılan Türkiye’de Mülki İdare Amirliği projesinin devamında yerel yönetimler konusundaki sorunlara yönelik başlatılan projenin ilk kitabıdır. Üç kitap olarak planlanan Belediyecilik Araştırma Projesinin bu ilk kitabının giriş niteliğinde olması düşünülmüş ve kitapta belediyecilik tarihi ortaya konulmuştur. Kitap iki ana bölüme ayrılmış, ilk bölümde “İmparatorluk Döneminde Mahalli İdarelerin ve Belediyelerin Evrimi” ikinci bölümde ise “Cumhuriyet Döneminde Türkiye’de Belediyeciliğin Evrimi” işlenmiştir. Kitabın sonunda, Uygur Kocabaşoğlu tarafından hazırlanan “Özet Belediyecilik Bibliyografyası” bölümüne de yer verilmiştir.70 c. Belediye İşlevlerine Nicel Bir Yaklaşım, isimli kitap TİD tarafından yürütülen Belediyecilik Araştırma Projesinin ikinci kitabıdır. Proje kapsamında farklı araştırmacılar tarafından hazırlanan çalışmalar Ergun Türkcan editörlüğünde 1979 yılında kitap olarak yayımlanmıştır. Çalışma altı bölümden oluşmaktadır. Bu bölümler, “Nicel Analizin Yöntemi”, “Belediye Harcamalarının Analizi”, “Cari Harcamalar”, “Yatırım Harcamaları”, “Sermaye Teşkili ve Transfer Harcamaları”, “Belediye İşlevleri”, “Belediye İşletmelerine Genel Bir Bakış”, “Temel Hizmet İşletmelerinin Analizi”, “Ankara ve İstanbul Belediyelerine Bağlı Ana İşletmelerin Mali Analizi” isimlerini taşımaktadır.71 d. Yeni Bir Belediyeciliğe Doğru, TİD tarafından yürütülen Türk Belediyeciliği başlıklı araştırma projesinin üçüncü ve son kitabıdır. Proje kapsamında yapılan araştırma metinleri Ergun Türkcan editörlüğünde 1982 yılında kitap olarak yayımlanmıştır. Çalışma 8 bölümden oluşmaktadır. Bu bölümler, “Belediye gelirlerinin Analizi”, “Belediye Harcama ve Gelirlerine İlişkin İstatistik Analizler”, “Vesayet Denetimi”, “Belediyelerle ilgili Yasalar ve Uygulanması”, “Belediye Seçimleri”, “1973 sonrası Belediyeler ve Belediyelere İlişkin Sorunlar”, “12 Eylül 1980’den sonra Getirilen Değişiklikler Üzerine”, “Belediyecilik Deneyiminin Genel Bir Değerlendirmesi ve Yeni Model Arayışı” başlıklarını taşımaktadır.72 e. Yerel Yönetimlerde Reform başlığını taşıyan belge Kamu Yönetimi Uzmanları Derneği tarafından 1993 yılında hazırlanmıştır. 1993 yılında yerel yönetim reformu konulu panelde yapılan tartışmaları içeren metinde yerel 70 Ergun Türkcan (Ed), Türkiye’de Belediyeciliğin Evrimi, Türk İdareciler Derneği Yayını, Ankara, 1978. 71 Ergun Türkcan (Ed), Belediye İşlevlerine Nicel Bir Yaklaşım, Türk İdareciler Derneği Yayını, Ankara, 1979. 72 Ergun Türkcan (Ed), Yeni Bir Belediyeciliğe Doğru, Türl İdareciler Derneği Yayını, Ankara, 1982. Erol Uğraş Öçal  Reform Belgeleri (1923 – 2020)  297 yönetimlerin güçlendirilmesi ve reform gerekliliği konusunda tespitler ve öneriler içermektedir.73 f. Kamu Yönetiminde Yeniden Yapılanma adıyla kamuoyu ile paylaşılan çalışma TESAV tarafından 1994 yılında hazırlanmıştır. Cahit Tutum tarafından hazırlanan belge 5 ana bölümden oluşmaktadır. Bu bölümler: “Tarih, Tanım, Kavram”, “Dünyadaki Gelişmeler”, “Türk Kamu Yönetiminin Çevresi ve Yapısı”, “Kamu Yönetiminde Reform Çabaları” ve “Bugüne Kadar İleri Sürülen İdari Reform Önerileri” başlıklarını taşımaktadır.74 g. İyi Yönetim Arayışında Türkiye’de Mülki İdarenin Geleceği, başlıklı çalışma 2002 yılında TİAV tarafından kamuoyu ile paylaşılmıştır. 2000 yılında kurulan TİAV, SBF ile işbirliği yaparak mülki idarenin geleceğine ilişkin bir çalışma planlamıştır. Çalışma, Yrd. Doç. Cahit Emre tarafından yürütülmüştür. Rapor iki kısımdan oluşmaktadır. İlk kısım olan “Mülki İdare Amirliği” içinde “mülki idare amirliğinin sayısal görünümü”, “mülki idare bürokrasisinin toplumsal ekonomik görüntüsü”, “mülki idare amirliği mesleğine giriş ve adaylık eğitimi” ve “mülki idare amirliği mesleği” başlıkları er almaktadır. İkinci kısım olan “Mülki Yönetim Sistemi” içinde ise “mülki yönetim sisteminin geçerliği ve sistemden kopmalar”, “mülki yönetim sisteminin işleyişi ve sorunları”, “mülki yönetim sisteminde ilişkiler ve sorunlar” ve “mülki yönetim sisteminin yeniden düzenlenmesi tartışmalarına genel bir bakış” başlıklarına yer verilmiştir.75 h. Yerel Yönetim Sisteminde Reform Tartışmaları Işığında Yerel Yönetimlerin Mali Yapısı Üzerine Bazı Saptamalar adlı çalışma TEPAV tarafından 2012’de hazırlanmıştır. ı. Anayasa Platformu Ulusal Çalıştayı Sonuç Raporu, 2007 yılında TEPAV tarafından hazırlanmıştır.76 i. Toplumda İçişleri Bakanlığı ve Mülki İdare Amirleri Algısı 1. Rapor: Vatandaş Algısı, isimli ve 2013 tarihli rapor, İçişleri Bakanlığı ve TİAV işbirliği ile yürütülen “İçişleri Bakanlığı ve Mülki İdare Sisteminin Algısı” isimli araştırma projesinin dört raporundan ilkidir. Prof. Dr. Orhan Gökçe sorumluluğunda hazırlanan bu ilk araştırma raporu, il ve ilçelerde mülki idare amirleri algısını ölçme amacı taşımaktadır. Beş ana bölümden oluşan çalışmada, 73 Yerel Yönetimlerde Reform, Kamu Yönetimi Uzmanları Derneği, Ankara, 1993. 74 Cahit Tutum, Kamu Yönetiminde Yeniden Yapılanma, TESAV, Ankara, 1994. 75 Cahit Emre (Ed), İyi Yönetim Arayışında Türkiye’de Mülki İdarenin Geleceği, TİAV, Ankara, 2002. 76 https://www.tepav.org.tr/tr/yayin (28.10.2020). 298  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi “Araştırmanın Amacı, Kapsamı ve Yöntemi”, “Vatandaşların İçişleri Bakanlığına Bakışı”, “Vatandaşın Mülki İdare Amirleri Algısı” ve “Kamu Hizmeti ve Mülki İdare Amirlerinin Rolü” başlıkları yer almaktadır.77 j. Toplumda İçişleri Bakanlığı ve Mülki İdare Amirleri Algısı, 2. Rapor: Medya Algısı, başlıklı ve 2014 tarihli rapor “İçişleri Bakanlığı ve Mülki İdare Sisteminin Algısı” isimli araştırma projesinin ikinci raporudur. Raporda Türkiye genelinde yayın yapan tüm gazete ve televizyon kanaları kapsama alınmıştır. Raporda, medyanın İçişleri Bakanlığı ile ilgili olay ve konuları hangi perspektiften kurgulayıp sundukları ortaya konmaya çalışılmıştır. Yedi bölümden oluşan çalışmada, “Araştırmanın Amacı, Soruları ve Yöntemi”, “İçişleri Bakanlığının Medyada Görünürlüğü”, “İçişleri Bakanlığının Değişimin Haberleştirilme Biçimi”, “Diyarbakır’daki Nevruz Kutlamalarının Medyaya Yansıması”, “İstanbul’da 1 Mayıs Kutlamaları”, “İçişleri Bakanlığının Faaliyetleri”, “Mülki İdare Amirleri ve Polislerin Faaliyetleri” ve “İçişleri Bakanlığı Temsilcilerinin veya Aktörlerinin Diğer Eylem ve Faaliyetleri” başlıklarına yer verilmiştir.78 k. Toplumda İçişleri Bakanlığı ve Mülki İdare Amirleri Algısı, 3. Rapor: Toplumun Farklı Kesimlerinin Algısı, ismini taşıyan ve 2014 yılında kamuoyu ile paylaşılan rapor, “İçişleri Bakanlığı ve Mülki İdare Sisteminin Algısı” isimli araştırma projesinin üçüncü çalışmasıdır. Araştırmada, İçişleri Bakanlığının karar ve eylemlerine doğrudan ya da dolaylı etki eden bazı gruplar mülki idare hakkındaki algıları ölçülmüştür. Bu gruplar, muhtarlar, STK’lar, milletvekilleri, avukatlar ve belediye başkanlarıdır. Bu beş gruba ilişkin araştırma ve analizler raporda ayrı ana başlıklar halinde sunulmuştur.79 l. Toplumda İçişleri Bakanlığı ve Mülki İdare Amirleri Algısı, 4. Rapor: Mülki İdare Amirlerinin Algısı, isimli ve 2014 tarihli rapor “İçişleri Bakanlığı ve Mülki İdare Sisteminin Algısı” isimli araştırma projesinin dördüncü ve son belgesidir. Raporda, mülki idare amirlerinin gözünden mülki idare sistemi ve mesleğinin güçlü ve zayıf yanları ortaya konularak geleceğe yönelik önerilerine yer verilmiştir. Altı ana bölümden oluşan raporda, “Araştırmanın Amacı, Soruları ve Yöntemi”, “Mülki İdare Amirlerinin Sosyo-Demografik Özellikleri ve Mesleki Formasyonları”, “Mülki İdare Amirlerinin İçişleri Bakanlığı Algısı”, “Kaymakam Adaylarının Seçimi”, “Mülki İdare Amirlerinin 77 TİAV, Toplumda İçişleri Bakanlığı ve Mülki İdare Amirleri Algısı: 1. Rapor: Vatandaş Algısı, Ankara, 2013. 78 TİAV, Toplumda İçişleri Bakanlığı ve Mülki İdare Amirleri Algısı: 2. Rapor: Medya Algısı, Ankara, 2014. 79 TİAV, Toplumda İçişleri Bakanlığı ve Mülki İdare Amirleri Algısı: 3. Rapor: Toplumun Farklı Kesimlerinin Algısı, Ankara, 2014. Erol Uğraş Öçal  Reform Belgeleri (1923 – 2020)  299 Mülki İdare Amirliği Algısı”, “Mülki İdare Amirlerinin İlişkileri ve ilişkilerde Yaşanan Sorunlar” ve “Mülki İdare Amirlerinin Gözünden Mülki İdare Sisteminin ve Mesleğinin Geleceği” başlıkları yer almaktadır.80 m. İçişleri Bakanlığının Yapısı ve Mülki İdare Çalıştay Raporu, TİAV tarafından 2019 yılında yayımlanmıştır. Raporda paneller ve komisyon çalışmaları olmak üzere iki ana bölüm bulunmaktadır. Komisyon çalışmaları bölümünde yer alan dört başlık, İçişleri Bakanlığının Yapısına Bakış, Valilik ve Kaymakamlıkların Yapısına Bakış, Mülki İdare Amirlerinin Konumu, Rolü ve Vizyonu ve Mülki İdare Amirlerinin Seçimi, Yetiştirilmesi ve Hizmet İçi Eğitimleri şeklindedir.81 5. Yönetim Danışmanlığı Şirketlerinin Çalışmaları Batı’da 1930’lu yıllarda gelişmeye başlayan yönetim danışmanlığı hizmetleri Türkiye’de ancak 1980 sonrasında kendini göstermeye başlamıştır. Türkiye’de ilk yıllarda kamu alımlarında ve bunların denetlenmesinde yönetim danışmanlığı hizmetlerinden pek yararlanılmamıştır. Kamu kesiminden bir talep gelmemesinin yanında özel sektörden de yeterli talep gelmemesi nedeniyle yönetim danışmanlığı sektörü gelişim göstermemiştir. Buna karşılık son birkaç yıldır yönetim danışmanlığı uygulamaları kamuoyunda da gündeme gelmeye başlamıştır. Devletin, yönetim danışmanlığı hizmeti satın alma konusunda eskiye göre daha istekli olduğu görülmektedir. Öyle ki 11. Kalkınma Planı hazırlanırken sektörün gelişmesine de katkı sunması amacıyla Yönetim Danışmanlığı Çalışma Grubu kurulmuştur. Çalışma grubunun raporunda “Türkiye’de yönetim danışmanlığı sektörüne dair bir araştırma olmadığı” belirtilmiştir.82 Bununla birlikte özel şirketler tarafından hazırlanan ve kamu örgütlenmesini ve karar alma mekanizmalarını etkileyen bu danışmanlık hizmetlerine ilişkin verilere “ticari sır” olarak değerlendirilmesi nedeniyle ulaşmak oldukça güçtür. Bu nedenle bu çalışmada yönetim danışmanlığı hizmetlerine ilişkin belge sunulamıyor olsa da kamu yönetiminde reform çalışan araştırmacıların görüş alanına girmesini sağlamak düşüncesiyle bir başlık açılması gerekli görülmüştür.83 80 TİAV, Toplumda İçişleri Bakanlığı ve Mülki İdare Amirleri Algısı: 4. Rapor: Mülki İdare Amirlerinin Algısı, Ankara, 2014. 81 TİAV, İçişleri Bakanlığının Yapısı ve Mülki İdare Çalıştayı Raporu, Ankara, 2019. 82 T.C. Kalkınma Bakanlığı, On Birinci Kalkınma Planı (2019-2023) Yönetim Danışmanlığı Hizmetleri Çalışma Grubu Raporu, Ankara, 2018. 83 Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yönetim Bilimleri Doktora Programında yönetim danışmanlığı konusunda doktora tez çalışmasını sürdüren ve bölüm hakkında görüşlerine başvurduğum Ahmet Oğuz Aslan’a değerli katkılarından dolayı teşekkürlerimi sunarım. 300  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Sonuç Bu makalede, Cumhuriyet döneminde kamuda reforma yön veren belgeler listelenmiş ve bu belgeler hakkında genel bilgiler verilmiştir. Çalışma yürütülürken, sadece bu çalışmaya yönelik değil tüm kamu yönetimi alan yazını açısından yöntemsel sorunlarla karşılaşılmıştır. Bu sorunların en önemlisi kamu yönetimi alan yazınındaki dağınıklıktır. Bu dağınık görünüm, Türkiye’de kamu yönetimi alanının kuşbakışı görünümünü engellemekte ve alana ilişkin sorunların çözümlenmesinin önünde engel oluşturmaktadır. Dolayısıyla kamu yönetimi alanyazınına katkı sunacak bir reform belgeleri bibliyografyasına ihtiyaç olduğu net bir şekilde görülmektedir. İkinci önemli sorun kamu yönetimi araştırmacılarının araştırma araçlarını yitiriyor olmasıdır. Kamuda reforma yön veren belgeler taranırken fark edilmiştir ki son yıllarda yapılan reformlara kaynaklık eden metinlere ulaşmak, daha uzak tarihli belgelere ve hatta bu belgelerin hazırlık süreçlerindeki tartışma metinlerine ulaşmaktan daha zordur. Bu zorluğun temelinde iki önemli gelişme yatmaktadır. İlk olarak, reforma klavuzluk edecek metinlerin hazırlanma süreçleri değişmiştir. Cumhuriyetin ilk yıllarında, reformun muhataplarının da katılımıyla kongre benzeri etkinliklerin düzenlenmesi, belirli bir alandaki reformun ön hazırlıklarında başvurulan yöntemlerden biridir. Bu kongreler sürecinde ve sonucunda ortaya çıkan tartışma ve öneri metinleri reformun derinlemesine incelenmesinde zengin bir kaynak sunmaktadır. Daha sık başvurulan bir yöntem ise alanında başarılı yabancı uzmanlar tarafından reforma yönelik raporlar hazırlanmasıdır. Bu raporların pek çoğuna üniversitelerin ve ilgili kurumların kütüphanelerinden erişmek mümkündür. Günümüze yaklaştıkça reformların ön hazırlıklarının kongreler gibi geniş katılımlı etkinliklerle veya uzman raporlarıyla yapılmadığı gözlenmektedir. Bunun yerine, kapsamı dar tutulmuş çalıştaylar veya kurumların kendi içlerindeki çalışmalar yöntem olarak tercih edilmektedir. Buna ek olarak yönetim danışmanlığı şirketlerinin hazırladığı belgeler de giderek önem kazanmaktadır. Bu belgelerin kamuoyu görünürlüğünün az olması veya hiç olmaması da araştırmacılar için önemli bir sorundur. Reform belgelerine erişimi zorlaştıran ikinci gelişme ise kamu örgütlenmesindeki hızlı değişimlerdir. Kuruldukları günden itibaren kamuda reform çalışmalarının taşıyıcısı olan üç temel kurum, DPT, DPB ve TODAİE, bugün kurumsal varlığını yitirmiştir. Kurumsal tecrübenin kendileri yerine kurulan kurumlara aktarılıp aktarılmadığı konusunda ise büyük bir soru işareti bulunmaktadır. Kamu örgütlenmesinde görev ve işlev devamlılığının izini sürebilirken kurumsal kimliğin ve tecrübenin izini bulamamak kamu yönetimi alanındaki araştırmacılar için bir başka önemli sorundur. Erol Uğraş Öçal  Reform Belgeleri (1923 – 2020)  301 Bu zorluklara karşılık, reform belgelerine ilişkin derleme ve değerlendirme çalışmalarıyla alan yazına değerli katkılar sunmuş araştırmacıların çalışmalarının yol göstericiliğinde ulaşılabilen reform belgeleri listelenmiştir. Reforma ilişkin belgelerin bir bütün olarak görülebilmesi belirli çıkarımların yapılmasına imkan sağlamıştır. Bu çıkarımlardan ilki, Batı ile entegrasyonun hızlandığı 1950’li yıllara kadar yabancı uzmanların Türkiye Cumhuriyeti hükümetleri tarafından davet edildiğidir. 1950’li yıllar itibariyle, reforma yönelik araştırma yapmak için Türkiye’ye gelen uzmanların ise uluslararası örgütler tarafından gönderilmiştir. Bu ayrıma göre bakıldığında 1950 öncesine ait raporların bütüncül kalkınmayı hedeflediği; 1950 sonrasında hazırlanan raporların ise odağına kamu personeli meselesini aldığı görülmektedir. Bu iki tespit beraber düşünüldüğünde, Türkiye tarafından davet edilen yabancı uzmanlar sanayi öncülüğünde kalkınmaya yönelik raporlar hazırlarken, uluslararası örgütler tarafından gönderilen uzmanlar kamu personel sistemini düzelterek ilerlemeyi amaçlayan raporlar hazırladıkları çıkarımına ulaşılmaktadır. Uluslararası örgütlerin reform konusundaki tek etkileri gönderdikleri uzmanlar değildir. Bu örgütler, aynı zamanda Türkiye için hazırlanan projeler veya raporlar aracılığıyla reform sürecini önemeli ölçüde yönlendirmişlerdir. Uluslararası örgütlerin reform üzerindeki etkileri, Türkiye’nin Batı ile ilişkilerinin arttığı 1950’li yıllarda başladığı görülmektedir. Proje sayılarına bakıldığında bu etkinin 1980-2010 aralığında artış gösterdiği söylenebilir. 2010’lu yıllar itibariyle ise bu etki azalan bir eğilim göstermektedir. Bunun geçici bir durum mu yoksa yeni bir dönemin başlangıcı mı olduğunu söylemek ise şu an için mümkün görünmemektedir. Bir diğer tespit STK’lara ilişkindir. Sivil toplum kuruluşları tarafının reform taleplerine yönelik çalışmalarının 1980’li yıllar itibariyle giderek artmıştır. Bu dönemde en yoğun çalışmaların, neo-liberalizmin yönetişim anlayışının paydaşlardan biri olarak kurguladığı sermaye grubu STK’ların tarafından yapılmıştır. Kamu kesimindeki emekçileri temsil eden sendikal kuruluşların çalışmalarının kamuoyunda görünürlükleri ise daha düşüktür. Toplumsal ve ekonomik yapılar sürekli olarak değişim içindedirler. Bu değişim sürecinin sürekliliği reform ihtiyacının da sürekliliği anlamına gelmektedir. Bugüne kadar olduğu gibi bugünden sonra da toplumun çeşitli kesimleri tarafından reform talepleri yükselecek ve yönetimler de bu taleplere karşılık verecek düzenlemeler yapacaktır. Geçmişin reform çalışmaları tecrübesi hata ve başarılarıyla bugün ve gelecekte yapılacak çalışmalara rehberlik etme kabiliyetine sahiptir. Bugün kaybolma tehdidi altında olduğu görülen bu tecrübenin akademik ve merkezi kurumlar aracılığıyla geleceğe aktarımı mutlaka sağlanmalıdır. 302  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Kaynakça 1948 Türkiye İktisat Kongresi, DPT Yayını, Ankara, 2001. Emre, Cahit (Ed), İyi Yönetim Arayışında Türkiye’de Mülki İdarenin Geleceği, TİAV, Ankara, 2002. Güler, Birgül Ayman (Ed), Belediye Personel Sistemi, TODAİE, Ankara, 1999. Fişek, Kurthan (Ed), Toplumsal Yapıyla İlişkileri Açısından Türkiye’de Mülki İdare Amirliği, Türk İdareciler Derneği Yayını, Ankara, 1976. Karaer, Tacettin, “Türkiye’de Merkezi Yönetimi Geliştirme Birimi Kurulmasına İlişkin Düşünce ve Girişimlerin Evrimi”, Amme İdaresi Dergisi, 1987, C. 20, S. 1, s. 59-76. Kaza ve Vilayet İdaresi Üzerinde Bir Araştırma, SBF Yayını, Ankara, 1957. Matthews, A. T. J., Yetişen Türk İdarecileri, (Çev: Nermin Abadan), TTK Basımevi, Ankara, 1955. Payaslıoğlu, Arif Turgut, Merkezi İdarenin Taşra Teşkilatı Üzerinde Bir İnceleme, TODAİE, Ankara, 1966. Sürgit, Kenan, Türkiye’de İdari Reform, TODAİE Yayınları, Ankara, 1972. TC. Başbakanlık, Kamu Yönetiminde Yeniden Yapılanma: 1 Değişimin Yönetimi İçin Yönetimde Değişim, Ankara, 2003. T.C. İçişleri Bakanlığı, Birinci İdareciler Kongresi, Akın Matbaası, Ankara, 1947. T.C. İçişleri Bakanlığı, İkinci İdareciler Kongresi, Ankara, 1966. T.C. Kalkınma Bakanlığı, Beşinci İzmir İktisat Kongresi, Ankara, 2013. T.C. Kalkınma Bakanlığı, On Birinci Kalkınma Planı (2019-2023) Yönetim Danışmanlığı Hizmetleri Çalışma Grubu Raporu, Ankara, 2018. TİAV, İçişleri Bakanlığının Yapısı ve Mülki İdare Çalıştayı Raporu, Ankara, 2019. TİAV, Toplumda İçişleri Bakanlığı ve Mülki İdare Amirleri Algısı: 1. Rapor: Vatandaş Algısı, Ankara, 2013. TİAV, Toplumda İçişleri Bakanlığı ve Mülki İdare Amirleri Algısı: 2. Rapor: Medya Algısı, Ankara, 2014. TİAV, Toplumda İçişleri Bakanlığı ve Mülki İdare Amirleri Algısı: 3. Rapor: Toplumun Farklı Kesimlerinin Algısı, Ankara, 2014. TİAV, Toplumda İçişleri Bakanlığı ve Mülki İdare Amirleri Algısı: 4. Rapor: Mülki İdare Amirlerinin Algısı, Ankara, 2014. TOBB, Avrupa Birliği’ne Tam Üyelik Sürecinde Türkiye’de Yönetimin Yeniden Yapılanması, Ankara, 2000. Tutum, Cahit, Kamu Yönetiminde Yeniden Yapılanma, TESAV, Ankara, 1994. Türkcan, Ergun (Ed), Belediye İşlevlerine Nicel Bir Yaklaşım, Türk İdareciler Derneği Yayını, Ankara, 1979. Erol Uğraş Öçal  Reform Belgeleri (1923 – 2020)  303 Türkcan, Ergun (Ed), Türkiye’de Belediyeciliğin Evrimi, Türk İdareciler Derneği Yayını, Ankara, 1978. Türkcan, Ergun (Ed), Yeni Bir Belediyeciliğe Doğru, Türl İdareciler Derneği Yayını, Ankara, 1982. Yayman, Hüseyin, Türkiye’nin İdari Reform Politiği, Doktora Tezi, Ankara, 2005. Yerel Yönetimlerde Reform, Kamu Yönetimi Uzmanları Derneği, Ankara, 1993. Yetim, A. Azmi, Planlı Dönem Türk Kamu Yönetimi Reformları, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara, 1988. İnternet Kaynakları https://kesk.org.tr/2010/03/31/kamuda-esnek-calistirma-ve-toplam-kalite-yonetimi/ (16.10.2021). https://kesk.org.tr/2010/03/31/sermaye-kuresellesirken-kucultulen-kamu/ (16.10.2021). https://kesk.org.tr/category/yayinlar/brosur-ve-bildiriler/page/3/ (16.10.2021). https://ms.hmb.gov.tr/uploads/2018/11/IMF-ile-yap%C4%B1lan-Stand-ByD%C3%BCzenlemesine-%C4%B0li%C5%9Fkin-09.12.1999-Tarihli-NiyetMektubu.pdf (14.09.2020). https://openknowledge.worldbank.org (30.09.2020). https://tusiad.org/tr/tusiad/hakkinda (28.10.2020). https://tusiad.org/tr/yayinlar/raporlar (22.09.2020). https://www.ab.gov.tr/oecd-sigma-programi_5942.html (16.10.2021). https://www.ab.gov.tr/turkiye-ab-iliskilerinin-tarihcesi_111.html (29.10.2020) https://www.hmb.gov.tr (19.09.2020). https://www.hmb.gov.tr/g20-ve-imf-sikca-sorulan-sorular (26.09.2020). https://www.memursen.org.tr/raporlar (26.10.2020). https://www.musiad.org.tr/icerik/yayin-40/ptn-3 (22.10.2020). http://www.sigmaweb.org/publications/monitoring-reports.htm (16.10.2021). http://www.sigmaweb.org/publications/public-governance-publications-turkish.htm (16.10.2021). https://www.tbmm.gov.tr/develop/owa/tutanak_g_sd.birlesim_baslangic?P4=20805&P 5=H&page1=88&page2=88 (20.09.2020). projects.worldbank.org (27.09.2020). www.oecd-ilibrary.org (13.10.2020). BİLİMSEL DERGİLER: DÖKÜM, DEĞERLENDİRME VE ÖNERİLER İbrahim Can KARADUMAN* Kamu Yönetimi çalışma alanında faaliyet gösteren Türkiye adresli bilimsel dergilerin tam dökümü ve değerlendirilmesi işi, Kamu Yönetimi ile ilişkili dergilerin bilimsel dergiler dünyası içerisindeki konumunu, yalnızca “an itibariyle” ortaya koyma potansiyeline sahiptir. Nitekim özelde Kamu Yönetimi ile ilişkili dergiler genelde de bilimsel dergiler dünyası, günden güne niceliksel ve/veya niteliksel boyutlarıyla değişkenlik gösterebilmektedir. Dolayısıyla bu çalışma kapsamında kullanılan dinamik veriler ve onlara bağlı değerlendirmeler, ana özgüdür. Ancak anı yakalamak, geleceğin belirlenen amaçlar çerçevesinde güdümlü ve bilinçli bir şekilde dizayn edilebilmesi bakımından olmazsa olmaz niteliktedir. Bu açıdan döküm ve değerlendirme işi hem araştırmacılara hem de yayımcılara mevcut durumu ve gelinen son noktayı göstererek, bir anlamda gelecek için kılavuzluk yapma girişimi olarak düşünülebilir. İşin henüz başındaki adlandırma tercihinde Türkçe bilimsel dergiler ibaresi yerine, Türkiye adresli bilimsel dergiler ibaresinin yeğlenmesi ise çalışmanın kapsamının belirlenmesi ile ilgilidir. Türkiye’deki bazı bilimsel dergiler yalnızca Türkçe dilinde kaleme alınmış çalışmaları kabul etmekteyken, bazı bilimsel dergiler Türkçe çalışmaların yanında herhangi bir yabancı dilde kaleme alınmış çalışmaları da kabul edebilmektedir. Hatta bu çalışmanın da kapsamına giren bilimsel dergilerden bazıları, yalnızca yabancı dilde kaleme alınmış çalışmalara ilgili sayılarında yer verebilmektedir.1 Üstelik çalışma kabul edilen dildeki çeşitlemeye benzer şekilde, dergi adlandırmasında da yalnızca Türkçe’nin kullanılmadığı görülmektedir. Dolayısıyla çalışma kabul edilen dile bağlı dar bir kapsam belirlemek, döküm ve değerlendirme işinde hem yanıltıcı hem de yetersiz olma potansiyeline sahip olabilmektedir. * 1 Arş. Gör., Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yönetim Bilimleri Anabilim Dalı, ORCID: 0000-0001-7302-5063, ickaraduman@ankara.edu.tr Dergi tanıtmalığı yalnızca İngilizce dilinde yazılmış ve Temmuz 2020 tarihli 3. cilt 2. sayısında yalnızca İngilizce dilinde yazılmış çalışmalara yer vermiş olan Black Sea Journal of Public and Social Science, bu kapsamdaki dergilere bir örnek olarak gösterilebilir. Ayrıntılı inceleme için bkz. https://dergipark.org.tr/tr/pub/bssocialscience, (16.09.2020). Diğer taraftan yalnızca Türkçe ya da Türkçe ile birlikte herhangi bir yabancı dilde kaleme alınmış çalışmaları kabul eden birçok dergi bulunmaktadır. 306  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Bu çerçevede çalışmada tercih edilen ve kullanılan Türkiye adresli bilimsel dergiler ibaresi, alternatiflerine kıyasla daha geniş bir kapsama işaret etmekte ve alternatiflerini de barındırmaktadır. Bu ibareyle işaret edilen dergi grubu, ulusal ölçekte faaliyet gösteren ve Türkçe ve/veya herhangi bir dilde kaleme alınmış çalışmaları değerlendirmeye alan dergilerden oluşmaktadır. Ayrıca bu dergi grubu içerisinde, yabancı dilde kimi dergi adlandırmalarını tercih eden Türkiye adresli bilimsel dergiler de bulunmaktadır. Belirlenen doğrultudaki ve kapsamdaki dergilerin ortaya çıkarılması ve dökümünün yapılması işinde kullanılan ve çalışmaya yalın veri sağlayan iki kaynak (TR Dizin ve DergiPark) hem kaynaklara münhasır dergi listelerine hem de birleştirilmiş nihai dergi listesine sağlam bir altlık sunmaktadır. Ancak tek başına düşünüldüğünde işlem görmemiş bu sağlam altlık, nitelikten daha çok nicelik ile ilişkilidir. Ortaya çıkan dergi listelerinin, özellikle niteliğe bağlı değerlendirilmesi ve yorumlanması ise belirli kıstaslara göre takip edilen akıl yürütme faaliyetleri sonucunda gerçekleştirilmektedir. Üstelik çalışma kapsamında takip edilen akıl yürütme faaliyetleri, niceliğin tek başına da yorumlanabilmesinin yanı sıra niceliğin, nitelik ile bağının kurulabilmesi ve bu doğrultuda bir değerlendirmeye tabi tutulabilmesi fırsatını da kendiliğinden sunmaktadır. Çalışma sonucunda ortaya çıkarılan birleştirilmiş nihai dergi listesi, bir yandan Kamu Yönetimi ile ilişkili dergilerin bilimsel dergiler dünyası içerisindeki konumunu hacimce ortaya koyabilme ve değerlendirebilme fırsatını sunarken, diğer yandan da nihai dergi listesinin kendi içerisinde çeşitli niteliksel ve/veya niceliksel değerlendirmelere tabi tutulabilmesine imkân tanımaktadır. Çalışmada kullanılan kategorizasyon yöntemleri sonucunda oluşan dergi kategorileri ve bu kategorilerin ilişkiselliği hem niteliğe ve niceliğe ilişkin mevcut durumu ortaya koymakta hem de okuyucuya kendi konumu ile bağlantılı bir yol haritası çıkarabilme ve onu takip edebilme imkânını sunmaktadır. 1. Yöntem Herhangi bir çalışma alanında faaliyet gösteren Türkiye adresli bilimsel dergilerin tam dökümü, çeşitli veri tabanları/dizinler ile veri tabanı/dizin olmamak ile birlikte yayın süreçlerine teknik destek sağlayan ve yayın sürecinin yönetilmesine katkı sunan/sunma iddiasında olan çeşitli platformlar üzerinden gerçekleştirilebilir. Kamu Yönetimi çalışma alanında faaliyet gösteren Türkiye adresli bilimsel dergilerin tam dökümü de bu yolla yapılabilir. Bu kapsamda bilimsel nitelikli Kamu Yönetimi dergilerinin tam dökümünün yapılabilmesi için TÜBİTAK ULAKBİM tarafından geliştirilen TR İbrahim Can Karaduman  Bilimsel Dergiler: Döküm, Değerlendirme ve Öneriler  307 Dizin veri tabanı ve DergiPark yayın süreç yönetimi platformu kullanılabilir. Döküm işinde anılan yöntemin izlenmesi, “hileli” bir şekilde para karşılığı yayın yapan ve “yağmacı” (predatory) adı verilen dergilerin kapsam dışında bırakılmasına imkân tanımaktadır. Nitekim 2019 yılından bu yana Üniversitelerarası Kurul (ÜAK), Yükseköğretim Kurulu (YÖK) Başkanı Prof. Dr. Yekta Saraç'ın önerisiyle “yağmacı” olarak adlandırılan bu dergilerde yayımlanan makalelerin, akademik yükseltmelerde dikkate alınmamasını kararlaştırmıştır.2 Çalışmanın ilk ana aşamasına kaynaklık eden/veri sağlayan ve TÜBİTAK ULAKBİM tarafından geliştirilen TR Dizin, Fen Bilimleri ve Sosyal Bilimler alanlarında makaleler içeren bibliyografik/tam metin bir veri tabanıdır. Türkiye adresli bilimsel dergilerin uluslararası standartlara uygun hale getirilmesi ve bu dergilerdeki içeriğe erişimin sağlanması amacıyla faaliyet gösteren TR Dizin, an itibariyle taramış/taramakta olduğu 1384 adet dergilik bilimsel dergi listesini günlük olarak güncellemektedir. Türkiye’de üretilen akademik bilgiye erişimi kolaylaştırdığı, derginin görünürlüğünü arttırdığı ve YÖK ile ÜAK’ın atama ve yükseltmelerde kabul ettiği bir dizin olması sebebiyle TR Dizin, Türkiye özelinde geçerli ve önemli bir veri tabanıdır.3 Çalışmanın ikinci ana aşamasına kaynaklık eden/veri sağlayan TÜBİTAK ULAKBİM çatısı altındaki DergiPark ise Türkiye'de yayınlanan akademik dergiler için elektronik ortamda barındırma ve editoryal süreç yönetimi hizmeti sunmaktadır. DergiPark, ulusal akademik dergilerin standartlara uygun olarak varlık kazanmasına ve uluslararası görünürlüğünün artırılmasına destek olmaktadır. DergiPark dergilerin işleyişine, yönetimine ve içeriğine karışmamakta, yalnızca alt yapı sunmakta ve sistemin kullanımı için teknik destek sağlamaktadır. Ayrıca DergiPark, konu alanlarına göre an itibariyle toplamda 2037 adet dergiye ve çok sayıda araştırmacı ile makaleye erişim imkânı sunmaktadır.4 Her ikisi de TÜBİTAK ULAKBİM tarafından geliştirilen ve tam döküm işinde elverişli olduğu düşünülen kaynakların birlikte kullanılmasının nedeni, azami seviyede eksiksiz bir döküm ve buna bağlı doğru bir değerlendirme işinin, bu yolla yapılabileceğine inanılmasıdır. Aslında TR Dizin’de taranan dergilerin 2 3 4 Ayrıntılı bilgi için bkz. https://www.yok.gov.tr/Sayfalar/Haberler/yagmaci-dergi-yayinlarinaonlem.aspx (10.09.2020). Ayrıntılı bilgi için bkz. https://trdizin.gov.tr/ (10.09.2020). DergiPark kullanım koşullarına ve/veya akademik süreli yayın standartlarına uymamaları nedeniyle, barındırma hizmetinin başladığı 2014 Ocak’tan bu yana, DergiPark'tan çıkartılan veya erişime kapatılan dergi sayısı 830’dur. Benzer bir bilgiye, TR Dizin üzerinden ulaşılamamaktadır. Ayrıntılı bilgi için bkz. https://dergipark.org.tr/tr/ (10.09.2020). 308  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi birçoğu, aynı zamanda DergiPark platformunda da yer almaktadır. Ancak TR Dizin’de taranmak ile birlikte, DergiPark platformunda yer almayan bilimsel dergiler de bulunmaktadır.5 Diğer taraftan DergiPark platformunda yer alan dergilerin büyük bir çoğunluğu da TR Dizin dışındaki veritabanları tarafından taranan dergilerden oluşmaktadır. Dolayısıyla ilk olarak TR Dizin Dergi Listesi’ne TR Dizin’in kendi web sayfasından ulaşmak, eksiksiz bir döküm için doğru yoldur. Bu çerçevede, DergiPark platformunda yer alsın ya da almasın, Kamu Yönetimi çalışma alanında faaliyet gösteren Türkiye adresli bilimsel dergilerin tam dökümünü TR Dizin’de taranan dergiler ile sınırlı tutmanın kapsamlı bir çalışma olmayacağı ifade edilebilir. Bu bakımdan TR Dizin’de taranmayıp DergiPark platformunda yer alan ve akademik camiada kabul gören çeşitli ulusal ve/veya uluslararası veritabanları/dizinler de kendilerine yer bulan ulusal ya da uluslararası hakemli bilimsel dergiler de döküme dâhil edilmektedir. Bu yolla Kamu Yönetimi çalışma alanında faaliyet gösteren ya da gösterme iddiasında/niyetinde olan Türkiye adresli bilimsel dergilerin, tam dökümünün ve değerlendirilmesinin yapılabileceği düşünülmektedir.6 Bu çerçevede ilk olarak TR Dizin veri tabanında taranan dergiler incelenmekte ve bu yolla, Kamu Yönetimi çalışma alanına ilişkin TR Dizin temelli bir dergi listesi oluşturulmaktadır. İnceleme yapılırken öncelikle dergi adı kategorisinde, çalışma alanının adını doğrudan ya da dolaylı (ilişkili) şekilde kullanan dergilerin olup olmadığı ve (varsa) olanların dergi adı İngilizce çevirisinde hangi karşılığı kullandığı, TR Dizin’de taranan toplam yazı7 sayıları ile birlikte ortaya konulmaktadır. Dergi adı kategorisindeki incelemenin ardından, TR Dizin’de en az 1 yıl için konu alanı kategorisinde “Kamu Yönetimi” çalışma alanına yer vermiş olan dergilerin dökümü yapılmakta ve dergi adı incelemesi sonrası oluşan dergi listesi ile ilişkisi ele alınmaktadır. Bu yolla, hem dergi adında çalışma alanı ile ilişkili 5 6 7 Örnek bir dergi için bkz. http://www.msydergi.com/ (10.09.2020). Bu bakımdan gelecekte yapılması kuvvetle muhtemel benzer nitelikteki bir döküm ve değerlendirme işinin teknik tarafının görece kolaylaşabilmesi için TR Dizin’de taranan dergilerin tamamının DergiPark platformuna bütünleşik hale gelmeleri faydalı olabilir. Nitekim anılan gelişmenin gerçekleşmesi durumunda, yalnızca DergiPark platformu üzerinden bir takip ve dolayısıyla döküm ve değerlendirme işi yapılabilir. Dolayısıyla bu çalışma kapsamında, öncelikle TR Dizin’in ve sonrasında da DergiPark’ın sağladığı dergi adı, konu alanı ve dergilerde yayımlanan yazılara ilişkin anlık verilerinin doğru olduğu kabul edilmekte ve çalışma anılan veriler üzerinde yükselmektedir. Çalışmanın bazı kısımlarında, yayın kelimesi yerine yazı kelimesinin kullanılması bilinçli bir tercihtir. Bu tercihin arkasında yatan neden, kapsamı yalnızca araştırma makalesi olmayan ve dergilerin ilgili yayınlarında kendilerine yer bulan çalışmaların (bu durumda yazıların), anlam kargaşası yaşanmaması adına dilsel açıdan ayrıştırılmasıdır. Dolayısıyla bu çalışma kapsamında yazı kelimesi, dergilerin ilgili yayınlarında yer verdikleri her türlü akademik çalışmayı işaret edecek şekilde kullanılmaktadır. İbrahim Can Karaduman  Bilimsel Dergiler: Döküm, Değerlendirme ve Öneriler  309 ibarelerin olmasının ve/veya dergi adı İngilizce çevirilerindeki kelime tercihlerinin bir anlam ifade edip etmediği hem de konu alanı kategorisinde “Kamu Yönetimi” çalışma alanına yer vermiş olan ve dolayısıyla Kamu Yönetimi çalışma alanında faaliyet gösterme niyetini açıkça beyan etmiş dergilerin hangileri olduğu ortaya konulmaktadır. Dergi adı ile konu alanı kategorilerinde, kategorilerin birbiriyle ilişkisi de göz önünde bulundurularak yapılan incelemenin sonrasında, yayınlarında “kamu yönetimi” ibaresi geçen dergiler, ilgili yazı sayıları ile birlikte incelenmektedir. Bu inceleme ise, TR Dizin’de yayın kategorisinde “kamu yönetimi” ibaresinin geçtiği taranmış yazıların sayısını göstermesinin yanı sıra, dergi adı ve/veya konu alanı incelemelerinde yer almayan dergilerin de bir listesini çıkarmaya yaramaktadır. Ayrıca bu yolla oluşturulan dergi listesi, dergi adı ve/veya konu alanı incelemeleri sonrası oluşan ilişkili dergi listeleri ile bir bağlantı kurabilmeyi de mümkün hale getirmektedir. Dolayısıyla dergi adı kategorisinde çalışma alanı ile ilişkili bir ibarenin doğrudan ya da dolaylı şekilde kullanılmış olması ile İngilizce çevirisinde hangi karşılığın seçildiği ve/veya konu alanı kategorisinde çalışma alanına doğrudan yer verilmiş ya da verilmemiş olmasının anlamlı olup olmadığı, bu inceleme sonrasında değerlendirilmektedir. 3 alt aşamalı TR Dizin incelemesi sonucunda ortaya çıkarılan 3 farklı tablodaki/listedeki dergi duplikasyonlarının elimine edilmesi ve anılan kaynak bazında birleştirilmiş dergi listesini içeren bir tablonun okuyucuya sunulması, niceliğe bağlı ve bu anlamda tek boyutlu değerlendirmelerin yapılabilmesi için yeterlidir. Ancak belirtilen yöntemi takip eden bir birleştirme faaliyeti, niteliğe ilişkin olası değerlendirmelerin çok büyük bir kısmının ıskalanması gerçeğini beraberinde getirmektedir. Hatta tablolar arasında tespiti yapılan dergi duplikasyonlarının göz ardı edilmemesi ve duplikasyonlara anlam kazandırılması, çalışmanın derinliğini doğrudan etkileme potansiyeline sahiptir. Bu kapsamda çalışmaya ikinci bir boyut ekleme girişimi olan ve derinlikli değerlendirmelere dayanaklık etme iddiasında olan ilk kategorizasyon faaliyetinde, Matematik’in Kümeler ve Mantık konularından faydalanılmakta ve dökümü yapılan dergilerin nitelikleri ve nicelikleri bakımından merkezilik durumları ortaya konulmaktadır. Yalnızca bir kategoride yer alan ya da birden fazla kategoride kendisine yer bulan dergilerin durumları, bütüncül bir bakış açısıyla, ilgili bölümün sonunda ele alınıp değerlendirilmektedir. Bu değerlendirmeler sonucunda oluşturulan dergi kategorileri de göz önünde bulundurularak, anılan kaynağa özgü tam dergi listesi okuyucuya sunulmaktadır. TR Dizin üzerinden gerçekleştirilen 3 aşamalı inceleme sonrası ortaya çıkan TR Dizin dergi listesi, Kamu Yönetimi çalışma alanında faaliyet gösteren Türkiye adresli bilimsel dergilerin tam dökümü işinin ilk ana aşaması olarak görülebilir. Ancak daha önce de belirtildiği üzere, TR Dizin kullanılarak 310  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi oluşturulan dergi listesi eksiksiz bir döküm işinde tek başına yeterli değildir. Bu noktada DergiPark platformu, Türkiye adresli bilimsel dergilerin akademik süreli yayın standartlarına uyum gösterip göstermediğini de denetleyen bir platform olması nedeniyle, döküm işinin takip eden ikinci ana aşamasında kullanılabilir niteliktedir. Ayrıca bu aşamada hem DergiPark platformunda yer alan hem de TR Dizin’de taranan dergiler, TR Dizin ana araştırma aşamasında ortaya konulduğundan, kaynaklar arası duplikasyon yapmamak adına kapsam dışında bırakılmaktadır. TR Dizin’e kıyasla, web sitesi üzerinden detaylı inceleme ve tarama yapma olanağı daha sınırlı/kısıtlı olan DergiPark, birbirinden bağımsız şekilde dergi adı, konu alanı, yayın kategorileri gibi araştırma ayrıtlarını kullanmaya elverişli değildir. Bunun yerine, tırnak içerisinde bir kelime grubunu bütün olarak aratmak; dergi adı, dergi tanıtmalığı ve/veya amaç ve kapsam ile yazı başlıkları, özet ve anahtar kelimeler içerisindeki sonuçları araştırmacıya yine bir bütün olarak dökmektedir. Dolayısıyla DergiPark üzerinden elde edilen verilerin, dikkatlice ayrıştırılması ve anlamlandırılması gerekmektedir.8 Bu kapsamda öncelikle dergi tanıtmalığı alanı, ilgili dergiye tanımlanmış DergiPark profil sayfasında derginin yayın politikası, amaç ve kapsamı, yazım kuralları, editör kurulu, arşivi gibi konularda araştırmacılara genel bilgi veren kısımdır. Amaç ve kapsam sekmesi ise aynı profil sayfasında sağ tarafta yer alan ve derginin amacının ne olduğunun ve yayın kapsamının hangi çalışma alanlarını içerdiğini duyuran bir alandır. Bir derginin Kamu Yönetimi çalışma alanından çalışmaları kabul edip etmediği, dergi profilindeki bu alanlar üzerinden duyurulabilmektedir. Ancak yazı kabul edilen çalışma alanlarının duyurusu yapılırken, ortak bir yöntemin izlendiğini söylemek güçtür. Diğer bir deyişle ilgili dergiler, Kamu Yönetimi çalışma alanından yayınlara yer verebileceklerini bazen yalnızca dergi tanıtmalığı üzerinden açıklarken, bazen yalnızca amaç ve kapsam alanında belirtebilmektedir. Ayrıca kimi dergiler, her iki alanda da anılan nitelikteki duyurulara yer verebilmekte ve üstelik bunlar arasında kimi farklar da bulunabilmektedir.9 Dolayısıyla bahsi geçen DergiPark üzerindeki iki alanın birlikte bir bütün olarak, TR Dizin’deki konu alanı ile ilişkilendirilebileceği ve örtüştürülebileceği düşünülmektedir. 8 9 Bu bakımdan gelecekte yapılması kuvvetle muhtemel benzer nitelikteki bir döküm ve değerlendirme işinin teknik tarafının görece kolaylaşabilmesi için DergiPark’ta kategorik bazda araştırma yapabilmeye daha uygun bir sistem geliştirilebilir. Nitekim anılan gelişmenin gerçekleşmesi durumunda, DergiPark platformu üzerinden daha sistemli ve kolay bir takip ve dolayısıyla döküm ve değerlendirme işi yapılabilir. Bu çalışma kapsamında ilgili dergilerin, anılan iki alandan yalnızca bir tanesinde Kamu Yönetimi çalışma alanından yayınlara yer verebileceklerini duyurması yeterli görülmüş ve iki alan arasındaki kimi zaman da çelişebilen tercihleri üzerinden bir ayrıma gidilmemiştir. İbrahim Can Karaduman  Bilimsel Dergiler: Döküm, Değerlendirme ve Öneriler  311 TR Dizin araştırma ayrıtları ile doğrudan uyumlu olmayan DergiPark temelli dökümün, çalışma kapsamında el yordamıyla ayrıştırılması ve azami seviyede uyumlu hale getirilmesi hedeflenmektedir. Bu doğrultuda dergi adı ile konu alanı ayrıtlarının birebir uyumlu hale getirilmesinin mümkün olduğu düşünülürken, yayına ilişkin ayrıtın TR Dizin’de taranan yazıların tam metninde işlevsel olması ile DergiPark platformunda yalnızca çalışma başlıkları, özet ve anahtar kelimelerde işlevsel olması arasındaki uyumsuzluğu gidermek oldukça güçtür. Anılan güçlük özellikle taranan toplam yazı sayıları üzerinden kıyaslama ya da birleştirme işleminin gerçekleştirilmesi önünde bir engel teşkil ediyor gibi görünse de DergiPark özelinde yayın kategorisinin dergi adı ve konu alanı olarak kabul edilebilecek olan dergi tanıtmalığı ve/veya amaç ve kapsam alanları arasındaki ilişkiselliği ele almak açısından işe yarar görünmektedir.10 TR Dizin’e benzer şekilde, 3 alt aşamalı DergiPark incelemesi sonucunda ortaya çıkarılan 3 farklı tablodaki dergi duplikasyonlarının elimine edilmesi ve anılan kaynak bazında birleştirilmiş dergi listesini içeren bir tablonun okuyucuya sunulması da niceliğe bağlı ve bu anlamda tek boyutlu değerlendirmelerin yapılabilmesi için yeterlidir. Ancak belirtilen yöntemi takip eden bir birleştirme faaliyeti, bu aşamada da tercih edilmemektedir. Bunun yerine, TR Dizin aşamasında izlenen kategorizasyon ve akıl yürütme faaliyetinin birebir aynısı kullanılarak, dökümü yapılan dergilerin nitelikleri ve nicelikleri bakımından merkezilik durumları, DergiPark incelemesi özelinde de ortaya konulmaktadır. Dolayısıyla merkeziliğe bağlı dergi kategorileri de göz önünde bulundurularak oluşturulan ve anılan kaynağa özgü tam dergi listesi, okuyucuya ilgili bölümün sonunda sunulmaktadır. Sonuç olarak, TR Dizin üzerinde gerçekleştirilen inceleme ve araştırmalar sonucu ortaya çıkarılan dergi listesine, DergiPark platformu üzerinde gerçekleştirilen inceleme ve araştırmalar sonucu oluşturulan dergi listesi eklendiğinde, Kamu Yönetimi çalışma alanında faaliyet gösteren Türkiye adresli bilimsel dergilerin tam dökümünün yapılabileceği düşünülmektedir. Merkezilik temelli kategorizasyon yöntemi de göz önünde bulundurularak gerçekleştirilen bu birleştirme faaliyeti sonucunda, niteliğe ve niceliğe ilişkin emareleri okuyucuya gösteren bir dergi listesi elde edilmektedir. Ancak TR Dizin ve DergiPark kaynaklarından elde edilen dergi listelerinin anılan birleştirilme işlemi yapılırken, el yordamı ile ikinci bir kategorizasyon faaliyeti de gerçekleştirilmektedir. Birleştirilmiş kaynaklara dayanan nihai dergi listesinde bulunan tüm dergilerin, yalnızca dergi adlandırmalarına göre kategorize edilmesi 10 Bununla birlikte bu çalışmanın temel amacının, biraz da anılan kısıt nedeniyle, taranan toplam yazı sayıları üzerinden kıyaslama ya da birleştirme işleminin gerçekleştirilmesi olmadığı da ifade edilmelidir. 312  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi ve nihai listenin iki farklı kategorizasyonu da içerecek şekilde sunulması faaliyeti, okuyucuya hem niteliksel hem niceliksel bakımdan ilave değerlendirmeler yapabilme imkânı tanımaktadır.11 2. TR Dizin Kaynağından Elde Edilen Bulgular ve Değerlendirilmesi Bu kapsamda ilk olarak TR Dizin veri tabanı tarandığında, dergi adı alanında doğrudan “kamu”, “kamu yönetimi” veya “devlet” ibarelerinden herhangi birini kullanan bir derginin bulunmadığı görülmektedir. Diğer taraftan “yönetim”, “yönetimi”, “idare”, “idaresi” veya “idari” ibarelerinden herhangi birinin dergi adı alanında geçtiği tespit edilen 33 adet dergi bulunmaktadır. Anılan ibarelerin doğrudan dergi adında kullanıldığı bu dergiler, TR Dizin tarafından taranan toplam yazı (araştırma makalesi, kitap eleştirisi, çeviri vb.) sayıları ile birlikte Tablo-1’deki gibidir.12 Tablo-1’de yer alan dergilerin İngilizce dergi adı çevirilerindeki tercihleri ve bu tercihlerin TR Dizin’de taranmış toplam yazı sayıları ile ilişkisi, Şekil1’deki gibidir: Şekil 1. Dergi Adının İngilizce Çevirisinde Tercih Edilen Kelimeye Göre Dergi ve Toplam Yazı Sayılarının Sınıflandırması 11 Bu çalışmada takip edilen yöntemin bir bütün olarak, dergi listelerinin oluşturulması ve değerlendirilmesi bakımından diğer bilimsel çalışma alanları için de faydalı olduğu düşünülmektedir. Nitekim diğer bilimsel çalışma alanlarında araştırma yapanlar için bu çalışmada takip edilen yöntemin takip edilmesinin önünde bir engel olmadığı gibi anılan yöntemin herhangi bir bilimsel çalışma alanı için işlevsel olabileceği de düşünülmektedir. 12 Bu çalışma kapsamında hazırlanan tüm tablolara kitabın ekler kısmından ulaşılabilir. İbrahim Can Karaduman  Bilimsel Dergiler: Döküm, Değerlendirme ve Öneriler  313 Toplam 33 dergi içerisinde, 23 dergi ve yaklaşık %70’lik oran ile İngilizce çevirisinde “administration” ya da “administrative” kelimelerinden birini tercih eden dergilerin, toplam yazı sayıları içerisindeki oranı yaklaşık %75’tir. Dolayısıyla dergi sayısı ile toplam yazı sayıları arasında, yaklaşık %5’lik bir sapma bulunmaktadır. Ancak bu sapmanın, doğal olabileceği düşünülmektedir. Diğer bir deyişle, İngilizce çeviride tercih edilen kelime ile toplam yazı sayıları arasında, doğrudan ve göz ardı edilemez bir ilişki olduğunu ifade etmek güçtür. TR Dizin’de dergi adı kategorisini tarama faaliyetini her ne kadar bir başlangıç noktası olarak görmek mümkün ise de bu yolla Kamu Yönetimi alanında faaliyet gösteren dergilerin tam dökümünü yapabilmek mümkün değildir. Bu kapsamda dergilerin, hangi konu alanlarından çalışmaları kabul ettiğinin/etme beyanında bulunduğunun tespitinin yapılmasının faydalı olduğu düşünülmektedir.13 Buna göre TR Dizin’de en az 1 yıl için konu alanı kategorisinde “Kamu Yönetimi” çalışma alanına doğrudan yer vermiş olan 69 dergi bulunmaktadır.14 Anılan dergiler TR Dizin’e göre konu alanı kategorisinde “Kamu Yönetimi” çalışma alanına yer vererek, alana ilişkin çalışma kabul ettiğini/etme niyetinin olduğunu duyurmaktadır. Anılan dergiler ve Tablo-1’deki dergiler ile olan ilişkileri, Tablo-2’deki gibidir. Tablo-2 incelendiğinde, Tablo-1’e göre dergi adının İngilizce çevirisinde “administration” ya da “administrative” kelimelerinden birini kullanan 23 dergiden 14’ünün konu alanında doğrudan “Kamu Yönetimi” çalışma alanının yer almadığı görülmektedir. Benzer şekilde anılan tabloda dergi adının İngilizce çevirisinde “management” karşılığını kullanan 10 dergiden 8’inin konu alanında, “Kamu Yönetimi” çalışma alanının yer almadığı görülmektedir. Dolayısıyla Tablo-1’deki 33 dergi arasından, konu alanı olarak “Kamu Yönetimi” çalışma alanını doğrudan ifade etmiş olan, yalnızca 11 dergi bulunmaktadır. Tablo-1’de yer almayıp, konu alanında doğrudan “Kamu Yönetimi” çalışma alanına yer veren dergilerin sayısı ise 58’dir. Bu sayının 69 dergilik bir grup içerisinde, oldukça yüksek bir dergi sayısına karşılık geldiği açıktır. Dolayısıyla Türkiye adresli bir derginin, Kamu Yönetimi dergisi olarak değerlendirilebilmesi için dergi adı kategorisinin yanı sıra konu alanı kategorisinin de göz önünde bulundurulması gerekmektedir. Ancak döküm işi için yalnızca anılan 2 değerlendirme kıstasının yeterli olduğunu iddia etmek de güçtür. Anılan kıstaslar da göz önünde bulundurularak, ilgili yazı sayıları ile birlikte yayınlarında “kamu yönetimi” ibaresi geçen dergiler için de bir tablo 13 TR Dizin’de her bir dergi bazında duyurulan konu alanı, her yıl için güncellenmektedir. 14 Konu alanı içerisinde “Yönetim Bilimi” ya da “Yönetim Bilimleri” kategorisi bulunmamaktadır. 314  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi oluşturulması mümkündür. Bu çerçevede bir dergi listesini içeren Tablo-3, TR Dizin’de “kamu yönetimi” ibaresinin geçtiği taranmış yazıların sayısını göstermesinin yanı sıra, Tablo-1 ve/veya Tablo-2’de yer almayan dergilerin de bir listesini dökmektedir. Ayrıca Tablo-3, Tablo-1 ve/veya Tablo-2’de yer alan dergiler ile bir ilişki kurabilmeyi ve değerlendirme yapabilmeyi de mümkün hale getirmektedir. İlgili yazı sayıları ile birlikte yayınlarında “kamu yönetimi” ibaresi geçen 100 dergi, Tablo-3’teki gibidir. Tablo-1’deki 33 dergi arasında yer alıp, Tablo-3’teki verilere göre “kamu yönetimi” ibaresinin içeren herhangi bir yayını TR Dizin tarafından taranmamış olan dergi sayısı 13’tür. Kalan 20 derginin 11’i ise Tablo-2’ye göre konu alanında “Kamu Yönetimi” çalışma alanına yer vermemişse de Tablo-3’e göre “kamu yönetimi” ibaresini içeren yazılara ilgili sayılarında yer vermiştir. Hem Tablo-1’e göre dergi adında “yönetim”, “yönetimi”, “idare”, “idaresi” veya “idari” ibarelerinden birisini kullanmış hem de Tablo-2’ye göre konu alanında “Kamu Yönetimi” çalışma alanına doğrudan yer vermiş olan 9 derginin ise “kamu yönetimi” ibaresini içeren yazılara ilgili sayılarında yer verdiği Tablo-3’te görülmektedir. Ayrıca Tablo-1’de yer almayıp, Tablo-2’ye göre konu alanında “Kamu Yönetimi” çalışma alanına yer veren toplam 21 derginin, “kamu yönetimi” ibaresini içeren yazılara ilgili sayılarında yer verdiği Tablo-3’te görülmektedir. Dolayısıyla Tablo-2 kapsamında konu alanında “Kamu Yönetimi” çalışma alanına yer verdiği tespit edilen toplam 39 dergi, “kamu yönetimi” ibaresini içeren çalışmalara TR Dizin tarafından taranan sayılarında yer vermemiştir. Diğer yandan Tablo-1 ve/veya Tablo-2’de bulunan toplam 92 dergiden yalnızca 41’i Tablo-3’te yer almaktadır. Buna göre, Tablo-3’te yer alan 100 derginin 59’u dergi adında ve/veya konu alanında “Kamu Yönetimi” ile ilişkili ibarelere yer vermemişse de alana ilişkin çalışmalara yer vermektedir. Bu sayı, 100 dergilik bir liste içerisinde oldukça yüksek bir orana denk düşmektedir. Tablo-3’te yer alan toplam 100 derginin “kamu yönetimi” ibaresini içeren çalışmalarının toplam sayısı 1774’tür. Bu çalışmaların 901’i, dergi adında ve/veya konu alanında “kamu yönetimi” ile ilişkili ibarelere yer vermeyen 59 dergiye aittir. Dolayısıyla bu 59 derginin toplam yazı sayısı içerisindeki oranı yaklaşık %51’dir. Sonuç olarak, dergi adı ve/veya konu alanı bakımından Kamu Yönetimi ile ilişkili değilmiş gibi görünen dergilerin, çalışma kapsamı dışında bırakılması mümkün değildir. Hatta bu dergilerin, alan için önemli dergiler olduğu da ifade edilebilir. Buraya kadar sunulan 3 tablo, her biri kendi içerisinde ve birbiri ile ilişkileri içerisinde düşünüldüğünde, dergilerin birden fazla tabloda yer alabilmeleri de göz önünde bulundurularak, TR Dizin üzerinden toplamda 150 dergiye ulaşmayı mümkün kılmaktadır. Bu dergilerin hangilerinin ne derecede İbrahim Can Karaduman  Bilimsel Dergiler: Döküm, Değerlendirme ve Öneriler  315 Kamu Yönetimi çalışma alanında faaliyet gösteren Türkiye adresli bilimsel dergiler kapsamında değerlendirilebileceği ise, ayrı bir çözümleme ve akıl yürütme işi gerektirmektedir. Bu çözümleme işi için her bir tablonun ayrı bir küme olarak düşünüldüğü Şekil-2’deki kategorize etme faaliyetinin ve buna bağlı akıl yürütmenin gerekli olduğu ifade edilebilir. Şekil-2’deki dergi kategorileri, çalışmanın kalan kısımları için de oldukça önemlidir. Nitekim TR Dizin kaynağından 150 dergilik dergi listesinin ortaya çıkarılması işinde kullanılan 3 kriter (ayrıt), aslında dergiler arasında bir tutarlılık ve başarı gruplaması yapma işinde kullanılabilir niteliktedir.15 Diğer bir deyişle Şekil-2 ve ona bağlı kategorizasyon faaliyeti, okuyucuya niceliğe bağlı değerlendirmelerin yanında, niteliğe bağlı değerlendirmelerin de yapılabilmesi için işlevsel bir altlık sunmaktadır. TR Dizin kaynağı üzerinden ulaşılan bilimsel dergilerin merkezilik niteliği bakımından kategorizasyonu, Şekil-2’deki gibidir: 15 3 kriter arasında bir öncelik tercihinde bulunmak, tutarlılık ve başarı gruplaması (merkezilik kategorizasyonu) açısından belirleyici olandır. Çalışma kapsamında dergi adı, konu alanı ve yayın kriterleri üzerinden izlenen yöntemde, yayın kriteri ön planda tutulmaktadır. Yayın kriterini sırasıyla, konu alanı kriteri ve dergi adı kriteri izlemektedir. Dolayısıyla Şekil-2’deki G kategorisindeki dergiler nitelikleri bakımından, “merkezi dergiler” olarak adlandırılabilir. Nitekim bu dergiler, 3 kriteri de sağlayan dergilerdir. Sıralama gözetilerek; F, E ve C kategorisindeki dergiler ise “merkezi dergi olmaya yakın dergiler” olarak düşünülebilir. Anılan dergi kategorileri arasındaki sıralamada da aynı kriter öncelik sıralaması gözetilmektedir. Benzer şekilde sıralama gözetilerek; D, B ve A kategorisi dergiler “merkezi dergi olmaktan uzak dergiler” olarak adlandırılabilir. Aynı şekilde bu dergi kategorileri arasındaki sıralamada da aynı kriter öncelik sıralaması izlenmektedir. 3 kriterin öncelik sırasındaki tercihe dayalı bu gruplamadaki akıl yürütme, Şekil-2 üzerinden daha anlaşılır hale gelmektedir. 316  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Şekil 2. TR Dizin Tam Dergi Listesi Kategorizasyonu Görüldüğü üzere 3 tabloda verilen toplam 150 derginin tamamı, farklı derecelerde de olsa, Kamu Yönetimi çalışma alanında faaliyet gösteren Türkiye adresli bilimsel dergiler kapsamında değerlendirilebilir. Ancak G kategorisinde bulunan dergiler, 3 tabloda da yer almaları nedeniyle, merkezi dergiler olarak kabul edilebilir. Nitekim G kategorisindeki dergiler bir yandan dergi adı ve konu alanı incelemelerinde ilgili tablolarda kendilerine yer bulurken, bir yandan da yayın incelemesinde ilgili tabloda yer almaktadır. Diğer bir deyişle G kategorisi dergiler, çalışmada göz önünde bulundurulan 3 kriter özelinde de nitelikleri bakımından tutarlı ve başarılı dergilerdir. Merkezi dergi olmaya yakın dergi kategorilerinin başında gelen F kategorisindeki dergiler, isimlendirmelerinde Kamu Yönetimi ile ilişkili ibarelere yer vermemişse de hem konu alanı olarak “Kamu Yönetimi” çalışma alanına yer vermeleri hem de alana ilişkin çalışmalara ilgili sayılarında yer vermeleri nedeniyle, benzer bir değerlendirmeye tabi tutulabilir. Nitekim bu kategorideki dergiler, açıkça Kamu Yönetimi alanında araştırmacılar tarafından İbrahim Can Karaduman  Bilimsel Dergiler: Döküm, Değerlendirme ve Öneriler  317 gerçekleştirilen çalışmalara ilgili sayılarında yer verme niyetlerini duyurmakta ve bu niyet beyanına uygun hareket etmektedirler. Diğer yandan E kategorisinde yer alan dergiler, her ne kadar konu alanı olarak “Kamu Yönetimi” çalışma alanına doğrudan yer vermemişse de dergi adı olarak Kamu Yönetimi ile ilişkili ibarelere yer vermekte ve alana ilişkin yazılara ilgili sayılarında yer vermektedirler. Anılan dergilerin yer aldığı E kategorisinin, hâlihazırda merkezi dergi olmaya yakın dergi kategorileri içerisinde değerlendirilebileceği, ancak bu durumu konu alanına “Kamu Yönetimi” çalışma alanını ekleyerek pekiştirebileceği düşünülebilir. C kategorisindeki dergiler, alana ilişkin çalışmalara ilgili sayılarında yer vermelerine rağmen, ne isimlendirmelerinde Kamu Yönetimi ile ilişkili ibarelere yer vermekte ne de konu alanı olarak “Kamu Yönetimi” çalışma alanına yer vermektedirler. Dolayısıyla Tablo-1 ve/veya Tablo-2’deki kıstasların, tek başlarına bir anlam ifade etmek zorunda olmadığı söylenebilir. Nitekim C kategorisi dergiler, alan yazına katkı sunan çokça çalışmaya ilgili sayılarında yer vermektedir. E kategorisindeki dergilere benzer şekilde C kategorisi dergilerin de en azından konu alanında “Kamu Yönetimi” çalışma alanına gelecekte doğrudan yer vermeleri, merkezi dergi olmaya yakın dergiler içerisindeki pozisyonlarını güçlendirme potansiyeline sahiptir. Merkezi dergi olmaktan uzak dergi kategorileri içerisinde bulunan D kategorisinde yer alan dergiler ise hem dergi adı olarak Kamu Yönetimi ile ilişkili ibarelere yer vermekte hem de konu alanı olarak “Kamu Yönetimi” çalışma alanına doğrudan yer vermektedir. Ancak bu kategorideki dergilerin alana ilişkin çalışmalara, ilgili sayılarında yer vermediği görülmektedir. Bu bakımdan da merkezi dergi olmaktan uzak dergi kategorileri kurgusunda, görece iyi durumda olan kategorinin, D kategorisi olduğu düşünülmektedir. Öte taraftan B kategorisindeki dergiler, konu alanı olarak “Kamu Yönetimi” çalışma alanına doğrudan yer vermelerine rağmen, ne alana ilişkin çalışmalara ilgili sayılarında yer vermekte ne de dergi adında Kamu Yönetimi ile ilişkili ibarelere yer vermektedirler. Dolayısıyla B kategorisi dergilerinin alana ilişkin çalışmalara ilgili sayılarında yer vermeye ilişkin bir niyetlerinin bulunduğu, ancak uygulamada bu konuda yetersiz kaldıkları ifade edilebilir. Buna rağmen, anılan kategorideki dergilerin kendilerini, Kamu Yönetimi alanından da çalışma kabul eden dergiler olarak nitelendirdiği ileri sürülebilir. A kategorisindeki dergiler ise, dergi adı olarak Kamu Yönetimi ile ilişkili ibarelere yer vermeleri dışında, TR Dizin temelli dergi dökümünün, Kamu Yönetimi çalışma alanında faaliyet gösteren Türkiye adresli bilimsel dergiler listesinde yer almaya, nitelik bakımından en uzak dergilerdir. Ne var ki anılan kategorideki 11 dergiden 4’ünün dergi adının İngilizce çevirisinde 318  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi “administration” ya da “administrative” kelimelerinden birinin tercih edildiği görülmektedir. Dolayısıyla bu kategorideki dergilerin doğrudan listenin dışında bırakılması da mümkün görünmemektedir. Nitekim İngilizce çevirisinde “management” karşılığını tercih eden birçok derginin A kategorisi ya da dışındaki diğer kategorilerde de yer alması dikkate değerdir.16 Şekil-2’deki dergi kategorizasyonu ve kümelendirilmesi göz önünde bulundurularak, TR Dizin özelinde Kamu Yönetimi çalışma alanında faaliyet gösteren Türkiye adresli bilimsel dergiler listesi dökümü Tablo-4’teki gibidir. 3. DergiPark Kaynağından Elde Edilen Bulgular ve Değerlendirilmesi TR Dizin veri tabanı kullanılarak oluşturulan dergi dökümünün tam hali Tablo4’te gösterilirken, döküm işinin ikinci ana aşaması olan ve listeyi genişletme potansiyeline sahip olan 3 aşamalı DergiPark incelemesi, platformun bünyesinde barındırdığı TR Dizin’de taranan dergiler dışarıda bırakılarak ve kullanılan ayrıtlarda benzer bir yol izlenerek gerçekleştirilebilir.17 Bu çerçevede DergiPark tarandığında, “kamu yönetimi”, “yönetim”, “yönetimi”, “idare”, “idaresi” veya “idari” ibarelerinden herhangi birisinin, dergi adı alanında geçtiği tespit edilen 36 dergi bulunduğu görülmektedir.18 Anılan ibarelerin doğrudan dergi adında kullanıldığı bu dergiler, Tablo-5’teki gibidir. DergiPark platformu özelinde de dergi adı kategorisini tarama faaliyeti sonrası, platformda yer alan dergilerin, hangi konu alanlarından çalışmaları kabul ettiğinin/etme beyanında bulunduğunun tespitinin yapılmasının faydalı olduğu düşünülmektedir. Buna göre DergiPark’ta hali hazırda dergilerce kullanılan doğrudan bir konu alanı kategorisi bulunmamaktadır. Bunun yerine dergiler, amaç ve kapsam ve/veya dergi tanıtmalığı kısımlarında çalışma kabul ettikleri alanları, araştırmacılar ile paylaşmaktadır. Buna göre, DergiPark platformu özelinde konu alanı kategorisi olarak değerlendirilebilecek bu kısımlarda, “Kamu Yönetimi” çalışma alanına yer veren 116 dergi profili bulunmaktadır. Anılan dergiler DergiPark’a göre konu alanı kategorisi olarak adlandırılabilecek kısımlarda, doğrudan “Kamu Yönetimi” çalışma alanına yer vererek, alana 16 Dolayısıyla bir kez daha dergi adının İngilizce çevirisinde tercih edilen kelimenin, dergileri sınıflandırma işinde çok güvenilir bir ayrıt olmadığı ifade edilebilir. 17 Daha önce de belirtildiği üzere, DergiPark incelemesi TR Dizin incelemesine kıyasla, el yordamı ile ayrıştırmayı, çözümlemeyi ve gruplamayı daha yüksek oranda gerektiren bir inceleme işidir. Bunun en temel nedeni DergiPark’ın sunduğu tarama imkânlarının, kategorik taramaya uygun olmaması ve uygun olan kısmının da yeterince işler olmamasıdır. 18 Anlaşılacağı üzere, TR Dizin’in aksine, DergiPark platformunda doğrudan “Kamu Yönetimi” adlandırmasını dergi adı olarak kullanan dergiler de bulunmaktadır. İbrahim Can Karaduman  Bilimsel Dergiler: Döküm, Değerlendirme ve Öneriler  319 ilişkin çalışma kabul ettiğini/etme niyetinin olduğunu duyurmaktadır. Anılan dergiler ve Tablo-5’teki dergiler ile olan ilişkileri, Tablo-6’daki gibidir. Tablo-6 incelendiğinde, Tablo-5’e göre dergi adının İngilizce çevirisinde “administration” ya da “administrative” kelimelerinden birini kullanan 22 dergiden yalnızca 1’inin konu alanında doğrudan “Kamu Yönetimi” çalışma alanının yer almadığı görülmektedir. Benzer şekilde, anılan tabloda dergi adının İngilizce çevirisinde “management” karşılığını kullanan 14 dergiden yalnızca 1’inin konu alanında, “Kamu Yönetimi” çalışma alanının yer almadığı ifade edilebilir. Dolayısıyla Tablo-5’teki 36 dergi arasından, konu alanı olarak “Kamu Yönetimi” çalışma alanını doğrudan ifade etmiş olan 34 dergi bulunmaktadır. Tablo-5’te yer almayıp, konu alanında doğrudan “Kamu Yönetimi” çalışma alanına yer veren dergilerin sayısı ise 82’dir. Dolayısıyla Türkiye adresli bir derginin DergiPark özelinde de Kamu Yönetimi dergisi olarak değerlendirilebilmesi için dergi adı kategorisinin yanı sıra konu alanı kategorisinin de göz önünde bulundurulması gerekmektedir. Ancak daha önce de belirtildiği üzere, yalnızca anılan 2 değerlendirme kıstasının yeterli olduğunu iddia etmek güçtür. Anılan kıstaslar da göz önünde bulundurularak, ilgili yazı sayıları ile birlikte yazılarının başlıklarında ve/veya özetlerinde ve/veya anahtar kelimelerinde “kamu yönetimi” ibaresi geçen dergiler için de bir tablo oluşturulması mümkündür.19 Bu çerçevede bir dergi listesini içeren Tablo-7, DergiPark özelinde yazıların başlıklarında ve/veya özetlerinde ve/veya anahtar kelimelerinde “kamu yönetimi” ibaresinin geçtiği yayınların sayısını göstermesinin yanı sıra, Tablo-5 ve/veya Tablo-6’da yer alan dergiler ile bir ilişki kurabilmeyi ve değerlendirme yapabilmeyi de mümkün hale getirmektedir.20 İlgili yazı sayıları ile birlikte, belirtilen kısıtlar çerçevesinde yayınlarında “kamu yönetimi” ibaresi geçen 56 dergi, Tablo-7’deki gibidir. Tablo-5’teki 36 dergi arasında yer alıp, Tablo-7’deki verilere göre (belirtilen kısıtlar dâhilinde) “kamu yönetimi” ibaresini içeren herhangi bir yayını DergiPark tarafından taranmamış olan dergi sayısı 16’dır. Kalan 20 dergi arasında, Tablo-6’ya göre konu alanında “Kamu Yönetimi” çalışma alanına yer 19 Daha önce de belirtildiği üzere DergiPark, TR Dizin’den farklı olarak, dergilerin yayınlamış olduğu çalışmaların tam metinleri üzerinde bir tarama yapma işine imkân tanımamaktadır. Bunun yerine her bir dergi özelinde, yayınlanan çalışmaların yalnızca başlık, özet ve anahtar kelimelerinde bir tarama yapılabilmektedir. Dolayısıyla Tablo-3 ile Tablo-7 yazı sayıları açısından, birbiri ile doğrudan kıyas edilebilir nitelikte tablolar değildir. Ancak bu araştırma kısıdına rağmen, Tablo-7 kapsamında sunulan verinin belirli bir düzeyde işlevsel olduğu düşünülmektedir. 20 Tablo-5 ve/veya Tablo-6’da yer almayıp, yalnızca Tablo-7’de yer alan bir dergi bulunmamaktadır. 320  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi vermeyip, Tablo-7’ye göre “kamu yönetimi” ibaresini içeren yazılara ilgili sayılarında yer veren dergi bulunmamaktadır. Dolayısıyla 20 derginin tamamı, hem Tablo-5’e göre dergi adında “kamu yönetimi”, “yönetim”, “yönetimi”, “idare”, “idaresi” veya “idari” ibarelerinden birisini kullanmış hem de Tablo6’ya göre konu alanında “Kamu Yönetimi” çalışma alanına doğrudan yer vermiştir. Ayrıca Tablo-5’te yer almayıp, Tablo-6’ya göre konu alanında “Kamu Yönetimi” çalışma alanına yer veren toplamda 36 derginin “kamu yönetimi” ibaresini içeren yazılara ilgili sayılarında yer verdiği Tablo-7’de görülmektedir. Dolayısıyla Tablo-6 kapsamında konu alanında “Kamu Yönetimi” çalışma alanına yer verdiği tespit edilen toplam 60 dergi, “kamu yönetimi” ibaresini başlık, özet ve/veya anahtar kelimeler özelinde içeren yazılara, DergiPark tarafından taranan sayılarında yer vermemiştir. Diğer yandan Tablo-5 ve/veya Tablo-6’da bulunan toplam 118 dergiden, yalnızca 56’sı Tablo-7’de yer almaktadır. Buna göre, Tablo-7’de yer alan 56 derginin tamamı, dergi adında ve/veya konu alanında “Kamu Yönetimi” ile ilişkili ibarelere yer vermiş dergilerden oluşmaktadır. DergiPark incelemesi özelinde sunulan 3 tablo, her biri kendi içerisinde ve birbiri ile ilişkileri içerisinde düşünüldüğünde, dergilerin birden fazla tabloda yer alabilmeleri de göz önünde bulundurularak, DergiPark üzerinden toplamda 118 dergiye ulaşmayı mümkün kılmaktadır. Bu dergilerin hangilerinin ne derecede Kamu Yönetimi çalışma alanında faaliyet gösteren Türkiye adresli bilimsel dergiler kapsamında değerlendirilebileceği ise, ayrı bir çözümleme işi gerektirmektedir. Bu çözümleme işi için her bir tablonun ayrı bir küme olarak düşünüldüğü Şekil-3’teki kategorize etme faaliyetinin ve buna bağlı akıl yürütmenin gerekli olduğu ifade edilebilir. Şekil-3’teki dergi kategorileri, çalışmanın kalan kısımları için de oldukça önemlidir. Nitekim DergiPark kaynağından 118 dergilik dergi listesinin ortaya çıkarılması işinde kullanılan 3 kriter (ayrıt), aslında dergiler arasında bir tutarlılık ve başarı gruplaması yapma işinde kullanılabilir niteliktedir. Bu çözümleme işi için her bir tablonun ayrı bir küme olarak düşünüldüğü Şekil-3’teki kategorize etme faaliyetinin ve buna bağlı akıl yürütmenin gerekli olduğu ifade edilebilir.21 Diğer bir deyişle Şekil-3 ve ona bağlı kategorizasyon faaliyeti, okuyucuya niceliğe bağlı değerlendirmelerin yanında, niteliğe bağlı değerlendirmelerin de yapılabilmesi için işlevsel bir altlık sunmaktadır. Buna göre, DergiPark kaynağından elde edilen dergilerin nitelikleri bakımından kategorizasyonu, Şekil-3’teki gibidir: 21 15 numaralı dipnot, burası için de birebir geçerli nitelikte bir dipnottur. Dolayısıyla buradaki dergi kategorilerine ilişkin değerlendirme öncesi, 15 numaralı dipnota göz atılmalıdır. İbrahim Can Karaduman  Bilimsel Dergiler: Döküm, Değerlendirme ve Öneriler  321 Şekil 3. DergiPark Tam Dergi Listesi Kategorizasyonu Görüldüğü üzere 3 tabloda verilen ve Şekil-3’te çözümlenen toplam 118 derginin tamamı, farklı derecelerde de olsa, Kamu Yönetimi çalışma alanında faaliyet gösteren Türkiye adresli bilimsel dergiler kapsamında değerlendirilebilir. Ancak G kategorisinde bulunan dergiler, 3 tabloda da yer almaları nedeniyle, merkezi dergiler olarak kabul edilebilir. Nitekim G kategorisindeki dergiler bir yandan dergi adı ve konu alanı incelemelerinde ilgili tablolarda kendilerine yer bulurken, bir yandan da yayın incelemesinde ilgili tabloda yer almaktadır. Diğer bir deyişle G kategorisi dergiler, çalışmada göz önünde bulundurulan 3 ayrıt özelinde de başarılı ve tutarlı dergilerdir. Merkezi dergi olmaya yakın dergi kategorilerinin başında gelen F kategorisindeki dergiler, isimlendirmelerinde Kamu Yönetimi ile ilişkili ibarelere yer vermemişse de hem konu alanı olarak “Kamu Yönetimi” çalışma alanına yer vermeleri hem de alana ilişkin yazılara ilgili sayılarında yer vermeleri 322  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi nedeniyle, benzer bir değerlendirmeye tabi tutulabilir. Nitekim bu kategorideki dergiler, açıkça Kamu Yönetimi alanında araştırmacılar tarafından gerçekleştirilen çalışmalara ilgili sayılarında yer verme niyetlerini duyurmakta ve bu niyet beyanına uygun hareket etmektedirler. Merkezi dergi olmaya yakın dergi kategorileri içerisinde yer alan E ve C kategorilerinde ise DergiPark özelinde herhangi bir dergi bulunmamaktadır. Merkezi dergi olmaktan uzak dergi kategorileri kurgusunda, görece iyi durumda olan D kategorisinde yer alan dergiler ise hem dergi adı olarak Kamu Yönetimi ile ilişkili ibarelere yer vermekte hem de konu alanı olarak “Kamu Yönetimi” çalışma alanına doğrudan yer vermektedirler. Ancak bu kategorideki dergilerin alana ilişkin yazılara ilgili sayılarında yer verip vermediği konusunda net bir şey söylemek güçtür. Bunun nedeni, yayın incelemesi bakımından DergiPark’ın, inceleme yapmaya tam olarak elverişli olmamasıdır. Nitekim başlık, özet ve anahtar kelimeler dışında inceleme yapmaya imkân tanımayan platform, TR Dizin’e kıyasla, daha az işlevseldir. Ancak yine de kısıtlar dâhilinde de olsa, bu kategorideki dergilerin yayın kıstası bakımından yetersiz kaldığı ifade edilebilir. Öte taraftan B kategorisindeki dergiler, konu alanı olarak “Kamu Yönetimi” çalışma alanına doğrudan yer vermelerine rağmen, alana ilişkin çalışmalara ilgili sayılarında yer verip vermedikleri konusunda yorum yapmak güçtür. Benzer şekilde bu kategori içinde, DergiPark özelinde yayın incelemesi yapmanın tam olarak işlevsel olmaması nedeniyle, dergilerin ilgili sayılarında yer verdikleri ilişkili çalışmalara erişilemediği düşünülebilir. Ancak yine de kısıtlar dâhilinde de olsa, bu kategorideki dergilerin de D kategorisindeki dergilere benzer şekilde, yayın kıstası bakımından yetersiz kaldığı ifade edilebilir. A kategorisindeki dergiler ise dergi adı olarak Kamu Yönetimi ile ilişkili ibarelere yer vermeleri dışında, DergiPark temelli dergi dökümünün, Kamu Yönetimi çalışma alanında faaliyet gösteren Türkiye adresli bilimsel dergiler listesinde yer almaya en uzak dergilerdir. Ne var ki anılan kategorideki 2 dergiden 1’inin dergi adının İngilizce çevirisinde “administrative” kelimesinin tercih edildiği görülmekteyken, diğerinin İngilizce çevirisinde “management” kelimesinin yeğlendiği tespit edilmektedir. Dolayısıyla anılan kategorinin, doğrudan listenin dışında bırakılması mümkün görünmemektedir. Nitekim İngilizce çevirisinde “management” karşılığını tercih eden birçok derginin de A kategorisi ya da dışındaki diğer kategorilerde yer alması da dikkate değerdir.22 22 Sonuç olarak dergi adının İngilizce çevirisinde tercih edilen kelimenin, TR Dizin gibi DergiPark’ta da dergileri sınıflandırma işinde çok güvenilir bir ayrıt olmadığı ifade edilebilir. İbrahim Can Karaduman  Bilimsel Dergiler: Döküm, Değerlendirme ve Öneriler  323 Şekil-3’teki dergi kategorizasyonu ve kümelendirilmesi göz önünde bulundurularak, DergiPark özelinde Kamu Yönetimi çalışma alanında faaliyet gösteren Türkiye adresli bilimsel dergiler listesi dökümü Tablo-8’deki gibidir. 4. Birleştirilmiş Nihai Dergi Listesi ve Değerlendirilmesi Kamu Yönetimi çalışma alanında faaliyet gösteren Türkiye adresli bilimsel dergilerin tam dökümü işi, TR Dizin veri tabanı kullanılarak oluşturulan 150 dergilik listenin tam halini içeren Tablo-4 ile DergiPark platformu kullanılarak oluşturulan 118 dergilik listenin tam halini içeren Tablo-8’in birleştirilmesi ile tamamlanabilir. Anılan birleştirme işi, yalnızca merkezilik temelli dizayn edilmiş dergi kategorileri kullanılarak yapılabilir. Ancak birleştirme işi yapılırken, dergi adlarına ilişkin yeni bir kategorizasyonun da yapılabileceği düşünülmektedir. Dergi adları temelli kategorizasyon, çalışma kapsamında gerçekleştirilen ikinci ve son kategorizasyon işidir. El yordamıyla gerçekleştirilen bu faaliyette, dergilerin adlandırma tercihleri en spesifik ve homojen olan gruplardan başlamak suretiyle gerçekleştirilmektedir. Buna göre İ kategori dergiler adı verilen grup, adlandırmada “İktisadi ve İdari” ibaresini içeren dergilerden (37 dergi) oluşmaktadır.23 S kategori dergiler adı verilen grup ise, adlandırmada “Sosyal Bilimler” ibaresini içeren dergilerden (68 dergi) oluşmaktadır. Oldukça homojen ve görece spesifik gruplar olduğu düşünülen ilk 2 kategori sonrasında gelen ve T kategori dergiler adı verilen grup ise kalan dergiler arasında adlandırmada temel çalışma alanlarına ilişkin ibareler kullananlarını (65 dergi) içermektedir.24 Onu takip eden ve adlandırmada konusal (tematik) çalışma alanlarına ilişkin ibareler kullanan dergiler (41 dergi) ise K kategori dergiler adı verilen grup altında toplanmaktadır.25 Bu yöntem ile kategorize edilen ve Ö kategori dergiler (57 23 Bu kategoride yer alan dergilerin çoğu, “… İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi” adını taşımaktadır. Buna rağmen incelemede yalnızca “İktisadi ve İdari” ibaresinin kullanılmasının geçerli bir nedeni vardır. Nitekim adlandırmada “İktisadi ve İdari Yaklaşımlar/İncelemeler vb.” ibarelerinin kullanan dergiler de bulunmaktadır. 24 Adlandırmada temel çalışma alanlarına ilişkin ibareler kullanan dergiler, ilk 2 kategorinin oluşturulması sonrası elde kalan dergiler arasından seçilmiştir. Temel çalışma alanlarına ilişkin ibarelerden kasıt ise derginin adında hukuk, iktisat, sosyoloji, uluslararası ilişkiler, işletme, yönetim, siyasal bilgiler gibi ibarelerin geçmesidir. 25 Adlandırmada konusal (tematik) çalışma alanlarına ilişkin ibareler kullanan dergiler, ilk 3 kategorinin oluşturulması sonrası elde kalan dergiler arasından seçilmiştir. Konusal çalışma alanlarına ilişkin ibarelerden kasıt ise derginin adında barış araştırmaları, medeniyet araştırmaları, bilişim teknolojileri, afet ve risk gibi oldukça çeşitlilik gösteren ibarelerin geçmesidir. 324  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi dergi) adı verilen son dergi grubu ise adlandırmada özgün ibareler kullanan dergilerdir.26 Dergi adlarına dayanan kategorize etme yöntemiyle gerçekleştirilen birleştirme faaliyetinin, Şekil-2 ile Şekil-3 kapsamındaki kümelendirme ve çözümleme işlerinin ortaya çıkardığı önceki dergi kategorileri ile birlikte düşünülmesi, kapsamlı bir değerlendirme yapmaya imkân tanıma potansiyeline sahiptir. Buna göre, toplamda 268 derginin adlarına göre kategorize edilmesi yoluyla birleştirilmesi işini ve birleştirilmiş listenin, Şekil-2 ile Şekil-3’ün ortaya çıkardığı önceki dergi kategorileri ile ilişkisini içeren Tablo-9, Kamu Yönetimi çalışma alanında faaliyet gösteren Türkiye adresli bilimsel dergilerin tam dökümünün son aşamasıdır. Kamu Yönetimi çalışma alanında faaliyet gösteren Türkiye adresli bilimsel dergilerin tam dökümü, Tablo-9’daki gibidir. Görüleceği üzere Tablo-9, tam döküm işinin birleştirilmiş nihai aşamasıdır. Diğer bir deyişle Tablo-9’da yer alan dergiler, çalışmada izlenen yöntem ile ortaya konulabilecek dergilerin tamamını içermekte olan nihai tam döküm listesidir. Kamu Yönetimi çalışma alanı ile ilişkili 268 derginin tamamını, dergilere ulaşılan kaynaklar ve 2 farklı kategorizasyon çeşidi ile birlikte sunan Tablo-9, okuyucuya tam döküm üzerine ilave birçok değerlendirme yapma fırsatı vermektedir. İlk olarak 268 derginin tamamının, çalışmada uygulanan son kategorize etme yöntemi olan ve adlandırmaya dayanan kategorizasyona göre dağılımı üzerinde durulabilir. Bu dağılım, her bir kaynak özelinde incelenebileceği gibi, iki kaynağın bir araya getirilmesi sonucu oluşan ve birleştirilmiş kaynaklar olarak adlandırılabilecek tam döküm liste üzerinden de değerlendirilebilir. Buna göre, TR Dizin ve DergiPark olmak üzere iki farklı kaynaktan elde edilen dergilerin bir araya getirildiği 268 dergilik birleştirilmiş tam döküm listesi dikkate alındığında, kategoriler arasındaki dağılım Şekil-4’teki gibidir: 26 Adlandırmada özgün ibareler kullanan dergiler, ilk 4 kategorinin oluşturulması sonrası elde kalan dergiler arasından seçilmiştir. Özgün ibarelerden kasıt ise derginin adında yayımcının tercihine bağlı özel ve/veya özgün isimlerin kullanılmasıdır. İbrahim Can Karaduman  Bilimsel Dergiler: Döküm, Değerlendirme ve Öneriler  325 Şekil 4. Adlandırmaya Dayanan Her Bir Dergi Kategorisinin Birleştirilmiş Kaynaklar İçindeki Dağılımı Görüldüğü üzere TR Dizin ve DergiPark kaynakları beraber düşünüldüğünde, “Sosyal Bilimler” adlandırmasını doğrudan kullanan ve bu anlamda birçok alandan çalışmayı kabul eden/etme niyetinde olan dergilerden oluşan S kategorisi, nicelik bakımından ilk sırada gelmektedir.27 268 dergi içerisinde 68 dergiyle yaklaşık %25’lik paya sahip olan S kategorisini, adlandırmada temel çalışma alanlarına ilişkin ibareler kullanan T kategorisi takip etmektedir. Tam dergi listesi içerisinde 65 dergiyle yaklaşık %24’lük paya sahip olan T kategorisini ise adlandırmada özgün ibareler kullanan Ö kategorisi takip etmektedir. Ö kategorisindeki 57 dergi ise tam döküm dergi listesinin yaklaşık %22’sine denk düşmektedir. Takip eden kategori olan ve adlandırmada konusal (tematik) çalışma alanlarına ilişkin ibareler kullanan K kategorisi ise 41 dergi ile tüm dergiler arasında yaklaşık %15’lik bir paya sahiptir. Son olarak, adlandırmada “İktisadi ve İdari” ibaresini içeren 37 dergilik İ kategorisinin toplam içerisindeki oranı ise yaklaşık %14’tür. İ kategorisi her ne kadar niceliksel bakımdan son sırada gelen dergi kategorisi olsa da bu kategoriye ilişkin ayırt edici özelliğin, diğer kategorilere ilişkin ayırt edici özelliklere kıyasla, oldukça spesifik olması dikkate değerdir.28 Sonuç olarak adlandırmaya dayanan dergi kategorilerinin niceliksel dağılım oranı; S, T, Ö, K ve İ sıralamasına uygun olacak şekilde gerçekleşmektedir. 27 Bu tespit, anılan kategorideki dergilerin “Sosyal Bilimler” adlandırmasını şemsiye isim olarak kullanmasından yola çıkılarak yapılmaktadır. 28 “Sosyal Bilimler” adlandırmasını kullanan S kategorisi de aynı derecede homojen olmasına karşın, aynı derecede spesifik bir çalışma alanına denk düşmemektedir. Bu nedenle en homojen ve spesifik olan kategorinin İ kategorisi olduğu ifade edilebilir. 326  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Kamu Yönetimi çalışma alanında faaliyet gösteren Türkiye adresli bilimsel dergilerin adlandırma tercihlerine dayanan kategorizasyon üzerinden yapılan değerlendirme, her bir kaynak özelinde de yapılabilir. Nitekim bu yolla, TR Dizin ve DergiPark kaynaklarının, resmin bütünü ile ilişkisi ortaya konulabilir. Bir taraftan da her bir kaynağa münhasır yapılan değerlendirme, kaynakları da birbiri ile kıyas içerisine sokma faaliyetinin mantıksal zorunluluğudur. Ayrıca bu yolla, dergi kategorilerinin aynı çeşitleri üzerinden kaynaklar arasında bir kıyasa gidilmesi de mümkündür. Dolayısıyla takip eden Şekil-5 üzerinden yapılan değerlendirme aynı anda hem Şekil-4 ile bir ilişki kurabilmeyi hem münhasıran kaynakları birbiriyle kıyaslamayı hem de dergi kategorilerinin kaynaklar arasındaki dağılımlarını aynı çeşit kategori üzerinden kıyaslamayı mümkün kılmaktadır. Bu kapsamda, adlandırmaya dayanan her bir dergi kategorisinin, TR Dizin ve DergiPark kaynakları arasındaki dağılımı Şekil5’teki gibidir: Şekil 5. Adlandırmaya Dayanan Her Bir Dergi Kategorisinin Kaynaklar Arasındaki Dağılımı Görüldüğü üzere, TR Dizin ve DergiPark kaynakları ayrı ayrı düşünüldüğünde, kategorilerin niceliksel dağılımı açısından kimi benzerlikler ve farklılıklar bulunmaktadır. TR Dizin kaynağı özelinde, kategoriler arasında nicelik bakımından ilk sırada “Sosyal Bilimler” adlandırmasını doğrudan kullanan ve bu anlamda birçok alandan çalışmayı kabul eden/etme niyetinde olan dergilerden oluşan S kategorisi gelmektedir. 150 dergi içerisinde 40 dergiyle yaklaşık %27’lik paya sahip olan S kategorisini, adlandırmada özgün ibareler kullanan Ö kategorisi takip etmektedir. TR Dizin dergi listesi içerisinde 35 dergiyle yaklaşık %23’lük paya sahip olan Ö kategorisini ise adlandırmada temel çalışma alanlarına ilişkin ibareler kullanan T kategorisi takip etmektedir. T İbrahim Can Karaduman  Bilimsel Dergiler: Döküm, Değerlendirme ve Öneriler  327 kategorisindeki 31 dergi ise TR Dizin dergi listesinin yaklaşık %21’ine denk düşmektedir. Takip eden kategori olan ve adlandırmada konusal (tematik) çalışma alanlarına ilişkin ibareler kullanan K kategorisi ise 26 dergi ile TR Dizin dergiler arasında yaklaşık %17’lik bir paya sahiptir. Son olarak, adlandırmada “İktisadi ve İdari” ibaresini içeren 18 dergilik İ kategorisinin toplam içerisindeki oranı ise yaklaşık %12’dir. TR Dizin özelinde, Şekil-4 ve ona bağlı niceliksel dağılım değerlendirmelerinden farklı olarak, 2. ve 3. sıradaki dergi kategorilerinin kendi aralarında yer değiştirdiği görülmektedir. Anılan değişiklik dışında, niceliksel dağılım bakımından genel hatlarıyla TR Dizin, resmin bütünü ile büyük bir benzerlik göstermektedir.29 Sonuç olarak adlandırmaya dayanan dergi kategorilerinin TR Dizin özelinde niceliksel dağılım oranı; S, Ö, T, K ve İ sıralamasına uygun olacak şekilde gerçekleşmektedir. Öte yandan DergiPark kaynağı özelinde, kategoriler arasında nicelik bakımından ilk sırada adlandırmada temel çalışma alanlarına ilişkin ibareler kullanan T kategorisi gelmektedir. 118 dergi içerisinde 34 dergiyle yaklaşık %29’luk paya sahip olan T kategorisini, “Sosyal Bilimler” adlandırmasını doğrudan kullanan ve bu anlamda birçok alandan çalışmayı kabul eden/etme niyetinde olan dergilerden oluşan S kategorisi takip etmektedir. DergiPark dergi listesi içerisinde 28 dergiyle yaklaşık %24’lük paya sahip olan S kategorisini ise adlandırmada özgün ibareler kullanan Ö kategorisi takip etmektedir. Ö kategorisindeki 22 dergi ise DergiPark dergi listesinin yaklaşık %19’una denk düşmektedir. Takip eden kategori olan ve adlandırmada “İktisadi ve İdari” ibaresini içeren İ kategorisi ise 19 dergi ile tüm dergiler arasında yaklaşık %16’lık bir paya sahiptir. Son olarak, adlandırmada konusal (tematik) çalışma alanlarına ilişkin ibareler kullanan 15 dergilik K kategorisinin toplam içerisindeki oranı ise yaklaşık %12’dir. DergiPark özelinde, Şekil-4 ve ona bağlı değerlendirmelerden farklı olarak, 3. sıradaki dergi kategorisi haricindeki kalan 4 dergi kategorisinin kendi içerisinde yer değiştirdiği görülmektedir. Dolayısıyla niceliksel dağılım bakımından genel hatlarıyla DergiPark, resmin bütünü ile büyük bir benzerlik göstermemektedir.30 Sonuç olarak adlandırmaya dayanan dergi kategorilerinin 29 Bu örtüşmede rol oynayan en büyük faktör, 268 dergilik tam dökümün 150 dergiyle yaklaşık %56’sının TR Dizin kaynağından elde edilmiş olmasıdır. 30 Anılan durum yorumlanırken, 268 dergilik tam dökümün 118 dergiyle yaklaşık %44’ünün DergiPark kaynağından elde edilmiş olması ve bu kaynağın büyük resme etkisinin görece az olması göz önünde bulundurulmalıdır. 328  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi DergiPark özelinde niceliksel dağılım oranı; T, S, Ö, İ ve K sıralamasına uygun olacak şekilde gerçekleşmektedir. Hem Şekil-4 ile bir ilişki kurabilmeyi hem de münhasıran kaynakları birbiriyle kıyaslamayı mümkün kılan bu değerlendirmelerden sonra, dergi adlandırmalarına dayanan dergi kategorilerinin kaynaklar arasındaki dağılımlarını aynı çeşit kategori üzerinden kıyaslama işine geçilebilir.31 Bu çerçevede, İ kategorisindeki dergilerin kaynaklar arasındaki dağılımı, DergiPark lehine yaklaşık %51’e, %49’dur. Dolayısıyla İ kategorisindeki dergiler, kaynakların tam döküm listesine sunduğu katkının aksi yönünde bir dağılım göstermektedir. S kategorisindeki dergilerin kaynaklar arasındaki dağılımı ise TR Dizin lehine yaklaşık %59’a, %41’dir. Bu bakımdan S kategorindeki dergiler, kaynakların tam döküm listesine sunduğu katkı ile benzer yönde bir dağılım göstermektedir. T kategorindeki dergilerin kaynaklar arasındaki dağılımı ise DergiPark lehine yaklaşık %52’ye, %48’dir. Anılan veriye dayanarak T kategorindeki dergilerin, kaynakların tam döküm listesine sunduğu katkının aksi yönünde bir dağılım göstermekte olduğu ifade edilebilir. K kategorindeki dergilerin kaynaklar arasındaki dağılımı ise TR Dizin lehine yaklaşık %63’e, %37’dir. Bu bakımdan T kategorindeki dergiler, kaynakların tam döküm listesine sunduğu katkı ile benzer yönde bir dağılım göstermektedir. Son olarak, benzer şekilde Ö kategorisindeki dergilerin kaynaklar arasındaki dağılımı TR Dizin lehine yaklaşık %62’ye, %38’dir. Dolayısıyla Ö kategorisindeki dergilerin de kaynakların tam döküm listesine sunduğu katkı ile benzer yönde bir dağılım gösterdiği belirtilebilir. Sonuç olarak adlandırmada “İktisadi ve İdari” ibaresini içeren İ kategorisindeki dergiler ile adlandırmada temel çalışma alanlarına ilişkin ibareler kullanan T kategorindeki dergilerin, kaynakların tam döküm listesine sunduğu toplam katkının aksi yönünde, DergiPark kaynağı lehine bir niceliksel dağılım göstermekte olduğu ifade edilebilir. Çalışmada uygulanan son kategorize etme yöntemi olan ve adlandırmaya dayanan kategorizasyonun yalın değerlendirilmesi, Şekil-4 ve Şekil-5 üzerinden bu şekilde yapılabilirken, değerlendirme işini bir miktar daha derinleştirmeye yarayan ve Şekil-2 ile Şekil-3’teki dergi kategorilerini de göz önünde bulundurmayı gerektiren bir uğraş içerisine girilebilir. Çalışma kapsamında iki farklı yöntem izlenerek oluşturulmuş dergi kategorilerinin, birbirleri ile eşleştirilmesini ve ilişkilendirilmesini içeren son değerlendirme aşamasının, birçok açıdan faydalı olabileceği öngörülmektedir. 31 Bu kapsamda çeşitli sapmaların tespit edilebilmesi için, tam döküm dergi listesine kaynakların münhasıran sunduğu katkının, oransal dağılımı göz önünde bulundurulmalıdır. Hatırlanacağı üzere bu dağılım, TR Dizin lehine yaklaşık %56’ya, %44’tür. İbrahim Can Karaduman  Bilimsel Dergiler: Döküm, Değerlendirme ve Öneriler  329 Bu eşleştirme ve ilişkilendirme işi ve uğraşı, bir yandan 268 dergilik tam döküm listesinin detaylı bir çözümlemesini ve değerlendirmesini mümkün hale getirirken, diğer yandan münhasır kimi kategoriler bazında eşleştirememe ve ilişkilendirememe durumunu, farklı bir bakış açısıyla değerlendirebilme fırsatını da sunmaktadır. Diğer bir deyişle, özellikle eşleştirememe ve ilişkilendirememe durumu, kimi kategoriler bazında “var olmayanı görme” ve bunun bir anlamının olup olmadığının değerlendirmesini yapma imkânını sunmaktadır.32 Bu doğrultuda, her ne kadar her “var olmayanın” anlamlı olmayabileceği ya da anlamlandırılamayacağı düşünülse de tam dökümün değerlendirilmesine katkı sunma potansiyeline sahip olduğuna inanılmaktadır. Bu çerçevede, iki kaynaktan elde edilen dergilerin bir araya getirildiği 268 dergilik birleştirilmiş tam döküm listesi özelinde, iki farklı yöntem izlenerek oluşturulmuş olan dergi kategorilerinin, birbirleri ile eşleştirilmesini ve ilişkilendirilmesini değerlendirmek mümkündür. Anılan kapsamdaki bir değerlendirmeye kaynaklık edebilecek veriler, Şekil-6’daki gibi sunulabilir: Şekil 6. Birleştirilmiş Kaynaklar Bazında Kategori Eşleştirmeleri Şekil-6 incelendiğinde, öncelikle çalışma kapsamında merkezi dergiler kategorisi olduğu düşünülen ve bu şekilde adlandırılan G kategorisindeki dergilerin, tüm dergiler içerisindeki oranının yaklaşık %11 olduğunu söylemek mümkündür. 7 kategorili bir gruplama içerisinde bu oranın, fena bir oran 32 Bu çalışma kapsamında “var olmayanı görme” tabiri ve bakış açısı, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yönetim Bilimleri Anabilim Dalı bünyesinde Prof. Dr. Birgül Ayman Güler tarafından 2019-2020 eğitim-öğretim yılı güz döneminde yürütülen Devlet Bilimi Metodolojisi doktora dersinin ders notlarından ödünç alınmaktadır. 330  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi olmadığı ileri sürülebilir. 29 dergilik G kategorisi içerisinde 17 dergi ile adlandırmada “İktisadi ve İdari” ibaresini içeren İ kategorisindeki dergiler ilk sırada bulunmaktadır. Adlandırma üzerinden yapılan kategorizasyon işinde dergi kategorileri arasında niceliksel bakımdan son sırada yer alan İ kategorisinin, merkezi dergiler kategorisi olan G kategorisinde ilk sırada yer alması oldukça dikkat çekicidir. Yaklaşık %59’luk bir oranla İ kategorisindeki dergilerin kendine ilk sırada yer bulduğu G kategorisinde “Sosyal Bilimler” adlandırmasını doğrudan kullanan S kategorisindeki dergilerden hiçbiri bulunmamaktadır.33 Çalışma kapsamında merkezi dergi olmaya yakın dergi kategorilerinin başında olduğu kabul edilen 57 dergilik F kategorisinin tüm dergiler içerisindeki oranının yaklaşık %21 olduğunu söylemek mümkündür. 7 kategorili bir gruplama içerisinde bu oranın, oldukça yüksek bir oran olduğu ifade edilebilir. Dergi adı kıstası haricinde diğer kıstasları sağlayan ve bu bakımdan merkezi dergi olmaya en yakın dergi kategorisi olarak kabul edilen F kategorisi özelinde, “Sosyal Bilimler” adlandırmasını doğrudan kullanan S kategorindeki dergiler, 21 dergiyle yaklaşık %37’lik bir orana sahip olup, ilk sırada yer almaktadır. F kategorisi kapsamına giren S kategorisindeki dergileri, 18 dergiyle ve yaklaşık %32’lik bir oranla adlandırmada özgün ibareler kullanan Ö kategorisindeki dergiler takip etmektedir. Merkezi dergiler kategorisi olduğu düşünülen ve bu şekilde adlandırılan G kategorisinde ilk sırada yer alan İ Kategorindeki dergilerden hiçbiri F kategorisinde bulunmamaktadır.34 Merkezi dergi olmaya yakın dergi kategorileri içerisinde ikinci sırayı alan 11 dergilik E kategorisinin, tüm dergiler içerisindeki oranının yaklaşık %4 olduğunu söylemek mümkündür. 7 kategorili bir gruplama içerisinde bu oranın, oldukça düşük bir oran olduğu ifade edilebilir. Konu alanı kıstası haricinde diğer kıstasları sağlayan ve bu bakımdan merkezi dergi olmaya yakın dergi kategorileri arasında ikinci sırayı alan E kategorisi özelinde, “İktisadi ve İdari” ibaresini içeren İ kategorindeki dergiler, 9 dergiyle yaklaşık %82’lik bir orana sahip olup, ilk sırada yer almaktadır. Kalan yaklaşık %28’lik oran ise 2 dergi ile adlandırmada temel çalışma alanlarına ilişkin ibareler kullanan T kategorindeki 33 Bu durum, Şekil-2 ile Şekil-3’e dayanan ilk kategorize etme yöntemi ile ilişkilidir. Dolayısıyla S Kategorisindeki dergilerin G kategorisi kapsamına girmemesi, doğal ve zorunlu bir sonuç olarak görülmelidir. 34 Benzer şekilde bu durum da Şekil-2 ve Şekil-3’e dayanan ilk kategorize etme yöntemi ile ilişkilidir. Dolayısıyla İ Kategorindeki dergilerin F kategorisi kapsamına girmemesi, doğal ve zorunlu bir sonuç olarak görülmelidir. İbrahim Can Karaduman  Bilimsel Dergiler: Döküm, Değerlendirme ve Öneriler  331 dergilerdir. Diğer taraftan S kategorindeki, K kategorindeki ve Ö kategorindeki dergilerden hiçbiri E kategorisi içerisinde bulunmamaktadır.35 Merkezi dergi olmaya yakın dergi kategorileri içerisinde son sırayı alan 59 dergilik C kategorisinin, tüm dergiler içerisindeki oranının yaklaşık %22 olduğunu söylemek mümkündür. 7 kategorili bir gruplama içerisinde bu oranın, oldukça yüksek bir oran olduğu ifade edilebilir. Yalnızca yayına ilişkin kıstası sağlayan ve bu bakımdan merkezi dergi olmaya yakın dergi kategorileri arasında üçüncü sırayı alan C kategorisi özelinde, “Sosyal Bilimler” adlandırmasını doğrudan kullanan S kategorindeki dergiler, 19 dergiyle yaklaşık %32’lik bir orana sahip olup, ilk sırada yer almaktadır. C kategorisi kapsamına giren S kategorindeki dergileri, 17 dergiyle ve yaklaşık %29’luk bir oranla adlandırmada özgün ibareler kullanan Ö kategorisindeki dergiler takip etmektedir. Merkezi dergiler kategorisi olduğu düşünülen ve bu şekilde adlandırılan G kategorisinde ilk sırada yer alan İ kategorisindeki dergilerden hiçbiri C kategorisinde bulunmamaktadır.36 Çalışma kapsamında merkezi dergi olmaktan uzak dergi kategorilerinin başında olduğu kabul edilen 16 dergilik D kategorisinin,37 tüm dergiler içerisindeki oranının yaklaşık %6 olduğunu söylemek mümkündür. 7 kategorili bir gruplama içerisinde bu oranın, oldukça düşük bir oran olduğu ifade edilebilir.38 Yayın kıstası haricinde diğer kıstasları sağlayan ve bu bakımdan merkezi dergi olmaya uzak dergi kategorileri arasında görece iyi durumda olan D kategorisi özelinde, adlandırmada “İktisadi ve İdari” ibaresini içeren İ kategorisindeki dergiler, 8 dergiyle tam olarak %50’lik bir orana sahip olup, ilk sırada yer almaktadır. Kalan yaklaşık %44’lük oran ise, 7 dergi ile adlandırmada temel çalışma alanlarına ilişkin ibareler kullanan T kategorisindeki dergilerdir. Bu kategorideki 1 dergi ise adlandırmada tematik çalışma alanlarına ilişkin 35 Benzer şekilde bu durum da Şekil-2 ve Şekil-3’e dayanan ilk kategorize etme yöntemi ile ilişkilendirilebilir. Dolayısıyla S kategorindeki dergilerin E kategorisi kapsamına girmemesi, doğal ve zorunlu bir sonuç olarak görülmelidir. Diğer yandan benzeri bir ilişki söz konusu olmaksızın K kategorindeki ve Ö kategorindeki dergiler, E kategorisi içerisinde yer almamaktadır. 36 Benzer şekilde bu durum da Şekil-2 ve Şekil-3’e dayanan ilk kategorize etme yöntemi ile ilişkilidir. Dolayısıyla İ kategorisindeki dergilerin C kategorisi kapsamına girmemesi de doğal ve zorunlu bir sonuç olarak görülmelidir. 37 Merkezi olmaktan uzak dergiler sıralaması, aranan ve tespiti yapılan niteliklere göre görece başarılı olandan en başarısız olana doğru yapılan bir sıralamadır. Diğer bir deyişle, merkezi dergi olmaktan en uzak dergi kategorisi A kategorisidir. 38 Anılan dergi kategorisinin, merkezi olmaktan uzak dergiler kapsamında değerlendiriliyor olması, %6’lık düşük oranın olumlu olarak yorumlanmasını gerektirmektedir. 332  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi ibareler kullanan K kategorisi dergisidir. S kategorisindeki ve Ö kategorindeki dergilerden hiçbiri D kategorisi içerisinde bulunmamaktadır.39 Merkezi dergi olmaktan uzak dergi kategorileri içerisinde orta sırayı alan 83 dergilik B kategorisinin, tüm dergiler içerisindeki oranının yaklaşık %31 olduğunu söylemek mümkündür. 7 kategorili bir gruplama içerisinde bu oranın, oldukça yüksek bir oran olduğu ifade edilebilir.40 Konu alanı kıstası haricinde diğer kıstasları sağlamayan ve bu bakımdan merkezi dergi olmaya uzak dergi kategorileri arasında orta sırayı alan 83 dergilik B kategorisi özelinde, “Sosyal Bilimler” adlandırmasını doğrudan kullanan S kategorindeki dergiler, 28 dergiyle yaklaşık %34’lük bir orana sahip olup, ilk sırada yer almaktadır. B kategorisi kapsamına giren S kategorindeki dergileri, 20’şer dergiyle ve yaklaşık %24’erlik oranlarla, adlandırmada özgün ibareler kullanan Ö kategorisi dergileri ile adlandırmada temel çalışma alanlarına ilişkin ibareler kullanan T kategorisi dergileri takip etmektedir. Merkezi dergiler kategorisi olduğu düşünülen ve bu şekilde adlandırılan G kategorisinde ilk sırada yer alan İ kategorisindeki dergilerden hiçbiri B kategorisinde bulunmamaktadır.41 Merkezi dergi olmaktan uzak dergi kategorilerinin sonunda yer alan ve bu nedenle kriterleri sağlamada en başarısız ve tutarsız olduğu düşünülen 13 dergilik A kategorisinin, tüm dergiler içerisindeki oranının yaklaşık %5 olduğunu söylemek mümkündür. 7 kategorili bir gruplama içerisinde bu oranın, oldukça düşük bir oran olduğu ifade edilebilir.42 Dergi Adı kıstası haricinde diğer kıstasları sağlamayan ve bu bakımdan merkezi dergi olmaya uzak dergi kategorileri arasında en son sırayı alan 13 dergilik A kategorisi özelinde, adlandırmada konusal (tematik) çalışma alanlarına ilişkin ibareler kullanan K kategorisindeki dergiler, 6 dergiyle yaklaşık %46’lık bir orana sahip olup, ilk sırada yer almaktadır. Diğer taraftan S kategorindeki ve Ö kategorisindeki dergilerden hiçbiri A kategorisi içerisinde bulunmamaktadır.43 39 Benzer şekilde bu durum da Şekil-2 ve Şekil-3’e dayanan ilk kategorize etme yöntemi ile ilişkilidir. Dolayısıyla S kategorindeki dergilerin D kategorisi kapsamına girmemesi, doğal ve zorunlu bir sonuç olarak görülmelidir. Diğer yandan benzeri bir ilişki söz konusu olmaksızın Ö kategorindeki dergiler, D kategorisi içerisinde yer almamaktadır. 40 Anılan dergi kategorisinin, merkezi olmaktan uzak dergiler kapsamında değerlendiriliyor olması, %31’lik yüksek oranın olumsuz olarak yorumlanmasını gerektirmektedir. 41 Benzer şekilde bu durum da Şekil-2 ve Şekil-3’e dayanan ilk kategorize etme yöntemi ile ilişkilidir. Dolayısıyla İ kategorisindeki dergilerin B kategorisi kapsamına girmemesi de doğal ve zorunlu bir sonuç olarak görülmelidir. 42 Anılan dergi kategorisinin, merkezi olmaktan uzak dergiler kapsamında değerlendiriliyor olması, %5’lik düşük oranın olumlu olarak yorumlanmasını gerektirmektedir. 43 Benzer şekilde bu durum da Şekil-2 ve Şekil-3’e dayanan ilk kategorize etme yöntemi ile ilişkilidir. Dolayısıyla S kategorisindeki dergilerin B kategorisi kapsamına girmemesi de doğal İbrahim Can Karaduman  Bilimsel Dergiler: Döküm, Değerlendirme ve Öneriler  333 Merkezi dergi kategorisi olan G kategorisi (%11) ile merkezi dergi olmaya yakın dergi kategorileri olan F (%21), E (%4) ve C (%22) kategorileri birlikte düşünüldüğünde, 268 dergilik birleştirilmiş tam döküm listesinin toplamda 156 dergiyle yaklaşık %58’lik kısmının, çalışmada izlenen yöntem özelinde, nispeten başarılı ve tutarlı dergiler olarak değerlendirilmesi mümkündür. Bu kısım içerisinde, adlandırmada “İktisadi ve İdari” ibaresini içeren İ kategorindeki dergilerin, eşleşebileceği tüm dergi kategorileri (G ve E kategorileri) içerisinde ilk sırada yer alması dikkate değerdir. Benzer şekilde bu kısım içerisinde, “Sosyal Bilimler” adlandırmasını doğrudan kullanan S kategorindeki dergilerin eşleşebileceği tüm dergi kategorileri (F ve C) içerisinde ilk sırada yer alması da dikkate değerdir. Anılan yaklaşık %58’lik (156 dergilik) kısmın içerisinde önde gelen İ ve S kategorilerindeki dergilerin oranı ise yaklaşık %43’tür (66 dergilik). Ayrıca toplamda 37 dergilik İ kategorindeki dergilerin yaklaşık %70’inin merkezi dergi kategorisi ve merkezi dergi olmaya yakın dergi kategorileri ile eşleşmesi de İ kategorindeki dergilerin büyük kısmının başarılı ve tutarlı dergiler olarak değerlendirilebilmesine imkân tanımaktadır. Benzer şekilde, toplamda 68 dergilik S kategorindeki dergilerin yaklaşık %59’unun merkezi dergi kategorisi ve merkezi dergi olmaya yakın dergi kategorileri ile eşleşmesi, S kategorindeki dergilerin büyük kısmının da başarılı ve tutarlı dergiler olarak değerlendirilebilmesine imkân tanımaktadır. Öte yandan merkezi dergi olmaktan uzak dergi kategorileri olan D (%6), B (%31) ve A (%5) kategorileri birlikte düşünüldüğünde, 268 dergilik birleştirilmiş tam döküm listesinin toplamda 112 dergiyle yaklaşık %42’lik kısmının, çalışmada izlenen yöntem özelinde, görece başarısız ve tutarsız dergiler olarak değerlendirilmesi mümkündür. Bu kısım içerisinde, “İktisadi ve İdari” ibaresini içeren İ kategorindeki dergilerin eşleşebileceği dergi kategorileri (D ve A kategorileri) içerisindeki durumu incelendiğinde, 16 dergilik D kategorisinde 8 dergi ve %50’lik oran ile ilk sırada yer aldığı ve 13 dergilik A kategorisinde 3 dergi ve yaklaşık %23’lük oran ile son sırada olduğu görülmektedir. İ kategorisindeki dergilerin ilk sırada yer aldığı D kategorisinin, merkezi dergi olmaktan uzak dergi kategorileri içerisinde görece en iyi durumda olan dergi kategorisi olması ve son sırada yer aldığı A kategorisinin merkezi dergi olmaktan uzak dergi kategorileri içerisinde görece en kötü durumda olan dergi kategorisi olması, İ kategorisindeki dergiler özelinde yapılmış olan değerlendirmelerde büyük bir değişiklik yapmayı gerektirmemektedir.44 Diğer ve zorunlu bir sonuç olarak görülmelidir. Diğer yandan benzeri bir ilişki söz konusu olmaksızın Ö kategorisindeki dergiler, A kategorisi içerisinde yer almamaktadır. 44 Merkezi dergi olmaktan uzak dergi kategorileri içerisinde görece en kötü durumda olan A kategorisi özelinde, konusal (tematik) çalışma alanlarına ilişkin ibareler kullanan K 334  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi bir deyişle, İ kategorindeki dergilerin büyük bir kısmının başarılı ve tutarlı dergiler olduğu tespitinde bir değişiklik yapma gereği bulunmamaktadır. Benzer şekilde bu kısım içerisinde, “Sosyal Bilimler” adlandırmasını doğrudan kullanan S kategorindeki dergilerin eşleşebileceği tek dergi kategorisi (B) içerisinde ilk sırada yer alması da dikkate değerdir. 83 dergilik B kategorisinde 28 dergi ve yaklaşık %34’lük oran ile ilk sırada yer alan ve “Sosyal Bilimler” adlandırmasını doğrudan kullanan S kategorisi dergileri, B kategorisi içerisinde kendilerine yer bulan ve sırasıyla 20’şer dergi ile yaklaşık %24’erlik oranlara sahip olan T ve Ö kategorisindeki dergiler ve 15 dergi ile yaklaşık %18’lik orana sahip olan K kategorindeki dergiler takip etmektedir. Görüleceği üzere, B kategorisi içerisindeki dağılım oldukça dengelidir. Bu nedenle, S kategorisindeki dergilerin büyük bir kısmının başarılı ve tutarlı dergiler olduğu tespitinde bir değişiklik yapma gereği bulunmamaktadır. Nitekim S kategorindeki dergilerin yalnızca %41’inin merkezi dergi olmaktan uzak dergi kategorilerinden orta sırada yer alan B kategorisinde bulunması ve kalanının merkezi dergi olmaya yakın dergi kategorileri içerisinde dağılması dikkate değerdir. Yapılan değerlendirmeler sonucunda İ ve S kategorilerinin büyük bir kısmının, aynı kategorizasyon yönteminden elde edilmiş diğer dergi kategorilerine kıyasla, daha başarılı ve tutarlı oldukları ifade edilebilir. Nitekim İ ve S kategorisi dergiler, A kategorisi haricindeki tüm diğer kategorilerde dönüşümlü olarak ilk sırada yer almaktadır.45 Anılan iki kategorinin kendi içerisindeki kıyası ise barındırdıkları toplam dergi sayıları üzerinden yapılabilir. Bu bakımdan İ kategorisi, diğer kategoriler arasında en az dergi sayısına sahip kategori olsa da ortaya çıkan konumu itibariyle en başarılı ve tutarlı kategoridir. Nitekim S kategorisinin diğer kategoriler arasında en fazla dergi sayısına sahip kategori olması da bu tespitin yapılmasında göz önünde bulundurulmaktadır. Dolayısıyla bir kategori haricinde diğer tüm kategorilerde ilk sırada yer alan ve çoğunluğu merkezi dergi kategorisi ve merkezi dergi olmaya yakın dergi kategorileri lehine dağılan iki başarılı dergi kategorisi, başarı sırası ile birlikte İ ve S kategorileridir. Geriye kalan 3 dergi kategorisi üzerine de bazı değerlendirmeler yapmak mümkündür. En temelde, bu 3 dergi kategorisinin merkezi dergi kategorisi ve merkezi dergi olmaya yakın dergi kategorileri ile merkezi olmaktan uzak dergi kategorileri arasında nasıl bir dağılım gösterdiği üzerinde durulabilir. Buna göre kategorisindeki dergiler ilk sırada yer almaktadır. Bu tespitin çalışmanın geneli açısından ortaya çıkardığı sonuç, İ ve S kategorindeki dergilerin A kategorisi haricindeki diğer tüm dergi kategorilerinde ilk sırada yer aldıklarıdır. 45 Bu dönüşümün nedeni, İ ve S kategorilerinin mantıksal zorunluluk bakımından birbirini dışlayıcı nitelikte dergi kategorileri olmalarıdır. İbrahim Can Karaduman  Bilimsel Dergiler: Döküm, Değerlendirme ve Öneriler  335 65 dergilik T kategorisindeki dergiler, tercih edilen ikili dağılımda merkezi dergi kategorisi ve merkezi dergi olmaya yakın dergi kategorileri lehine yaklaşık %52’lik bir oran ile dağılım göstermektedir. Bu bakımdan T kategorindeki dergilerin dağılımı, neredeyse doğal olarak değerlendirilebilir. Diğer taraftan 41 dergilik K kategorindeki dergiler, tercih edilen ikili dağılımda merkezi dergi kategorisi ve merkezi dergi olmaya yakın dergi kategorileri aleyhine yaklaşık %53’lük bir oran ile dağılım göstermektedir. Bu bakımdan benzer şekilde K kategorindeki dergilerin dağılımı da neredeyse doğal olarak değerlendirilebilir. Ancak T kategorisindeki dergilerin, neredeyse doğal olduğu düşünülen dergi dağılımının merkezi dergi kategorisi ve merkezi dergi olmaya yakın dergi kategorileri lehine olması, anılan kategoriyi K kategorisinin önüne koymaktadır. Son olarak 57 dergilik Ö kategorindeki dergiler, tercih edilen ikili dağılımda merkezi dergi kategorisi ve merkezi dergi olmaya yakın dergi kategorileri lehine yaklaşık %65’lik bir oran ile dağılım göstermektedir. Görüldüğü üzere oldukça yüksek bir oran olan %65’in, doğal olmadığı düşünülmektedir. Dolayısıyla Ö kategorisinin hem T hem de K kategorilerinin önünde, İ ve S kategorilerinin hemen arkasında yer alması gerektiği düşünülmektedir.46 Sonuç olarak, 268 dergilik Kamu Yönetimi çalışma alanında faaliyet gösteren Türkiye adresli bilimsel dergilerin tam dökümünde niceliksel dağılım oranına bağlı bir başarı ve tutarlılık sıralaması yapıldığında, “İktisadi ve İdari” ibaresini içeren İ kategorisini sırasıyla, “Sosyal Bilimler” adlandırmasını doğrudan kullanan S kategorisi, adlandırmada özgün ibareler kullanan Ö kategorisi, adlandırmada temel çalışma alanlarına ilişkin ibareler kullanan T kategorisi ve adlandırmada konusal (tematik) çalışma alanlarına ilişkin ibareler kullanan K kategorisi takip etmektedir. Ancak buradaki başarı ve tutarlılık sıralamasının, adlandırmaya dayalı ilgili dergi kategorilerinde yer alan dergilerin blok olarak sıralanması anlamına gelmediği belirtilmelidir. Nitekim İ, S, Ö, T ve K sıralamasını takip eden kategorik başarı ve tutarlılık sıralaması, anılan kategorilerin barındırdıkları dergilerin tamamının sıralaması değildir. Diğer bir deyişle, sıralamada sonra gelen bir kategorideki bir dergi, sıralamada önce gelen 46 Toplamda 68 dergilik S kategori dergilerin yaklaşık %59’unun ve toplamda 57 dergilik Ö kategorisi dergilerin yaklaşık %65’inin merkezi dergi kategorisi ve merkezi dergi olmaya yakın dergi kategorileri ile eşleştiği görülmektedir. Görüldüğü üzere kategori bazında, Ö kategorisindeki dergilerin büyük bir kısmının S kategorisindeki dergilerin büyük bir kısmından daha başarılı ve tutarlı olduğu düşünülebilir. Buna karşın sıralamada S kategorisinin Ö kategorisinin önünde sunulması, eşleştikleri kategoriler bazında S kategorisindeki dergilerin istisnasız şekilde ilk sırada yer alması ve Ö kategorindeki dergilerin hiçbir zaman ilk sırada yer almamasıdır. 336  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi bir kategorideki bir dergiden daha başarılı ve tutarlı olabilir.47 Dolayısıyla İ, S, Ö, T ve K kategorileri sıralaması ilgili kategorideki dergilerin çoğunluğuna dayanılarak dizayn edilen ve kategorik bazda genel değerlendirmeler yapmaya fırsat tanıyan bir sıralamadır. Bu bakımdan sıralama fark etmeksizin her bir kategori özelinde de başarılı/başarısız ve tutarlı/tutarsız dergiler bulunabileceği de göz önünde bulundurulmalıdır.48 Kamu Yönetimi çalışma alanında faaliyet gösteren Türkiye adresli bilimsel dergilerin tam dökümü ve değerlendirilmesi işi gelinen nokta ile sonlandırılırken; okuyucuya, buraya kadar yapılan değerlendirmeleri kaynak bazında izleyebilmesi ve matematiksel açıdan sağlama yapabilmesi amacıyla, Şekil-7 ve Şekil-8 sunulmaktadır. Dolayısıyla kaynak bazında kategori eşleştirilmesini ve ilişkilendirilmesini gösteren iki şekil üzerine değerlendirmede bulunulmamaktadır. Buna göre okuyucu dergi kategorilerinin birbirleri ile eşleştirilmesini ve ilişkilendirilmesini, kaynak bazında Şekil-7 ve Şekil-8 üzerinden takip edebilir.49 Sonuç Çalışmanın yapıldığı an itibariyle, TR Dizin kaynağında taranan/taranmış olan toplam 1384 adet bilimsel dergiden yaklaşık %11 oran ile 150’si ve DergiPark platformunda bulunan toplam 2037 adet bilimsel dergiden yaklaşık %6 oran ile 118’i, Kamu Yönetimi çalışma alanında faaliyet gösteren Türkiye adresli bilimsel dergiler kapsamına girmektedir. Bu durumda, çalışmada başvurulan iki kaynağın oluşturduğu ve toplam 3421 adet dergiden oluşan dergiler dünyası içerisinde, 268 adet Kamu Yönetimi ile ilişkili dergi bulunmaktadır. Hacimsel olarak bakıldığında, an itibariyle dergiler dünyasının yaklaşık %8’i, Kamu Yönetimi ile ilişkili dergilerden oluşmaktadır. Bu oran, dergiler dünyasında çok sayıda derginin yer alması da göz önünde bulundurulduğunda, dikkate değer bir orandır. Ne var ki Kamu Yönetimi ile ilişkili 268 derginin Kamu Yönetimi çalışma alanı ile ilişkisi, dergi ya da dergi grubu bazında düşünüldüğünde, nitelikleri bakımından aynı derecede kuvvetli değildir. Anılan bilimsel dergiler dünyası içerisinde yaklaşık %1’lik oran ve aynı dünyanın parçası olan Kamu Yönetimi 47 Sözgelimi Ö kategorisindeki Memleket Siyaset Yönetim Dergisi, S kategorisindeki Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi’nden daha başarılı ve tutarlı bir dergidir. Dergi bazında kıyasa dayanan benzeri örneklere, Tablo-9 üzerinden ulaşılabilir. 48 Örneğin T kategorisindeki Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, yine T kategorisinde bulunan Yönetim Araştırmaları Dergisi’nden daha başarılı ve tutarlı bir dergidir. Dergi bazında kıyasa dayanan benzeri örneklere Tablo-9 üzerinden ulaşılabilir. 49 Makalede anılan şekillere kitabın ekler kısmından ulaşılabilir. İbrahim Can Karaduman  Bilimsel Dergiler: Döküm, Değerlendirme ve Öneriler  337 ile ilişkili dergiler dünyası içerisinde yaklaşık %11’lik oran ile 29 derginin, nitelikleri bakımından merkezi (yoğun ilgili) dergiler olduğu görülmektedir. Dolayısıyla, çalışmada G kategorisi altında toplanan 29 derginin, Kamu Yönetimi çalışma alanında araştırmada bulunan kişiler ve alanın uzmanlarınca öncelikli olarak yakından takibinin önemli olduğu düşünülmektedir. Yine anılan bilimsel dergiler dünyası içerisinde yaklaşık %4’lük oran ve aynı dünyanın parçası olan Kamu Yönetimi ile ilişkili dergiler dünyası içerisinde yaklaşık %48’lik oran ile 127 derginin, nitelikleri bakımından merkezi dergi olmaya yakın (ilgili) dergiler olduğu görülmektedir. Çalışmada F, E ve C kategorileri altında toplanan 127 derginin de benzer şekilde, Kamu Yönetimi çalışma alanında araştırmada bulunan kişiler ve alanın uzmanlarınca yakından takibinin önemli olduğu söylenebilir. Ayrıca bahsi geçen 127 derginin, yayımcıları tarafından dergi adının alana özgü düzenlenmesi ve/veya konu alanının doğrudan alanı içerecek şekilde güncellenmesi neticesinde, merkezi (yoğun ilgili) dergi olmaya yaklaşması ya da olması mümkündür. Diğer taraftan, aynı bilimsel dergiler dünyası içerisinde yaklaşık %3’lük oran ve aynı dünyanın parçası olan Kamu Yönetimi ile ilişkili dergiler dünyası içerisinde yaklaşık %41’lik oran ile 112 derginin, nitelikleri bakımından merkezi dergi olmaktan uzak (seyrek ilgili) dergiler olduğu görülmektedir. Çalışmada D, B ve A kategorileri altında toplanan 112 derginin, “kamu yönetimi” ibaresini içeren herhangi bir yazısının bulunmaması, Kamu Yönetimi çalışma alanında araştırmada bulunan kişiler ve alanın uzmanlarınca göz önünde bulundurulmalıdır. Ayrıca çalışmada izlenen yöntemde kullanılan dergi adı, konu alanı ve yayın kriterlerinden, yalnızca yayın kriterini veya yayın kriteri ile birlikte diğer kriterlerden birini karşılamayan bahse konu 112 derginin, yayımcıları tarafından dergi adının alana özgü düzenlenmesi ve/veya konu alanının doğrudan alanı içerecek şekilde güncellenmesi ve/veya alana ilişkin yayın yapması neticesinde, merkezi (yoğun ilgili) dergi ve/veya merkezi dergi olmaya yakın (ilgili) dergi olmaya yaklaşması ya da olması mümkündür. Çalışmanın başında da belirtildiği üzere, 268 derginin belirlenen üç kritere bağlı nitelikleri bakımından niceliksel dağılımları, ana özgüdür. Nitekim Kamu Yönetimi ile ilişkili dergiler dünyasının da bir parçası olduğu dergiler dünyası hem niteliksel hem de niceliksel boyutlarıyla değişkendir. Hatta 268 derginin içerisinde yer alan münhasıran herhangi bir dergi bile, çeşitli açılardan günden güne değişkenlik gösterebilir.50 Bu bakımdan her bir dergi, şüphesiz kendi özelinde takibe değerdir. Ancak hâlihazırdaki 268 derginin nitelikleri 50 Burada yürütülen çalışmanın belirli periyotlar ile tekrarlanması sonucunda anılan doğrultudaki değişikliklere de açıklama getirme potansiyeli olduğu düşünülmektedir. Kategoriler arası geçişkenlikleri de gözlemleyebilme potansiyeline sahip gelecekte kimi periyotlar ile yapılabilecek bu çalışmalar, Kamu Yönetimi dergi dünyasına ciddi bir birikim ve katkı sunma imkânı bakımından da oldukça kıymetli olacaktır. 338  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi bakımından niceliksel olarak incelenmesi ve buna ilave olarak, dergi adlarının incelemeye dâhil edilip nitelik ve nicelik ilişkisi kurulması, genele ilişkin değerlendirmeler yapabilmek için hem gerekli hem de işe yarardır. Dolayısıyla 268 dergilik Kamu Yönetimi ile ilişkili dergiler listesinde bulunan her bir derginin kendi özelinde takibe değer olduğu akılda tutularak, genele ilişkin değerlendirmelerde bulunmak mümkündür. Bu kapsamda an itibariyle, dergi adında “İktisadi ve İdari” ibaresini kullanan ve çoğunluğunu İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi dergilerinin oluşturduğu 37 derginin çok büyük bir kısmı (yaklaşık %70’i) görece tutarlı ve başarılı durumdadır. Diğer bir deyişle bu dergilerin büyük çoğunluğu, Kamu Yönetimi ile yoğun ilgili ya da ilgili dergilerdir. Üstelik 268 derginin yalnızca adlandırmaya dayalı şekilde kategorize edilmesi işine göre oluşan kategoriler arasında, bu kategorideki dergilerin yaklaşık %14’lük oran ile son sırayı almış olması da dikkate değerdir. Dolayısıyla adlandırmaya bakıldığında nicelik bakımdan az, ancak kriterlere bakıldığında nitelik bakımından okuyucular için çoğunluğunun kıymetli olduğu düşünülen bu dergiler, Kamu Yönetimi çalışma alanında araştırmada bulunan kişiler ve alanın uzmanlarınca yakından takip edilmelidir. Ayrıca bahsi geçen 37 derginin Kamu Yönetimi ile seyrek ilgili olanlarının yayımcıları, tespit edilen kriter eksikliklerinin giderilmesi yönünde adımlar atabilir. Dergi adında “Sosyal Bilimler” ibaresini kullanan ve 268 dergi arasında adlandırmaya dayalı kategorizasyonda yaklaşık %25’lik oran ile ilk sırada bulunan 68 derginin büyük bir kısmı (yaklaşık %59’u), görece tutarlı ve başarılı durumdadır. Diğer bir deyişle bu dergilerin yarısından fazlası, Kamu Yönetimi ile yoğun ilgili ya da ilgili dergilerdir. Dolayısıyla adlandırmaya bakıldığında hem nicelik bakımdan en fazla hem de kriterlere bakıldığında nitelik bakımından okuyucular için yarısından fazlasının kıymetli olduğu düşünülen bu dergiler, Kamu Yönetimi çalışma alanında araştırmada bulunan kişiler ve alanın uzmanlarınca takip edilmelidir. Ancak ne var ki çoğunluğunun şemsiye isim olarak Sosyal Bilimler Dergisi mahiyetinde bir adlandırma tercih ettiği bu dergilerin, okuyucuların Kamu Yönetimi üzerine odaklanmalarını zorlaştırıcı bir etkisinin olduğu düşünülmektedir. Başka bir deyişle, okuyucu için Sosyal Bilimler adlandırmasını içeren bir dergiye rast gelmek, ilgili derginin Kamu Yönetimi ile ilişki derecesini tespit edebilmek açısından kafa karıştırıcı ve zorlayıcıdır. Üstelik birçok çalışma alanından yazı kabul eden bu dergiler üzerinden, Kamu Yönetimi alanının takibini yapmak da okuyucu için oldukça zor olabilir. Adlandırmada an itibariyle en çok tercih edilen bu dergilerin yayımcıları, şüphesiz dergi adlandırmasını değiştirmek suretiyle anılan dergilerin yazı kabul edilen alanlarını yalnızca Kamu Yönetimi alanına özgü kılmak ve kapsamlarını daraltmak mecburiyetinde değildir. Ancak bu durum, Kamu İbrahim Can Karaduman  Bilimsel Dergiler: Döküm, Değerlendirme ve Öneriler  339 Yönetimi çalışma alanında araştırmada bulunan kişiler ve alanın uzmanlarına uyarıda bulunmanın önünde bir engel de teşkil etmemektedir. Nitekim okuyucular, 268 dergilik listenin yaklaşık dörtte birini oluşturan bu dergilere çokça rast gelmektedir. Öte taraftan adlandırma tercihi sorunsalından bağımsız olarak, bahsi geçen 68 derginin Kamu Yönetimi ile seyrek ilgili olanlarının yayımcıları, tespit edilen kriter eksikliklerinin giderilmesi yönünde adımlar atabilir. Dergi adında özgün ibareler kullanmayı tercih eden ve 268 dergi arasında adlandırmaya dayalı kategorizasyonda yaklaşık %22’lik oran ile üçüncü sırada bulunan 57 derginin büyük bir kısmı da (yaklaşık %65’i), görece tutarlı ve başarılı durumdadır. Diğer bir deyişle bu dergilerin de yarısından fazlası, Kamu Yönetimi ile yoğun ilgili ya da ilgili dergilerdir. Hem nicelik hem de nitelik bakımından çoğunluğunun başarılı ve tutarlı olduğu ileri sürülebilecek bu dergilerin çoğunluğunun da Kamu Yönetimi çalışma alanında araştırmada bulunan kişiler ve alanın uzmanlarınca takip edilmesi gerektiği düşünülmektedir. Ancak ne var ki her birinin bir miktar ya da tamamıyla anlaşılır veya anlaşılması güç adlandırma tercihinde bulunduğu bu dergilerin de okuyucuların Kamu Yönetimi üzerine odaklanmalarını zorlaştırıcı bir etkisinin olduğu düşünülmektedir. Başka bir deyişle, okuyucu için özgün adlandırma içeren bir dergiye rast gelmek de ilgili derginin Kamu Yönetimi ile ilişki derecesini tespit edebilmek açısından kafa karıştırıcı ve zorlayıcıdır.51 Bu kapsamdaki dergilerin yayımcıları da şüphesiz dergi adlandırmasını değiştirmek suretiyle anılan dergilerin yazı kabul edilen alanlarını yalnızca Kamu Yönetimi alanına özgü kılmak ve kapsamlarını daraltmak mecburiyetinde değildir. Ancak bu durum Kamu Yönetimi çalışma alanında araştırmada bulunan kişiler ve alanın uzmanlarına, uyarıda bulunmanın önünde bir engel de teşkil etmemektedir. Nitekim okuyucular, 268 dergilik listenin önemli bir kısmını oluşturan bu dergilere çokça rast gelmektedir. Bu bakımdan anılan dergiler arasında kendisinin Kamu Yönetimi dergisi olduğunu düşünenler özelinde, isim değişikliğine gidilmesi faydalı olabilir. Öte taraftan adlandırma tercihi sorunsalından bağımsız olarak, bahsi geçen 57 derginin Kamu Yönetimi ile seyrek ilgili olanlarının yayımcıları da tespit edilen kriter eksikliklerinin giderilmesi yönünde adımlar atabilir. Dergi adında temel çalışma alanlarına ilişkin ibareler kullanmayı tercih eden ve 268 dergi arasında adlandırmaya dayalı kategorizasyonda yaklaşık %24’lük oran ile ikinci sırada bulunan 65 derginin bir kısmı da (doğal olduğu düşünülen yaklaşık %52’si) görece tutarlı ve başarılı durumdadır. Benzer şekilde 51 Örneğin okuyucu açısından, merkezi dergi olmaya yakın ve bu bakımdan Kamu yönetimi ile ilgili ÖNERİ dergisi ile merkezi dergi olmaktan uzak ve bu bakımdan seyrek ilgili Erdem dergisi arasında ilk bakışta ayırt edici bir ipucu bulunmamaktadır. 340  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi dergi adında konusal (tematik) çalışma alanlarına ilişkin ibareler kullanmayı tercih eden ve 268 dergi arasında adlandırmaya dayalı kategorizasyonda yaklaşık %15’lik oran ile dördüncü sırada bulunan 41 derginin bir kısmı da (doğal olduğu düşünülen yaklaşık %47’si) görece tutarlı ve başarılı durumdadır. Dolayısıyla iki ayrı grupta bulunan toplamda 106 derginin yaklaşık yarısı Kamu Yönetimi ile yoğun ilgili ya da ilgili dergilerden oluşurken, yaklaşık diğer yarısı Kamu Yönetimi ile seyrek ilgili dergilerden oluşmaktadır. Dolayısıyla özellikle bu kapsamdaki 106 derginin, okuyucular tarafından dergi bazında takip edilmesi ve değerlendirilmesi daha doğru bir yöntemdir.52 Öte yandan dergi adında temel çalışma alanlarına ilişkin ibareler kullanmayı tercih eden 65 dergi içerisinde yer alan Amme İdaresi Dergisi ile Türk İdare Dergisi alana ilişkin odak dergiler olarak görülebilir.53 268 dergi içerisinde yalnızca iki derginin bu kapsama alınabilmesi, Kamu Yönetimi alanında çalışma yürütenler için oldukça düşündürücüdür. Öte taraftan dergi adında konusal (tematik) çalışma alanlarına ilişkin ibareler kullanmayı tercih eden 41 dergi içerisinde yer alan Kamu Yönetimi ve Politikaları Dergisi ile Kamu Yönetimi ve Teknoloji Dergisi’nin odak dergiler kapsamında değerlendirilmemesinin nedeni de oldukça açıktır. İlk olarak her iki dergi de TR Dizin’de taranabilmek için yerine getirmesi gereken şartları, an itibariyle sağlamamaktadır. İki dergi arasından Kamu Yönetimi ve Teknoloji Dergisi, her ne kadar merkezi (yoğun ilgili) dergi kategorisinde bulunmaktaysa da derginin Kamu Yönetimi ile ilişkili olmakla beraber teknoloji temasına (konusuna) yoğunlaşmış olması göz önünde bulundurulmaktadır. Merkezi dergi olmaktan uzak (seyrek ilişkili) dergi sınıflandırmasında kendisine yer bulan Kamu Yönetimi ve Politikaları Dergisi ise hem anılan konumu nedeniyle hem de durumu tartışmalı olan kamu politikaları temasına (konusuna) yoğunlaşmış 52 Hatırlanacağı üzere bu öneri, 268 derginin tamamı için de geçerlidir. Nitekim adlandırma üzerinden dergi kategorilerinin değerlendirilmesi, çoğunluğa ilişkin olmaları nedeniyle ancak genele ilişkin önermeler sunmaktadır. 53 İlk sayısı 1968 yılı Haziran ayında Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü (TODAİE) tarafından yayımlanan Amme İdaresi Dergisi, 9 Temmuz 2018 tarihinde TODAİE’nin kapatılmasıyla Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi’ne devredilmiştir. Yayın hayatı süresince Kamu Yönetimi alan yazınında araştırma yapan kişiler ve alanın uzmanlarınca çok kıymetli bir dergi olarak görülmüş derginin, devir sonrası niteliğinin değişip değişmediğinin tespiti, ayrı bir çalışma ve uzman değerlendirmesini gerektirmektedir. Ayrıntılı inceleme yapmak için bkz. https://ammeidaresi.hacibayram.-edu.tr/# (16.09.2020). İlgili değişikliğin yaşanıp yaşanmadığından bağımsız olarak Amme İdaresi Dergisi, bu çalışma kapsamında merkezi (yoğun ilgili) dergiler içerisinde odak dergi olarak işaret edilebilecek bir dergidir. Diğer taraftan 1928’den günümüze çıkardığı yaklaşık 500 sayı ile Türk İdare Dergisi’nin de Kamu Yönetimi alan yazınında araştırma yapan kişiler ve alanın uzmanlarınca çok kıymetli bir dergi olarak görüldüğü bilinmektedir. Ayrıntılı inceleme yapmak için bkz. http://www.tid.gov.tr/Sayfalar/Anasayfa.aspx (21.01.2021). İbrahim Can Karaduman  Bilimsel Dergiler: Döküm, Değerlendirme ve Öneriler  341 olması nedeniyle, alanın tüm bilgisini sistemli ve tutarlı bir şekilde barındırma iddiasında olması gereken odak dergi kapsamında değerlendirilmemektedir. Sonuç olarak genele bakıldığında, niceliksel ve niteliksel bakımdan Kamu Yönetimi çalışma alanında faaliyet gösteren dergilerin, bilimsel dergiler dünyası ve kendi dünyası içerisindeki durumunun fena olmadığı söylenebilir. Ancak odak dergi sayısındaki azlık, araştırmacıların alanın birikimsel bilgisine düzenli ve sistematik erişimi açısından bir sorunsala işaret etmektedir. 268 derginin her birinin kendi niteliğine koşut bir katkıyı alan yazına sunduğu gerçeği önemli olsa da konu alanı bakımından yalnızca alana özgü düzenlenen, dergi adı bakımından doğrudan ve yalın şekilde “Kamu Yönetimi” ibaresini içeren ve doğrudan ve belki de yalnızca Kamu Yönetimi ile ilgili yayın yapan odak dergiye/dergilere ihtiyaç bulunmaktadır. Doğrudan “Kamu Yönetimi Dergisi” ismini taşımasında herhangi bir sakınca bulunmayan bu kapsamdaki bir derginin, birikimsel olan alan bilgisinin takibini/birikimini kolaylaştıracağı ve araştırmacıların dergi seçiminde yaşayabilecekleri/ yaşadıkları olası kafa karışıklığını ortadan kaldırabileceği düşünülmektedir. Böyle bir odak dergiye, yayımcıların tercihine bağlı olarak, hâlihazırda var olan bir derginin aranan niteliklere uygun şekilde dönüştürülmesi ve yayın hayatına devam etmesi ya da yayın hayatına yeni bir derginin kazandırılması ile kavuşulabilir.54 Kaynakça https://ammeidaresi.hacibayram.edu.tr/#, (16.09.2020). https://dergipark.org.tr/tr/pub/ bssocialscience, (16.09.2020). https://dergipark.org.tr/tr/, (16.09.2020). https://trdizin.gov.tr/, (16.09.2020). http://www.tid.gov.tr/Sayfalar/Anasayfa.aspx, (21.01.2021). https://www.yok.gov.tr/, (16.09.2020). http://www.msydergi.com, (16.09.2020). 54 Ekler kısmında yer alan Tablo 10 Türkiye adresli bilimsel dergileri ilgililik derecesine göre bir bütün olarak sunmaktadır. 342  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi İNGİLİZCE KAMU YÖNETİMİ ALANYAZINI (2010 – 2019)1 Şeyma EŞKİ ÇAYLAK* İmren Pınar DÜLGAR Meryem ÇAKIR KANTARCIOĞLU Soner KAVUNCUOĞLU Erol Uğraş ÖÇAL İlkay TOSUN Sosyal bilimler 19. yüzyılın sonlarından itibaren, özellikle II. Dünya Savaşı’nı takip eden yıllarda, çeşitli uzmanlık alanlarına bölünmüştür. Bu bölünmeyle birlikte hangi toplumsal olay ve olguların hangi disipline ait olduğu tartışmaları sosyal bilimlerin adeta bir başka çalışma alanına dönüşmüştür. Türkiye’de, kamu yönetimi alanında doktora düzeyinde araştırmalarını yürüten altı araştırmacı olarak, kendi çalışma alanımızın nesnesiyle birlikte mevcut özelliklerini ve sınırlarını tespit etmeyi ve sorunlu gördüğümüz noktalarda yeni bir bakış açısı geliştirmeyi hem entelektüel merakımızın bir yönü hem de sorumluluğumuzun bir parçası olarak görmekteyiz. Bu merak ve sorumluluk araştırmacıları Türkiye’de kamu yönetimi alanyazınının konu ve çalışma yöntemleri açısından görünümünü ortaya koyan * 1 Yazarlar, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yönetim Bilimleri Anabilim Dalı doktora programı öğrencileri ve mezunlarıdır: Arş. Gör. Şeyma Eşki Çaylak, ORCID: 00000001-7564-2815, s.eski@ankara.edu.tr; Arş. Gör. İ. Pınar Dülgar, ORCID: 0000-0001-72740567, pinar.dulgar@hotmail.com; Arş. Gör. Meryem Çakır Kantarcıoğlu, ORCID: 0000-00029833-0280, mcakir@ankara.edu.tr; Soner Kavuncuoğlu, ORCID: 0000-0001-6638-2257, sonerrkavuncuoglu@gmail.com; Arş. Gör. E. Uğraş Öçal, ORCID: 0000-0002-3320-3475, uocal@ankara.edu.tr; Arş. Gör. İlkay Tosun, ORCID: 0000-0003-3380-7591, tosuni@ankara.edu.tr. Bu çalışma, 4 Ekim 2019 gününde başlamış, 3 ay süren veri tabanı oluşturma işlemi ve 1 ay süren verilerin analizi sonrasında raporlaştırılmıştır. Hazırlanan rapor 10 Şubat 2020 günü yapılan bir toplantıda, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yönetim Bilimleri Anabilim Dalı öğretim üyelerine, asistanlarına ve doktora öğrencilerine sunulmuştur. Toplantıda gerçekleşen tartışmalar ve katkılar ışığında rapor gözden geçirilmiş ve 15 Mayıs 2020 tarihinde tamamlanarak http://yonetimbilimi.politics.ankara.edu.tr/calisma-metinleri/ adresinde yayımlanmıştır. Bu makale “İngilizce Kamu Yönetimi Literatürünün Görünümü (2010-2019)” başlıklı çalışmanın gözden geçirilmiş halidir. 344  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi bir çalışmanın yapılabilirliği üzerine düşünmeye sevk etmiştir. Türkiye’deki kamu yönetimi disiplininin kuruluşundan bu yana var olan etkileri de göz önünde bulundurularak bu araştırmaya İngilizce alanyazının da eklenmesi ve böylece karşılaştırmalı bir çalışma yapılması düşünülmüştür. Ancak çalışmanın başlamasından kısa bir süre sonra, altı araştırmacıyla ve araştırmanın tamamlanma süresi olarak ön görülen dört ay içerisinde bunun gerçekleştirilemeyeceği anlaşılmıştır. Araştırmacıların Türkçe alanyazının içinde olması ve burada üretilen çalışmaları yakından izlemeleri nedeniyle çalışmanın İngilizce alanyazın ile sınırlandırılması kararlaştırılmıştır. Belirli bir alanyazının görünümünü tespit etmekte kullanılacak araçlar, bu alanda yayımlanmış bilimsel kitaplar, kongre, sempozyum vb. bilimsel etkinlikler sonucunda ortaya çıkan metinler ve akademik içerikli dergilerdir. Akademik dergilerin, alandaki etkilerini gösteren nesnel dayanaklar bulunmaktadır. Alanda yayımlanan makale sayısı, dergilerin ve makalelerin aldığı atıf sayısı gibi değişkenlere göre hesaplanan etki değeri (impact factor) verilerine ulaşmak mümkündür. Bu nedenle araştırma kamu yönetimi alanında yayın yapan akademik dergiler temelinde yürütülmüştür. Bu çalışmada İngilizce alanyazına ait 11 dergi incelenmiştir. Dergilerin belirlenmesinde “The SCImago Journal & Country Rank” isimli veri tabanı kullanılmıştır. Çalışmaya dâhil edilen 11 dergi, adı geçen veri tabanında kamu yönetimi kategorisi altında yer alan ve etki değerine göre sıralanan toplam 132 derginin ilk 50 listesinden seçilmiştir. 11 dergiye ilişkin bilgi EK 8.5.’de sunulmuştur. Bu noktada belirlenmesi gereken ikinci husus 11 derginin kaç yıllık bir zaman dilimindeki sayılarının çalışmaya dâhil edileceğidir. 10 yıllık bir kesitin genel görünümü daha iyi yansıtacağı ve 2010’lu yılların sonuncu yılında olmamız nedeniyle çalışmanın zaman sınırı 2010-2019 yılları olarak belirlenmiştir. Araştırmacıların en çok zaman harcadığı soru, tahmin edileceği gibi çalışmanın nasıl bir yöntemle gerçekleştirilebileceği konusu olmuştur. Türkiye’de, özellikle Mülkiye’deki Yönetim Bilimleri kürsüsünde, akademik dergilere ilişkin incelemelerin bilimsel çalışmalara konu edilmesi geleneği bulunmaktadır. Ancak bu çalışmada olduğu gibi 11 derginin 10 yıllık zaman dilimindeki toplam 3487 makalesini kapsayan bir çalışmanın örneğine rastlanmamıştır. Bu çalışma, bu yönüyle Türkiye’deki kamu yönetimi alanyazınındaki ilk örnektir. Daha önce benzer bir çalışmanın yapılmamış olması, çalışmanın yönteminin belirlenmesini zorlaştıran noktalardan biridir. Çalışmanın başlamasından kısa bir süre sonra her bir araştırmacı farklı zorluklarla karşılaşmıştır. Bu zorluklar, dergi formatlarının farklı olmasından, Şeyma Eşki Çaylak - İmren Pınar Dülgar - Meryem Çakır Kantarcıoğlu - Soner Kavuncuoğlu Erol Uğraş Öçal - İlkay Tosun  İngilizce Kamu Yönetimi Alanyazını (2010 – 2019)  345 kavramların Türkçe çevirilerindeki karışıklıktan ve yöntem-teknik konusundaki belirsizliklerden kaynaklanmıştır. Her biri ayrı bir veri tabanına işlenen 11 farklı derginin verisinin birleştirilmesiyle genel bir değerlendirmeyi amaçlayan böyle bir çalışmada tüm veri tabanına işlenen verilerin standart olması zorunluluktur. Bu nedenle çalışmanın başlangıç aşamasında bir toplantı yapılarak veri tabanının standartlaştırılması sağlanmıştır. Veri tabanı oluşturulurken, İngilizce alanyazında neyin nasıl çalışıldığı bilgisine hangi veriler aracılığıyla erişilebileceği üzerinde durulmuş ve 3 temel analiz birimi saptanmıştır. Neyin çalışıldığını belirlemede temel analiz birimi anahtar kelimeler olarak belirlenmiştir. Anahtar kelimeleri belirtilmeyen makalelerde sırasıyla makale başlıkları, özetleri ve metinleri incelenerek anahtar kelimeler araştırmacılar tarafından oluşturulmuştur. Nasıl çalışıldığına ilişkin ise makalelerin yöntemleri ve veri toplama teknikleri analiz birimi olarak kabul edilmiştir. İncelenen dergilerde işlenen konuların, izlenen yöntemlerin ve uygulanan tekniklerin analizi bu yolla yapılmış, araştırmacılar nicel araştırmalarını nitel gözlemleriyle tamamlamışlardır. Araştırmanın Yöntemi başlığını taşıyan I. bölümde bu yönteme ilişkin gerekli bilgiler sunulmuştur. II. Bölümün, araştırmacıların özel ve ortak bir merakının ürünü olduğu söylenebilir. Bilindiği gibi Amerikan kamu yönetimi, “bilimsel yönetimin ilkeleri ve yönetimin süreçleri” keşfiyle 20. yüzyılın ilk yarısına adeta damga vurmuştur. Yüzyılın ikinci yarısında ilkeler Herbert Simon tarafından “yönetimin atasözleri” diye eleştirildiyse de etkisini sürdürmüş, ama yönetim süreçleri tartışmasız kabul görmeyi sürdürmüştür. 20. yüzyılda kamu yönetimi alanına damga vuran bu ilkelerin ve süreçlerin son on yılda ne kadar ilgi gördüğüne ilişkin taramanın sonuçları “Yönetimin İlkeleri ve Süreçleri Ne Durumda” başlığını taşıyan bu bölümde okuyucuya sunulmuştur. III., IV. ve V. başlıklarda, 2010-2019 yılları arasında İngilizce alanyazının yönetim, kamu politikası ve kalkınma odaklı dergileri konu, yöntem ve teknikleri bakımından incelenmiş, bu incelemede elde edilen bulgular ilgili başlıklar altında verilmiştir. 1. Araştırmanın Yöntemi 2010-2019 dönemi Yönetim Bilimi/Kamu Yönetimi alanında İngilizce alanyazının çalışılan konu başlıkları, kullanılan yöntem ve teknikleri bakımından durumunu incelemek amacı taşıyan bu çalışma Birleşik Krallık ve ABD çıkışlı 11 kamu yönetimi dergisi üzerinde temel olarak nicel yöntemle hazırlanmıştır. Ancak nicel yöntemler aracılığıyla toplanan veri setinin sadece ölçümü yapılıp rakamsal ifadesi verilmemiştir. Dergilerin her birinde ayrı ayrı konu, yöntem ve 346  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi teknik kategorilerinin bilgisi sayısal olarak ölçümlenmiş ve rakamsal olarak ifade edilmiş olmakla birlikte rakamsal ifadeler de hem her derginin ayrı ayrı sonucunda hem de varılan genel sonuçlar itibariyle nitel gözlemler aracılığıyla yorumlanmış ve değerlendirmeye tabi tutulmuştur. Bu açıdan gerek duyulduğunda çalışma kapsamındaki 3487 makalenin metinlerine başvurulmuş ve metinlere ilişkin gözlemler değerlendirmeye alınmıştır. Belirlenen zaman dilimi içinde ilk olarak ilgili İngilizce dergiler belirlenmiştir. Dergilerin belirlenmesi için dergi veritabanları araştırılmış, en geniş tarama ağına sahip olduğu görülen www.scopus.com üzerinde kullanıma açık olan www.scimagojr.com/journalrank.php?category=3332 adresindeki veriler üzerinde dergi tarama işlemi yapılmıştır. Veritabanında yayımlanan dergiler, kitap dizileri, ticaret dergileri, konferanslar, tutanaklar olarak 4 ayrı bölümde taranabilmektedir. Bu veritabanında toplam 27 ayrı konu alanı, 313 spesifik konu kategorisi, 34 bini aşan atıf verisi vardır. Bu çalışmada ilgili atıf indeksinde “spesifik konu” kategorisi “Kamu Yönetimi” (Public Administration) olan dergiler belirlenmiştir. İndekste kamu yönetimi kategorisine ait 132 adet dergi olduğu görülmüştür. Toplam 132 derginin 83’ü Birleşik Krallık’ta (%63), 33’ü Amerika Birleşik Devletleri’nde (%25), geri kalan 16’sı ise diğer ülkelerde2 (%12) yayınlanmaktadır. Veritabanında yayın etki indeksine3 göre sıralanmış olan ilk 50 dergi, araştırmanın çalışma tabanı olarak incelemeye alınmıştır. Bkz. EK 8.1. İlk 50 dergi arasından 11 dergi (dergilerin %22’si) seçilmiştir. İncelenen 11 dergiden 7’si Birleşik Krallık, 4’ü ABD merkezlidir. Bu dağılım, ilk 50 dergi listesinde de geçerli bir özelliktir; 50 derginin 32’si Birleşik Krallık’ta, 16’sı ABD’de yayımlanmaktadır. Diğer iki dergi Portekiz ve Hollanda çıkışlıdır. Araştırmanın amacı İngilizce yazının analizini yapmak değildir; bu nedenle dergilerin seçiminde veritabanında yer alan 132 ya da 50’lik dergi ‘evreni’nde ‘örneklem’ geliştirme kaygısıyla hareket edilmemiştir. Örneğin 50’lik dergi listesinde, İngilizce yazının azgelişmiş ülkelerin yönetimleri üzerine odaklanmış Dergilerin sayısı yalnızca 1’dir. Bu dergi, “İngilizce alanyazın evsahibi ülkelerin dışındaki dünyayı nasıl görüyor” sorusunu açıklığa kavuşturmak amacıyla ve konusu bakımından Türkiye’yi de kapsadığı gerekçesiyle 11 dergi arasına alınmıştır. Veritabanının 50’lik listesinde yer alan 2 3 Diğer ülkeler ve dergi sayıları şu şekildedir: Hollanda (2), Romanya (2), İtalya (2), Rusya (2), Brezilya (2), Kanada (1), Litvanya (1), Almanya (1), Fransa (1), Slovenya (1) ve İsviçre (1) Yayın Etki İndeksi: Dergilerin her biri konu kategorilerine göre 4’e ayrılır: En yüksek etki indeksinden başlanarak sıralama açısından ilk %25’e giren kısım (Q1) en etkili dergiler, %25 - % 50 sıralamasına giren dergiler (Q2), %50 - % 75 oranında bulunanlar (Q3) ve %75 - % 100 sıralamasında bulunanlar ise en az etkili (Q4) son kategoridir. Bkz. mondragon.edu/en/web/biblioteka/publications-impact-indexes. Şeyma Eşki Çaylak - İmren Pınar Dülgar - Meryem Çakır Kantarcıoğlu - Soner Kavuncuoğlu Erol Uğraş Öçal - İlkay Tosun  İngilizce Kamu Yönetimi Alanyazını (2010 – 2019)  347 dergilerin 18’i (dergilerin %34’ü) “kamu politikası” alanıyla ilgilidir; araştırmaya bunlardan 3’ü dâhil edilmiştir; evren-örneklem değerlendirmesi yapılacaksa incelenen dergilerde bunun yeri %27 düzeyindedir. Dergilerin geri kalan 7’si yönetim (administration) alanı odaklı makalelerden seçilmiştir. Çalışmada, 11 İngilizce dergi içerisinde 2010-2019 yılları arasında yayımlanmış olan toplam 3487 makale taranmıştır. Dergilerden yalnızca araştırma makaleleri temel alınmış, makale değerlendirmeleri, kitap incelemeleri, tanıtım yazıları, portreler gibi farklı bölümler çalışma kapsamının dışında bırakılmıştır. Makalelerin değerlendirilmesi (1) anahtar kelime, (2) makale başlığı, (3) makale özeti olmak üzere üç analiz birimi aracılığıyla yapılmıştır. Herhangi bir açıklamaya muhtaç durumla karşılaşıldığında makale metinlerine başvurulduğu da olmuş, ancak metinler analiz birimi olarak tayin edilmemiştir. Kullanılan temel analiz birimi anahtar kelimeler olmakla birlikte, bazı dergilerde anahtar kelimelerin verilmediği saptanmıştır. Taranan 11 dergiden 5’inde anahtar kelime hiçbir sayısında yer almamakta, diğer 6 dergide -birinde bir yıllık eksiklik olmakla birlikte- anahtar kelimeler bulunmaktadır. Anahtar kelime veren dergiler, anahtar kelimeler cetveli oluşturmak; temel (organization) ve türeme (organizational -) anahtar kelimeler ayırımı yapmak; nihayet temel nitelikteki sözcüklerden konu kümelendirmesi oluşturmak usulüyle çalışılmıştır. Anahtar kelime vermeyen dergilerde, analiz birimi makalelerin başlıkları ve özetleri olarak belirlenmiştir. Bunlarda anahtar kelime cetveli araştırmacılarca hazırlanmış, yukarıda belirtilen adımlar izlenmiştir. Konu başlıkları ve temsilci anahtar kelimeler, dergilerin on yıllık çalışma konularını betimleme zemini olarak kullanılmıştır. Kategoriler oluşturulduktan sonra bütün dergiler veri tabanına üç temel değişken başlık altında işlenmiştir. Bu değişkenler konu, yöntem ve teknik kategorileridir. Konu kategorisinde, 2010-2019 yıllarında Kamu Yönetimi alanında İngilizce alanyazına ait taranan 11 dergide yoğunlukla işlenen ve en az yoğunlukla işlenen konular tespit edilmiştir. Konu kategorilerinin analiz birimi anahtar kelimeler olarak belirlenmiştir. Anahtar kelimesi bulunmayan dergilerde bu kategori, makale başlıkları ve özetlerden yararlanılarak oluşturulmuştur. Araştırmacılar tarafından konu kategorilerinin oluşturulmasının araştırma sürecine bir katkısı, hem anahtar kelimelerden hem de makale başlık ve özetlerinden derlenen konulara ilişkin oldukça yüksek sayıda olan veri setini belirli kategoriler altında kompakt hale getirmek olmuştur. Konu kategorileri aracılığıyla taranan 11 derginin genel görünümünü saptamak kolaylaşmıştır. Hem her dergi için ayrı ayrı hem de bütünsel olarak konular kategoriler altında net bir şekilde görülmeye başladığında 2010-2019 yılları arasında Kamu Yönetimi alanında İngilizce alanyazında yapılan çalışmaların görünümü 348  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi hakkında bilgiler tespit edilebilmiştir. Konu kategorileri oluşturmanın araştırma sürecine bir diğer katkısı ise, anahtar kelime kullanılmayan dergilerde yazarların makale başlıkları ve özetler aracılığıyla oluşturduğu konu kategorilerini sınamaya imkân tanımasıdır. Bir diğer deyişle, anahtar kelimesi bulunan dergilerde tespit edilen konular ile anahtar kelimesi olmayan dergilerde yazarlar tarafından belirlenen konular arasında benzerlikler ve yakınlıklar tespit edilmiştir. Bu sayede 2010-2019 yılları arasında İngilizce alanyazına ve spesifik olarak kamu yönetimi kategorisine ait taranan 11 dergide en yoğun çalışılan konular ile en az çalışılan konular saptanmıştır. Sonraki bölümlerde konu kategorilerinin genel görünümü ve her dergi için ayrı ayrı görünümü incelenmektedir. Felsefi yöntem (metodoloji) kategorisi, konu kategorisinden sonra, araştırmacıların veri tabanını oluştururken kullandığı değişkenlerin ikincisidir. Ancak taranan dergilerde bu bilgi açıkça yer almamakta, üretilmesi makaleler özelinde çalışma gerektirmektedir. Bu nedenle bu çalışmanın yöntem taraması, “araştırma yönetimi” anlamına gelmektedir. Araştırma yöntemi (metod), ‘nicel, nitel, karma yöntem’ türlerinden oluşan kategori olarak kabul edilmiştir. Ancak bu başlık da taranan dergilerin verilerini işlemek açısından ön plana çıkan sorunlardan biri olmuştur. Araştırmacılar çözüme yönelik olarak iki öneriyi gerekçeleri ile birlikte sunmuşlardır. Birincisi, eğer, makalelerin yazarı/yazarları yöntem kısmına açık bir şekilde yer vermedilerse bu durumda araştırmacılar yazar ile okur arasına üçüncü bir kişi olarak girmemeyi ve yöntemi belirtilmemiş bir makaleye çıkarımlar yoluyla yöntem atfetmemeyi, bilimsel etiği ve çalışmanın nesnel koşullarını zedelememek adına tercih etmişlerdir. Bu tercih sonucunda, makalelerin yöntemlerine ilişkin verileri “nicel, nitel ve karma yöntem” olarak işlemekten vazgeçmişlerdir. İkincisi, eğer, makalelerin yazarı/yazarları yöntem kısmına açık bir biçimde yer verdiler ise bu durumda araştırmacılar doğrudan yazarın belirlediği yöntemi kullanarak veri girişini yapmışlardır. Şeyma Eşki Çaylak - İmren Pınar Dülgar - Meryem Çakır Kantarcıoğlu - Soner Kavuncuoğlu Erol Uğraş Öçal - İlkay Tosun  İngilizce Kamu Yönetimi Alanyazını (2010 – 2019)  349 Dergiler, makalelerin araştırma yöntemi bilgisini açıkça belirtmek ve bunu genel kabul görmüş bir standarda göre yapmak özelliğine sahip 917 33% değillerdir. İncelenen 11 dergi 1887 içinde bunun bir istisnası olarak 67% Public Administration Review, kısaca PAR, araştırma yöntemi bilgisini her makalede sistemli bir biçimde sunan tek dergidir. sayısal veri kullanılan sayısal veri kullanılmayan Taranan dergilerde nitel, nicel ve karma kategorilerinin net bir şekilde makale yazarları tarafından belirlenmediği durumlarda, verilerin doğru ve gerçekçi bir şekilde işlenebilmesi için yeni bir analiz kategorisi belirlenmiştir. Dergilerde yer alan çalışmalar, “sayısal veri kullanılan ve sayısal veri kullanılmayan makaleler” olmak üzere ayrıştırılmışlardır. Grafik 1: Dergiler:2010-2019 Sayısal Veri Kullanımı “Sayısal veri kullanımı”nın nasıl tanımlanacağı ve bu bilginin kendi başına yeterli olup olmayacağı tartışılmış, sonuçta ifadenin aslında dört farklı işlemi 1024 kapsadığı sonucuna varılmıştır. 1254 Teknikler kategorisi kendi içerisinde (1) Veri Toplama Teknikleri, (2) Veri Analiz Teknikleri, (3) Veri Ölçümleme Teknikleri, (4) Veri Çözümleme birincil veri ikincil veri ve Modelleme Teknikleri diye ayrılmaktadır. Yazarlar dergi tarama işleminde veri toplama tekniklerinin temel alınması konusunda iki temel gerekçe ile anlaşmışlardır: Birincisi, taranan dergilerde veri toplama tekniklerinin, sonrasında gelen üç aşamaya (veri analiz teknikleri, veri ölçümleme teknikleri ve veri çözümleme ve modelleme teknikleri) göre öncelik taşıdığında karar kılmışlardır. İkincisi, sonra gelen üç aşamaya karar vermenin ancak makalelerin tek tek incelenmesiyle mümkün olabileceğini, veri toplama aşamasının temel alınmasıyla ise böyle bir zorunluluk olmadan anahtar kelimeler, özetler, hatta makalenin görünümüne göz atma yoluyla isabetle karar verilebileceği sonucuna varmışlardır. Böylece araştırmacılar, çalışmanın teknikler bölümüne sadece veri toplama tekniklerini girmek üzerine anlaşmışlardır. Grafik 2: Dergiler: 2010-2019 Birincil ve İkincil Veri Kullanımı 350  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Bu tercih iki temel kısıtlılık barındırmaktadır: Birincisi makalelerde veri toplama tekniklerinin standart olmadığı gözlemlenmiştir. Yazarlar, verilerin mümkün olduğu oranda standartlaştırılması gerektiği konusunda anlaşmışlardır. Birbirinden farklı çok sayıda veri toplama tekniği, mümkün olan en genel kategori çerçevesinde standartlaştırılmış olmasına rağmen, bu kategorilerin dışında kalan birtakım veri toplama teknikleri de mevcuttur. Ancak böyle dışarıda kalan veri toplama tekniklerinin araştırma sonucuna etki derecesi oldukça düşüktür. İkincisi makalelerin her birinde işlenen araştırma konusu veya temanın çoğunlukla birden fazla teknik aracılığıyla analiz edildiği gözlemlenmiştir. Bu durumda araştırmacılar çalışmalarında teknikler sütunu altında makalelere göre bir, iki veya üç teknik sütunu daha oluşturmuşlardır. Bu tercihin sonucu olarak toplam makale sayısı ve makalelerde kullanılan teknikler sayısal olarak birbirinden farklılaşmıştır. Başka bir deyişle, taranan dergilerde tespit edilen tekniklerin toplam sayısı ile makalenin toplam sayısı birbirine eşit değildir. Araştırmacılar çalışma tabanı olarak belirledikleri 11 dergide veri toplama tekniklerini toplam 9 başlık altında sınıflandırmışlardır: Örgütsel Veri, Alanyazın Taraması, Mülakat, Anket, Örnek Olay, Belgesel Kaynak, Gözlem, Arşiv ve Deney. Örgütsel veri, kurumlardan alınan bilgilere (resmi internet sayfasındaki dokümanlar, raporlar, kurumsal araştırmalar, istatistik incelemeleri gibi) dayanılarak oluşturulan veri setleridir. 62 68 121 303 371 495 505 760 1162 Grafik 3: Dergiler: 20102019 Veri Toplama Teknikleri Belgesel kaynak, konu hakkında tek bir kurumdan alınarak değil fakat konuyla ilgili olan dokümanların farklı farklı kaynaklardan edinilip toparlanarak incelendiği veri setini ifade etmektedir. Değerlendirmeler, bir alt sınıfta daha yapılmıştır. Verilerin birincil mi yoksa ikincil veri niteliğine mi sahip oldukları bilgisi taranmıştır. Birincil veri toplama teknikleri, doğrudan makale yazarları tarafından yaratılan verileri, ikincil veri toplama teknikleri ise makale yazarlarının kendisinin oluşturmadığı, mevcut verilerden hareketle çalışmasını oluşturduğu toplama tekniğidir. Bu sınıflandırmaya göre birincil veri toplama teknikleri Şeyma Eşki Çaylak - İmren Pınar Dülgar - Meryem Çakır Kantarcıoğlu - Soner Kavuncuoğlu Erol Uğraş Öçal - İlkay Tosun  İngilizce Kamu Yönetimi Alanyazını (2010 – 2019)  351 gözlem, deney, anket, örnek olay, mülakat; ikincil veri toplama teknikleri örgütsel veri, alanyazın taraması, belgesel kaynak ve arşiv olmak üzere belirlenmiştir. Böylece, 2010-2019 yılları arasında İngilizce yayımlanmış olan, uluslararası kamu yönetimi alanyazınında en fazla atıf alan ilk 50 derginin belirtildiği indeksten seçilen toplam 11 dergide yayımlanmış 3487 araştırma makalesi konu, araştırma yöntemi ve teknikleri itibariyle taranmıştır. 2010-2019 yılları arasında Yönetim Bilimi/Kamu Yönetimi yazınının on yıllık ve bugünkü görünümü genel yapısı itibariyle değerlendirilmiştir. 2. İlke ve Süreçler Ne Durumda? Yaygın kabule göre bir disiplin olarak yönetim bilimleri/kamu yönetiminin ve bu disipline ilişkin üretilen bilginin menşei, ABD ilgili yazınıdır. Kurucusu Woodrow Wilson sayılan ve daha sonraları örgüt çalışmaları ile desteklenen bu yazın, kamu yönetiminin ilkeleri ve süreçleri gibi bazı kategorik kavramlar üretmiş ve bu çerçevede üretilen bilgilerin evrenselliği iddiasında bulunmuştur. Dolayısıyla bizim de çalışmaya başlamadan önceki beklentimiz, ilgili yazında kurucu kabul edilen bu ikili kategorik sınıflandırmanın, dergilerde yer alan yazılarda kendilerine sıkça yer bulacakları yönündeydi. Bu varsayımla kategorik sınıflara ait kavramları taradık. Taramayı anahtar kelime veren dergilerin beşinde bu birim üzerinden, anahtar kelime verilmeyen dergileri ise başlık ve özet metin birimleri temel alarak yaptık. Ayrıca yalnızca ilke ve sürece ait aşağıda belirtilen kelimeleri aradık; başka bir deyişle ilgili ve ilişkili kavramların taramasına girmedik. Elde ettiğimiz sonuç, kısaca ‘yoklar’ olmuştur. İngilizce alanyazının 20102019 dilimi, ‘kurucu babalar’ının ürettiği kategorik kavramlar üzerine düşünmeyi terk etmiştir. Bu çalışma esas olarak, İngilizce alanyazının son on yılındaki varlıklarını ortaya koymayı amaçlamaktadır. Fakat neyin var olduğunu ortaya koymak gibi neyin yok olduğunu saptamak da önemlidir. Frederick Winslow Taylor’un ve sistematik olarak 1916’da Henri Fayol’un ortaya koyduğu “Genel ve Endüstriyel Yönetim İlkeleri”nin ve Luther Gulick ile Lyndall Urwick’in Fayol’un ilkelerinden esinlenerek oluşturduğu POSDCORB olarak anılan “yönetim süreçleri”nin dergilerdeki görünümü şöyledir: Tarama kapsamında 3487 makale ve 11 dergide disiplini kurucu ve tanımlayıcı olan sürece (83) ve ilkeye (57) dâhil olan kavramlar nadir olarak kullanılmıştır. Örgütlenme ilkelerinden personel kadrolarının istikrarı (stability) 12, inisiyatif alma (initiative) 11, düzen (order) ve hakkaniyet (equity) 10, merkezileşme (centralization) 9, genel çıkarların 352  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi bireysel çıkarlara üstünlüğü (subordination of individual interest to general interest) 3, yetki ve sorumluluk (authority & responsibility) ile disiplin (discipline) 1’er kez kullanılırken; iş bölümü (divison of work -labor-), komuta birliği (unity of command), amaç birliği (unity of direction), ücret (remuneration) ve takım ruhu (team spirit) kavramları hiç kullanılamıştır. Yönetim süreçlerinden ise planlama (planning) 35, bütçeleme (budgeting) 25, denetim (reporting) 15, örgütlenme (organising) 6, yönlendirme (directing) ve koordinasyon (coordinating) 1’er kez kullanılırken; personel alma (staffing) hiç kullanılmamıştır. Amerikan kamu yönetimi geleneğinin kurucu unsurlarından olan bu kavram setlerinin dergilerin son on yıl içerisindeki çalışmalarında, önemini yitirdiği görülmektedir. Bunun yerine kimlik, piyasa, ağ yönetişimi, yerelleşme, yönetişim, politika, performans, cinsiyet, kamu hizmeti motivasyonu, iş doyumu, kamu değeri, fayda maliyet analizi, hesap verebilirlik ve şeffaflık gibi kavramlar ön plana çıkmıştır. Aşağıdaki dergi incelemeleri bu özellik için yeterinden çok kanıt sunmaktadır. 3. Yönetim Odaklı Dergiler İncelemeye alınan 11 dergiden 7’si, kamu politikası ya da kalkınma gibi özgün başlıkları olmayan, genel olarak kamu yönetimi incelemelerini konu almış dergilerdir. Bu dergilerin kendileri hakkında üstteki başlıkta bilgi verilmişti. Burada dergiler indeksteki sıralamalarına göre ayrı başlıklarda konuları, yöntem ve teknikleri bakımından incelenecektir. Bu inceleme, yöntem bölümünde açıklandığı gibi anahtar kelimeler, başlıklar, özetler temelinde nicel olarak yapılmıştır. Kavramların kullanımı yıllara göre ve sıklıkları bakımından sayısallaştırılmış ve konu kategorilerine göre ayrılmıştır. Bu çalışma, yazarların nitel gözlem notlarıyla tamamlanmıştır. 3.1. Administration Science Quarterly (ASQ) ASQ: 2010-2019 döneminde 55-64 ciltleri arasında çıkan 44 sayısında toplam 203 makale yayımlanmıştır. Dergi’nin formatında, bu araştırmada dergilerde çalışılan konu alanlarını belirlemek için seçilen ‘anahtar kelimeler’ her yazıda gösterilmekte, makalelerde kullanılan yöntem ve tekniklere ilişkin bilgiler de yine ayrı bir başlıkta belirtilmektedir. Anahtar kelimelerin ayrıca gösterilmesi bakımından istisnai durum, bunların 2010 yılı sayılarıyla 2011 yılının ilk sayısında bulunmamasıdır. Bu eksiklik, söz konusu makaleler için anahtar kelimelerin makale başlıklarından ve özet bölümlerinden türetilmesiyle giderilmiştir. Şeyma Eşki Çaylak - İmren Pınar Dülgar - Meryem Çakır Kantarcıoğlu - Soner Kavuncuoğlu Erol Uğraş Öçal - İlkay Tosun  İngilizce Kamu Yönetimi Alanyazını (2010 – 2019)  353 Dergi’nin makalelerinde en az 3 en fazla 13 anahtar kelime verilmektedir. Konu başlıklarını belirlemek amacıyla yapılan ilk sorgulamada, kendilerinden alt anahtarlar türetilen [örgüt: örgütsel davranış, örgütsel kimlik, gibi] kök anahtarlar, çalışılan konuların ilk izlerini vermiştir. Derginin yayımlanış amacı ile paralel olarak örgüt(sel) sözcüğü kullanım sıklığı bakımından en üst sırada yer alırken; genele bakıldığında ise amacı örgüt bilimi alanını geliştirmek olan bir dergide kamu örgütleri ile devlet örgütlenmesine dair yok denebilecek kadar az çalışma yapıldığı gözlemlenmiştir. Nitekim son on yılda yayımlanan tüm makalelerin anahtar kelimeleri içerisinde “administration”, “government” ve “the state” sözcükleri yalnızca birer kez kullanılmıştır. Bu üç sözcüğe kamu anlamına gelen “public” anahtar sözcüğünün kullanım sayısı (3) da eklendiğinde %0,62’lik bir oran ortaya çıkmaktadır. Grafiğe göre en çok çalışılan konu davranış ve kalıpları olmuştur. Etik 74 80 kavramı ise kendi başına 64 70 yalnızca 1 kez kullanılmakla 55 60 birlikte; davranış ve değer 50 41 40 kalıplarının üst başlığını 40 33 32 30 oluşturduğu için grafiğe dâhil 26 30 edilmiştir. Bu kapsamda 20 davranış ve kişisel özellikler 10 konu başlığına ilişkin anahtar 0 kelimeler üst düzey yönetici tevazusu, üst düzey yönetici narsisizmi, üst düzey yönetici kişiliği, üst düzey yönetici davranışları, yaratıcılık, karar verme davranışı, ön yargılı davranışlar, güdü, alçakgönüllülük, fırsatçılık, kendine güven, saygı, risk alma ve stres şeklindedir. Değer kapsamında yer alan anahtar kelimeler ise değerler ayrımı, duygu, duygusal kültür, üst düzey yöneticinin siyasi ideolojisi, ortak duygular, değerler ve kişisel değerlerdir. Grafik 4: ASQ: 2010-2019 Konu Dağılımı Davranışçılık ekolünden gelen geleneksel kavramların kullanımı sürdürülmekle birlikte, daha çok üst yöneticilerin davranış ve kişisel özelliklerine odaklanıldığı görülmektedir. “CEO” ya da “top manager” olarak kullanılan ve yönetici anlamına gelen anahtar kelimelerin çeşitli kişisel özelliklerle birlikte aynı metinlerin anahtar kelime grupları içerisinde yer almış olmaları, bu sonuca 354  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi yöneltmektedir. Örneğin ASQ: 2011’de yayımlanmış bir makalede4, üst düzey yöneticilerin narsistik davranışları ile risk alma kapasiteleri arasındaki ilişki araştırılmıştır. Değerler bakımından ise duygulara ilişkin çalışmalar ön plana çıkmaktadır. Diğer yandan örgüt ile ilgili çalışmalar, derginin çıkarılış amacı ile paralel biçimde konu bakımından üst sıralarda yer almışlardır. Örgüt konusunda çalışılan ve örgütsel sözcüğünden türeyen anahtar kelimeler şunlardır: Kimlik, performans, öğrenme, ekoloji, değişim, biçim, yenilik, yurttaşlık, kontrol, ikilik, nüfus, evrim, alanlar, kuruluş, amaç çatışması, tarih, meritokrasi, paradigma, araştırma, risk ve yapı. Örgüt çalışmalarında örgütsel kimlik kelimesi ön plana çıkmaktadır. İlk defa 1985 yılında kavramın tanımını yapan Albert and Whetten, örgütün odağının, onu diğerlerinden ayırt eden ve sürekli kılan niteliklerinin örgütsel kimliği oluşturduğunu belirtmişlerdir.5 Bu çerçevede örgütsel kimlik, örgütte çalışan kişilerin örgütün odağına, farklı niteliklerine ve onu sürekli kılan olgulara bağlılığını ifade etmektedir. Genel olarak örgütsel yurttaşlık kavramı ile birlikte kullanılan örgütsel kimlik, devlet-yurttaş ilişkisinin örgütler ve çalışanları arasında da kurulması amacına yöneliktir. Dergide personel konulu çalışmaların da sıklık bakımından üçüncü sırada yer aldığı görülmektedir. Personel konusunda sıklıkla kullanılan anahtar kelimeler mevkii, üst yönetici, uzmanlar, mesleki kimlik, meslek, üst yönetim grupları, statü rekabeti, statü yükselmesi, profesyonel kimlik geliştirme, mesleki değişim, üst yönetim ve üst yönetim takım bütünleşmesi kelimelerinden oluşmaktadır. Personel konusunda en çok kullanılan anahtar kelime mevkii anlamına gelen “status” olurken; üst yöneticilere ilişkin çalışmalar ikinci sırayı paylaşmıştır. Örgütlerde faaliyet gösteren üst düzey çalışanlar ve bu çalışanların oluşturduğu çalışma grupları, makalelerde sıkça konu edinilmiştir. Yukarıdaki konu başlıkları grafiği incelendiğinde piyasaya yönelik üretim yapan ya da hizmet veren örgütler ile bu örgütlerin iç işleyişine dair olan konuların ASQ: 2010-2019’da sıkça yer aldığı ifade edilebilir. Fakat bazı ayrıksı kavramlar da yine grafikte göze çarpmaktadır. Örneğin toplum(sal) asıl kelimesi ile bu kelimeden türeyen türev kelimelerin sıklıkla anahtar kelime olarak kullanıldığı görülmektedir. Bu kelimeler şunlardır: Girişimcilik, ağlar, sermaye, 4 5 Arijit Chatterjee ve Donald C. Hambrick, “Executive Personality, Capability Cues, and Risk Taking: How Narcissistic CEOs React to Their Successes and Stumbles”, Administrative Science Quarterly, 2011, C. 56, S. 2, s. 202-237. Kavramla ilgili ayrıntılı bilgi için bkz: Hongwei He ve Andrew D. Brown, “Organizational Identity and Organizational Identification: A Review of the Literature and Suggestions for Future Research”, Group & Organization Management, 2013, C. 38, S. 1, s. 3-35. Şeyma Eşki Çaylak - İmren Pınar Dülgar - Meryem Çakır Kantarcıoğlu - Soner Kavuncuoğlu Erol Uğraş Öçal - İlkay Tosun  İngilizce Kamu Yönetimi Alanyazını (2010 – 2019)  355 karşılaştırma, etki, eylemci taktikleri, ayrımcılık, girişim, girişimcilik, mübadele, normlar, algı, psikoloji, bölünmüşlük, durum ve bağlar. Her ne kadar iddialarından birisi kamu örgütlerine ilişkin bilgi üretmek olsa da çalışılan konular itibarıyla piyasaya ve piyasada eyleyen özel sektör örgütlerine yönelik bilgi üreten bir dergide, toplumsal kelimesinin fazlaca anahtar kelime olarak kullanılmış olması yine bu derginin ürettiği bilgi ile paralel bir nitelik taşımaktadır. Toplumsal içerikli konular, ya örgütlerin/firmaların karşılaştığı sorunlar olarak görülmekte; ya da örgüt ve firmaların geliştirilmesinde yararlanılacak birer araç olarak ele alınmaktadırlar. Örneğin “Keeping up Appearances: Reputational Threat and Impression Management after Social Movement Boycotts” adlı 2013 yılının 3. sayısında yayınlanan makalede, firmaların toplumsal boykotlar karşısında yaşadığı itibar kaybı tehlikesinin, medya yoluyla aşılabileceği ifade edilmektedir. Firmaların bu tehlike karşısında medyada toplum yanlısı algılar sergileyerek boykotlardan doğabilecek olan sorunların önüne geçebileceği belirtilmektedir. Toplumsal hareketlerin örgütler açısından doğurduğu sorunların yanında; bu hareketlerin faydalanmak ve öğrenmek üzere konu başlığı edildiği yazılar da mevcuttur. Örneğin 2015 yılında (60/2) yayımlanan “Social Activism and Practice Diffusion: How Activist Tactics Affect Non-targeted Organizations” adlı makalede, tüm anahtar kelimeler içerisinde sıkça kullanılan “örgütsel öğrenme”nin (organizational learning) toplumsal hareketlerle bağı inceleme konusu edinilmiştir. Toplumsal konuların ele alınış biçimiyle cinsiyet ve cinsiyet eşitsizliği konularının kullanımı, benzer bir içerik taşımaktadır. Dergide cinsiyet sözcüğünün tek başına bir anahtar kelime olarak kullanımı yaygın olmakla birlikte; cinsiyet eşitsizliği de bu bağlamda kullanılan bir diğer anahtar kelime olmuştur. Örgütlerin performanslarına ve verimliliklerine odaklı olan makalelerde, cinsiyet farklılıklarının bu amaçları gerçekleştirmedeki etkileri araştırılmıştır. Örneğin New York Eyaleti’ndeki reklam ajansları üzerine yapılan bir çalışmada6, yeni yönetsel görevlere getirilen kişilerin cinsiyet durumları ve bu cinsiyet durumunun yaratmış olduğu eşitsizlik konu edinilmiştir. Fakat bu eşitsizlik, reklam ajanslarının performansına etki ettiği ölçüde bir sorun olarak kabul edilmiştir. ASQ: 2010-2019 döneminde yayımlanan 203 makaleden %80’e yakın bölümü sayısal veri kullanmışken, makalelerin yalnızca %22’si sayısal veriden 6 Bkz: Lisa E. Cohen ve Joseph P. Broschak, “Whose Jobs Are These? The Impact of the Proportion of Female Managers on the Number of New Management Jobs Filled by Women versus Men”, Administrative Science Quarterly, 2013, C. 58, S. 4, s. 509-541. 356  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi uzak durmuştur. Sayısal veri kullanılan 159 makalenin üçte bire yakın kısmında ise ikincil veriler ağırlıktadır. Grafik 5: ASQ: 2010-2019 Sayısal Veri Kullanımı Grafik 6: ASQ: 2010-2019 Birincil ve İkincil Veri Kullanımı 44 159 sayısal veri kullanılan sayısal veri kullanılmayan 105 birincil veri 54 ikincil veri ASQ: 2010-2019 makalelerinde kullanılan veri toplama tekniklerini belirlemek görece kolaydır. Çünkü Dergi’nin formatında yer alan metotlar başlığında, veri toplama teknikleri hakkında net bilgiler verilmektedir. Metotlar başlığının altında yer alan “Sample and Data Collection”, “sources” ya da “data” adlı alt başlıklarda, veri toplama tekniklerine ilişkin açıklamalar bulunmaktadır. 10 yıl boyunca yayımlanan dergiler içerisindeki makalelerin tamamına yakınında ayrıca bir başlık altında veri toplama teknikleri belirtilmiştir. Bu bilgiler 9 başlık altında toplanabilmektedir. Doğrudan inceleme yapılan kurumlardan elde edilen örgütsel veri, çalışmaların en çok beslendiği 74 69 kaynağı oluşturmaktadır. Kullanım 48 43 Sayıları Örgütsel verilerin yaygın 36 35 35 kullanımı, sektörel ve firma 13 11 temelli örgüt çalışmalarının yaygınlığı ile ilgilidir. Makalelerin tekil sektör ya da firmalara yoğunlaşmış olması, bu kaynaklardan elde edilen verilerin sayısal olarak analiz Veri Toplama Teknikleri edilebilmesinin yolunu açmıştır. Mülakat tekniğinin kullanım alanı ise yine tekil örgüt veya sektörlerdir. Örgütlerde çalışan bireylerin ve genel olarak da üst yöneticilerin beyanlarına dayalı olan bu araştırma tekniğinin kullanıldığı bazı makaleler, bazı kurumlar tarafından fonlanmıştır. Bu Grafik 7: ASQ: 2010-2019 Veri Toplama Teknikleri Kullanımı Şeyma Eşki Çaylak - İmren Pınar Dülgar - Meryem Çakır Kantarcıoğlu - Soner Kavuncuoğlu Erol Uğraş Öçal - İlkay Tosun  İngilizce Kamu Yönetimi Alanyazını (2010 – 2019)  357 fonların isimleri, dergi formatında yer alan ve tüm makalelerin sonunda yer alan teşekkür bölümlerinde anılmıştır. Arşiv araştırmaları ise tarihsel çalışmaların yoğunluğundan ziyade; örgütlere dair odaklanılan sorun alanlarının geçmişteki izlerini bulmaya yöneliktir. Örgütsel veriler ile belgesel kaynak kullanımının sıklığı, arşiv araştırmasının yoğunluğu ile doğrudan ilgili olarak, incelenen örgütün tüm verilerine ulaşma gayesi ile açıklanabilir. Geleneksel sosyal bilim teknikleri olarak gözlem, anket ve deney ise her ne kadar diğer tekniklerle karşılaştırıldığında daha az sayıda kullanılmış olsalar da kullanım sayıları bakımından sıklıkla başvurulan diğer yöntemler olmuşlardır. Fakat yine karşılaştırma çerçevesinde anket, gözlem ve örnek olaya nazaran yarı yapılandırılmış ve derinlemesine mülakatları içeren mülakat tekniğinin daha fazla kullanılmış olması, bireylerin örgütlerle olan ilişkilerinin ortaya çıkarılmasında daha küçük ölçekli fakat daha fazla ayrıntı içeren bilgilerin elde edilmesine yöneliktir. ASQ Dergisi’nin 1956 yılında yayımlanmış ilk sayısında yer alan bir makalede7 idare (administration) alanındaki çalışmaların parçacıllığı eleştirilmiş ve idare alanına ilişkin yapılacak çalışmaların kapsayıcı bir biçimde ele alınması gerektiği belirtilmiştir. Derginin önemli amaçlarından birisi bu kapsayıcılık çerçevesinde işlenecek konuları ele almak olarak belirtilmiştir. Fakat ASQ: 2010-2019’da yayımlanan makalelerin anahtar kelimeleri bütüncül olarak göz önüne alındığında, ilk sayıda belirtilen sorun alanının hâlâ geçerliliğini koruduğu ifade edilebilir. Üstelik parçacıl çalışma biçiminin daha da derinleşerek firmalar düzeyinde yöneticilerin cinsiyetlerinin, aile yapılarının, karakterlerinin ve kimliklerinin sosyal sermaye (social capital) içeriği olarak ele alınıp inceleme nesneleri haline getirildiği görülmektedir. 3.2. Journal Public Administration and Research Theory (JPART) JPART: 2010-2019 yılları arasında 20’den 29. cilde kadar her yıl dört sayı olmak üzere toplam 40 sayı yayımlanmış ve bu sayılarda 373 makale yer almıştır. JPART makale formatında anahtar kelimeler bölümü bulunmamaktadır. Bu nedenle 373 makaleden 491 anahtar kelime yazarlar tarafından üretilerek veri tabanına işlenmiştir. Daha sonra anahtar kelimeler konularına göre kümelendirilerek 12 konu başlığı belirlenmiştir: Personel, kamu örgütlenmesi, işletmecilik, kamu politikası, sektörel çalışma, bürokrasi, yönetişim, reform, yerel, maliye, kimlik ve diğer. 7 Edward H. Litchfield, “Notes on a General Theory of Administration”, Administrative Science Quarterly, 1956, C. 1, S. 1, s. 6. 358  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Personel konu başlığında yer alan anahtar kelimeler (113), performans, istihdam, iş tatmini, liderlik, yolsuzluk, gazi, örgütsel, vatandaşlık, yönetici kadro, motivasyon, etik, kayırmacılık, iş güvencesizliği, iş gücü, işe alma ve kamu hizmeti motivasyonudur. Kamu örgütlenmesi başlığı altında kamu hizmeti, örgütsel performans, özerklik, kamu yararı, kamu sektörü, kamu örgütü, yetki devri, kamusallık ve idari yük anahtar kelimeleri (84) yer almaktadır. İşletmecilik başlığını oluşturan kelimeler (67), hesapverebilirlik, etkililik, yeni kamu işletmeciliği, katılım, kamu işletmeciliği, etkinlik, inovasyon, güven, şeffaflık, sorumluluk, piyasa/piyasalaşma ve stratejik yönetimdir. Kamu politikası başlığı (64), policy, network, çatışma; sektörel çalışma (37) başlığı eğitim, sağlık, çevre, iklim, enerji, su; bürokrasi (29) başlığı temsili bürokrasi, bürokratik sorumluluk, sahadaki bürokrasi (street-level bureaucracy)8; yönetişim (21) başlığı iş birlikçi yönetişim, ağ yönetişim, çokmerkezli Grafik 8: JPART: 2010-2019 Yıllara Göre Konu yönetim, third-party Dağılımı yönetişim, kamu özel 80 işbirliği, kar amacı 60 gütmeyen kuruluş; 40 reform (19) başlığı reform, düzenleme; 20 yerel (17) başlığı, 0 yerel yönetim, 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 merkezileşme ve personel kamu örgütlenmesi İşletmecilik yerelleşme; maliye kamu politikası sektörel bürokrasi (16) başlığı vergi, yönetişim reform diğer bütçe, finans, yatırım, yerel/merkez maliye kimlik kamu harcaması, mali federalizm; kimlik (12) başlığı kimlik, cinsiyet, çeşitlilik; son olarak diğer (18) başlığı altında sayıca az işlenmiş olan demokrasi/siyaset, toplumsal sorunlar ve planlama konuları bulunmaktadır. Bu 12 konu başlığının altında toplanan anahtar kelime sayısı, her yıl için ayrı ayrı izlenerek yandaki yıllık grafik hazırlanmıştır. Dergi, kendi amacının örgütlenme, yönetim, işletme ve kamu politikası tabanlı bir araştırma gerçekleştirmek olduğunu belirtmektedir.9 8 9 “street-level bureaucracy” teriminin “sahadaki bürokrasi” olarak Türkçe’ye çevrilmesi Prof. Dr. Can Umut Çiner’in önerisidir; teşekkür ediyoruz. https://academic.oup.com/jpart/pages/About (05.05.2020). Şeyma Eşki Çaylak - İmren Pınar Dülgar - Meryem Çakır Kantarcıoğlu - Soner Kavuncuoğlu Erol Uğraş Öçal - İlkay Tosun  İngilizce Kamu Yönetimi Alanyazını (2010 – 2019)  359 JPART: 2010-2019’da en çok çalışılan konular personel, kamu örgütlenmesi, işletmecilik ve kamu politikası olmuştur. Elde edilen sonuçlara göre Dergi’de yayımlanan makalelerin konusu Dergi’nin amacıyla paraleldir. Ancak Dergi kendi amaçlarını belirtirken personel konusundaki araştırmaların geliştirilmesine yer vermemiş olsa da 113 anahtar kelime ile en çok çalışılan konu personel olmuştur. Personel konusunda anahtar kelimelerin sayısının fazlalığı kadar çeşitliliği de dikkat çekicidir. Makalelerde en az yer ele alan konular, diğer sütununda toplananlar dışında, maliye ve kimlik başlıklarıdır. Maliye konu başlığı altında yalnızca 16 anahtar kelime yer almakta, bunların 6’sı 2010 yılında karşımıza çıkarken kalan 10’u dokuz yıla dağılmış bulunmaktadır. Maliyeye ilişkin anahtar kelimelerin 1/3’e yakınının 2010 yılında kullanılmış olması 2008 krizi ile bağlantılı olduğu düşünülebilir. Kimlik konusunda ise toplamda 12 anahtar kelime kullanılmıştır. Etnik köken, cinsiyet vb. toplumsal kimliklere ilişkin konuların sınıflandırıldığı kimlik konu başlığında makale sayısı 12 ile sınırlı olmakla birlikte, bu sayının kamu yönetimi disiplininde yeni çalışılmaya başlayan bir konu için dikkate değer olduğu düşünülmektedir. Diğer başlığı altında yer verilen toplumsal sorunlara ilişkin ise toplamda 6 anahtar kelime bulunmaktadır. Bu 6 anahtar kelimenin 3’ünün tüm dünyanın göç ve terör olaylarıyla sarsıldığı 2016 yılına denk gelmesi de dikkate değer bir ayrıntıdır. Tarama çalışmasına başlarken çalışılma oranının yüksek olduğu düşünülen, ancak elde edilen veriler sonucunda bu tahmini doğru çıkarmayan birkaç konu başlığına da değinmek gerekir. Türkiye’de kamu yönetimi disiplininin temel çalışma alanlarından olan bürokrasi (29), reform (19), yerelleşme ve merkezileşme (17) gibi konulara ait anahtar kelime sayılarının diğer konu başlıklarına göre az olması yoruma açık bir kapı bırakmaktadır. Bununla birlikte son birkaç on yıldır gündemde olan yönetişim kavramına ilişkin anahtar kelime sayısının 21 gibi bir sayıda kalmasının dikkate değer bir diğer nokta olduğu düşünülmektedir. Zira JPART’ı çıkaran Public Management Research Association adlı dernek kendi misyonunun kamu örgütleri üzerindeki araştırmaları ilerleterek kamu yönetişimini geliştirmek olduğunu belirtmektedir.10 10 http://pmranet.org/ (05.05.2020). 360  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Makalelerin %88’inde, verilerin çeşitli hesaplama yöntemleri ile sayılara dökülerek 45 ifade edildiği görülmüştür. Sayısal olarak ifade etmek gerekirse, 328 JPART’ın son 10 yılında yayımlanan toplam 373 makalenin 328’inde sayısal veriler sayısal veri kullanılan sayısal veri kullanılmayan kullanılırken; 45’inde kullanılmamıştır. Sayısal veri kullanılan ve kullanılmayan makalelerin sayıları arasında makasın oldukça açık olduğu net bir şekilde görülmektedir. Grafik 9: JPART: 2010-2019 Sayısal Veri Kullanımı PART: 2010-2019 dönemi makalelerinde kullanılan veri toplama teknikleri ise 7 başlık altında incelenmiştir. Diğer dergilerde yer alan arşiv tekniği bu dergide belgesel kaynak incelemesi tekniği içinde değerlendirilmiştir. Veritabanının oluşturulması sırasında sayısal analiz ile veri toplama tekniği tercihleri arasında bir ilişki olduğu fark edilmiştir. Bu nedenle veri toplama teknikleri sayısal analiz kullanılan ve kullanılmayan makaleler için ayrı ayrı incelenmiştir. Bu inceleme yapılırken, JPART için oluşturulan veri tabanının sayısal analiz kullanımına ilişkin sütunu ile veri toplama tekniklerinin işlendiği sütun birlikte ele alınmıştır. Yandakidaki grafikten de anlaşılacağı üzere, sayısal analiz yapılan 200 makalelerde anket ve 150 örgütsel veri en çok 100 başvurulan teknik 50 olurken; sayısal analiz 0 yapılmayan makalelerde ilk iki sırayı alanyazın taraması ve mülakat tekniği almıştır. Sayısal analiz ve bunun sayısal veri kullanılan sayısal veri kullanılmayan gerektirdiği verilerin toplanmasını sağlayacak teknik tercihlerindeki oranın yüksekliği açıktır. Bu durum, kamu yönetimi alanındaki çalışmaların, sorunların nedenlerini ortaya çıkaracak çalışmalardan çok sorunların etkilerini ölçmeye çalışan ve bu ölçülebilen etkiyi azaltmaya ya da arttırmaya yönelik önerilere odaklanmasının bir sonucu olarak yorumlanabilir. Grafik 10: JPART: 2010-2019 Veri Toplama Teknikleri Kullanımı Şeyma Eşki Çaylak - İmren Pınar Dülgar - Meryem Çakır Kantarcıoğlu - Soner Kavuncuoğlu Erol Uğraş Öçal - İlkay Tosun  İngilizce Kamu Yönetimi Alanyazını (2010 – 2019)  361 JPART, bu çalışma kapsamında ele alınan yönetim odaklı 7 dergiden biridir. İsminde “public administration” olmasına karşılık 2010-219 yılları arasında yayımlanmış 373 makalenin sadece 5’inin başlığında “public administration” kavramı geçmektedir. Buna ek olarak 1 makale başlığında “state administration” ve 1 makalede de “administrative state” ifadesi yer almaktadır. Makale başlıklarında “the state” kelimesi aratıldığında ise toplamda 22 makale karşımıza çıkmaktadır. Bunlarda devlet ve vatandaş ilişkisine, devlet ve sektörler ilişkisine, devlet maliyesine ve performansa ilişkin konuların ele alındığı görülmektedir. İngilizce alanyazında “government” devlet anlamında kullanılan bir diğer kavramdır. Makale başlıklarına bakıldığında 30 makalede “government” kelimesinin geçtiği görülmektedir.11 Makalelerde devletin veya İngilizce alanyazında tercih edilen kullanımıyla hükümetin farklı alanlarla ilişkisi ele alınmaktadır. Konular çeşitlilik göstermekle birlikte iki konunun daha sık işlendiği tespit edilmiştir. 30 makalenin 6’sında kâr amacı gütmeyen kuruluşlar ile devlet ilişkisi ele alınırken, 4 makalede dijitalleşme ve e-devlet konusu işlenmiştir. Doğrudan devletle ilişkilendirilebilecek “the state”, “government” ve “public administration” kavramlarının makale başlıklarında yer alma oranı %15,8 olarak tespit edilmiştir. Bu oranın düşüklüğü, JPART’ın çalışmalarında devleti odak noktasına almadığı yorumunu güçlendirmektedir. Ayrıca JPART, isminde “research theory” ifadesine yer veren bir dergidir. 2010-2019 yılları arasında yayımlanan makalelerin başlıklarında “research” ve “theory” kelimeleri aratıldığında yukarıdakine benzer bir sonuç karşımıza çıkmaktadır. Makalelerin 3’ünde “research” ve 7’sinde “theory” kelimeleri geçmektedir. Başlığında “theory” kelimesi geçen 4 makale doğrudan işletmecilik ile ilgilidir. Söz konusu makalelerin liderlik ve performans gibi örgüt düzeyinde kalan konularla ilgili olduğu görülmektedir. “Theory” başlığı taşıyan makalelerde amaç, devleti ve kamuyu merkeze alan bütüncül bir kamu yönetimi kuramı geliştirmekten ziyade, kamu yönetimi içinde belirli sorun alanlarına ilişkin açıklamalar geliştirmektir. 3.3. Public Administration Review (PAR) PAR: 2010-2019 döneminde çıkan 60 sayısında toplam 580 araştırma makalesi yayımlanmıştır. Taranan makalelerin verilerinin işlenmesi için toplam 3 temel değişken belirlenmiştir. Bu değişkenler sırasıyla konu, yöntem ve teknik kategorileridir. 11 “Local government” ifadeleri bu sayıma dâhil edilmemiştir. 362  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Grafik 11: PAR: 2010-2019 Konu Dağılımı 60 50 40 30 20 10 51 48 40 35 34 19 16 16 15 12 12 11 11 10 9 9 9 9 7 6 0 Konu kategorisi oluşturmak için anahtar kelimeler, makale başlıkları ve özetler olmak üzere 3 temel analiz birimi belirlenmiştir. PAR makalelerinde anahtar kelimeler verilmemiştir. Karşılaşılan bu kısıtlılık nedeniyle, analiz birimi olarak makale başlıkları ve özetler taranmış ve anahtar kelime işlevi görecek terimler belirlenmiş, bunlar birbirleri ile anlam yakınlıklarına göre kümelenerek konu kategorileri oluşturulmuştur. Bu usul, makalelerin nitel olarak değerlendirme usulüne başvurularak ve PAR için önceki on yıllık periyodu inceleme konusu yapmış olan 2011 tarihli bir analizin bulgularıyla karşılaştırmaya gidilerek güçlendirilmiştir.12 PAR: 2010-2019 makalelerinde en çok çalışılan ilk üç konu Performans (performance), Yönetişim (governance) ve Kamu Politikası/Siyasa (policy) konularıdır. Raadschelders ve Lee (2011), önceki on yılın konularını Örgüt (organization), İşletme (management) ve Personel Yönetimi (personnel management) olarak belirlemişler, bunları Kamu Politikası/Siyasa (policy) konularının izlediğini saptamışlardır (2011: 26-28). Son on yılda performans konu kategorisi özellikle kamu sektöründe performans, örgütsel performans, örgütsel kapasite, örgütsel verimi artırmak, bireylerin performansını artırmak, işgücü verimliliği ve iş motivasyonu, 12 J. C. N. Raadschelders ve K. H. Lee, “Trends in the Study of Public Administration: Empirical and Qualitative Observations from Public Administration Review, 2000-2009” Public Administration Review, 2011, C. 71, S. 1, s. 19-33. Jos C.N. Raadschelders ve Kwang-Hoon Lee çalışması, makalelere (601) ek olarak, kitap incelemesi (224), cevaplar (79) bölümlerini de kapsamış, on yıllık sürede toplam 904 yazı birimi üzerinde yapılmıştır. Şeyma Eşki Çaylak - İmren Pınar Dülgar - Meryem Çakır Kantarcıoğlu - Soner Kavuncuoğlu Erol Uğraş Öçal - İlkay Tosun  İngilizce Kamu Yönetimi Alanyazını (2010 – 2019)  363 performansa göre ücretlendirme terimleri çerçevesinde ele alınmıştır. Yönetişim ortaklaşa yönetim, kamu-özel ortaklığı, kâr amacı gütmeyen gönüllü kuruluşları inceleyen çalışmalar ve şeffaflık terimleri ile birlikte değerlendirilmiştir. Şeffaflık ile yönetişim arasında kurulan bağıntının, pozitif korelasyona sahip olarak sunulduğu görülmüştür. Kamu politikası/siyasa (policy) ise PAR makalelerinde eğitim, cinsiyet, göç, sağlık, ırkçılık gibi spesifik temalar üzerinden çalışılmıştır. PAR: 2010-2019 döneminde, idari tarih ve idare hukuku ile ilgili konu kategorisine ait makalelere rastlamamış olmak, bizim için ilgi çekici bir durumdur. Dergi’nin son on yılında idare tarihi konulu hiç makale yoktur; idare hukuku bakışını temel almış makaleye rastlanmamıştır. Bu özellik, bir önceki on yıl için de büyük ölçüde geçerlidir; anılan yazarlar inceledikleri 10 yılda idare tarihi konulu yalnızca 4 makale, idare hukuku ile ilişkilendirilebilecek 14 makale saptadıklarını yazmaktadırlar. PAR: 2010-2019 dönemi makalelerinde, kamu yönetimi alanını kuramsal bakımdan inceleyen çalışmaların durumu da ilginçtir. Özellikle derginin 2010 yılında yayımlanan bir sayısında (Vol: 70, Issue: 4) kamu yönetimi alanını kuramsal olarak inceleyen makalelere rastlanmakta, sonraki yıllarda kurama yönelik çalışmalar görülmez hale gelmektedir. Daha önceki on yılı inceleyen yazarların o döneme ilişkin PAR yazarlarının “nicel araştırma ve ampirik çalışmayı daha çok tercih ettikleri” saptaması, bu özelliğin önceki yıllarda da geçerli olduğunu göstermektedir. 2010-2019 yılları taranan araştırma makaleleri çerçevesinde kamu yönetimi alanında kuramsal çalışmaların düşüşüyle birlikte uygulamaya ve güncel problemlerin çözümüne yönelik çalışmaların arttığı görülmektedir. Uygulamaya yönelik olarak yapılan çalışmaların artması bir önceki on yıl süresi (2000-2009) ile nitelik itibariyle benzerlik taşımakla birlikte yoğunluğunun bir önceki on yıla göre daha da arttığı gözlemlenmektedir. Uygulamaya yönelik çalışmaların artması iki gösterge üzerinden gözlemlenebilir: Birincisi ölçüm yapmaya dayalı yöntemlerin oransal büyüklüğü, ikincisi ise PAR dergisinde 2010-2019 yılları arasında en çok çalışılan üç konu alanı performans, yönetişim ve siyasa (policy) göstergeleridir. Dergi’de makalelerin yoğunlaştıkları konular topluca şöyle gösterilebilir: ‐ Performans (performance), Yönetişim (governance), Siyasa (policy) ‐ Kamu Yönetimi (public administration), Kamu Hizmeti Motivasyonu (public service motivation), Yerel Yönetim (local government) ‐ Liderlik (leadership), Kâr Amacı Gütmeyen Kuruluşlar (non-profit organizations), Yurttaşlık (citizenship) 364  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi ‐ Kamu Değeri (public value), İş Süreci (work process), Şeffaflık (transparency) ‐ Bütçe (budget), Bürokrasi (bureaucracy), Ağ Yönetimi (network government) ‐ Sözleşme (contracting), Ortak-Üretim (coproduction), Bilgi Teknolojileri (information technologies / information and communication technologies) ‐ Hesap Verilebilirlik (accountability), Etik (ethics) Bu bölümün başında, Amerikan kamu yönetiminde ‘kurucu babalar’ının POSDCORB formülüne artık pek de ilgi gösterilmediği, incelenen 11 dergi genelinde nicel göstergelerle ortaya koyuldu. PAR: 2010-2019 döneminde yönetme olgusuna ilişkin incelemeler de, bu süreçler çatısını kılavuz olarak görmekten vazgeçmişlerdir. Raadschelders ve Lee (2011), Dergi’nin önceki on yılında, POSDCORB olarak kısaltılan yönetim süreçlerinin daha farklı isimler aldıklarını saptamışlardır. Planlama (planning) yerini Siyasa Planlaması (policy planning); Personel (staffing) yerini İnsan Kaynakları Yönetimi (human resource management); Yönetme (directing) yerini Ortaklaşa (iş birlikçi) İşletim (collaborative management) ve Raporlama (reporting) yerini E-Devlet – “E” Tipi Yönetim (e-government) ifadelerine bırakmıştır. Bizim incelediğimiz son on yılda geleneksel planlama sürecinin bütün bütün terk edildiğini, personel alma sürecinin personel ve örgüt performansı alanına kaydığını, yönlendirme sürecinin kamu dünyası dışına taşıran yönetişim eksenine terk edildiğini, raporlama – denetlemenin kendi başına bir süreç olarak görülmez hale geldiğini ortaya koymaktadır. PAR makaleleri giriş bölümü ve makalelerin amacı belirtildikten 35 sonra yönteme ilişkin bir başlık 185 içermektedir. Yöntem başlığı altında 360 verilen bilgilerde makalenin nicel, nitel veya karma yöntem kullanıldığı belirtilmektedir. Böylece araştırma sonucunda nicel, nitel ve karma nicel nitel karma yönteme ilişkin bilgilerin doğrudan makale yazarlarının ifadelerinden derlenmesi mümkün olmuştur. Bu nedenle bu dergi için “nicel, nitel ve karma yöntem” sınıflandırması dışında (sayısal analiz kullanılan/kullanılmayan gibi) yeni bir kategori oluşturma ihtiyacı duyulmamıştır. PAR 2010-2019 Grafik 12: PAR: 2010-2019 Yöntem Şeyma Eşki Çaylak - İmren Pınar Dülgar - Meryem Çakır Kantarcıoğlu - Soner Kavuncuoğlu Erol Uğraş Öçal - İlkay Tosun  İngilizce Kamu Yönetimi Alanyazını (2010 – 2019)  365 makalelerinde nicel yöntemin kullanılma oranı %62, nitel yöntemin kullanılma oranı %32 ve bunların birlikte kullanılması anlamında karma yöntemin oranı %6’dır. Teknikler açısından, veri toplama teknikleri dikkate alınmıştır. Bu çerçevede toplam 9 veri toplama tekniği işlenmiştir. PAR 2010-2019 makalelerinde en çok kullanılan veri toplama tekniği, “örgütsel veri”dir. “Alanyazın taraması”, örgütsel veri gibi önemli bir veri toplama kaynağı olarak yaygın kullanıma sahiptir. Taranan diğer dergilerle karşılaştırıldığında, PAR “anket” ve “örnek olay” tekniklerinin de yoğun kullanılan bir dergi olmasıyla Adikkat çekmektedir. Grafik 14: PAR: 2010-2019 Birincil ve İkincil Veri Kullanımı 204 302 14 15 37 41 43 130 153 170 173 Grafik 13: PAR:2010-2019 Veri Toplama Teknikleri Kullanımı Veri toplama teknikleri içinde birincil veri (doğrudan makale yazarları tarafından oluşturulan veriler), ikincil veri kullanımının gerisindedir. İkinci veri kullanımı makalelerin %60’ında, birinci veri kullanımıysa %40’ında kendini göstermektedir. PAR: 2010-2019 döneminde yayımlanan makaleler genel olarak değerlendirildiğinde, yazılarda kamu yönetimi alanının ontoloji, epistemoloji ve metodoloji bağlamını seçmenin mümkün olmadığı söylenebilir. Kabul edilmiş çalışma çerçevesinde devlet, kamu yönetimi, örgütler fenomenleri kendi başlarına, ayrı, bütüncül birer inceleme nesnesi olarak görülmemektedir. Makaleler bu fenomenler üzerinde değil, bunlarla ilgili parçalanmış çeşitli uygulama ve işleyişler üzerinde durmaktadır. İlgi kuramsal değil, pratik amaçlıdır. birincil veri ikincil veri 366  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi 3.4. International Public Management Journal (IPMJ) IPMJ, büyük ölçekli örgütler ve kamu örgütlerinin yönetimi üzerine ampirik ve teorik çalışmaları yayımlayan bir dergidir. Araştırma alanları kamu işletmeciliği ve devlet reformu (public management and government reform), karşılaştırmalı kamu yönetimi (comparative public administration), örgüt teorisi ve örgütsel davranış (organizational theory and organizational behavior) olarak ilan edilmektedir.13 IPMJ: 2010-2019 yılları Grafik 15: IPMJ: 2010-2019 Konu Dağılımı arasında Cilt 13 – 22 39 40 34 arasında 41 sayı 35 29 26 içerisinde 203 makale 30 yayımlanmıştır. Dergi, 23 25 makalelerinde anahtar 12 20 kelime uygulamasına 15 10 10 9 9 sahip değildir. Bu 10 nedenle analiz birimi 5 olarak makale başlıkları 0 kullanılmıştır. Oluşturulan terimler veritabanında ilgilerine göre kümelendirilerek, Dergi’deki yazıların çalışma konuları deseni belirlenmiştir. Tarama sırasında yıl bazında gözlemlenen duruma göre, en çok kullanılan kavram olan performans (performance), en az yer aldığı 2012 yılında iki kez olmak üzere derginin her yılında 39 ayrı makalede inceleme konusu olmuştur. Toplamda 34 kez kullanılan örgütlenme-örgüt (organization-s) kavramı için de her yılda bulunma durumu geçerli olmuştur. Devlet, the state olarak 2018 ve 2019 yıllarında birer kez olmak üzere yalnızca iki kez görülürken, government olarak 29 kez yinelenerek on yılın en sık kullanılan üçüncü kavramı olmuştur. Kamu hizmeti (public service) kavramı, 26 kez kullanılmış olmakla birlikte bunun 23’ü kamu hizmeti motivasyonu (public service motivation) kavramının içinde yer alma şeklindedir. On yıl içerisinde en sık kullanılan son beş kavram şunlardır: örgütler arası ilişki ve davranış odaklı kavramlar olan ağ 13 https://www.tandfonline.com/action/journalInformation?show=aimsScope&journalCode =upmj20 (02.02.2020). Şeyma Eşki Çaylak - İmren Pınar Dülgar - Meryem Çakır Kantarcıoğlu - Soner Kavuncuoğlu Erol Uğraş Öçal - İlkay Tosun  İngilizce Kamu Yönetimi Alanyazını (2010 – 2019)  367 (network), liderlik (leadership),işbirliği (collaboration), doyum (satisfaction) ve davranış (behaviour). IPMJ: 2010-2019 yılları arasında yayımlanan yazılar, dergiye, kamu yönetimi ve işletme yönetimini içiçe ele alarak bunları örgüt zemininde birleştiren bir bakış açısının hâkim olduğunu göstermektedir. Örgütlerarası ilişki ve işbirliğini niteleyen kavramlar da bu bakış açısının bir yansımasını ifade etmektedir. Bununla birlikte kamuda işletmeci ilkeleri yerleştirmeye dönük performans gibi kavramların alternatifi olarak kamu hizmeti motivasyonu gibi yeni kavramların yaygınlaşmaya başladığı görülmektedir. Grafik 16: IPMJ: 2010-2019 Sayısal Veri Kullanımı 16 187 sayısal veri kullanılan sayısal veri kullanılmayan Makalelerde yöntem ve teknik bilgisi ayrıca belirtilmediği için makalelerin gözden geçirilmesi yoluyla ulaşılan sonuç, yazıların %92 oranında sayısal veriye dayalı incelemeler olarak gerçekleştirildiği, sayısal veri kullanılmayanların %8 gibi çok dar bir oranda kaldığı olmuştur. Sayısal veri kullanan makalelerden 75’i birincil veri kaynağı (anket, mülakat, örnekolay, gözlem, deney) kullanırken, ikincil veriyi (alanyazın taraması, örgütsel veri ve belgesel kaynak inceleme) kullanan 60 çalışma vardır. 52 çalışmada ise birincil ve ikincil veri kaynakları birlikte kullanılmıştır. Grafik 17: IPMJ: 2010-2019 Veri Toplama Teknikleri Kullanımı 100 80 60 40 20 0 Veri toplama teknikleri, makalelerde yazarlar tarafından belirtilmiştir. IPMJ: 2010-2019 yılları arasındaki sayıları, veri toplama tekniklerine göre sayısal olan-olmayan ayrımı yapılmadan incelendiğinde en yaygın kullanılan tekniğin anket olduğu görülmektedir. 203 çalışmadan 69’u birden fazla tekniği bir arada kullanmıştır. İkincil veri toplama teknikleri açısından en yaygın olanı ise kurumlardan elde edilen verilerin kullanılmasını 368  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi ifade eden örgütsel veridir. Türkçe alanyazında oldukça sınırlı sayıda kullanılan teknikler gözlem ve deney, bu dergide toplam %9’luk oranda tercih edilmiştir. IPMJ, kendisini örgüt odaklı incelemeler yapmakla tanımlayan bir dergi olarak 2010-2019 yılları arasında üç temel konuyu öne çıkarmıştır: Örgütler (kamu ve özel), örgütsel davranış (liderlik, doyum ve motivasyon) ve örgütler arası ilişki (ağ tipi ve işbirliği). Kamu ve özel ayrımı gütmeyen bakış açısı, çalışmaları örgüt temelinde sorun çözmeyi amaçlayan bir tutuma yöneltmiştir. Bu sebeple çözümler, her iki alanda uygulanabilecek, motivasyon ve verimliliği artırmaya dönük olarak yönetici/liderlerin bunu sağlamadaki rolünü araştırmayı amaç edinmiştir. 3.5. American Review of Public Administration (ARPA) ARPA: 2010-2019 döneminde 40 – 49 ciltleri arasında 66 sayıda toplam 412 makale yayımlanmıştır. ARPA, konuları itibariyle %41 oranında örgüt (organization), %41 oranında management olarak yönetim, %18 oranında administration ve government olarak yönetim konularında yoğunlaşmış bir dergidir. Makalelerde işlenen konuları saptamak ve konu dağılımına ulaşabilmek için analiz birimi olarak, Dergi’nin formatı gereğince yazılarda bulunan anahtar kelimeler kullanılmıştır. Anahtar kelimelerin yüksek çeşitliliği, ait oldukları konu kategorisine yerleştirildiklerinde, doğru konu kümelendirmeleri yapmamızı da çok kolaylaştırmaktadır. Terim özelliği sergileyen anahtar kelimeler, genel olarak, tek sözcükten (örn. public) değil, birden fazla sözcükten (public opinion, public relations) oluşmaktadır. Terimlerin üretildiği “kök” ya da “niteleyici” sözcükleri gözden geçirdiğimizde, tekrar sıklığında anlamlı bir yoğunlaşmaya erişilmektedir. Grafik 18: ARPA: 2010-2019 Yıllara Göre Konu Dağılımı 40 30 20 10 0 1 2 örgüt(sel) 3 strateji/stratejik 4 5 yerel performans 6 7 işletme 8 ağ mali 9 10 yönetim/yönetsel Elde edilen en genel sonuç, ARPA’da yer alan makalelerin analiz biriminin örgüt (organizations) olduğu, örgütlerin işletmecilik (management) bakış açısıyla ele alındığıdır. Şeyma Eşki Çaylak - İmren Pınar Dülgar - Meryem Çakır Kantarcıoğlu - Soner Kavuncuoğlu Erol Uğraş Öçal - İlkay Tosun  İngilizce Kamu Yönetimi Alanyazını (2010 – 2019)  369 Örgüt konusu “örgütsel değişim”, “örgütsel bağlılık”, “örgütsel yenilik”, “örgütsel bütünleşme” gibi boyutlarla incelenmiştir. Alanın terimleri diyebileceğimiz bu özel ve dar anlamlı anahtar kelimeler sıklıkları değil, kullanılış tarzları bakımından değerlendirmeye alındığında, farklı bilim alanlarının konusu olan çeşitli durum, kavram veya olguları örgüt biliminin sınırları içine çekerek yeni bir terimsel düzlem üretme çabasına işaret etmektedir. Nitekim, örgüt üzerine 29 ayrı anahtar sözcüğün büyük bölümünün yalnızca bir kez kullanıldığı görülmektedir. Örneğin “örgütsel felaket”, “örgütsel dikkat”, “örgütsel bütünleşme” ve “örgütsel yer değiştirme” gibi pek çok farklı duruma ilişkin tamlamalar anahtar kelime olarak kullanılmıştır. Birden fazla kullanılan örgüte ilişkin anahtar kelimeler ise şunlardır: örgütsel performans, örgütsel bağlılık, örgütsel teori, örgütsel davranış, örgütsel değişiklik, kamu örgütü, kar amacı güdmeyen örgüt, örgütsel adalet, örgütsel öğrenme ve örgütsel sosyalleşme. Örgüt konusunda, örgüt biliminin disipliner boyutları ve çeşitli örgüt tiplerinden daha çok personel odaklı çalışmalar ön plana çıkmaktadır. Belirtilen 10 konudan 6’sı örgütsel performans, örgütsel bağlılık, örgütsel davranış, örgütsel adalet, örgütsel öğrenme ve örgütsel sosyallaşme terimleri çerçevesinde personele dönük konulardır. Personelin örgütteki yerine ilişkin olan bu 6 konu toplamda 34 kere çalışılırken, diğer konular 18 defa çalışılmıştır. Örgüt konuları kadar yoğun sayıda makalede ele alınan diğer bir alan, management olarak yönetim alanıdır. Tıpkı örgüt konularında olduğu burada da çeşitli terimler türetildiği, bunların tek kullanımlık oldukları görülmüştür. Bu şekilde “çeşitlilik yönetimi (management)”, “değer yönetimi (value management)” ve “yeniden-yaratım yönetimi” gibi 21 adet tek kullanımlık anahtar kelime vardır. Birden fazla yinelenen anahtar kelimeler temelinde bir kümelendirmeye gidildiğinde, yönetimi ‘administration’ olarak değil ‘management’ olarak kavrayan yaklaşımın, Yeni Kamu İşletimi biçimini alan paradigma ve bu paradigmadan türeyen performans, strateji, ağ (network) gibi kavramlarla bütünleştiği görülmektedir. Kamu yönetimi alanı içinde bizim açımızdan ‘management’ terimiyle algılanması pek kolay olmayan acil durum yönetimi, 7 farklı makalede ‘emergency management’ etiketiyle çalışılmıştır. Kamu güvenliğinin sağlanmasında acil durum ağlarının tasarlanması, sınanması, acil durum konusunda toplumla resmi kurumlar arasında işbirliği yapılması ya da bölgeler arası işbirliğinin sağlanması, acil durum yöneticilerinin karar farklılıklarının araştırılması ile 11 Eylül sonrası iş tatminin artırılması temalarında, nicel araştırmalara dayandıkları görülmektedir. Alanda görece az bilinen küçülme yönetimi (cutbuck management), 2017 ve sonrasında 4 çalışmaya konu olmuştur. Bu makaleler, eğitimde (c.49-s.6) ve emeklilik sisteminde (c.48-s.3) kesinti yönetimi, zor zamanlarda değişim 370  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi yönetimi (change management) ile bağlantılı şekilde ele alınan çalışanlardan kesinti yapılması (c.47-s.2), ve genel olarak Avrupa’daki mali kriz ve harcama kesintileri (c.47-s.3) ile ilgilidir. Makalelerde 3 kez görülen “değişim yönetimi” kavramı, yönetimde değişimi, ‘red tape’ olarak ifade edilen kırtasiyeciliğin (c.466, c.44-6) ve mali krizlerin (c.47-s.3) önlenmesi amaçlarına dönük olarak anlamlandırmıştır. Yukarıda örneklerde görüldüğü üzere hem örgüt hem de ‘management olarak yönetim’ başlıklarında makaleler Amerikan yönetimine ilişkin (çoğunluk mikro ölçekte pratik amaçlı incelemelerden oluşmaktadır.14 Grafik 19: ARPA: 2010-2019 Sayısal Veri Kullanımı 64 348 sayısal veri kullanılan sayısal veri kullanılmayan ARPA: 2010-2019’da yer alan toplam 412 makalede sayısal verilerle çalışmak, ağırlıklı özelliktir. Makalelerin yalnızca %15,5’inde sayısal yöntem kullanılmamıştır. Bunlar kuramsal ve kavramsal tartışmalar yapan yazılardır. Makalelerin büyük çoğunluğu (%84,5) sayısal analize dayalıdır. Dergi’nin Amerikan kamu yönetiminin pratik sorunlarını önceleyen amacına uygun olarak makaleler yoğunlukla belirli bir alana, konuya, ölçeğe veya mekâna ilişkin bir uygulamayı olduğu haliyle tespit etme veya onu iyileştirme önerisi Grafik 20: ARPA: 2010-2019 Veri Toplama sunmaktadır. Bu Teknikleri Kullanımı çalışma biçimine uygun olarak çeşitli 189 200 modelleme teknikleri 180 kullanımı yaygındır. 160 Amerikan kamu 140 yönetimi 120 uygulamaları, makale 95 87 100 yazarları tarafından 74 80 ampirik model, 60 ekonometrik model, 40 dinamik panel 9 6 20 3 1 regresyon modeli, 0 bilgisayar tabanlı veri modeli, çok değişkenli model gibi isimlerle 14 Amerikan kamu yönetimi dışında görece daha az konu edilen ülkeler EK 8.3.’de yer almaktadır. Şeyma Eşki Çaylak - İmren Pınar Dülgar - Meryem Çakır Kantarcıoğlu - Soner Kavuncuoğlu Erol Uğraş Öçal - İlkay Tosun  İngilizce Kamu Yönetimi Alanyazını (2010 – 2019)  371 anılan tekniklerle irdelenmektedir. “Örgütsel veri”, diğerlerine göre açık farkla en önemli veri kaynağını oluşturmaktadır. Kamu örgütlerinin veya diğer kuruluşların yayımladığı belgeleri, finans raporlarını ve istatistiklerini kullanan makalelerin sayısı 189’dur. Bu örgütsel veri kaynakları ile, tartışmaya açılan konuya ilişkin tespitler ve çözüm önerileri geliştirilmektedir. Belirli bir “örnek olay” üzerinden üretilen 95 makalede, örnek olay üzerinden belirli bir teorik tartışma yürütülmektedir. “Alanyazın taraması” tekniğinin kullanıldığı 87 makalede, genel olarak kavramsal ve kuramsal tartışmaların yürütüldüğü görülmektedir. Ancak yalnızca sayısal veri kullanmayan makalelerde değil, aynı zamanda sayısal veri kullanan makalelerde de alanyazın taramasına yer verilmiştir. 87 alanyazın taramasından 26’sı, sayısal veri kullanılan makalelerde yer almaktadır. Sayısal analizinde alanyazın taraması da yapan bu makalelerin bir kısmı yazarları tarafından “nicel” olarak tanımlanmıştır. Anket, genellikle vatandaşların bir kuruma güvenini, bir politikadan memnuniyetini ölçmek veya çalışanların ve diğer ilgililerin kurumlarıyla ilgili görüşlerini almak için kullanılmıştır. Anketin kullanıldığı çalışmalara benzer çalışmalarda tercih edilen mülakat tekniğinin, 3 kez örnek olay ve 2 kez anket tekniği ile birlikte uygulandığı görülmüştür. ARPA: 2010-2019, Dergi’nin adındaki kamu yönetimi konusunu bir ‘organization & management’ olarak gören, devlet olarak yönetim (administration) bakışını taşımayan, kuramsal değil pratik amaç güden, uygulamanın mikro sorun noktalarına yönelik ve sayısal veri kullanımına dayalı çalışan bir portreye sahiptir. Araştırma konularına genel yaklaşım eleştirel değildir. Güncel hakim kabuller temelinde bakış özelliği taşımaktadır. 3.6. Regulation & Governance (R&G) R&G: 2010-2019 yılları arasında Cilt 4’den Cilt 13’e kadar 40 sayıda toplam 245 makale yayımlanmıştır. Diğer dergilerde olduğu gibi, çalışılan konuların belirlenmesi için analiz birimi olarak anahtar kelimeler bilgisi kullanılmıştır. Anahtar kelimeler yıllar itibariyle değerlendirilmiştir. Dergi’nin adına uygun olarak, en çok kullanılan iki anahtar kelime regulation (düzenleme) ve governance (yönetişim) olmuştur. İkisi arasında “düzenleme” kavramı belirgin bir ağırlığa sahiptir. Ancak bu sözcüklerin tek başına anahtar kelime olarak kullanımının ender olduğunu belirtmemiz gerekir. Grafikte “regulation” ve “governance” kavramlarının, diğer sözcüklerle bir sözcük grubu oluşturduğu anahtar kelime setlerinde tekrar sıklığı anlamlı yoğunlukta olmaktadır. “Düzenleme”, “yönetişim” kavramına göre daha çok terim üretme gücüne sahip olmuş görünmektedir. 372  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Düzenleme ve yönetişim, 20. yüzyıl sonlarına doğru küreselleşme yıllarında yükselmiş kavramlardır; bir anlamda “siyaset” ve “yönetim” kavramlarını yerinden etmek üzere öne çıkmışlardır. İçerikleri bakımından ayrıntılı bir tanımlama işlemine tabi tutulmuş bu iki kavramı Dergi adı olarak gördüğümüz R&G: 2010-2019 yazılarında, anahtar kelimelerin de diğer dergilere göre farklılık sergileyecekleri beklenebilir. Nitekim anahtar kelimeler incelemesi, “düzenleme” ve “yönetişim” sözcüklerinin türetilmiş kullanımlarının yoğun olduğunu ve diğer yönetim dergilerine göre ilgi alanının değiştiğini göstermektedir. Dergi, devletin ve kamu yönetiminin kendisiyle değil, ulusaşırı aktörler ve bunların iklim, gıda, fikri mülkiyet gibi öncelikli etkinlik alanları ile ilgilidir; bu aktör ve alanlarda iş görme usulü yönetsel (idari) değil, işletmecilik yaklaşımıyla irdelemektedir. Düzenleme (regulation) tek başına anahtar kelime olarak 43 kez kullanılmışken, yönetişim (governance) 11 kez kullanılmıştır. Bu sözcüklerden türetilmiş anahtar kelimeler incelendiğinde de düzenleme ve düzenleyici (regulatory) ile oluşturulan anahtar kelimeler yönetişimden daha yoğundur. Derginin amacı her iki kavramı bir araya getirerek yeni bir kavramsal çerçeve inşa etmektir. Grafik 21: R&G: 2010-2019 Yönetişim Konuları 3 9 5 düzenleyici yönetişim küresel yönetişim ulusaşırı yönetim Yandaki grafikte yönetişimle ilgili en çok geçen anahtar kelimler yer almaktadır. Derginin temel kavramı düzenleyici yönetişim ile birlikte yönetişim anlayışının yoğunlaştığı ölçeğe ilişkin fikir veren küresel (global) ve ulusaşırı (transnational) yönetişim kavramlarının öne çıktığı görülmektedir. Grafik 22: R&G: 2010-2019 Konu Dağılımı 50 40 30 20 10 0 2010 2011 2012 2013 2014 governance 2015 2016 regulation/regulatory 2017 2018 2019 Şeyma Eşki Çaylak - İmren Pınar Dülgar - Meryem Çakır Kantarcıoğlu - Soner Kavuncuoğlu Erol Uğraş Öçal - İlkay Tosun  İngilizce Kamu Yönetimi Alanyazını (2010 – 2019)  373 Düzenlemeye ilişkin anahtar kelimeler ise çok daha fazla çeşitlilik 12 göstermektedir. En 10 çok kullanılan türeme, 8 “esnek düzenleme”dir 6 (responsive 4 regulation). Çoklu 2 biçimde ilgili tüm 0 paydaşları kapsayan, müzakereci ve esnek bir yasa yapımı/kural koyma anlayışına işaret eden bu kavram, düzenlemeyi yönetsel örgütlenme kademelerinden ve kurallı bürokratik katılıktan çıkararak yeni düzenleyici strateji olasılıkları geliştirmeyi hedeflemektedir. Grafik 23: R&G: 2010-2019 Düzenleme Konuları Sektörel temelde bakıldığında maliye, çevre ve medya düzenlemeleri ön plandadır. Düzenleyici yönetişim ve esnek düzenleme yaklaşımlarının gerektirdiği şekilde uzlaşmayı ve esnekliği sağlamak için hangi örgütsel yapıların odak noktası haline geldiğine yanıt, düzenleyici aracılar, özel düzenleme (private regulation), bağımsız düzenleyici ajanslar (independent regulatory agencies) ve düzenleyici ajans (regulatory agency) anahtar kelimeleriyle karşılaşılmaktadır. R&G: 2010-2019 dönemi makaleleri için, anahtar kelimelerden aktör ve ilişkisellik ile ilgili olanlar ve sık çalışılan politika alanları derlendiğinde, düzenleme ve yönetişimin aktörleri olarak ulusaşırı, özel, devlet dışı ve bağımsız örgütlenmeler ön plana çıkmaktadır. Politika ve sorun alanları ise bu alanlardaki mevcut düzenlemeler veya yapılması gereken düzenlemelere ilişkin çalışmaların yoğunluğunu göstermektedir. Dergi’de Türk yazarlarca Türkiye ile ilgili kaleme alınmış iki yazı da vardır. 2012 yılında Işık Özel tarafından kaleme alınan makale, Türkiye’deki düzenleyici bağımsızlığın yükselişini ve düşüşünü konu almaktadır. Türk düzenleyici kurumlarının neden artan siyasi müdahaleye maruz kaldığı sorusunu tartışan makalede merkezileştirme, yürütme takdiri ve bürokrasinin ana kurumsal miras olarak siyasallaştırılması görüşleri işlenmektedir.15 Aynı yıl yayımlanan ikinci makale, (c.6-s.2). Türkiye’de düzenleyici karar alma konusunda etnografik 15 Işık Özel, “The Politics of de-delegation: Regulatory (in)dependence in Turkey”, Regulation & Governance, 2012, C. 6, S. 2, s. 119-129. 374  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi bir çalışmadır; 2002 yılında kurulan Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurulu’nun (TAPDK), Uluslararası Para Fonu ve Dünya Bankası'na verdiği taahhütlerle ilgili metin çeviri süreci analiz edilmektedir. Yazar Ebru Kayaalp, TPADK’nın karar verme sürecinin içeriğe özgü olduğunu ve bu sürece dâhil olan aktörler arasındaki sürekli mücadeleler ve etkileşimler çerçevesinde yapılandırıldığı sonucuna varmıştır.16 RG: 2010-2019 sayılarından üçü özel sayı olarak hazırlanmıştır. Bu sayılar, derginin amacına uygun ana konuları içerdiğinden önemlidir. Sayılardan ilki Eylül 2013’de kriz sonrası mali yapıyı düzenleme amacıyla çıkarılmıştır. Dört makalenin yer aldığı bu sayıda editör, düzenleyici başarısızlıkların (regulatory failures) finansal krizin başlamasında önemli bir etken olduğunu vurgulamakta, bu nedenle düzenleyici reformların kriz sonrası reform gündeminde hem iç hem de uluslararası düzeyde kilit politika haline geleceğini belirtmektedir. Makaleler mali denetim, finans endüstrisinin küresel düzenleyici süreçlere katılımı ve makroekonomik modellemeyi yöneten kurallar üzerinde durarak “kriz sonrası finansal düzenleme reformu süreci"ni araştırmaktadır.17 İkinci özel sayı Ocak 2014’de düzenleme ve yönetişimin iktisat sosyolojisi (economic sociology) temalıdır. Küresel düzenleyici kurallar; kültür, siyaset ve politika (policy); şirketler, çalışanlar ve sınai politika; örgütler, risk ve güvenlik; iktisat sosyolojisinin karşılaştırmalı politik iktisatla tanışması.18 Sayıda, hem iktisat sosyolojisi ile ilgili teorik tartışmalar, hem de uluslararası çalışma standartları, sanayi politikası ve mali düzenlemenin reformu için uygulamaya dönük konular yer almaktadır. Sonuncu özel sayı ise Mart 2015’te çıkmıştır. Çin’de Düzenleyici Çoğulculuk ve Çevre Yönetişimi başlıklı sayıda, üç makale Çin’deki yeni çevre aktörlerini ve çevre konularında bu düzenleyici çoğunluğu analiz ederken, bir makale Çinli hakimlerin çevresel idari kararlara karşı tutumunu analiz etmek üzere çevre hukuku bakımından Brezilya ile karşılaştırma yapmaktadır.19 16 Ebru Kayaalp, “Torn in translation: An ethnographic study of regulatory decision-making in Turkey”, Regulation & Governance, 2012, C. 6, S. 2, s. 225-241. 17 Manuela Moschella ve Eleni Tsingou, “Regulating Finance After the Crisis: Unveiling the Different Dynamics of the Regulatory Process”, Regulation and Governance, 2013, C. 7, S. 4, s. 407-416. 18 https://onlinelibrary.wiley.com/page/journal/17485991/homepage/economic_sociology_ in_regulation_governance.htm (08.02.2020). 19 https://onlinelibrary.wiley.com/page/journal/17485991/homepage/regulatory_pluralism_ and_environmental_governance_in_china.htm (08.02.2020). Şeyma Eşki Çaylak - İmren Pınar Dülgar - Meryem Çakır Kantarcıoğlu - Soner Kavuncuoğlu Erol Uğraş Öçal - İlkay Tosun  İngilizce Kamu Yönetimi Alanyazını (2010 – 2019)  375 Düzenleyici çoğulculuk ile kast edilen, son on yılda, Çin vatandaşları, hâkimler ve savcıların sınai kirliliğe karşı harekete geçmeye başlaması ve böylelikle başlangıçta yalnızca yönetim organları tarafından kapsanan düzenleyici ortamın çoğaltılmış olmasıdır. Parti-devlet yönetimi otoriter yapısıyla yeni aktörlere hem ihtiyaç duymakta hem de bundan çekinmektedir. Makaleler, Çin yönetiminin düzenleyici çoğulculuk ile ilişkisi üzerine tahminler geliştirmektedir. Grafik 24: R&G: 2010- 2019 Sayısal Veri Kullanımı 105 140 sayısal veri kullanılan sayısal veri kullanılmayan Grafik 25: R&G:2010-2019 Birincil ve İkincil Veri Kullanımı 47 93 birincil veri ikincil veri Dergideki makalelerin %57’sinde sayısal veriler kullanılmıştır. Yazıların %43’ünde sayısal veri kullanılmamış, bunlarda kavram ve yaklaşımlara ilişkin tartışmalara yer verilmiştir. Örneğin 2013 yılında, esnek düzenleme (response regulation) kavramına ayrılan bir sayıda (c.7-s.1) esnek düzenleme kavramının ilk kez kullanan Ayres-Braithwaite'ın 1992 tarihli Esnek Düzenleme kitabından günümüze kavrama ilişkin gelişmeler ele alınmıştır. Bu çalışma sayısal analiz kullanılmayan ve teknik olarak alanyazın taramasına dayanan kavramsal çalışmalardan biridir. Bir yaklaşım çerçevesi sunan ve bu çerçevenin kuramsallaşması ile ilgili çalışmalara örnek ise 2012’de E. Brake’e ait Historical perspective and better regulatory governance: An agenda for institutional reform başlıklı makaledir (c.8-s.2). Makale düzenleyici yönetişim yaklaşımı için ekonomi, sosyoloji, siyaset bilimi ve hukuk alanlarından beslenilmesine rağmen, tarih disiplininin göz ardı edildiğinden yakınmaktadır. Yazar, tarihsel perspektifin düzenleyici karar vermeye nasıl katkıda bulunabileceğini araştırmaktadır. Sayısal analiz kullanılan makalelerin %66’sı anket, mülakat, örnek olay gibi birincil veri kaynaklarını kullanmıştır. Belirli bir alana, konuya, ölçeğe veya mekâna ilişkin bir uygulamayı olduğu haliyle araştırma veya onu iyileştirme önerisi veren makalelerde yoğunlukla birincil veri kullanılmıştır. Yazıların %34’ünde ise alanyazın taraması, örgütsel veri ve arşiv gibi ikincil veri kaynakları vardır. Makalelerde kullanılan tekniklerde örgütsel veri ve alanyazın taraması geniş yer tutmaktadır. Sosyal bilimler alanında kullanımı görece yoğun bir teknik olmasına rağmen arşiv ise oldukça az tercih edilen bir tekniktir. Bu durum R&G Dergisi’nin güncel konular üzerine düzenleyici boyutları ortaya 376  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi koyacak biçimde araştırma yapmayı benimsemesiyle 102 ilgilidir. Örnek olay 120 94 100 kullanımının görece 69 80 56 yüksekliği, derginin 60 23 40 niteliğine özgü bir 15 6 1 20 sonuçtur. Dergide pek 0 çok vaka analizi yer almaktadır. Örneğin “Judiciaries as Crucial Actors in Southern Regulatory Systems: A Case Study of Indian Telecom Regulation” isimli makale, Hindistan telekomünikasyon sektöründeki düzenleyici reformları ele almakta ve Hindistan yargı sisteminin rolünü vurgulamaktadır (c.6-s.3). Bu vaka analizi çalışması, Hindistan’da yargının telekom düzenleyici kurumlarının yetki ve meşruiyetini artırmaya çalışarak, genel düzenleyici çerçeveye uygun olacak biçimde yapıcı bir rol üstlendiğini tespit etmektedir. Dergideki örnek olayların tümü belirli coğrafya ve sektörlerde düzenleyici kurumların rolü ve işlevi üzerine gerçekleştirilmektedir. Grafik 26: R&G: 2010-2019 Veri Toplama Teknikleri Kullanımı R&G Dergisi’ne ilişkin araştırma sonuçlarından, düzenleyici yönetişimin yükselen bir değer olarak yerleştirilmeye çalışıldığı ve çeşitli politika alanlarına ilişkin sorunlarda yönetişimci bir anlayışla düzenleme yapmanın yollarının arandığı görülmektedir. Düzenleyici yönetişim alanında hem entelektüel hem de coğrafi sınırları aşan sorunları ele almak ve ampirik sonuçları geniş kitlelere bildirmek amacından yola çıkan dergide, çeşitli düzenleme alanlarına ilişkin olarak farklı ülkeler üzerine yapılan incelemeler önemli bir yer tutmaktadır. R&G, düzenleme adını verdiği yönetim olgusunu, devlet yapı ve işleyişlerini yönetişimci tarzda dönüştürme misyonuyla izleyip inceleyen bir yayın organıdır. Makalelerin ağırlıklı bölümünü oluşturan ampirik araştırmaları bu misyonla bağlıdır. Az sayıdaki kuramsal incelemeler de doğrudan düzenlemeyönetişim bakış açısının geliştirilmesine odaklanmıştır. 3.7. International Journal of Public Sector Management (IJPSM) IJPSM: 2010-2019 yılları arasında Cilt 23’den 32’ye kadar yayımlanan 67 sayıda 397 makale taranmıştır. Dergi formatında makalelerin anahtar kelimeleri yer aldığı için taramada esas analiz birimi olarak bu alan kullanılmıştır. Taranan Şeyma Eşki Çaylak - İmren Pınar Dülgar - Meryem Çakır Kantarcıoğlu - Soner Kavuncuoğlu Erol Uğraş Öçal - İlkay Tosun  İngilizce Kamu Yönetimi Alanyazını (2010 – 2019)  377 toplam anahtar kelime sayısı 1827’dir. Anahtar kelimeler, kullanım sıklığına göre sıralanmış ve en çok kullanılan ilk onu tespit edilmiştir. Grafik 27: IJPSM: 2010-2019 En Çok Kullanılan Anahtar Kelimeler 160 140 120 100 80 60 40 20 0 Kendi ilgi alanını “davranışsal kamu yönetimi” olarak tanımlayan dergi,20 en çok kullanılan kavramları itibariyle incelendiğinde merkezinde işletmecilik uygulamalarını bulundurmaktadır. Bu uygulamaların bir örgüt tipi olarak kamuda uygulanması, ücretlendirme ve denetim (performans), yönetici (lider) ve çalışan davranışıyla birbirini tamamlayan çalışmaların konusu olmuştur. Bu bağlamı yakalayabilmek adına dergide en çok kullanılan 10 anahtar kelimenin farklı kullanım biçimleri ve birlikte yer aldığı kavramlar, sıkça kullanılanlar tercih edilmek üzere kümelendirilmiştir: İşletmecilik (134), örgütlenme (81), performans (60), devlet (59), yerel (55), yönetişim (45), yönetim/idare (36), lider (21), kamu hizmeti (21) ve çalışan (20). Bu kümelendirmeden çalışılan alanın kamu yönetimi olduğu, ancak çalışma tarzının işletmecilik eksenli olduğu çıkarımı yapılabilir. Bununla birlikte örgüt, davranış ve motivasyon odaklı çalışmalar öne çıkmıştır. Örgüt kavramı, kamu örgütleriyle birlikte yeniden yapılanma ve değişimle kullanılmıştır. Örgüt içi düzeyde liderlik ve kamu hizmeti motivasyonu kavramı davranışçı çalışmalar arasında sayılabilir. Örgütler arasında ilişki kuran kavramlar ise bu dergide yönetişimle birlikte çalışılmıştır. IJPSM: 2010-2019 dönemi makalelerinde konuların nasıl çalışıldığı, sayısal veri kullanımı ve veri toplama tekniklerine dair çıkarımlardan elde edilmiştir. Çalışmanın sayısal olup olmadığı bilgisi anahtar kelime incelemesi 20 Sandra van Thiel and Robin Bouwman, “30 Years of IJPSM Publications: An Analysis”, IJPSM, 2017, C. 30, S. 6/7, s. 524-525. 378  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi sırasında, makaleler gözden geçirilerek ve kullanılan tekniklere ilişkin bilgiler kullanılarak üretilmiştir. Veri toplama tekniklerine ilişkin bilgiler ise, yazarların makalelerde andığı teknikler derlenerek üretilmiştir. Grafik 28: IJPSM: 2010-2019 Sayısal Veri Kullanımı 182 215 sayısal veri kullanılan sayısal veri kullanılmayan Grafik 29: IJPSM: 2010-2019 Veri Toplama Teknikleri Kullanımı 140 120 100 80 60 40 20 0 Dergi’de sayısal analizden yararlanan çalışmaların sayısı 182’dir. Bunların içinde yalnızca birincil kaynak veri kullanan 91, yalnızca ikincil veri kullanan 41 ve her iki kaynak veriden yararlanan çalışmalar 50 tanedir. Veri toplama teknikleri arasında mülakat tekniği en çok kullanılan tekniktir. Birincil veri kaynağı olan örnek-olay ve anket onu takip etmektedir. İkincil veri kaynağı olan alanyazın taraması ise örgütsel veri ve belgesel kaynak incelemeden daha yaygın kullanılmıştır. Şeyma Eşki Çaylak - İmren Pınar Dülgar - Meryem Çakır Kantarcıoğlu - Soner Kavuncuoğlu Erol Uğraş Öçal - İlkay Tosun  İngilizce Kamu Yönetimi Alanyazını (2010 – 2019)  379 IJPSM: 2010-2019 döneminde konu ve yöntem açısından yapılan incelemede üzerinde çalışılan nesnenin kamuya ait olduğu, ancak nesneye bakılan perspektifin işletme alanından geldiği görülmüştür. Dergi, yayına başladığında kalkınma odaklı çalışmalar yapmak üzere yola çıkmış, 1992’den itibaren işletmecilik perspektifli bir dönüşüm geçirmiştir.21 2010-2019 yılları arasında çalışmaların aynı yönde sürdürüldüğü gözlemlenmiştir. Dergide yayımlanan çalışmalar, salt örgüt ölçeğine yönelmemekle birlikte kuram, kavram ve teknikler bakımından disiplinler arası taşıyıcılık sağlamaya dönüktür. Çalışmalar, bunu sağlayacak sistemin birbirini tamamlayan parçaları gibi bir işleve sahip olmuşlardır. 3.8. Yönetim Dergileri Üzerine Değerlendirme Bu çalışmada “kamu politikası” ve “kalkınma” odaklı dergilerin dışında kalan yönetim bilimi/kamu yönetimi dergilerini topladığımız yönetim konusuna odaklanmış 7 dergi bulunmaktadır. Yönetim dergilerinin 2010-2019 zaman diliminde üzerinde durdukları konular, şu başlıklar altında toplanabilirler: 1. İş birliğine dayalı örgütlenmeler: Devlet-devlet dışı örgütler (sivil toplum kuruluşları ve piyasa örgütleri) ekseninde yeni bir örgütlenme biçimi olarak işbirliğine dayalı yapılar, 2. Örgüt/sektör çalışmaları, 3. Personel davranışları 4. Değer-etik kodları ve kimlik. Birinci maddeyle ilgili olarak öncelikle altı çizilmesi gereken özellik, İngilizce yönetim alanyazınının devletin ve kamu kurumlarının kendilerini birer inceleme nesnesi olarak başlı başına ele almadığıdır. Devlete ilişkin konular, devletin ve kamu kurumlarının devlet dışı örgütlerle, özel sektör-piyasa kurumları ile ilişkileri bağlamında incelenmektedir. Bu çerçevede işbirliğine, ve ortaklığa dayalı bir ilişkinin varlığına işaret eden network [ağ], network ties [ağ bağları], bu ilişkilerin nasıl yapılandığına ilişkin collaboration [ortak çalışma], co-operation [işbirliği], co-production [ortak üretim], partnership [ortaklık], governance [yönetişim], corporate governance [ortaklık yönetişimi], interorganizational [örgütlerarası], knowledge transfer [bilgi aktarımı] anahtarları iş görmektedir. Bu kavramlar ve bunlardan türetilmiş olan diğerleri, uygulamadaki iki süreçle bağlantılıdır. Bunlardan ilki, hibrit-karma örgütlerin yaygınlaşması ve 21 Sandra van Thiel and Robin Bouwman, a.g.e. 380  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi kamu hizmetlerinin görülmesinde bu örgütlere başvurulmasıdır. Bunlar, kamu hizmetlerinin mülkiyet devri yoluyla özelleştirilmesi ve hizmetin özel sektöre terk edilmesi yerine, yatırım risklerinin kamu sektörünce üstlenilmesini sağlayan22; hizmetlerin işletme süreci bakımından özel sektör şirketlerine devredilmesini içeren uygulamalardır.23 Sözleşmeye (contracting-out) dayalı bu ilişki biçimi, kamu örgütlerinin özel sektör örgütleriyle yeni tip bir örgütlenme içerisinde yapılanmasına neden olmuştur. Makalelerde sıkça geçen ve ilişki tiplerine işaret eden kavramlar, büyük oranda bu yapılara ilişkin olarak ele alınmıştır. İkinci olarak dergilerdeki konu dağılımına ilişkin bu sonuçlar, devleti ve kamu örgütlerini merkeze alan çalışmaların azalması ya da devlet dışı örgütlerdeki çalışmaların artması anlamının dışında başka bir konuyu gündeme getirmektedir. Kamu örgütleri veya kamu dışı örgütler ayrımından ziyade ortak zemin olan örgüt biriminin kendisi, inceleme nesnesi olarak kabul edilmekte ve asıl olarak bu nesnenin diğer nesnelerle olan ilişkisi konu edinilmektedir. Bu çerçevede kamu örgütleri, sivil toplum örgütleri ile özel sektör örgütlerinin kuruluş ve işleyiş amaçları makale yazarları açısından ikinci planda kalırken; ister kamu gücüne dayalı olarak kamu hizmeti üretmeye ister piyasa koşullarında kâr etmeye yönelik olsun, tüm örgütlerin birbirleri ile işbirliği yapabileceği varsayılmaktadır. İkinci olarak, 2010-2019 zaman dilimindeki Yönetim dergilerinde, örgüt ve sektör temelli konular çalışılmıştır. Genel olarak örgütlere ve örgüt bilimine ilişkin bilgi üretimi yerine, sektörel ve hatta doğrudan tekil firmalar çerçevesinde ve içindeki sorunların çözümlerine yönelik çalışmalar yapma özelliği baskındır. Örneğin ASQ Dergisi’nde görüldüğü gibi eczacılık, radyoculuk, tıp eğitimi ve opera gibi sektörlerde faaliyet gösteren çeşitli firmalar incelenmiştir. Bu sektörlerin yanında goodreads.com gibi internet adreslerinin de incelemeye konu olduğu ifade edilebilir. Diğer yandan, PAR ve IPMJ Dergilerinde polis teşkilatına ve belediye örgütlenmelerine ilişkin tekil çalışmalar mevcuttur. Yönetim alanına odaklı dergilerde en sık çalışılan sektör ise sağlık sektörü olmuştur. Tekil örgüt ve sektörlerin süreçler içerisinde ortaya çıkan sorunlarına yönelik çözüm bulma arayışları, makalelerde organizational sözcüğüne getirilen takılarla belirginleşmektedir. Organizational identity [örgütsel kimlik], organizational innovation [örgütsel yenilik], organizational performance (örgütsel performans], organizational learning [örgütsel öğrenme], organizational knowledge[örgütsel bilgi], organizational goal [örgütsel amaç], 22 Damian Grimshaw, Steven Vincent ve Hugh Willmott, “New Control Modes and Emergent Organizational Forms: Private-Public Contracting in Public Administration”, Administrative Theory & Praxis, 2001, C. 23, S. 3, s. 408. 23 Michael B. Gerrard, “Public-Private Partnerships”, Finance and Development, 2001, C. 38, S. 3, s. 49. Şeyma Eşki Çaylak - İmren Pınar Dülgar - Meryem Çakır Kantarcıoğlu - Soner Kavuncuoğlu Erol Uğraş Öçal - İlkay Tosun  İngilizce Kamu Yönetimi Alanyazını (2010 – 2019)  381 organizational ambiguity [örgütsel belirsizlik], organizational capacity [örgütsel kapasite], organizational change [örgütsel değişim], organizational dependency [örgütsel bağımlılık], organizational values [örgütsel değerler] gibi anahtar kelimeler, uygulamada ve örgütsel temelde ortaya çıkan sorunlara pratik örgütsel çözüm önerme amacına yöneliktir. Bu sorun alanlarına üretilen çözümler ise genel olarak çalışan davranışları ile birlikte ele alınmıştır. Üçüncü olarak, 2010-2019 döneminde İngilizce yönetim odaklı dergiler kamu personeli ile diğer örgütlerin çalışanlarının davranış kalıplarına, performanslarına, iş doyumlarına, iş tatminlerine, motivasyonlarına ve verimliliklerine yönelik incelemelerle dikkat çekmektedir. Bu kapsamda öne çıkan anahtar kelimeler performance [performans], job satisfaction [iş tatmini], public service motivation [kamu hizmeti motivasyonu], behavior [davranış], creativity [yaratıcılık], status [status], profession [uzmanlık], CEO [üst düzey yönetici], top management [üst yönetim], leadership [liderlik] olmuştur. Sayılan kavramların içinde en üst sırayı alan, tartışmasız biçimde performans kavramıdır. Öyle ki PAR ve IPMJ dergilerinde 2010-2019 yılları arasında en çok kullanılan anahtar kelime ve konu başlığı performans olmuştur. Dergilerde performans sözcüğünün örgütsel performans bağlamında ve üst yöneticileri ifade eden kavramlarla birlikte kullanıldığı gözlemlenmiştir. Kimi zaman yönetici takımın tümünün performansına, kimi zaman da tek başına bir üst yöneticinin ve liderin performansına odaklanıldığı görülmektedir. Ortak payda ise üst yöneticilerin davranış ve performanslarının örgütler için belirleyici olduğu kabulüdür. Davranış kalıplarının sıkça anahtar kavram olarak kullanıldığı yönetim odaklı dergilerde, doğrudan kamu yönetimine ilişkin ve performans kavramıyla ilişkili bir kavram göze çarpmaktadır. Kamu hizmeti motivasyonu olarak anılan ve on yıllık süreçte sıklıkla çalışılan kavram, 2010 yılında PAR Dergisi’nin 70(5), 2013 yılında IPMJ Dergisi’nin 16(2) sayıları, editörlerince özel sayı konusu edinilmiş; PAR Dergisi’nin bu özel sayıdaki makaleleri, aynı yıl yapılan ve kamu hizmeti motivasyonu temasıyla gerçekleştirilen sempozyum bildirilerinden alınmıştır. Kamu hizmeti motivasyonu kavramının ayırt edici özelliği ise, kamu kurumlarında çalışan kişilerin kamu görevi ile bağlantılı olarak özel sektör çalışanlarından farklı güdülere sahip olmasına yapılan vurgudur.24 Buna göre kamu tercihi okulunun iddia ettiği gibi performansın geliştirilmesi yalnızca kişilerin kendi çıkarları peşinde koşması ile ilişkili değildir. Kamu 24 Rhys Andrews, George A. Boyne ve Richard M. Walker, “Overspending in Public Organizations: Does Strategic Management Matter?”, International Public Management Journal, 2012, C. 15, S. 1, s. 368. 382  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi kurumlarında çalışan kişiler, kamu yararına çalıştıklarının bilincinde olarak kamuya hizmet etme, toplumsal değerlere bağlılık, fedakârlık, kamusal çıkarların gözetilmesi gibi güdülerden de beslenmektelerdir.25 Bu durumda kamu çalışanlarında performansa etki eden tek faktör ücret artışları olmaktan çıkmaktadır. Kamu çalışanlarının performanslarının arttırılması, bu güdülerin ölçümünden elde edilecek sonuçlar eşliğinde gerçekleştirilmesi gereken bir amaç olarak görülmektedir. O halde kamu hizmeti motivasyonu kavramının içeriği, kamu çalışanlarının güdü ve davranışlarını tanımlayıp ölçülebilir hale getirerek performanslarının arttırılması amacı ile doldurulmuştur. İster özel sektör çalışana verilen fazla ücretlerle, ister kamu çalışanlarının kamu yararını gözetmeleri güdülerine bağlı olarak yeni ödüllendirme biçimleriyle olsun amaç performansın arttırılmasıdır. Kavramın baskın ilişkiler biçimi karşısında ilksel ve alternatif olmadığı; bunun yerine, “eski şişede yeni şarap” niteliği taşıdığı ifade edilebilir. Nitekim incelenen dergilerde kamu hizmeti motivasyonu kavramı, genellikle davranışçılık ekolü ile bağlantılı olan şu kavram setiyle beraber yer almaktadır: iş performansı, iş tatmini, duygusal emek, duygusal davranış ve insan kaynakları çalışmaları. Dördüncü ve son olarak, 2010-2019 dönemi İngilizce yönetim dergilerinde değer- etik kodları – kimlik konuları üzerinde durulduğu görülmüştür. Bunlarda söz konusu olan değer örgüt-içi değer, örgütsel etik ve örgüt çalışanlarının kimlikleri anlamına gelmektedir. Kamu-özel ayırımını ortadan kaldırmış bir yaklaşımla, “örgüt”te çalışanların davranışlarını biçimlendiren kişisel özellikleri, örgütsel kimlikleri, ait oldukları kültürel yapı, kişilerin cinsiyet durumları, aile ilişkileri vs. gibi birey merkezli ve mikro-olay ölçekli konulara odaklanılmıştır. Bu kapsamda kullanılan terminoloji şu terimlerde yoğunlaşmaktadır: organizational identity [örgütsel kimlik], occupational identity [mesleki kimlik], social identity [toplumsal kimlik], gender [cinsiyet], gender inequality [cinsiyet eşitsizliği], ethnic origin [etnik köken], public value [kamu değeri], ethic [etik], accountability [hesapverebilirlik], corruption [yolsuzluk], transparency [şeffaflık], value [değer] ve voluntary [gönüllülük]. Etik ile örgütsel ve mesleki kimliğe ilişkin çalışmalar yeni olmamakla birlikte; bunların başka kimlik türleri ile bağlantılı olarak ele alınmasının geçmişi çok eski bir tarihe uzanmamaktadır. Cinsiyet, etnik köken, aile yapısı ve ait olunan kültüre ilişkin çalışmalar giderek sıklaşmaktadır. Bu çalışmalar, toplumsal roller ve kültürel özellikler temelinde yine örgütsel ve sektörel düzeyde verimliliği artırma amacına yöneliktir. İş hayatı ve özel hayatın iç içe geçişini temsil eden çalışmalar, klasik yaklaşımdan 25 a.g.e., s. 367. Şeyma Eşki Çaylak - İmren Pınar Dülgar - Meryem Çakır Kantarcıoğlu - Soner Kavuncuoğlu Erol Uğraş Öçal - İlkay Tosun  İngilizce Kamu Yönetimi Alanyazını (2010 – 2019)  383 farklılaşmaktadır. Frederick Winslow Taylor’un kronometre tutarak Schmidt’in fiziksel yapı ve gücünü sınadığı deneyinden farklı olarak, Schmidt’in cinsiyeti, etnik kimliği ve iş dışındaki toplumsal rolü gibi kimliksel özellikleri verimlilik açısından birer değişken olarak görülmektedir. Önceki on yıllarda esnek çalışma biçimlerinin yaygınlaşmasıyla işin özel alana taşınması söz konusu olduğu gibi, taranan yönetim odaklı dergilerin belirlenen zaman aralığındaki içeriklerinde da özel yaşamın işe taşınması olgusu belirginleşmiştir. Bu kapsamda temsil edici ve çarpıcı bir örnek olarak Administrative Science Quarterly Dergisi’nde (57/4) yayımlanan bir CEO’nun baba olmasının çalışan ücretlerine etkisini araştıran Fatherhood and Managerial Style: How a Male CEO’s Children Affect the Wages of His Employees adlı makale gösterilebilir. Benzer çalışmalarla değerlendirildiğinde toplumsal rollerin ve diğer toplumsal konuların, yöneticilerin davranış biçimleri ve sektörel temelde tekil örgütlerin iç işleyişine dair çıkarımlar yapabilmek üzere araçsallaştırıldığı görülmektedir. Yönetim odaklı dergiler, İngilizce alanyazında sayısal verilere dayalı çalışmanın genel özellik olduğunu göstermektedir. İncelenen 7 derginin 6’sında sayısal veriye dayanma %60 ile %90 arasında yer kaplamaktadır. Bu makalelerde sıklık sırasıyla örgütsel verilere, anket ve mülakat tekniklerine başvurulduğu görülmektedir. Makale konularının önemli bir kısmının mikro ölçekli örgütsel sorun ve yapılar kimi zaman belirlenmiş bir tekil sektöre odaklı olduğu göz önünde bulundurulduğunda, örgütsel verilere sıkça başvurulma gerekçesi de açıklığa kavuşmaktadır. Belirli bir örgüt veya kurumdaki somut bir soruna yönelik olarak yapılan çalışmalarda, incelenen örgüt veya sektörün verilerine başvurmak kaçınılmaz hale gelmektedir. 4. Kamu Politikası Dergileri The SCImago Journal and Country Rank adlı dizinde en çok atıf alan 50 kamu yönetimi dergisinin 18’i kamu politikası (policy) dergisidir. Kamu politikası alanının dergileri, 1967 yılından bu yana yayımda olan, ortaya çıkışları 1980’ler ile 2000’li yılların ilk on yılında yoğunlaşan yayınlardır. Bu dergiler ilk yıllarında özel bir alana yönelmezken; 2000’li yıllarda dergilerde eğitim, kriminoloji ve internet gibi özel uzmanlık alanları yönünde bir eğilimin olduğu görülmektedir. Bu araştırmada özel uzmanlık alanlarına odaklanmış dergiler elenmiş, kalanlar arasından farklı listedeki üç dergi incelemeye alınmıştır. 1972 doğumlu Policy Studies Journal -PSJ, 1981 doğumlu Journal of Policy Analysis and Managemen -JPAM, ve 2010 yılında çıkmaya başlayan Critical Policy Studies-CPS. 384  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi İncelenen dergilerin üçü de yapılara değil, sektörel ve toplumsal karar konularına odaklıdır. JPAM belirli bir sektörel ya da toplumsal sorunun çözümü doğrultusunda cari kamu politikalarının analizine yoğunlaşan uygulama amaçlı çalışmalarla ilgilidir. Diğer iki dergi, PSJ ve CPS, daha çok cari kamu politikalarının analizi üzerinden kamu politikası (kuramı) geliştirmeye yönelmiştir. Dergilerin göze çarpan ortak özellikleri, anahtar kelimelerde idare (administration) kavramının yok denilecek düzeyde (2); işletmecilik (management) ve yönetişim (governance) kavramlarının ise yoğun bir şekilde (23-82) kullanılmasıdır. Hakim olan yaklaşım işletmecilik anlayışıdır. Konular yönetişim ve bununla ilgili kavram setleri (NGO, civil society, organization, participation) üzerinden çalışılmıştır. Çalışmaya dâhil edilen kamu politikası odaklı üç derginin konusuna, yöntemine ve tekniğine ilişkin bilgileri aşağıda yer almaktadır. 4.1. Journal of Policy Analysis and Management (JPAM) JPAM: 2010-2019 döneminde Cilt 29’dan 38’e kadar çıkan sayılarda toplam 299 makale yayımlanmıştır. Makalelerde işlenen konular ve bu konuların yıllara göre dağılımı anahtar kelimeler üzerinden saptanmıştır. JPAM’da yer alan makalelerde anahtar kelime bulunmadığı için, bu analiz birimi makale başlıklarından türetilmiştir. Türetilen anahtar kelimelerin (299) kullanım sıklıkları ve belli bir alana ait olan ilgili kavram setleri üzerinden konu başlıkları oluşturulmuştur. Anahtar kelimelerin kullanım sıklığına göre sektör (79), toplum (36), maliye (35), program (14) ve kamu politikası (13) konu başlıklarının öne çıktığı saptanmıştır. Grafik 30: JPAM: 2010-2019 Yıllara Göre Konu Dağılımı 15 10 5 0 2010 2011 2012 2013 sektör toplum 2014 2015 maliye program 2016 2017 kamu politikası 2018 2019 Şeyma Eşki Çaylak - İmren Pınar Dülgar - Meryem Çakır Kantarcıoğlu - Soner Kavuncuoğlu Erol Uğraş Öçal - İlkay Tosun  İngilizce Kamu Yönetimi Alanyazını (2010 – 2019)  385 Sektör konu başlığı altında eğitim (36), sağlık (24) ve çevre (19) konulu çalışmalar yer almaktadır. Eğitim konulu çalışmalar, sıklıkla kullanılan öğretmen (teacher), öğrenci (student) ve okul (school, collage) anahtar kelimeleri ve bu kelimelerden türetilen (teacher performance effectiveness / quality / incentive/ productivity; student outcome/ investment / performance / achievement / funding; sochool program/ type / report / starting age) kavram setleri ile birlikte sektör konu başlığında ağırlıklı bir yere sahiptir. Bu kapsamda makalelerde öğretmen teşvikleri ve öğrenci başarısı (38/4), yeni okul türlerinin seçimi, teşviklerin erken çocukluk eğitimine etkisi, kahvaltının öğrencinin sınıftaki performansına etkisi gibi konular incelenmiştir. Sağlık sektöründe ilaçlar (drugs), sağlıklı bakım (healty care), doğurganlık (fertility), hamilelik (pregnancy), bebek sağlığı( infant healty), çocuk sağlığı (child healty) ve obezite en çok kullanılan anahtar kelimeler arasında yer almaktadır. Çevre sektörünün anahtar kelimeleri ise emisyon standartları (emission standarts), santral emisyonu (power plant emission), hava zehirleri (air toxics), çevre programı (environmental programme), çevre finansmanı (environmental funding), sera gazları (greenhouse gasses) olarak belirmektedir. Toplum konu başlığı altında yoksulluk (poverty), işsizlik (unemployment), terör (terrorism) ve göç (immigration) temaları yoğunluk göstermektedir. Çalışmaların yoksulluk, işsizlik, terör gibi toplumsal sorun alanlarını inceleme konusu yaptıkları görülmektedir. JPAM’da maliye konu başlığı, vergi politikaları ve mali teşvik programları ile maliye politikası reformlarını inceleme konusu yapan çalışmaları içermektedir. Maliye konu başlığının ilgili anahtar kelimeleri vergi (tax, tax reform, environmental tax, income tax credit, property taxs, industrial tax, tax exporting, tax cut, cigarette tax…), yatırım (investment), ücretler (wages) ve gelir (income) olarak sıralanmaktadır. Program konu başlığı, JPAM’da ABD’de uygulanmakta olan spesifik programların izlenmesi ve incelenmesi anlamına gelmektedir. Bu kapsamda genç istihdamı programı (youth employment program), ilaç izleme programı (drug monitoring program), burs programı (schoolship program), Tulsa’s Pre-K program, STEM, sosyal program (social program), çevre programı (environmental program) makalelere konu edilmiştir. Nihayet, kamu politikası konu başlığı, politika uygulaması (policy implementation), politika analizi (policy analysis), ve politika reformu (policy reform) gibi politika ile türetilen kavram setlerinden oluşmaktadır. Bu bağlamda politika analizi yapısı, altyapı reformlarında politika reformları, kamu politikalarının değerlendirilmesi, politika analiz araçlarının iyileştirilip geliştirilmesi gibi konular çalışılmıştır. JPAM: 2010-2019 döneminde üretilen makaleler, konuları sektörler ve mali politikalar üzerinde yoğunlaşma göstermektedir. Konu başlıklarının 2010- 386  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi 2019 dönemindeki dağılımına göre eğitim, sağlık ve çevre temelli çalışmaları kapsayan sektörel incelemeler 79 kez kullanılarak 10 yılda en ağırlıklı olarak çalışılan ve bu zaman diliminde payını en fazla genişleten ilgi alanıdır. Yoksulluk, işsizlik, göç ve terör konularını kapsayan toplumsal sorun alanları (36), on yıllık zaman diliminde ağırlık bakımından ikinci sırada yer almıştır. Bunlar özellikle 2014 yılında yoğunlaşmış çalışmalardır. Maliye konu başlığı dalgalı bir seyirle on yılda ağırlıklı bir yere sahip olmuş, incelenen vergi, gelir, ekonomi, yatırım gibi konular 2018 yılında artarak payını genişletmiştir. Uygulamada olan resmî programları inceleyen çalışmalar ise on yıllık sürece yayılmamış, bunlar 2012, 2013 ve 2014 yılları ile sınırlı kalmıştır. Grafik 31: JPAM: 2010-2019 Birincil ve İkincil Veri Kullanımı 28 248 birincil veri Grafik 32: JPAM: 2010-2019 Sayısal Veri Kullanımı 22 277 ikincil veri sayısal veri kullanılan sayısal veri kullanılmayan JPAM’ın bir cari kamu politikası analizini önceleyen amacına uygun olarak, sayısal veri kullanımı ve verilerin istatistiksel bir model (difference -indifferences model, simulation model, matching model) kullanılarak analiz edilmesi baskın özelliktir. Bu analizlerde kamu politikasının belirlenen sorun alanına etkisi, etkinlik ve verimlilik açısından test edilerek politikanın başarı oranı saptanmaktadır. JPAM’da istatistiksel modeller büyük bir ağırlığa (277) sahiptir. Dergide sayıca az (22) yer alan sayısal analizden uzak duran makaleler ise, mülakat ve gözlem tekniklerine dayalı verilerin analizi üzerinden yürümekte, bunlar politika değerlendirmesi odaklı incelemeler olarak ortaya çıkmaktadır. Şeyma Eşki Çaylak - İmren Pınar Dülgar - Meryem Çakır Kantarcıoğlu - Soner Kavuncuoğlu Erol Uğraş Öçal - İlkay Tosun  İngilizce Kamu Yönetimi Alanyazını (2010 – 2019)  Grafik 33: JPAM: 2010-2019 Veri Toplama Teknikleri Kullanımı 250 200 150 100 50 0 387 Makalelerin yaklaşık %90’ı ikincil verilere dayanılarak üretilmiştir. Bu ağırlıktaki pay büyük bir oranla (232) örgütsel veriye aittir. Bu durum, çalışmaların politika analizi odaklı olmasıyla ilgili örgütlerin politika raporları ve belgelerinin inceleme nesnesi yapılmasından kaynaklanmaktadır. Makalelerin %15’inde kullanılan birincil verideki ağırlık payı, deney (40) tekniğine aittir. Deney tekniğinin birincil verideki ağırlığı, politika analizinde deney kontrol grupları üzerinden incelemeye sıkça başvurulmasından kaynaklanmaktadır. Makalelerde birincil veride yer alan diğer tekniklerinden örnek olay 3, anket 3 ve gözlem 2 kez kullanılmıştır. Çalışmalarda belgesel kaynak ve arşiv tekniklerine ise başvurulmadığı saptanmıştır. Kamu politikası alanı, kullanılan tekniklerin de doğruladığı gibi, cari sorunlar ve politikalarla ilgilidir; geçmişe ait araçlar ilgi alanı dışındadır. Makalelerde birincil veride örgütsel veri tekniğinin ikincil veride ise deney tekniğinin ağırlıklı olarak çıkması, sayısal analiz yönteminin makalelerdeki ağırlığı ile bağlantılıdır. JPAM: 2010-2019 döneminde yayımlanan toplam 299 makale, özetle, çalışmaların sektörel ve toplumsal sorun alanlarının cari politika ve programlar ile doğrudan bağlantısı üzerinden, sosyal veya ekonomik koşulları ortaya koyan araştırmaları, politikaların başarı ölçümünü, devlet – piyasa – stk ortaklıklarının analizini ve değerlendirilmesini kapsamaktadır. 4.2. Policy Studies Journal (PSJ) PSJ: 2010-2019 yılları arasında 38. Ciltten 47. Cilde kadar 40 sayı yayımlanmış ve bu sayılarda 296 makale yer almıştır. PSJ, formatında anahtar kelimelere yer vermeyen 6 dergiden biridir. Bu nedenle 296 makale için 378 anahtar kelime yazarlar tarafından üretilmiştir. Ortaya çıkan anahtar kelimelerin çok çeşitli olması konuların belirli üst başlıklar altında toplanılmasını gerekli kılmıştır. Anahtar kelimeler 12 konu başlığı altında kümelendirilmiştir. Bu konu başlıkları; kamu politikası (155), sektörel çalışmalar (70), toplumsal sorunlar (34), işletmecilik(17), yönetişim (22), dispilin (16), kültür/kimlik (13), kamu örgütlenmesi (11), yerel/kent (8), personel (6), maliye (6) ve diğer (17) olarak 388  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi sıralanabilir. Diğer konu başlığı altında sayıca az çalışılan, hukuk (1), kalkınma (1), planlama (1), siyaset/demokrasi (2), bürokrasi (3), reform (4) ve medya (4) konularına ilişkin anahtar kelimelere yer verilmiştir. 12 başlık altında toplanan anahtar kelimeler her yıl için ayrı ayrı hesaplanmıştır. Konuların genel görünüm içindeki yoğunluğunu gösterebilmesi için yıllara göre konu dağılımı alan grafikle gösterilmiştir. Grafik 34: PSJ: 2010-2019 Konu Dağılımı 70 60 50 40 30 20 10 0 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 kamu politikası sektörel toplumsal yönetişim Diğer işletmecilik disiplin kimliik kamu örgütlenmesi yerel/kent maliye personel 2019 PSJ’de en çok kullanılan anahtar kelimelerin kamu politikası, sektörel çalışmalar ve toplumsal sorunlar başlıkları altında yer aldığı görülmektedir. PSJ tanıtım yazısında, Dergi’de kamu politikasını geliştirecek çalışmaların yayımlanacağı belirtilmektedir. Bu amaca uygun olarak kamu politikası makalelerinin sayıca yüksek olması anlaşılır bir durumdur. Bununla birlikte kamu politikaları tabii ki belirli sorun alanları için üretilmektedir. Yukarıdaki grafikte en çok çalışılan konu olan kamu politikasını sektörel çalışmaların ve toplumsal sorun alanlarının takip etmesi kamu politikası çalışmalarının bu özelliğinden kaynaklanmaktadır. Sektörel çalışmalara ilişkin 10 yıllık zaman diliminde önemli bir dalgalanmanın olmadığı ancak 2018-2019 yıllarında belirli oranda bir artış olduğu grafikten anlaşılmaktadır. Toplumsal sorun alanlarına ilişkin değişime bakıldığında ise durumun biraz daha farklı olduğu görülmektedir. Grafikte toplumsal sorunlara ilişkin anahtar kelime yoğunluğunu gösteren gri alan takip edildiğinde 2018-2019 yıllarda gözlenen artış dikkate değerdir. Bu durum tüm dünyada yaşanan göç, savaş ve ekonomik sorunlar gibi toplumları olumsuz Şeyma Eşki Çaylak - İmren Pınar Dülgar - Meryem Çakır Kantarcıoğlu - Soner Kavuncuoğlu Erol Uğraş Öçal - İlkay Tosun  İngilizce Kamu Yönetimi Alanyazını (2010 – 2019)  389 etkileyen olaylarla bağlantılı görülebilir. Öyle ki 2019 yılında yayımlanan 47. cildin 3. sayısı göç ve göçmen sorunlarını ele alan özel bir sayı olarak hazırlanmıştır. Sektörel çalışmalarla bağlantılı anahtar kelimeler, çevre (30), eğitim (16), sağlık (7), enerji (6), iklim (4), su (4), gıda, tütün ve alt yapıdır. Çevre konusu diğer konulara oranla daha fazla çalışılmıştır. Çevre konusu içinde ele alınabilecek olsa da kendileri de özel bir çalışma alanı yaratmaya başlayan iklim ve su konularına ilişkin anahtar kelimeler ayrıca değerlendirilmiştir. Bu üç başlık birlikte düşünüldüğünde sektörel çalışmalar altında yer alan anahtar kelimelerin %58’inin çevre ile ilgili olduğu görülmektedir. Toplumsal sorun alanlarına dâhil edilen anahtar kelimeler ise göç (12), güvenlik (5), sosyal politikalar (5), yoksulluk (3) eşitsizlik, silah, ırkçılık, terör, uyuşturucu ve dindir. Burada en büyük pay göç konusuna aittir. Bu durumda Dergi’nin göç konusunda özel bir sayı çıkarmış olmasının da etkisi bulunmaktadır. Bununla birlikte, göçten sonra en çok kullanılan anahtar kelimeler güvenlikle ilgilidir. Terör, güvenlik ve göç birbiriyle doğrudan bağlantılı konulardır. Bu üç başlık birlikte ele alındığında toplumsal sorun alanlarına ilişkin anahtar kelimelerin %52’sinin bu başlıklarda toplandığı görülmektedir. PSJ: 2010-2019’da en az ele alınan konular ise personel, maliye ve diğer başlığı altında ele alınan konulardır. Personel başlığı altında 6 anahtar kelimenin toplandığı görülmektedir. Personele ilişkin konularda performans ve iş tatmini gibi çalışanla ilgili konulardan ziyade sendika ve istihdam politikası gibi çalışma ilişkilerine ilişkin konuların çalışıldığı görülmektedir. Maliye konu başlığı altında ise bütçe ve vergiye ilişkin 6 anahtar kelime yer almaktadır. 6 anahtar kelimenin %50’sinin 2011-2012 yıllarındaki makalelere ait olduğu görülmektedir. Son olarak diğer başlığı altında ele alınan konular en az anahtar kelimeye sahip olanlardır. Diğer başlığı altında yer alan konular ilgi çekicidir. Grafik 35: PSJ: 2010-2019 Hukuk, kalkınma, planlama, bürokrasi, Sayısal Veri Kullanımı reform, siyaset/demokrasi gibi Türkiye’de kamu yönetimi alanında 105 çalışanların büyük bir kısmının ilgisini 191 çeken konular PSJ özelinde yapılan incelemede kendilerine ancak diğer başlığı altında yer bulabilmişlerdir. Makalelerin değerlendirmeye tabi tutulan ikinci özelliği kullandıkları analiz teknikleridir. 2010-2019 yılları arasında yayımlanan toplam 296 makalenin 191’inde sayısal veri kullanılırken 105’inde sayısal veri sayısal veri kullanılan sayısal veri kullanılmayan 390  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi kullanılmayan analizler yapılmıştır. Sayısal veri olan ve olmayan makalelerin sayıları arasında fark neredeyse iki katı oranındadır ve ağırlığın sayısal veri kullanılan makalelerde olduğu görülmektedir. PSJ’de yayımlanan sayısal verili makalelerde örgütsel veri, anket ve belgesel kaynak incelemesi tekniklerinin yoğun olarak kullanıldığı görülmektedir. Grafik 36: PSJ: 2010-2019 Veri Toplama Teknikleri Kullanımı 120 100 80 60 40 20 0 anket örgütsel veri mülakat Sayısal Veri Kullanılan literatür tarama belgesel kaynak incelemesi gözlem deney Sayısal Veri Kullanılmayan Sayısal veri kullanılmayan makalelerde ise örgütsel veri ve belgesel kaynak incelemesi teknikleri kullanımı yoğun olmakla birlikte en çok tercih edilen tekniğin alanyazın taraması olduğu anlaşılmaktadır. PSJ’de en çok çalışılan konuların sektörel ve toplumsal sorunlara ilişkin politika geliştirme çalışmaları olduğunu yukarıda belirtmiştik. Politika geliştirme çalışmalarında sorunların ve çözümlerin etkilerini ölçmeye önem verildiği bilinmektedir. Amacını politika çalışmalarını geliştirmek olarak ifade eden bir dergide yer alan makalelerde ölçmeye yönelik tekniklerin kullanılması anlaşılabilir bir tercihtir. PSJ, bu çalışmanın kapsamındaki politika odaklı 3 dergiden biridir. Dergide yayımlanan makalelerin derginin adıyla uyumlu bir şekilde politika çalışmalarına odaklandığı görülmektedir. Makale başlıklarında yapılan bir arama sonucunda, 9’unda “public policy” olmak üzere 142 makalede “policy” ifadesi geçerken hiçbir makalede “public administration” ifadesine rastlanılmamıştır. “Administration” kelimesinin geçtiği tek makale ise “election administration” başlığını taşımaktadır. Kamu politikası, kamu yönetimi içerisinde bir çalışma alanı mıdır yoksa kamu yönetiminin yeni adı mıdır tartışmaları düşünüldüğünde yukarıdaki sayısal sonuçlar oldukça düşündürücüdür. Ancak daha düşündürücü olduğuna inandığımız konu “public” kelimesinin 296 makalenin sadece 9’unda kullanılmış olmasıdır. Bu oranı, kamusuz bir yönetime veya kamu için olmayan Şeyma Eşki Çaylak - İmren Pınar Dülgar - Meryem Çakır Kantarcıoğlu - Soner Kavuncuoğlu Erol Uğraş Öçal - İlkay Tosun  İngilizce Kamu Yönetimi Alanyazını (2010 – 2019)  391 politikalara yönelişin bir göstergesi olarak yorumlamak yanlış olmayacaktır. Yine makale başlıklarında yapılan bir hesaplama sonucunda “the state” kelimesinin 14 makale başlığında geçtiği tespit edilmiştir. “State” kelimesinin hangi konular kapsamında kullanıldığına bakıldığında ise bunların devlet olgusunun kendisini ele alan konular olmadığı görülmektedir. Bunun yerine, devlet kelimesinin göçmen politikası veya iklim değişikliği planı gibi devletin belirli sorun alanlarındaki planlarıyla ve politikalarıyla ilgili olarak kullanıldığı görülmektedir. “Government” da devletle ilgili olarak kullanılan bir diğer kavramdır. Makale başlıklarında “government” kelimesine bakıldığında yukarıdakilere benzer bir sonuçla karşılaşılmaktadır. 296 makalenin sadece 7’sinde “government” kelimesine yer verilmiştir. Bu sayısal sonuçlara bakıldığında PSJ’de yayımlanan makalelerin odak noktasında devletin olmadığı bunun yerine sektörel ve toplumsal çeşitli sorun alanlarına ilişkin politika geliştirmeye odaklanıldığı görülmektedir. 4.3. Critical Policy Studies (CPS) CPS: 2010-2019 döneminde Cilt 4’den 13’e kadar toplam 253 makale yayımlanmıştır. Makalelerde işlenen konular ve bu konuların yıllara göre dağılımı dergide yer alan anahtar kelimeler üzerinden saptanmıştır. Anahtar kelimelerin kullanım sıklıkları ve belli bir alana ait olan ilgili kavram setleri üzerinden konu başlıkları oluşturulmuştur. Buna göre dergide yer alan 876 anahtar kelimeden 545’i çalışmaya dâhil edilebilmiştir. Anahtar kelimelerin kullanım sıklığına göre kamu politikası (164), kuram (155), yönetişim (73), toplum (48), ülke (40), müzakere (29), maliye (18) ve sektör (18) konu başlıklarının öne çıktığı saptanmıştır. Grafik 37: CSP: 2010-2019 Yıllara Göre Konu Dağılımı 35 30 25 20 15 10 5 0 2010 2011 kamu politikası 2012 kuram 2013 2014 yönetişim 2015 toplum 2016 ülke 2017 müzakere 2018 maliye 2019 sektör 392  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi CPS’de kamu politikası yaklaşık %30 oranla en çok çalışılan konu olmuştur. Yaklaşık %28 oranla kuram konulu çalışmalar ikinci sırada yer almıştır. CPS’nin kamu politikası sorun alanlarını kuramsal temelde sorgulanmasını önceleyen amacına uygun olarak bu iki konu başlığı dergide ağırlıklı bir paya sahip olmuştur. Kamu politikası başlığı altında yer alan anahtar kelimeler politikayla ilgili kavram setlerinden oluşmaktadır. Eğitim, sağlık ve iklim gibi sektörel konulu çalışmalarda, sektörlerin nasıl işlediğinin açıklanmasından ziyade politika değişiklikleri ve ilgili sektör politikası ile çelişen siyasi gerçekliklerin nasıl üretildiği eleştirel bir şekilde incelenmektedir. Sektör dışındaki diğer çalışmalarda ise kamu politikasının bilgisi, yapımı, uygulanması, araçları, kuralları gibi sürece ilişkin incelemeler yer almaktadır. Bu bağlamda kalkınma politikalarının nasıl uygulandığı ve bu uygulamadaki değişikliklerin kurumsal faaliyete etkisi; “politika yapımı”nda politika seçkinlerinin kullandığı iletişimsel söylem gibi çalışmalar makalelere konu olmuştur. Kuram konu başlığında metod, metodoloji, eleştirel psikoloji, içerik incelemesi, söylem analizi, politika sapması gibi kamu politikası ve yönteme ilişkin kelimeler sıklıkla geçmektedir. Bu anahtar kelimeleri inceleme konusu yapan çalışmaların, kamu politikası kapsamında var olan ya da ortaya çıkan yeni kavramlar ile bilimsel araştırma yöntemlerini sorgulama amacına yöneldikleri görülmektedir. Yönetişim başlığında yer alan çalışmalarda, özel şirketlerin taleplerinin oluşturulan kamu politikalarına etkisi, ağ yönetişimi kavramının hakimiyet ve Neoliberalizmin teorik çerçevesi bağlamında analiz edilmesi gibi konular incelenmiştir. Genel olarak çalışmalarda siyaset ve kamu politikası teorisinin belirli yönetişim uygulamalarıyla ilişkisi üzerine yoğunlaşılmıştır. Toplum konu başlığında, kamu politikalarında vatandaşların hedef gruplar olarak nasıl kategorize edildiği, vatandaşlığın nasıl inşa edildiği, yoksulluk kapsamında kamu politikalarının kırsal kalkınma uygulamasına rehberlik etmedeki rolü ve proje anlayışı, kırsal göçmenlerin evlilik sorunları, bu sorunların nedenleri ve çözümleri hakkında kamuoyunun görüşlerinin kamu politikası oluşumundaki etkisi gibi konular yer almıştır. Ülke başlığı, makalelerde yer alan kavramsal ve kuramsal temelli çalışmaların belirli bir ülkeye özgü olarak incelenmesine karşılık gelmektedir. ABD’de yönetişim, Çin’de göçmen sorunları, Endonezya’da yoksulluk gibi ülke özelinde yapılan spesifik incelemeler, bu başlığa dâhil edilmiştir. Müzakere başlığında, müzakere teorisinin demokratik sistemlerdeki sorunları, müzakere sistemleri yaklaşımlarının güçlü ve zayıf yönleri tartışılmıştır. Maliye başlığında, küresel finansal krizler ile bağlantılı büyük durgunluk, gelir, tüketim, üretim gibi mali konular yer almaktadır. Küresel finansal kriz ile büyük durgunluğun kökenleri bağlamında yapılan politika seçimleri, Şeyma Eşki Çaylak - İmren Pınar Dülgar - Meryem Çakır Kantarcıoğlu - Soner Kavuncuoğlu Erol Uğraş Öçal - İlkay Tosun  İngilizce Kamu Yönetimi Alanyazını (2010 – 2019)  393 Neoliberalizm ve Gramscian hegemonya üzerinden 2008 krizi incelenen konular arasındadır. Son olarak, sektör başlığında ulus ötesi eğitim yönetimi kapsamında Avrupa eğitiminin yönetiminde baskın bir politika aktörü olan OECD’nin rolü, iklim değişikliği mutabakatının felsefi bir temelde sorgulanması, düşük sosyo – ekonomik düzeydeki halkın sağlık politikalarına katılımı gibi konular çalışılmıştır. CSP: 2010-2019 döneminde üretilen makaleler, konuları bakımından dikkat çekici ölçüde keskin artış ve düşüşler sergilemektedir. Saptanan konu başlıklarının 2010-2019 dönemindeki dağılımına göre kamu politikası başlığı 164 kez kullanılarak 10 yılda en ağırlıklı olarak çalışılan ve bu zaman diliminde payını en fazla genişleten konu başlığı olmuştur. Kuram başlığı 155 kez kullanılarak 10 yıllık zaman diliminde ağırlık bakımından 2. sırada yer almıştır ve incelemeye konu edilen çalışmalar 2017 yılında yoğunlaşmıştır. Yönetişim konu başlığı dalgalı bir seyirle 10 yılda ağırlıklı bir yere sahip konu başlıklarından biri olmuş, incelenen demokratik yönetişim, ağ yönetişim ve küresel yönetişim gibi konular en çok 2011 yılında çalışılmıştır. Toplum konu başlığı kapsamında belli bir süreklilik gösteren sivil toplum, göç, yoksulluk gibi çalışmalar 2019 yılında artarak payını genişletmiştir. Ülke, müzakere, maliye ve sektör konu başlıkları ise 10 yıllık sürece yayılmamış, incelemelere konu edilen çalışmalar belirli zaman dilimleri ile sınırlı kalarak 2015, 2016 ve 2019 yıllarında artış göstermiştir. CPS’nin eleştirel, yorumlayıcı ve söylem analizlerini önceleyen amacına uygun olarak sayısal olmayan veri 5 kullanımı ve verilerin içerik analizi, söylem analizi, belge 248 analizi ve politika analizi üzerinden incelenmesi baskın özelliktir. Bu analizlerde genel olarak yönetişim aktörlerinin sayısal veri kullanılan sayısal veri kullanılmayan kamu politikası yapımındaki etkisi (toplantı tutanaklarının içerik incelemesi ile), politika seçkinlerinin belli bir eyleme ve zaman dilimine yönelik söylemleri (söylem analizi ile), belirli bir sorun alanına yönelik kamu politikalarının etkisi (ulusal politika belgelerinin incelenmesi ile) saptanmaktadır. Bu bakımdan CPS’de sayısal olmayan analizler büyük bir ağırlığa (248) sahiptir. Dergide sayıca az (5) yer alan sayısal veri kullanımına, karma yöntem kullanılan makalelerde rastlanmaktadır. Bu makalelerde NVivo programı ve istatistiksel faktör hesaplamaları gibi sayısal Grafik 38: CPS: 2010-2019 Sayısal Veri Kullanımı 394  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi veri analiz teknikleri amaçlanmaktadır. kullanılarak kamu Grafik 39: CPS: 2010-2019 Birincil - İkincil Veri Kullanımı 20 233 birincil veri ikincil veri politikalarının geliştirilmesi Makalelerin yaklaşık %92’sinde ikincil verilere dayanılarak üretilmiştir. Bu ağırlıktaki pay büyük bir oranla (138) alanyazın taramasına aittir. Bu durum, çalışmaların kavram ve kuram temelli politika analizi odaklı olmasıyla ilgili politikaların temel felsefi çıkışlarının sorgulanması kapsamında alan yazına sıkça başvurulmasından kaynaklanmaktadır. Makalelerin %18’inde kullanılan birincil verideki ağırlık payı, örnek olay (45) tekniğine aittir. Örnek olay tekniğinin birincil verideki ağırlığı, alanyazında tespit edilen bir soruna sunulan çözüm önerisinin, ilgili politika kapsamında açıklanmasında örnek olay çalışmasına sıklıkla başvurulmasından kaynaklanmaktadır. Grafik 40: CPS: 2010-2019 Veri Toplama Teknikleri Kullanımı 140 120 100 80 60 40 20 0 Makalelerde birincil veride yer alan diğer tekniklerinden mülakat 18, anket 1 ve deney 1 kez kullanılmıştır. Çalışmalarda arşiv tekniğine ise başvurulmadığı saptanmıştır. Makalelerde birincil veride örnek olay tekniğinin ikincil veride ise alanyazın tekniğinin ağırlıklı olarak çıkması, sayısal olmayan analiz yönteminin makalelerdeki ağırlığı ile bağlantılıdır. CPS: 2010-2019 döneminde yayımlanan toplam 253 makale, özetle, siyaset temelli kavramsal ve kuramsal incelemeleri içeren, bu incelemelerin kamu politikası ile bağlantısını belirli yönetişim uygulamaları üzerinden kuran ve politika analizine dayanan eleştirel çalışmaları kapsamaktadır. Bu bağlamda Şeyma Eşki Çaylak - İmren Pınar Dülgar - Meryem Çakır Kantarcıoğlu - Soner Kavuncuoğlu Erol Uğraş Öçal - İlkay Tosun  İngilizce Kamu Yönetimi Alanyazını (2010 – 2019)  395 Neoliberal anlayışın yönetişim politikaları özü itibariyle ve siyasi temelde sorgulanmaktadır. 5. Kalkınma Dergisi: PAD Public Administration and Development (PAD) adlı derginin diğerlerinden farkı, kendisine alan olarak az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeleri belirlemiş olmasıdır. İncelenecek dergilerin seçildiği ‘ilk 50 dergi’ arasında tek örnek olan, ilgi alanı Türkiye’yi de kapsayan PAD, İngilizce alanyazında kendi evi dışındaki dünyanın hangi konu başlıklarında görüldüğünü ve nasıl çalışıldığını görmek bakımından önemlidir. PAD, makalelerinde anahtar kelimelerin belirtildiği dergilerden biri olmakla birlikte 2010 yılında yayımlanan 30(1)’de yer alan ilk makalede anahtar kelime kullanılmamış; bu makalenin anahtar kelimeleri yazarlar tarafından başlık ve özet kısmı baz alınarak türetilmiştir. PAD: 2010-2019 arasında 30-39. Ciltlerde yayımlanan 252 makalede, yazarlar tarafından en az 3 en fazla 11 olmak üzere toplam 1220 anahtar kelime kullanılmıştır. İncelemeye alınan on yıllık zaman dilimi içinde anahtar kelimelerin kullanılma sıklığı sorgulanmıştır. Bu yoğunluktaki bir verinin tümünün işlenmesi olanaklı olmadığından ulaşılan sıklık, “konu başlıkları” listesi oluşturularak kümelendirilmiştir. Bu kelimeler en az 24 kez asıl olarak kendi başına kullanılmış ya da başka anahtar kelime setlerinin oluşturucusu olarak türetilmişlerdir. Örneğin “reform” sözcüğü, bazı makalelerde kendi başına bir anahtar sözcük olabildiği gibi diğer makalelerin ilgili bölümlerinde yer alan “kamu sektörü reformu”, “yönetsel reform”, “kamu yönetimi reformu” gibi başkaca anahtar kelimelerin de asılı/oluşturucusu olabilmiştir. Böylece en az 24 kez kullanılan 10 konu başlığı aşağıdaki grafikte gösterilebilmiştir. Konu başlıklarının tek başına dergide son on yılda neyin çalışıldığını göstermede temsil bakımından yetersiz kalabileceği düşünülerek bu konu başlıklarından türemiş olan diğer anahtar kelimelerin içeriği de kullanım sıklıklarına göre belirtilmiştir. Örneğin reform kelimesinin en sık kullanıldığı anahtar kelime, “kamu sektörü reformu” olmuştur. Böylece PAD:2010-2019 dergilerinde yer alan anahtar kelimeler, şu konu başlıkları altında kümelendirilmiştir. 396  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Grafik 41: PAD: 2010-2019 Konu Dağılımı 80 70 60 75 70 65 61 57 50 43 40 41 39 28 30 24 20 10 0 Grafikte görüldüğü üzere PAD: 2010-2019’da en fazla kullanılan kelime kökü reform olmuştur. Derginin amacı ve adıyla ilişkili olarak kalkınma kelimesi sık kullanım bakımından ikinci sırada yer alırken reform ve kalkınma gibi kalkınma yönetimine ilişkin geleneksel kavramların yanında yerelleşme/yerel yönetişim ve yönetişim konuları da sıklıkla işlenen konu başlıklarını teşkil etmişlerdir. Bunun yanıda yönetim anlamına gelen “administration” sözcüğünün işletmecilik anlamına gelen “management” sözcüğüne göre daha az kullanıldığı gözlemlenmektedir. İlişki/ağ konusu ise “yönetişim” konusundan ayrı bir başlık açılmış olsa dahi, grafikte kendine yer bulabilmiştir. İlişki/ağ konusuna yönetişim konu başlığının kullanım sayısı da dâhil edildiğinde 104 sayısıyla diğer tüm konu başlıklarını geride bırakan bir sonuç ortaya çıkmaktadır. Derginin on yıllık süreçte yayımladığı 48 sayısında yer alan 252 makalesindeki konuları ve kullanılan anahtar kelimeleri incelendiğinde, İngilizce kamu yönetimi yazının kendi coğrafyası dışını nasıl gördüğü hakkında şu dört saptamaya ulaşılabilmektedir: ‐ Kalkınma yönetimi yerine kalkınma işletmeciliği kavram çerçevesinin yeğlenmesi, ‐ Devlet incelemelerinden çok, yönetişimci örgütlenmelerin incelenmesi, ‐ Yerel yönetim konusunun ağırlığı, Şeyma Eşki Çaylak - İmren Pınar Dülgar - Meryem Çakır Kantarcıoğlu - Soner Kavuncuoğlu Erol Uğraş Öçal - İlkay Tosun  İngilizce Kamu Yönetimi Alanyazını (2010 – 2019)  397 ‐ Sorun alanlarının coğrafya temelinde farklılaşması. PAD: 2010-2019 arasında yayımlanan makalelerde “management” [işletmecilik] kavramının “administration” [yönetim] kavramına göre daha çok kullanıldığı görülmektedir. Tüm anahtar kelimeler tarandığında işletmecilik kavramının 57 kez farklı biçimlerde kullanımı karşısında yönetim kavramı, neredeyse işletmecilik kavramının (%64,7) yarısı oranında ele alınarak 31 kez (%35,3) kullanılmıştır. Bu durumun tek istisna konu başlığı en fazla çalışılan konu olarak reformdur. Reform konu başlığında 4 defa kullanılan kamu yönetimi reformu [public administration reform] kavramına, 1 kez kullanılan kamu işletmeciliği reformu kavramına [public management reform] göre daha fazla başvurulduğu görülmektedir. Nitekim konu başlığı altında çalışılan diğer anahtar kelimelere de bakıldığında kalkınma alanındaki reform çalışmalarının geleneksel bir içerik taşımaya devam ettiği söylenebilir. En sık kullanılan diğer konu başlıklarına göz gezdirildiğinde de işletmecilik kavramının çerçevesine dâhil olan diğer kavramlar dikkat çekmektedir. Bu geçiş kalkınma çalışmalarında kalkınma idaresi yaklaşımından kalkınma işletmeciliği yaklaşımına doğru evirilen bir sürecin göstergesidir. Kalkınma idaresi (development administration) anahtar kelimesinin tüm anahtar kelimeler içerisinde yalnızca 1 kez kullanılmış olması, 1949 yılında kalkınma iktisadı ve kalkınma idaresi uğruna kurulmuş olan dergi için ilginçtir. PAD incelenen dönemde kalkınma işletmeciliği (development management) terimine geçiş yapmıştır. Nitekim dergide (7 kez) kalkınma işletmeciliği kavramı kullanılmıştır. Kalkınma idaresi kavramı, sömürgelik sonrası dönemin başlarında ABD kamu yönetimindeki geleneksel bürokratik yapının diğer ülkelere aktarımı anlamını taşımıştır.26 Bu çerçevede, az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler, merkezi devlet örgütlenmesi kapsamında inceleme konusu edinilmiştir. Bunun karşısında kalkınma işletmeciliği, kamu işletmeciliği akımının yaygınlaşmasıyla birlikte kamu yönetimi yazınına giren bir kavram olmuştur. Böylece az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin merkezi devlet örgütlenmeleri ile bürokratik yapılarını odağına alan kalkınma idaresi kavramından farklı olarak kalkınma işletmeciliği, devletin devlet dışı örgütlenmelerle ilişkilerini merkezine almıştır.27 Nitekim dergide kalkınma işletmeciliği çerçevesinde kullanılan governance [yönetişim] ve ilişki/ağ belirten anahtar kelimelerinin sıklığı, bu geçişi ispatlar niteliktedir. 26 Derick W. Brinkerhoff, “The State and International Development Management: Shifting Tides, Changing Boundaries, and Future Directions”, Public Administration Review, 2008, C. 68, S. 6, s. 985. 27 Nilima Gulrajani ve Kim Moloney, “Globalizing Public Administration: Today’s Research and Tomorrow’s Agenda”, Public Administration Review, 2012, C. 72, S. 1, s. 79. 398  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi PAD: 2010-2019 dönemi makalelerinde çalışma odağı, devlet örgütlenmesinin kendisi değil, yönetişim kavramı çerçevesinde dile getirilen devlet – devlet dışı örgütler arasındaki ilişkilerdir. Yönetişim kavramı ile ağ/ilişki konu başlığı altındaki diğer kavramlara bakıldığında, devletin bir ortak, paydaş, ilişki ve işbirliğinin tarafı olarak kabul edildiği gözlemlenmektedir. Nitekim devlet konu başlığı altında en sık kullanılan anahtar kelime, devlet ve devlet dışı örgüt ortaklığı olmuştur. Aşağıdaki anahtar kelimeler de bu durumun geçerliliğine örnek teşkil etmektelerdir. Bu çerçevede kullanılan anahtar kelimelerden bazıları şunlardır: Cross-sectoral networks-sektörler-arası ağlar; public–private partnership kamu-özel ortaklığı; government-NGO relations devlet- devlet dışı örgüt ilişkileri; state and non-state relations devlet-devlet dışı örgüt ilişkileri; collaboration and government işbirliği ve devlet; government– nonprofit partnerships devlet-kâr amacı gütmeyen kuruluş ortaklıkları; crosssector partnerships sektörler-arası ortaklıklar; network-ağ. Kalkınma işletmeciliği bu kapsamda, devletin devlet dışı örgütlenmelerle işbirliği ve ortaklık kurmasını öngörmekte; bu ilişkileri kurabilme yetisini de kapasite (capacity) ile kavramı ile belirginleştirmekte ve ölçülebilir hale getirmektedir.28 Diğer taraftan kapasite kavramının kullanımı, reform kavramının sık kullanımı ile de doğrudan ilgilidir. Kavram, az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin kalkınmalarına yönelik olarak son dönemde geliştirilen bir ifadedir. Geçmiş dönemlerde gelişmiş ülkeler ve uluslararası örgütler tarafından sağlanan parasal yardım, teknik destek ve teknik işbirliği çerçevesinde uygulanan politikaların yerini alan kavram, artık her ülkenin kendi kaynakları ve özgünlükleri çerçevesinde, kapasiteleri uyarınca reform yapmalarını ve kalkınmalarını ifade etmektedir.29 Kendi yayınında, önceki dönem politikalarının verimsizliğe ve etkin olmayan sonuçlara neden olduğunu belirten UNDP (Birleşmiş Milletler Kalkınma Örgütü), kalkınmanın bütüncül ve tek tip biçimde gerçekleşemeyeceğini ifade etmektedir.30 Buna göre her ülkenin kendi kapasitesini yaratması ve bu kapasite yoluyla gerçekleştireceği reformların sürekliliğinin sağlanmasını ön plana çıkarmaktadır. Her ülke kalkınmasının önündeki engellerle mücadelesini kendi kapasitesini geliştirerek ulusal çaplı reformlar yoluyla verecektir. Tersten okunursa az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelere, mali yardım, teknik yardım ve teknik işbirliği temin eden ülke ve örgütlerin bu kaynak temin edici politikalardan geri çekilmeleri ile az gelişmiş 28 Brinkerhoff, a.g.e., s. 991. 29 UNDP. (2009), “Capacity Development: A UNDP Primer”, http://www.undp.org/content/ undp/en/home/librarypage/capacity-building/capacity-development-a-undp-primer (08.05.2020), s. 8. 30 a.y. Şeyma Eşki Çaylak - İmren Pınar Dülgar - Meryem Çakır Kantarcıoğlu - Soner Kavuncuoğlu Erol Uğraş Öçal - İlkay Tosun  İngilizce Kamu Yönetimi Alanyazını (2010 – 2019)  399 ya da gelişmekte olan ülkeleri uluslararası siyasal ve iktisadi ilişkiler bütününden azade kabul etmeleri, kapasite geliştirme ve reform kavramlarında somutlaşmıştır. “Ev yapımı çareler [homemade remedies]” metaforu olarak sunulan kapasite geliştirme kavramı31 bir nevi ilac nâ-pezir olarak görülen az gelişmiş ve gelişmekte olan ülke sorunlarının ancak “kendi söküğünü kendi dikme” yoluyla çözümleneceği varsayımına dayanmaktadır. İşte bu çözümler, eski dönemden farklı olarak ancak ulusal çapta ve yönetişim paydaşlarından oluşan ulusal aktörler aracılığı ile yapılacak olan reformlarda gizlidir. Bu çerçevede bürokrasi ve merkezi devlet açısından sorun alanı kabul edilen konular geri planda kalmış; 1220 anahtar kelime içerisinde bürokrasi kavramı yalnız 11 kez (%0,90), devlet anlamına gelen “state” kelimesi 16 kez (%1,31) kullanılmıştır. Devlet kelimesinin kullanıldığı anahtar kelimelerden 4 tanesi, devletin sivil toplum ve piyasa ile ilişkilerini ifade ederken diğerleri kırılgan devletler, devlet inşası ve devlet kapasitesi biçiminde kullanılmıştır. Reform kavramına ilişkin anahtar kelimelerin sık kullanımı da devletlerin ilişki temelli bu yeni yapıya uyum sağlanmaları amacıyla dönüştürülmelerine yöneliktir. Makalelerde kamu sektörü reformu, kamu hizmeti reformu, yönetsel reform, kamu yönetimi reformu, düzenleyici reformlar, yönetişim reformu, sivil toplum reformu gibi makalelerde sıkça geçen anahtar kavramlar, bu çerçevede kapasite geliştirmenin birer aracı ve sonucu olarak ele alınmışlardır. Yönetişim kuralları çerçevesi içinde kalması koşulu ile kendi haline bırakılan ve kendi kapasitelerini geliştirebildikleri ölçüde kendi sorunlarına yönelik reformlar üretmesi beklenen ulusal yönetsel düzeyin anahtar kelimelerdeki düşük kullanımına karşılık yerel yönetimler, kent ve belediye konuları toplamda 41 kez çalışılmıştır. O halde kalkınma çalışmalarının odağının kamu işletmeciliği ile birlikte yerel yönetimlere kaydığı ve az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerdeki müdahale yollarının yerel yönetimlerde toplandığı ifade edilebilir. Nitekim yerel yönetimlerle iktisadi açıdan kurulan bağlar, kapasitesi ve reformları ile baş başa bırakılan ulusal ölçekli yönetim düzeyleri yerine daha küçük ölçekli bağımlılık ilişkilerine işaret etmektedir. PAD: 2010 - 2019 döneminde yerel yönetim ve yerelleşme gibi konuların dergide en çok çalışılan üçüncü konu başlığı olduğu gözlemlenmiştir. Bu kapsamda local government [yerel yönetim], local governance [yerel yönetişim], decentralization [yerelleşme], city management [şehir yönetimi], municipalities [belediyeler] anahtar sözcükleri sıkça kullanılmıştır. Yerel yönetimlere yönelik çalışmaların yoğunluğunu, uluslararası kuruluşlar ve bu birimler arasında kurulan ilişki ile birlikte düşünmek gerekmektedir. Bu çerçevede merkezi yönetimlerin by-pass edilerek yerel yönetimlerle doğrudan ilişki kurulması, yerel 31 a.g.k., s. 38. 400  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi yönetimlere sağlanan finansal kredilerin geri dönütünün sağlanabilmesinin amaçlanması ile bağlantılıdır. Nitekim dergide yer alan fiscal decentralization [mali yerelleşme], fiscal governance [mali yönetişim], fiscal discipline [mali disiplin], fiscal federalism [mali federalizm], participatory budgeting [katılımcı bütçeleme] gibi anahtar kelimelerin yerel yönetim konulu makalelerde sıkça yer aldığı gözlemlenmiştir. Dergide Türkiye’ye ilişkin olarak toplamda yalnızca 2 yazı vardır; ikisi de yerelleşme konusundadır. Yazılardan ilki, yazarlığını Dünya Bankası çalışanı Serdar Yılmaz ile Marmara Üniversitesi öğretim üyesi Ayşe Güner’in yaptıkları, Local Government Discretion and Accountability in Turkey adlı, Türkiye’de 2000 yılından sonra gerçekleşen yerel yönetim reformlarını, mevzuat değişimlerini ve değişimin tarihçesini ele alan 2013 tarihli (c.33) yazıdır. Diğeri ise Boğaziçi Üniversitesi öğretim üyelerinden Zeynep Kadirbeyoğlu’nun Sulama Birlikleri özelinde doğal kaynakların yerel yönetiminde iktidar ve sivil katılımın etkisini araştırdığı 2017 tarihli (c.37) The Impact of Power And Civic Engagement in the Decentralized Management of Natural Resources: The Case of Turkey adlı yazısıdır. Bu yazıda Aydın ve Şanlıurfa örnekleri ele alınmıştır. PAD: 2010-2019 makalelerinde genel olarak, az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin kalkınmalarının, ülkelere göre farklılaşan sorun alanları sergilediği saptaması vardır (Bkz. EK 8.4.). Doğu Asya’da Çin, Hong Kong, Güney Kore, Endonezya ve Vietnam gibi ülkeler açısından piyasa, endüstri ilişkileri, çevre kirliliği ve sağlık gibi konuların çalışıldığı tespit edilmiştir. Afrika ülkelerinde ise devlet yöneticileri, kültürel-etnik yapılar ve kamu bütçesine ilişkin sorunların sıkça tartışıldığı görülmektedir. Birinci grup ülkelerde otoriterlik, işçi ücretleri ve memnuniyetleri, çevre ve hava kirliliği, sağlık sorunları, çarpık kentleşme, nüfus yoğunluğu, yerel yönetimler ve merkezi yönetimle olan ilişkileri, bütçe açıkları, mali konular, sosyal yardım gibi sorun alanlarına yönelik tartışmalar öne çıkmaktadır. İkinci grup ülkeler açısından ise, güvenilir su kaynakları, yardımların etkili ve verimli kullanımı, göç, bütçeleme zorlukları, liderlik, yerel yönetimler gibi sorun alanlarının tartışıldığı görülmektedir. Bu sorunlara ek olarak şeffaflık ve hesap verebilirlik gibi ilkelerin noksanlığı, yolsuzluk ve kayırmacılığın her iki grup ülke için ortak sorunlar olarak görüldüğü ifade edilebilir. Bu sorunların kalkınma işletmeciliği çerçevesinde devlette reform çalışmaları ve devlet dışı örgütlerle iş birlikleri temelinde çözüleceği öngörülmektedir. Bunların yanında PAD: 2010-2019’un bazı sayıları, özel bir tema başlığı altında yayımlanmıştır. Yukarıda ele alınan konular ve anahtar kelimelerin bu tema başlıkları ile ilgili olduğu gözlemlenmiştir. Bu tema başlıklarında yine öne çıkan kavramlar şunlar olmuşlardır: kapasite, işletmecilik, ortaklık, yönetişim, yolsuzluk, sürdürülebilirlik, yardım etkililiği, reform, politika ve sağlık sistemi. Şeyma Eşki Çaylak - İmren Pınar Dülgar - Meryem Çakır Kantarcıoğlu - Soner Kavuncuoğlu Erol Uğraş Öçal - İlkay Tosun  İngilizce Kamu Yönetimi Alanyazını (2010 – 2019)  401 Dergideki on yıllık çalışma konularının da resmini çizen bu temalar, ilgili yazının kendi dışını algılayış biçimini göstermektedir. PAD makaleleri, büyük ağırlıkla sayısal verilerle çalışan diğer dergilere oranla, sayısal ve sayısal olmayan analiz yöntemlerinin birbirine denk olmasıyla dikkat çekmektedir. Sayısal analizlerde ağırlık ikincil verilerde yoğunlaşmakta, sayısal veri kullanılmayan makalelerde ise alanyazın taramasının öne çıktığı görülmektedir. Grafik 42: PAD: 2010-2019 Sayılasal Veri Kullanımı 123 sayısal veri kullanılan 129 sayısal veri kullanılmayan Grafik 43: PAD: 2010-2019 Birincil ve İkincil Veri Kullanımı 76 birincil veri 53 ikincil veri PAD: 2010-2019 arasında yayımlanan toplam 252 makalede, sayısal veri kullanan makaleler ile bunu kullanmayanlar, çok az farkla sayısal lehine olmak üzere, hemen hemen aynı orandadır. Sayısal verili makaleler, ikincil veri kullanımına %60’a yakın bir oranda, birincil verilerden daha fazla başvurmaktadırlar. Bu özellikler, yayımlandıkları ülke dışındaki coğrafyaların incelenmesine eğilen bu dergiyi, kendi ülkelerinin gerçekliğini araştırmaya odaklanmış diğer dergilerden ayırmaktadır. Verilerin yoğun olarak uluslararası örgütlerce yapılan araştırmalardan ve istatistiki verilerden sağlandığı ifade edilebilir. Gelişmekte olan ve az gelişmiş ülkelerin farklı alanlardaki bilgilerini elde etmeye yönelik olarak daha önce belirli kurumlar tarafından yapılmış olan araştırmalara dayalı istatistiki veriler, makale yazarlarınca sıkça kullanılmıştır. Öyle ki dergide yayınlanan makalelerin kaynakça bölümlerine kısaca göz atıldığında Dünya Bankası (WB), Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD), Dünya Sağlık Örgütü (WHO), Dünya Ticaret Örgütü (WTO) gibi uluslararası kuruluşların istatistiki verilerine atıf verilmeyen yazı sayısının azlığı dikkat çekmektedir. 402  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Bilimsel çalışmalarda birden fazla teknikten yararlanılır. Bir 132 126 makalede tek değil, kullanılan tüm teknikler 90 göz önünde bulundurularak tarama 34 25 25 20 7 yapıldığında, PAD: 20102019 makalelerinin veri toplama sıralamasında ilk üç sırayı alanyazın taraması, örgütsel veri ve mülakat tekniklerinin aldığı saptanmıştır. Derginin son 10 yılda yayınlanan makalelerinde genel olarak veri toplama teknikleri doğrudan belirtilmiş olsa da derginin formatında, makalelerin oluşturulması sürecini içeren metot ve teknik kısmının yazılar içerisinde ayrıca bir başlık olarak sınıflandırılmasının zorunlu olmadığı görülmektedir. Grafik 44: PAD: 2010-2019 Veri Toplama Teknikleri Kullanımı Grafikte görüldüğü üzere PAD: 2010-2019’da en fazla alanyazın taraması ve örgütsel veri analizleri teknikleri kullanılmıştır. Alanyazın taraması tekniği, karşılaştırmalı metot ile birlikte kullanılmıştır. Ülkelerin belirli bir yönden karşılaştırılmasına dayalı çalışmalarda 8 kez alanyazın, 4 kez de örgütsel veriye başvurulduğu gözlemlenmiştir. Örneğin Hindistan, Pakistan ve Bangladeş’te devlet ve sivil toplum örgütü ilişkilerini inceleyen bir makalede32, ülkelere ilişkin bu konuda yazılmış diğer kaynakların taranarak karşılaştırma ölçütlerinin oluşturulduğu ifade edilebilir. Yöntem kısmında değinildiği gibi, örgütsel veri kaynaklarının önemli bir kısmını uluslararası örgütlerin daha önceki çalışmalarına dayanan verileri oluşturmuştur. Diğer taraftan derginin konu edindiği inceleme alanı itibarıyla, ülkesel örneklerin incelemesinde elde edilen örgütsel verilerin ve belgesel kaynak incelemelerinin başka bir kaynağını da incelenen ülkelerin merkezi veya yerel düzeydeki resmi kurumları oluşturmuşlardır. Bu kurumların sağladıkları verilerin ve raporların internet adreslerindeki paylaşımları, makale yazarlarının veri toplamalarında kolaylaştırıcı olmuştur. Mülakatlar ise derinlemesine mülakatlar ile yapılandırılmamış ve yarı yapılandırılmış biçimleri kapsamaktadır. Yazarların gerçekleştirdiği mülakatların ve anketlerin yine ülkesel-kurumsal düzeyde, resmi görevli olan bürokrat ve yetkililer ile gerçekleştirildiği gözlemlenmiştir. Mülakat 32 Bkz: Padmaja Nair, “Evolution of the Relationship Between the State and Non-Government Organisations: A South Asian Perspective”, Public Administration and Development, 2011, C. 31, S. 4, s. 252-261. Şeyma Eşki Çaylak - İmren Pınar Dülgar - Meryem Çakır Kantarcıoğlu - Soner Kavuncuoğlu Erol Uğraş Öçal - İlkay Tosun  İngilizce Kamu Yönetimi Alanyazını (2010 – 2019)  403 ve anketlerin bir kısmı e-mail veya telefon yoluyla, katılımcılar ile araştırmacılar yan yana gelmeden gerçekleşmiştir. En az kullanılan veri toplama tekniği ise arşiv araştırması olmuştur. Kalkınma konusunu inceleme alanı olarak belirleyen dergide, ülkelerin tarihselliklerinin ve bu tarihselliğin belgesel karşılığı olan arşiv verilerinin nadir olarak kullanılması, belirli çıkarımlar yapabilmeye olanak tanımaktadır. Örneğin tarihsel kaynakların göz ardı edilişinde gelişmekte olan veya az gelişmiş olarak nitelendirilen ülke verilerine güvenilmemesi, bu verilerin azlığı ya da bu ülkelere ilişkin sorun alanlarının doğrudan güncelle ilişkilendirilerek pratik sonuçlar elde edilmesine yönelik amaçlar taşınması gibi nedenleri olabilir. Bunun yanında idare tarihine ilişkin çalışmaların kamu yönetimi disiplininde kapladığı alanın sınırlılığı göz önünde bulundurulduğunda tarihsel çalışmalara yönelik eksikliğin yalnızca PAD Dergisi’ne özel olmadığı söylenebilir.33 Sonuç 2010-2019 yılları arasında İngilizce kamu yönetimi alanyazınında, disiplinin üzerine yükseldiği inşa olan ve 20. yüzyıl boyunca alanda hakimiyetini sürdüren yönetim ilkeleri ve süreçleri yaklaşımı etkisini yitirmiştir. Öyleyse disiplin, kurucu yaklaşımlar ve bu yaklaşımların kavram setlerinden koparak ilgisini neye yöneltmiştir? Üç konu başlığının içeriği bizi cevaba ulaştırmıştır: Yönetim, kamu politikası ve kalkınma. Yönetim odaklı dergilerin incelenmesi, devletin bütüncül bir bakış açısıyla inceleme nesnesi edinilmediğini ortaya koymuştur. Çalışmalarda devlet, diğer örgütlerle ilişkisi konu oldukça göz önüne alınmıştır. Odaklanılan düzey örgüttür ve örgüt, salt devletin bir parçası olarak değil farklı biçimleriyle incelenmiştir: Kamu örgütleri, sivil toplum kuruluşları, piyasa örgütleri ve hibrit örgütler. Örgütün alt düzeyindeki birim olan personel, istihdam esasları gibi hukuki bir perspektifle değil performans ve motivasyon artıran güdülemeye yönelik davranışçı bakış açısıyla ele alınmıştır. Personelin birey alanına ait değer, etik ve kimlik konuları da çalışma yaşamındaki davranışlarını açıklamada analiz unsuru olarak seçilmiştir. Davranışların bu perspektifle analizi, çalışmalarda örgütsel verimliliği sağlama adına toplumsal ölçekli konuların örgüt ölçeğine sığdırılarak yer alması sonucunu doğurmuştur. Kamu politikası konusuna yönelik dergilerde disiplin, kuramsal bilgi üretimi ve uygulamaya dönük olma açısından iki yönüyle ele alınmıştır. Kuramsal bilgi üretimine yönelik çalışmalar, politika analizinin kuramsal 33 Bu sınırlılığı açıklayan bir çalışma için bkz: Jos C. N. Raadschelders, Handbook of Administrative History, Transaction Publishers, New Jersey, 1998. 404  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi bağlamını tespit etmek üzere uygulamadan yola çıkmıştır. Eleştirel, yorumlayıcı ve söylemsel tipler politika analizinde araç edinilirken çeşitli kuramcıların çalışmalarından yararlanılmıştır. Politika çalışmalarının diğer ayağı olan uygulamaya dönük çalışmalar doğrudan tekil bir sorunun çözümüne yöneliktir. Çözüm yolu, sektör bazında ya da toplumsal sorun alanları açısından nasıl daha iyi bir işleyişe geçileceği üzerinden izlenmiştir. Kalkınma konusu ise inceleme kapsamı içerisinde bir dergi tarafından çalışma odağına alınmıştır. Konunun incelenmesinde bakış yönü, derginin bulunduğu coğrafyadan başka bir yöne, az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelere çevrilmiştir. Diğer çalışmaların aksine bu ülkeler üzerine yapılan çalışmalarda devlet yer almış, ancak nesnenin kendisi değil, ilişkiselliği ve dönüştürülmesi konu edinilmiştir. İncelemelerde kullanılan kavramsal set diğer dergidekilerle benzerdir: Kalkınma idaresinin yerine kalkınma işletmeciliğinin yerleşmesi gibi. Derginin en önemli vurgularından biri ise yerelleşme olmuştur. Yerel yönetimlerin güçlendirilmesine yönelik makalelerin sayıca fazlalığı ve içerik bakımından mali kavramlarla ele alınmış olması, uluslararası kuruluşların söz edilen coğrafyayla kurduğu ilişkiyi açıklığa kavuşturmuştur. 2010-2019 yılları arasında İngilizce alanyazını çalışma biçimi bakımından niteleyen ise sayısal veri kullanımının yaygınlığıdır: Dergilerde taranan toplam 3487 makalede sayısal veri kullanımı, %67’lik oranla oldukça fazla tercih edilmiştir. Veri toplama teknikleri açısından örgütsel veri, diğer tekniklere oranla en çok kullanılan (%24) teknik olmuştur. Mülakat, anket, deney ve gözlem gibi birincil veri toplama teknikleri de son yıllarda başvurulan teknikler arasında yer almıştır. Araştırma, 2010-2019 yılları arasında İngilizce alanyazının çalışma alanımıza dair, baktığı yeri ve bakış açısını somut bir çerçeveyle ele almıştır. Disiplinin kuruluşuna da uğrayarak yaptığımız bu on yıllık süreci izleme, bizi disiplinin güncel durumunu tespit etme olanağına kavuşturmuştur. Araştırmacıların geleceğe dönük beklentisi, bu araştırmanın Türkçe alanyazın üzerine yapılacak çalışmalar için sunduğu karşılaştırma yapma zemininden yararlanılmasıdır. Bununla birlikte kamu yönetiminin on yılını kapsayan bir kesitinin ortaya konulmasının alanda oldukça az sayıda olan boylamsal araştırmalara imkân sağlayacağı umulmaktadır. Şeyma Eşki Çaylak - İmren Pınar Dülgar - Meryem Çakır Kantarcıoğlu - Soner Kavuncuoğlu Erol Uğraş Öçal - İlkay Tosun  İngilizce Kamu Yönetimi Alanyazını (2010 – 2019)  405 Kaynakça Andrews, Rhys; Boyne, George A., Walker, Richard M., “Overspending in Public Organizations: Does Strategic Management Matter?”, International Public Management, 2012, C. 15, S. 1, s. 39-61. Brinkerhoff, Derick W., “The State and International Development Management: Shifting Tides, Changing Boundaries, and Future Directions”, Public Administration Review, 2008, C. 68, S. 6, s. 985-1001. Chatterjee, Arijit, Hambrick, Donald C., “Executive Personality, Capability Cues, and Risk Taking: How Narcissistic CEOs React to Their Successes and Stumbles”, Administrative Science Quarterly, 2011, C. 56, S. 2, s. 202-237. Cohen, Lisa E., Broschak, Joseph P., “Whose Jobs Are These? The Impact of the Proportion of Female Managers on the Number of New Management Jobs Filled by Women versus Men”, Administrative Science Quarterly, 2013, C. 58, S. 4, s. 509-541. Gerrard, Michael B., “Public-Private Partnerships”, Finance and Development, 2001, C. 38, S. 3, s. 48-51. Grimshaw, Damian, Vincent, Steven ve Willmott, Hugh, “New Control Modes and Emergent Organizational Forms: Private-Public Contracting in Public Administration”, Administrative Theory & Praxis, 2001, C. 23, S. 3, s. 407-430. He, Hongwei, Brown, Andrew D., “Organizational Identity and Organizational Identification: A Review of the Literature and Suggestions for Future Research”, Group & Organization Management, 2013, C. 38, S. 1, s. 3-35. Kayaalp, Ebru, “Torn in translation: An ethnographic study of regulatory decisionmaking in Turkey”, Regulation & Governance, 2012, C. 6, S. 2, s. 225-241. Litchfield, Edward H., “Notes on a General Theory of Administration”, Administrative Science Quarterly, 1956, C. 1, S. 1, s. 3-29. Moschella, Manuela, Tsingou, Eleni, “Regulating Finance After the Crisis: Unveiling the Different Dynamics of the Regulatory Process”, Regulation and Governance, 2013, C. 7, S. 4, s. 407-416. Nair, Padmaja, “Evolution of the Relationship Between the State and Non-Government Organisations: A South Asian Perspective”, Public Administration and Development, 2011, C. 31, S. 4, s. 252-261. Özel, Işık, “The Politics of de-delegation: Regulatory (in)dependence in Turkey”, Regulation & Governance, 2012, C. 6, S. 2, s. 119-129. Raadschelders, Jos C. N. ve Lee, Kwang-Hoon, “Trends in the Study of Public Administration: Empirical and Qualitative Observations from Public Administration Review, 2000-2009” Public Administration Review, 2011, C. 71, S. 1, s. 19-33. 406  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Raadschelders, Jos C. N., Handbook of Administrative History, Transaction Publishers, New Jersey, 1998. Thiel, Sandra van, Bouwman, Robin, “30 Years of IJPSM Publications: An Analysis”, IJPSM, 2017, C. 30, S. 6-7, s. 524-525. İnternet Kaynakları http://pmranet.org/about-2/ (03.02.2020). http://www.undp.org/content/undp/en/home/librarypage/capacity-building/capacitydevelopment-a-undp-primer (08.05.2020). https://academic.oup.com/jpart/pages/About (05.05.2020). https://journals.sagepub.com/description/ARP (12.02.2020). https://journals.sagepub.com/doi/pdf/10.1177/0275074009358922 (12.02.2020). https://onlinelibrary.wiley.com/journal/15206688 (10.02.2020). https://onlinelibrary.wiley.com/page/journal/17485991/homepage/economic_sociology _in_regulation___governance.htm (08.02.2020). https://onlinelibrary.wiley.com/page/journal/17485991/homepage/productinformation.h tml (05.02.2020). https://onlinelibrary.wiley.com/page/journal/17485991/homepage/regulatory_pluralism _and_environmental_governance_in_china.htm (08.02.2020). https://www.aspanet.org/ASPA/About-ASPA/ASPA/About-ASPA/ (05.02.2020). https://www.emerald.com/insight/publication/issn/0951-3558 (10.02.2020). https://www.tandfonline.com/action/journalInformation?show=aimsScope&journalCod e=upmj20 (05.02.2020). https://www.tandfonline.com/action/journalInformation?show=aimsScope&journalCod e=rcps20 (10.02.2020). YÖNETİM BİLİMİ/KAMU YÖNETİMİ DİSİPLİNİ BİBLİYOGRAFYASI İbrahim Can KARADUMAN* Bu bibliyografya araştırması, Yönetim Bilimi/Kamu Yönetimi alanının disipliner görünümünü sunmak amacıyla hazırlanmıştır. Türkiye’de daha önce yapılmış olan bibliyografya çalışmalarına bakıldığında Kamu Yönetimi alanında disipline özgülenmiş bir esere rastlanmamaktadır. Nitekim alandaki ilk bibliyografya çalışmaları olan Türk Amme İdaresi Bibliyografyası: 1928-1957 ve Kısa Amme İdaresi Bibliyografyası: 1958-1966 incelendiğinde kuram ve disipline ilişkin bir bölümleme de yoktur.1 Bibliyografya, Yönetim Bilimi/Kamu Yönetimi alanında disiplini inceleyen, değerlendiren ve tartışan toplam 182 telif ve çeviri makale, kitap, kitap bölümü, tez ve bildiri metnini kapsamaktadır. Seçilen eserler, 20. yüzyılın başından bu yana Türk akademisyenler tarafından kaleme alınmış ya da çevrilmiş metinlerdir. Bibliyografya çalışmasında farklı yaklaşımları inceleyen; yönetsel olgu incelemesi yapan; karşılaştırmalı yönetim, kamu politikası, kamu örgütlenmesi, personel, reform gibi alanın alt dallarına ilişkin olan yazılar kapsam dışında bırakılmıştır. Bibliyografya çalışması üç bölümden oluşmaktadır. Disiplin Üzerine Araştırmalar başlığı altında doğrudan disiplinin gelişimi ve başlıca sorunları üzerine yapılmış olan 100 çalışma yer almaktadır. Alanyazın Üzerine İncelemeler başlığı altında alanyazını çözümleyen 35 nicel ve nitel araştırma bulunmaktadır. Alanın Üniversite Düzeyinde Eğitimi ve Öğretimi Üzerine İncelemeler başlığı, öğretim boyutu ile birlikte akademik kurumlaşmayı ele alan 47 çalışmadan oluşmaktadır. * 1 Arş. Gör., Ankara Üniversitesi, Siyasal Bilgiler Fakültesi, Yönetim Bilimleri Anabilim Dalı, ORCID: 0000-0001-7302-5063, ickaraduman@ankara.edu.tr Anılan çalışmalar için bkz. (Sturm, Albert L., Cemal Mıhçıoğlu, Türk Amme İdaresi Bibliyografyası: 1928-1957, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, Ankara 1959; Heper, Metin, Kısa Amme İdaresi Bibliyografyası: 1958-1966, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, Ankara 1966). 408  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi 1. Disiplin Üzerine Araştırmalar Abadan, Nermin, “Amme İdaresinde Son Gelişmeler”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, C. 11, S. 3, (1956), s. 402-422. Acar, Muhittin, Nail Öztaş, “Kamu Yönetimi Disiplininde Temel Soru(n)lar Tartışması ve Türkiye Açısından Bir Deneme”, Kamu Yönetimi: Yöntem ve Sorunlar (ed. Şinasi Aksoy ve Yılmaz Üstüner), Nobel Yayın Dağıtım, Ankara 2007, s.65-78. Akbulut, Örsan Ö., “Türkiye’de Kamu Yönetimi İncelemesini Tanımlayıcı Bir Kavram Önerisi: Ölçücülük-Ideametric”, Amme İdaresi Dergisi, C. 39, S. 4, (2006), s. 159-193. Akbulut, Örsan Ö., “Kamu Yönetiminde Kuramın Yokluğu ya da Yapılabilirliği Üzerine Yöntemsel Bir Tartışma”, Kamu Yönetimi: Yöntem ve Sorunlar (ed. Şinasi Aksoy ve Yılmaz Üstüner), Nobel Yayın Dağıtım, Ankara 2007, s. 5-30. Aksoy, Şinasi, “Kamu Yönetimi Nereye Gidiyor? Bir Durum Saptaması”, Dünyada Kamu Yönetimindeki Dönüşüm ve Türkiye’de Kamu Yönetimi Öğretimine Yansımaları (II. Kamu Yönetimi Forumu Bildiriler Kitabı) (yay. haz. Uğur Ömürgönülşen ve Kemal Öktem), Hacettepe Üniversitesi Yayınları, Ankara 2004, s. 32-49. Aktel, Mehmet, Uysal Kerman, Yakup Altan, Ferit Güven, “Kameralizmi Anlama Çabası”, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C. 7, S. 12, (2015), s. 83-98. Altınışık, Elifcan, “Dijitalleşme Söyleminin Kamu Yönetimi Disiplinine Olası Etkisi: 1950 Deneyiminden Yola Çıkan Bir Öngörü”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C. 22, (2017), s. 1933-1943. Altunok, Mustafa, “Türkiye’de Kamu Yönetimi Disiplininin Temelleri Üzerine”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C. 16, S. 3, (2011), s. 231-252. Altunok, Mustafa, Türkiye'de Kamu Yönetimi Düşüncesi: Tarihsellik ve Disipliner Bağımlılık, Gazi Kitabevi, Ankara 2012. [Doktora tezidir.] Angus, Norman C., “Amme İdaresi Hakkında Yeni Düşünceler” (çev. Nermin Abadan), Türk İdare Dergisi, S. 245, (1957), s. 109-121. Âtıf, “İdare Nedir?”, Türk İdare Dergisi, S. 4, (1928), s. 65-68. Bakkalbaşı, İhsan Oğuz, “Yönetim Biliminin Doğuşu ve İlk Temsilcileri Hakkında Bir Tartışma”, Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, C. 39, S. 2, (2017), s. 429-450. Balta, Tahsin Bekir, “İdare İlmi Sahasındaki İncelemeler”, Türkiye’de Kamu Yönetimi (ed. Burhan Aykaç, Şenol Durgun ve Hüseyin Yayman), Nobel Yayınevi, Ankara 2012 [Farklı Kaynakta İlk Basım 1965], s. 45-56. Balta, Tahsin Bekir, “İdare Hukuku ve İdare Bilimi”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, C. 22, S. 4, (1967), s. 61-65. Balta, Tahsin Bekir, “Türkiye’de İdare Hukuku ve İdare Bilimi” (çev. Turgut Tan), Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, C. 22, S. 4, (1967), s. 261-266. İbrahim Can Karaduman  Yönetim Bilimi/Kamu Yönetimi Disiplini Bibliyografyası  409 Bayırbağ, Mustafa Kemal, Asuman Göksel, “Kamu Yönetimi”, Siyaset BilimiKavramlar, İdeolojiler, Disiplinler Arası İlişkiler (yay. haz. Gökhan Atılgan ve E. Attila Aytekin), Yordam Kitap, İstanbul 2012, s. 153-169. Bayrak, M. Burcu, “Yönetim Bilimi’nde Yöntem Sorunu ve Kimlik Krizi Üzerine Bir Değerlendirme”, Quo Vadis: Kamu Yönetimi (der. Veysel Erat, Cengiz Ekiz ve İbrahim Arap), Nika Yayınevi, Ankara 2018, s. 191-220. Berkman, Ümit, “Türk Kamu Yönetimi Disiplinine İlişkin Genel Bir Değerlendirme”, Kamu Yönetimi Disiplini SempozyumuBildirileri (Cilt 1), TODAİE, Ankara 1995, s. 51-58. Bilik, Erol, “Kamusal İdare”, Türk İdare Dergisi, S. 223, (1953), s. 1-7. Bozkurt, Ömer, “Yönetim Bilimleri Araştırmaları Oturumu Üzerine Yorum”, Türkiye’de Sosyal Bilim Araştırmalarının Gelişimi (der. Sevil Atauz), Türk Sosyal Bilimler Derneği Yayını, Ankara 1986, s. 169-173. Bozkurt, Ömer, “Sosyoloji ve Yönetim Bilimleri”, Kamu Yönetimi Disiplini Sempozyumu Bildirileri (Cilt 1), TODAİE, Ankara 1995, s. 45-50. Caldwell, Lynton K., “Kamu Yönetimi Teorisinde Metodoloji” (çev. Ülkü Dicle), Amme İdaresi Dergisi, C. 3, S. 1, (1970), s. 177-180. Cesur, Abdulkadir, “Tarihsel Bağlamıyla Kamu Yönetimi Disiplininin Kimlik Sorunsalı ve Disiplinin Türkiye’deki Gelişimi”, Journal Of Social, Humanities and Administrative Sciences, C. 6, S. 27, (2020), s. 769-781. Chailloux-Dantel, M. Maurice, “Amme İdaresinde Araştırma” (çev. Doğan Avcıoğlu), Türk İdare Dergisi, S. 246, (1957), s. 196-201. Coşkun, Selim, Hakan Dulkadiroğlu, “Woodrow Wilson’un Yönetim Anlayışı ve ABD’de (İdari) Devletin Tekamülü”, Yönetim Bilimi: Tarihsel Gelişim ve Kavramsal Çerçeve (ed. Aziz Tuncer, M. Fatih Alodalı ve Sefa Usta), Keynote, Ankara 2019, s. 55-84. Çelik, Fatma Eda, “Yönetim Bilimlerinde İki “Kültür””, Quo Vadis: Kamu Yönetimi (der. Veysel Erat, Cengiz Ekiz ve İbrahim Arap), Nika Yayınevi, Ankara 2018, s. 221245. Çiner, Can Umut, “Fransız Yönetim Düşüncesinin Gelişimi: Polis Biliminden Örgüt Bilimine”, Amme İdaresi Dergisi, C. 42, S. 1, (2009), s. 1-22. Çiner, Can Umut, “Fransa’da Kamu Yönetimi’nin Gelişimi ve Mülkiye”, Türkiye’nin Modernleşmesi ve Mekteb-i Mülkiye (yay. haz. Orhan Çelik, Can Umut Çiner ve Abdullah Pekel), Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayını, Ankara 2021, s. 341-349. Dimock, Marshall E., “Amme İdaresinde Yeni Gelişmeler” (çev. Cemal Mıhçıoğlu), Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, C. 9, S, 1, (1954), s. 59-85. Ekiz, Cengiz, “Yönetim Düşüncesi Tarihi İçin Bir Öneri”, Quo Vadis: Kamu Yönetimi (der. Veysel Erat, Cengiz Ekiz ve İbrahim Arap), Nika Yayınevi, Ankara 2018, s. 27-44. Emre, Cahit, “Yönetim Bilimi”, Türkiye’de Kamu Yönetimi (ed. Burhan Aykaç, Şenol Durgun ve Hüseyin Yayman), Nobel Yayınevi, Ankara 2012, s. 67-84. 410  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Ergun, Turgay, “Kamu Yönetimi Disiplininin Gelişmesine Kısa Bir Bakış: Yeni Arayışlar ve Gerçekler”, Kamu Yönetimi Disiplini Sempozyumu Bildirileri (Cilt 1), TODAİE, Ankara 1995, s. 7-13. Erkul, Hüseyin, Ayşe Özcan, “Türkiye’de 1980 Sonrası Kamu Reformlarının Kamu Yönetimi Disiplini Üzerine Etkileri”, 18. Yüzyıldan 21. Yüzyıla Kamu Yönetiminde Reform (VI. Kamu Yönetimi Forumu Bildiriler Kitabı) (der. Necat Akyıldız, Saadet Aydın, Arif Erençin, Selime Güzelsarı ve Nuran Aytemur Sağıroğlu), TODAİE, Ankara 2009, s. 209-224. Eryılmaz, Bilal, “Kamu Yönetiminin Genel Görünümü”, Kuram ve Yöntem Açısından Türkiye’de Kamu Yönetimi (IX. Kamu Yönetimi Forumu Bildiriler Kitabı) (yay. haz. Hikmet Kavruk), TODAİE, Ankara 2012, s. 3-12. Fedai, Recep, “Tarihsel Süreç İçinde Kamu Yönetimi Disiplininin Gelişimi”, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C. 3, S. 5, (2018), s. 119-133. Gulick, Luther, “İdare İlminin Muhtelif Cepheleri” (çev. Vecihi Tönük), Türk İdare Dergisi, S. 171, (1944), s. 186-188. Güleç, Fazlı, “İdare Nedir?”, Türk İdare Dergisi, S. 173, (1945), s. 18-21. Güler, Birgül A., “Nesnesini Arayan Disiplin: Kamu Yönetimi”, Amme İdaresi Dergisi, C. 27, S. 4, (1994), s. 3-19. Güler, Birgül A., “Sempozyum Genel Raporu”, Kamu Yönetimi Disiplini Sempozyumu Bildirileri (Cilt 1-2), TODAİE, Ankara 1995, s. 1-4. Güler, Birgül A., “Değişme ve Disiplin”, Dünyada Kamu Yönetimindeki Dönüşüm ve Türkiye’de Kamu Yönetimi Öğretimine Yansımaları (II. Kamu Yönetimi Forumu Bildiriler Kitabı) (yay. haz. Uğur Ömürgönülşen ve Kemal Öktem), Hacettepe Üniversitesi Yayınları, Ankara 2004, s. 65-85. Güler, Birgül A., “1950’li Yıllarda Kamu Yönetimi Disiplini: Disiplinin Kuruluşu Nasıl Gerçekleştirilmişti?”, Memleket Siyaset Yönetim, C. 3, S. 7, (2008), s. 6-28. Güler, Birgül A., “Yönetim Bilimi ya da Kamu Yönetimi: Yöntembilimsel Özellikler Üzerine”, Türkiye’de Kamu Yönetimi ve Kamu Politikaları (ed. Filiz Kartal), TODAİE, Ankara 2011, s. 9-44. Heper, Metin, “Avrupa’da İdare Biliminde Bazı Gelişmeler”, Amme İdaresi Dergisi, C. 5, S. 3, (1972), s. 41-51. Heper, Metin, Ümit Berkman, “Türkiye’de Kamu Yönetimi Araştırma ve Eğitiminde Kavramsal, Kuram ve Yönetim2 Sorunları”, Amme İdaresi Dergisi, C. 12, S. 2, (1979), s. 3-18. Kalfa, Ceren, “Kamu Yönetimi Disiplininin Gelişimi ve Kimlik Tartışmaları”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C. 16, S. 1, (2011), s. 403-417. 2 Bu makalenin başlığında yer alması gereken “yöntem” sözcüğü, basım aşamasında yanlış yazılmıştır. İbrahim Can Karaduman  Yönetim Bilimi/Kamu Yönetimi Disiplini Bibliyografyası  411 Kalkışım, Hasan Mahmut, “Geçmişten Günümüze Türkiye’de Kamu Yönetimi Disiplini”, Kamu Yönetimi: Yönetim-Siyaset Ekseninde Yeniden Yapılanma (ed. Yüksel Koçak ve Atıl Cem Çiçek), Gazi Kitabevi, Ankara 2012, s. 1-16. Kantarcıoğlu, Meryem Ç., Recep Fedai, “Amerikan Yönetim Düşüncesinin Doğuşu: 1873 Krizi Çerçevesinde Wilson ve Taylor Üzerine Bir Değerlendirme”, Alternatif Politika, C. 12, S. 3, (2020), s. 644-672. Karasu, Koray, “Kamu Yönetimi Disiplininin Kökenine İlişkin Bir Not”, Dünyada Kamu Yönetimindeki Dönüşüm ve Türkiye’de Kamu Yönetimi Öğretimine Yansımaları (II. Kamu Yönetimi Forumu Bildiriler Kitabı) (yay. haz. Uğur Ömürgönülşen ve Kemal Öktem), Hacettepe Üniversitesi Yayınları, Ankara 2004, s. 225-242. Kayıkçı, Sabrina, “Kamu Yönetiminde Kimlik Arayışı”, Türk İdare Dergisi, S. 485, (2017), s. 695-712. Keskin, Nuray E., “Türkiye’de Kamu Yönetimi Disiplinin ‘Köken’ Sorunu”, Amme İdaresi Dergisi, C. 39, S. 2, (2006), s. 1-28. Keskin, Nuray E., “Türkiye’de Yönetim Biliminin Gelişimi: 1870-1910”, Amme İdaresi Dergisi, C. 41, S. 4, (2008), s. 1-22. Keskin, Nuray E., “Yönetim Olgusu Üzerine 1909 Tarihli Bir Makale: ‘Sosyal Bilimler ve Yönetim Bilimi’”, Memleket Siyaset Yönetim, C. 5, S. 12, (2010), s. 181-200. Keskin, Nuray E., “Kamu Yönetimi Araştırmalarında Tarihsel Yaklaşım”, Kuram ve Yöntem Açısından Türkiye’de Kamu Yönetimi (IX. Kamu Yönetimi Forumu Bildiriler Kitabı) (yay. haz. Hikmet Kavruk), TODAİE, Ankara 2012, s. 383-399. Koçak, Yüksel, Duygu Demirol, “Kamu Yönetimi Disiplininin Kimlik Arayışı”, Kamu Yönetimi: Yönetim-Siyaset Ekseninde Yeniden Yapılanma (ed. Yüksel Koçak ve Atıl Cem Çiçek), Gazi Kitabevi, Ankara 2012, s. 17-30. Köse, Elifhan, ““Sosyalin Ölümü” Sürecinde Kamu Yönetimi Disiplini”, Dünyada Kamu Yönetimindeki Dönüşüm ve Türkiye’de Kamu Yönetimi Öğretimine Yansımaları (II. Kamu Yönetimi Forumu Bildiriler Kitabı) (yay. haz. Uğur Ömürgönülşen ve Kemal Öktem), Hacettepe Üniversitesi Yayınları, Ankara 2004, s. 182-188. Köseoğlu, Özer, Mehmet Zahid Sobacı, “Kamu Yönetimi Kuramının Geleceği: Yeni Kamu İşletmeciliğinden Hibritleşmeye Doğru”, Kamu Yönetiminde Paradigma Arayışları: Yeni Kamu İşletmeciliği ve Ötesi (ed. Özer Köseoğlu ve Mehmet Zahid Sobacı), Dora, Bursa 2015, s. 297-314. Küçük, Aziz, “Yönetim Biliminin Dinsel Kökleri Üzerine”, Memleket Siyaset Yönetim, C. 14, S. 31, (2019), s. 29-52. Langrod, Georges, “Yönetim Hukuku ve Yönetim Bilimi (Karşıtlık ve Uyuşum)” (çev. Visalettin Pekiner), Amme İdaresi Dergisi, C. 3, S. 2, (1970), s. 156-172. Leblebici, Doğan Nadi, “Disiplin ve Uygulama Açısından Kamu Yönetiminin Kimlik Krizine Yeni Bir Bakış”, Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C. 25, (2001), s. 15-24. Leblebici, Doğan Nadi, “Kamu Yönetimi: Dünyada ve Türkiye’deki Gelişimi”, Kamu Yönetimi: Gelişimi ve Güncel Sorunları (ed. M. Kemal Öktem ve Uğur Ömürgönülşen), İmaj Yayınevi, Ankara 2004, s. 7-26. 412  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Magyary, Zoltan, “Umumi İdarede Sâyın İlmi Tensiki” (çev. Ali Kemali), Türk İdare Dergisi, S. 72, (1934), s. 341-361. Nuri, Bedii, “Sosyal Bilimler ve Yönetim Bilimi” [Ulum-ı İctimaiyye ve Fenn-i İdare], Mülkiye Mecmuası, S. 11, (1909), s. 29-33. Onar, Sıddık Sami, “İdare İlmi ve İdare Hukuku Bakımından Türkiye’nin İdari ve Hukuki Bünyesinin Geçirdiği İstihaleler ve Bugünkü Durumu”, Türkiye’de Kamu Yönetimi (ed. Burhan Aykaç, Şenol Durgun ve Hüseyin Yayman), Nobel Yayınevi, Ankara 2012, s. 9-44. Ömürgönülşen, Uğur, “İdare Terimi Niçin Korunmalı ve Yaşatılmalıdır?”, İdarecinin Sesi, C. 15, S. 96, (2003), s. 54-56. Önder, Murat, Pınar Gündoğdu, Emre Ayhan, “Türk Kamu Yönetimi Araştırmalarında Metodoloji Kullanımı”, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C. 46, S. 1, (2019), s. 105-122. Özen, Şükrü, “Kamu Yönetimi Yazınımız ve Örgütler-Yönetim Çalışma Alanı: Tehlikeli İlişkiler?”, Kamu Yönetimi Disiplini Sempozyumu Bildirileri (Cilt 1), TODAİE, Ankara 1995, s. 71-96. Özer, M. Akif, “Kamu Yönetiminde Kimlik Bunalımı Üzerine Değerlendirmeler”, Sayıştay Dergisi, S. 61, (2006), s. 3-22. Özer, M. Akif, “İnceleme Alanı Olarak Kamu Yönetimi”, Türk İdare Dergisi, S. 454, (2007), s. 37-50. Özer, M. Akif, “Kamu Yönetimi Disiplininin Geleceği Üzerine Tartışmalar”, Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, S. 9, (2012), s. 1-26. Peşin, Ferhat, “Yönetim Bilimi”, Türk İdare Dergisi, S. 389, (1990), s. 245-276. Pfiffner, John M., Robert Presthus, “Kamu Yönetimi Nedir?” (çev. Ali Rıza Çalışır), Türk İdare Dergisi, S. 399, (1993), s. 229-233. Saklı, Ali Rıza, “Disiplinler Arası Bir Disiplin Olarak Kamu Yönetimi”, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C. 13, S. 2, (2011), s. 97-120. Saklı, Ali Rıza, “Kamu Yönetimi Disiplininde Bunalım ve Çıkış Yolu Arayışları”, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C. 15, S. 1, (2013), s. 145171. Saklı, Ali Rıza, “Kamu Yönetimi Disiplininin Kökenleri: Prusya Ekolü”, Ege Akademik Bakış, C. 13, S. 3, (2013), s. 285-294. Sargut, A. Selami, “Kamu Örgütleri Kuramını Arıyor: Kurumsal Bir Yaklaşım”, Türkiye’de Kamu Yönetimi (ed. Burhan Aykaç, Şenol Durgun ve Hüseyin Yayman), Nobel Yayınevi, Ankara 2012, s. 263-278. Sfez, Lucien, “Yeni Bir Yönetim Bilimi Arayışı”, Amme İdaresi Dergisi, C. 8, S. 3, (1975), s. 123-146. Simon, Herbert A., “Niçin Kamu Yönetimi?” (çev. Cahit Emre), Yönetim Bilimi Yazıları (yay. haz. Koray Karasu), İmaj Yayıncılık, Ankara 2003, s. 101-103. İbrahim Can Karaduman  Yönetim Bilimi/Kamu Yönetimi Disiplini Bibliyografyası  413 Şaylan, Gencay, “Yönetim Biliminin Evrenselliği ile İlgili Bazı Düşünceler”, Amme İdaresi Dergisi, C. 11, S. 2, (1978), s. 3-15. Şaylan, Gencay, “Bağımsız Bir Disiplin Olarak Kamu Yönetimi: Yeni Paradigma Arayışları”, Amme İdaresi Dergisi, C. 29, S. 3, (1996), s. 3-16. Şaylan, Gencay, “Kamu Yönetimi Disiplininde Bunalım ve Yeni Açılımlar Üzerine Düşünceler”, Amme İdaresi Dergisi, C. 33, S. 2, (2000), s. 1-22. Taşcı, Deniz, “Yönetim Biliminin Geleceği”, Amme İdaresi Dergisi, C. 36, S. 3, (2003), s. 9-19. Tuncer, Aziz, “Kameralizm”, Yönetim Bilimi: Tarihsel Gelişim ve Kavramsal Çerçeve (ed. Aziz Tuncer, M. Fatih Alodalı ve Sefa Usta), Keynote, Ankara 2019, s. 3154. Turan, İsmail Bahadır, “Wilsoncu Kamu Yönetiminde Alman Köklerin Yokluğu: Von Stein, Bluntschli ve Hegel”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, C. 74, S. 4, (2019), s. 1263-1295. Turan, İsmail Bahadır, Kameralizm ve Devlet Bilimi, Orion Kitabevi, Ankara 2020. [Doktora tezidir.] Üsdiken, Behlül, “Örgüt Kuramında Yeni Yol Ayırımları: Kuzey Amerika, Avrupa ve Türkiye”, Kamu Yönetimi Disiplini Sempozyumu Bildirileri (Cilt 1), TODAİE, Ankara 1995, s. 97-110. Üsdiken, Behlül, “Importing Theories of Management and Organization: The Case of Turkish Academia”, International Studies of Management & Organization, C. 26, S. 3, (1996), s. 33-46. Üstüner, Yılmaz, “Kamu Yönetimi Disiplininde Yöntem Sorunları”, Türkiye’de Sosyal Bilim Araştırmalarının Gelişimi (der. Sevil Atauz), Türk Sosyal Bilimler Derneği Yayını, Ankara 1986, s. 141-150. Üstüner, Yılmaz, In Search of an Identity: Considerations on the Theory and the Discipline of Public Administration, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Yönetimi ve Siyaset Bilimi Anabilim Dalı Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara 1992. Üstüner, Yılmaz, “Kamu Yönetimi Disiplininde “Kimlik Sorunsalı””, Türkiye’de Kamu Yönetimi (ed. Burhan Aykaç, Şenol Durgun ve Hüseyin Yayman), Nobel Yayınevi, Ankara 2012 [Farklı Kaynakta İlk Basım 1995], s. 631-644. Üstüner, Yılmaz, “Örgüt Bilimi Üzerine”, Amme İdaresi Dergisi, C. 39, S. 3, (2006), s. 1-21. Waldo, Dwight, “Demokratik Kamu Yönetiminin Gelişimi” (çev. Lütfi Yalçın), Kamu Yönetimi Dünyası, C. 7, S. 27, (2006), s. 15-29. Warnotte, Daniel, “İdari İlimler Hakkında Arsıulusal Bir Lugatça-Lexique Yapmak Projesine Dair” (çev. Ali Kemali), Türk İdare Dergisi, S. 90, (1935), s. 16381649. Wilson, Woodrow, “İdarenin İncelenmesi”, Woodrow Wilson: Seçme Parçalar (çev. Nermin Abadan), Türk Siyasi İlimler Derneği Yayını, İstanbul 1961, s. 53-73. 414  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Wilson, Woodrow, İdarenin İncelenmesi-Şerhli Çeviri (çev. Nur Şat), Liberte Yayınları, Ankara 2018. Yalçın, Lutfi, Kamu Yönetimi Kuramları: Yöntembilimsel Bir Değerlendirme, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Anabilim Dalı Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara 2010. Yayman, Hüseyin, “Türkiye’de Kamu Yönetimi Disiplininin Gelişimi”, Türkiye’de Kamu Yönetimi (ed. Burhan Aykaç, Şenol Durgun ve Hüseyin Yayman), Nobel Yayınevi, Ankara 2012, s. 1-8. Zengin, Ozan, “Türkiye’deki Kamu Yönetimi Disiplininin “Özgüllük” ve “Saflık” Sorunu”, Kamu Yönetimi: Yöntem ve Sorunlar (ed. Şinasi Aksoy ve Yılmaz Üstüner), Nobel Yayın Dağıtım, Ankara 2007, s. 79-96. Zengin, Ozan, “Amerikan Kamu Yönetimi Disiplinin Kuruluşunda Verimlilik Olgusunun Yeri”, Mülkiye, C. 35, S. 273, (2011), s. 43-54. Zengin, Ozan, Verimlilik: Kuramsal Bir Çözümleme ve Kamu Yönetimi Disiplini, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Anabilim Dalı Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara 2011. Zengin, Ozan, “Eleştirel Kamu Yönetimi: İşletmeciliği Dengeleme Çabasında Bir Eleştiri Pratiği”, Kamu Yönetiminde Paradigma Arayışları: Yeni Kamu İşletmeciliği ve Ötesi (ed. Özer Köseoğlu ve Mehmet Zahid Sobacı), Dora, Bursa 2015, s. 47-74. 2. Alanyazın Üzerine İncelemeler Akdoğan, A. Argun, “Türk İdare Dergisi (1988-2002)”, Türk İdare Dergisi’nin 90 Yılı (1928-2018) (ed. Selim Çapar ve Erkan Tural), Türk İdari Araştırmalar Vakfı, Ankara 2019, s. 185-208. Berkman, A. Ümit, Kamil Kozan, “Amme İdaresi Dergisi'nde Yayınlanan Makaleler Üzerine Bir İnceleme”, Amme İdaresi Dergisi, C. 12, S. 1, (1979), s. 9-26. Berkman, A. Ümit, “Amme İdaresi Dergisi’nde Yayınlanan Makaleler ve Türk Yönetim Bilimi”, Amme İdaresi Dergisi, C. 20, S. 4, (1987), s. 19-42. Berkman, A. Ümit, “Türk Yönetim Yazını ve Türkiye’de Yönetim-Örgüt Alanının Gelişimi: 1990 Yılı Sonrası (Nereden Nereye)”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, C. 4, S. 1, (2009), s. 13-24. Çelik, Fikret, Sefa Usta, Vasfiye Çelik, “Türkiye’de Kamu Yönetimi Literatürünün Gelişimi ve Eserlerin (1980-2011) İçerik Analizi Yöntemiyle İncelenmesi”, Kuram ve Yöntem Açısından Türkiye’de Kamu Yönetimi (IX. Kamu Yönetimi Forumu Bildiriler Kitabı) (yay. haz. Hikmet Kavruk), TODAİE, Ankara 2012, s. 363-382. Çiçek, Saynur, Türkiye'de Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Eğitim-Öğretimi: Alanyazınsal Gelişim ve Eğilimler, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Anabilim Dalı Yayımlanmamış Doktora Tezi, Denizli 2020. Çiner, Can Umut, “Güncel Fransız Yönetim Yazını”, Memleket Siyaset Yönetim, C. 3, S. 8, (2008), s. 149-165. İbrahim Can Karaduman  Yönetim Bilimi/Kamu Yönetimi Disiplini Bibliyografyası  415 Çiner, Can Umut, “Kamu Yönetimi Eğitimi ve Öğretimi Literatürü Üzerine Bir Çözümleme”, Kamu Yönetimi Eğitimi: Geçmişten Geleceğe Küresel ve Ulusal Perspektifler (der. Murat Okcu, Bekir Parlak ve Elvettin Akman), Ekin Yayınevi, Ankara 2015, s. 3-24. Dik, Esra, “Türk İdare Dergisinin Kuruluş Yılları (1928-1942)”, Türk İdare Dergisi’nin 90 Yılı (1928-2018) (ed. Selim Çapar ve Erkan Tural), Türk İdari Araştırmalar Vakfı, Ankara 2019, s. 19-61. Genç, Fatma Neval, “Türkiye’de Kamu Yönetimi Alanında Düzenlenen Bilimsel Etkinliklerde “Kamu Yönetimi Eğitimi” Teması”, Kamu Yönetimi Eğitimi: Geçmişten Geleceğe Küresel ve Ulusal Perspektifler (der. Murat Okcu, Bekir Parlak ve Elvettin Akman), Ekin Yayınevi, Ankara 2015, s. 349-378. Karasu, Koray, “Yönetim Bilimi Alanyazını ve Devletin Kamusallaşması Bağlamında Türk İdare Dergisi’nin İlk 45 Yılı (1928-1972)”, Türk İdare Dergisi’nin 90 Yılı (1928-2018) (ed. Selim Çapar ve Erkan Tural), Türk İdari Araştırmalar Vakfı, Ankara 2019, s. 113-158. Karkın, Naci, “Lisans Düzeyinde Bazı Kamu Yönetimi (Yönetim Bilimi) Ders Kitaplarının Görsel İçerik Analizleri”, Kamu Yönetimi: Yöntem ve Sorunlar (ed. Şinasi Aksoy ve Yılmaz Üstüner), Nobel Yayın Dağıtım, Ankara 2007, s. 305316. Karkın, Naci, Özlem Özdeşim İkiz, “Kamu Yönetimi Alanında Lisans Ders Kitaplarının Görsel İçerik Analizleri”, Kamu Yönetimi Eğitimi: Geçmişten Geleceğe Küresel ve Ulusal Perspektifler (der. Murat Okcu, Bekir Parlak ve Elvettin Akman), Ekin Yayınevi, Ankara 2015, s. 379-402. Katrinli, Alev, Ömür Özmen, Yasemin Arbak, “Kamu Yönetimi Disiplininde Yapılan Çalışmaların Yöntem Açısından İncelenmesi”, Kamu Yönetimi Disiplini Sempozyumu Bildirileri (Cilt 1), TODAİE, Ankara 1995, s. 31-36. Keskin, Nuray E., “İdare Dergisi (1943-1957): “Köy Kalkınması Memleket Kalkınması Demektir””, Türk İdare Dergisi’nin 90 Yılı (1928-2018) (ed. Selim Çapar ve Erkan Tural), Türk İdari Araştırmalar Vakfı, Ankara 2019, s. 63-92. Köseoğlu, Özer, Duygu Demirol Duyar, “Kongre Bildirileri Üzerinden Yöntem Sorununu Anlamak: KAYFOR Örneği”, Amme İdaresi Dergisi, C. 50, S. 3, (2017), s. 183-211. Özen, Çınar, “Türk İdare Dergisi: 2003-2018”, Türk İdare Dergisi’nin 90 Yılı (19282018) (ed. Selim Çapar ve Erkan Tural), Türk İdari Araştırmalar Vakfı, Ankara 2019, s. 209-224. Öztaş, Nail, “Karmaşıklık Bilimleri: Kaosun Kıyısında Bilim ve Yönetim”, Çağdaş Kamu Yönetimi I (ed. Muhittin Acar ve Hüseyin Özgür), Nobel Yayınevi, Ankara 2003, s. 45-73. Özuğurlu, Sonay B., “Türk İdare Dergisi (1973-1987)”, Türk İdare Dergisi’nin 90 Yılı (1928-2018) (ed. Selim Çapar ve Erkan Tural), Türk İdari Araştırmalar Vakfı, Ankara 2019, s. 161-184. 416  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Özşen, Tayfur, Türk İdare Dergisi (1928-1988), İçişleri Bakanlığı, Ankara 1988.3 Seçkiner, Ezgi, Mete Yıldız, “Kamu Yönetimi Alanında Düzenlenen Bilimsel Toplantıların Gelişimi ve Kurumsallaşması Süreci: Kamu Yönetimi Forumu (Kayfor) Örneği”, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, C. 2, S. 1, (2012), s. 110-137. Selvi, Funda, “Kamu Yönetimi Disiplini Temelinde Fransız Kamu Yönetimi Yazını”, Meriç Uluslararası Sosyal ve Stratejik Araştırmalar Dergisi, C. 4, S. 9, (2020), s. 58-73. Sevinç, Ecem Buse, Emre Zeren, “SSCI Kapsamındaki Dergilerin Kamu Yönetimi Alanına Katkısı Üzerine Bir Değerlendirme”, Optimum Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi, C. 2, S. 2, (2015), 65-82. Somel, Ali, “İdare Yaklaşımındaki Dönüşümün Türk İdare Dergisi’ne Yansıması”, Amme İdaresi Dergisi, C. 42, S. 3, (2009), s. 25-57. Tas, Sevcan, 1980 Sonrası Türk Kamu Yönetimi Yazını Üzerine Bir Çözümleme: Amme İdaresi Dergisi İncelemesi 1980-2005, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu YönetimiAnabilim Dalı Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hatay 2007. Tural, Erkan, “Türk İdare Dergisi 1958-1972”, Türk İdare Dergisi’nin 90 Yılı (19282018) (ed. Selim Çapar ve Erkan Tural), Türk İdari Araştırmalar Vakfı, Ankara 2019, s. 93-111. Üsdiken, Behlül, Demet Çetin, “From Betriebswirtschaftslehre to Human Relations: Turkish Management Literature Before and After the Second World War”, Business History, C. 43, S. 2, (2001), s. 99-124. Üsdiken, Behlül, Nisan Selekler, Demet Çetin, “Türkiye’de Yönetim Yazınına Egemen Anlayışın Oluşumu: Sevk ve İdare Dergisi Üzerine Bir İnceleme”, Amme İdaresi Dergisi, C. 31, S. 1, (1998), s. 57-87. Üsdiken, Behlül, Syeda Arzu Wasti, “Preaching, Teaching and Researching at the Periphery: Academic Management Literature in Turkey, 1970-1999”, Organization Studies, C. 30, S. 10, (2009), s. 1063-1082. Üsdiken, Behlül, Yorgo Pasadeos, “Türkiye’de Yayınlanan Yönetimle İlgili Veri Temelli Makalelerde Yöntem”, ODTÜ Gelişim Dergisi, C. 19, S. 2, (1992), s. 249-266. Üsdiken, Behlül, Yorgo Pasadeos, “Türkiye’de Yayınlanan Yönetimle İlgili Makalelerdeki Atıflar Üzerine Bir İnceleme”, Amme İdaresi Dergisi, C. 25, S. 2, (1992), s. 107-134. Üsdiken, Behlül, Yorgo Pasadeos, “Türkiye’de Örgütler ve Yönetim Yazını”, Amme İdaresi Dergisi, C. 26, S. 2, (1993), s. 73-93. Üsdiken, Behlül, Zeynep Erden, “Örnek Alma, Mecbur Tutulma ve Geçmişe Bağımlılık: Türkiye’de Yönetim Yazınında Değişim”, Amme İdaresi Dergisi, C. 34, S. 4, (2001), s. 1-31. 3 Bu çalışma, 1928-1988 yılları arasında Türk İdare Dergisi’nde yayımlanmış metinlere ilişkin kapsamlı bir konu fihristi olma özelliği taşımaktadır. İbrahim Can Karaduman  Yönetim Bilimi/Kamu Yönetimi Disiplini Bibliyografyası  417 Üsdiken, Behlül, Zeynep Erden, “1990’lı Yıllarda Türkiye’de Yönetim Alanı: Disiplinin Yapısı ve Yaklaşımlar”, Yönetim Araştırmaları Dergisi, C. 2, S. 1, (2002), s. 91112. Yeşilyurt, Celal, Türkçe Kamu Yönetimi Bibliyografyası (1928-1998), Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kırıkkale 1999. 3. Alanın Üniversite Düzeyinde Eğitimi ve Öğretimi Üzerine İncelemeler Abadan, Yavuz, Nermin Abadan, “L'enseignement supérieur des sciences administratives en Turquie”, International Review of Administrative Sciences, C. 25, S. 4, (1959), s. 425-429. Akdoğan, A. Argun, “Kamu Yönetimi Eğitiminde Kalite ve Akreditasyon”, Kamu Yönetimi Eğitimi: Geçmişten Geleceğe Küresel ve Ulusal Perspektifler (der. Murat Okcu, Bekir Parlak ve Elvettin Akman), Ekin Yayınevi, Ankara 2015, s. 431-448. Akman, Elvettin, Mustafa Kocaoğlu, “Kamu Yönetimi Lisans Eğitiminde Teknoloji Kullanımı: Ahi Evran, Çankırı Karatekin ve Karamanoğlu Mehmet Bey Üniversiteleri Örneği”, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, C. 15, S. 1, (2019), s. 118-142. Alkuş, Oktay, Türkiye'de Kamu Yönetimi Eğitimi: Üniversitelerin Kamu Yönetimi Bölümlerinde Bir Uygulama (1996-1997 Öğretim Yılı), İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi, Malatya 2000. Alkuş, Oktay, “Üniversitelerde Kamu Yönetimi Öğretiminde Yeni Bir Yapılanma”, 18. Yüzyıldan 21. Yüzyıla Kamu Yönetiminde Reform (VI. Kamu Yönetimi Forumu Bildiriler Kitabı) (der. Necat Akyıldız, Saadet Aydın, Arif Erençin, Selime Güzelsarı ve Nuran Aytemur Sağıroğlu), TODAİE, Ankara 2009, s. 193-208. Alkuş, Oktay, “Lisans Düzeyinde Kamu Yönetimi Eğimi ve Öğretiminin Sayısal Bir Analizi”, Küreselleşme Sürecinde Kamu Yönetiminde Eğitim ve Araştırma (ed. İ. Ethem Taş ve Ahmet Hamdi Aydın), Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Yayınları, Kahramanmaraş 2010, s. 9-18. Altan, Yakup, Uysal Kerman, Mehmet Aktel, “Kamu Yönetiminde Lisans Öğretimi: Kamu Yönetimi Öğrencileri Üzerinde Bir Araştırma”, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, S. 20, (2009), s. 227-252. Altunoğlu, Asu, “Kamu Yönetimi Eğitiminde Öğretim Yöntemleri Sorunu”, Türkiye’de Kamu Yönetimi ve Kamu Politikaları (ed. Filiz Kartal), TODAİE, Ankara 2011, s. 305-324. Arslan, Erkan, Fatih Gürses, Ali Çiçek, “Türkiye’de Kamu Yönetimi Lisans Eğitimi ve Öğrenci Tercihinde Etkili Olan Faktörler Üzerine Bir Değerlendirme”, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C. 16, S. 2, (2019), s. 507-526. 418  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Avaner, Tekin, “Mülkiye’de Kamu Yönetimi Disiplininin Kuruluşunda Amerikan Etkisi”, Türkiye’nin Modernleşmesi ve Mekteb-i Mülkiye (yay. haz. Orhan Çelik, Can Umut Çiner ve Abdullah Pekel), Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayını, Ankara 2021, s. 595-611. Aykaç, Burhan, “Türkiye’de Kamu Yönetimi Eğitiminin Gelişimi”, Türkiye’de Kamu Yönetimi (ed. Burhan Aykaç, Şenol Durgun ve Hüseyin Yayman), Nobel Yayınevi, Ankara 2012, s. 57-66. Bayar, Yavuz, “Örgüt ve Yönetim Bilimi Öğretimi ve Kültürbilim”, Amme İdaresi Dergisi, C. 11, S. 1, (1978), s. 3-11. Bayırbağ, Mustafa Kemal, “Kamu Yönetimi Eğitiminde Güncel Gelişmeler, Dönüşümler, Eğilimler ve Önümüzdeki İşler”, Kamu Yönetimi Eğitimi: Geçmişten Geleceğe Küresel ve Ulusal Perspektifler (der. Murat Okcu, Bekir Parlak ve Elvettin Akman), Ekin Yayınevi, Ankara 2015, s. 475-486. Cem, Cemil, “Kamu Yönetiminde Lisans Eğitimi”, Amme İdaresi Dergisi, C. 6, S. 1, (1973), s. 74-87. Cem, Cemil, “Türk Kamu Yönetimine Toplu Bir Bakış”, Amme İdaresi Dergisi, C. 8, S. 4, (1975), s. 4-23. Çelik Abdullah, Ahmet Koçal, “Osmanlı’dan Günümüze Türkiye’de Siyasal Değişim Işığında Eğitim Politikasının Dönüşümü: Kamu Yönetimi Eğitimi Örneği”, Uluslararası Medeniyet Çalışmaları Dergisi, C. 5, S. 2, (2020), s. 122-134. Çengelci, Nazmi, “Kamu Yönetiminde Eğitim ve Mülki İdare Amirlerinin Eğitim Sorunu”, Türk İdare Dergisi, S. 343, (1973), s. 3-20. Çevik, Hasan Hüseyin, “Türkiye’de Kamu Yönetimi Eğitimi: Eğitim ile Uygulama Arasındaki Eksiklikler ve Uyumsuzluklar Üzerine Bir Tartışma”, Kamu Yönetimi: Yöntem ve Sorunlar (ed. Şinasi Aksoy ve Yılmaz Üstüner), Nobel Yayın Dağıtım, Ankara 2007, s. 239-250. Fedai, Merve M., Recep Fedai, “İnterdisipliner Eğitim Politikası Üzerine Bir Değerlendirme: Uluslararası İlişkiler ve Kamu Yönetimi Eğitimi”, OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, C. 13, S. 19, (2019), s. 359-392. Göçoğlu, Volkan, Cenay Babaoğlu, M. Kemal Öktem, “Dijital Kütüphanelerin Üniversite Akademik Performansına Etkisi: Kamu Yönetimi Disiplini Bağlamında Bir İnceleme”, Yasama Dergisi, S. 36, (2017), s. 93-120. Görmez, Kemal, “Olgusal ve Kuramsal Boyutlarıyla Kamu Yönetimi Eğitimi”, Kamu Yönetimi Eğitimi: Geçmişten Geleceğe Küresel ve Ulusal Perspektifler (der. Murat Okcu, Bekir Parlak ve Elvettin Akman), Ekin Yayınevi, Ankara 2015, s. 25-36. Gözcü, Ali Can, Türkiye'deki Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümlerinin Yenilikçilik Açısından Değerlendirilmesi, Atılım Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Anabilim Dalı Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara 2015. Gül, Hüseyin, “Dünya’da Kamu Yönetimi Eğitiminin Genel Çerçevesi ve Temel Eğilimler”, Kamu Yönetimi Eğitimi: Geçmişten Geleceğe Küresel ve Ulusal İbrahim Can Karaduman  Yönetim Bilimi/Kamu Yönetimi Disiplini Bibliyografyası  419 Perspektifler (der. Murat Okcu, Bekir Parlak ve Elvettin Akman), Ekin Yayınevi, Ankara 2015, s. 127-160. Gül, Hüseyin, Murat Okcu, Çiğdem Akman, Evettin Akman, Nilüfer Negiz, Hakan M. Kiriş, “Nasıl Bir Kamu Yönetimi Eğitimi? Kamu Yönetimi Eğitimi Çalıştayı Çıktılarının Bir Değerlendirmesi”, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C. 1, S. 4 (Özel Sayı), (2017), s. 17-28. Heper, Metin, Ümit Berkman, “Administrative Studies in Turkey: A General Perspective”, International Social Science Journal, C. 31, S. 2, (1979), s. 305327. Karasu, Koray, “Mülkiye’de İdare Alanının Akademik İşbölümü ve Örgütlenmedeki Yeri”, Türkiye’nin Modernleşmesi ve Mekteb-i Mülkiye (yay. haz. Orhan Çelik, Can Umut Çiner ve Abdullah Pekel), Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayını, Ankara 2021, s. 383-452. Karkın, Naci, Fatih Gürses, “An analysis of the public administration curricula in Turkey: Realities, expectations, and attitudes toward novel courses”, Teaching Public Administration, C. 20, S. 10, (2021), s. 1-22. Kaya, Yahya Kemal, “Türkiye’de Kamu Yönetimi Öğretimi”, Kamu Yönetimi DisipliniSempozyumu Bildirileri (Cilt 2), TODAİE, Ankara 1995, s. 249-269. Leblebici, Doğan Nadi, “Türkiye’de Kamu Yönetimi Öğretiminin Yüksek Lisans ve Doktora Düzeyinde İncelenmesi”, Dünyada Kamu Yönetimindeki Dönüşüm ve Türkiye’de Kamu Yönetimi Öğretimine Yansımaları (II. Kamu Yönetimi Forumu Bildiriler Kitabı) (yay. haz. Uğur Ömürgönülşen ve Kemal Öktem), Hacettepe Üniversitesi Yayınları, Ankara 2004, s. 92-119. Mıhçıoğlu, Cemal, Türkiye’de Çağdaş Kamu Yönetimi Öğretiminin Başlangıç Yılları, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, Ankara 1988. Orhan, Gökhan, Elmas Suluhan, “Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümlerinin Geleceği: Değişen Talepler Karşısında Politika Önerileri”, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C. 33, S. 46, (2019), s. 55-75. Ömürgönülşen, Uğur, “Dünyada Kamu Yönetimindeki Dönüşümün Türkiye’deki Lisans Düzeyi Kamu Yönetimi Öğretimine Yansımaları”, Dünyada Kamu Yönetimindeki Dönüşüm ve Türkiye’de Kamu Yönetimi Öğretimine Yansımaları (II. Kamu Yönetimi Forumu Bildiriler Kitabı) (yay. haz. Uğur Ömürgönülşen ve Kemal Öktem), Hacettepe Üniversitesi Yayınları, Ankara 2004, s. 120-165. Ömürgönülşen, Uğur, “Türkiye’de Lisans Düzeyinde Kamu Yönetimi Öğretiminin Kurumsal Gelişimi ve Sorunları”, Kamu Yönetimi: Gelişimi ve Güncel Sorunları (ed. M. Kemal Öktem ve Uğur Ömürgönülşen), İmaj Yayınevi, Ankara 2004, s. 27-84. Ömürgönülşen, Uğur, “Türkiye’de Lisans Düzeyi Kamu Yönetimi Öğretiminde Yakın Dönemde Yaşanan Gelişmeler: Mevcut Durum, Sorun Alanları ve Gelişme Eğilimleri”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, C. 65, S. 3, (2010), s. 123-161. Özgür, Hüseyin, Mısra Ciğeroğlu Öztepe, “Dünya’da Kamu Yönetimi Eğitiminde Karşılaşılan Sorunlar”, Kamu Yönetimi Eğitimi: Geçmişten Geleceğe Küresel ve 420  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Ulusal Perspektifler (der. Murat Okcu, Bekir Parlak ve Elvettin Akman), Ekin Yayınevi, Ankara 2015, s. 247-296. Özkaral, Metin, Örgütler Arası Eşbiçimlilik ve Çeşitlilik: Türkiye'de Kamu Yönetimi Bölümleri Üzerine Bir İnceleme, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Yönetimi Anabilim Dalı Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara 2016. Özkaral, Metin, “Örgütler Neden Benzeşir ve/veya Farklılaşır? Türkiye’deki Kamu Yönetimi Lisans Bölümleri Üzerine Bir İnceleme”, İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C. 5, S. 2, (2018), s. 68-90. Parlak, Bekir, “Kamu Yönetimi Eğitiminin Tarihsel Kökenleri”, Kamu Yönetimi Eğitimi: Geçmişten Geleceğe Küresel ve Ulusal Perspektifler (der. Murat Okcu, Bekir Parlak ve Elvettin Akman), Ekin Yayınevi, Ankara 2015, s. 53-76. Payaslıoğlu, Arif T., “Siyasi İlimler’de Öğretim ve Araştırma”, Siyasi İlimler Mecmuası, S. 262, (1953), s. 411-414. Sezen, Seriye, “Kamu Yönetimi Öğretimi: Özellikler ve Sorunlar Grup Raporu”, Kamu Yönetimi Disiplini Sempozyumu Bildirileri (Cilt 2), TODAİE, Ankara 1995, s. 245-247. Şahin, Özlem, Atilla Göktürk, “Kamu Yönetimi, Üniversite Yönetimi ve Üniversitede Kamu Yönetimi”, Kamu Yönetimi: Yöntem ve Sorunlar (ed. Şinasi Aksoy ve Yılmaz Üstüner), Nobel Yayın Dağıtım, Ankara 2007, s. 251-270. Şaylan, Gencay, Seriye Sezen, “The Paradigmatic Crises of Public Administration and Teaching Curriculum: Turkish Case”, Turkish Public Administration, C. 24-26, (1998-2000), s. 59-76. Şener, Hasan Engin, “Kamu Yönetimi Eğitiminde Alternatif Stratejiler”, Kamu Yönetimi Eğitimi: Geçmişten Geleceğe Küresel ve Ulusal Perspektifler (der. Murat Okcu, Bekir Parlak ve Elvettin Akman), Ekin Yayınevi, Ankara 2015, s. 487-503. Tosun, İlkay, İmren Pınar Dülgar, “Türkiye’de Yönetim Pratiğinin Akademik İzdüşümü: Mülkiye’de Yönetim Dersleri Üzerine Bir İnceleme”, Türkiye’nin Modernleşmesi ve Mekteb-i Mülkiye (yay. haz. Orhan Çelik, Can Umut Çiner ve Abdullah Pekel), Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayını, Ankara 2021, s. 463-473. Usta, Sefa, Vasfiye Çelik, “Türkiye’de Cumhuriyet Sonrası Kamu Yönetimi Eğitiminin Gelişimi”, Kamu Yönetimi Eğitimi: Geçmişten Geleceğe Küresel ve Ulusal Perspektifler (der. Murat Okcu, Bekir Parlak ve Elvettin Akman), Ekin Yayınevi, Ankara 2015, s. 297-326. Yaman, Murat, Abdülbaki Bilgin, Erkan Çakır, “Dijital Çağda Kamu Yönetimi Lisans Müfredatları: Türkiye Üzerine Bir İnceleme”, Kamu Yönetimi ve Teknoloji Dergisi, C. 2, S. 1, (2020), s. 28-40. Yüceyılmaz, A. Arda, “Ejderha’nın Üç Öğretmeni: Çin’de Kamu Yönetimi Eğitimine Konfüçyus, Mao ve Deng’le Bakmak”, Kamu Yönetimi Eğitimi: Geçmişten Geleceğe Küresel ve Ulusal Perspektifler (der. Murat Okcu, Bekir Parlak ve Elvettin Akman), Ekin Yayınevi, Ankara 2015, s. 113-126. SONUÇ SAPTAMALAR VE YAPILACAK İŞLER Birgül AYMAN GÜLER* Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yönetim Bilimleri Anabilim Dalı öğretim üye ve yardımcıları olarak, 2020 yılında “Kürsü Sunuşları” adını verdiğimiz bir çalışma başlatmıştık. İlk sunum 10 Şubat 2020’de olmak üzere, yıl boyunca 12 toplantı planladık ve gerçekleştirdik. Kürsü sunumlarının 15 Haziran 2020 oturumu, Araştırma Alanını/Gündemi Belirlemek konulu bir yuvarlak masa toplantısı idi. Bu çalışma tek toplantıda bitmedi; 22 ve 29 Haziran 2020 günleri yaptığımız oturumlarla, konuşmaları bir tutanakla yazıya döktüğümüz üç halkalı bir zincir çalıştaya dönüştü. Çalıştay sonunda alanımız üzerine düşünmeyi bir araştırma ve yayın konusu etmemiz gerektiği sonucuna vardık. Yılın yaz ve güz aylarında çalışmalarımızı alanın kapsamlı bir envanterini çıkarmaya odakladık. Araştırmanın sonuçlarını 21 Aralık 2020 günü tam gün süren çevrimiçi sempozyumda ilgililerle paylaştık. Elinizdeki kitap, bütün bu sürecin son ürünüdür. 1. On Saptama 21 Aralık 2020 Sempozyumu ve orada sunulan bildirilerden oluşan bu kitaptaki araştırmalar, Yönetim Bilimleri Anabilim Dalı’nın (YBAD) durumuna ilişkin olarak on temel saptama ve değerlendirme yapmıştır: 1. Ülkemizin üniversitelerinde YBAD çatısı altında çalışan akademik öğretim üye ve yardımcıları, 300 kişiden (2020 yılı sonunda 306 kişi) oluşan bir bilim dalıdır. YBAD 73 ile dağılmış bulunan 89 ayrı üniversitede kurulmuş ve bunların 84’ü etkin duruma geçmiştir. Bunlarda akademik kadronun %60’ı öğretim üyesi, %38’i araştırma görevlisi ve %2’si öğretim görevlisi olarak çalışmaktadır. * Prof. Dr., Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yönetim Bilimleri Anabilim Dalı, ORCID: 0000-0002-4124-5835, baguler@ankara.edu.tr 422  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi YBAD kurulmuş bulunan üniversitelerin yarısında profesör unvanlı öğretim üyesi olmadan; yüzde 30’unda da yalnızca doktor unvanına sahip öğretim üyeleri bulunarak hizmet verilmektedir. Anabilim dalı sayıca çok üniversitede kurulmuş olmakla birlikte kadro dağılımı ve yeterliliği bakımından giderilmesi gereken önemli sorunlar vardır. 2. YBAD, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi ve Siyasal Bilgiler Fakültesi bünyesinde, genel olarak Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi bölümleri içinde yer almaktadır. Bu bölümlerde çalışan toplam 1490 akademisyene oranlanırsa, anabilim dalı bölümün yüzde 21’lik (geçişmeler giderildiğinde %25’lik) bir kısmını oluşturmakta, bu bakımdan ikinci sırada yer almaktadır. Bölüm içinde akademisyen sayısı bakımından ilk sıra Siyaset Bilimi, üçüncü sıra Kent-Çevre ve dördüncü sıra Hukuk anabilim dallarına aittir. 3. Tüm üniversiteler toplamında YBAD üyeleri, bağlı oldukları fakültelerin dört yıllık lisans programlarında 13 ders yürütmektedirler. Öğretim üyelerinin kendi bölümleri dışında başka bölümlerde açılan 12 farklı ders ile öğretim sürecine genel olarak da katkıda bulundukları görülmektedir. Genel olarak bu derslerin yönetim bilimi anabilim dalından verilen uzmanlık servis dersleri olma özelliği düşüktür. Bu durumun alanın öğretim üyeleri için alanlarında uzmanlaşma ve derinleşme bakımından olumsuz etkiler yarattığı düşünülebilir. 4. YBAD üyelerinin ders kitabı üretimi son yirmi yılda dikkat çekici bir artış göstermiştir. Önceki on yıllık dilimlerde ortalama 5’er kitap varken, 20002010 arasında 14 ve 2010-2020 arasında 21 ders kitabı yayımlanmıştır. Bu durum ve eğilim, YBAD’nın temel öğretim malzemesi üretkenliği bakımından hareketli bilimsel odaklardan biri olduğunu göstermektedir. 5. Derslerde öğrencilere önerilen okuma listeleri oldukça zengindir. Lisans programlarımızda temel ders niteliği taşıyan “kamu yönetimi” ve “yönetim bilimi” adlı dersler için derslerin hocaları tarafından Bologna sistemi çerçevesinde açıklanan okuma listeleri, 143 kaynaklı bir öğretim malzemesi kullanıldığını göstermektedir. Bunların içinde en az 5 farklı dersin okuma listelerinde kendine yer bulmuş olanlara bakarsak, ilk sıraları alan 7 farklı kitabın temel ders kitabı olarak kullanıldığı görülmektedir. Yönetim bilimi alanında temel ders malzemelerimiz, örgüt-işletme alanından taşınmış malzemeler değildir. YBAD programları kamu bakımından yönetim bilimi öğretimi sürdürmekte, özel sektör bakımından işletim bilimi ile farklılığı açık hale gelmiş bulunmaktadır. Birgül Ayman Güler  Saptamalar ve Yapılacak İşler  423 6. Yönetim bilimcilerin araştırmalarını yayına çevirme olanağı bulabilecekleri dergilerin sayıca çokluğu dikkat çekici bir özelliktir. Dergicilik dünyasında toplam 268 dergi (3421 derginin %8’i), YBAD akademisyenlerinin yazıları için açık durumda olan yayın platformlardır. Bu bütün içinde 29 dergi, alandan yazılar için en açık, deyim yerindeyse ‘iç halka’yı oluşturmaktadır. Sayıların çokluğu olumlu görülebilir. Ancak bu durum aynı zamanda YBAD araştırmacılarının topluca görünür oldukları ve alana ait tartışmaları yürütüp izledikleri platformlara sahip olmadıklarını da gösterir. 7. YBAD akademisyenleri, ulusal çapta iki sürekli bilimsel toplantı platformuna sahiptir. Bunlardan Kamu Yönetimi Forumu (KAYFOR) ilk olarak 2003 yılında, ikincisi Kamu Yönetimi Semineri (KAYSEM) 2007 yılında başlamıştır. Her ikisi de üniversitelerin nöbetleşe ev sahipliği üstlenmesiyle, başladıkları tarihten bu yana sürdürülmektedir. Bu, kendi başına önemli ve değerli bir özelliktir. Forum ve seminerlerin nitelik bakımından ayrıca değerlendirilmesi gerekir. 1953-2020 zaman diliminde toplam 286 bilimsel toplantı yapıldığı saptanmış, bunlarda da düzenleyici olarak TODAİE ve üniversitelerin öne çıktığı görülmüştür. Yönetim Bilimi için toplantı geleneği 1950’den önce mülki idare amirlerinin inisiyatifiyle İçişleri Bakanlığı ve Türk İdare Dergisi çevresinde ortaya çıkmış, 1950’li yıllarda TODAİE’nin kurulmasıyla Amme İdaresi Dergisi çevresinde oluşup ilerletilmiş bir gelenektir. TODAİE’den önce toplantıların Uluslararası İdari İlimler Enstitüsünün de etkisiyle ‘idare ve idari ilimler’ olarak adlandırıldığı düşünülebilir. 1950’den sonra ve günümüze kadar düzenlenenlerin %90’dan fazlasında seçilen adın ‘kamu yönetimi’ olduğu belirtilmelidir. 2000’li yıllardan sonra toplantılarda ‘yönetim bilimi’ adı yine belirmiş, ancak bu kez konu ve yaklaşımın yönetim değil işletim olduğu gözlemlenmiştir. Ders kitaplarında belirleyici olmayan işletme yaklaşımı, toplantılar söz konusu olunca bulanıklık göstergesi olabilmektedir. Toplantıları araştırmak, hele bunların tam bir dökümüne erişmek oldukça güçtür. 1960’larda Amme İdaresi Bülteni bu bakımdan özenli bir takip yapmış, ancak Bülten kısa bir süre sonra devrini kapattığında toplantıların duyurusu da sonuçlarının ilanı da belirli bir yerden topluca izlenemez olmuştur. Bir toplantılar bibliyografyamız yoktur. 8. Başka bilim dalları tarafından yapılmış siyasetname türü kaynakça derlemeleri, yönetim düşüncesi alanında, 8-20. yüzyıllar arasında üretilmiş ve büyük bölümüne ülkemizin kütüphanelerinden erişilebilen 482 yapıttan haberdar olmamıza olanak vermektedir. Arapça, Farsça, Osmanlı Türkçesi 424  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi olan bu yapıtların bazılarının Türkçe çevirileri vardır; bazıları ilgi görmeyi beklemektedir. 9. Yönetim reform belgeleri bibliyografyalarımız yoktur. 1923-2020 zaman diliminde üretilmiş reform belgelerinin saptanması, erişilebilirliklerinin sağlanması ve değerlendirilmesi bakımından ciddi bir eksiklik vardır. Bu konuda sahip olduğumuz malzeme, tarihsel üretim sırasına göre altı başlıkta toplanabilir. Bunlar (1) iktisat ve idareci kongreleri, (2) yabancı kişilere ait uzman raporları, (3) başbakanlık ve bakanlıklara ait reform belgeleri, (4) yabancı kurumların -Dünya Bankası, IMF, OECD, AB- reform belgeleri, (5) yerli oda, vakıf, dernek reform önerileri, (6) yönetim danışmanlık şirketlerince üretilen reform belgeleridir. 10. Kamu politikası, çok önceden beri inceleme konusu yapılan devlet etkinliklerinden biridir. Ancak terim, önceden belli bir kamu kararının sonuçlarıyla etkilerini irdelemeyi anlatırdı. Şimdi ise kamu politikası olgusunu inceleme konusu edinmiş bir terim olarak kullanılmaktadır. Bu anlamda, YBAD yapısı içinde Kamu Politikası -Kamu Politikası Süreci ya da Kamu Politikası Analizi adlı yeni bir çalışma alanı, kamu yönetimi disiplininin bir dalı olarak belirmiş durumdadır. Amerikan akademisi içinde 1960’lı yıllarda siyaset biliminin bir parçası olarak doğup gelişmiş olan bu alan, Türkiye’de 1990’lı yıllarda ve kamu yönetimi içinden ve genel olarak YBAD çevresinde ortaya çıkmıştır. İlki 2009 yılında Mersin Üniversitesi’nde düzenlenen Kamu Politikası Çalıştayı adlı platform süreklilik kazanmıştır. Günümüzde Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetiminin lisans programlarından 33’ünde kamu politikası/süreci/analizi konulu en az bir zorunlu dersin açıldığı, 30 programda da en az bir seçmeli derse yer verildiği görülmektedir. 2019’da konuyu başlığına taşıyan Kamu Yönetimi ve Politikaları adlı bir dergi yayım yaşamına girmiş, genellikle derleme olmakla birlikte bu başlıkta kitaplar yayımlanmış bulunmaktadır. 2. Yedi İş YBAD kadrolarının başarıları elbette üniversite sisteminin genel durumundan etkilenmektedir. Yükseltme ve atamalarda yürürlükte olan ölçütler, akademisyenleri gerçekliği araştırmaya ve özgün kuram geliştirmeye özendirmekten bir hayli uzaktır. Araştırma üniversitesi olarak nitelendirilenler dahil, akademisyenler araştırma yerine eğitim-öğretim etkinliklerine yönlendirilmiştir. Araştırma fonları yok denecek az, Yönetim Bilimi örneğinde olmazsa olmaz önemdeki üniversite – bürokrasi işbirliği mekanizmaları yok derecesindedir. Birgül Ayman Güler  Saptamalar ve Yapılacak İşler  425 Genel sorunların farkında olarak, yine de başlıca sorunları aşmakta öncelikli sorumluluk, alanın akademisyenlerine düşmektedir. Bu çerçevede somut önerilerimiz şunlardır: 1. Kamu yönetimi bilimi çalışanlar, aralarındaki iletişim ve etkileşimi artırmalıdırlar. Bunun için etkili bir haberleşme ve iletişim ağı oluşturulmasında yarar vardır. 2. Akademisyenlerin etkileşim ağı, alanın üniversiter kuruluşuna yön vermelidir. Öncelikle, akademik yükseltmelerde kullanılan konu ve anahtar kelimeler sisteminin alanda çalışılan gerçek başlıklarla tanımlanması sağlanmalıdır. 3. Alanımızın kuram, yöntem ve araştırma süreçlerini geliştirmeye odaklanmış en az bir adet odak dergiye ihtiyacı vardır. 4. Alanın bibliyografya eksiği önemli boyutlardadır. İyi sınıflandırılmış kitaplar ve makaleler bibliyografyası, reform belgeleri bibliyografyası, bilimsel toplantılar bibliyografyası, vb. derleme çalışmalarındaki eksiklikleri gidermeye ihtiyacımız vardır. 5. KAYFOR ve KAYSEM gibi platformlar gerçek amaçlara ve sahici araştırma çalışmalarının sunulduğu platformlara dönüştürülmeli, bu platformlar kuram, yöntem ve araştırma gündemi sorunlarını tartışmaya açma cesareti göstermelidir. 6. Bilimsel araştırmalar için bürokrasi ile bağ kuvvetlendirilmelidir. 7. Bilimsel araştırmalar desteklenmelidir. TÜBİTAK, İçişleri Bakanlığı’nın AREM’i gibi yapıların ve kurumların kaynakları, genç araştırmacılara destek olmalıdır. 3. Bulunduğumuz Aşama Yönetim Bilimi ya da eş anlamlı olmak üzere İdare Bilimi, bugünkü anlamını 19. yüzyılın son çeyreğinde kazanmış bir akademik alandır. Alan başlangıçta hukuk-u idare derslerinden ayrı olarak usul-i idare ya da fenn-i idare diye adlandırılmıştı. Bu ad, hem devleti yönetmenin hem de devletin yönetmesinin bilgisini aramak anlamına geliyordu. Modern devletin kendisi ve işlerini görme tarzı, bilimsel bilginin konusu olarak kabul görmüştü. Bunun hukuk kurallarından farklı olarak, fiili örgütlenmesi ve yönetilmesi nasıl bir mantığa sahiptir ve daha iyi ya da en iyi nasıl yapılabilir sorularına yanıt aranıyordu. 20. yüzyıl başladığında, devleti yönetmenin ve devletin yönetmesinin başlıca bilgi alanı hukuk olmuştur. Mekteb-i Mülkiye temelinde bakılırsa, 1915- 426  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi 1936 yılları arasında usul-i idare dersleri kaybolmuş, geri gelişi 1936’da başka bir kapsamda Türk İdare Teşkilatı dersiyle olmuştur. Akademideki gel-gitlere karşın, Yönetim Bilimi alanının dirençli olduğu söylenebilir. Uygulamada kamu kurumları idarenin teşkilatlandırılması ve rasyonalizasyonu için çalışmaları genişletmişlerdi. Bir başka deyişle zamanın örgüt kuramı, yani Taylorist bilimsel iş örgütlenmesi Türkiye’ye giriş yapmıştı. Nitekim Türkiye daha 1927 yılında IIAS (International Institute of Administrative Sciences) üyesi olmuş, İçişleri Bakanlığı 1928’de şimdi 500. sayısına ulaşmış olan Türk İdare Dergisi’ni çıkarmaya başlamıştı. 20. yüzyılın ikinci yarısı başlarken, dünyanın merkezindeki değişmeyle birlikte bilimler dünyasında yaklaşımlar da değişmiştir. Amerikan yaklaşımları öne çıkmış, akademide 1950’li yıllarda Amme İdaresi dersleri (1952) Siyaset Bilimi dersleriyle (1954) aynı zamanda belirmişlerdir. Bu pakette bir de 1953 doğumlu TODAİE yer almıştır. İzleyen yıllar, 1950’li yıllarda gerçekleştirilen kurumsallaşmanın doğrudan etkileriyle biçimlenmiştir. Kamu yönetimi bilimi 1960’larda örgüt kuramları, 1970’li yıllarda sistem yaklaşımı, 1980’li yıllarda kamu işletmeciliği, 1990’lı yıllarda yeni kamu işletmeciliği ve 2000’li yıllarda yönetişim zihniyeti çerçevesinde olmak üzere, genel olarak aktarmacı bilgi üretimi kıskacından çıkmayı başaramamıştır. YBAD akademisyenleri olarak çalışmalarımız kuram, yöntem ve araştırma gündemini belirlemek bakımından iç dinamiklerimizin serbestçe harekete geçirilemediği bir ortamın sıkıntılarını yaşamaya devam etmektedir. Kuramlar setimiz aktarma, Türk kamu yönetimi gerçekliğini alanda araştırma yeteneğimiz ise asıl olarak hukuksal kuralları irdeleyip yorumlama ile sınırlıdır denebilir. Bu durumun başlıca nedeni, Kamu Yönetimi Bilimi alanında konuyu tanımlama ve konuya yaklaşım tarzı olarak metodoloji sorunları üzerine çalışmaların belli bir sonuca ulaştırılmamış olmasıdır. Konumuzu, ‘kamu yönetimi’ni nasıl tanımlıyoruz? Örgüt olarak mı; yönetme işlevi olarak mı; bürokrasi olarak mı; son yıllarda yönetme işlevinden kopup gelen kamu politikası olarak mı; yoksa devlet olarak mı? Kamu yönetimi, örgütler dünyası ve kuramsal alanımız örgüt bilimi (organization science) çerçevesi midir? Yoksa kamu yönetimi yönetme işi, bunun kuramsal çerçevesi de yönetme süreçleri, daha eski deyişle sevk – idare, batılı deyişle (management science) menajeryal eksen midir? Her ikisi de değil, konumuzun tanımı bürokrasi/idare (bureaucracy theory) dünyası mıdır? Kamu yönetimi, bunların hiçbiri değil, karar süreci ve kamu politikasından ibaret bir alan mıdır? Yoksa konu, bütün bu tanımların gerisinde fon olarak duran devlet, devlet yönetimi midir? Kısacası konu, beş farklı inceleme nesnesi halinde Birgül Ayman Güler  Saptamalar ve Yapılacak İşler  427 tanımlanmış durumdadır. Bunların her biri farklı yöntemsel yaklaşımlar gerektirdiğine göre, alanın yöntembilimsel sorunlarını bu zemin üzerinde tartışmaya açmak gerekir. Bu araştırma, Kamu Yönetimi Bilimi alanında üniversiter kurumsal varlık, araştırmacı sayısı, ders malzemesi ve süreli yayıncılık bakımından ciddi bir entelektüel birikim olduğunu göstermiştir. Alandaki üretim, uzun zamandır, neyi nasıl yaptığını sorgulama yeteneği eşliğinde sürdürülmektedir. Günümüzde gelinen aşama, yaratıcı ve özgün sonuçlar elde etmek amacıyla, kuramsal ve yöntembilimsel gelişkinlik kazanmanın yolları üzerine yoğunlaşmamızı gerektirir. EKLER I. Bölüm Ekleri EK 1.1. Kamu Yönetimi (KY) ve Siyaset Bilimi Kamu Yönetimi (SBKY) Lisans Programları (2020) ÜNİVERSİTE FAKÜLTE PROGRAM EĞİTİM DİLİ TÜR DURUM 1 Adana Alparslan Türkeş Bilim ve Teknoloji Ü. SBF SBKY İngilizce Devlet NÖ 2 Adıyaman Ü. İİBF KY Türkçe Devlet NÖ 3 Afyon Kocatepe Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 4 Ağrı İbrahim Çeçen Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 5 Akdeniz Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 6 Aksaray Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 7 Altınbaş Ü. İktisadi, İdari ve Sosyal Bilimler Fak. SBKY İngilizce Vakıf NÖ 8 Amasya Ü. Merzifon İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 9 Anadolu Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 10 Anadolu Ü. İktisat Fak. SBKY(Açıköğretim) Türkçe Devlet Açıköğretim 11 Ankara Hacı Bayram Veli Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 12 Ankara Sosyal Bilimler Ü. SBF SBKY İngilizce Devlet NÖ 13 Ankara Ü. SBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 14 Ankara Yıldırım Beyazıt Ü. SBF SBKY İngilizce Devlet NÖ 15 Ardahan Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 16 Artvin Çoruh Ü. Hopa İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 17 Atatürk Ü. İİBF KY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 18 Atatürk Ü. Açıköğretim Fak. KY (Açıköğretim) Türkçe Devlet Açıköğretim 19 Atılım Ü. İşletme Fak. SBKY Türkçe Vakıf NÖ 20 Avrasya Ü. İİBF SBKY Türkçe Vakıf NÖ 21 Aydın Adnan Menderes Ü. Nazilli İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 22 Aydın Adnan Menderes Ü. Söke İşletme Fak. KY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 23 Balıkesir Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 24 Bandırma Onyedi Eylül Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 25 Bartın Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 26 Batman Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 27 Bayburt Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 28 Beykent Ü. İİBF SBKY İngilizce Vakıf NÖ 29 Beykent Ü. İİBF SBKY Türkçe Vakıf NÖ 30 Bilecik Şeyh Edebali Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 432  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi ÜNİVERSİTE FAKÜLTE PROGRAM EĞİTİM DİLİ TÜR DURUM 31 Bingöl Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 32 Bitlis Eren Ü. İİBF KY Türkçe Devlet NÖ 33 Bolu Abant İzzet Baysal Ü. İİBF KY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 34 Burdur Mehmet Akif Ersoy Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 35 Bursa Uludağ Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 36 Çanakkale Onsekiz Mart Ü. SBF SBKY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 37 Çanakkale Onsekiz Mart Ü. Biga İİBF KY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 38 Çankırı Karatekin Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 39 Dicle Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 40 Doğuş Ü. İİBF SBKY Türkçe Vakıf NÖ 41 Dokuz Eylül Ü. İİBF KY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 42 Düzce Ü. Akçakoca Bey SBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 43 Düzce Ü. Akçakoca Bey SBF SBKY İngilizce Devlet NÖ 44 Erciyes Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 45 Erzincan Binali Yıldırım Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 46 Eskişehir Osmangazi Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 47 Fırat Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 48 Galatasaray Ü.* İİBF Siyaset Bilimi* Fransızca Devlet NÖ 49 Gaziantep Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 50 Gaziantep Ü. İslahiye İİBF KY Türkçe Devlet NÖ 51 Giresun Ü. NÖ 52 Gümüşhane Ü. 53 Hacettepe Ü. 54 Harran Ü. İİBF KY 55 Hatay Mustafa Kemal Ü. İİBF SBKY 56 Hitit Ü. İİBF SBKY 57 Hitit Ü. İİBF 58 Iğdır Ü. İİBF 59 İhsan Doğramacı Bilkent Ü. 60 61 İİBF SBKY Türkçe Devlet Gümüşhane İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ İİBF SBKY İngilizce Devlet NÖ Türkçe Devlet NÖ Türkçe Devlet NÖ İngilizce Devlet NÖ SBKY Türkçe Devlet NÖ SBKY Türkçe Devlet NÖ İktisadi, İdari ve Sosyal Bilimler Fak. SBKY İngilizce Vakıf NÖ İnönü Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ-İÖ İstanbul Arel Üni İİBF SBKY Türkçe Vakıf NÖ 62 İstanbul Aydın Ü. İİBF KY Türkçe Vakıf NÖ 63 İstanbul Gedik Ü. SBKY Türkçe Vakıf NÖ 64 İstanbul Gelişim Ü. 65 İstanbul Kent Ü. İktisadi, İdari ve Sosyal Bilimler Fak. İktisadi, İdari ve Sosyal Bilimler Fak. İnsan ve Toplum Bilimleri Fak. SBKY Türkçe Vakıf NÖ SBKY Türkçe Vakıf NÖ 66 İstanbul Medeniyet Ü. SBF SBKY İngilizce Devlet NÖ 67 İstanbul Medeniyet Ü. SBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 68 İstanbul Medipol Ü. SBKY Türkçe Vakıf NÖ 69 İstanbul Medipol Ü. SBKY İngilizce Vakıf NÖ 70 İstanbul Rumeli Ü. SBKY Türkçe Vakıf NÖ 71 İstanbul Ü. SBKY Türkçe Devlet NÖ İnsan ve Toplum Bilimleri Fak. İnsan ve Toplum Bilimleri Fak. İktisadi, İdari ve Sosyal Bilimler Fak. SBF Vahide Feyza Urhan - Murat Yılmaz  Ekler  ÜNİVERSİTE 72 İstanbul Ü. 73 İstanbul Ü. FAKÜLTE Açık ve Uzaktan Eğitim Fak. Açık ve Uzaktan Eğitim Fak. İktisadi, İdari ve Sosyal Bilimler Fak. 433 PROGRAM EĞİTİM DİLİ TÜR DURUM KY (Uzaktan) Türkçe Devlet SBKY (Açıköğretim) Uzaktan Öğretim Türkçe Devlet Açıköğretim NÖ 74 İstinye Ü. SBKY Türkçe Vakıf 75 İzmir Demokrasi Ü. İİBF SBKY İngilizce Devlet NÖ 76 İzmir Katip Çelebi Ü. İİBF SBKY İngilizce Devlet NÖ 77 Kadir Has Ü. İktisadi, İdari ve Sosyal Bilimler Fak. SBKY İngilizce Vakıf NÖ 78 Kafkas Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 79 Kahramanmaraş Sütçü İmam Ü. İİBF KY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 80 Kapadokya Ü. İİBF SBKY Türkçe Vakıf NÖ 81 Karabük Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 82 Karadeniz Teknik Ü. İİBF KY Türkçe Devlet NÖ 83 Karamanoğlu Mehmetbey Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 84 Kastamonu Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 85 Kırıkkale Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 86 Kırklareli Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 87 Kırşehir Ahi Evran Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 88 Kilis 7 Aralık Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 89 Kocaeli Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 90 Kütahya Dumlupınar Ü. İİBF KY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 91 Manisa Celâl Bayar Ü. İİBF KY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 92 Manisa Celâl Bayar Ü. İİBF KY (Uzaktan) Türkçe Devlet Uzaktan Öğretim 93 Marmara Ü. SBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 94 Marmara Ü. SBF SBKY Fransızca Devlet NÖ 95 Mersin Ü. İİBF KY Türkçe Devlet NÖ 96 Muğla Sıtkı Koçman Ü. İİBF KY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 97 Munzur Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 98 Muş Alparslan Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 99 Necmettin Erbakan Ü. SBF SBKY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 100 Nevşehir Hacı Bektaş Veli Ü. İİBF KY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 101 Niğde Ömer Halisdemir Ü. İİBF KY Türkçe Devlet NÖ 102 Nişantaşı Ü. İktisadi, İdari ve Sosyal Bilimler Fak. SBKY Türkçe Vakıf NÖ 103 Nuh Naci Yazgan Ü. İİBF SBKY Türkçe Vakıf NÖ 104 Ondokuz Mayıs Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 105 Ordu Ü. Ünye İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 106 Orta Doğu Teknik Ü. İİBF SBKY İngilizce Devlet NÖ 107 Osmaniye Korkut Ata Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 108 Pamukkale Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 109 Recep Tayyip Erdoğan Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 110 Sakarya Ü. SBF SBKY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 111 Samsun Ü. İktisadi, İdari ve Sosyal Bilimler Fak. SBKY Türkçe Devlet NÖ 112 Selçuk Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 434  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi ÜNİVERSİTE 113 Siirt Ü. 114 Sinop Ü. 115 Sivas Cumhuriyet Ü. 116 Süleyman Demirel Ü. 117 FAKÜLTE PROGRAM EĞİTİM DİLİ TÜR DURUM İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ Boyabat İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ İİBF KY Türkçe Devlet NÖ-İÖ İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ-İÖ Şırnak Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 118 Tarsus Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 119 Tekirdağ Namık Kemal Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 120 Tokat Gaziosmanpaşa Ü. İİBF KY Türkçe Devlet NÖ 121 Trakya Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 122 Uşak Ü. İİBF KY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 123 Van Yüzüncü Yıl Ü. İİBF KY Türkçe Devlet NÖ 124 Yalova Ü. Yalova İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 125 Yeditepe Ü. İİBF KY İngilizce Vakıf NÖ 126 Yozgat Bozok Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 127 Zonguldak Bülent Ecevit Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 128 Işık Ü. İİBF SBKY** İngilizce Vakıf NÖ Sosyal ve Beşeri SBKY** İngilizce Vakıf NÖ Bilimler Fak. *ÖSYM Kılavuzunda program adı “Siyaset Bilimi”, YÖK'ün istatistik bilgilerinde ise “Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi” şeklinde yer almaktadır **Bu programlar Uluslararası İlişkiler bölüm örgütlenmesi altında yer almaktadır. 129 İstanbul Bilgi Ü. EK 1.2. Kamu Yönetimi (KY) ve Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi (SBKY) Bölüm Örgütlenmeleri (2020) ÜNİVERSİTE FAKÜLTE BÖLÜM EĞİTİM DİLİ TÜR DURUM 1 Adana Alparslan Türkeş Bilim ve Teknoloji Ü. SBF SBKY İngilizce Devlet NÖ 2 Adıyaman Ü. İİBF KY Türkçe Devlet NÖ 3 Afyon Kocatepe Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 4 Ağrı İbrahim Çeçen Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 5 Akdeniz Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 6 Aksaray Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 7 Altınbaş Ü. İktisadi, İdari ve Sosyal Bilimler Fak. SBKY İngilizce Vakıf NÖ 8 Amasya Ü. Merzifon İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 9 Anadolu Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ İktisat Fak. SBKY (Açıköğretim) Türkçe Devlet Açıköğretim 10 Anadolu Ü. 11 Ankara Hacı Bayram Veli Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 12 Ankara Sosyal Bilimler Ü. SBF SBKY İngilizce Devlet NÖ 13 Ankara Ü. SBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 14 Ankara Yıldırım Beyazıt Ü. SBF SBKY İngilizce Devlet NÖ 15 Ardahan Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 435 Vahide Feyza Urhan - Murat Yılmaz  Ekler  ÜNİVERSİTE FAKÜLTE BÖLÜM EĞİTİM DİLİ TÜR DURUM 16 Artvin Çoruh Ü. Hopa İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 17 Atatürk Ü. İİBF KY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 18 Atılım Ü. İşletme Fak. SBKY Türkçe Vakıf NÖ 19 Avrasya Ü. İİBF SBKY Türkçe Vakıf NÖ 20 Aydın Adnan Menderes Ü. Nazilli İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 21 Aydın Adnan Menderes Ü. Söke İşletme Fak. KY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 22 Balıkesir Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 23 Bandırma Onyedi Eylül Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 24 Bartın Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 25 Batman Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 26 Bayburt Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 27 Beykent Ü. İİBF SBKY İngilizce Vakıf NÖ 28 Bilecik Şeyh Edebali Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 29 Bingöl Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 30 Bitlis Eren Ü. İİBF KY Türkçe Devlet NÖ 31 Bolu Abant İzzet Baysal Ü. İİBF KY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 32 Burdur Mehmet Akif Ersoy Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 33 Bursa Uludağ Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 34 Çanakkale Onsekiz Mart Ü. SBF SBKY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 35 Çanakkale Onsekiz Mart Ü. Biga İİBF KY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 36 Çankırı Karatekin Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 37 Dicle Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 38 Doğuş Ü. İİBF SBKY Türkçe Vakıf NÖ 39 Dokuz Eylül Ü. İİBF KY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 40 Düzce Ü. Akçakoca Bey SBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 41 Erciyes Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 42 Erzincan Binali Yıldırım Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 43 Eskişehir Osmangazi Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 44 Fırat Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 45 Galatasaray Ü. İİBF Siyaset Bilimi* Fransızca Devlet NÖ 46 Gaziantep Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 47 Gaziantep Ü. İslahiye İİBF KY Türkçe Devlet NÖ 48 Giresun Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 49 Gümüşhane Ü. Gümüşhane İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 436  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi ÜNİVERSİTE FAKÜLTE BÖLÜM EĞİTİM DİLİ TÜR DURUM İİBF SBKY İngilizce Devlet NÖ 50 Hacettepe Ü. 51 Harran Ü. İİBF KY Türkçe Devlet NÖ 52 Hatay Mustafa Kemal Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 53 Hitit Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 54 Iğdır Ü. 55 İhsan Doğramacı Bilkent Ü. 56 İnönü Ü. 57 58 59 İstanbul Gedik Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ İktisadi, İdari ve Sosyal Bilimler Fak. SBKY İngilizce Vakıf NÖ İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ-İÖ İstanbul Arel Ü. İİBF SBKY Türkçe Vakıf NÖ İstanbul Aydın Ü. İİBF KY Türkçe Vakıf NÖ SBKY Türkçe Vakıf NÖ SBKY Türkçe Vakıf NÖ SBKY Türkçe Vakıf NÖ SBKY Türkçe Devlet NÖ 60 İstanbul Gelişim Ü. 61 İstanbul Kent Ü. 62 İstanbul Medeniyet Ü. İktisadi, İdari ve Sosyal Bilimler Fak. İktisadi, İdari ve Sosyal Bilimler Fak. İnsan ve Toplum Bilimleri Fak. SBF İnsan ve Toplum Bilimleri Fak. İktisadi, İdari ve Sosyal Bilimler Fak. 63 İstanbul Medipol Ü. 64 İstanbul Rumeli Ü. SBKY Türkçe Vakıf NÖ SBKY Türkçe Vakıf NÖ 65 İstanbul Ü. SBF SBKY Türkçe Devlet NÖ İktisadi, İdari ve Sosyal Bilimler Fak. 66 İstinye Ü. 67 İzmir Demokrasi Ü. İİBF SBKY Türkçe Vakıf NÖ SBKY İngilizce Devlet NÖ 68 İzmir Katip Çelebi Ü. İİBF Devlet NÖ SBKY İngilizce İktisadi, İdari ve Sosyal Bilimler Fak. 69 Kadir Has Ü. SBKY İngilizce Vakıf NÖ 70 Kafkas Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 71 Kahramanmaraş Sütçü İmam Ü. İİBF KY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 72 Kapadokya Ü. İİBF SBKY Türkçe Vakıf NÖ 73 Karabük Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 74 Karadeniz Teknik Ü. İİBF KY Türkçe Devlet NÖ 75 Karamanoğlu Mehmetbey Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 76 Kastamonu Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 77 Kırıkkale Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 78 Kırklareli Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 79 Kırşehir Ahi Evran Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 80 Kilis 7 Aralık Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 81 Kocaeli Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 82 Kütahya Dumlupınar Ü. İİBF KY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 83 Manisa Celâl Bayar Ü. İİBF KY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 437 Vahide Feyza Urhan - Murat Yılmaz  Ekler  ÜNİVERSİTE 84 Marmara Ü. FAKÜLTE BÖLÜM EĞİTİM DİLİ TÜR DURUM SBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 85 Mersin Ü. İİBF KY Türkçe Devlet NÖ 86 Muğla Sıtkı Koçman Ü. İİBF KY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 87 Munzur Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 88 Muş Alparslan Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 89 Necmettin Erbakan Ü. SBF SBKY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 90 Nevşehir Hacı Bektaş Veli Ü. İİBF KY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 91 Niğde Ömer Halisdemir Ü. 92 Nişantaşı Ü. 93 Nuh Naci Yazgan Ü. 94 Ondokuz Mayıs Ü. 95 Ordu Ü. 96 İİBF KY Türkçe Devlet NÖ İktisadi, İdari ve Sosyal Bilimler Fak. SBKY Türkçe Vakıf NÖ İİBF SBKY Türkçe Vakıf NÖ İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ Ünye İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ-İÖ Orta Doğu Teknik Ü. İİBF SBKY İngilizce Devlet NÖ 97 Osmaniye Korkut Ata Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 98 Pamukkale Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 99 Recep Tayyip Erdoğan Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 100 Sakarya Ü. SBF SBKY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 101 Samsun Ü. İktisadi, İdari ve Sosyal Bilimler Fak. SBKY Türkçe Devlet NÖ 102 Selçuk Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 103 Siirt Ü. 104 Sinop Ü. 105 Sivas Cumhuriyet Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ Boyabat İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ İİBF KY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 106 Süleyman Demirel Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 107 Şırnak Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 108 Tarsus Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 109 Tekirdağ Namık Kemal Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 110 Tokat Gaziosmanpaşa Ü. İİBF KY Türkçe Devlet NÖ 111 Trakya Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 112 Uşak Ü. İİBF KY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 113 Van Yüzüncü Yıl Ü. 114 Yalova Ü. 115 Yeditepe Ü. 116 Yozgat Bozok Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 117 Zonguldak Bülent Ecevit Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ-İÖ İİBF KY Türkçe Devlet NÖ Yalova İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ İİBF KY İngilizce Vakıf NÖ 438  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi ÜNİVERSİTE FAKÜLTE BÖLÜM EĞİTİM DİLİ TÜR DURUM 1 Antalya Akev Ü. İİBF SBKY VERİ YOK Vakıf Pasif 2 Aydın Adnan Menderes Ü. Aydın İktisat Fak. KY Türkçe Devlet Pasif 3 Boğaziçi Ü. İİBF KY VERİ YOK Devlet Pasif 4 Ege Ü. İİBF KY VERİ YOK Devlet Pasif 5 Erzurum Teknik Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet Pasif 6 Gaziantep Ü. EL-BAB İİBF SBKY VERİ YOK Devlet Pasif SBKY VERİ YOK Vakıf Pasif SBKY VERİ YOK Devlet Pasif SBKY Almanca Vakıf Pasif 7 İstanbul Ayvansaray Ü. 8 Trabzon Ü. 9 Türk-Alman Ü.** İktisadi, İdari ve Sosyal Bilimler Fak. İktisadi, İdari ve Sosyal Bilimler Fak. İİBF *ÖSYM Kılavuzunda program adı “Siyaset Bilimi”, YÖK'ün istatistik bilgilerinde ise “Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi” şeklinde yer almaktadır **ÖSYM Kılavuzunda program adı "Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler" (Almanca) şeklindedir ve program bu isim ile aktif, öğrenci alımına açıktır. Bununla beraber “Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi” bölümü YÖK verilerinde İİBF içerisinde yer almakta ve bünyesinde 1 öğretim görevlisi bulundurmaktadır. EK 1.3. Kamu Yönetimi (KY) ve Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi (SBKY) Bölüm Örgütlenmeleri Altında Yer Alan Anabilim Dalları (2020) ÜNİVERSİTE 1 2 3 4 Adana Alparslan Türkeş Bilim ve Teknoloji Ü. Adana Alparslan Türkeş Bilim ve Teknoloji Ü. Adana Alparslan Türkeş Bilim ve Teknoloji Ü. Adana Alparslan Türkeş Bilim ve Teknoloji Ü. FAKÜLTESİ BÖLÜM ADI TÜR DURUM SBF SBKY Devlet NÖ SBF SBKY Devlet NÖ SBF SBKY Devlet NÖ SBF SBKY Devlet NÖ 5 Adıyaman Ü. İİBF KY Devlet NÖ 6 Adıyaman Ü. İİBF KY Devlet NÖ 7 Adıyaman Ü. İİBF KY Devlet NÖ 8 Adıyaman Ü. İİBF KY Devlet NÖ 9 Afyon Kocatepe Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 10 Afyon Kocatepe Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 11 Afyon Kocatepe Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 12 Afyon Kocatepe Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 13 Ağrı İbrahim Çeçen Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 14 Ağrı İbrahim Çeçen Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 15 Ağrı İbrahim Çeçen Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 16 Ağrı İbrahim Çeçen Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 17 Akdeniz Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 18 Akdeniz Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ-İÖ ANABİLİM DALLARI Yönetim Bilimleri ABD Siyaset ve Sosyal Bilimler ABD Kentleşme ve Çevre Sorunları ABD Hukuk Bilimleri ABD Yönetim Bilimleri ABD Siyaset ve Sosyal Bilimler ABD Kentleşme ve Çevre Sorunları ABD Hukuk Bilimleri ABD Yönetim Bilimleri ABD Siyaset ve Sosyal Bilimler ABD Kentleşme ve Çevre Sorunları ABD Hukuk Bilimleri ABD Yönetim Bilimleri ABD Siyaset ve Sosyal Bilimler ABD Kentleşme ve Çevre Sorunları ABD Hukuk Bilimleri ABD Yönetim Bilimleri ABD Siyaset ve Sosyal Bilimler ABD Vahide Feyza Urhan - Murat Yılmaz  Ekler  ÜNİVERSİTE FAKÜLTESİ BÖLÜM ADI TÜR DURUM 19 Akdeniz Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 20 Akdeniz Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 21 Aksaray Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 22 Aksaray Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 23 Aksaray Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 24 Aksaray Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 25 Amasya Ü. Merzifon İİBF SBKY Devlet NÖ 26 Amasya Ü. Merzifon İİBF SBKY Devlet NÖ 27 Amasya Ü. Merzifon İİBF SBKY Devlet NÖ 28 Amasya Ü. Merzifon İİBF SBKY Devlet NÖ 29 Anadolu Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 30 Anadolu Ü. İktisat Fakültesi SBKY (Açıköğretim) Devlet Açıköğretim 31 Ankara Hacı Bayram Veli Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 32 Ankara Sosyal Bilimler Ü. SBF SBKY Devlet NÖ 33 Anadolu Ü. SBF SBKY Devlet NÖ 34 Anadolu Ü. SBF SBKY Devlet NÖ 35 Anadolu Ü. SBF SBKY Devlet NÖ 36 Anadolu Ü. SBF SBKY Devlet NÖ 37 Anadolu Ü. SBF SBKY Devlet NÖ 38 Anadolu Ü. SBF SBKY Devlet NÖ 39 Ankara Ü. SBF SBKY Devlet NÖ 40 Ankara Ü. SBF SBKY Devlet NÖ 41 Ankara Ü. SBF SBKY Devlet NÖ 42 Ankara Ü. SBF SBKY Devlet NÖ 43 Ankara Ü. SBF SBKY Devlet NÖ 44 Ankara Ü. SBF SBKY Devlet NÖ 45 Ankara Yıldırım Beyazıt Ü. SBF SBKY Devlet NÖ 46 Ankara Yıldırım Beyazıt Ü. SBF SBKY Devlet NÖ 47 Ankara Yıldırım Beyazıt Ü. SBF SBKY Devlet NÖ 48 Ankara Yıldırım Beyazıt Ü. SBF SBKY Devlet NÖ 49 Ankara Yıldırım Beyazıt Ü. SBF SBKY Devlet NÖ 50 Ardahan Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 51 Ardahan Üni İİBF SBKY Devlet NÖ 439 ANABİLİM DALLARI Kentleşme ve Çevre Sorunları ABD Hukuk Bilimleri ABD Yönetim Bilimleri ABD Siyaset ve Sosyal Bilimler ABD Kentleşme Bilimleri ABD Hukuk Bilimleri ABD Siyaset Bilimi ABD Kamu Yönetimi ABD (web) Siyaset Tarihi ABD (YÖK) Devletler Hukuku ABD (YÖK) Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi ABD Yönetim Bilimleri ABD (YÖK) Kamu Yönetimi ABD (YÖK) Yönetim Bilimleri ABD Siyaset ve Sosyal Bilimler ABD Kentleşme ve Çevre Sorunları ABD Hukuk Bilimleri ABD Karşılaştırmalı Siyaset ABD Siyaset Bilimi ABD Toplumsal Cinsiyet Çalışmaları ABD Yönetim Bilimleri ABD Siyaset ve Sosyal Bilimler ABD Kent, Çevre ve Yerel Yönetim Politikaları ABD Hukuk Bilimleri ABD Karşılaştırmalı Siyaset ABD Toplumsal Cinsiyet Çalışmaları ABD Siyaset ve Yönetim Bilimleri ABD Yönetim Bilimleri ABD Kentleşme ve Çevre Sorunları ABD Siyaset ve Sosyal Bilimler ABD Hukuk Bilimleri ABD Yönetim Bilimleri ABD Siyaset ve Sosyal Bilimler ABD 440  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi ÜNİVERSİTE FAKÜLTESİ BÖLÜM ADI TÜR DURUM 52 Ardahan Üni İİBF SBKY Devlet NÖ 53 Ardahan Üni İİBF SBKY Devlet NÖ 54 Artvin Çoruh Ü. Hopa İİBF SBKY Devlet NÖ 55 Artvin Çoruh Ü. Hopa İİBF SBKY Devlet NÖ 56 Artvin Çoruh Ü. Hopa İİBF SBKY Devlet NÖ 57 Artvin Çoruh Ü. Hopa İİBF SBKY Devlet NÖ 58 Atatürk Ü. İİBF KY Devlet NÖ-İÖ 59 Atatürk Ü. İİBF KY Devlet NÖ-İÖ 60 Atatürk Ü. İİBF KY Devlet NÖ-İÖ 61 Atatürk Ü. İİBF KY Devlet NÖ-İÖ 62 Aydın Adnan Menderes Ü. Aydın İktisat Fakültesi KY Devlet Pasif 63 Aydın Adnan Menderes Ü. Nazilli İİBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 64 Aydın Adnan Menderes Ü. Nazilli İİBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 65 Aydın Adnan Menderes Ü. Nazilli İİBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 66 Aydın Adnan Menderes Ü. Nazilli İİBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 67 Aydın Adnan Menderes Ü. Söke İşletme Fakültesi KY Devlet NÖ-İÖ 68 Balıkesir Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 69 Balıkesir Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 70 Balıkesir Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 71 Balıkesir Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 72 Bandırma Onyedi Eylül Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 73 Bandırma Onyedi Eylül Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 74 Bandırma Onyedi Eylül Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 75 Bandırma Onyedi Eylül Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 76 Bandırma Onyedi Eylül Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 77 Bartın Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 78 Bartın Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 79 Bartın Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 80 Bartın Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 81 Batman Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 82 Batman Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 83 Batman Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 84 Batman Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 85 Bayburt Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ ANABİLİM DALLARI Kentleşme ve Çevre Sorunları ABD Hukuk Bilimleri ABD Yönetim Bilimleri ABD Siyaset ve Sosyal Bilimler ABD Kentleşme ve Çevre Sorunları ABD Hukuk Bilimleri ABD Yönetim Bilimleri ABD Siyaset ve Sosyal Bilimler ABD Kentleşme ve Çevre Sorunları ABD Hukuk Bilimleri ABD Yönetim Bilimleri ABD (YÖK) Yönetim Bilimleri ABD Siyaset ve Sosyal Bilimler ABD Kentleşme ve Çevre Sorunları ABD Hukuk Bilimleri ABD Kamu Yönetimi ABD (YÖK) Yönetim Bilimleri ABD Siyaset ve Sosyal Bilimler ABD Kentleşme ve Çevre Sorunları ABD Hukuk Bilimleri ABD Yönetim Bilimleri ABD Siyaset ve Sosyal Bilimler ABD Kentleşme ve Çevre Sorunları ABD Hukuk Bilimleri ABD Kamu Politikaları ABD Yönetim Bilimleri ABD Siyaset ve Sosyal Bilimler ABD Kentleşme ve Çevre Sorunları ABD Hukuk Bilimleri ABD Yönetim Bilimleri ABD Siyaset ve Sosyal Bilimler ABD Kentleşme ve Çevre Sorunları ABD Hukuk Bilimleri ABD Yönetim Bilimleri ABD Vahide Feyza Urhan - Murat Yılmaz  Ekler  ÜNİVERSİTE FAKÜLTESİ BÖLÜM ADI TÜR DURUM 86 Bayburt Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 87 Bayburt Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 88 Bayburt Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 89 Bilecik Şeyh Edebali Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 90 Bilecik Şeyh Edebali Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 91 Bilecik Şeyh Edebali Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 92 Bilecik Şeyh Edebali Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 93 Bilecik Şeyh Edebali Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 94 Bingöl Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 95 Bingöl Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 96 Bingöl Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 97 Bingöl Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 98 Bitlis Eren Ü. İİBF KY Devlet NÖ 99 Bitlis Eren Ü. İİBF KY Devlet NÖ 100 Bitlis Eren Ü. İİBF KY Devlet NÖ 101 Bitlis Eren Ü. İİBF KY Devlet NÖ 102 Bolu Abant İzzet Baysal Ü. İİBF KY Devlet NÖ-İÖ 103 Bolu Abant İzzet Baysal Ü. İİBF KY Devlet NÖ-İÖ 104 Bolu Abant İzzet Baysal Ü. İİBF KY Devlet NÖ-İÖ 105 Bolu Abant İzzet Baysal Ü. İİBF KY Devlet NÖ-İÖ İİBF SBKY Devlet NÖ İİBF SBKY Devlet NÖ İİBF SBKY Devlet NÖ 106 107 108 Burdur Mehmet Akif Ersoy Ü. Burdur Mehmet Akif Ersoy Ü. Burdur Mehmet Akif Ersoy Ü. 109 Burdur Mehmet Akif Ersoy Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 110 Bursa Uludağ Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 111 Bursa Uludağ Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 112 Bursa Uludağ Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 113 Bursa Uludağ Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 114 Çanakkale Onsekiz Mart Ü. SBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 115 Çanakkale Onsekiz Mart Ü. SBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 116 Çanakkale Onsekiz Mart Ü. SBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 117 Çanakkale Onsekiz Mart Ü. SBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 118 Çanakkale Onsekiz Mart Ü. Biga İİBF KY Devlet NÖ-İÖ 441 ANABİLİM DALLARI Siyaset ve Sosyal Bilimler ABD Kentleşme ve Çevre Sorunları ABD Hukuk Bilimleri ABD Yönetim Bilimleri ABD Siyaset ve Sosyal Bilimler ABD Kentleşme ve Çevre Sorunları ABD Hukuk Bilimleri ABD Karşılaştırmalı Siyaset ABD Yönetim Bilimleri ABD Siyaset ve Sosyal Bilimler ABD Kentleşme ve Çevre Sorunları ABD Hukuk Bilimleri ABD Yönetim Bilimleri ABD Siyaset ve Sosyal Bilimler ABD Kentleşme ve Çevre Sorunları ABD Hukuk Bilimleri ABD Yönetim Bilimleri ABD Siyaset ve Sosyal Bilimler ABD Kentleşme ve Çevre Sorunları ABD Hukuk Bilimleri ABD Yönetim Bilimleri ABD Siyaset ve Sosyal Bilimler ABD Kentleşme ve Çevre Sorunları ABD Hukuk Bilimleri ABD (YÖK) Kamu Hukuku ABD (web) Yönetim Bilimleri ABD Siyaset ve Sosyal Bilimler ABD Kentleşme ve Çevre Sorunları ABD Hukuk Bilimleri ABD Yönetim Bilimleri ABD Siyaset ve Sosyal Bilimler ABD Kentleşme ve Çevre Sorunları ABD Hukuk Bilimleri ABD Yönetim Bilimleri ABD 442  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi ÜNİVERSİTE FAKÜLTESİ BÖLÜM ADI TÜR DURUM 119 Çanakkale Onsekiz Mart Ü. Biga İİBF KY Devlet NÖ-İÖ 120 Çanakkale Onsekiz Mart Ü. Biga İİBF KY Devlet NÖ-İÖ 121 Çanakkale Onsekiz Mart Ü. Biga İİBF KY Devlet NÖ-İÖ 122 Çankırı Karatekin Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 123 Çankırı Karatekin Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 124 Çankırı Karatekin Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 125 Çankırı Karatekin Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 126 Dicle Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 127 Dicle Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 128 Dicle Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 129 Dicle Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 130 Dokuz Eylül Ü. İİBF KY Devlet NÖ-İÖ 131 Dokuz Eylül Ü. İİBF KY Devlet NÖ-İÖ 132 Dokuz Eylül Ü. İİBF KY Devlet NÖ-İÖ 133 Dokuz Eylül Ü. İİBF KY Devlet NÖ-İÖ SBKY Devlet NÖ SBKY Devlet NÖ SBKY Devlet NÖ Akçakoca Bey SBF Akçakoca Bey SBF Akçakoca Bey SBF Akçakoca Bey SBF 134 Düzce Ü. 135 Düzce Ü. 136 Düzce Ü. 137 Düzce Ü. SBKY Devlet NÖ 138 Erciyes Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 139 Erciyes Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 140 Erciyes Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 141 Erciyes Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 142 Erzincan Binali Yıldırım Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 143 Erzincan Binali Yıldırım Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 144 Erzincan Binali Yıldırım Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 145 Erzincan Binali Yıldırım Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 146 Erzincan Binali Yıldırım Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 147 Erzurum Teknik Ü. İİBF SBKY Devlet Pasif 148 Erzurum Teknik Ü. İİBF SBKY Devlet Pasif ANABİLİM DALLARI Siyaset ve Sosyal Bilimler ABD Kentleşme ve Çevre Sorunları ABD Hukuk Bilimleri ABD Yönetim Bilimleri ABD Siyaset ve Sosyal Bilimler ABD Kentleşme ve Çevre Sorunları ABD Hukuk Bilimleri ABD Yönetim Bilimleri ABD Siyaset ve Sosyal Bilimler ABD Kentleşme ve Çevre Sorunları ABD (YÖK) Çevre ve Kentleşme ABD (web) Hukuk Bilimleri ABD Yönetim Bilimleri ABD Siyaset ve Sosyal Bilimler ABD Yerel Yönetimler, Kent ve Çevre Politikaları ABD Hukuk Bilimleri ABD Yönetim Bilimleri ABD (YÖK) Karşılaştırmalı Siyaset ABD (YÖK) Kamu Politikası ABD (YÖK) Siyaset ve Sosyal Bilimler ABD (YÖK) Yönetim Bilimleri ABD Siyaset ve Sosyal Bilimler ABD Kentleşme ve Çevre Sorunları ABD Hukuk Bilimleri ABD Yönetim Bilimleri ABD Siyaset ve Sosyal Bilimler ABD Kentleşme ve Çevre Sorunları ABD Hukuk Bilimleri ABD Kamu Yönetimi ABD (YÖK) Hukuk Bilimleri ABD Yönetim Bilimleri ABD 149 Erzurum Teknik Ü. İİBF SBKY Devlet Pasif Siyaset Bilimi ABD 150 Erzurum Teknik Ü. İİBF SBKY Devlet Pasif Kamu Politikaları ABD Vahide Feyza Urhan - Murat Yılmaz  Ekler  ÜNİVERSİTE FAKÜLTESİ BÖLÜM ADI TÜR DURUM 151 Erzurum Teknik Ü. İİBF SBKY Devlet Pasif 152 Eskişehir Osmangazi Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 153 Eskişehir Osmangazi Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 154 Eskişehir Osmangazi Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 155 Fırat Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 156 Fırat Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 157 Fırat Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 158 Fırat Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 159 Galatasaray Ü.* İİBF Siyaset Bilimi* Devlet NÖ 160 Galatasaray Ü.* İİBF Siyaset Bilimi* Devlet NÖ 161 Galatasaray Ü.* İİBF Siyaset Bilimi* Devlet NÖ 162 Gaziantep Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 163 Gaziantep Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 164 Gaziantep Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 165 Gaziantep Ü. İslahiye İİBF KY Devlet NÖ 166 Gaziantep Ü. İslahiye İİBF KY Devlet NÖ 167 Gaziantep Ü. İslahiye İİBF KY Devlet NÖ 168 Giresun Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 169 Giresun Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 170 Giresun Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 171 Giresun Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ SBKY Devlet NÖ SBKY Devlet NÖ SBKY Devlet NÖ 172 Gümüşhane Ü. 173 Gümüşhane Ü. 174 Gümüşhane Ü. Gümüşhane İİBF Gümüşhane İİBF Gümüşhane İİBF Gümüşhane İİBF 175 Gümüşhane Ü. SBKY Devlet NÖ 176 Hacettepe Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 177 Hacettepe Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 178 Hacettepe Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 179 Hacettepe Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 180 Hacettepe Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 181 Harran Ü. İİBF KY Devlet NÖ 182 Harran Ü. İİBF KY Devlet NÖ 183 Harran Ü. İİBF KY Devlet NÖ 443 ANABİLİM DALLARI Uluslararası Siyaset ABD Yönetim Bilimleri ABD (YÖK) Siyaset ve Sosyal Bilimler ABD (YÖK) Kentleşme ve Çevre Sorunları ABD (YÖK) Yönetim Bilimleri ABD Siyaset ve Sosyal Bilimler ABD Kentleşme ve Çevre Sorunları ABD Hukuk Bilimleri ABD Yönetim Bilimleri ABD (YÖK) Siyaset ve Sosyal Bilimler ABD (YÖK) Kentleşme ve Çevre Sorunları ABD (YÖK) Yönetim Bilimleri ABD Siyaset ve Sosyal Bilimler ABD Kentleşme ve Çevre Sorunları ABD Yönetim Bilimleri ABD (YÖK) Kentleşme ve Çevre Sorunları ABD (YÖK) Hukuk Bilimleri ABD (YÖK) Yönetim Bilimleri ABD Siyaset ve Sosyal Bilimler ABD Kentleşme ve Çevre Sorunları ABD Hukuk Bilimleri ABD Yönetim Bilimleri ABD Siyaset ve Sosyal Bilimler ABD Kentleşme ve Çevre Sorunları ABD Hukuk Bilimleri ABD Yönetim Bilimleri ABD Siyaset ve Sosyal Bilimler ABD Hukuk Bilimleri ABD Kamu Politikaları ABD Yerel Yönetimler ve Siyaset ABD Yönetim Bilimleri ABD Siyaset ve Sosyal Bilimler ABD Kentleşme ve Çevre Sorunları ABD 444  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi ÜNİVERSİTE FAKÜLTESİ BÖLÜM ADI TÜR DURUM 184 Harran Ü. İİBF KY Devlet NÖ 185 Hatay Mustafa Kemal Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 186 Hatay Mustafa Kemal Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 187 Hatay Mustafa Kemal Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 188 Hatay Mustafa Kemal Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 189 Hitit Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 190 Hitit Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 191 Hitit Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 192 Hitit Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 193 Iğdır Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 194 İnönü Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 195 İnönü Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 196 İnönü Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 197 İnönü Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 198 İstanbul Medeniyet Ü. SBF SBKY Devlet NÖ 199 İstanbul Medeniyet Ü. SBF SBKY Devlet NÖ 200 İstanbul Medeniyet Ü. SBF SBKY Devlet NÖ 201 İstanbul Medeniyet Ü. SBF SBKY Devlet NÖ 202 İstanbul Medeniyet Ü. SBF SBKY Devlet NÖ 203 İstanbul Medeniyet Ü. SBF SBKY Devlet NÖ 204 İstanbul Ü. SBF SBKY Devlet NÖ 205 İstanbul Ü. SBF SBKY Devlet NÖ 206 İstanbul Ü. SBF SBKY Devlet NÖ 207 İstanbul Ü. SBF SBKY Devlet NÖ 208 İstanbul Ü. SBF SBKY Devlet NÖ 209 İstanbul Ü. SBF SBKY Devlet NÖ 210 İzmir Demokrasi Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 211 İzmir Katip Çelebi Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 212 İzmir Katip Çelebi Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 213 İzmir Katip Çelebi Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 214 İzmir Katip Çelebi Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 215 Kafkas Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 216 Kafkas Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ ANABİLİM DALLARI Hukuk Bilimleri ABD Yönetim Bilimleri ABD Siyaset ve Sosyal Bilimler ABD Kentleşme ve Çevre Sorunları ABD Hukuk Bilimleri ABD Yönetim Bilimleri ABD Siyaset ve Sosyal Bilimler ABD Kent ve Çevre Bilimleri ABD Hukuk Bilimleri ABD Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi ABD Yönetim Bilimleri ABD Siyaset ve Sosyal Bilimler ABD Kentleşme ve Çevre Sorunları ABD Hukuk Bilimleri ABD Yönetim Bilimleri ABD Siyaset ve Sosyal Bilimler ABD Hukuk Bilimleri ABD Karşılaştırmalı Siyaset ABD Mahalli İdareler ve Şehircilik ABD Kamu Politikaları ABD Yönetim Bilimleri ABD Siyaset ve Sosyal Bilimler ABD Kentleşme ve Çevre Sorunları ABD Hukuk Bilimleri ABD Maliye ABD İktisat ABD Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi ABD Yönetim Bilimleri ABD Siyaset Bilimi ABD Kentleşme ve Çevre Sorunları ABD Hukuk Bilimleri ABD Yönetim Bilimleri ABD Siyaset ve Sosyal Bilimler ABD Vahide Feyza Urhan - Murat Yılmaz  Ekler  ÜNİVERSİTE FAKÜLTESİ BÖLÜM ADI TÜR DURUM 217 Kafkas Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 218 Kafkas Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ İİBF KY Devlet NÖ-İÖ İİBF KY Devlet NÖ-İÖ İİBF KY Devlet NÖ-İÖ İİBF KY Devlet NÖ-İÖ 219 220 221 222 Kahramanmaraş Sütçü İmam Ü. Kahramanmaraş Sütçü İmam Ü. Kahramanmaraş Sütçü İmam Ü. Kahramanmaraş Sütçü İmam Ü. 223 Karabük Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 224 Karabük Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 225 Karabük Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 226 Karabük Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 227 Karadeniz Teknik Ü. İİBF KY Devlet NÖ 228 Karadeniz Teknik Ü. İİBF KY Devlet NÖ 229 Karadeniz Teknik Ü. İİBF KY Devlet NÖ 230 Karadeniz Teknik Ü. İİBF KY Devlet NÖ İİBF SBKY Devlet NÖ İİBF SBKY Devlet NÖ İİBF SBKY Devlet NÖ İİBF SBKY Devlet NÖ 231 232 233 234 Karamanoğlu Mehmetbey Ü. Karamanoğlu Mehmetbey Ü. Karamanoğlu Mehmetbey Ü. Karamanoğlu Mehmetbey Ü. 235 Kastamonu Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 236 Kastamonu Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 237 Kastamonu Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 238 Kastamonu Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 239 Kırıkkale Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 240 Kırıkkale Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 241 Kırıkkale Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 242 Kırıkkale Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 243 Kırklareli Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 244 Kırklareli Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 245 Kırklareli Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 246 Kırklareli Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 247 Kırşehir Ahi Evran Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 248 Kırşehir Ahi Evran Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 249 Kırşehir Ahi Evran Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 250 Kırşehir Ahi Evran Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 445 ANABİLİM DALLARI Kentleşme ve Çevre Sorunları ABD Hukuk Bilimleri ABD Yönetim Bilimleri ABD Siyaset ve Sosyal Bilimler ABD Kentleşme ve Çevre Sorunları ABD Hukuk Bilimleri ABD Yönetim Bilimleri ABD Siyaset ve Sosyal Bilimler ABD Kentleşme ve Çevre Sorunları ABD Hukuk Bilimleri ABD Yönetim Bilimleri ABD Siyaset ve Sosyal Bilimler ABD Kentleşme ve Çevre Sorunları ABD Hukuk Bilimleri ABD Yönetim Bilimleri ABD Siyaset ve Sosyal Bilimler ABD Kentleşme ve Çevre Sorunları ABD Hukuk Bilimleri ABD Yönetim Bilimleri ABD Siyaset ve Sosyal Bilimler ABD Kentleşme ve Çevre Bilimleri ABD Hukuk Bilimleri ABD Yönetim Bilimleri ABD Siyaset ve Sosyal Bilimler ABD Kentleşme ve Çevre Sorunları ABD Hukuk Bilimleri ABD Yönetim Bilimleri ABD Siyaset ve Sosyal Bilimler ABD Kentleşme ve Çevre Sorunları ABD Hukuk Bilimleri ABD Yönetim Bilimleri ABD Siyaset ve Sosyal Bilimler ABD Kentleşme ve Çevre Sorunları ABD Hukuk Bilimleri ABD 446  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi ÜNİVERSİTE FAKÜLTESİ BÖLÜM ADI TÜR DURUM 251 Kilis 7 Aralık Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 252 Kilis 7 Aralık Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 253 Kilis 7 Aralık Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 254 Kilis 7 Aralık Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 255 Kocaeli Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 256 Kocaeli Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 257 Kocaeli Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 258 Kocaeli Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 259 Kütahya Dumlupınar Ü. İİBF KY Devlet NÖ-İÖ 260 Kütahya Dumlupınar Ü. İİBF KY Devlet NÖ-İÖ 261 Kütahya Dumlupınar Ü. İİBF KY Devlet NÖ-İÖ 262 Kütahya Dumlupınar Ü. İİBF KY Devlet NÖ-İÖ 263 Manisa Celâl Bayar Ü. İİBF KY Devlet NÖ-İÖ 264 Manisa Celâl Bayar Ü. İİBF KY Devlet NÖ-İÖ 265 Manisa Celâl Bayar Ü. İİBF KY Devlet NÖ-İÖ 266 Manisa Celâl Bayar Ü. İİBF KY Devlet NÖ-İÖ 267 Marmara Ü. SBF SBKY Devlet NÖ 268 Marmara Ü. SBF SBKY Devlet NÖ 269 Marmara Ü. SBF SBKY Devlet NÖ 270 Marmara Ü. SBF SBKY Devlet NÖ 271 Marmara Ü. SBF SBKY Devlet NÖ 272 Mersin Ü. İİBF KY Devlet NÖ 273 Mersin Ü. İİBF KY Devlet NÖ 274 Mersin Ü. İİBF KY Devlet NÖ 275 Mersin Ü. İİBF KY Devlet NÖ 276 Muğla Sıtkı Koçman Ü. İİBF KY Devlet NÖ-İÖ 277 Muğla Sıtkı Koçman Ü. İİBF KY Devlet NÖ-İÖ 278 Muğla Sıtkı Koçman Ü. İİBF KY Devlet NÖ-İÖ 279 Muğla Sıtkı Koçman Ü. İİBF KY Devlet NÖ-İÖ 280 Munzur Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 281 Munzur Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 282 Munzur Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 283 Munzur Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 284 Muş Alparslan Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ ANABİLİM DALLARI Yönetim Bilimleri ABD Siyaset ve Sosyal Bilimler ABD Kentleşme ve Çevre Politikaları ABD (web) Hukuk Bilimleri ABD (web) Yönetim Bilimleri ABD Siyaset ve Sosyal Bilimler ABD Kentleşme ve Çevre Sorunları ABD Hukuk Bilimleri ABD Yönetim Bilimleri ABD Siyaset ve Sosyal Bilimler ABD Kentleşme ve Çevre Sorunları ABD Hukuk Bilimleri ABD Yönetim Bilimleri ABD Siyaset ve Sosyal Bilimler ABD Kentleşme ve Çevre Sorunları ABD Hukuk Bilimleri ABD Yönetim Bilimleri ABD Siyaset ve Sosyal Bilimler ABD Kentleşme ve Çevre Sorunları ABD Hukuk Bilimleri ABD Kamu Politikası ABD Yönetim Bilimleri ABD Siyaset ve Sosyal Bilimler ABD Kentleşme ve Çevre Sorunları ABD Hukuk Bilimleri ABD Yönetim Bilimleri ABD Siyaset ve Sosyal Bilimler ABD Kentleşme ve Çevre Sorunları ABD Hukuk Bilimleri ABD Yönetim Bilimleri ABD Siyaset ve Sosyal Bilimler ABD Kentleşme ve Çevre Sorunları ABD Hukuk Bilimleri ABD Yönetim Bilimleri ABD Vahide Feyza Urhan - Murat Yılmaz  Ekler  ÜNİVERSİTE FAKÜLTESİ BÖLÜM ADI TÜR DURUM 285 Muş Alparslan Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 286 Muş Alparslan Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 287 Muş Alparslan Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 288 Necmettin Erbakan Ü. SBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 289 Necmettin Erbakan Ü. SBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 290 Necmettin Erbakan Ü. SBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 291 Necmettin Erbakan Ü. 292 293 294 295 Nevşehir Hacı Bektaş Veli Ü. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Ü. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Ü. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Ü. SBF SBKY Devlet NÖ-İÖ İİBF KY Devlet NÖ-İÖ İİBF KY Devlet NÖ-İÖ İİBF KY Devlet NÖ-İÖ İİBF KY Devlet NÖ-İÖ 296 Niğde Ömer Halisdemir Ü. İİBF KY Devlet NÖ 297 Niğde Ömer Halisdemir Ü. İİBF KY Devlet NÖ 298 Niğde Ömer Halisdemir Ü. İİBF KY Devlet NÖ 299 Niğde Ömer Halisdemir Ü. İİBF KY Devlet NÖ 300 Ondokuz Mayıs Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 301 Ondokuz Mayıs Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 302 Ondokuz Mayıs Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 303 Ondokuz Mayıs Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 304 Ordu Ü. Ünye İİBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 305 Ordu Ü. Ünye İİBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 306 Ordu Ü. Ünye İİBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 307 Ordu Ü. Ünye İİBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 308 Orta Doğu Teknik Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 309 Osmaniye Korkut Ata Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 310 Osmaniye Korkut Ata Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 311 Osmaniye Korkut Ata Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 312 Osmaniye Korkut Ata Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 313 Pamukkale Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 314 Pamukkale Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 315 Pamukkale Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 316 Pamukkale Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 317 Recep Tayyip Erdoğan Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 318 Recep Tayyip Erdoğan Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 447 ANABİLİM DALLARI Siyaset ve Sosyal Bilimler ABD Kentleşme ve Çevre Sorunları ABD Hukuk Bilimleri ABD Yönetim Bilimleri ABD Siyaset ve Sosyal Bilimler ABD Kentleşme ve Çevre Sorunları ABD Hukuk Bilimleri ABD Yönetim Bilimleri ABD Siyaset ve Sosyal Bilimler ABD Kentleşme ve Çevre Sorunları ABD Hukuk Bilimleri ABD Yönetim Bilimleri ABD Siyaset ve Sosyal Bilimler ABD Kentleşme ve Çevre Sorunları ABD Hukuk Bilimleri ABD Yönetim Bilimleri ABD Siyaset ve Sosyal Bilimler ABD Kentleşme ve Çevre Sorunları ABD Hukuk Bilimleri ABD Yönetim Bilimleri ABD Siyaset ve Sosyal Bilimler ABD Kentleşme ve Çevre Sorunları ABD Hukuk Bilimleri ABD Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi ABD Yönetim Bilimi ABD Siyaset ve Sosyal Bilimler ABD Kentleşme ve Çevre Sorunları ABD Hukuk Bilimleri ABD Yönetim Bilimleri ABD Siyaset ve Sosyal Bilimler ABD Kentleşme ve Çevre Sorunları ABD Hukuk Bilimleri ABD Yönetim Bilimleri ABD Siyaset ve Sosyal Bilimler ABD 448  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi ÜNİVERSİTE FAKÜLTESİ BÖLÜM ADI TÜR DURUM 319 Recep Tayyip Erdoğan Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 320 Recep Tayyip Erdoğan Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 321 Sakarya Ü. SBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 322 Sakarya Ü. SBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 323 Sakarya Ü. SBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 324 Sakarya Ü. SBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 325 Samsun Ü. İktisadi, İdari ve Sosyal Bilimler Fakültesi SBKY Devlet NÖ 326 Selçuk Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 327 Selçuk Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 328 Selçuk Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 329 Selçuk Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 330 Selçuk Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 331 Siirt Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 332 Sinop Ü. Boyabat İİBF SBKY Devlet NÖ 333 Sinop Ü. Boyabat İİBF SBKY Devlet NÖ 334 Sinop Ü. Boyabat İİBF SBKY Devlet NÖ 335 Sinop Ü. Boyabat İİBF SBKY Devlet NÖ 336 Sivas Cumhuriyet Ü. İİBF KY Devlet NÖ-İÖ 337 Sivas Cumhuriyet Ü. İİBF KY Devlet NÖ-İÖ 338 Sivas Cumhuriyet Ü. İİBF KY Devlet NÖ-İÖ 339 Sivas Cumhuriyet Ü. İİBF KY Devlet NÖ-İÖ 340 Süleyman Demirel Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 341 Süleyman Demirel Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 342 Süleyman Demirel Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 343 Şırnak Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 344 Şırnak Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 345 Şırnak Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 346 Şırnak Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 347 Tarsus Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 348 Tarsus Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 349 Tarsus Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ ANABİLİM DALLARI Kentleşme ve Çevre Sorunları ABD Hukuk Bilimleri ABD Yönetim Bilimleri ABD Siyaset ve Sosyal Bilimler ABD Kentleşme ve Çevre Sorunları ABD Hukuk Bilimleri ABD Siyaset Bilimi ABD Yönetim Bilimleri ABD Siyaset ve Sosyal Bilimler ABD Kentleşme ve Çevre Sorunları ABD Hukuk Bilimleri ABD Kamu Politikaları ABD Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi ABD (web) Siyaset Bilimi ABD (YÖK) Yönetim Bilimleri ABD Siyaset ve Sosyal Bilimler ABD Kentleşme ve Çevre Sorunları ABD Hukuk Bilimleri ABD Yönetim Bilimleri ABD Siyaset ve Sosyal Bilimler ABD Kentleşme ve Çevre Sorunları ABD Hukuk Bilimleri ABD Yönetim Bilimleri ABD Siyaset ve Sosyal Bilimler ABD Kent, Çevre ve Yerel Yönetim Politikaları ABD Yönetim Bilimleri ABD Siyaset ve Sosyal Bilimler ABD Kentleşme ve Çevre Sorunları ABD Hukuk Bilimleri ABD Yönetim Bilimleri ABD Siyaset ve Sosyal Bilimler ABD Yerel Yönetimler, Kent ve Çevre Politikaları ABD Vahide Feyza Urhan - Murat Yılmaz  Ekler  ÜNİVERSİTE FAKÜLTESİ BÖLÜM ADI TÜR DURUM 350 Tekirdağ Namık Kemal Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 351 Tokat Gaziosmanpaşa Ü. İİBF KY Devlet NÖ 352 Tokat Gaziosmanpaşa Ü. İİBF KY Devlet NÖ 353 Tokat Gaziosmanpaşa Ü. İİBF KY Devlet NÖ 354 Tokat Gaziosmanpaşa Ü. İİBF KY Devlet NÖ 355 Trakya Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 356 Trakya Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 357 Trakya Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 358 Trakya Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 359 Uşak Ü. İİBF KY Devlet NÖ-İÖ 360 Uşak Ü. İİBF KY Devlet NÖ-İÖ 361 Uşak Ü. İİBF KY Devlet NÖ-İÖ 362 Uşak Ü. İİBF KY Devlet NÖ-İÖ 363 Uşak Ü. İİBF KY Devlet NÖ-İÖ 364 Van Yüzüncü Yıl Ü. İİBF KY Devlet NÖ 365 Van Yüzüncü Yıl Ü. İİBF KY Devlet NÖ 366 Van Yüzüncü Yıl Ü. İİBF KY Devlet NÖ 367 Van Yüzüncü Yıl Ü. İİBF KY Devlet NÖ 368 Yalova Ü. Yalova İİBF SBKY Devlet NÖ 369 Yozgat Bozok Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 370 Yozgat Bozok Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 371 Yozgat Bozok Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ 372 Zonguldak Bülent Ecevit Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 373 Zonguldak Bülent Ecevit Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 374 Zonguldak Bülent Ecevit Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 375 Zonguldak Bülent Ecevit Ü. İİBF SBKY Devlet NÖ-İÖ 449 ANABİLİM DALLARI Kamu Yönetimi ABD (YÖK) Yönetim Bilimleri ABD Siyaset ve Sosyal Bilimler ABD Kentleşme ve Çevre Sorunları ABD Hukuk Bilimleri ABD Yönetim Bilimleri ABD Siyaset ve Sosyal Bilimler ABD Kentleşme ve Çevre Sorunları ABD Hukuk Bilimleri ABD Yönetim Bilimleri ABD Siyaset ve Sosyal Bilimler ABD Kentleşme ve Çevre Sorunları ABD Hukuk Bilimleri ABD Yerel Yönetimler ABD Yönetim Bilimleri ABD Siyaset ve Sosyal Bilimler ABD Kentleşme ve Çevre Sorunları ABD Hukuk Bilimleri ABD Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi ABD (YÖK) Yönetim Bilimleri ABD Siyaset ve Sosyal Bilimler ABD Kentleşme ve Çevre Sorunları ABD Yönetim Bilimleri ABD Siyaset ve Sosyal Bilimler ABD Kentleşme ve Çevre Sorunları ABD Hukuk Bilimleri ABD EK 1.4. Altında YBAD Bulunan Kamu Yönetimi (KY) ve Siyaset Bilimi Kamu Yönetimi (SKBY) Bölüm Örgütlenmeleri (2020) FAKÜLTE BÖLÜM ADI EĞİTİM DİLİ TÜR DURUM 1 Adana Alparslan Türkeş Bilim Ve Teknoloji Ü. SBF SBKY İngilizce Devlet NÖ 2 Adıyaman Ü. İİBF KY Türkçe Devlet NÖ 3 Afyon Kocatepe Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 4 Ağrı İbrahim Çeçen Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ ÜNİVERSİTE 450  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi ÜNİVERSİTE FAKÜLTE BÖLÜM ADI EĞİTİM DİLİ TÜR DURUM NÖ-İÖ 5 Akdeniz Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet 6 Aksaray Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 7 Anadolu Ü. İktisat Fak. SBKY Türkçe Devlet Açıköğretim NÖ 8 Ankara Sosyal Bilimler Ü. SBF SBKY İngilizce Devlet 9 Ankara Ü. SBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 10 Ankara Yıldırım Beyazıt Ü. SBF SBKY İngilizce Devlet NÖ 11 Ardahan Ü. 12 Artvin Çoruh Ü. 13 Atatürk Ü. İİBF 14 Aydın Adnan Menderes Ü. Aydın İktisat Fak. 15 Aydın Adnan Menderes Ü. Nazilli İİBF SBKY İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ Hopa İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ KY Türkçe Devlet NÖ-İÖ KY Türkçe Devlet Pasif Türkçe Devlet NÖ-İÖ 16 Balıkesir Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 17 Bandırma Onyedi Eylül Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 18 Bartın Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 19 Batman Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 20 Bayburt Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 21 Bilecik Şeyh Edebali Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 22 Bingöl Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 23 Bitlis Eren Ü. İİBF KY Türkçe Devlet NÖ 24 Bolu Abant İzzet Baysal Ü. İİBF KY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 25 Burdur Mehmet Akif Ersoy Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 26 Bursa Uludağ Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 27 Çanakkale Onsekiz Mart Ü. SBF SBKY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 28 Çanakkale Onsekiz Mart Ü. Biga İİBF KY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 29 Çankırı Karatekin Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 30 Dicle Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 31 Dokuz Eylül Ü. İİBF KY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 32 Düzce Ü. Akçakoca Bey SBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 33 Erciyes Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 34 Erzincan Binali Yıldırım Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 35 Erzurum Teknik Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet Pasif 36 Eskişehir Osmangazi Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 37 Fırat Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 38 Galatasaray Ü. İİBF Siyaset Bilimi* Fransızca Devlet NÖ 39 Gaziantep Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 40 Gaziantep Ü. İslahiye İİBF KY Türkçe Devlet NÖ 41 Giresun Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 42 Gümüşhane Ü. Gümüşhane İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 43 Hacettepe Ü. İİBF SBKY İngilizce Devlet NÖ 44 Harran Ü. İİBF KY Türkçe Devlet NÖ 45 Hatay Mustafa Kemal Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 46 Hitit Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 47 İnönü Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 48 İstanbul Medeniyet Ü. SBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 49 İstanbul Ü. SBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 50 İzmir Katip Çelebi Ü. İİBF SBKY İngilizce Devlet NÖ Vahide Feyza Urhan - Murat Yılmaz  Ekler  ÜNİVERSİTE FAKÜLTE BÖLÜM ADI EĞİTİM DİLİ TÜR DURUM 51 Kafkas Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 52 Kahramanmaraş Sütçü İmam Ü. İİBF KY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 53 Karabük Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 54 Karadeniz Teknik Ü. İİBF KY Türkçe Devlet NÖ 55 Karamanoğlu Mehmetbey Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 56 Kastamonu Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 57 Kırıkkale Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 58 Kırklareli Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 59 Kırşehir Ahi Evran Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 60 Kilis 7 Aralık Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 61 Kocaeli Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 62 Kütahya Dumlupınar Ü. İİBF KY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 63 Manisa Celâl Bayar Ü. İİBF KY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 64 Marmara Ü. SBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 65 Mersin Ü. İİBF KY Türkçe Devlet NÖ 66 Muğla Sıtkı Koçman Ü. İİBF KY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 67 Munzur Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 68 Muş Alparslan Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 69 Necmettin Erbakan Ü. SBF SBKY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 70 Nevşehir Hacı Bektaş Veli Ü. İİBF KY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 71 Niğde Ömer Halisdemir Ü. İİBF KY Türkçe Devlet NÖ 72 Ondokuz Mayıs Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 73 Ordu Ü. Ünye İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 74 Osmaniye Korkut Ata Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 75 Pamukkale Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 76 Recep Tayyip Erdoğan Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 77 Sakarya Ü. SBF SBKY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 78 Selçuk Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 79 Sinop Ü. Boyabat İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 80 Sivas Cumhuriyet Ü. İİBF KY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 81 Süleyman Demirel Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 82 Şırnak Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 83 Tarsus Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 84 Tokat Gaziosmanpaşa Ü. İİBF KY Türkçe Devlet NÖ 85 Trakya Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 86 Uşak Ü. İİBF KY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 87 Van Yüzüncü Yıl Ü. İİBF KY Türkçe Devlet NÖ 88 Yozgat Bozok Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ 89 Zonguldak Bülent Ecevit Ü. İİBF SBKY Türkçe Devlet NÖ-İÖ 451 452  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi EK 1.5. Türk Üniversitelerine Bağlı Yurt Dışında Kurulan Birim Örnekleri (2020) ÜNİVERSİTE BİRİM TÜR ÜLKE Suriye Gaziantep Ü. Afrin Eğitim Fakültesi Devlet Gaziantep Ü. El-Bab İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Devlet Suriye Sağlık Bilimleri Ü. Buhara İbni Sina Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Devlet Özbekistan Sağlık Bilimleri Ü. Cerablus Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Devlet Suriye Sağlık Bilimleri Ü. Kerkük Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Devlet Irak Ankara Sosyal Bilimler Ü. KKTC Akademik Birim Devlet Kıbrıs İstanbul Teknik Ü. İTÜ-KKTC Eğitim Araştırma Yerleşkesi (Gazimağusa) Devlet Kıbrıs Orta Doğu Teknik Ü. ODTÜ Kuzey Kıbrıs Kampusu (KKTC-Güzelyurt) Devlet Kıbrıs Doç.Dr. Dr.Öğr.Üyesi Öğr.Gör. Arş.Gör.Dr. Arş.Gör. Toplam 1 İstanbul Ü. 7 10 18 - - 1 8 44 2 Ankara Ü. 15 10 2 1 2 1 7 38 3 Ankara Hacı Bayram Ü. 9 6 7 - 1 5 9 37 4 Marmara Ü. 12 6 9 - 1 2 7 37 5 Hacettepe Ü. 11 6 2 1 - 3 8 31 6 Orta Doğu Teknik Ü. 4 14 4 - - - 9 31 7 Adana Alparslan Türkeş Bilim ve Teknoloji Ü. 1 - 5 - - - 23 29 8 Aksaray Ü. 5 2 7 - - - 12 26 9 Kütahya Dumlupınar Ü. 3 5 5 - - 1 9 23 10 Sakarya Ü. 5 7 6 - - - 5 23 11 Ankara Yıldırım Beyazıt Ü. 5 2 5 1 - 2 7 22 Üniversite Adı Öğr.Gör.Dr. Prof.Dr. EK 1.6. “Kamu Yönetimi”, “Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi” Bölümlerinde Görev Yapan Öğretim Elemanlarının Üniversite ve Unvan Dağılımı 12 Hitit Ü. 4 2 7 1 1 - 7 22 13 Trakya Ü. 8 1 5 - - 2 6 22 14 Aydın Adnan Menderes Ü. 1 3 8 - 1 - 8 21 15 Çanakkale Onsekiz Mart Ü. 4 3 8 - - - 6 21 16 Çankırı Karatekin Ü. 1 1 8 2 - - 9 21 17 Kocaeli Ü. 4 5 6 - - 2 3 20 18 Pamukkale Ü. 4 4 5 - 2 1 4 20 19 Erzincan Binali Yıldırım Ü. 1 2 5 - 1 - 10 19 20 İstanbul Medeniyet Ü. 4 1 7 - - - 7 19 21 Muğla Sıtkı Koçman Ü. 5 3 4 - - 1 6 19 22 Muş Alparslan Ü. 2 1 6 - - - 10 19 23 Süleyman Demirel Ü. 7 3 4 - - 1 4 19 24 Bolu Abant İzzet Baysal Ü. 4 4 10 - - - - 18 25 Dokuz Eylül Ü. 2 4 7 - - - 5 18 26 İnönü Ü. 6 3 7 - - - 2 18 Kırıkkale Ü. 4 2 2 - 1 - 9 18 28 Bursa Uludağ Ü. 5 3 4 - 1 - 4 17 29 İhsan Doğramacı Bilkent Ü. 3 7 4 - 3 - - 17 30 Karamanoğlu Mehmetbey Ü. 1 5 2 - - - 9 17 31 Selçuk Ü. 7 1 3 1 - - 5 17 32 Karabük Ü. 2 1 4 - - 1 8 16 33 Karadeniz Teknik Ü. 4 1 7 - - - 4 16 34 Bartın Ü. 1 - 4 - 3 - 7 15 35 Gümüşhane Ü. 1 3 5 - - - 6 15 36 Kırklareli Ü. - - 3 1 - 1 9 14 37 Nevşehir Hacı Bektaş Veli Ü. - 2 4 - - 2 6 14 38 Van Yüzüncü Yıl Ü. 2 - 5 - 1 - 6 14 39 Akdeniz Ü. 4 1 8 - - - - 13 40 Ankara Sosyal Bilimler Ü. 4 1 5 - - - 3 13 41 Beykent Ü. 1 - 8 - - - 4 13 42 Bilecik Şeyh Edebali Ü. - 2 6 - - - 5 13 43 Fırat Ü. 1 1 5 - - - 6 13 44 Gaziantep Ü. 1 3 5 - - - 4 13 45 İzmir Katip Çelebi Ü. - 4 5 - - - 4 13 46 Şırnak Ü. - - 3 - - 3 7 13 47 Tokat Osmangazi Ü. 1 1 6 - - - 5 13 48 Adıyaman Ü. 1 1 4 - - - 6 12 49 Ardahan Ü. - 2 3 - 1 - 6 12 50 Bandırma Onyedi Eylül Ü. 2 - 4 - - - 6 12 51 Bingöl Ü. 2 - 3 - - - 7 12 52 Dicle Ü. 1 1 - - - 1 9 12 53 Galatasaray Ü. 3 1 2 - 1 2 3 12 54 Hatay Mustafa Kemal Ü. 5 1 3 - - - 3 12 55 İstanbul Medipol Ü. 2 2 5 - - - 3 12 56 Kırşehir Ahi Evran Ü. 2 1 4 - - - 5 12 57 Osmaniye Korkut Ata Ü. 3 1 2 - - - 6 12 58 Artvin Çoruh Ü. - - 4 - - 1 6 11 59 Bayburt Ü. - 2 2 - - - 7 11 60 Kafkas Ü. - 1 3 - - - 7 11 61 Kahramanmaraş Sütçü İmam Ü. 1 1 3 - - 4 2 11 62 Kilis 7 Aralık Ü. 1 1 1 - 1 - 7 11 63 Manisa Celal Bayar Ü. 1 2 1 - - - 7 11 64 Necmettin Erbakan Ü. 1 4 3 - - - 3 11 65 Niğde Ömer Halisdemir Ü. 2 - 7 - - - 2 11 66 Ondokuz Mayıs Ü. 3 1 2 - - - 5 11 67 Recep Tayyip Erdoğan Ü. 1 2 3 - - - 5 11 Öğr.Gör. 27 Doç.Dr. Toplam Üniversite Adı Prof.Dr. Arş.Gör. Arş.Gör.Dr. Öğr.Gör.Dr. Dr.Öğr.Üyesi Vahide Feyza Urhan - Murat Yılmaz  Ekler  453 Prof.Dr. Doç.Dr. Dr.Öğr.Üyesi Öğr.Gör.Dr. Öğr.Gör. Arş.Gör.Dr. Arş.Gör. 454  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Toplam 68 Uşak Ü. - 1 3 - - - 7 11 69 Harran Ü. 2 1 3 - - - 4 10 70 Munzur Ü. - 3 2 - - - 5 10 71 Afyon Kocatepe Ü. 2 1 3 - - - 3 9 72 Anadolu Ü. 2 5 1 - - - 1 9 73 Burdur Mehmet Akif Ersoy Ü. 1 3 2 - - - 3 9 74 Erciyes Ü. 3 2 1 1 - - 2 9 75 Eskişehir Osmangazi Ü. - 3 3 - - - 3 9 76 Kastamonu Ü. 1 3 2 - - - 3 9 77 Ağrı İbrahim Çeçen Ü. - - 4 - - - 4 8 78 Altınbaş Ü. - 2 4 - - - 2 8 79 Atatürk Ü. 1 1 4 - - - 2 8 80 Batman Ü. 1 1 4 - - - 2 8 81 İstanbul Gedik Ü. 3 1 2 - - - 2 8 82 İstanbul Rumeli Ü. 1 1 4 - - - 2 8 83 Mersin Ü. 4 1 1 - - - 2 8 84 Nuh Naci Yazgan Ü. 1 - 5 - - - 2 8 85 Sinop Ü. - 1 4 - - - 3 8 Üniversite Adı 86 Zonguldak Bülent Ecevit Ü. 1 1 3 - - - 3 8 87 Atılım Ü. 3 - 3 - - - 1 7 88 Bitlis Eren Ü. - 2 2 - - - 3 7 89 Düzce Ü. - 1 4 - - - 2 7 90 Giresun Ü. 1 1 4 1 - - - 7 91 İstanbul Gelişim Ü. 1 - 4 - - - 2 7 92 Ordu Ü. - 2 1 1 - 1 2 7 93 Sivas Cumhuriyet Ü. 2 1 2 - - - 2 7 94 Tekirdağ Namık Kemal Ü. - 1 4 - - - 2 7 95 Balıkesir Ü. 1 2 2 - - - 1 6 96 İstanbul Arel Ü. 2 2 - - - - 2 6 97 İstanbul Aydın Ü. 3 - 1 - - - 2 6 98 Kadir Has Ü. 3 - 2 - - - 1 6 99 Kapadokya Ü. 2 - 3 - - - 1 6 100 Nişantaşı Ü. 1 - 3 - - - 2 6 101 Samsun Ü. 1 - 3 - - - 2 6 102 Yalova Ü. 1 - 3 - - - 2 6 103 Yeditepe Ü. 2 - 3 - - - 1 6 104 Amasya Ü. - 1 3 - - - 1 5 105 İstinye Ü. 1 1 2 - - - 1 5 106 İzmir Demokrasi Ü. 1 1 3 - - - - 5 107 Tarsus Ü. - 2 1 - - - 2 5 108 Doğuş Ü. 1 - 1 - - - 2 4 455 Arş.Gör. Arş.Gör.Dr. Doç.Dr. Toplam 109 Iğdır Ü. 1 1 1 - - - 1 4 110 İstanbul Kent Ü. 1 - 2 - - - 1 4 111 Avrasya Ü. - - 3 - - - - 3 112 Siirt Ü. - - 3 - - - - 3 113 Yozgat Bozok Ü. - 1 2 - - - - 3 258 220 444 11 21 38 498 1490 Üniversite Adı TOPLAM Öğr.Gör. Prof.Dr. Öğr.Gör.Dr. Dr.Öğr.Üyesi Vahide Feyza Urhan - Murat Yılmaz  Ekler  Dr.Öğr.Üyesi Öğr.Gör.Dr. Öğr.Gör. Arş.Gör.Dr. Arş.Gör. Toplam Yerel Yönetimler-Kent ve Çevre Yönetim Bilimleri Doç.Dr. Siyaset ve Sosyal Bilimler Anabilim Dalı Adı Prof.Dr. EK 1.7. “Kamu Yönetimi”, “Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi” Bölümlerinde Görev yapan Öğretim Elemanlarının Unvan ve ABD Dağılımı (Farklı Anabilim Dalı) (2020) Siyaset ve Sosyal Bilimler 79 58 140 5 3 16 145 446 Siyaset ve Yönetim Bilimleri 3 1 2 1 - 2 4 13 Yönetim Bilimleri 59 46 78 3 4 2 110 302 Yönetim Bilimi 1 1 - - - - 2 4 Kentleşme ve Çevre Sorunları 34 38 57 1 1 7 62 200 Yerel Yönetimler ve Siyaset 2 3 - - - - 2 7 Kentleşme Bilimleri 1 1 1 - - - 3 6 Yerel Yönetimler, Kent ve Çevre Politikaları 1 4 - - - - 1 6 Kent, Çevre ve Yerel Yönetim Politikaları 4 1 - - - - 1 6 Mahalli İdareler ve Şehircilik 1 - 1 - - - 1 3 Yerel Yönetimler - - 1 - - - 2 3 Hukuk Bilimleri 14 11 56 - 7 4 93 185 Karşılaştırmalı Siyaset 2 3 5 1 1 - 4 16 Kamu Politikası 1 2 2 - - - 1 6 Kamu Politikaları 2 2 - - - - 2 6 Kamu Politikaları İktisat 1 3 1 - - - 1 6 Maliye 1 1 2 - - - - 4 Toplumsal Cinsiyet Çalışmaları 1 - 1 - - 1 - 3 Siyaset Tarihi - - 2 - - - - 2 Siyasi Tarih - 1 - - - - - 1 Devletler Hukuku - - 1 - - - - 1 207 176 350 11 16 32 434 1226 TOPLAM 456  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Arş. Gör. Öğr. Gör. Dr. Öğr. Üyesi Doç. Dr Prof. Dr TOPLAM EK 1.8. YBAD Öğretim Elemanlarının Üniversitelere Göre Dağılımı (2020) 1 1933 İstanbul Ü. 3 - 5 - 3 11 2 1946 Ankara Ü. 2 - - 4 3 9 3 1992 Muğla Sıtkı Koçman Ü. 4 - 2 1 2 9 4 1992 Süleyman Demirel Ü. 3 - - 2 3 8 5 2006 Hitit Ü. 2 1 4 - - 7 6 2007 Karamanoğlu Mehmetbey Ü. 4 - - 2 1 7 7 2007 Muş Alparslan Ü. 5 - 1 - 1 7 8 1975 Selçuk Ü. 1 1 - - 5 7 9 1982 Dokuz Eylül Ü. 2 - 2 1 1 6 10 1975 İnönü Ü. 1 - 3 - 2 6 11 1992 Kütahya Dumlupınar Ü. 2 - 2 1 1 6 12 2010 Necmettin Erbakan Ü. 2 - 1 2 1 6 13 1992 Pamukkale Ü. - 2 2 - 2 6 14 2008 Bartın Ü. 3 1 - - 1 5 15 1992 Çanakkale Onsekiz Mart Ü. 1 - 2 1 1 5 16 2006 Erzincan Binali Yıldırım Ü. 4 - - 1 - 5 17 1994 Galatasaray Üni 2 1 1 - 1 5 18 1967 Hacettepe Ü. 2 - - 1 2 5 19 1982 Marmara Ü. - - 3 - 2 5 20 1992 Niğde Ömer Halisdemir Ü. 1 - 3 - 1 5 21 1982 Akdeniz Ü. - - 3 - 1 4 22 2006 Aksaray Ü. 1 - 3 - - 4 4 Kuruluş Yılı Üniversite Adı 23 1973 Anadolu Ü. 1 - 1 1 1 24 1992 Aydın Adnan Menderes Ü. 2 - 1 - 1 4 25 1992 Bolu Abant İzzet Baysal Ü. - - 2 1 1 4 26 2007 Çankırı Karatekin Ü. 2 - 2 - - 4 27 1973 Dicle Ü. 3 - - 1 - 4 28 1975 Fırat Ü. 2 - - 1 1 4 29 1982 Gaziantep Ü. 1 - 3 - - 4 30 2007 Karabük Ü. 2 - 1 - 1 4 31 1955 Karadeniz Teknik Ü. 1 - 2 - 1 4 32 2007 Kilis 7 Aralık Ü. 3 - - - 1 4 33 1992 Kocaeli Ü. 1 - 1 1 1 4 34 2008 Munzur Ü. 2 - 1 1 - 4 35 2007 Osmaniye Korkut Ata Ü. 2 - - 1 1 4 36 2006 Recep Tayyip Erdoğan Ü. 2 - - 1 1 4 37 1992 Sakarya Ü. - - 1 1 2 4 38 1982 Trakya Ü. 2 - 1 - 1 4 39 1982 Van Yüzüncü Yıl Ü. 2 - 1 - 1 4 457 TOPLAM Adana Alparslan Türkeş Bilim ve Teknoloji Ü. 1 - 2 - - 3 2006 Adıyaman Ü. 1 - 2 - - 3 42 2007 Ağrı İbrahim Çeçen Ü. 2 - 1 - - 3 Doç. Dr 2011 41 Öğr. Gör. 40 Üniversite Adı Arş. Gör. Prof. Dr Kuruluş Yılı Dr. Öğr. Üyesi Vahide Feyza Urhan - Murat Yılmaz  Ekler  43 2010 Ankara Yıldırım Beyazıt Ü. 1 - 1 - 1 3 44 2007 Artvin Çoruh Ü. 3 - - - - 3 45 1992 Balıkesir Ü. 1 - - 2 - 3 46 2008 Bayburt Ü. 1 - 1 1 - 3 47 2007 Bilecik Şeyh Edebali Ü. 2 - - 1 - 3 48 2006 Burdur Mehmet Akif Ersoy Ü. 1 - - 2 - 3 49 1975 Bursa Uludağ Ü. 1 - - - 2 3 50 2008 Gümüşhane Ü. 1 - 2 - - 3 51 1992 Hatay Mustafa Kemal Ü. 1 - - - 2 3 52 2010 İstanbul Medeniyet Ü. 1 - 1 - 1 3 53 1992 Kafkas Ü. 2 - 1 - - 3 54 1992 Kırıkkale Ü. 2 - - 1 - 3 3 55 1992 Manisa Celâl Bayar Ü. 2 - - 1 - 56 2007 Nevşehir Hacı Bektaş Veli Ü. 2 - 1 - - 3 57 2008 Şırnak Ü. 2 - 1 - - 3 58 2006 Uşak Ü. 2 - - 1 - 3 59 1992 Zonguldak Bülent Ecevit Ü. 1 - - 1 1 3 60 2015 Bandırma Onyedi Eylül Ü. 1 - 1 - - 2 61 2007 Bingöl Ü. 1 - 1 - - 2 62 2007 Bitlis Eren Ü. - - - 2 - 2 63 1993 Eskişehir Osmangazi Ü. - - 1 1 - 2 64 2006 Giresun Ü. - - 1 1 - 2 65 1992 Harran Ü. 1 - - - 1 2 66 2010 İzmir Katip Çelebi Ü. 1 - - 1 - 2 67 1992 Kahramanmaraş Sütçü İmam Ü. 1 - - - 1 2 68 2006 Kastamonu Ü. 1 - - 1 - 2 69 2007 Kırklareli Ü. 1 - 1 - - 2 70 2006 Kırşehir Ahievran Ü. 1 - - - 1 2 71 1992 Mersin Ü. - - 1 1 - 2 72 1975 Ondokuz Mayıs Ü. 1 - - - 1 2 2 73 2007 Sinop Ü. - - 1 1 - 74 1992 Tokat Gaziosmanpaşa Ü. 1 - 1 - - 2 75 2013 Ankara Sosyal Bilimler Ü. - - - - 1 1 76 2008 Ardahan Ü. - - 1 - - 1 77 1957 Atatürk Ü. - - - 1 - 1 78 2007 Batman Ü. - - - 1 - 1 79 2006 Düzce Ü. - - - 1 - 1 Dr. Öğr. Üyesi Doç. Dr Prof. Dr TOPLAM 80 1982 Erciyes Ü. - - - 1 - 1 81 2006 Ordu Ü. - 1 - - - 1 82 1974 Sivas Cumhuriyet Ü. - - 1 - - 1 Kuruluş Yılı Üniversite Adı Arş. Gör. Öğr. Gör. 458  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi 83 2018 Tarsus Ü. 1 - - - - 1 84 2006 Yozgat Bozok Ü. - - 1 - - 1 114 7 78 47 60 306 TOPLAM EK 1.9. YBAD Öğretim Elemanlarının Lisans Düzeyi Mezuniyet Dağılımı (2020) Üniversite Adı Lisans 1 Lisans 2 Lisans 3 Lisans 4 1 Ankara Ü. 28 1 - - 2 İstanbul Ü. 27 4 - - 3 Selçuk Ü. 21 - - - 4 Gazi Ü. 20 1 - - 5 Orta Doğu Teknik Ü. 17 - - - 6 Dokuz Eylül Ü. 15 - - - 7 Kocaeli Ü. 14 1 - - 8 Hacettepe Ü. 12 1 - - 9 İnönü Üni 12 1 - - 10 Bursa Uludağ Ü. 11 1 - - 11 Anadolu Ü. 9 7 - 1 12 Süleyman Demirel Ü. 7 - - - 13 Marmara Ü. 6 - - - 14 Sivas Cumhuriyet Ü. 6 - - - 15 Bolu Abant İzzet Baysal Ü. 5 - - - 16 Karadeniz Teknik Üni 5 1 - - 17 Kütahya Dumlupınar Ü. 5 - - - 18 Akdeniz Ü. 4 - - - 19 Atatürk Ü. 4 - - - 20 İhsan Doğramacı Bilkent Ü. 4 - - - 21 Ankara Yıldırım Beyazıt Ü. 3 - - - 22 Çanakkale Onsekiz Mart Ü. 3 - - - 23 Ege Ü. 3 - - - 24 Galatasaray Ü. 3 - - - 25 Kırıkkale Ü. 3 - - - 26 Mersin Ü. 3 - - - 27 Polis Akademisi 3 - - - 28 Sakarya Ü. 3 - - - 29 Afyon Kocatepe Ü. 2 - - - 30 Boğaziçi Ü. 2 - - - 459 Vahide Feyza Urhan - Murat Yılmaz  Ekler  Üniversite Adı Lisans 1 Lisans 2 Lisans 3 Lisans 4 31 Eskişehir Osmangazi Ü. 2 - - - 32 Fatih Ü. 2 - - - 33 Fırat Ü. 2 - - - 34 Kahramanmaraş Sütçü İmam Ü. 2 - - - 35 Kara Harp Okulu 2 - - - 36 Pamukkale Ü. 2 1 - - 37 Tokat Gaziosmanpaşa Ü. 2 - - - 38 Trakya Ü. 2 - - - 39 Ankara İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi 1 - - - 40 Ankara Ticaret ve Turizm Yüksek Öğretmen Okulu 1 - - - 41 Atılım Ü. 1 - - - 42 Bartın Ü. 1 - - - 43 Bilecik Şeyh Edebali Ü. 1 - - - 44 Çankaya Ü. 1 1 - - 45 Çukurova Ü. 1 - - - 46 Hitit Ü. 1 - - - 47 Muğla Sıtkı Koçman Üni 1 - - - 48 Recep Tayyip Erdoğan Ü. 1 - - - 49 Sabancı Ü. 1 - - - 50 TODAİE 1 - - - 51 Yeditepe Ü. 1 - - - 52 Yıldız Teknik Ü. 1 - - - 53 Zirve Ü. 1 - - - 54 Karabük Ü. - - 1 - 55 Yurtdışı TOPLAM 3 1 - - 294 21 1 1 EK 1. 10. YBAD Öğretim Elemanlarının Lisans Düzeyi Mezun Oldukları Bölüm Dağılımı Üniversite Adı Lisans 1 Lisans 2 1 Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi 122 2 2 Kamu Yönetimi/Public Administration 99 1 3 İşletme 14 2 4 Uluslararası İlişkiler 8 5 5 İktisat 6 1 6 Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler 4 - 7 Güvenlik Bilimleri Fakültesi 3 - 8 Maliye 3 1 9 Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri 2 1 10 İngiliz Dili ve Edebiyatı 2 1 11 Siyaset bilimi/Political Science 2 - 460  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Üniversite Adı Lisans 1 Lisans 2 1 12 Sosyoloji 2 13 Eğitim Bilimleri Fakültesi 1 - 14 Faculty Of Economics And Social Sciences 1 - 15 Radyo ve Televizyon 1 - 16 Hukuk 1 3 17 İktisat Fakültesi 1 - 18 İletişim 1 - 19 İşletme Muhasebe 1 - 20 Kimya Mühendisliği 1 - 21 Petrol ve Doğal Gaz Mühendisliği 1 - 22 Philosophische Fakultaet 1 - 23 SBF-İİBF 1 1 24 Sınıf Öğretmenliği 1 - 25 Sistem Mühendisliği 1 - 26 Siyaset ve İdare 1 - 27 Su Ürünleri 1 - 28 Tarım Ekonomisi 1 - 29 Teknoloji Yönetimi 1 - 30 Temel Eğitim 1 - 31 Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik 1 - 32 Yönetim Bilimleri 1 - 33 European Studies/Avrupa Çalışmaları - 1 34 Tarih TOPLAM - 1 287 21 EK 1. 11. YBAD Öğretim Elemanlarının Lisansüstü Düzeyi Mezuniyet Dağılımı (2020) Üniversite Adı YL 1 YL 2 DR 1 DR 2 Bütünleşik Doktora Post-Doktora 1 Ankara Ü. 23 - 40 - 6 - 2 Dokuz Eylül Ü. 20 - 20 - - - 3 Selçuk Ü. 20 - 11 - - - 4 İnönü Ü. 18 - 20 - - - 5 İstanbul Ü. 16 - 14 1 - - 6 Hacettepe Ü. 10 1 8 - 4 - 7 Sakarya Ü. 9 - 14 - - - 8 Gazi Ü. 8 1 12 - - - 9 Kocaeli Ü. 8 - 4 - - - 10 Süleyman Demirel Ü. 8 - 11 - - - 11 Bursa Uludağ Ü. 7 - - - - - 12 Kütahya Dumlupınar Ü. 7 - - - - - 13 Orta Doğu Teknik Ü. 7 - 7 - - - 14 TODAİE 7 1 2 - - - Vahide Feyza Urhan - Murat Yılmaz  Ekler  Üniversite Adı YL 1 YL 2 DR 1 DR 2 Bütünleşik Doktora 461 Post-Doktora 15 Karadeniz Teknik Ü. 6 - 7 - - - 16 Sivas Cumhuriyet Ü. 6 - 5 - - - 17 Akdeniz Ü. 5 - 4 - - - 18 Bolu Abant İzzet Baysal Ü. 5 - - - - - 19 Kırıkkale Ü. 5 - 1 - - - 20 Marmara Ü. 4 - 12 - - - 21 Mersin Ü. 4 - - - - - 22 Aydın Adnan Menderes Ü. 3 - - - - - 23 Çanakkale Onsekiz Mart Ü. 3 - 2 - - - 24 Galatasaray Ü. 3 - 1 - - - 25 Muğla Sıtkı Koçman Ü. 3 - 6 - - - 26 Pamukkale Ü. 3 - 2 - - - 27 Adıyaman Ü. 2 - - 1 - - 28 Ankara Yıldırım Beyazıt Ü. 2 - 3 - - - 29 Atatürk Ü. 2 - 1 - - - 30 Çukurova Ü. 2 - 2 - - - 31 Erciyes Ü. 2 - 2 - - - 32 Fırat Ü. 2 - 2 - - - 33 Hasan Kalyoncu Ü. 2 - 2 - - - 34 Hatay Mustafa Kemal Ü. 2 - 2 - - - 35 İstanbul Medeniyet Ü. 2 - 2 1 - - 36 Kahramanmaraş Sütçü İmam Ü. 2 - 1 - - - 37 Karabük Ü. 2 - - - - - 38 Necmettin Erbakan Ü. 2 - 1 - - - 39 Niğde Ü. 2 - 1 - - - 40 Ondokuz Mayıs Ü. 2 - 2 - - - 41 Trakya Ü. 2 - - - - - 42 Ankara Sosyal Bilimler Ü. 1 - - - - - 43 Atılım Ü. 1 - - - - - 44 Avrasya Ü. 1 - - - - - 45 Bilecik Şeyh Edebali Ü. 1 - 1 - - - 46 Çankaya Ü. 1 - - - - - 47 Düzce Ü. 1 - 1 - - - 48 Gaziantep Ü. 1 - 1 - - - 49 Gebze Teknik Ü. 1 - 1 - - - 50 İhsan Doğramacı Bilkent Ü. 1 - 2 - - - 51 İstanbul Bilgi Ü. 1 1 - - - - 52 Kafkas Ü. 1 - - - - - 53 Kirgizistan-Türkiye Manas Ü. 1 - 1 - - - 54 Muş Alparsalan Ü. 1 - - - - - 55 Polis Akademisi 1 - - - - - 56 Van Yüzüncü Yıl Ü. 1 - - - - - 462  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Üniversite Adı YL 1 YL 2 DR 1 DR 2 Bütünleşik Doktora Post-Doktora - 57 Yıldız Teknik Ü. 1 - - - - 58 Zirve Ü. 1 - - - - - 59 Aksaray Ü. - - 1 - - - 60 Ankara Hacı Bayram Veli Ü. - - 1 - - - 61 Balıkesir Ü. - 1 - - - - 62 Boğaziçi Ü. - - 1 - - - 63 Manisa Celal Bayar Ü. - 1 - - - - 64 Uludağ Ü. - - 3 - - - 65 Uşak Ü. - - 1 - - - 66 Yurtdışı 24 7 18 - 1 5 289 13 256 3 11 5 TOPLAM EK 1.12. YBAD Öğretim Elemanlarının Lisansüstü Düzeyi Mezun Oldukları ABD/Program Dağılımı (2020) YL 1 YL 2 DR 1 DR 2 Bütünleşik Doktora PostDoktora - 1 Kamu Yönetimi/Public Administration 134 5 101 - 2 2 Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi 38 1 48 2 2 - 3 Yönetim Bilimleri 32 - 32 - 5 - 4 İşletme 11 - 21 - - - 5 Siyaset Bilimi/Political Science 11 - 6 - 1 - 6 Siyaset Bilimi ve Sosyal Bilimler 6 - 5 - - - 7 İktisat 4 - 1 - - - 8 Kamu Hukuku 4 - 1 - - - 9 Uluslararası İlişkiler 4 - 2 - - - 10 Sosyal Bilimler Enstitüsü 3 - 1 - - - 11 Sosyoloji 3 - 3 - - - 12 Yönetim ve Organizasyon 3 - 4 - - - 13 Maliye 2 - 1 - - - 14 İnsan Hakları/İnsan Hakları Hukuku 1 1 1 - - - 15 Atatürk İlkeleri ve İnkilap Tarihi 1 - - - - - 16 Büro Yönetimi Eğitimi 1 - - - - - 17 Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri 1 - 1 - - - 18 Department of Politics 1 - - - - - 19 Eğitim Fakültesi 1 - - - - - 20 European Studies/Avrupa Çalışmaları 1 - - - - 1 21 Finans 1 - - - - - 22 Governance And Public Policy 1 - - - - - 1 - - - - - 1 - - - - - 1 1 - - - - 23 24 25 Harry S. Truman School of Public Affairs Kadın Çalışmaları/Kadın Çalışmaları ve Toplumsal Cinsiyet Kamu Politikası/Public Policy/Public Policy and Management Vahide Feyza Urhan - Murat Yılmaz  Ekler  YL 1 YL 2 DR 1 DR 2 Bütünleşik Doktora PostDoktora 26 Karşılaştırmalı Edebiyat 1 - - - - - 27 Kentleşme ve Çevre Sorunları 1 - - - - - 28 Mahalli İdareler ve Yerinden Yönetim 1 - 3 - - - 29 Mali Hukuk 1 - - - - - 30 Peace Studies 1 - - - - - 31 Philosophische Fakultaet 1 - 1 - - - 32 Politics Department 1 - - - - - 33 Sanayi ve Teknoloji Yönetim 1 - - - - - 34 Sciences Humaines 1 - - - - - 35 Sosyal Politika 1 - - - - - 36 Tarım Ekonomisi 1 - 1 - - - 37 Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik 1 - - - - - 38 Uluslararası Polislik Çalışmaları 1 - - - - - 39 School Of Politics, International Relations, And Philosophy - - 1 - - - 40 Avrupa Birliği - - 1 - - - 41 Avrupa Birliği Siyaseti ve Uluslararası İlişkiler - - 1 - - - 42 Bankacılık Eğitimi - 1 - - - - 43 Department of Justice Studies - 1 1 - - - - - - - - 1 44 45 Department of Politics and International Relations Faculty of Economics and Administration - - - - - 1 46 Isenberg School of Management - - - - - 1 47 İşletme ve Yönetim - - 1 - - - 48 Kent ve Çevre Bilimleri - - 1 - - - 49 50 51 52 Political Sciences/Government/Local Government School of Policy, Planning, and Development School of Social Policy and Administration School of Urban and Public Affairs (SUPA) - - 1 - - - - 1 1 - - - - - 1 - - - - - 1 - - - 53 Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler - - 2 - - 54 Siyaset Bilimi/Yönetim Bilimi - - 1 - - - 55 Sosyal Hizmet - - - 1 - - 56 Tarih - - 2 - - - 57 Urban and Public Affairs - 1 - - - - 58 Yerel Yönetimler - - 1 - - - 280 12 249 3 10 4 TOPLAM 463 464  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi EK 1.13. YBAD Öğretim Elemanlarının Anahtar Kelime Dağılımı (2020) Anahtar Kelimeler 1 Anahtar Kelimeler 2 Anahtar Kelimeler 3 TOPLAM Katılım ve Yönetişim 39 26 9 74 E devlet 9 13 9 31 Kentsel / Yerel Siyaset 6 15 8 29 İnsan Kaynakları Yönetimi 8 12 8 28 Kamu Yönetiminde Etik 9 9 8 26 Stratejik Yönetim 12 7 6 25 Yönetim Psikolojisi 9 5 6 20 Anayasa ve Siyasal Kurumlar 9 2 3 14 Kentsel Alan Yönetimi 4 4 4 12 Yerel Yönetimler 6 2 2 10 Yönetim ve Organizasyon Eğitimi 4 1 4 9 Siyaset Sosyolojisi 4 2 2 8 Türk Siyasal Hayatı 5 2 1 8 İdare Hukuku 2 3 1 6 Kentleşme Politikaları 2 4 - 6 Siyasal Akımlar ve Siyasal Düşünce Tarihi 5 - 1 6 Çevre Yönetimi 1 - 4 5 Kentsel Politika 1 - 4 5 Örgüt ve Grup İletişimi 1 2 2 5 Afet- Risk Yönetimi ve Sakınım Planlaması 4 - - 4 Örgütsel Davranış - 1 3 4 Polis ve İç Güvenlik Araştırmaları 3 1 - 4 Avrupa Tarihi - 2 1 3 Halkla İlişkiler 2 - 1 3 İnsan Hakları 2 1 - 3 Karşılaştırmalı Siyasi Hareketler 1 2 - 3 Kırsal Kalkınma 1 1 1 3 Kriz ve Konu Yönetimi - 2 1 3 Avrupa Birliği-Türkiye İlişkileri 2 - - 2 Avrupa Birliği Hukuku - - 2 2 Karşılaştırmalı Siyasi Kurumlar - 1 1 2 Örgüt Kuramı 2 - - 2 Siyaset Psikolojisi - 2 - 2 Teknoloji ve Yenilik Yönetimi - - 2 2 Uluslararası Siyaset - - 2 2 Akdeniz Tarihi 1 - - 1 Atatürk İlkeleri 1 - - 1 AB Bölge Politikaları - 1 - 1 Avrupa Çalışmaları 1 - - 1 Avrupa ve Bölge Çalışmaları - 1 - 1 Çalışma Sosyolojisi 1 - - 1 Vahide Feyza Urhan - Murat Yılmaz  Ekler  Anahtar Kelimeler 1 Anahtar Kelimeler 2 Anahtar Kelimeler 3 TOPLAM Denizcilik Tarihi - - 1 1 Eğitim Programları ve Öğretim - - 1 1 Eğitim Sosyolojisi - 1 - 1 Eğitim Yönetimi 1 - - 1 Ekonomik Entegrasyon - - 1 1 Endüstiryel Organizasyon 1 - - 1 Finansal Piyasalar ve Kurumlar 1 - - 1 Finansal Risk Yönetimi - 1 - 1 Gelişme Ekonomisi-Makro 1 - - 1 Genel Kamu Hukuku 1 - - 1 İklim ve Su Politikaları - - 1 1 İş ve Örgüt Sosyolojisi - 1 - 1 İthalat İhracat Yönetimi 1 - - 1 Kalite Yönetimi - - 1 1 Kent ve Çevre Politikaları 1 - - 1 Kurumsal Sosyal Sorumluluk 1 - - 1 Niteliksel Yöntemler - 1 - 1 Örgüt Kültürü - 1 - 1 Siyasal Akımlar 1 - - 1 Siyasal Antropoloji - - 1 1 Siyasal Coğrafya - - 1 1 Siyasal İletişim - 1 - 1 Siyaset Bilimi Metodolojisi - 1 - 1 Siyaset Felsefesi - 1 - 1 Siyasi Düşünce Tarihi - - 1 1 Sosyal Sorumluluk Projeleri - 1 - 1 Toplumsal Cinsiyet 1 - - 1 Türk Dış Politikası - 1 - 1 Uluslararası İlişkiler Kuramları - - 1 1 Uluslararası Lojistik - 1 - 1 Yatırımlar ve Portföy Yönetimi - - 1 1 Yönetim Sosyolojisi - - 1 1 167 135 107 409 TOPLAM EK 1.14. YBAD Çalışma Alanı İçi Dersler Kamu Yönetimi Ders Adı Ders Adı 1 Introduction to Public Administration 9 Kamu Yönetimi Teorileri 2 Kamu Yönetimi 10 Kamu Yönetimi Teorisi 3 Kamu Yönetimi 1 11 Public Administration 465 466  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi 4 Kamu Yönetimi 2 12 Sosyal Bilimlerde Kamu Yönetimi Terminolojisi 5 Kamu Yönetimine Giriş 13 Turkish Adinistrative System 6 Kamu Yönetimine Giriş 1 14 Turkish Public Administratıon 7 Kamu Yönetimine Giriş 2 15 Türk Kamu Yönetimi 8 Kamu Yönetimi Kuramları 16 Türkiye'de Kamu Yönetimi Karşılaştırmalı Kamu Yönetimi Ders Adı 1 Comparative Public Administration 2 Karşılaştırmalı Yönetim Ders Adı 3 Karşılaştırmalı Kamu Yönetimi 4 Karşılaştırmalı Yönetim Sistemleri Yönetim Bilimi Ders Adı Ders Adı Yönetim Bilimi 2 1 Administrative Science 6 2 Gestion (Yönetim) 7 Yönetim Bilimine Giriş 3 Introduction A La Gestion (Yönetime Giriş) 8 Yönetim Bilimleri 4 Yönetim Bilimi 9 Yönetim Bilimleri 1 5 Yönetim Bilimi 1 10 Yönetim Bilimleri 2 Bürokrasi Ders Adı Ders Adı 1 Bürokrasi 5 Bürokrasi ve Sorunları 2 Bürokrasi Kuramları 6 Bürokrasi ve Türk Bürokrasisi 3 Bürokrasi Kuramları ve Türk Bürokrasisi 7 Devlet ve Bürokrasi Kuramları 4 Bürokrasi ve Siyaset Türk İdare Tarihi Ders Adı Ders Adı 1 Turkish Administrative History 3 Türk Yönetim Tarihi 2 Türk İdare Tarihi 4 Türkiye’nin Yönetim Tarihi Yönetim Psikolojisi Ders Adı 1 Yönetim Psikolojisi Ders Adı 2 Yönetim Psikolojisi ve Etik Personel Yönetimi 1 2 Ders Adı Gestion des Ressources Humaines (İnsan Kaynakları Yönetimi) Human Resources Management in Public Administration Ders Adı 7 Kamu Yönetiminde İnsan Kaynakları 8 Kamuda İnsan Kaynakları Yönetimi 3 İnsan Kaynakları 9 Personel Yönetimi 4 Kamu Personel Yönetimi 10 Public Personnel Management 5 Kamu Personel Yönetimi 1 11 Turkish Public Personnel Administration Vahide Feyza Urhan - Murat Yılmaz  Ekler  6 Kamu Personel Yönetimi 2 Kamu Yönetiminde Değişim-Güncel Yaklaşım Ders Adı Ders Adı 1 Crisis Management in Public Administration 28 Kamu Yönetiminde Güncel Sorunlar 2 Çağdaş Kamu Yönetimi 29 Kamu Yönetiminde Güncel Yaklaşımlar 3 Çağdaş Yönetim Kuramları 30 Kamu Yönetiminde Kalite 4 Çağdaş Yönetim Teknikleri 31 Kamu Yönetiminde Kriz Yönetimi 5 Çağdaş Yönetim Yaklaşımları 32 Kamu Yönetiminde Lider Yönetici 6 Çatışma Çözümü 33 Kamu Yönetiminde Mesleki Vizyon 7 Çatışma Yönetimi 34 Kamu Yönetiminde Reform 8 Gestion Contemporaıne (Çağdaş Yönetim) 35 Kamu Yönetiminde Reform Çözümlemeleri 9 Gestion de Crise (Kriz Yönetimi) 36 Kamu Yönetiminde Sektörel Kriz 10 Güvenlik Yönetimi 37 Kamu Yönetiminde Yeni Yaklaşımlar 11 İdari Reform 38 Kamu Yönetiminde Yeni Yaklaşımlar 1 12 İletişim Becerileri 39 Kamu Yönetiminin Denetimi 13 Kamu Hizmetinde Yeni Yaklaşımlar 40 Kamu Yönetiminin Yapılanma 14 Kamu İdarelerinde Stratejik Planlama ve Yönetim 41 Kamu Yönetiminin Yapılanması 15 Kamu İşletmeciliği 42 Kamuda Güncel Sorunlar 16 Kamu Proje Uygulamaları 43 Kamuda Kariyer Planlama 17 Kamu Yönetim Becerileri 44 Kamu Kurumlarında Stratejik Yönetim 18 Kamu Yönetimi Reformu 45 Kamuda Mali Yönetim ve Denetim 19 Kamu Yönetimi ve Girişimcilik 46 Kamuda Organizasyon ve Yönetim 20 Kamu Yönetimi ve Kalkınma 47 Kamuda Stratejik Planlama ve Yönetim 21 Kamu Yönetiminde Çağdaş Yaklaşımlar 48 Kamuda Stratejik Yönetim 22 Kamu Yönetiminde Değişim 49 Kamuda Yeni Yönetim Modelleri 23 Kamu Yönetiminde Denetim 50 Kariyer Yönetimi 24 Kamu Yönetiminde Dönüşüm 51 Kriz Yönetimi 25 Kamu Yönetiminde Güncel Gelişmeler 52 Küreselleşme ve Kamu Yönetimi 26 Kamu Yönetiminde Güncel Konular 53 Liderlik 27 Kamu Yönetiminde Güncel Konular 1 54 Liderlik ve Kurum Kültürü 55 Liderlik Teorileri 68 Toplantı ve Zaman Yönetimi 56 Örgütsel Davranış 69 Türk Kamu Yönetiminde Stratejik Yönetim 57 Örgütsel Değişim ve Kamuda Reform 70 Yeni Kamu Yönetimi 58 Performans Yönetimi 71 Yetenek Yönetimi 59 Polıtiques du Risque (Risk Politikaları) 72 Yönetim ve Denetim 60 Postmodern Yönetim Araştırmaları 2 73 Yönetim ve Güvenlik 61 Reform in Turkish Public Administration 74 Yönetimde Güncel Sorunlar 62 Stratégıe de L'entreprise(Kurumsal Strateji) 75 Yönetim ve Örgüt Kuramı 63 Stratejik Düşünme 76 Yönetim ve Örgüt Kuramları 64 Stratejik Düşünme Yöntemi 77 Yönetimde Çağdaş Yaklaşımlar 65 Stratejik Planlama 78 Yönetsel Davranış 66 Stratejik Yönetim 79 Yönetimde Yeniden Yapılanma 467 468  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi 67 Toplam Kalite Yönetimi Türkiye’nin Yönetim Yapısı Ders Adı 1 Ders Adı Türkiye’nin İdari Yapısı 2 Türkiye'nin Yönetim Yapısı Kamu Politikası Ders Adı Ders Adı Karar Verme Teknikleri 1 Decision Making 8 2 Introduction to Public Policy 9 Policy Implementation and Evaluation 3 Kamu Politikaları 10 Public Policies 4 Kamu Politikası 11 Public Policy 5 Kamu Politikası Analizi 12 Public Policy & Analysis 6 Kamu Politikası ve Analizi 13 Public Policy and Analysis 7 Kamu Politikasına Giriş Dijital / E-devlet Ders Adı Ders Adı 1 Bilgi İletişim Teknolojileri ve E-Devlet 7 E-devlet Teknolojileri ve Kullanımı 2 Bilgisayar Uygulamaları 1 8 E-devlet Uygulamaları 3 Bilgisayar Uygulamaları 2 9 E-devlet ve Uygulamaları 4 Computer Skills and Applications 10 Kamu Yönetiminde Enformasyon Teknolojileri 5 Digital Government and Public Administration 11 Temel Bilgisayar Bilimleri 6 E-devlet Politikası Etik Ders Adı Ders Adı 1 İş Ahlakı 6 Turizm İş Etiği 2 İş Ahlakı ve Yönetişim 7 Yönetim Etiği 3 Genel ve Mesleki Etik 8 Yönetim ve Etik 4 Kamu Yönetiminde Etik 9 Yönetimde Etik 5 Kamuda Etik Yönetimi Halkla İlişkiler Ders Adı Ders Adı 1 Halkla İlişkiler 4 Kamu Yönetiminde Halkla İlişkiler 2 İletişim ve Halkla İlişkiler 5 Kamusal İlişkiler 3 İletişim ve İnsan İlişkileri 6 Yönetimde Halkla İlişkiler EK 1.15. YBAD Çalışma Alanı Dışı Dersler İşletme Ders Adı Ders Adı Vahide Feyza Urhan - Murat Yılmaz  Ekler  1 Bilgi Ekonomisi 18 2 Business Management 19 New Management Approaches and Techniques Organization and Management Theory 3 Etudes Sectorielles (Sektör Çalışmaları) 20 Organizational Behavior and Leadership 4 Genel İşletme 21 Örgüt Psikolojisi 5 Girişimcilik 22 Örgüt ve Yönetim Geliştirme 6 Girişimcilik 2 23 Örgütlerde İnsan Davranışı 7 Grup Dinamiği 24 Örgütsel Davranış 8 Introduction to Business Management (İş Yönetimine Giriş) 25 Pazarlama İletişimi Araştırmaları-1 9 İşletme Bilimi 26 Pazarlama İletişimi Araştırmaları-2 10 İşletme Bilimine Giriş 27 Pazarlamaya Giriş 11 İşletme Bilimlerine Giriş 28 Proje Değerlendirme Yöntemleri 12 İşletme Stratejileri ve Politikaları 29 Sermaye Piyasası ve Portföy Yönetimi 13 İşletme Yönetimi 30 Turizm İşletmelerinde Stratejik Yönetim 14 İşletme Yönetimi 2 31 Tüketici Davranışları 15 Kurumsal Finans 32 Uygulamalı Girişimcilik 16 Management and Organization 33 Yaratıcılık ve İnovasyon Yönetimi 17 Muhasebe 34 Yönetim ve Organizasyon Kent, Çevre ve Yerel Yönetimler Ders Adı Ders Adı 1 Afet Yönetimi 25 Kentsel Politikalar 2 Bölge Kalkınma Yönetimi 26 Kırsal Alan Yönetimi 3 Bölge Yönetimi 27 Local Governments 4 Current Issues in Local Government 28 Mahalli İdareler 5 Çevre Ekonomisi 29 Mahalli İdareler 1 6 Çevre Politikası 30 Mahalli İdareler 2 7 Çevre Sorunları 31 Mahalli İdareler Maliyesi 8 Çevre Sorunları ve Politikaları 32 Merkezi Yönetim Yerel Yönetim İlişkileri 9 Çevre Sorunları ve Politikası 33 Metropoliten Yönetimi 10 Çevre Sorunları ve Yönetimi 34 Problemes Environnementaux (Çevre Sorunları) 11 Çevre ve Siyaset 35 Sociologie Urbaine 12 Çevre Yönetimi ve Politikası 36 Türkiye’de Yerel Yönetimler 13 Çevre Yönetimi ve Sorunları 37 Yerel Demokrasi ve Katılım 14 Çevresel Politikalar 38 Yerel Demokrasi ve Yönetişim 15 Dünya Kenti İstanbul 39 Yerel Yönetim Bütçesi 16 Gestion de Catastrophe (Afet Yönetimi) 40 Yerel Yönetimler 17 Kamuda Afet ve Kriz Yönetimi 41 Yerel Yönetimler 1 18 Karşılaştırmalı Yerel Yönetimler 42 Yerel Yönetimler 2 19 Kent Sosyolojisi 43 Yerel Yönetimler Maliyesi 20 Kentleşme Politikası 44 Yerel Yönetimler ve Sosyal Hizmet 21 Kentleşme ve Çevre Sorunları 45 Yerel Yönetimlerde Güncel Konular 22 Kentleşme ve Çevre Sorunları 1 46 Yerel Yönetimlerin Gelişimi ve Sorunları 23 Kentleşme ve Çevre Sorunları 2 47 Yerel Yönetişim ve Kalkınma 24 Kentleşme ve Konut Politikası 48 Yerelleşme-Küreselleşme ve Demokrasi 469 470  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Tarih Ders Adı Ders Adı 1 Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi 1 11 Osmanlı’nın Sosyal ve Ekonomik Tarihi 2 Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi 2 12 Ottoman Diplomacy 3 Bilim Tarihi 13 Siyasi Tarih 4 Çağdaş Dünya Tarihi 14 Siyasi Tarih 1 5 Diplomatic History I 15 Siyasi Tarih 2 6 İktisadi Düşünceler Tarihi 16 Turkish Political History 7 İktisat Tarihi 17 Türk Eğitim Tarihi 8 Medeniyet Tarihi 18 Türk İslam Düşünce Tarihi 9 Osmanlı Diplomasi Tarihi 19 Uygarlık Tarihi 10 Osmanlı Tarihi İktisat Ders Adı Ders Adı 1 Akademik Analiz ve Ekonomik Yorum Teknikleri 11 Kamu Mali Yönetimi 2 Bölgesel İktisat 12 KOBİ'lerde Yönetim 3 Büyüme Teorileri 13 Kriz Ekonomisi 4 Dış Ticaret Politikaları 14 Para ve Banka 5 Dünya Ekonomisi 15 Para Politikası 6 E-ticaret 16 Finansal Piyasalar ve Ekonomik Yorumlar 7 Finansal Piyasalar ve Ekonomik Yorumlar 17 Sosyal Sermaye 8 İktisat Politikası 18 Uluslararası İktisadi Kuruluşlar 9 İktisat Sosyolojisi 19 Uluslararası Pazarlama 10 Kamu Bütçesi 20 Yenilik İktisadı Siyaset Bilimi Ders Adı Ders Adı 1 Comparative Politics in Turkey and in the EU 37 Religions et Politiques 2 Contemporary State Systems 38 Sanat ve Siyaset 3 Corporate Governance 39 Siyasal Düşünceler Tarihi 4 Çağdaş Devlet Düzenleri 40 Siyasal Partiler 5 Çağdaş Devlet Kuramları 41 Siyasal Semboller ve Ritüeller 6 Çağdaş Devlet Sistemleri 42 Siyaset Bilimi 7 Çağdaş Siyaset Kuramı 43 Siyaset Bilimi 1 8 Demokrasi Kuramları 44 Siyaset Bilimi 2 9 Devlet Kuramları 45 Siyaset Bilimine Giriş 10 Devlet Teorileri 46 Siyaset Bilimine Giriş 1 11 Devlet Üzerine Güncel Tartışmalar 47 Siyaset Bilimine Giriş 2 12 Din ve Siyaset 48 Siyaset Biliminin Temelleri 13 Doğu Toplumlarında Yönetim Düşüncesi 49 Siyaset Psikolojisi Vahide Feyza Urhan - Murat Yılmaz  Ekler  14 Etat, Nation et Citoyenneté 50 Siyaset Sosyolojisi 15 Etnik Çatışmalar 51 Siyaset ve Devlet 16 Etnisite ve Milliyetçilik 52 Siyaset ve Din 17 Global Governance 53 Siyaset ve Edebiyat 18 Introduction to Comparative Politics 54 Siyaset ve Kültür 19 Introduction to Political Science 55 Siyasi Düşünceler Tarihi 20 Introduction to Social Sciences 56 Siyasi Düşünceler Tarihi 1 21 Introduction to Social Sciences 2 57 Siyasi Düşünceler Tarihi 2 22 Karşılaştırmalı Siyaset 58 Siyasi Partiler ve Baskı Grupları 23 Karşılaştırmalı Siyasete Giriş 59 Siyasi Partiler ve Seçim Sistemleri 24 Karşılaştırmalı Yönetim ve Siyaset 60 Turkish Political and Administrative System 25 Klasik Siyaset Kuramları 61 Türk Siyasal Hayatı 26 Kurumsal Yönetişim 62 Türk Siyasal Hayatında Güncel Sorunlar 27 Küreselleşme 63 Türk Siyasal Yaşamı 1 28 Küreselleşme ve Demokrasi 64 Türk Siyasal Yaşamı 2 29 Küreselleşme ve Yönetişim 65 Türk Siyasi Hayatı 30 Medya ve Siyaset 66 Türk Siyasi Hayatı 1 31 Modern Siyaset Kuramları 67 Türkiye’de Siyasal Fikir Hareketleri 32 Political Science 68 Türkiye’nin Sosyo-Ekonomik Yapısı 33 Political Science 2 69 Yönetim Düşünü 34 Political Sociology 70 Yönetim ve İnsan 35 Politik Teoriler Tarihi 71 Yönetişim ve Kalkınma 36 Popülizmi Yeniden Düşünmek Sosyal Haklar Ders Adı Ders Adı 1 Ayrımcılık 14 Sosyal Hareketler 2 Göç Kimlik ve Sivil Toplum 15 Sosyal Hizmet Kuram ve Uygulama 2 3 İnsan Hakları 16 Sosyal Hizmet Kuram ve Uygulama 3 4 İnsan Hakları ve Anayasa 17 Sosyal Hizmet Mevzuatı 5 İnsan Hakları ve Demokrasi 18 Sosyal Politika 6 İnsan Hakları ve Demokratikleşme Süreci 19 Sosyal Sorumluluk 7 İnsan Hakları ve Özgürlükleri 20 Sosyal Sorunlar 8 İnsan Hakları ve Sosyal Hizmet 21 STK Temel Bilgileri ve Mevzuatı 9 Kamu Yönetimi ve Sivil Toplum Kuruluşları 22 Toplumsal Cinsiyet Eşitliği 10 Kamu Yönetimi ve Sosyal Hizmet 23 Toplumsal Duyarlılık Projesi 1 11 Katılımcı Demokrasi ve Yönetişim 24 Toplumsal Duyarlılık Projesi 2 12 Sivil Toplum 25 Türkiye’de Sosyal Politika 13 Sivil Toplum Kuruluşları ve Sosyal Hizmet 26 Vakıf Medeniyeti ve Sivil Toplum Kuruluşları Hukuk Dersleri Ders Adı Ders Adı 1 İdare Hukuku 17 Hukukun Temel Kavramları 2 İdari Hukuk 18 Temel Hukuk 471 472  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi 3 İdare Hukuku 1 19 Temel Hukuk Bilgisi 4 İdari Yargı 20 Temel Hukuk Kuramları 5 Türk İdare Hukuku 21 Borçlar Hukuku 6 Anayasa Hukuku 22 Law of Obligations (Borçlar Hukuku) 7 Anayasa Hukukuna Giriş 23 Ceza Hukuku 8 Anayasa Hukukunun Genel Esasları 24 Çevre Hukuku 9 Constitutional Law 25 Devletler Hukuku 10 Türk Anayasa Düzeni 26 İnsan Hakları Hukuku 11 Türk Anayasa Hukuku 27 İş Hukuku 12 Türkiye'nin Anayasal Yapısı 28 İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku 13 Anayasa Hukuku 29 İnsan Hakları Hukuku 14 Anayasa Hukukuna Giriş 30 İş Hukuku 15 Basic Principles of Law 31 İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku 16 Hukuka Giriş 32 Ticari İşletme Hukuku Araştırma Yöntemleri Ders Adı Ders Adı 1 Araştırma Yöntem ve Teknikleri 11 Methodologie du Memoire (Bellek Metedolojisi) 2 Araştırma Yöntemleri 12 Methodologie en Sciences Sociales 3 Bilimsel Araştırma Teknikleri 13 Methodology in Social Scences 4 Bilimsel Araştırma Yöntemleri 14 Sosyal Bilimler İçin İstatistik 5 Bilimsel Yazım Teknikleri 15 Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri 6 İstatistik 16 Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri 1 7 İstatistik 1 17 Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri 2 8 İstatistik 2 18 Sosyal Bilimlerde Yöntem 9 Kamusal Araştırmalar ve Uygulamalar 19 Toplumsal Bilimlerde Araştırma ve Yöntem 10 Methodes en Sciences Sociales 20 Yönetim Bilimi Araştırmaları 1 Uluslararası İlişkiler ve AB Ders Adı Ders Adı 1 AB Ekonomisi ve Türkiye 16 Küresel ve Bölgesel Siyaset 2 AB Entegrasyon Sürecinde Kamu Yönetimi 17 Migration and Demographic Change in Turkey 3 AB ve Kamu Yönetimi 18 National Government and Institions 4 AB’nin Yapısı ve Politikaları 19 Organizational Structure of the European Union 5 AB'nin Yapısı ve İşleyişi 20 Türk Dış Politikası 6 Avrupa Birliği ve Türk Kamu Yönetimi 21 Türkiye Orta Doğu İlişkileri 7 Avrupa Birliği ve Türkiye 22 Türkiye ve Almanya'nın Yönetim Yapısı 8 Avrupa Birliği ve Türkiye İlişkileri 23 Türkiye-AB İlişkileri 9 Avrupa Birliği: Yapısı ve Politikaları 24 Türkiye'de Göç ve Nüfus Hareketleri 10 Avrupa Birliği'nin Kurumsal Yapısı 25 Uluslararası Göç ve Nüfus Hareketleri 11 Bütünleşme Hareketleri 26 Uluslararası İlişkiler 12 Güncel Uluslararası Sorunlar 27 Uluslararası İlişkiler ve Politika 13 International Current Issues 28 Uluslararası Örgütler Vahide Feyza Urhan - Murat Yılmaz  Ekler  14 International Relations 15 International Relations and Foreign Policy 29 Uluslararası Politika Dil Ders Adı Ders Adı 1 Almanca 1 13 Zazaca İnanç Edebiyatı 1 2 Almanca 2 14 Zazaca İnanç Edebiyatı 2 3 İngilizce 15 Yabancı Dil 4 İngilizce Yazışma Teknikleri 16 Yabancı Dil 1 5 Eğitimde Çok Dillilik 17 Yabancı Dil 2 6 Mesleki İngilizce 18 Zazaca Konuşma Pratiği 7 Mesleki İngilizce 1 19 Zazaca Konuşma Pratiği 1 8 Mesleki İngilizce 2 20 Zazaca Konuşma Pratiği 2 9 Mesleki İngilizce 3: Yönetimbilim Okumaları 21 Zazaca Konuşma Pratiği 3 10 Professional English I 22 Zazaca Konuşma Pratiği 4 11 Temel Zazaca Dilbilgisi 1 23 Zazaca Metin Analizi 12 Temel Zazaca Dilbilgisi 2 Sosyoloji Ders Adı Ders Adı 1 Davranış Bilimleri 9 Sosyoloji Kuramları 2 Davranış Bilimleri 1 10 Toplum Bilim 3 Introduction to Sociology 11 Toplum Bilime Giriş 4 Sağlık Sosyolojisi 12 Turizm Sosyolojisi 5 Sosyoloji 13 Türk Toplum Yapısı 6 Sosyoloji 1 14 Türkiye'nin Toplumsal Yapısı 7 Sosyoloji 2 15 Yönetim Sosyolojisi 8 Sosyolojiye Giriş Diğer Dersler Ders Adı Ders Adı 1 Air Transport Management 27 Mesleki Uygulamalar 2 Bitirme Ödevi 28 Mesleki Uygulamalar-1 3 Bitirme Projesi 29 Mesleki Uygulamalar-2 4 Bitirme Tezi 30 Mezuniyet Projesi 5 Bitirme Tezi/Staj 31 Mezuniyet Tezi 6 Çağdaş Yönetim Kuramları Seminer Dersi 32 Özel Konular 1 7 Diploma Çalışması 33 Özel Konular 2 8 Güncel Kamu Yönetimi Okumaları 34 Polis Yönetimi 9 Güncel Konular 35 Proje Yönetimi I 10 Havacılık Yönetimi 36 Protokol ve Sosyal Davranış Kuralları 11 İleri Kamu Yönetimi Alan Uygulamaları-1 37 Protokol Yönetimi 12 İleri Kamu Yönetimi Alan Uygulamaları-2 38 Readings in Public Administration 13 Kamu Personel Yönetimi Sorunları Semineri 39 Seminer 14 Kamu Politikaları Semineri 40 Siyaset Bilimi Alanında Özel Konular I 473 474  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi 15 Kamu Reformları Semineri 1 41 Sosyal Bilimlerde Temel Okumalar 16 Kamu Reformları Semineri 2 42 Tez Danışmanlığı 17 Kamu Yönetimi ve Denetim Semineri 43 Tez Projesi 18 Kamu Yönetiminde Okumalar 44 Turizm İşletmelerinde Stratejik Yönetim 19 Konuşma ve Sunum Becerileri 45 Turizm Rehberliği 20 Korunma Politikaları 1 46 Türkiye'nin Yönetim Düzeni Seminer Dersi 21 Korunma Politikaları 2 47 Uzmanlık Alan Çevirisi I 22 Lisans Bitirme Projesi 48 Uzmanlık Alan Çevirisi III 23 Lisans Bitirme Projesi 1 49 Uzmanlık Alanı 24 Lisans Bitirme Projesi 2 50 Üniversite Kültürü 25 Lisans Tezi 51 Üniversite ve Toplum 26 Marina Yönetimi 52 Yazışma Teknikleri ve Protokol Kuralları II. Bölüm Ekleri EK 2.1. Tablo 1. Kamu yönetimi bölümlerinin, Kamu Yönetimi, Kamu Yönetimi I ve II, Kamu Yönetimine Giriş, Türk Kamu Yönetimi, Yönetim Bilimi, Yönetim Bilimi I ve II, Yönetim Bilimine Giriş ve Yönetim Bilimleri derslerinde okutulan kitaplar ile bu kitapların her ayrı kodlu ders için tekrarlanma sıklığı (Ulaşılabilen Bologna verileri ile oluşturulmuştur.) Kitabın Yazarı Kitap Adı Yayınevi Yıl Tekrar Sıklığı Bilal Eryılmaz Kamu Yönetimi: Düşünceler, Yapılar, Fonksiyonlar, Politikalar Erkam/Alfa/ İmge/ Okutman/ Umuttepe 2005/2007/2008/ 2010/2011/2013/ 2015/ 2017/2019 19 Nuri Tortop, Eyüp G. İşbir, Burhan Aykaç, Hüseyin Yayman ve Mehmet Akif Özer Yönetim Bilimi Nobel/ Yargı 1999/2007/2010 8 Yusuf Şahin Yönetim Bilimi ve Türk Kamu Yönetimi Murathan/ Ekin 2010/2011/2017 8 Ali Öztekin Yönetim Bilimi Turhan/ Siyasal 2010/2017 7 (Der.) Burhan Aykaç, Şenol Durgun ve Hüseyin Yayman Türkiye’de Kamu Yönetimi Yargı/ Nobel 2003/2012 6 Ahmet Hamdi Aydın Yönetim Bilimi Seçkin 2007/2013 5 Birgül Ayman Güler Türkiye’nin Yönetimi: Yapı İmge 2009/2010 5 Şeref Gözübüyük Türkiye’nin Yönetim Yapısı Turhan 2001/2008/2010 4 Turgay Ergun Kamu Yönetimi: Kuram Siyasa Uygulama TODAİE 2004 4 Turgay Ergun ve Aykut Polatoğlu Kamu Yönetimine Giriş TODAİE 1992 4 Cahit Emre Yönetim Bilimi Yazıları İmaj 2003 3 Namık Kemal Öztürk Yönetim Bilimi Neşe 2008 3 Kurthan Fişek Yönetim Paragraf 2005 3 Bekir Parlak ve Zahid Sobacı Kuram ve Uygulamada Kamu Yönetimi: Ulusal ve Küresel Perspektifler Alfa Aktüel 2010 3 476  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi 1 Halil Can Organizasyon ve Yönetim Siyasal 1994/1999 3 Aykut Polatoğlu Kamu Yönetimi: Genel İlkeler ve Türkiye Uygulaması METU 2001/2003 2 Şerif Şimşek ve Adnan Çelik Yönetim ve Organizasyon Eğitim 2017 2 İsmail Efil İşletmelerde Yönetim ve Organizasyon Uludağ Üniversitesi 1994 2 (Ed.) Adbullah Yılmaz ve Mustafa Ökmen Kamu Yönetimi Kuramdan Uygulamaya Gazi 2004 2 Hamza Al Yeni Kamu Yönetimi Değişim 2008 2 Mehmet Akif Özer ve Semih Mustafa Önen 200 Soruda Yönetim/ Kamu Yönetimi Gazi 2017 2 Tamer Koçel İşletme Yöneticiliği Beta 2003/2010 2 Ahmet Güven Kuramdan Uygulamaya Kamu Yönetiminin Dönüşümü Orion 2017 2 Ahmet Hamdi Aydın Kamu Yönetimine Giriş Seçkin 2013 2 Birgül Ayman Güler Devlette Reform Yazıları YAYED& Paragraf 2005 2 Tayfun Akgüner Kamu Personeli Yönetimi Der 2001 2 (Ed.) Asım Balcı, Ahmet Nohutçu, Namık Kemal Öztürk, Bayram Coşkun Kamu Yönetiminde Çağdaş Yaklaşımlar Seçkin 2003 2 Hasan Hüseyin Çevik Türkiye’de Kamu Yönetimi Sorunları Seçkin 2004 2 Bilal Eryılmaz Bürokrasi ve Siyaset: Bürokratik Devletten Etkin Yönetime Alfa 2010 2 Mehmet Akif Özer Yeni Kamu Yönetimi: Teoriden Uygulamaya Platin 2005 2 Menaf Turan Bölge Kalkınma Ajansları, Nedir, Ne Değildir? Paragraf 2005 2 Bernard Gournay (Çev.) İhsan Kuntbay Yönetim Bilimine Giriş; Çağdaş Toplumlarda Kamu Yönetimi TODAİE 1971 1 Birsen Gökçe Toplumsal Bilimlerde Araştırma1 Savaş 2007 1 Söz konusu kitabın, isim ve içerik yönünden doğrudan kamu yönetimi kitabı olmadığı için bu tabloda yer alması yadırganabilir. Ancak istisnai bir durum olarak, kitap Adıyaman 477 Şulenur Özkan Erdoğan  Ekler  Kemal Gözler Türkiye’nin Yönetim Yapısı Ekin 2018 1 Bekir Parlak Yönetim Bilimi ve Çağdaş Yönetim Teknikleri Beta 2016 1 Şeref Gözübüyük Yönetim Hukuku Turhan 1996 1 Frederick W. Taylor (Çev.) H. Bahadır Akın Bilimsel Yönetimin İlkeleri Çizgi 1997 1 Halil Can ve Meral Tecer İşletme Yönetimi TODAİE 1978 1 Henry Fayol (Çev.) M. Asım Çalıkoğlu Sınai ve Umumi İşlerde İdare İnhisarlar 1939 1 Örgütlerin Yönetimi: Ankara Sistemler ve Beşeri Kaynaklar İktisadi ve Açısından Ticari İlimler I. Cilt. Akademisi 1972 1 Herbert Hicks (Çev.) Osman Tekok, Bintuğ Aytek ve Birol Bumin (Ed.) Senem Besler, Özlem Oktal Yönetim Bilimi I Anadolu Üniversitesi 2012 1 (Ed.) Muhittin Acar ve Hüseyin Özgür Çağdaş Kamu Yönetimi I Nobel 2015 12 (Ed.) Muhittin Acar ve Hüseyin Özgür Çağdaş Kamu Yönetimi II Nobel 2015 1 Ludwing von Mises (Çev.) Feridun Ergin Bürokrasi Liberte 2000 1 Nicos P. Mouzelis (Çev.) H. Bahadır Akan Örgüt ve Bürokrasi: Modern Teorilerin Analizi Çizgi 2001 1 Fry, B. R. & Raadschelders J. C. N., (Çev.) Oktay Koç Max Weber’den Dwight Waldo’ya Kamu Yönetimi Anı 2017 1 William H. Newman (Çev.) Kenan Sürgit Yönetim İşletmelerde ve Kamu Yönetiminde Sevk ve İdare TODAİE 1979 1 Kemal Öktem ve Uğur Ömürgönülşen Kamu Yönetimi: Gelişimi ve Güncel Sorunları İmaj 2004 1 Bekir Parlak ve Kadir Caner Doğan Kamu Yönetimi Beta Basım 2016 1 Birgül Ayman Güler Yeni Sağ ve Devletin Değişimi İmge 2005 1 2 Üniversitesi KAM116 kodlu “Kamu Yönetimi” dersinin tek kaynakçası olarak gözükmektedir. Dolayısıyla çalışmanın yöntemindeki tutarlılığı sağlamak amacıyla Tablo 1’de yer almaktadır. Adı geçen kitaptan bir bütün olarak yararlanıldığı beyan edilen ders sayısıdır. Aslında kitabın belli kısımlarından araştırmaya dahil edilen derslerde daha sıklıkla yararlanılıyor olsa da tamamı kullanılmadığı için buradaki tekrar sıklığına dahil edilmemiştir. 478  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi C. Nortchote Parkinson (Çev.) Şaban Sitembölükbaşı Parkinson Kanunu Vadi 1996 1 Paul Du Gay (Çev.) Engin Yıldırım vd. Bürokrasiye Övgü (Weber-Organizasyon-Etik) Değişim 2002 1 Selami Sargut Kültürlerarası Farklılaşma ve Yönetim İmge 2001 1 Nail Öztaş Yönetim: Örgüt ve Yönetim Kuramları Otorite 2013 1 Özcan Yeniçeri İşletme Yönetimi Özlem 1999 1 Bilal Eryılmaz, Musa Eken ve Mustafa Lütfi Şen Kamu Yönetimi Yazıları Nobel 2007 1 Nihat Aytürk Protokol Yönetimi: Kamusal Yaşamda Protokol Kuralları TODAİE 2014 1 Maurice Dobb (Çev.) Feyza Kantur Kapitalizmin Dünü ve Bugünü İletişim 1985 1 Haldun Gülalp Kapitalizm, Devlet ve Sınıflar Belge 1993 1 (Ed.) Filiz Kartal Türkiye’de Kamu Yönetimi ve Kamu Politikaları TODAİE 2011 1 (Ed.) Birgül Ayman Güler Kamu Yönetimi Ülke İncelemeleri İmge 2009 1 Michael G. Roskin (Çev.) Bahattin Seçilmişoğlu Çağdaş Devlet Sistemleri: Siyaset, Coğrafya, Kültür Adres 2009 1 Recep Bozlağan ve Yüksel Demirkaya Türkiye’de Yerel Yönetimler Nobel 2008 1 Ruşen Keleş Yerinden Yönetim ve Siyaset Cem 2006 1 (Ed.) Şinasi Aksoy ve Yılmaz Üstüner Kamu Yönetimi: Yöntem ve Sorunlar Nobel 2007 1 Sonay Bayramoğlu Yönetişim Zihniyeti İletişim 2005 1 479 Şulenur Özkan Erdoğan  Ekler  EK 2.2. Tablo 2. Devlet Üniversitelerindeki Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi bölümlerinin, yukarıda açıkça yazılmış olan derslerinde okutulan kitaplar ile bu kitapların her ayrı kodlu ders için tekrarlanma sıklığı (Ulaşılabilen Bologna verileri ile oluşturulmuştur.) 3 Kitabın Yazarı Kitap Adı Yayınevi Yıl Tekrar Sıklığı Bilal Eryılmaz Kamu Yönetimi: Düşünceler,Yapılar, Fonksiyonlar, Politikalar Erkam/Alfa/İ mge/ Okutman/ Umuttepe 2005/2007/ 2008/2010/ 2011/2013/ 2015/2017/ 2019 53 30 Nuri Tortop, Eyüp G. İşbir, Burhan Aykaç, Hüseyin Yayman ve Mehmet Akif Özer Yönetim Bilimi Nobel/Yargı 1999/2005/ 2006/ 2007/2010/ 2012 Birgül Ayman Güler Türkiye’nin Yönetimi: Yapı İmge 2009/2010/ 2011 12 Turgay Ergun Kamu Yönetimi: Kuram Siyasa Uygulama TODAİE 2004/2005/ 2015 11 Aykut Polatoğlu Kamu Yönetimi: Genel İlkeler ve Türkiye Uygulaması METU 2001/2003 (2000) 8+33 Kurthan Fişek Yönetim Paragraf/Kilit 1975/2005/ 2010/ 2012 10 Ali Öztekin Yönetim Bilimi Turhan/ Siyasal 2010/2012/ 2017 9 Bekir Parlak Yönetim Bilimi ve Çağdaş Yönetim Teknikleri Beta 2011 9 Yusuf Şahin Yönetim Bilimi ve Türk Kamu Yönetimi Murathan/ Ekin 2009/2010/ 2013/2015/ 2018 8 Şeref Gözübüyük Türkiye’nin Yönetim Yapısı Turhan 2008/2010/ 2013 7 Turgay Ergun ve Aykut Polatoğlu Kamu Yönetimine Giriş TODAİE 1992 6 Kitabın 2000 tarihli İngilizce basımı (Aykut Polatoğlu, Introduction to Public Administration: The Case of Turkey, METU Press, Ankara 2000) üç farklı derste okutulmaktadır. Kitaba, İngilizce haliyle tabloda yer verilmeyerek tekrar sayısı Türkçe basımının karşısında belirtilmektedir. Bunun sebebi, bölümlerin eğitim dilinin Türkçe ağırlıklı olması sebebiyle kitabın Türkçe hali ile daha sık karşılaşılmasıdır. 480  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Atilla Baransel Çağdaş Yönetim Düşüncesinin Evrimi: Klasik ve Neo-klasik Yönetim ve Örgüt Teorileri Fatih 1979 6 Ahmet Hamdi Aydın Yönetim Bilimi Seçkin 2010/2011/ 2012/2018 6 (Der.) Burhan Aykaç, Şenol Durgun ve Hüseyin Yayman Türkiye’de Kamu Yönetimi Yargı/Nobel 2003/2012 5 Nail Öztaş Yönetim: Örgüt ve Yönetim Kuramları Otorite 2013/2017 5 Erol Eren Yönetim ve Organizasyon: Çağdaş ve Küresel Yaklaşımlar Beta 1998/2012/ 2016 5 İlber Ortaylı Türkiye Teşkilat ve İdare Tarihi Cedit Neşriyat 2008 4 Naim Kapucu ve Hamit Palabıyık Turkish Public Administration: From Tradition to the Modern Age Uşak 2008 4 Cahit Emre Yönetim Bilimi Yazıları İmaj 2003 3 Henri Fayol Sınaî ve Umumi İşletmelerde İdare İnhisarlar Umum Müdürlüğü 1939 34 Ahmet Hamdi Aydın Türk Kamu Yönetimi Seçkin 2007/2009/ 2013 3 Ahmet Hamdi Aydın Kamu Yönetimine Giriş: Temel Konular Yeni Yaklaşımlar Seçkin 2007/2016 3 Şerif Şimşek ve Adnan Çelik Yönetim ve Organizasyon Günay/Nobel/ Eğitim 1999/2005/ 2010 3 (Ed.) Asım Balcı, Ahmet Nohutçu, Namık Kemal Öztürk, Bayram Coşkun Kamu Yönetiminde Çağdaş Yaklaşımlar Seçkin 2003/2008 3 Kemal Öktem ve Uğur Ömürgönülşen Kamu Yönetimi: Gelişimi ve Güncel Sorunları İmaj 2004 3 Mehmet Akif Özer Yeni Kamu Yönetimi: Teoriden Uygulamaya Platin 2005 3 Hamza Al Bilgi Toplumu ve Kamu Yönetiminde Paradigma Değişimi Bilimadamı 2002 3 4 Bu kitap, “Genel ve Endüstriyel Yönetim” adıyla Adres Yayınları tarafından yeniden basılmıştır. Üç kez tekrar eden kitaplardan ikisi Adres Yayınlarının 2012 tarihli basımıdır. 481 Şulenur Özkan Erdoğan  Ekler  Hasan Hüseyin Çevik Kamu Yönetimi: KavramlarSorunlar-Tartışmalar Seçkin 2012 3 Şeref Gözübüyük Yönetim Hukuku Turhan 1996/2005 3 (Ed.) Muhittin Acar ve Hüseyin Özgür Çağdaş Kamu Yönetimi II Nobel 2004 3 Kemal Gözler ve Gürsel Kaplan Kısa İdare Hukuku Ekin 2017/2018 3 (Ed.) J. M. Shafritz ve A. C. Hyde (Çev.) (Ed.) Hüseyin Akdoğan ve Serkan Altıntop Kamu Yönetimi Klasikleri Global 2016 2 Herbert A. Simon (Çev.) Cemal Mıhçıoğlu Kamu Yönetimi SBF 1986 2 Cemal Mıhçıoğlu Yönetim Bilimine Giriş SBF 1976/1990 2 J.Q. Wilson (Çev.) Selçuk Yalçındağ Bürokrasi: Kamu Kuruluşları Neyi Niçin Yaparlar TODAİE 1996 2 Seriye Sezen Türk Kamu Yönetiminde Kurullar TODAİE 2003 2 Tamer Koçel İşletme Yöneticiliği Beta 2010 2 Acar Örnek Kamu Yönetimi Metinler/Mera m 1988/1992 2 Bekir Parlak ve Zahid Sobacı Kuram ve Uygulamada Kamu Yönetimi: Ulusal ve Küresel Perspektifler Alfa Aktüel/MKM 2010/2012 2 Süleyman Sözen Teori ve Uygulamada Yeni Kamu Yönetimi Seçkin 2005 2 Muzaffer Sencer Türkiye’nin Yönetim Yapısı Alan 1986 2 Metin Günday İdare Hukuku İmaj 2011/2017 2 Ruşen Keleş Yerinden Yönetim ve Siyaset Cem 2006/2012 2 (Ed.) Muhittin Acar ve Hüseyin Özgür Çağdaş Kamu Yönetimi I Nobel 2003 2 (Ed.) Şinasi Aksoy ve Yılmaz Üstüner Kamu Yönetimi: Yöntem ve Sorunlar Nobel 2007 1 Cemal Mıhçıoğlu Türkiye’de Çağdaş Kamu Yönetimi Öğretiminin Başlangıç Yılları SBF 1988 1 Kemal Gözler ve Gürsel Kaplan İdare Hukuku Dersleri Ekin 2013 1 Andrew Heywood (Çev. Hayrettin Özler) Siyasetin Temel Kavramları Adres 2012 1 482  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi 5 Andrew Heywood Siyaset ?5 ? 1 Bilal Eryılmaz Bürokrasi ve Siyaset: Bürokratik Devletten Etkin Yönetime Alfa 2008 1 Nicos P. Mouzelis (Çev. Bahadır Akın) Örgüt ve Bürokrasi: Modern Teorilerin Analizi Çizgi 2003 1 Max Weber (Çev. Bahadır Akın) Bürokrasi ve Otorite Adres 2005 1 Erol Eren Stratejik Yönetim ve İşletme Politikası Beta 2013 1 Antony Jay (Çev.) Oğuz Onaran Yönetim ve Makyavelli Anahtar Kitaplar 1994 1 Hasan Hüseyin Çevik Türkiye’de Kamu Yönetimi Sorunları Seçkin 2004 1 İl Han Özay Gün Işığında Yönetim Yetkim 2004 1 Bekir Parlak ve Kadir Caner Doğan Kamu Yönetimi Beta Basım 2016 1 Mümin Ertürk İşletmelerde Yönetim ve Organizasyon Beta ? 1 Göksel Ataman İşletme Yönetimi: Temel Kavramlar Yeni Yaklaşımlar Türkmen 2002 1 Gencay Şaylan Değişim Küreselleşme ve Devletin Yeni İşlevi İmge 1995 1 Mehmet Akif Özer 21. Yüzyılda Yönetim ve Yöneticiler Nobel 2008 1 Abdullah Yılmaz ve Mustafa Ökmen Kamu Yönetimi Gazi 2004 1 Salih Güney Yönetim ve Organizasyon (El Kitabı) Nobel 2001 1 Esra Dik Türkiye'de Bakanlık Sisteminin Geleceği İmge 2017 1 Turgut Tan Planlamanın Hukuki Düzeni TODAİE 1976 1 Mustafa Tosun Örgütsel Etkililik 1981 1 Cevdet Atay Devlet Yönetimi ve Denetimi Alfa 1999 1 (Ed.) Cevat Elma ve Kamile Demir Yönetimde Çağdaş Yaklaşımlar: Uygulamalar ve Sorunlar Anı 2003 1 Kâmil Ufuk Bilgin Kamu Performans Yönetimi TODAİE 2004 1 TODAİE Tablo 1 ve 2’de soru işaretli kısımlar, kitabın ilan edildiği bilgi paketindeki eksikliklerden kaynaklanmaktadır. 483 Şulenur Özkan Erdoğan  Ekler  Turan Genç Kamu Yönetimi Başkent Klişe 1998 1 Vakur Versan Kamu Yönetimi: Siyasi ve İdari Teşkilat Der 1986 1 Vakur Versan Kamu Hukuku ? 1984 1 Zerrin Toprak Yerel Yönetimler Nobel 2006 1 Frederick W. Taylor (Çev.) H. Bahadır Akın Bilimsel Yönetimin İlkeleri Çizgi 2018 1 Argun Akdoğan Türk Kamu Yönetimi ve Avrupa Birliği TODAİE 2008 1 Birgül Ayman Güler Devlette Reform Yazıları YAYED& Paragraf 2005 1 (Der.) Mehmet Özel ve Veysel Eren Devletin Dönüşümü ve Yeni Dönem Kamu Yönetimi Çizgi 2008 1 Hüseyin Yayman Türkiye’nin İdari Reform Tarihi Turhan 2008 1 Ümit Sönmez Piyasanın İdaresi: Neoliberalizm ve Bağımsız Düzenleyici Kurumların Anatomisi İletişim 2011 1 Christopher Pierson (Çev.) Burcu Erdoğan ve Neşet Kutluğ Modern Devlet Çivi Yazıları 2016 1 Gianfranco Poggi Modern Devletin Gelişimi İstanbul Bilgi Üniversitesi 2017 1 Aziz Tuncer, Fatih Bilal Alodalı ve Sefa Usta Yönetim Bilimi: Tarihsel Gelişim ve Kavramsal Çerçeve Sakarya 2018 1 Aykut Berber Klasik Yönetim Düşüncesi Alfa 2013 1 Bilal Eryılmaz Tanzimat ve Yönetimde Modernleşme İşaret 2017 1 (Ed.) Nazım Kartal ve K. Alp Demir Yönetim: Kuram ve Teknikler Orion 2018 1 (Ed.) Nazım Kartal ve K. Alp Demir Yönetim: Genel Esaslar Orion 2018 1 Hüseyin Erkul Türkiye´de Yerel Yönetimler Detay 2010 1 (Ed.) Aykut Bedük Modern Yönetim Teknikleri Gazi 2005 1 (Ed.) Asım Balcı ve Ahmet Nohutçu Bilgi Çağında Türk Kamu Yönetiminin Yeniden Yapılandırılması I Beta 2005 1 Reşit Gürbüz Türkiye'nin İdari Yapısı ve Kamu Görevlileri Kuram 2018 1 484  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Burak Hergüner Kamu Yönetiminde Çağdaş Yaklaşımlar: Başlangıçtan Günümüze Kamu Yönetiminin Değişen Yüzü Seçkin 2017 1 Platon Devlet İş Bankası Kültür ? 1 Nicola Machiavelli Prens Tutku ? 1 Yasin Çoban Türkiye Ekonomisi Sayfa 2012 1 Korkut Boratav Türkiye İktisadi Tarihi 19082009 İmge 2012 1 Koray Başol Türkiye Ekonomisi Türkmen 2012 1 Şaban Kayıhan Kamu Yönetimine Giriş Seçkin 2012 1 Bernard Gournay (Çev.) İhsan Kuntbay Yönetim Bilimine Giriş; Çağdaş Toplumlarda Kamu Yönetimi TODAİE 1976 1 (Der.) Mehmet Zahid Sobacı ve Mete Yıldız Kamu Politikası Kuram ve Uygulama Adres 2014 1 Jay M. Shafritz, Christopher P. Borick, E. W. Russell (Çev. Ed.) Nail Öztaş Kamu Yönetimini Tanımak Nobel 2017 1 Ömer Livvarçin ve Dilek Kurt Yönetim Biliminde 49 İnsan 49 Teori Beta 2017 1 Peter F. Drucker 21.yy için Yönetim Tartışmaları Epsilon ? 1 Peter F. Drucker (Çev.) İlker Gülfidan Yönetim Optimist 2015 1 Jeffrey A. Miles (Çev. Ed.) Mustafa Polat ve Korhan Arun Yönetim ve Organizasyon Kuramları Nobel 2016 1 Nurullah Genç Yönetim ve Organizasyon (MYO) Seçkin ? 1 Owen E. Hughes (Çev.) Buğra Kalkan, Bahadır Akın ve Şeyma Akın Kamu İşletmeciliği & Yönetimi BigBang 2014 1 Turan Yıldırım Türkiye’nin İdari Teşkilatı Alkım 2005 1 Yusuf Erbay ve Hasan Akgün Modernleşmeden Küreselleşmeye Türkiye’de Yerel Yönetimler: Tarihi ve Bugünü Kazancı 2013 1 485 Şulenur Özkan Erdoğan  Ekler  Yusuf Erbay ve Hasan Akgün Türkiye’de ve Avrupa’da Yerel Yönetimler Röle Akademik 2017 1 Kemal Gözler Türk Anayasa Hukuku Seçkin 2018 1 Kemal Gözler ve Gürsel Kaplan İdare Hukukuna Giriş Ekin 2018 1 Ergun Özbudun Türk Anayasa Hukuku Yetkin 2018 1 Haluk Erkut Yönetimin İzleri Yalın Yayıncılık 2010 1 Haluk Erkut Yönetimin Kanatları Yalın Yayıncılık 2010 1 EK 2.3. Liste 1. Türkiye ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetindeki “Kamu Yönetimi” ile “Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi” bölümlerindeki ilgili derslerde okutulan ders kitapları Acar, Muhittin ve Hüseyin Özgür (Ed.), Çağdaş Kamu Yönetimi I, Nobel Yayınları, Ankara 2015. Acar, Muhittin ve Hüseyin Özgür (Ed.), Çağdaş Kamu Yönetimi II, Nobel Yayınları, Ankara 2015. Akdoğan, Argun A., Türk Kamu Yönetimi ve Avrupa Birliği, TODAİE Yayınları, Ankara 2008. Akgüner, Tayfun, Kamu Personeli Yönetimi, Der Yayınları, İstanbul 2001. Aksoy, Şinasi ve Yılmaz Üstüner (Ed.), Kamu Yönetimi: Yöntem ve Sorunlar, Nobel Yayınları, Ankara 2007. Al, Hamza, Yeni Kamu Yönetimi, Değişim Yayınları, İstanbul 2008. Al, Hamza, Bilgi Toplumu ve Kamu Yönetiminde Paradigma Değişimi, Bilimadamı Yayınları, Ankara 2002. Ataman, Göksel, İşletme Yönetimi: Temel Kavramlar Yeni Yaklaşımlar, Türkmen Kitabevi, İstanbul 2002. Atay, Cevdet, Devlet Yönetimi ve Denetimi, Alfa Yayınları, İstanbul 1999. Aydın, Ahmet Hamdi, Kamu Yönetimine Giriş, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2016. Aydın, Ahmet Hamdi, Türk Kamu Yönetimi, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2013. Aydın, Ahmet Hamdi, Yönetim Bilimi, Seçkin Kitabevi, Ankara 2018. Aykaç, Burhan vd. (Der.), Türkiye’de Kamu Yönetimi, Nobel Yayınları, Ankara 2012. 486  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Aytürk, Nihat, Protokol Yönetimi: Kamusal Yaşamda Protokol Kuralları, TODAİE Yayınları, Ankara 2014. Balcı, Asım vd. (Ed.), Kamu Yönetiminde Çağdaş Yaklaşımlar, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2008. Balcı, Asım ve Ahmet Nohutçu (Ed.), Bilgi Çağında Türk Kamu Yönetiminin Yeniden Yapılandırılması I, Beta Yayınevi, İstanbul 2005. Baransel, Atilla, Çağdaş Yönetim Düşüncesinin Evrimi: Klasik ve Neo-Klasik Yönetim ve Örgüt Teorileri, Fatih Matbaası, İstanbul 1979. Başol, Koray, Türkiye Ekonomisi, Türkmen Kitabevi, İstanbul 2012. Bedük, Aykut (Ed.), Modern Yönetim Teknikleri, Gazi Kitabevi, Ankara 2005. Berber, Aykut, Klasik Yönetim Düşüncesi, Alfa Yayınları, İstanbul 2013. Besler, Senem ve Özlem Oktal (Ed.), Yönetim Bilimi I, Anadolu Üniversitesi Yayını No: 2644, Eskişehir 2012. Bilgin, Kâmil Ufuk, Kamu Performans Yönetimi, TODAİE Yayınları, Ankara 2004. Boratav, Korkut, Türkiye İktisadi Tarihi 1908-2009, İmge Yayınevi, Ankara 2012. Bozlağan, Recep ve Yüksel Demirkaya, Türkiye’de Yerel Yönetimler, Nobel Yayınları, Ankara 2008. Can, Halil ve Meral Tecer, İşletme Yönetimi, TODAİE Yayınları, Ankara 1978. Can, Halil, Organizasyon ve Yönetim, Siyasal Kitabevi, Ankara 1999. Çevik, Hasan Hüseyin, Kamu Yönetimi: Kavramlar, Sorunlar, Tartışmalar, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2012. Çevik, Hasan Hüseyin, Türkiye’de Kamu Yönetimi Sorunları, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2004. Çoban, Yasin, Türkiye Ekonomisi, Sayfa Yayınları, İstanbul 2012. Dik, Esra, Türkiye'de Bakanlık Sisteminin Geleceği, İmge Yayınevi, Ankara 2017. Dikmen, Ahmet Alpay, Makine, İş, Kapitalizm ve İnsan, Pratika Yayınevi, ? 2013 Dobb, Maurice (Çev.) Feyza Kantur, Kapitalizmin Dünü ve Bugünü, İletişim Yayınları, İstanbul 1985. Drucker, Peter F., (Çev.) İlker Gülfidan, Yönetim, Optimist Yayınları, İstanbul 2015. Drucker, Peter F., 21. Yüzyıl için Yönetim Tartışmaları, Epsilon Yayınevi, İstanbul ?. du Gay, Paul (Çev.) Engin Yıldırım vd., Bürokrasiye Övgü (Weber-Organizasyon-Etik), Değişim Yayınları, İstanbul 2002. Efil, İsmail, İşletmelerde Yönetim ve Organizasyon, Uludağ Üniversitesi Yayınları, Bursa 1994. Elma, Cevat ve Kamile Demir (Ed.), Yönetimde Çağdaş Yaklaşımlar: Uygulamalar ve Sorunlar, Anı Yayıncılık, Ankara 2003. Şulenur Özkan Erdoğan  Ekler  487 Emre, Cahit, Yönetim Bilimi Yazıları, İmaj Yayınları, Ankara 2003. Erbay, Yusuf ve Hasan Akgün, Modernleşmeden Küreselleşmeye Türkiye’de Yerel Yönetimler: Tarihi ve Bugünü, Kazancı Kitap, İstanbul 2013. Erbay, Yusuf ve Hasan Akgün, Türkiye’de ve Avrupa’da Yerel Yönetimler, Röle Akademik Yayıncılık, İstanbul 2017. Eren, Erol, Stratejik Yönetim ve İşletme Politikası, Beta Yayınevi, İstanbul 2013. Eren, Erol, Yönetim ve Organizasyon: Çağdaş ve Küresel Yaklaşımlar, Beta Yayınevi, İstanbul 2016. Ergun, Turgay ve Aykut Polatoğlu, Kamu Yönetimine Giriş, TODAİE Yayınları, Ankara 1992. Ergun, Turgay, Kamu Yönetimi: Kuram Siyasa Uygulama, TODAİE Yayınları, Ankara 2015. Erkul, Hüseyin, Türkiye´de Yerel Yönetimler, Detay Yayıncılık, Ankara 2010. Erkut Haluk, Yönetimin Kanatları, Yalın Yayıncılık, İstanbul 2010. Erkut, Haluk, Yönetimin İzleri, Yalın Yayıncılık, İstanbul 2010. Ertürk, Mümin, İşletmelerde Yönetim ve Organizasyon, Beta Yayınevi, İstanbul ?. Eryılmaz, Bilal, Bürokrasi ve Siyaset: Bürokratik Devletten Etkin Yönetime, Alfa Yayınları, İstanbul 2010. Eryılmaz, Bilal, Kamu Yönetimi: Düşünceler, Yapılar, Fonksiyonlar, Politikalar, Umuttepe Yayınevi, Kocaeli 2019. Eryılmaz, Bilal, Musa Eken ve Mustafa Lütfi Şen, Kamu Yönetimi Yazıları, Nobel Yayınları, Ankara 2007. Eryılmaz, Bilal, Tanzimat ve Yönetimde Modernleşme, İşaret Yayınları, İstanbul 2017. Fayol, Henry, (Çev.) M. Asım Çalıkoğlu, Sınai ve Umumi İşlerde İdare, İnhisarlar Matbaası, İstanbul 1939. Fişek, Kurthan, Yönetim, Kilit Yayınları, Ankara 2012. Fry, B. R. ve J. C. N Raadschelders, (Çev.) Oktay Koç, Max Weber’den Dwight Waldo’ya Kamu Yönetimi, Anı Yayıncılık, Ankara 2017. Genç, Nurullah, Yönetim ve Organizasyon (MYO), Seçkin Yayıncılık, Genç, Turan, Kamu Yönetimi, Başkent Klişe Matbaacılık, Ankara 1998. Gournay, Bernard, (Çev.) İhsan Kuntbay, Yönetim Bilimine Giriş; Çağdaş Toplumlarda Kamu Yönetimi, TODAİE Yayınları, Ankara 1976. Gökçe, Birsen, Toplumsal Bilimlerde Araştırma, Savaş Yayınevi, Ankara 2007. Gözler, Kemal ve Gürsel Kaplan, İdare Hukuku Dersleri, Ekin Yayınevi, Bursa 2013. Gözler, Kemal ve Gürsel Kaplan, İdare Hukukuna Giriş, Ekin Yayıncılık, Bursa 2018. Gözler, Kemal ve Gürsel Kaplan, Kısa İdare Hukuku, Ekin Yayınevi, Bursa 2018. 488  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Gözler, Kemal, Türk Anayasa Hukuku, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2018. Gözler, Kemal, Türkiye’nin Yönetim Yapısı, Ekin Yayınevi, Bursa 2018. Gözübüyük, Şeref, Türkiye’nin Yönetim Yapısı, Turhan Kitabevi, Ankara 2013. Gözübüyük, Şeref, Yönetim Hukuku, Turhan Kitabevi, Ankara 2005. Gülalp, Haldun, Kapitalizm, Devlet ve Sınıflar, Belge Yayınları, İstanbul 1993. Güler, Birgül A., (Ed.), Kamu Yönetimi Ülke İncelemeleri, İmge Yayınevi, Ankara 2009. Güler, Birgül A., Devlette Reform Yazıları, YAYED & Paragraf, Ankara 2005. Güler, Birgül A., Türkiye’nin Yönetimi: Yapı, İmge Yayınevi, Ankara 2011. Güler, Birgül A., Yeni Sağ ve Devletin Değişimi, İmge Yayınevi, Ankara 2005. Günday, Metin, İdare Hukuku, İmaj Yayınları, Ankara 2017. Güney, Salih, Yönetim ve Organizasyon (El Kitabı), Nobel Yayınları, Ankara 2001. Gürbüz, Reşit, Türkiye'nin İdari Yapısı ve Kamu Görevlileri, Kuram Kitap, İstanbul 2018. Güven, Ahmet, Kuramdan Uygulamaya Kamu Yönetiminin Dönüşümü, Orion Yayınları, Ankara 2017. Hergüner, Burak, Kamu Yönetiminde Çağdaş Yaklaşımlar: Başlangıçtan Günümüze Kamu Yönetiminin Değişen Yüzü, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2017. Heywood, Andrew, (Çev.) Hayrettin Özler, Siyasetin Temel Kavramları, Adres Yayınları, Ankara 2012. Hicks, Herbert, (Çev.) Osman Tekok vd., Örgütlerin Yönetimi: Sistemler ve Beşeri Kaynaklar Açısından I. Cilt, Ankara İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi, Ankara 1972. Hughes Owen E., (Çev.) Buğra Kalkan vd., Kamu İşletmeciliği&Yönetimi, BigBang Yayınları, İstanbul 2014. Jay, Antony, (Çev.) Oğuz Onaran, Yönetim ve Makyavelli, Anahtar Kitaplar, İstanbul 1994. Kapucu, Naim ve Hamit Palabıyık, Turkish Public Administration: From Tradition to the Modern Age, Uluslararasi Stratejik Arastirma Kurumu (USAK), Ankara 2008. Kartal, Filiz (Ed.), Türkiye’de Kamu Yönetimi ve Kamu Politikaları, TODAİE Yayınları, Ankara 2011. Kartal, Nazım ve K. Alp Demir (Ed.), Yönetim: Genel Esaslar, Orion Kitabevi, Ankara 2018. Kartal, Nazım ve K. Alp Demir (Ed.), Yönetim: Kuram ve Teknikler, Orion Kitabevi, Ankara 2018. Kayıhan, Şaban, Kamu Yönetimine Giriş, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2012. Keleş, Ruşen, Yerinden Yönetim ve Siyaset, Cem Yayınları, İstanbul 2012. Şulenur Özkan Erdoğan  Ekler  489 Koçel, Tamer, İşletme Yöneticiliği, Beta Yayınevi, İstanbul 2010. Livvarçin, Ömer ve Dilek Kurt, Yönetim Biliminde 49 İnsan 49 Teori, Beta Yayınevi, İstanbul 2017 Machiavelli, Nicola, (Çev.) Enver Günsel, Prens, Tutku Yayınevi, Ankara ?. Mıhçıoğlu, Cemal, Türkiye’de Çağdaş Kamu Yönetimi Öğretiminin Başlangıç Yılları, SBF Yayınevi, Ankara 1988. Mıhçıoğlu, Cemal, Yönetim Bilimine Giriş, SBF Yayınevi, 1990 Ankara. Miles, Jeffrey A., (Çev. Ed.) Mustafa Polat ve Korhan Arun, Yönetim ve Organizasyon Kuramları, Nobel Yayınları, Ankara 2016. Mouzelis, Nicos P., (Çev.) H. Bahadır Akın, Örgüt ve Bürokrasi: Modern Teorilerin Analizi, Çizgi Kitabevi, Konya 2003. Newman, William H., (Çev.) Kenan Sürgit, Yönetim: İşletmelerde ve Kamu Yönetiminde Sevk ve İdare, TODAİE Yayınları, Ankara 1979. Ortaylı, İlber, Türkiye Teşkilat ve İdare Tarihi, Cedit Neşriyat, Ankara 2008. Öktem, Kemal ve Uğur Ömürgönülşen, Kamu Yönetimi: Gelişimi ve Güncel Sorunları, İmaj Yayınları, Ankara 2004. Örnek, Acar, Kamu Yönetimi, Meram Yayın Dağıtım, İstanbul 1992. Özay, İl Han, Gün Işığında Yönetim, Yetkim Yayınları, 2004. Özbudun, Ergun, Türk Anayasa Hukuku, Yetkin Yayınları, Ankara 2018. Özel, Mehmet ve Veysel Eren (Der.), Devletin Dönüşümü ve Yeni Dönem Kamu Yönetimi, Çizgi Yayınları, İstanbul 2008. Özer, Mehmet Akif ve Semih Mustafa Önen, 200 Soruda Yönetim/ Kamu Yönetimi, Gazi Kitabevi, Ankara 2017. Özer, Mehmet Akif, 21. Yüzyılda Yönetim ve Yöneticiler, Nobel Yayınları, Ankara 2008. Özer, Mehmet Akif, Yeni Kamu Yönetimi: Teoriden Uygulamaya, Platin Yayınevi, Ankara 2005. Öztaş, Nail, Yönetim: Örgüt ve Yönetim Kuramları, Otorite Kitap, Antalya 2017. Öztekin, Ali, Yönetim Bilimi, Siyasal Kitabevi, Ankara 2017. Öztürk, Namık Kemal, Yönetim Bilimi, Neşe Matbaası, İzmir 2008. Parkinson, C. Nortchote, (Çev.) Şaban Sitembölükbaşı, Parkinson Kanunu, Vadi Yayınları, Ankara 1996. Parlak, Bekir ve Kadir Caner Doğan, Kamu Yönetimi, Beta Yayınevi, İstanbul 2016. Parlak, Bekir ve Zahid Sobacı, Kuram ve Uygulamada Kamu Yönetimi: Ulusal ve Küresel Perspektifler, MKM Yayınları, 2012. Parlak, Bekir, Yönetim Bilimi ve Çağdaş Yönetim Teknikleri, Beta Yayınevi, İstanbul 2016. 490  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Pierson, Christopher, (Çev.) Burcu Erdoğan ve Neşet Kutluğ, Modern Devlet, Çivi Yazıları, İstanbul 2016. Platon, (Çev.) Sabahattin Eyüboğlu ve M. Ali Cimcoz, Devlet, İş Bankası Kültür Yayınları, Ankara ?. Poggi, Gianfranco, Modern Devletin Gelişimi, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul 2017. Polatoğlu, Aykut, Kamu Yönetimi: Genel İlkeler ve Türkiye Uygulaması, METU Press, Ankara 2003. Roskin, Michael G., (Çev.) Bahattin Seçilmişoğlu, Çağdaş Devlet Sistemleri: Siyaset, Coğrafya, Kültür, Adres Yayınları, Ankara 2009. Sargut, Selami, Kültürlerarası Farklılaşma ve Yönetim, İmge Yayınevi, Ankara 2001. Sencer, Muzaffer, Türkiye’nin Yönetim Yapısı, Alan Yayıncılık: 68, İstanbul 1986. Sezen, Seriye, Türk Kamu Yönetiminde Kurullar, TODAİE Yayınları, Ankara 2003. Shafritz J. M. ve Hyde, A. C. (Ed.), (Çev.) (Ed.) Hüseyin Akdoğan ve Serkan Altıntop, Kamu Yönetimi Klasikleri, Global Politika ve Strateji, İstanbul 2016. Shafritz, Jay M. vd., (Çev. Ed.) Nail Öztaş, Kamu Yönetimini Tanımak, Nobel Yayınları, Ankara 2017. Simon, Herbert A. vd., (Çev.) Cemal Mıhçıoğlu, Kamu Yönetimi, SBF Yayınevi, Ankara 1986. Sobacı, Mehmet Zahid ve Mete Yıldız (Der.), Kamu Politikası Kuram ve Uygulama, Adres Yayınları, Ankara 2014. Sönmez, Ümit, Piyasanın İdaresi: Neoliberalizm ve Bağımsız Düzenleyici Kurumların Anatomisi, İletişim Yayınları, Ankara 2011. Sözen, Süleyman, Teori ve Uygulamada Yeni Kamu Yönetimi, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2005. Şahin, Yusuf, Yönetim Bilimi ve Türk Kamu Yönetimi, Ekin Yayınevi, Bursa 2018. Şaylan, Gencay, Değişim Küreselleşme ve Devletin Yeni İşlevi, İmge Yayınevi, Ankara 1995. Şimşek, Şerif ve Adnan Çelik, Yönetim ve Organizasyon, Eğitim Yayınevi, Konya 2017. Tan, Turgut, Planlamanın Hukuki Düzeni, TODAİE Yayınları, Ankara 1976. Taylor, Frederick W., (Çev.) H. Bahadır Akın, Bilimsel Yönetimin İlkeleri, Çizgi Kitabevi, Konya 2018. Toprak, Zerrin, Yerel Yönetimler, Nobel Yayınları, Ankara 2006. Tortop, Nuri vd., Yönetim Bilimi, Nobel Yayınevi, Ankara 2012. Tosun, Mustafa, Örgütsel Etkililik, TODAİE Yayınları, Ankara 1981. Tuncer, Aziz vd., Yönetim Bilimi: Tarihsel Gelişim ve Kavramsal Çerçeve, Sakarya Yayıncılık, Sakarya 2018. Şulenur Özkan Erdoğan  Ekler  491 Turan, Menaf, Bölge Kalkınma Ajansları, Nedir, Ne Değildir, Paragraf Yayınevi, Ankara 2005. Versan, Vakur, Kamu Hukuku, ? 1984. Versan, Vakur, Kamu Yönetimi: Siyasi ve İdari Teşkilat, Der Yayınları, İstanbul 1986. von Mises, Ludwing, (Çev.) Feridun Ergin, Bürokrasi, Liberte Yayını, Ankara 2000. Weber, Max, (Çev.) Bahadır Akın, Bürokrasi ve Otorite, Adres Yayınları, Ankara 2005. Wilson, J.Q., (Çev.) Selçuk Yalçındağ, Bürokrasi: Kamu Kuruluşları Neyi Niçin Yaparlar, TODAİE Yayınları, Ankara 1996. Yayman, Hüseyin, Türkiye’nin İdari Reform Tarihi, Turhan Kitabevi, Ankara 2008. Yeniçeri, Özcan, İşletme Yönetimi, Özlem Yayınları, Ankara 1999. Yıldırım, Turan, Türkiye’nin İdari Teşkilatı, Alkım Yayınevi, İstanbul 2005. Yılmaz, Abdullah ve Mustafa Ökmen (Ed.), Kamu Yönetimi: Kuramdan Uygulamaya, Gazi Kitabevi, Ankara 2004. EK 2.4. Liste 1A: “Kamu Yönetimi” ile “Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi” bölümlerinde yalnızca bir kısmından yararlanılan tüm kitaplar Acar, Muhittin ve Hüseyin Özgür (Ed.), Çağdaş Kamu Yönetimi I: Konular, Kuramlar, Kavramlar, Nobel Yayınevi, Ankara 2003. Akbulut, Örsan Ö., Siyaset ve Yönetim İlişkisi: Kuramsal ve Eleştirel Bir Yaklaşım, TODAİE Yayını, Ankara 2005. Arslan Avar, Adile ve Devrim Sezer (Der.), Hasan Ünal Nalbantoğlu’na Armağan, İletişim Yayınları, İstanbul 2008. Atılgan, Gökhan ve E. Atilla Aytekin (Ed.), Siyaset Bilimi: Kavramlar, İdeolojiler, Disiplinler Arası İlişkiler, Yordam Kitap, İstanbul 2013. Aykaç, Burhan vd. (Der.), Türkiye’de Kamu Yönetimi, Nobel Yayınları, Ankara 2012. Başkaya, Fikret ve Aydın Ördek (Der.), Ekonomik Kurumlar ve Kavramlar Sözlüğü, Maki Basım-Yayın, Ankara 2008. Bozkurt, Ömer vd., Kamu Yönetimi Sözlüğü, TODAİE Yayını, Ankara 1998. Cumhuriyet Döneminde Türkiye’de Bilim-Sosyal Bilimler II, TÜBA Yayını, 1998. Devlet Teşkilatı Rehberi, TODAİE Yayını, Ankara 2017. Emre, Cahit, Yönetim Bilimi Yazıları, İmaj Yayınevi, Ankara 2003. Eroğul, Cem, Anatüzeye Giriş, İmaj Yayınevi, Ankara 2014. Eryılmaz, Bilal vd. (Ed.), Kamu Yönetimi Yazıları, Nobel Yayınları, Ankara 2007. Fişek, Kurthan, Yönetim, Paragraf Yayınları, Ankara 2005. 492  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Göymen, Korel ve Onur Sazak, Centralisation Decentralisation Debate Revisited, IPM & FNS yay. (Sabancı Üniversitesi), İstanbul 2014. Güler, Birgül A., Devlette Reform Yazıları, YAYED&Paragraf Yayınevi, Ankara 2005. Güler, Birgül A., Türkiye’nin Yönetimi: Yapı, İmge Yayınevi, Ankara 2009. II. Kamu Yönetimi Forumu Bildirileri, Hacettepe Üniversitesi Yayını, Ankara 2004. Kamu Yönetimi Disiplini Sempozyum Bildirileri I, TODAİE Yayını, Ankara 1995. Kamu Yönetimi Disiplini Sempozyumu Bildirileri II, TODAİE Yayını, Ankara 1995. Kapucu, Naim ve Hamit Palabıyık, Turkish Public Administration: From Tradition to the Modern Age, Uluslararasi Stratejik Arastirma Kurumu (USAK), Ankara 2008. Karakılçık, Yusuf, Yerel Yönetimler, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2013. Keskin, Enes Battal (Haz.), Kent Konseyleri Sempozyumu Bildiri Kitabı, Bursa Büyükşehir Belediyesi, Bursa 2011. Ökmen, M. ve Bekir Parlak, Kuram ve Uygulamada Yerel Yönetimler, Orion Kitapevi, Ankara 2013. Öniş, Ziya ve Fikret Şenses (Ed.), Turkey and the Global Economy Neo-Liberal Restructuring and Integration in the Post-Crisis Era, Routledge, London 2009. Övgün, Barış (Ed.), Kamu Yönetimi: Yapı, İşleyiş, Reform, Kamu Yönetimi Araştırma ve Uygulama Merkezi, Ankara 2009. Öztaş, Nail, Yönetim: Örgüt ve Yönetim Kuramları, Otorite Yayınları, Ankara 2013. Öztürk, Cemal vd., Yönetim ve Siyaset Değerlendirmeleri, Nobel Yayıncılık, Ankara 2018. Parlak, Bekir, Kamu Yönetimi Sözlüğü, Marmara Kitap Merkezi, İstanbul 2011. Polatoğlu, Aykut, Introduction to Public Administration: The Case of Turkey, METU Press, Ankara 2000. Şaylan, Gencay, Postmodernizm, İmge Kitabevi, Ankara 1999. Şener, Hasan Engin ve Erol Esen (Ed.), Avrupa Birliği’ne Üyelik Sürecinin Örgütlenmesi: Türkiye, Macaristan ve Polonya, Phoenix Yayınevi, Ankara 2010. Weber, Max, (Çev.) Taha Parla, Sosyoloji Yazıları, İletişim Yayınları, İstanbul 2002. Wilson, Woodrow, (Çev.) Nermin Abadan, Seçme Parçalar, Türk Siyasi İlimler Derneği, İstanbul 1961. Yılmaz, Abdullah ve Yavuz Bozkurt (Ed.), Küresel Esintiler ve Yerel Etkiler Sarmalında Türk Kamu Yönetimi, Gazi Kitabevi, Ankara 2017. Şulenur Özkan Erdoğan  Ekler  493 EK 2.5. Liste 1B: Adı geçen derslerin herhangi birinde tamamı okutulmayan ancak içindeki bir bölümden yararlanıldığı için okuma listelerinde yer alan kitaplar Akbulut, Örsan Ö., Siyaset ve Yönetim İlişkisi: Kuramsal ve Eleştirel Bir Yaklaşım, TODAİE Yayını, Ankara 2005. Arslan Avar, Adile ve Devrim Sezer (Der.), Hasan Ünal Nalbantoğlu’na Armağan, İletişim Yayınları, İstanbul 2008. Atılgan, Gökhan ve E. Atilla Aytekin (Ed.), Siyaset Bilimi: Kavramlar, İdeolojiler, Disiplinler Arası İlişkiler, Yordam Kitap, İstanbul 2013. Başkaya, Fikret ve Aydın Ördek (Der.), Ekonomik Kurumlar ve Kavramlar Sözlüğü, Maki Basım-Yayın, Ankara 2008. Bozkurt, Ömer vd., Kamu Yönetimi Sözlüğü, TODAİE Yayını, Ankara 1998. Cumhuriyet Döneminde Türkiye’de Bilim-Sosyal Bilimler II, TÜBA Yayını, 1998. Devlet Teşkilatı Rehberi, TODAİE Yayını, Ankara 2017. Eroğul, Cem, Anatüzeye Giriş, İmaj Yayınevi, Ankara 2014. Göymen, Korel ve Onur Sazak, Centralisation Decentralisation Debate Revisited, IPM & FNS yay. (Sabancı Üniversitesi), İstanbul 2014. II. Kamu Yönetimi Forumu Bildirileri, Hacettepe Üniversitesi Yayını, Ankara 2004. Kamu Yönetimi Disiplini Sempozyum Bildirileri I, TODAİE Yayını, Ankara 1995. Kamu Yönetimi Disiplini Sempozyumu Bildirileri II, TODAİE Yayını, Ankara 1995. Karakılçık, Yusuf, Yerel Yönetimler, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2013. Keskin, Enes Battal (Haz.), Kent Konseyleri Sempozyumu Bildiri Kitabı, Bursa Büyükşehir Belediyesi, Bursa 2011. Ökmen, M. ve Bekir Parlak, Kuram ve Uygulamada Yerel Yönetimler, Orion Kitapevi, Ankara 2013. Öniş, Ziya ve Fikret Şenses (Ed.), Turkey and the Global Economy Neo-Liberal Restructuring and Integration in the Post-Crisis Era, Routledge, London 2009. Övgün, Barış (Ed.), Kamu Yönetimi: Yapı, İşleyiş, Reform, Kamu Yönetimi Araştırma ve Uygulama Merkezi, Ankara 2009. Öztürk, Cemal vd., Yönetim ve Siyaset Değerlendirmeleri, Nobel Yayıncılık, Ankara 2018. Parlak, Bekir, Kamu Yönetimi Sözlüğü, Marmara Kitap Merkezi, İstanbul 2011. Şaylan, Gencay, Postmodernizm, İmge Kitabevi, Ankara 1999. Şener, Hasan Engin ve Erol Esen (Ed.), Avrupa Birliği’ne Üyelik Sürecinin Örgütlenmesi: Türkiye, Macaristan ve Polonya, Phoenix Yayınevi, Ankara 2010. Weber, Max, (Çev.) Taha Parla, Sosyoloji Yazıları, İletişim Yayınları, İstanbul 2002. Yılmaz, Abdullah ve Yavuz Bozkurt (Ed.), Küresel Esintiler ve Yerel Etkiler Sarmalında Türk Kamu Yönetimi, Gazi Kitabevi, Ankara 2017. 494  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi EK 2.6.6 Liste-2: Kamu Yönetimi Ders Kitapları Bibliyografyası (1844-2020) Sakızlı Ohannes Paşa, Usul-i İdare, (Mekteb-i Mülkiye 4. Sınıf) Mekteb-i Mülkiye-i Şahane Matbaası, İstanbul 1844. Usul-i İdare-i Vilayet, Amire Matbaası, İstanbul 1868. Fenn-i İdare-i Mülkiye, Çev. Fahri, İstanbul 1883. Sakızlı Ohannes Paşa, Usul-i İdare-i Mülkiye, (Mekteb-i Mülkiye 5. Sınıf) Mekteb-i Mülkiye-i Şahane Litografya Destgahı, İstanbul 1885. Giridi Hüseyin Nesimi, Usul-i İdare-i Mülkiye, İstanbul 1885. Sabri, Usul-i İdare, Matbaa-i Mülkiye, İstanbul 1885. İzzet, Usul-i İdare ve Kavanin, E. Tuzliyan Matbaası, İstanbul 1885. Giridi Hüseyin Nesimi, Usul-i İdare-i Mülkiye, Mekteb-i Mülkiye-i Şahane Litografyası, İstanbul 1887. Sakızlı Ohannes Paşa, Usul-i İdare, (Mekteb-i Mülkiye 5. Sınıf) Mekteb-i Mülkiye-i Şahane Litografya Destgahı, İstanbul 1892. Ahmed Naci, Usul-i İdare yahud İdareye Dair Numune, Kasbar Matbaası, İstanbul 1893. Sakızlı Ohannes Paşa, Usul-i İdare-i Mülkiye, Mekteb-i Mülkiyeyi Şahane Yedinci Sınıf Talebesine, Mekteb-i Mülkiye Litografya Destgahı, İstanbul 1899. Usul-i İdare ve Islahat, 1902. Mehmed Ziyaeddin Kızıltan, Usul-i İdare-i Mülkiye, Mekteb-i Mülkiye Taş Destgahı, İstanbul 1909. Dimock, Marshall E., Amme İdaresinin Prensipleri, (Çev.) Nermin Abadan, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, Ankara 1954. Dimock, Marshall Edward ve Gladys Ogden Dimock, Amme İdaresi, (Çev.) Abadan & Mardin & Soysal & Meray & Aktan, TODAİE Yayınları, Ankara 1954. Gorvine, Albert, Amme İdaresi Notları (Çev.) Mümtaz Soysal, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi New York University Graduate School of Public Administration and Social Service, Ankara 1956. Versan, Vakur, Amme İdaresi: Siyasi ve İdari Teşkilat, Işık Matbaası, İstanbul 1957. White, L.D., (Çev. A. T. Payaslıoğlu ve R. Toluner), Amme İdaresine Giriş, Ankara Üniversitesi SBF, Müşterek Tercümeler Serisi, Yayın No: 3, Ankara 1957. Kuntbay, İhsan, Genel İdare (Ders Notları), TODAİE Yayını, Ankara 1959. 6 Liste kronolojik sıralamaya göre hazırlanmıştır. Şulenur Özkan Erdoğan  Ekler  495 Mıhçıoğlu, Cemal (Çev.), Kamu Yönetimi, (Herbert A. Simon, Donald W. Smithburg, Victor A. Thompson), Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları 547, Ankara 1966. Tortop, Nuri, Amme İdaresi, Şenyuva Matbaası, Ankara 1968. Gözübüyük, Şeref, Türkiye’nin İdari Yapısı, TODAİE Yayınları, Ankara 1969. Gournay, Bernard, (Çev.) İhsan Kuntbay, Yönetim Bilimine Giriş: Çağdaş Toplumlarda Kamu Yönetimi, TODAİE Yayınları, Ankara 1971. Fişek, Kurthan, Yönetim, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, 1975. Tortop, Nuri, Yönetim Bilimi: Temel İlkeler, Ankara İktisadi ve Ticaret İlimler AKAD, Ankara 1975. Ergun, Turgay ve Aykut Polatoğlu, Kamu Yönetimine Giriş, TODAİE Yayınları, Ankara 1978. Baransel, Atilla, Çağdaş Yönetim Düşüncesinin Evrimi: Klasik ve Neo-Klasik Yönetim ve Örgüt Teorileri, Fatih Matbaası, İstanbul 1979. Başaran, İbrahim Ethem, Yönetime Giriş, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara 1984. Sencer, Muzaffer, Türkiye’nin Yönetim Yapısı, Alan Yayıncılık: 68, İstanbul 1986. Örnek, Acar, Kamu Yönetimi, Metinler Matbaacılık, İstanbul 1988. Mıhçıoğlu, Cemal, Yönetim Bilimine Giriş, SBF Yayınevi, 1989 Ankara. Eryılmaz, Bilal, Kamu Yönetimi, Üniversite Kitabevi, İstanbul 1994. Yıldırım, Turan, Türkiye’nin İdari Teşkilatı, Alkım Yayınevi, İstanbul 1995. Öztekin, Ali, Yönetim Bilimine Giriş, Turhan Kitabevi, Ankara 1997. Genç, Turan, Kamu Yönetimi, Başkent Klişe Matbaacılık, Ankara 1998. Polatoğlu, Aykut, Introduction to Public Administration: The Case of Turkey, METU Press, Ankara 2000.7 Parlak, Bekir ve Zahid Sobacı, Kuram ve Uygulamada Kamu Yönetimi Ulusal ve Global Prespektifler, Alfa Yayınları, İstanbul 2000. Gültekin, Sadettin, Kamu Yönetimi, Akademi Yayınevi, Rize 2002. Yılmaz, Abdullah ve Mustafa Ökmen (Ed), Kamu Yönetimi, Gazi Kitabevi, Ankara 2004. Ergun, Turgay, Kamu Yönetimi: Kuram, Siyasa, Uygulama, TODAİE Yayınları, Ankara 2004. Aydın, Ahmet Hamdi, Yönetim Bilimi, Seçkin Yayınevi, Ankara 2007. Aydın, Ahmet Hamdi, Türk Kamu Yönetimi, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2007. 7 Aynı kitabın Türkçesi şöyledir: Polatoğlu, Aykut, Kamu Yönetimi: Genel İlkeler ve Türkiye Uygulaması, ODTÜ Yayıncılık, Ankara 2001. 496  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Kapucu Naim ve Hamit Palabıyık, Turkish Public Administration: From Tradition to the Modern Age, Ankara 2008. Öztürk, Namık Kemal, Yönetim Bilimi, Neşe Matbaası, İzmir 2008. Ayman Güler, Birgül, Türkiye’nin Yönetimi: Yapı, İmge Kitabevi, Ankara 2009. Saruhan, Şadi Can ve Müge Leyla Yıldız, Çağdaş Yönetim Bilimi, Beta Yayıncılık, İstanbul 2009. Şahin, Yusuf, Yönetim Bilimi ve Türk Kamu Yönetimi, Murathan Yayınevi, Ankara 2009. Polatoğlu, Aykut, Türk Kamu Yönetimi: Güncel ve Eleştirel bir Yaklaşım, Yakın Doğu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Lefkoşa 2009. Erkut, Haluk, Yönetimin İzleri, Yalın Yayıncılık, İstanbul 2009. Koç, Hakan ve Melih Topaloğlu, Yönetim Bilimi: Temel Kavramlar, Kuramlar ve İlkeler, Seçkin Yayınları, Ankara 2010. Çevik, Hasan Hüseyin, Kamu Yönetimi: Kavramlar, Sorunlar, Tartışmalar, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2010. Parlak, Bekir, Yönetim Bilimi ve Çağdaş Yönetim Teknikleri, Beta Yayınevi, İstanbul 2011. Kayıhan, Şaban, Kamu Yönetimine Giriş, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2012. Yatkın, Ahmet vd., Kamu Yönetimi, (Ed.) Ahmet Yatkın ve Nalan Pehlivan Demiral, Lisans Yayıncılık, İstanbul 2013. Yücetürk, Elif vd., Yönetim Bilimi, (Ed. Elif Yücetürk ve H. Serdar Öge), Lisans Yayıncılık, İstanbul 2013. Öztaş, Nail, Yönetim: Örgüt ve Yönetim Kuramları, Otorite Kitap, İstanbul 2013. Berber, Aykut, Klasik Yönetim Düşüncesi, Alfa Yayınları, İstanbul 2013. Kesgin, Bedreddin, Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi, Açılım Kitap, İstanbul 2014. Öztaş, Nail, Örgüt: Örgüt ve Yönetim Kuramları II, Otorite Kitap, İstanbul 2014. Özer, Mehmet Akif, Murat Akçakaya, Hasan Yaylı ve Nazlı Yücel Batmaz, Kamu Yönetimi Klasik (Yapı ve Süreçler), Seçkin Yayınevi, Ankara 2015. Özer, Mehmet Akif, Murat Akçakaya, Hasan Yaylı ve Nazlı Yücel Batmaz, Kamu Yönetimi Modern (Yapı ve Süreçler), Seçkin Yayınevi, Ankara 2016. Aydın, Ahmet Hamdi, Kamu Yönetimine Giriş, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2016. Koç, Taylan, Yönetim Bilimi ve Türkiye'de Yönetsel Kurumlar, Karahan Kitabevi, Adana 2016. Tuncer, Aziz ve M. Fatih Bilal Alodalı, Sefa Usta (Ed.), Yönetim Bilimi: Tarihsel Gelişim ve Kavramsal Çerçeve, Sakarya Yayıncılık, Sakarya 2016. Özer, Mehmet Akif ve Semih Mustafa Önen, 200 Soruda Yönetim/ Kamu Yönetimi, Gazi Kitabevi, Ankara 2016. Şulenur Özkan Erdoğan  Ekler  497 Parlak, Bekir ve Kadir Caner Doğan, Yeni Yönetim Sistemine Göre Türkiye’de Kamu Yönetimi, Beta Yayınevi, İstanbul 2018. Gözler, Kemal, Türkiye’nin Yönetim Yapısı (T.C. İdari Teşkilatı), Ekin Yayınevi, Bursa 2018. Kartal, Nazım ve K. Alp Demir (Ed.), Yönetim: Genel Esaslar, Orion Kitabevi, Ankara 2018. Kartal, Nazım ve K. Alp Demir (Ed.), Yönetim: Kuram ve Teknikler, Orion Kitabevi, Ankara 2018. Ateş, Hamza (Ed.), Türk Kamu Yönetimi, Savaş Yayınları, Ankara 2019. III. Bölüm Ekleri EK 3.1. Kamu Yönetimi Bilimsel Toplantıları (1953-2020) Sıra No Toplantının Adı Yılı Düzenlenme Sayısı 1 1 Uluslararası Yönetim Bilimleri Kurultayı 1953 2 Türkiye'de Sosyal Bilim Araştırmalarının Gelişimi Sempozyumu 1985 3 Çevre Sorunları Paneli 1989 1 4 Ulusal İdare Hukuku Kongresi 1990 2 5 Ulusal Verimlilik Kongresi 1991 6 6 İnsan Hakları ve Kamu Görevlileri Sempozyumu 1991 1 7 Ulusal Kalite Kongresi 1992 26 8 Kamu Yönetiminde Yeniden Düzenleme Konulu Panel 1992 1 9 Yerel Yönetimlerde Reform Konulu Panel 1993 1 10 Kamu Yönetimi Disiplini Sempozyumu 1994 1 11 21. Yüzyıla Doğru Kamu Yönetimi ve Kamu Yönetimi Disiplini Paneli 1994 1 12 Üniter ve Federal Devletlerde Yerel Yönetimler 1995 1 13 21. Yüzyılda Nasıl Bir Kamu Yönetimi Sempozyumu 1997 1 14 Siyasette ve Yönetimde Etik Sempozyumu 1997 2 15 Kamu Yönetiminde Kalite Ulusal Kongresi 1998 3 16 Siyasal ve Yönetsel Yolsuzluk Sempozyumu 1998 1 17 Kamu Yönetiminde Planlamanın Kurumsallaşması Ulusal Sempozyumu 1999 1 18 Yerel Yönetimler Sempozyumu 2000 1 19 Yönetim Bilimleri Kongresi 2000 20 20 Küreselleşme ve Yerelleşme Ekseninde Kamu Yönetimi: Öğretim ve Eğitim Uygulamaları 2002 1 21 Küreselleşme ve Türkiye Tarımı Sempozyumu 2002 1 22 Kamu Yönetimi I. Ulusal Kurultayı 2003 1 1 23 Kamu Yönetimi ve Yerel Yönetimler Sempozyumu 2003 1 24 Kamu Yönetimi Forumu (KAYFOR) 2003 17 500  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi 25 Türkiye'de Kamu Personel Rejiminin Yeniden Yapılandırılması Sempozyumu 2003 1 26 Ulusal Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Öğrenci Kongresi 2004 15 27 Avrupa Birliği İlerleme Raporu Değerlendirmesi Konulu Panel 2004 1 28 Kamu Reformu Yasa Tasarısının Halk Kütüphanelerine Etkileri Paneli 2004 1 29 Ulusal Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Öğrenci Kongresi 2004 15 30 Kamu Yönetimi ve Uluslararası Kuruluşlar Konulu Sempozyum 2007 1 31 Yerel Yönetimlerde Dönüşüm Sempozyumu 2007 1 32 Kamu Yönetimi Sempozyumu (KAYSEM) 2007 13 33 Kamu Yönetimi: Yapı, İşleyiş, Reform Sempozyumu 2008 1 34 "Yerel Yönetimlerde Yönetici ve Yönetim Tarzı Nasıl Olmalıdır" Konulu Panel 2008 1 35 Yönetim ve Ekonomi Bilimleri Kongresi 2008 7 36 Ulusal Yerel Yönetimler Sempozyumu 2008 4 37 Nasıl Bir Yerel Yönetim Modeli Çalıştayı 2009 1 38 Toprak Mülkiyeti Sempozyumu 2009 1 39 Ankara'da Belediye Hizmetleri Sempozyumu 2009 1 40 Türkiye Etik Kongreleri 2009 7 41 Yerel Yönetim Anlayışında Yeni Yaklaşımlar Sempozyumu 2010 2 42 Sağlık Alanında Kamu Özel Ortaklığı Sempozyumu 2011 1 43 Ulusal Kent Konseyleri Sempozyumu 2011 2 44 Türkiye'de Yerel Yönetimlerde Kentsel Dönüşüm Yönetim Süreci Çalıştayı 2012 1 45 Toplumcu Belediyecilik ve Katılım Çalıştayı 2012 1 46 Toplumcu Belediyecilik ve Ulaşım Çalıştayı 2012 1 47 Hatay: Büyükşehir Olma Süreci Sempozyumu 2012 1 48 Şeffaf ve Hesapverebilir Kamu Yönetimi Sempozyumu 2012 1 49 21. Yüzyıl İçin Planlama Kurultayı 2012 3 50 Ulusal Siyasal ve Sosyal Bilimler Ulusal Öğrenci Kongresi 2012 3 51 Toplumcu Belediyecilik ve Sanayi Çalıştayı 2013 1 Şeyma Eşki Çaylak  Ekler  52 21. Yüzyılda Kamu Yönetiminin Yeniden Düşünülmesi Konferansı 2013 1 53 Stratejik Kamu Yönetimi Sempozyumu 2014 5 54 Vilayet Nizamnamesinin 150. Yıldönümü Uluslararası Sempozyumu 2014 1 55 Kamu Personel Yönetiminde İşe Alım Süreçleri ve Sonrasının Verimliliğe Etkisi Paneli 2014 1 56 Kamu Personeli Verimlilik Projesi Çalıştayı 2014 1 57 Yeni Büyükşehir Düzeni Çalıştayı 2014 1 58 Yeni Büyükşehir Yasasının Getirdiği Sorunlar ve Çözüm Önerileri Konulu Panel 2015 1 59 Kamu Yönetimi Eğitimi Çalıştayı 2015 1 60 Yönetim Bilimleri Sempozyumu 2016 1 61 6360 Sayılı Kanunun Getirdiği Yeni Büyükşehir Modeli ve Uygulama Sonuçları Sempozyumu 2016 1 62 Kentleşme Forumu (KENTFOR) 2016 3 63 Uluslararası Göç ve Güvenlik Kongresi 2016 1 64 İl Yönetimi Kapasitesinin Geliştirilmesi Sempozyumu 2017 1 65 Ulusal Yerel Yönetimler Öğrenci Kongresi 2017 6 66 Kamu Yönetimi ve Teknoloji Çalıştayı 2017 3 67 Ekonomi, Siyaset ve Yönetim Sempozyumu 2017 3 68 Yerel Yönetimler ve Demokrasi Sempozyumu 2018 1 69 Uluslararası Etik Araştırmaları Sempozyumu 2018 1 70 Ulusal Uygulamalı Etik Kongresi 2018 3 71 Mülkiye ve Reform 2018 1 72 Uluslararası Siyaset ve Sosyal Bilimler Sempozyumu 2018 1 73 İzmir Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Kongresi 2018 1 74 Yerel Yönetimlerde Kamucu Tavır Sempozyumu 2019 1 75 İçişleri Bakanlığının Yapısı ve Mülki İdare Çalıştayı 2019 1 76 Neoliberalizmin 40. Yılında Ne Yapmalı? Konulu Panel 2019 1 77 Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminde Yerel Yönetimler Sempozyumu 2019 1 78 Türkiye’nin Modernleşme Süreci ve Mekteb-i Mülkiye Sempozyumu 2019 1 79 "Kalite ve Strateji Ekseninde Üniversite Deneyimleri", "Üniversitelerde Planlama Süreci" ve "Yüksek Öğretimde Kalite Süreci" Paneli 2019 1 80 Örgüt Kuramı Sempozyumu 2019 11 501 502  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi 81 Uluslararası İletişim ve Yönetim Bilimleri Kongresi 2019 1 82 Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Kongresi 2019 1 83 Ulusal Sosyal Bilimler Kongresi 2019 16 84 Sosyal Beşeri ve İdari Bilimler Sempozyumu 2019 6 85 Uluslararası İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Kongresi 2019 2 86 Uluslararası İktisadi İdari Bilimler ve Yerel Yönetimler Kongresi 2019 1 87 Uluslararası Sosyal Beşeri ve İdari Bilimler Kongresi 2019 7 88 İşletme ve Yönetim Bilimleri Uluslararası Kongresi 2020 3 89 Artvin İktisadi ve İdari Bilimler Kongresi 2020 1 90 Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Kongresi 2020 4 91 1.Uluslararsı İşletme ve Yönetim Bilimleri Sempozyumu 2020 1 92 I. Ulusal Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Kongresi 2020 1 93 Türkiye'de Yeni Devlet: Değişen Ne? Konulu Panel 2020 1 94 1. Uluslararası Etik Kongresi 2020 1 Bilimsel Toplantıların Ad Sayısı - Toplam: 94 Bilimsel Toplantıların Düzenlenme Sayısı Toplam: 286 EK 3.2. Kamu Yönetimi Bilimsel Toplantıları1 Sıra No 1 Toplantının Adı Yılı Düzenlenme Sayısı 1 Uluslararası Maliye Sempozyumu 1985 34 2 Kentsel Ekonomik Araştırmalar Sempozyumu 2003 1 3 “Kamu Yönetimi Öğretimi ve Eğitiminde Yeni Eğilimler ve Kamu Kesiminde Yöneticilerin Geliştirilmesi” adlı bilimsel toplantı 2004 1 4 Kamu Yönetimi Temel Kanunu Tasarısı ve Ulusal Birlik Sempozyumu 2004 1 5 Kamu Politikaları Çalıştayı 2009 8 Bu liste, “Bilimsel Toplantılar” adlı çalışmanın değerlendirme kapsamında yer almamaktadır. Listede 5. ve 10. sırada yer alan toplantılar, “Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek –Durum Değerlendirmesi-” adlı Sempozyum bildirileri arasında yer alan Burcu Özacit’in hazırladığı “Kamu Politikası Analizi” adlı çalışmanın kapsamına girmesi nedeni ile değerlendirilmeye alınmamıştır. Listede yer alan diğer toplantılar ise çalışmanın tespit-tarama aşaması için belirlenen süre içerisinde tespit edilememesi nedeniyle değerlendirme dışı kalmıştır. Şeyma Eşki Çaylak  Ekler  6 Uluslararası Davraz Kongresi 2009 2 7 Uluslararası Türk Dünyası Yerel Yönetimler Sempozyumu 2014 1 8 Uluslararası Kent Araştırmaları Kongresi 2015 5 9 Büyükçekmece 1. Uluslararası Yerel Yönetimler Kongresi 2017 1 10 Uluslararası Kamu Politikaları Sempozyumu 2018 1 11 Alanya 1. Uluslararası Yerel Yönetimler Sempozyumu 2018 1 12 Çin Çalışmaları ve Araştırmaları Konferansı 2019 1 13 Selçuk 1. Uluslararası Sosyal Bilimler Kongresi 2019 2 503 IV. Bölüm Ekleri EK 4.1. Kamu Politikaları Çalıştaylarında Sunulan Bildiriler 2.Kamu Politikaları Çalıştayı, 2010 TODAİE 1. Kamu Politikaları Çalıştayı, 2009 Mersin Üniversitesi Çalıştay Yazar(lar) Bildiri Başlığı Arş. Gör. Eda Çelik Kamu Politikası Çalışma Alanının Doğuş Nedenselliği Doç. Dr. Mete Yıldız Kamu Politikasını Tarihten Çalışmak Doç. Dr. Argun Akdoğan Kamu Politikasının İdeolojik Öncül ve Kökenleri ile Türkiye’de Kamu Politikası Analizi Sürecinde Bu İdeolojik Sınırlandırmanın Aşılabilmesinin Yolları Yrd. Doç. Dr. Ulaş Bayraktar Fransız Yazınında Kamu Politikaları Yrd. Doç. Dr. Süleyman Demirci Sosyal Bilimler Araştırma Metodolojileri Bakımından, Kamu Politikası Analizi Yapmak Bilim midir? Sanat mıdır? Doç. Dr. Gökhan Orhan Kamu Politikaları ve Söylem Analizi Güney Çoban (Bilgi Üni.) Kamu Politikası Teorileri: Zaman, Mekan ve Aktörler Dr. Ayşegül Sabuktay Kamu Politikasını Değerlendirirken Sosyal Kurama Başvurma Dr. Can Umut Çiner Kamu Politikası Tartışmaları Doç. Dr. Gökhan Orhan Su Kaynaklarının Geliştirilmesi Karşısında Su Kalitesinin Korunması: Türkiye’de Su Politikalarının SöylemselKurumsal Çerçeveden İncelenmesi Dr. Savaş Zafer Şahin Kamu Politikasının Yerel Yönetimler Düzeyinden İnşasına Bir Örnek: Türkiye’de Kentsel Dönüşüm Politikası ve 5366 Sayılı Yasa Süreci Müfettiş Özgür Semiz Bir Kamu Politikası Analizi: Türkiye’de Korsanla Mücadele Odaklı Fikri Haklar Politikası Yrd. Doç. Dr. Mustafa Kemal Bayırbağ Kamu Politikası Analizinde Bir Çerçeve Denemesi: Politika Sürecinin Uygulama Aşamasını Daha İyi Anlamak Bize Ne Yarar Sağlar?” Doç. Dr. Mete Yıldız Veri ile Temellendirilmiş Yöntem (Grounded Theory) ile Kamu Siyasası Analizi Sürecinin Araştırılması Doç. Dr. Argun Akdoğan Okullaşma Örneğinde Rasyonel Kamu Politikası ve Proje Döngüleri Analizi Yrd. Doç. Dr. Cengiz Ekiz, Dr. Lütfi Yalçın Kamu Politikalarının Yanlılığı Dr. Hasan Engin Şener Türkiye'de Uygulanan Düzenleyici Etki Analizlerinin Ussallığı Analizinde "Action Publique" 5. Kamu Politikaları Çalıştayı, 2013 Yıldurun Beyazıt Üniversitesi 4. Kamu Politikaları Çalıştayı,2012 Hacettepe Üniversitesi 3.Kamu Politikaları Çalıştayı, 2011 Balıkesir Üniversitesi 506  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Dr. Can Umut Çiner Kamu Politikasında Demokrasinin Sınırları: Çalışma Yaşamının Yönetiminde Katılım Üzerine Bir Çözümleme Yrd. Doç. Dr. Özer Köseoğlu Kamu Politikalarına Katılım: Yeni Kamu İşletmeciliğinin "Müşteri Temelli Katılım Anlayışının Eleştirisi ve Alternatifleri Üzerine Bir Değerlendirme Arş. Gör. Serkan Doru Yerel Kamu Hizmetlerinden Faydalanmada ve Karar Süreçlerine Katılmada Elektronik Yollu Katılımın Etkisi Arş. Gör. Görkem Birinci İoanna Kuçuradi'de Kamu Politikalarının Ana Amacı Olarak İnsan Hakları ve Demokrasiyle İlgisi Sorunu Doç. Dr. Gökhan Orhan Küresel Çevre Politikası Söylemleri ve Türkiye'deki Çevre Yönetimindeki Değişim Süreci Doç. Dr. Mete Yıldız, Mehmet Akif Demircioğlu (Indiana Uni.) Arş. Gör. Cenay Babaoğlu Türkiye'de Lisans Düzeyinde Kamu Politikası Öğretimi Yrd. Doç. Dr. Savaş Zafer Şahin Yükseköğretimde Kurumlararası İş Birliğine Dayalı Yenilikçi Bir Uygulamalı Öğretim Modeli: Kamusal Akıl Südyosu Yrd. Doç. Dr. Hasan Engin Şener Üniversitelerin Akademik Personel Sorunları: 2006 Yılından Önce Kurulmuş Devlet Üniversiteleri Örneklemi Arş. Gör. Cenay Babaoğlu Doç. Dr. M. Kemal Öktem, Arş. Gör. Dilek Çelik E-Yükseköğretim: E-Öğretimin Türk Yükseköğretimindeki Konumuna Yönelik Bir Araştırma Gökhan Hatipoğlu (Ankara Üni.) Artımcı Değil Yapbozcu Artırmacılık: Türkiye'de Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Politikası Kararları Arş. Gör. Emine Yönden Avrupa İşgücü Piyasası Denetim Politikası ve Yükseköğretim Emek Süreci Denetim Politikası Olarak Türkiye Yükseköğretim Yeterlilikler Çerçevesi Yrd. Doç. Dr. Mustafa Kemal Bayırbağ Kamu Politikası Analizi için Bir Çerçeve Önerisi Doç. Dr. Gökhan Orhan Türkiye'de Kamu Hizmetleri Sunumunun Özelleştirilmesi: Özel Sektörün Tarafsızlığı mı, Parti Taraftarlarının İstihdamı mı? Doç. Dr. Gökhan Orhan, Sedat Çobanoğlu (Balıkesir Üni.) Politika Transferi Bağlamında Sovyet Sonrası Dönem Rusyası'nda İdari Yeniden Yapılanma ve Reform Süreci: Bir Deoppelganger Olarak Piyasa Ekonomisi ve Merkeziyetçilik Arş. Gör. Bora Aksu Siyasa Öğrenimi: Bürokratik Kültürün Örgütsel Bellek Geribildirimine Etkileri Üzerine Bir Araştırma Mustafa Biçer (TBMM Genel Sekreterlik) Türkiye'de Sosyal Güvenlik Sisteminin Yapısal Dönüşümüne Yönelik Kamu Politikasının 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu Çerçevesinde Analizi Doç. Dr. Arif Akgül Türkiye'nin Uyuşturucu Politikasının Değerlendirilmesi: Analiz ve bulgular Burcu Özacit  Ekler  Yrd. Doç. Dr. Savaş Zafer Şahin Yrd. Doç. Dr. Lütfi Yalçın Yrd. Doç. Dr. Musa Gök Kamu Politikası Analizinde Katılımcı Gözlemciliğin Kullanımı: Kentleşme Şurası ve Bütünleşik Kentsel Gelişme Stratejisi (KENTGES) Örnekleri Temel İnsan Hakkı Örneği Olarak Su: Dikili Belediyesi Örneği Doç. Dr. Ulaş Bayraktar Yeni Büyükşehir Yasasını Referansiyel Üzerinden Okumak Arş. Gör. Bulut Doğan Türkiye'de Afet Yönetim Politikalarının Paydaşlar, Etkinlik ve Sorunlar Yrd. Doç. Dr. İbrahim Arap Arş. Gör. Veysel Erat Analizi: Bir Kamu Politikası Analizi: Türkiye'de Geçici Köy Koruculuğu Yrd. Doç. Dr. Aslı Yılmaz Uçar Politika Transferi ve Yasal-Kurumsal Uyum Süreci: Cumhuriyetin Tercüme Mevzuat Seferberliği ve Adli Örgütlenmede Uyum Süreci Arş. Gör. Ömer Faruk Köktaş Politika Bilgisi Üretimi ve Yayılımının Organizasyonel Hali: Düşünce Kuruluşları Prof. Dr. Mete Yıldız Arş. Gör. Cenay Babaoğlu 6. Kamu Politikaları Çalıştayı, 2015 Sakarya Üniversitesi 507 Arş. Gör. Esra Nur Karakuş Doç. Dr. Arif Akgül Doç. Dr. Alican Kaptı Arş. Gör. Selman Salim Kesgin Prof. Dr. Nail Öztaş Burcu Olgun (Ankara Üni.) Hacettepe Üniversitesi Kamu Politikaları Anabilim Dalı Deneyiminin Eleştirel Analizi Suriye Krizinin Türk Kamu Politikalarına Etkisi: Pest Analizi Uluslararası İnsan Hareketliliklerinin Yönetimi ve Göç Politikaları Amme İdaresi Dergisinde Kamu Politikası Çalışmalarının İzini Sürmek Doç. Dr. Akif Tabak Yrd. Doç. Dr. Ahmet Barbak Talih Öztürk (İzmir Katip Çelebi Üni.) Kamu Politikası Disiplinindeki Dönüşümü Bibliyometrik Analiz Yöntemiyle Anlamak Mümkün Mü? Arş. Gör. Abdulkadir Aksoy Toplumsal Hareketler ve Kamu Politikalarına Katılım: Aksu Deresi ve Çevresi Koruma Birliği Örneği Yrd. Doç. Dr. Lütfi Yalçın Kamu Yönetimi'nin Stratejik Planlama Deneyiminin Habermas'ın İletişimsel Eylem Kuramı Açısından Değerlendirmesi Doç. Dr. Ali Şahin, Öğr. Gör. Adnan Söylemez Yeni Sendikalar Siyasasının Hazırlanma Sürecinde Sendikaların Rolü ve Yeni Yasada Sendikaların Kazandıkları/Kaybettikleri 8. Kamu Politikaları Çalıştayı, 2021 Çevrimiçi 7. Kamu Politikaları Çalıştayı, 2018 Ankara Üniversitesi 508  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Doç. Dr. Can Umut Çiner Kamu Politikaları: Perspektifler, Temalar, Tezler Doç. Dr. Mustafa Kemal Bayırbağ Fırtınanın Gözünde: Zor Zamanlarda Kamu Politikası Analizi Prof. Dr. Argun Akdoğan Türkiye'de İşletmeci Politikalarının Tarumarı Dr. Öğr. Üy. Ozan Zengin Türkiye'de Başkanlık Sistemi: Siyasal Sistemin Niteliği ve Yönetsel Yapıdaki Değişim Doç. Dr. Savaş Zafer Şahin Kamu Politikası Analizi Kurullarına Bir Bakış Sultangül Özsoy (JSGA) Doç. Dr. Tekin Avaner COVİD-19 ve Karantina Politikaları Arş. Gör. M. Metin Uzun, Prof. Dr. Mete Yıldız Türkiye'de Kamu Yönetimi ve Politikaları Alanlarında COVİD-19 Salgını ile İlgili Yazılmış Makalelerin Literatür Analizi Arş. Gör. Aygün Karlı COVİD-19 ve Yükseköğretim Politikaları: Arka Sokak Düzeyi Bürokrasi Doç. Dr. Tekin Avaner, Leyla Ocaklı Türkiye'nin Uluslararası Göç Politikaları ve COVİD-19 Salgınının Düzensiz Göç Üzerindeki Etkisi Doç. Dr. Dilek Memişoğlu Gökbınar COVİD-19 Salgını Sürecinde Yaşlılara Yönelik Kamu Politikası Düzenlemelerine İlişkin Bir Değerlendirme Ayşe Kaşıkırık, Hilal Dokuzcan COVİD-19 Sürecinde Hak İhlalleri: Ayrıştırılan ve Yalnızlaştırılan Yaşlılar Perspektifinden Politika EK 4.2. Tr Dizin’de İndekslenen Dergilerde Yer Alan Kamu Politikası Çalışmaları1 Başlık Dergi Adı Yıl Bir Kamu Politikası Aracı Olarak İnternet Kafeler Amme İdaresi Dergisi 2002 Mete Yıldız Kamu Örgütlerine Yönelik Yönetsel Bilgi ve Siyasa Aktarımı: Eleştirel Bir İnceleme İstanbul Üniversitesi SBF Dergisi 2002 Hamza Ateş Siyasa Oluşturma Sürecinde Ağ Yönetişimi Kuramı Amme İdaresi Dergisi 2003 Mustafa Yılmaz Üstüner Bir Kamu Politika Aracı Olarak Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS): Türkiye'de Belediyelerin CBS Uygulamalarının Değerlendirilmesi Çağdaş Yerel Yönetimler 2006 Türksel Kaya Bensghir; Aslı Akay Kamu Siyasaları Açısından Cep Telefonu Teknolojisi ve Mobil Devlet Hacettepe Üniversitesi İİBF Dergisi 2006 Mete Yıldız Konu Yönetimi Sürecinde İletişim ve Halkla İlişkiler İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi 2006 Çisil Bir Sohodol 1 Yazar Ekim 2020-Ocak 2021 tarihleri arasında, metinde belirtilen ölçütler çerçevesinde yapılan tarama verilerine göre hazırlanmıştır. Burcu Özacit  Ekler  509 Uluslararası Kuruluşların Türkiye'nin EDevlet Siyasalarına Etkisi Amme İdaresi Dergisi 2007 Mete Yıldız Çalışma Alanı Olarak Kamu Politikası: Tarihsel ve Düşünsel Kökler Üzerine Amme İdaresi Dergisi 2008 Fatma Eda Çelik Güncel Fransız Yönetim Yazını Memleket Siyaset Yönetim 2008 Can Umut Çiner Kamu Politikası Analizinde Görünmez Üniversite: Altı Bilim Adamı Arasındaki Bilişsel ve Sosyal Ağbağ Amme İdaresi Dergisi 2008 Sıtkı Çorbacıoğlu Multiple Approaches İn Public Policy Analysis: A Critique Of Positivist Approach Cumhuriyet Üniversitesi Edebiyat Fakültesi SB Dergisi 2008 Süleyman Çelik; Sıtkı Çorbacıoğlu Uluslararası Politika Yakınsaması: Kavramsal Çerçeve Ankara Üniversitesi SBF Dergisi 2008 M. Zahid Sobacı Türkiye'de Bir Kamu Politikası Sorunu Olarak Yabancı Doktor İstihdamı: Avustralya, Birleşik Krallık ve Kanada Örnekleri Gazi Üniversitesi İİBF Dergisi 2009 Serdar Mustafa Sezer; Mete Yıldız Kamu Politikası Analizinde Doğrusal Modelin Yetersizliği: Karmaşık Bir Model Önerisi Eskişehir Osmangazi Üniversitesi SB Dergisi 2010 Süleyman Çelik Kamu Politikası Olarak İstihbaratta Uluslararası İş Birliği: Mevcut Yapılar ve Aktörler Polis Bilimleri Dergisi 2010 Mutlu Köseli Kamu Siyasaları ve Toplumsal Hareketler: Türkiye'de Protesto Hareketlerinin Madencilik Siyasasına Etkileri Amme İdaresi Dergisi 2010 Hayriye Özen; Şükrü Özen Kamu Politikası ve Politika Analizi Çalışmalarının Teorik Çerçevesi Dumlupınar Üniversitesi SB Dergisi 2011 Fatih Demir Politika Transferi Bağlamında Kamu Yönetiminde Neo-Liberal Reformların Yayılması: Açık Toplum Enstitüsünün Rolü Sosyoekonomi 2011 M. Zahid Sobacı. Aile İçi Şiddet: Bir Kamu Politikası Analizi Atatürk Üniversitesi SBE Dergisi 2012 Hasan Hüseyin Çalı An Interactive E-Participation Model For The Public Administration System in Turkey: SIBIYO Ege Akademik Bakış 2012 Naci Karkın; Hüseyin Serhan Çalhan Aydınlanmadan Neoliberalizme Kamu Politikasının Sarsıl(a)mayan Egemenliği Amme İdaresi Dergisi 2012 A. Argun Akdoğan E-Katılım Kavramı ve Süreci: Kamu Siyasa Oluşum Sürecine Vatandaş Katkısının Olabilirliği Sosyoekonomi 2012 Naci Karkın Kamu Yöneticileri ve Kamu Politikası: Kamu Yönetimi Paradigmaları Çerçevesinde Teorik Bir Analiz Atatürk Üniversitesi İİB Dergisi 2012 Sebahattin Gültekin Politika Transferi ve Türk Kamu Yönetiminde Etik Amme İdaresi Dergisi 2012 Ahmet Keser 510  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Artımcı Değil Yapbozcu Artımcılık: Türkiye’de Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Politikası Kararları Memleket Siyaset Yönetim 2013 O. Gökhan Hatipoğlu Bir Kamu Politikası Süreci Analizi: Milli Eğitim Bakanlığı ve Yükseköğretim Kurulu Yurtdışı Lisansüstü Bursları Dicle Üniversitesi SBE Dergisi 2013 Onur Kulaç; Hüseyin Serhan Çalhan Kamu Politikaları Analizine Kuramsal Bir Bakış Yasama Dergisi 2013 Aydın Usta Çevre Politikasında Bilimin Otoritesi Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları D. 2014 Mustafa Demirci Kamu Politikası Örneği Olarak Türkiye’de Konut Politikalarının Şekillenmesinde TOKİ’nin Rolü Gümüşhane Üniversitesi SBE Elektronik Dergisi 2014 M. Fatih Bilal Alodalı; Aziz Tuncer; Sefa Usta Türkiye’de Kamu Politikası Alan Yazını Üzerine Bir İnceleme Gümüşhane Üniversitesi SBE Elektronik Dergisi 2014 Veysel Erat Understanding Policy Process: Is There A Single Best Way? Yönetim Bilimleri Dergisi 2014 Sebahattin Gültekin Yeni Kamu Yönetiminde Politikaların Değerlendirilmesi: Tipolojiler, Boyutlar ve Ölçütler Sayıştay Dergisi 2014 Aydın Usta Afet Yönetim Yaklaşımları ve Kamu Politikası Bağlamında Afetlerin Çevreye Etkileri Memleket Siyaset Yönetim 2015 Özkan Leblebici Bilgi ve İletişim Teknolojilerinin (BİT) Kamu Politikası Oluşturma Sürecindeki Rolü Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar 2015 Fatih Kırışık; Özcan Sezer Bir Kamu Politikasının Analizi: Türkiye’de Geçici Köy Koruculuğu Mülkiye Dergisi 2015 İbrahim Arap; Veysel Erat Farklı Kamu Yönetimi Örneklerinde Politika Analizi Deneyimleri Yasama Dergisi 2015 Nuri Dilekçi Hükümet Programları ve Kalkınma Planları Ekseninde Çevre Politikası Analizi Yasama Dergisi 2015 Sevcan Güleç Solak; İpek Sürmeli İnternet Siyasası Oluşturma ve 5651 Sayılı İnternet Yasası’na Eleştirel Bir Bakış Ankara Üniversitesi İLEF Dergisi 2015 Yeliz Dede Özdemir Kamu Politikası Analizi, Yöntemleri ve Teknikleri Yasama Dergisi 2015 Hüseyin Gül Kamu Politikası Bakış Açısından Selçuklu ve Osmanlı Devletlerinde Hükümdar-Danışman İlişkisi Üzerine Yasama Dergisi 2015 Cenay Babaoğlu; Mete Yıldız Kamu Politikası Perspektifinden Sivil Toplum-Devlet İlişkileri: Bir Çerçeve Önerisi Yasama Dergisi 2015 Muhittin Acar Kanıta Dayalı Kamu Politikası Yapımı: Sosyal Bilim Araştırması ve Kamu Politikaları Yasama Dergisi 2015 Ömer Faruk Köktaş; Özer Köseoğlu Burcu Özacit  Ekler  511 İlişkisini Yeniden Dizayn Etmek İçin Bir Fırsat Mı? Obezite İle Mücadelede Bir Kamu Politikası Aracı Olarak Vergilerin Değerlendirilmesi Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İİBF Dergisi 2015 Ramazan Gökbunar; Alper Doğan; Ahmet Utkuseven Türkiye’de Polisin Siber Suçlarla Mücadele Politikası: 1997-2014 Fırat Üniversitesi SB Dergisi 2015 Ufuk Taşcı Ali Can Uluslararası Örgütlerin ''Politika Aktarımı'' Bağlamında Ulusal İş Sistemlerine Etkisi Sayıştay Dergisi 2015 Salih Serbest Bir Kamu Politikası Olarak PostNeoliberalizm Mülkiye Dergisi 2016 Ali Somel Kamu Politikalarının Yayılımı: Kuramsal Bir İnceleme Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi 2016 Cüneyt Gürer; Arif Akgül; Hamza Tosun Kamu Politikasını Türk İdare Tarihi Üzerinden Çalışmak Hacettepe Üniversitesi İİBF Dergisi 2016 Mete Yıldız; Cenay Babaoğlu; Bican Şahin Politika Transferine Karar Verme Süreci Sayıştay Dergisi 2016 Önder Kutlu; Sema Müge Özdemiray Türkiye'nin Savunma Sanayii Politikasının Analizi: Türk Savunma Sanayii Politikası ve Stratejisi Esasları Dokümanı Örneği Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi 2016 Cenk Özgen Bilgi, Güç ve Siyasetin Kesişiminde Düşünce Kuruluşları: Kamu Politikaları Bağlamında Bir Analiz Yönetim Bilimleri Dergisi 2017 Ömer Faruk Köktaş; Özer Köseoğlu Kamu Politikalarında Yasalaştırma Süreci: 6360 Sayılı Yasa Üzerinden Bir İnceleme Dokuz Eylül Üniversitesi İİBF Dergisi 2017 Veysel Erat; Yakup Özkaya Kamu Politikası Analizine Yönelik Kavramsal ve Kuramsal Bir Çerçeve Yönetim Bilimleri Dergisi 2017 Cenay Babaoğlu Kamu-Üniversite-Sanayi İş Birliği Yapılanma Çalışmalarının Türkiye Sanayisinin Gelişimine Olası Katkıları Anemon Muş Alparslan Üniversitesi SB Dergisi 2017 Ömer Arslan Politika Transferi ve Türkiye’de Sağlık Alanında Dönüşümün Bir Analizi Türk İdare Dergisi 2017 Aziz Küçük Türkiye'de Kamu Politikaları Öğretiminde Kurumsallaşma Çabaları Ankara Üniversitesi SBF Dergisi 2017 Mete Yıldız; Cenay Babaoğlu; Esra Nur Tuğan Türkiye'de Gençlerin Uyuşturucu İle Mücadele Politikaları Hakkında Düşünceleri Gençlik Araştırmaları Dergisi 2017 Önder Kutlu; Erhan Örselli; Veysel Babahanoğlu Türkiye’de Kamu Politikası Sürecinde Güvenlik-Kalkınma Bağı: Ulusal Kalkınma Planları Üzerine Bir Araştırma Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi 2017 Ahmet Barbak 512  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Türkiye'nin Bilim Politikası: TÜBİTAK Üzerinden Bir Çözümleme Dokuz Eylül Üniversitesi İİBF Dergisi 2017 İbrahim Arap; Veysel Erat 2008 Sonrası Türkiye’de Uygulanan Nüfus Politikaları ve Paydaş Analizi Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İİBF Dergisi(Çevrimiçi) 2018 Hamza Ateş Mücahit Bektaş ABD ve Türkiye’de Düşünce Kuruluşları ve Yerel Politika Süreçlerindeki Yeri Çağdaş Yerel Yönetimler 2018 Elvettin Akman Bir Kamu Politikası Olarak İstihdam Politikalarının Uygulanmasında Türkiye İş Kurumu(İŞKUR)’nun Rolü: Batı Akdeniz Bölgesinde Bir İnceleme Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi 2018 Elvettin Akman İnsansız Hava Araçlarının Askeri ve Sivil Alanlarda Kullanımı: ABD ve Türkiye Örnekleri ve Bazı Politika Önerileri Türk İdare Dergisi 2018 Alper Ekmekçioğlu; Mete Yıldız Madencilik Sektörünün İş Sağlığı ve Güvenliği Politikaları Açısından Politika Haritalama Yöntemiyle Analizi Çalışma ve Toplum 2018 Şükrü Anıl Toygar; Emine Orhaner Modernleşme ve Postmodern Eleştiriler Ekseninde Kamu Politikası Disiplini Bingöl Üniversitesi SBE Dergisi 2018 Veysel Erat Politika Transferi Bağlamında Türkiye’de Kamu Mali Yönetimi Reformunun Başarısının Değerlendirilmesi Pamukkale Üniversitesi SBE Dergisi 2018 Fevzi Kaçer; İbrahim Arap Rasyonel Kamu Politikası Analizi Perspektifinden Türkiye’deki İklim Değişikliği Politikaları Alternatif Politika 2018 Volkan Göçoğlu; Mehmet Devrim Aydın Steven Lukes’un Üç Boyutlu İktidar Yaklaşımı: Kararsızlık Üretimi ve Kamu Politikası Analizi Disiplini Memleket Siyaset Yönetim 2018 Zübeyde Erdoğan Çelikkın Suriyeli Çocukların Türkiye’deki Ulusal Eğitim Sistemine Uyumu Üzerine Kamu Politikası Analizi İnsan Hakları Yıllığı 2018 Ahmet Keser; Cumali Özbek Türkiye’de Kamu Politikası Oluşturma Sürecinde Yer Alan Reformların Ağbağ Analizi Erciyes Üniversitesi İİBF Dergisi 2018 Emine Çeliksoy Türkiye’de Suriyeli Sığınmacılar Örneğinde Çok Düzeyli Göç Yönetişimi Tesam Akademi 2018 Selçuk Kahraman; Şaban Tanıyıcı Bir Kamu Hizmeti ve Politikası Alanı Olarak Eğitimde Teknolojik Gelişimin İzlerini Sürmek ve Dijital Eğitim Tesam Akademi 2019 Bekir Parlak Bir Kamu Politikası Analizi: Türkiye’de Çocuklara Yönelik Koruyucu ve Önleyici Politikalar Turkish Studies (Elektronik) 2019 Seyida Erkek Bir Kamu Politikası Aracı Olarak Davranışsal İçgörü Türkiye İletişim Araştırmaları Dergisi (Çevrimiçi) 2019 Şebnem Özdemir Burcu Özacit  Ekler  513 Devlet Eylemi Olarak Kamu Politikaları: Avrupa Birliğine Uyum Sürecinde Türkiye’nin Eğitim Politikası Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 2019 Murat Aygen Kamu Personel Politikalarında Bütünlük Sorunu: 696 Sayılı KHK İle Taşeron Çalışanlara Yönelik Oluşturulan Politikanın Gündeme Gelmesi, Formülasyonu ve Yasalaşması Üzerinden Analizi Türk İdare Dergisi 2019 Osman Kürşat Acar Kamu Politikası Aktörü Olarak Düşünce Kuruluşları ve Değişen Rolleri Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi 2019 Tuncay Durna Politika Çözümlemesinde Bir Araç Olarak Politika Ağı Yaklaşımı Türk İdare Dergisi 2019 Namık Kemal Öztürk; Nihal Tataroğlu Türkiye’de Parlamenter Sistemde Düzenleyici Etki Analizi Uygulamaları ve Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemindeki Geleceği Akdeniz İİBF Dergisi 2019 Ahmet A. Cilavdaroğlu Türkiye’nin Tarım Arazileri Politikası: Bir Kamu Politikası Süreç Analizi Fırat Üniversitesi SB Dergisi 2019 Haydar Albayrak Kamu Yönetişiminin Uzamı ve Aracı Olarak Nesnelerin İnterneti Politikaları Üzerine Bir Değerlendirme İstanbul Gelişim Üniversitesi SB Dergisi 2020 Serhat Kaymas VI. Bölüm Ekleri EK 6.1. DB’nin Türkiye’de Yürüttüğü ve Merkezi Yönetimi İlgilendiren Projeleri No Proje Adı Durumu Tarihi 1 Turkey- Resilience, Inclusion and Growth DPF Tamamlanmış 2017 2 Turkey: Public Finance Management Reform Implementation Support Project Tamamlanmış 2015 3 Land Registration and Cadastre Modernization Project- AF Devam Eden 2015 4 Programmatic Electricity Sector Development Policy Loan Tamamlanmış 2009 5 Second Programmatic Public Sector Development Policy Loan (PPDPL 2) Tamamlanmış 2008 6 Turkey Land Registration and Cadastre Modernization Project Devam Eden 2008 7 Competitivenes and Employment Development Policy Loan (CEDPL) Tamamlanmış 2007 8 Programmatic Public Setor Development Policy Loan (PPDPL) Tamamlanmış 2006 9 Privatization Social Support Project 2 Tamamlanmış 2005 10 Secondary Education Project Tamamlanmış 2005 11 Programmatic Financial & Public Sector Adjustment Loan 3 (PFPSAL 3) Tamamlanmış 2004 12 Anatolia Watershed Rehabiliation GEF Project (Black Sea) Tamamlanmış 2005 13 Anatolia Watershed Rehabiliation Project Tamamlanmış 2004 14 Health Transition Project Tamamlanmış 2004 15 Programmatic Financial & Public Sector Adjustment Loan 2 (PFPSAL 2) Tamamlanmış 2002 16 Basic Education 2 Project Tamamlanmış 2002 17 Social Risk Mitigation Project (SRMP) Tamamlanmış 2001 18 Agricultural Reform Implementation Project (ARIP) Tamamlanmış 2001 19 Programmatic Financial & Public Sector Adjustment Loan 2 (PFPSAL) Tamamlanmış 2001 20 Financial Sector Adjustment Loan Tamamlanmış 2001 21 Biodiversity & Natural Resource Management GEF Project Tamamlanmış 2000 22 Economic Reform Loan (ERL) Tamamlanmış 2000 23 Marmara Eartquake Emergency Reconstruction Project Tamamlanmış 1999 24 Emergency Eartquake Recovery Loan (EERL) Tamamlanmış 1999 25 Commodities Market Development Project Tamamlanmış 1998 26 Basic Education Project Tamamlanmış 1998 27 Privatization of Irrigation Project Tamamlanmış 1997 516  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi 28 Primary Health Care Services Project Tamamlanmış 1997 29 Road Improvement & Traffic Safety Project Tamamlanmış 1996 30 Public Finance Management Project Tamamlanmış 1995 31 Health 2 Project Tamamlanmış 1994 32 Privatization Implementation Technical Assistance Project Tamamlanmış 1994 33 Phaseout of Ozone Depleting Substances Montreal Protocol Project Tamamlanmış 1993 34 Turkey in-situ Gene Conservation Project Tamamlanmış 1993 35 Eastern Anatolia Watershed Project Tamamlanmış 1992 36 Technical Assistance for Treasury Data Project Tamamlanmış 1992 37 Technology Development Project Tamamlanmış 1991 38 National Education Development Project Tamamlanmış 1990 39 Agroindustry Development Project Tamamlanmış 1989 40 II Fin.Adj.Bloan Tamamlanmış 1988 41 Industrial Training Project (02) Tamamlanmış 1988 42 Egy.Sec Loan- B Loan Tamamlanmış 1987 43 B- Loan (FSAL) Tamamlanmış 1987 44 Non Formal Vocational Training Project Tamamlanmış 1987 45 B-Loan (FSAL) Tamamlanmış 1986 46 Bloan Kayraktepe Pow Tamamlanmış 1986 47 Turkey Catastrophe Deferred Draw Down Option Bırakılmış - 48 Community Development & Heritage Bırakılmış - EK 6.2. Dünya Bankası Tarafından Hazırlanmış Türkiye’ye İlişkin Belgeler No Belge Adı 1 Enterprise Surveys : Turkey Country Profile 2013 2 Republic of Turkey : Institutional Review of Energy Efficiency 3 Türü Yılı Araştırma 2014 Rapor 2015 Turkey: Greater Prosperity with Social Justice Politika notu 2002 4 Non-bank Financial Institutions and Capital Markets in Turkey Ülke Araştırmaları 2003 5 Turkey : Forestry Sector Review 6 Turkey Energy and Environment Review : Synthesis Report 7 Turkey Green Growth Policy Paper : Towards a Greener Economy 8 Turkey : Economic Reforms, Living Standards and Social Welfare Study 9 Turkey : Non-Bank Financial Institutions and Capital Markets Report Rapor 2001 Araşırma 2000 Politika Notu 2013 Değerlendirme 2000 Rapor 2003 Erol Uğraş Öçal  Ekler  517 10 Turkey : Poverty and Coping After Crises, Volume 1. Main Report Rapor 2003 11 Turkey - Public Expenditure and Institutional Review : Reforming Budgetary Institutions for Effective Government Rapor 2001 12 Republic of Turkey Reform for Competitiveness Technical Assistance: Fostering Open and Efficient Markets through Effective Competition Policies Politika Notu 2013 13 Turkey - Country Economic Memorandum : Volume 2. Sustaining High Growth, Selected Issues Memorandum 2008 14 Turkey - Country Economic Memorandum : Towards Macroeconomic Stability and Sustained Growth, Volume 2. Main Report Memorandum 2003 15 Turkey - Country Economic Memorandum : Sustaining High Growth, Selected Issues, Volume 1. Main Report Memorandum 2008 16 Turkey - Country Economic Memorandum : Structural Reforms for Sustainable Growth, Volume 1. Main Report Memorandum 2000 17 Turkey - Country Economic Memorandum : Towards Macroeconomic Stability and Sustained Growth, Volume 3. Statistical Annex Memorandum 2003 18 Turkey - Country Economic Memorandum : Towards Macroeconomic Stability and Sustained Growth, Volume 1. Summary Report Memorandum 2003 19 Turkey - Country Economic Memorandum : Structural Reforms for Sustainable Growth, Volume 2. Statistical Annex Memorandum 2000 20 Financial Sector Assessment : Turkey Değerlendirme 2007 21 Turkey’s Transitions : Integration, Inclusion, Institutions Memorandum 2014 22 Turkey Public Finance Review : Turkey in Transition--Time for a Fiscal Policy Pivot? Değerlendirme 2014 23 Turkey: Greater Prosperity with Social Justice Politika Notu 2002 24 Turkey - Improving Conditions for SME Growth Finance and Innovation Politika Notu 2011 25 Turkey : Corporate Sector Impact Assessment Report Rapor 2003 26 Turkey - Report on the Observance of Standards and Codes : Accounting and Auditing Değerlendirme 2007 27 Turkey : Rural Finance Study, Volume 1. Main Report Rapor 2006 28 Turkey - Country Economic Memorandum (CEM) : Sustaining High Growth - The Role of Domestic savings : Synthesis Report Memorandum 2011 29 Turkey : Rural Finance Study, Volume 2. Expanded Report Araştırma 2006 30 Turkey - Country Economic Memorandum : Towards Macroeconomic Stability and Sustained Growth, Volume 2. Main Report Memorandum 2003 31 Turkey - Country Economic Memorandum : Sustaining High Growth, Selected Issues, Volume 1. Main Report Memorandum 2008 32 Turkey - Country Economic Memorandum : Structural Reforms for Sustainable Growth, Volume 1. Main Report Memorandum 2000 518  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi 33 Turkey - Country Economic Memorandum : Towards Macroeconomic Stability and Sustained Growth, Volume 1. Summary Report Memorandum 2003 34 Turkey - Country Economic Memorandum : Structural Reforms for Sustainable Growth, Volume 2. Statistical Annex Memorandum 2000 35 Republic of Turkey Financial Sector Assessment Program : Basel Core Principles for Effective Banking Supervision Rapor 2016 36 Financial Sector Assessment : Turkey Rapor 2016 37 Turkey - Investment Climate Assessment : From Crisis to Private Sector Led Growth Değerlendirme 2010 38 Rise of the Anatolian Tigers : Turkey Urbanization Review, Main Report Rapor 2015 39 Turkey : Country Procurement Assessment Report Rapor 2001 40 Turkey - Joint Poverty Assessment Report : Volume 1. Main Report Değerlendirme 2005 41 Turkey : Reforming the Health Sector for Improved Access and Efficiency, Volume 2. Background Papers Araştırma 2003 42 Turkey : Reforming the Health Sector for Improved Access and Efficiency, Volume 1. Main Report Araştırma 2003 43 Turkey Economic Monitor, August 2020 : Adjusting the Sails Rapor 2020 44 Turkey - National Innovation and Technology System : Recent Progress and Ongoing Challenges Politika Notu 2009 45 Evaluation of the EU-Turkey Customs Union Araştırma 2014 46 Trading Up to High Income : Turkey Country Economic Memorandum Memorandum 2014 47 Pre-trial Procedures in Administrative Justice Proceedings in England and Wales, France, Germany and the Netherlands : A Comparative Study with a View to the Possible Development of Pre Trial Procedures in Administrative Law in Turkey Değerlendirme 2010 48 Comparative Study on Expert Witnesses in Court Proceedings Değerlendirme 2010 49 Turkey Economic Monitor, October 2019 : Charting a New Course Rapor 2019 50 Country Partnership Framework for the Republic of Turkey for the Period FY18-FY21 Rapor 2017 51 Doing Business 2014 Economy Profile : Turkey Rapor 2013 52 Doing Business Economy Profile 2012 : Turkey Rapor 2012 53 Firm Productivity and Economic Growth in Turkey Rapor 2019 54 An Evaluation and Impact Assessment of Business Incubation Models in Eastern Europe and Central Asia Rapor 2014 55 Turkish State Railway: Options for Reform Araştırma 2002 56 Rise of the Anatolian Tigers : Turkey Urbanization Review, Policy Brief Politika Notu 2015 57 Turkish Cypriot Community Workforce Development 58 Turkey : Managing Labor Markets through the Economic Cycle Rapor 2016 Araştırma 2013 Erol Uğraş Öçal  Ekler  519 59 Qualitative Assessment of Economic Mobility and Labor Markets in Turkey: A Gender Perspective Rapor 2015 60 Turkey - Country Economic Memorandum Informality : Causes, Consequences, Policies Memorandum 2010 61 Female Labor Force Participation in Turkey : Trends, Determinants and Policy Framework Araştırma 2009 62 Estimating the Impact of Labor Taxes on Employment and the Balances of the Social Insurance Funds in Turkey Araştırma 2009 63 Turkey - Transport Sector Expenditure Review : Synthesis Report Değerlendirme 2012 64 Republic of Turkey : Sustainable Urban Water Supply and Sanitation Araştırma 2016 65 Supply and Demand for Child Care Services in Turkey: A Mixed Methods Study Araştırma 2015 Türü Yılı EK 6.3. OECD Türkiye Belgeleri (2002-2020) No Belge Adı 1 Economic Policy Reforms 2019 Rapor bölümü 2019 2 OECD Regulatory Policy Outlook 2018 içinde Turkey Kitap Bölümü 2018 3 Public Procurement for Innovation, Good Partices and Strategies Kitap bölümü 2017 4 National Urban Policy in OECD Countries Kitap bölümü 2017 5 Accrual Practices and Reform Experiences in OECD Countries Kitap bölümü 2017 6 The Governance of Unclusive Growth, An Overview of Country Initiatives Kitap bölümü 2016 7 Broadening the Ownership of State-Owned Enterprises: A Comparison pf Governance Practices Kitap 2016 8 The State of Public Finances 2015, Strategies for Budgetary Consolidation and Reform in OECD Countries içinde The Government’s Planned Fiscal Consolidation: Turkey ve Key Economic Indicators: Turkey Kitap bölümü 2015 9 OECD Regulatory Policy Outlook 2015 içinde Turkey Kitap bölümü 2015 10 Turkey Priorities Report 2014 Rapor 2014 11 Turkey Assessment Report 2014 Rapor 2014 12 Supervision and Enforcement in Corporate Governance içinde Turkey: The Corporate Gorenance Framework and Practices Relating to Supervision and Enforcement Kitap bölüm 2013 13 SIGMA Country Assessment Reports içinde Turkey Priorities Report 2013 Rapor 2013 520  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi 14 SIGMA Country Assessment Reports içinde Turkey Assessment Report 2013 Rapor 2013 15 OECD Central Government Debt Staatistics 2012 Kitap 2013 16 Inventory of Estimated Budgetary Support and Tax Expenditures for Fossil Fuels 2013 içinde Turkey Kitap Bölümü 2013 17 SIGMA Country Assessment Reports içinde Turkey Assessment Report 2012 Rapor 2012 18 Inventory of Estimated Budgetary Support and Tax Expenditures for Fossil Fuels 2012 içinde Turkey Kitap bölümü 2012 19 The Call for Innovative and Open Government, An Overview of Country Initiatives içinde Turkey Bölüm 2011 20 Ragions Matter, Economic Recovery, Innovation and Sustainable Growth içinde Turkey Bölüm 2009 21 OECD Territorial Reviews: Istanbul, Turkye 2008 Kitap 2008 22 OECD Journal on Budgeting, Vol 2007 Issue 2 Dergi 2007 23 Comparing Administrative Burdens Across Countries Kitap 2007 24 OECD s-Government Studies: Turkey 2007 Kitap 2007 25 Corporate Governance in Turkey: A Pilot Study Kitap 2006 26 OECD Reviews of Regulatory Reform: Turkey 2002, Crucial Support for Economic Recovery Kitap 2002 Türü Yılı EK 6.4. OECD SIGMA Türkçe Belgeler No Belge Adı 1 Civil Service Legislation Contents Checklist SIGMA Paper 1996 2 Checklist on Law Drafting and Regulatory Management in Central and Eastern Europe SIGMA Paper 1997 3 Civil Service Legislation: Checklist on Secondary Legislation SIGMA Paper 1997 4 Civil Service Pension Schemes SIGMA Paper 1997 5 Promoting Performance and Professionalism in the Public Service SIGMA Paper 1997 6 Preparing Public Administrations fort he European Administrative Space SIGMA Paper 1998 7 Sustainable Institutions for European Union Membership SIGMA Paper 1998 8 Top Management Service in Central Government: Introducing a System fort he Higher Civil Service in Central Eastern European Union Membership SIGMA Paper 1998 9 European Principles for Public Administration SIGMA Paper 1999 10 Public Procurement Review Procedures SIGMA Paper 2000 11 Financial Management and Control of Public Agencies SIGMA Paper 2001 12 Regulations between Supreme Audit Institutions and Parliament Committees SIGMA Paper 2002 Erol Uğraş Öçal  Ekler  521 13 Achieving High Quality in the Work of Supreme Audit Institutions SIGMA Paper 2004 14 Co-ordination at the Centre of Government: The Functions and Organisation of the Government Office SIGMA Paper 2004 15 Conflict-of-Interest Policies and Practices in Nine EU Member State: A Comparative Review SIGMA Paper 2005 16 Central Public Procurement Structures and Capacity in Member States of the European Union SIGMA Paper 2007 17 Organising the Central State Administration: Policies&Instruments SIGMA Paper 2007 18 Political Advisors and Civil Servants in European Countries SIGMA Paper 2007 19 Public Procurement Review and Remedies Systems in the European Union SIGMA Paper 2007 20 The Role of Ministries in the Policy System: Policy Development, Monitoring and Evaluation SIGMA Paper 2007 21 Regulatory Management Capacities of Member States of the EU that Joined the Union on 1 May SIGMA Paper 2007 22 Sustainability of Civil Service Reforms in Central and Eastern Europe Five Years After EU Accession SIGMA Paper 2009 23 Public Procurement in EU Member States: The Regulation of Contract Below the EU Thresholds and in Areas not Covered by the Detailed Rules of the EU Directives SIGMA Paper 2010 24 Principles of Public Administration-Overview SIGMA Paper 2014 25 Selected Judgements of the Court of Justice of the EU on Public Procurement SIGMA Paper 2014 26 Abnormally Low Tenders Policy Brief 2016 27 Advertising Policy Brief 2016 28 Audit of Procurement Policy Brief 2016 29 Below Threshold Contracts Policy Brief 2016 30 Central Purchasing Bodies Policy Brief 2016 31 Concessions and Public-Private Partnerships Policy Brief 2016 32 Contract Management no: 22 Policy Brief 2016 33 Contract Manadement no: 38 Policy Brief 2016 34 Defence Procurement Policy Brief 2016 35 Detecting and Correcting Common Errors in Public Procurement Policy Brief 2016 36 Division of Contracts into Lots Policy Brief 2016 37 Economic Issues in Public Procurement Policy Brief 2016 38 E-Procurement Policy Brief 2016 39 Establishing Procurement Review Bodies Policy Brief 2016 40 EU Directives 2014-Concessions Policy Brief 2016 41 EU Directives 2014-Public Sector and Utilities Procurement Policy Brief 2016 42 Framework Agreements Policy Brief 2016 522  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi 43 Incorporating Environmental Considerations into Procurement Policy Brief 2016 44 Incorporating Social Considerations into Procurement Policy Brief 2016 45 In-house Procurement and Public/Public Co-operation Policy Brief 2016 46 Life-cycle Costing Policy Brief 2016 47 Market Analysis, Preliminary Market Consultations, and Prior Involvement of Candidate/Tenderers Policy Brief 48 Monitoring of Public Procurement Policy Brief 2016 49 Organising Central Public Procurement Functions Policy Brief 2016 50 Performance Measurement Policy Brief 2016 51 Procurement by Utilities Policy Brief 2016 52 Procurement Tools Policy Brief 2016 53 Public Procurement in the EU Policy Brief 2016 54 Remedies Policy Brief 2016 55 Selecting Economis Operators Policy Brief 2016 2016 56 Setting the Award Criteria Policy Brief 2016 57 Small and Medium-sized enterprises in Public Procurement Policy Brief 2016 58 Subcontracting Policy Brief 2016 59 Tender Evaluatin and Contract Award Policy Brief 2016 60 Understanding the EU Financial Thresholds Policy Brief 2016 61 Use of Official Automatic Exclusion Lists in Public Procurement Policy Brief 2016 62 What are the Public Procurement Procedures and When Can They Be Used? Policy Brief 2016 63 What is a Contracting Authority? Policy Brief 2016 64 Which Contracts are Covered by the Procurement Directives? Policy Brief 2016 EK 6.5. Başbakanlık Bünyesinde ve Çeşitli Komisyonlar Tarafından Hazırlanan Belgeler No Belge Adı Yılı Hazırlayan 1 Türkiye’de Devlet Personeli Hakkında Bir Araştırma 1958 2 İdari Reform ve Reorganizasyon Hakkında Ön Rapor 1961 3 Türkiye İktisadi Devlet Teşebbüsleri Hakkında Rapor 1961 Bakanlıklararası Kurul 4 Devlet Personel Rejimi Hakkında Ön Rapor 1962 TODAİE 5 Devlet Personel Rejimi Hakkında Devlet Personel Heyetince Hükümete Sunulan Teklifler 1963 DPD 6 Merkezi Hükümet Teşkilatı Araştırma Projesi (MEHTAP) 1963 TODAİE TODAİE TODAİE Erol Uğraş Öçal  Ekler  523 7 İdareyi ve İdari Metodları Yeniden Düzenleme Komisyonu Çalışmaları 1964 DPT 8 İktisadi Devlet Teşekkülerini Yeniden Düzenleme komisyonu Çalışma 19641968 İktisadi Devlet Teşekkülerini Yeniden Düzenleme komisyonu 9 Türk Mahalli İdarelerinin Yeniden Düzenlenmesi Üzerine Bir Araştırma 1966 TODAİE/DPT 10 Merkezi Yönetimin Taşra Teşkilatı Üzerinde Bir İnceleme 1966 TODAİE/DPT 11 Kamu İktisadi Teşebbüsleri Reform Komisyonu Ön Raporu 1971 Kamu İktisadi Teşebbüsleri Reform Komisyonu 12 Kamu İktisadi Teşebbüsleri Reform Stratejisi 1972 Kamu İktisadi Teşebbüsleri Reform Komisyonu 13 İdari Reform Danışma Kurulu Raporu 1972 İdari Reform Danışma Kurulu (Sekreteryası TODAİE) 14 Kamu Yönetimi Komisyonu Çalışmaları 1982 Kamu Yönetimi Komisyonu 15 Kamu Yönetiminin Yeniden Düzenlenmesi 1982 16 Kamu Yönetimi Araştırması (KAYA) 1991 TODAİE 17 Türkiye’de Yerel Yönetim Sisteminin Geliştirilmesi 1993 Toplu Konut İdaresi Başkanlığı/ IULA-EMME 18 T. C. Başbakanlık İdareyi Geliştirme Başkanlığı Araştırma Raporu 1994 İdareyi Geliştirme Başkanlığı 19 Belediye Personel Sistemi 1999 TODAİE 20 Türkiye’de Saydamlığın Arttırılması ve Kamuda Etkin Yönetimin Geliştirilmesi Çalışma Raporu 2002 21 Kamu Yönetiminde Yeniden Yapılanma: 1 Değişimin Yönetimi İçin Yönetimde Değişim 2003 Başbakanlık EK 6.6. Yabancı Uzmanlar Tarafından Hazırlanan Reform Belgeleri No Yılı Rapor Adı Hazırlayan 1 1933 Türkiye’nin İktisadi Bakımdan Bir Tetkiki – Dorr Raporu Goldthwaite H. Dorr 2 1948 Türkiye’nin Yol Durumu - Hilts Raporu Harold Hilts 3 1930-1940 Max Von Der Porten’in Çalışmaları Max Von Der Porten Max Weston Thornburg, Graham Spry, George Soul 4 1949 Türkiye Nasıl Yükselir?- Thornburg Raporu 5 1949 Devlet Daire ve Müesseselerinde Rasyonel Çalışma Esasları Hakkında Rapor - Neumark Raporu 6 1951 Türkiye İktisadi Kalkınması Hakkında Rapor Barker Misyonu Raporu James Barker 7 1951 Maliye Bakanlığı Kuruluş ve Çalışmaları Hakkında Rapor – Martin/Cush Raporu James W. Martin ve Frank C. E. Cush 8 1951 Roy Blough Raporu (Tam Adına Ulaşılamamıştır) Roy Blough F. Neumark 524  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi 9 1952 İdare Teşkilatı ve Personeli Hakkında Rapor - Gruber Raporu 10 1952 Devlet Memurlarının Ücret Rejimlerinin Islahı Hakkında Rapor - Giyaz Raporu 11 1954 Türkiye’de İktisadi Devlet Teşekküllerinin Bünyesi Murakabesi - Hanson Raporu A. Hanson 12 1954 Yetişen Türk İdarecileri – Matthews Raporu A.T.J. Matthews 13 1959 Türkiye’de Devlet Personeli Hakkında Bir Araştırma – Maurice Chailloux – Dantel Raporu Maurice Chailloux 14 1959 Leim Gruber FAO Türkiye Raporu - Baade Raporu Fritz Baade 15 Leimgruber Raporu Leimgruber 16 1962 Türkiye’de Memuriyet Rejimi Alanında Reform, Mook Raporu Van Mook 17 1962 18 1963 Fisher Raporu Bir Yabancı Gözüyle Yirminci Yüzyıl Ortasında Türk Kamu Yönetimi- Podol Raporu John F. Fisher Richard Podol EK 6.7. TÜSİAD Tarafından Hazırlanan Belgeler1 No 1 2 3 1 Yıl 1982 1983 1986 İsim İçerik KİT Raporu Çalışma TÜSİAD Araştırma Grubu tarafından yapılmıştır. 6 bölümden oluşan rapuru ana başlıkları; “KİT’lerin Ekonomideki Yeri ve Gelişimi”, “KİT’ler Hakkında Genellikle Yapılan Eleştiri”, “Son Otuz Yılda KİT Sorunlarını Çözüm İçin Yapılan Öneriler”, “AET Ülkelerinde KİT’ler”, “Son İki Yılda TÜSİAD’ın KİT’ler Konusundaki Araştırma ve Önerileri”, “24 Ocak Kararlarından Sonra” ve “KİT Reform Tasarısı Ne Getiriyor” şeklindedir. Kamu Bürokrasisi TÜSİAD Araştırma grubu tarafından hazırlanmıştır. Rapor 7 bölümden oluşmaktadır. Bölüm başlıklar, “Bürokrasinin Tanımı ve Batıdaki Gelişmesi”, “Türkiye’de Kamu Bürokrasisinin Tarihi Gelişimi”, “Türk Bürokrasisinin Sorunları”, “Türkiye’de İdari Reform Çalışmalarına Genel Bir Bakış”, “Batıda İdari Reform Çalışmaları”, “Kompleks Bürokratik Uygulamalara İlgili Örnekler ve Açıklamalar” ve “Bürokrasiyi İyileştirme Önerileri” şeklinde sıralanmıştır. Özelleştirme KİT’lerin Halka Satışında Başarı Koşulları Rapor, özelleştirme programının başarılı uygulanabilmesi amacıyla bir tartışma ve uzlaşma ortamı oluşturmak amacıyla hazırlanmıştır. Rapor 5 bölümden oluşmaktadır. Bu bölümler, “KİT’lerin Türk Ekonomisindeki Yeri”, “Özelleştirme-Tanımı, Amaçları ve Yöntemleri”, “Özelleştirmede Başarılı Bir Örnek: İngiltere”, “Diğer Ülke Örnekleri” ve “Türkiye İçin Bir Özelleştirme Programı” başlıklarını taşımaktadır. https://tusiad.org/tr/yayinlar/raporlar (22.09.2020). Erol Uğraş Öçal  Ekler  525 1980 Sonrası Ekonomide Kamu-Özel Sektör Dengesi Rapor, TÜSİAD Araştırma Grubu tarafından hazırlanmıştır. 5 bölümden oluşan raporda ana başlıklar, “Konsolide Bütçe, Mahalli İdareler ve Fonlar”, “Yatırımlar, Üretim ve İstihdam”, “Sermaye Piyasasında Devletin Hakimiyeti”, “İç Borçlanma Yoluyla Kaynaklara El Konulması” ve “Bankacılık Sisteminde Kamunun Ağırlığı” şeklindedir. Yerel Yönetimler Sorunlar Çözümler Rapor, TODAİE öğretim üyesi Dr. Selçuk Yalçındağ tarafından 1992 yılında hazırlanarak TÜSİAD tarafından basılmış ayni isimli raporun genişletilmiş halidir. Rapor 6 bölümden oluşmaktadır. Bu bölümler, “Yerel Yönetim Kurumunun Nİteliği”, “Türkiye’de Yerel Yönetimler ve Merkezin Taşra Yönetim Sistemi”, “Yerel Yönetimlerin ve Taşra Yönetim Sisteminin Sorunları”, “Yerel Topluluklara Hizmet İçin Önerilen Model”, “Büyük Şehirlerin sorunları ve Çözüm Önerileri”, “Yerel Yönetimler Çerçeve Yasası Tasarı Taslağı” başlıklarını taşımaktadır. Türkiye’de Kamu Harcamaları ve Kamu Borçlanması Raporun amacı, Türkiye ekonomisinde kamu harcamalarının ve kamu açığının finansman biçimlerinin ekonomideki genel etkisini saptamaktır. Kamu kesiminde mali disiplinin sağlanmasına yönelik yasal düzenlemeler ve yeniden yapılanmaya ilişkin önerilere yer verilmektedir. 1994 1980 Sonrasında Kaynakların Kamu ve Özel Sektör Arasında Paylaşımı ve Sonuçları Raporda, kamu kesimi finansman açığı, bu durumun yarttığı makraekonomik etkiler, yakın geleceğe ilişkin tahminler ve bu sürecin sürdürülebilirliği üzerinde durulmaktadır. 1997 Ombudsman (Kamu Hakemi) Kurumu İncelemesi TÜSİAD Parlamento İşleri Komisyonu tarafından hazırlanmıştır. 3 bölümden oluşan raporda, “Ombudsman Kurumu Hakkında Bazı Temel Bilgiler”, “Ombudsman Kurumu Karşılaştırması ve Önemli Boyutlar”, “Türkiye’de Bir Ombudsman Kurumu Uygulaması Nasıl Başlatılır?” başlıkları yer almaktadır. 1997 Memur Yargılanması Hakkında TÜSİAD Parlamento İşleri Komisyonu tarafından hazırlanmıştır. 3 ana başlıktan oluşan raporda, “Dünya Hukukundan Kimi Örnekler”, “Osmanlı Devletinde Memur Yargılaması” ve “Türkiye Cumhuriyetinde Memur Yargılaması” başlıkları bulunmaktadır. 1997 Yerel Yönetimler Yasa Taslağı TÜSİAD Parlamento İşleri Komisyonu tarafından hazırlanmıştır. Tasarı 4 kitaptan oluşmaktadır. Bu kitaplar, “Yerel Yönetimlere İlişkin Genel ve Ortak Hükümler”, “İl, İlçe ve Köy Yerel Yönetimleri”, “Büyükşehir Belediyesi”, “Belediye Yönetimi” başlıklarını taşımaktadır. 11 1997 Demokratik Standartların Yükseltilmesi Paketi Tartışma Toplantıları TÜSİAD tarafından 1997 yılında düzenlenen tartışma toplantılarına ait belgelerdir. Farklı temalar altında 4 toplantı metni yayımlanmıştır. Bu toplantılar, “Siyasal Partiler Yasası”, “Seçimler, TBMM ve Hükümet Sistemleri”, “Yerel Yönetimler”, “Hukuk Devleti ve Yargı” başlıklarını taşımaktadır. 12 2001 Kamu Alımlarında Etkin İhale Tasarımı TÜSİAD Parlamento İşleri Komisyonu altında faaliyet gösteren Kamu Alımları Çalışma Grubu tarafından 4 5 1988 1995 6 7 8 9 10 526  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi hazırlanan raporda 4 ana bölüm bulunmaktadır. Bu bölümler, “Dünya Ticaret Örgütü Kamu Alımları Anlaşmasının Belirleyici Özellikleri”, “AB kamu Alımları Direktiflerinin Belirleyici Özellikleri”, “Mal, Yapım İşleri ve Hizmetlerinin Alımı Üzerine Uncitral Model Kanununun Belirleyici Temel Özellikleri” ve “Türkiye Uygulaması:Kamu İhale Kanunu Tasarısı” şekilndedir. Bağımsız Düzenleyici Kurumlar ve Türkiye Uygulaması Rapor, TÜSİAD Parlamento İşleri Komisyonu altında çalışan Kamu Reformu Çalışma Grubu tarafından hazırlanmıştır. 4 ana başlıktan oluşan raporda “Devletin Kapasitesi ve İktisadi Kalkınma Sürecindeki İşlevi”, “Uluslararası Karşılaştırmalar”, “Türkiye Uygulaması” ve “Bağımsız Düzenleyici Kurumların Hesap Verebilirliği” başlıkları yer almaktadır. 2002 Kamu Reformu Araştırması Sosyal Araştırmalar Merkezi tarafından hazırlanan bu rapor, kamu yönetimine, kamu kurumlarına ve kamu hizmetine ilişkin bir reform ihtiyacının hangi alanlarda odaklanması gerektiği ve olası yeniden düzenleme seçeneklerinin neler olduğunu ortaya koymaktadır. Yönetm ve sonuç bölümleri dahil 6 bölümden oluşan raporda yer alan ana başlıklar, “Yönetim ve Yönetişim Kalitesi Algılaması”, “Kamu Kurumlarında ve Hizmetlerinden Memnuniyet Düzeyi”, “Yolsuzluk Algılaması”, “Kamu Yönetimi ve Yönetişim Reformuna İlişkin Tercihler” şeklinde sıralanmaktadır. 15 2001 Türkiye’de Düzenleyici Reformlar: Ekonomik Dönüşüme Yaşamsal Destek OECD tarafından 2001 yılında hazırlanan “OECD Reviews of Regulatory Reform-Turkey: Crucial Support for Recovery” başlıklı rapor Başbakanlık tarafından Türkçeye çevrilmiştir. TÜSİAD, kamuoyunda daha yaygın bir şekilde ele alınması amacıyla raporu yeni başlığı ile OECD-TÜSİAD ortak yayını olarak yayımlamıştır. 16 2003 Türk Gelir İdaresinin Yeniden Yapılandırılması: Temel Tasarım Rapor, TÜSİAD Parlamento İşleri Komisyonu altında çalışan Kamu Reformu Çalışma Grubu ile Vergi Konseyi koordinasyonu ile hazırlanmıştır. 2005 Devlette Etikten Etik Devlete: Kamu Yönetiminde Etik Kavramsal Çerçeve ve Uluslararası Uygulamalar Cilt 1 TÜSİAD’ın “Devlette Etik Altyapı Dizisi” kapsamındaki raporlarından biri olan bu raporda etik dışı davranışlarla ilgili sorunlara somut öneriler ve etik dışı davranışları engellemeye yönelik bir mevzuat reformu talebi içermektedir. 2005 Devlette Etikten Etik Devlete: Kamu Yönetiminde Etik Yasal Altyapı Saydamlık Ayrıcalıklar Tespit ve Öneriler Cilt 2 Raporun 1. cildi üzerine inşa edilmiş bu metinde özellikle öneriler üzerinde durulmaktadır. 2006 OECD Kamu İşletmeleri için Kurumsal Yönetim Rehberi OECD tarafından 2002 yılında, kamu işletmelerinin kurumsal yönetimi hakkında bağlayıcı olmayan ilke ve iyi uygulama standartları belirlenmesin yönelik çalışmalara başlanmıştır. Bunun sonucunda 2006 yılında bir rehber yayınlanmıştır. Rehber iki bölümden oluşmaktadır. İlk 13 14 17 18 19 2002 Erol Uğraş Öçal  Ekler  527 bölümde ilkelere yer verilmiştir. Bu ilkeler: I) Kamu işletmeleri İçin Etkin Hukuki ve Düzenleyici Çerçevenin Sağlanması; II) İşletme Sahibi Olarak Devlet; III) Hissedarların Adil Muameleye Tabi Tutulması; IV) Paydaşlarla İlişkiler; V) Şeffaflık ve Kamuoyuna Açıklama Yapma; VI) Kamu İşletmelerinin Yönetim Kurullarının Sorumlulukları başlıklarını kapsamaktadır. İkinci bölümde ise bu ilkelere ilişkin açıklamalarda bulunulmuştur. 2010/ 2011 Yeni Anayasa Yuvarlak Masa Toplantıları Dizisi: Yeni Anayasanın Beş Temel Boyutu TÜSİAD girişimleri ile 2010-2011 tarihleri arasında yeni anayasanın beş önemli boyutunu ele almak amacıyla yapılan yuvarlak masa toplantıları sonucunda ortaya çıkan sonuç raporları ille Prof. Dr. Ergun Özbudun ve Prof. Dr. Turgut Tarhanlı’nın raporlarını içermektedir. Bu beş boyut: Yeni anayasanın yapım yöntemi, temel ilke, kural ve kurumları, kimlikler, din ve vicdan özgürlüğü ile kuvvetler ayrılığı olarak sayılmaktadır. 2010 Türkiye İçin e-Devlet Ynetim Modeli’ne Doğru: Mevcut Durum Değerlendirmesi ve Öneriler e-Devlet uygulamalarının özendirilmesi ve daha verimli kullanılmasına yönelik çalışmalara katkı sunmak adına hazırlanmıştır. Rapor, Dr. Ali Arifoğlu, Erkan Er ve Gülgün Afacan tarafından hazırlanmıştır. 2011 İş Dünyasının Yeni Yasama Dönemine İlişkin Beklentileri 2011/2015 Rapor 2011 yılında, demokratikleşme, dış politika, makro ekonomi ve mikro reform alanlarının önünde duran engellerin belirlenmesi ve çözümlerin önerilmesi amacıyla hazırlanmıştır. Devlette Etikten Etik Devlete: Yargıda Etik Prof. Dr. Sibel İnceoğlu tarafından hazırlanan raporda 6 temel yargısal etik değerinden yola çıkılarak Türkiye’de mevcut mevzuat ve uygulama değerlendirilerek önerilerde bulunuluştur. Bu 6 ilke: bağımsızlık, tarafsızlık, mesleğe yakışırlık, eşitlik, ehliyet ve özen olarak sıralanmıştır. 2010/ 2012 2050’ye Doğru Nüfusbilim ve Yönetim 2010 yılında, “2050’ye Doğru Nüfusbilim ve Yönetim” eğitim, işgücü, sağlık ve sosyal güvenlik ile eğitim sistemi temaları ile iki rapor hazırlanmıştır. 2012 yılında ise sosyal güvenlik, sağlık ve işgücü ana temalarında 3 ayrı rapor olarak hazırlanmıştır. Sağlık, sosyal güvenlik ve işgücü piyasalarına yönelik politika önerilerine yer verilmiştir. 2012 PISA 2012 Değerlendirmesi: Türkiye İçin Veriye Dayalı Eğitim Reformu Önerileri TÜSİAD ve TÖDER’in girişimleriyle Doç. Dr. Selçuk Şirin ve Yrd. Doç. Dr. Sinem Vatanartıran tarafından PISA verilerine dayanılara Türkiye için eğitim reformu önerileri yapmak amacıyla hazırlanmıştır. Raporda diğer ülkerde uygulanan başarılı reform uygulamalarına da yer verilmiştir 26 2014 AB Entegrasyonunun Geleceği: Reform Çağrısı Rapor, TÜSİAD’ın İsviçre ve Polonya’daki muadil kuruluşlarıyla işbirliği içinde hazırlanmıştır. Makro ekonomi ve para birliği, mikro ekonomi ve rekabet, uluslararası ilişkiler ve kurumsal yönetişim temalarını kapsamaktadır. 27 2018 Merkezi Yönetim Bütçesi Takip Raporları Aynı başlığı taşıyan ve ilki 2018 yılında hazırlanan 5 rapor bulunmaktadır. 20 21 22 23 24 25 2012 VII. Bölüm Ekleri EK 7.1. Tablo 1. Dergi Adında Anılan İbarelerden En Az Birini İçeren TR Dizin Dergi Listesi1 Dergi Adı 1 2 Yazı Sayısı Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 812 Amme İdaresi Dergisi 478 Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi 478 Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi2 455 Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 419 Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 398 Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi 394 Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 384 Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi 364 Business and Management Studies: An International Journal 359 Yönetim Bilimleri Dergisi 334 Akdeniz İİBF Dergisi 328 Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi 318 Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 283 Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi 257 Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 253 Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 251 Yönetim Dergisi: İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi İşletme İktisadı Enstitüsü 208 Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi 200 Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 190 Tablo-1’de “Dergi Adı” başlığı altında italik yazı karakteri kullanılan dergilerin (23 dergi) adlarının İngilizce çevirilerinde “administration” ya da “administrative” kelimelerinden biri kullanılırken, normal yazı karakteri ile yer verilen dergilerin (10 dergi) İngilizce çevirilerinde “işletme yönetimi” anlamına gelen “management” kelimesi kullanılmaktadır. Bu dergi özelinde, “yönetim” kelimesinin İngilizce karşılığı esas alınmıştır. 530  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 179 Memleket Siyaset Yönetim 160 Türk İdare Dergisi 134 Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 131 Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi 127 KAFKAS ÜNİVERSİTESİ İKTİSADİ ve İDARİ BİLİMLER FAKÜLTESİ DERGİSİ 105 Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 81 Girişimcilik ve İnovasyon Yönetimi Dergisi 56 Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 43 İnternet Uygulamaları ve Yönetimi 32 Yönetim Araştırmaları Dergisi 30 Optimum Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi 27 Bingöl Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi (Online) 0 EK 7.2. Tablo 2. Konu Alanında “Kamu Yönetimi” Çalışma Alanına Yer Vermiş Olan TR Dizin Dergi Listesi3 Dergi Adı Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi AJIT-e: Bilişim Teknolojileri Online Dergisi Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi Amme İdaresi Dergisi 3 Dergi Adı Kara Harp Okulu Bilim Dergisi Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi Karen- Karadeniz Araştırmaları Enstitüsü Dergisi Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi (KOSBED) Kültür ve İletişim Liberal Düşünce Tablo-2’de “Dergi Adı” başlığı altında italik yazı karakteri kullanılan dergiler, Tablo-1’de de bulunan dergilerdir. Dolayısıyla Tablo-1 içerisinden yalnızca 11 dergi konu alanı kategorisi içerisinde, doğrudan “Kamu Yönetimi” çalışma alanına yer vermektedir. Bu dergilerden 9’u İngilizce dergi adı çevirilerinde “administration” ya da “administrative” kelimelerinden birini tercih etmekteyken, İngilizce dergi adı çevirilerinde “management” karşılığını tercih eden dergi sayısı 2’dir. Dolayısıyla Tablo-2 kapsamında bir değerlendirme yapıldığında, bir derginin adının İngilizce çevirisinde tercih edilen kelime ile konu alanında “Kamu Yönetimi” alanına yer verip vermemesi arasında birebir örtüşen bir ilişki bulunmamaktadır. İbrahim Can Karaduman  Ekler  Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Bingöl Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi (Online) Civilacademy Sosyal Bilimler Dergisi Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi Çağdaş Yerel Yönetimler Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Eğitim Bilim Toplum Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi Emek Araştırma Dergisi Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Erdem Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Güvenlik Bilimleri Dergisi Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi İnsan ve İnsan İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi İzmir İktisat Dergisi KADEM Kadın Araştırmaları Dergisi 531 Maliye Dergisi Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Memleket Siyaset Yönetim Ombudsman Akademik Ortadoğu Etütleri Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Sayıştay Dergisi Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi Sosyal Güvence Sosyal Siyaset Konferanslar Dergisi Sosyoekonomi Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi Toplum ve Bilim Turkish Studies (Elektronik) Turkish Studies - Economics, Finance, Politics Turkish Studies - Social Sciences Türk İdare Dergisi Türkiye Ortadoğu Çalışmaları Dergisi Uludağ Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi ULUSLARARASI HAKEMLİ AKADEMİK VE BEŞERİ BİLİMLER DERGİSİ Uluslararası Suçlar ve Tarih Üçüncü Sektör Kooperatifçilik Yakın Doğu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 532  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Karadeniz Araştırmaları Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Dergisi Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi ---------- EK 7.3. Tablo 3. İlgili Yazı Sayıları ile Birlikte Yayınlarında “Kamu Yönetimi” İbaresi Geçen TR Dizin Dergi Listesi4 4 Dergi Adı Yazı Sayısı Dergi Adı Yazı Sayısı Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitü Dergisi 5 Karadeniz Araştırmaları 7 Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 6 Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi 7 Akademik Araştırmalar Dergisi 15 Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi 15 Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi 6 Kaygı. Uludağ Üniversitesi FenEdebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi 6 Akademik Hassasiyetler 7 Kebikeç İnsan Bilimleri İçin Kaynak Araştırmaları Dergisi 9 Akademik İncelemeler Dergisi 23 Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi (KOSBED) 7 Akdeniz İİBF Dergisi 35 Liberal Düşünce 7 Alternatif Politika 14 Maliye Dergisi 16 Amme İdaresi Dergisi 95 Manas Journal of Social Studies 6 Anayasa Hukuku Dergisi 5 Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 7 Ankara Avrupa Çalışmaları Dergisi 10 Marmara Üniversitesi Siyasal Bilimler Dergisi 16 Ankara Barosu Dergisi 7 Memleket Siyaset Yönetim 52 Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 8 Muhafazakar Düşünce Dergisi 9 Tablo-3’teki dergiler arasında daha önce, yalnızca Tablo-1’de bulunanlar (11 dergi) italik yazı karakteri ile gösterilirken, yalnızca Tablo-2’de bulunanlar (21 dergi) altı çizili yazı karakteri ile gösterilmektedir. Hem Tablo-1’de hem de Tablo-2’de yer bulan dergilerin (9 dergi) Tablo3’te gösterilmesi için ise italik ve altı çizili yazı karakteri tercih edilmektedir. Tablo-1 ve Tablo2’te yer almayıp, yalnızca Tablo-3’te yer alan dergiler (59 dergi) ise normal yazı karakteri ile okuyucuya sunulmaktadır. 533 İbrahim Can Karaduman  Ekler  Ankara Üniversitesi SBF Dergisi 31 Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 27 Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 36 Mülkiye Dergisi 39 Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 14 ODTÜ Gelişme Dergisi 13 Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi 16 Ombudsman Akademik 14 Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi 15 Orta Asya ve Kafkasya Araştırmaları 7 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 14 ÖNERİ 12 Cumhuriyet Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi 8 Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 13 Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 31 Polis Bilimleri Dergisi 11 Çağdaş Yerel Yönetimler 63 Praksis 26 Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 8 Sayıştay Dergisi 40 Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 9 Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi 20 Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 6 Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 6 Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 10 Sosyoekonomi 8 Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 7 Sosyoloji Araştırmaları Dergisi 26 Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 86 Süleyman Demirel Üniversitesi FenEdebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi 12 Eğitim Bilim Toplum 10 TESAM AKADEMİ 6 Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi 12 Toplum ve Bilim 14 Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi (elektronik) 30 Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 11 Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 7 Turkish Studies (Elektronik) 70 534  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Erzincan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 6 Türk İdare Dergisi 30 Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 8 Türkiye Adalet Akademisi Dergisi 9 F L S F / Süleyman Demirel Üniversitesi Felsefe Dergisi 14 Türkiye Barolar Birliği Dergisi 25 Fe Dergi 11 Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 9 Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 21 Uluslararası Hukuk ve Politika 12 Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar Dergisi 16 Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi 13 FLSF (Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi) 10 Uluslararası İlişkiler 18 Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 12 Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi 12 Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 48 Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi 30 Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 9 Vergi Raporu 14 Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi 15 Vergi Sorunları Dergisi 7 Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 41 Verimlilik Dergisi 15 Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 8 Yakın Doğu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 9 International Journal of Social Inquiry 6 YASAMA DERGİSİ 8 İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi 9 Yönetim Bilimleri Dergisi 25 İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 6 Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi 10 İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi 51 Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 25 Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 14 Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 10 İbrahim Can Karaduman  Ekler  535 EK 7.4. Tablo 4. TR Dizin Tam Dergi Listesi Dökümü5 G Kategorisindeki Dergiler (9 Dergi) Amme İdaresi Dergisi Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi Türk İdare Dergisi Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Memleket Siyaset Yönetim ----- F Kategorisindeki Dergiler (21 Dergi) 5 Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi (KOSBED) Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Liberal Düşünce Çağdaş Yerel Yönetimler Maliye Dergisi Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Ombudsman Akademik Eğitim Bilim Toplum Sayıştay Dergisi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi Sosyoekonomi Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Toplum ve Bilim Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Turkish Studies (Elektronik) Tablo-4’te izlenen sunuş sırası, kategoriler arasındaki nitelik kıyası sonucu ortaya çıkan “merkezi dergiler” (G kategorisi), “merkezi dergi olmaya yakın dergiler” (sırasıyla F, E ve C kategorileri) ve “merkezi dergi olmaktan uzak dergiler” (sırasıyla D, A ve B kategorileri) akıl yürütmesine uygun olarak düzenlenmiştir. Dolayısıyla Tablo-4’te yukarıdan aşağıya doğru inildikçe, dergilerin başarı ve tutarlılıklarının azaldığı düşünülmektedir. Harflendirmeye dayalı dergi kategorilerinin kendi içerisindeki dergilerin sıralanmasında ise alfabetik sıralama gözetilmiştir. Dolayısıyla aynı harf kategorisindeki dergilerin sıralaması, herhangi bir nitelik farklılaşmasını işaret etmemektedir. Nitekim aynı harf kategorisindeki dergiler aynı nitelikleri karşılayan ve bu bakımdan birbirinden farksız dergilerdir. 536  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi Yakın Doğu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Karadeniz Araştırmaları ----- E Kategorisindeki Dergiler (11 Dergi) Akdeniz İİBF Dergisi Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Yönetim Bilimleri Dergisi Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi ----- C Kategorisindeki Dergiler (59 Dergi) Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitü Dergisi Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi Akademik Araştırmalar Dergisi Kaygı. Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi Akademik Hassasiyetler Kebikeç İnsan Bilimleri İçin Kaynak Araştırmaları Dergisi Akademik İncelemeler Dergisi Manas Journal of Social Studies Alternatif Politika Marmara Üniversitesi Siyasal Bilimler Dergisi Anayasa Hukuku Dergisi Muhafazakar Düşünce Dergisi Ankara Avrupa Çalışmaları Dergisi Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Ankara Barosu Dergisi Mülkiye Dergisi Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi ODTÜ Gelişme Dergisi Ankara Üniversitesi SBF Dergisi Orta Asya ve Kafkasya Araştırmaları Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi Öneri Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Polis Bilimleri Dergisi Cumhuriyet Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi Praksis İbrahim Can Karaduman  Ekler  537 Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Sosyoloji Araştırmaları Dergisi Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi (elektronik) TESAM Akademi Erzincan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi F L S F / Süleyman Demirel Üniversitesi Felsefe Dergisi Türkiye Adalet Akademisi Dergisi Fe Dergi Türkiye Barolar Birliği Dergisi Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Uluslararası Hukuk ve Politika Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar Dergisi Uluslararası İlişkiler FLSF (Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi) Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Vergi Raporu Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi Vergi Sorunları Dergisi International Journal of Social Inquiry Verimlilik Dergisi İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Yasama Dergisi İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi ----- D Kategorisindeki Dergiler (2 Dergi) Bingöl Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi (Online) Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi B Kategorisindeki Dergiler (37 Dergi) Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Karen- Karadeniz Araştırmaları Enstitüsü Dergisi AJIT-e: Bilişim Teknolojileri Online Dergisi Kültür ve İletişim Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 538  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Orta Doğu Etütleri Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Sosyal Güvence Civilacademy Sosyal Bilimler Dergisi Sosyal Siyaset Konferanslar Dergisi Emek Araştırma Dergisi Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi Erdem Turkish Studies - Economics, Finance, Politics Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Turkish Studies - Social Sciences Güvenlik Bilimleri Dergisi Türkiye Orta Doğu Çalışmaları Dergisi İnsan ve İnsan Uludağ Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Uluslararası Hakemli Akademik ve Beşeri Bilimler Dergisi İzmir İktisat Dergisi Uluslararası Suçlar ve Tarih KADEM Kadın Araştırmaları Dergisi Üçüncü Sektör Kooperatifçilik Kara Harp Okulu Bilim Dergisi Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Dergisi ----- A Kategorisindeki Dergiler (11 Dergi) Business and Management Studies: An International Journal Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Girişimcilik ve İnovasyon Yönetimi Dergisi Optimum Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi İnternet Uygulamaları ve Yönetimi Yönetim Araştırmaları Dergisi Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Yönetim Dergisi: İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi İşletme İktisadı Enstitüsü Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi ----- İbrahim Can Karaduman  Ekler  539 EK 7.5. Tablo 5. Dergi Adında Anılan İbarelerden En Az Birini İçeren DergiPark Dergi Listesi6 Dergi Adı Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Ahi Evran Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Bartın Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi Business Economics and Management Research Journal Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Ekonomi İşletme ve Yönetim Dergisi Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi G.Ü. İslahiye İİBF Uluslararası E-Dergi Gaziantep Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Giresun Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi International Journal of Management and Administration İktisadi ve İdari Yaklaşımlar Dergisi İşletme Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi Journal of Politics Economy and Management Kamu Yönetimi ve Politikaları Dergisi 6 Dergi Adı Kamu Yönetimi ve Teknoloji Dergisi Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Kırklareli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Management and Political Sciences Review Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Pamukkale İşletme ve Bilişim Yönetimi Dergisi Siyaset Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi Sosyal Araştırmalar ve Yönetim Dergisi Strategic Public Management Journal Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Trakya Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi Ünye İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Yorum Yönetim Yöntem Uluslararası Yönetim Ekonomi ve Felsefe Dergisi Yönetim Ekonomi Edebiyat İslami ve Politik Bilimler Dergisi Tablo-5’te “Dergi Adı” başlığı altında italik yazı karakteri kullanılan dergilerin (22 dergi) adlarının İngilizce çevirilerinde “administration” ya da “administrative” kelimelerinden biri kullanılırken, normal yazı karakteri ile yer verilen dergilerin (14 dergi) İngilizce çevirilerinde “işletme yönetimi” anlamına gelen “management” kelimesi kullanılmaktadır. 540  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi EK 7.6. Tablo 6. Dergi Profilinde Konu Alanı Olarak “Kamu Yönetimi” Çalışma Alanına Yer Veren DergiPark Dergi Listesi7 7 Dergi Adı Dergi Adı Academic Knowledge Kadim Akademi SBD Afet ve Risk Dergisi Kamu Yönetimi ve Politikaları Dergisi Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Kamu Yönetimi ve Teknoloji Dergisi Ahi Evran Akademi Kapadokya Akademik Bakış Akademi Sosyal Bilimler Dergisi Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Akademik Düşünce Dergisi Kent Akademisi Akademik MATBUAT Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Akademik Yaklaşımlar Dergisi Kırklareli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Lectio Socialis Alanya Akademik Bakış Management and Political Sciences Review Anadolu İktisat ve İşletme Dergisi Medeniyet Araştırmaları Dergisi Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Anadolu Üniversitesi İktisat Fakültesi Dergisi Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Uygulamalı Bilimler Dergisi Analytical Politics Milli Kültür Araştırmaları Dergisi Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi ASSAM Uluslararası Hakemli Dergi Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Tablo-6’da “Dergi Adı” başlığı altında italik yazı karakteri kullanılan dergiler, Tablo-5’te de bulunan dergilerdir. Dolayısıyla Tablo-5 içerisinden toplamda 34 dergi konu alanı kategorisi içerisinde doğrudan “Kamu Yönetimi” çalışma alanına yer vermektedir. Bu dergilerden 21’i İngilizce dergi adı çevirilerinde “administration” ya da “administrative” kelimelerinden birini tercih etmekteyken, İngilizce dergi adı çevirilerinde “management” karşılığını tercih eden dergi sayısı 13’tür. Ayrıca Tablo-5’te yer alıp, Tablo-6’da yer almayan 2 dergiden biri İngilizce çevirisinde “administration” kelimesini tercih etmekteyken, diğeri “management” çevirisini tercih etmektedir. Dolayısıyla Tablo-6 kapsamında bir değerlendirme yapıldığında da bir derginin adının İngilizce çevirisinde tercih edilen kelime ile konu alanında “Kamu Yönetimi” alanına yer verip vermemesi arasında, birebir örtüşen bir ilişki bulunmadığı görülmektedir. İbrahim Can Karaduman  Ekler  541 Aydın İktisat Fakültesi Dergisi Nişantaşı Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi ODÜ Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi (ODÜSOBİAD) Barış Araştırmaları ve Çatışma Çözümleri Dergisi Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Bartın Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Pamukkale Journal of Eurasian Socioeconomic Studies Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi PESA Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi R&S - Research Studies Anatolia Journal Black Sea Journal of Public and Social Science Resilience Business Economics and Management Research Journal Siyaset Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Sosyal Araştırmalar ve Yönetim Dergisi Doğu Anadolu Sosyal Bilimlerde Eğilimler Dergisi Sosyal Bilimler Akademi Dergisi Düşünce ve Toplum Sosyal Bilimler Dergisi Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi Econder Uluslararası Akademik Dergi Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi Econharran Strategic Public Management Journal Economics Business and Organization Research Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Ekonomi İşletme Siyaset ve Uluslararası İlişkiler Dergisi Takvim-i Vekayi Ekonomi İşletme ve Yönetim Dergisi The Journal of Social Science Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi Trakya Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Turkish Business Journal Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Türkiye Rusya Araştırmaları Dergisi Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Türkiye Siyaset Bilimi Dergisi G.Ü. İslahiye İİBF Uluslararası E-Dergi Ulisa: Uluslararası Çalışmalar Dergisi Gazi İktisat ve İşletme Dergisi Uluslararası Afro-Avrasya Araştırmaları Dergisi Gaziantep Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Uluslararası Batı Karadeniz Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi 542  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Giresun Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi Uluslararası Beşeri ve Sosyal Bilimler İnceleme Dergisi Global Journal of Economics and Business Studies Uluslararası Ekonomi İşletme ve Politika Dergisi GSI Journals Serie B: Advancements in Business and Economics Uluslararası Ekonomi Siyaset İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi Gümrük ve Ticaret Dergisi Uluslararası Ekonomi ve Yenilik Dergisi Humanities Sciences Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi International Anatolia Academic Online Journal Social Sciences Journal Uluslararası Politik Araştırmalar Dergisi International Journal of Economics Administrative and Social Sciences Uluslararası Sosyal ve Eğitim Bilimleri Dergisi International Journal of Management and Administration Uluslararası Ticaret ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi Izmir Democracy University Social Sciences Journal Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi İktisadi ve İdari Yaklaşımlar Dergisi Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi İstanbul Arel Üniversitesi İletişim Çalışmaları Dergisi Uygulamalı Bilimler Fakültesi Dergisi İşletme Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi Uygulamalı Ekonomi ve Sosyal Bilimler Dergisi İzmir Sosyal Bilimler Dergisi Ünye İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi İzmir YMMO Dergisi Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi JENAS Journal of Environmental and Natural Studies Veri Bilimi Journal of Awareness Yalova Sosyal Bilimler Dergisi Journal of Hospitality and Tourism Issues Yildiz Social Science Review Journal of Life Economics Yorum Yönetim Yöntem Uluslararası Yönetim Ekonomi ve Felsefe Dergisi Journal of Politics Economy and Management Yönetim Ekonomi Edebiyat İslami ve Politik Bilimler Dergisi 543 İbrahim Can Karaduman  Ekler  EK 7.7. Tablo 7. İlgili Yazı Sayıları ile Birlikte Yayınlarında “Kamu Yönetimi” İbaresi Geçen DergiPark Dergi Listesi8 8 Dergi Adı Yazı Sayısı Dergi Adı Yazı Sayısı Afet ve Risk Dergisi 1 Kapadokya Akademik Bakış 1 Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 5 Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 3 Akademi Sosyal Bilimler Dergisi 2 Kent Akademisi 2 Akademik Yaklaşımlar Dergisi 4 Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 1 Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 1 Kırklareli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 1 Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 2 Management and Political Sciences Review 1 Analytical Politics 5 Medeniyet Araştırmaları Dergisi 4 ASSAM Uluslararası Hakemli Dergi 10 Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 2 Aydın İktisat Fakültesi Dergisi 1 Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi 4 Bartın Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 2 ODÜ Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi (ODÜSOBİAD) 2 Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi 4 Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 2 Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2 PESA Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi 3 Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 1 R&S - Research Studies Anatolia Journal 1 Econharran 1 Resilience 1 Ekonomi İşletme Siyaset ve Uluslararası İlişkiler Dergisi 3 Sosyal Bilimler Akademi Dergisi 1 Tablo-7’deki dergiler arasında, daha önce yalnızca Tablo-5’te bulunmuş herhangi bir dergi yer almamaktayken, yalnızca Tablo-6’da bulunmuş (36 dergi) italik yazı karakteri ile gösterilmektedir. Hem Tablo-5’te hem de Tablo-6’da yer bulan dergilerin (20 dergi) Tablo7’de gösterilmesi için ise altı çizili yazı karakteri tercih edilmektedir. Daha önce belirtildiği üzere, Tablo-5 ve Tablo-6’de yer almayıp, yalnızca Tablo-7’de yer alan dergi ise bulunmamaktadır. 544  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 17 Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi 1 Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2 Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi 21 G.Ü. İslahiye İİBF Uluslararası E-Dergi 1 Strategic Public Management Journal 10 Gazi İktisat ve İşletme Dergisi 3 Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 53 Gaziantep Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 1 Uluslararası Afro-Avrasya Araştırmaları Dergisi 3 Global Journal of Economics and Business Studies 4 Uluslararası Batı Karadeniz Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi 1 Gümrük ve Ticaret Dergisi 1 Uluslararası Ekonomi ve Yenilik Dergisi 3 Humanities Sciences 3 Uluslararası Politik Araştırmalar Dergisi 6 International Journal of Management and Administration 1 Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi 14 İzmir Sosyal Bilimler Dergisi 1 Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 1 Journal of Life Economics 1 Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 5 Journal of Politics Economy and Management 1 Yalova Sosyal Bilimler Dergisi 2 Kamu Yönetimi ve Teknoloji Dergisi 4 Yönetim Ekonomi Edebiyat İslami ve Politik Bilimler Dergisi 2 EK 7.8. Tablo 8. DergiPark Tam Dergi Listesi Dökümü9 G Kategorisindeki Dergiler (20 Dergi) 9 Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Kırklareli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Tablo-8’de izlenen sunuş sırasının okuyucu açısından anlamlı hale gelebilmesi için 5 numaralı dipnota göz atılması gerektiği düşünülmektedir. Nitekim anılan dipnot, Tablo-8 için de birebir geçerlidir. İbrahim Can Karaduman  Ekler  545 Bartın Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Management and Political Sciences Review Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi G.Ü. İslahiye İİBF Uluslararası E-Dergi Strategic Public Management Journal Gaziantep Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi International Journal of Management and Administration Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi Journal of Politics Economy and Management Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Kamu Yönetimi ve Teknoloji Dergisi Yönetim Ekonomi Edebiyat İslami ve Politik Bilimler Dergisi F Kategorisindeki Dergiler (36 Dergi) Afet ve Risk Dergisi Kapadokya Akademik Bakış Akademi Sosyal Bilimler Dergisi Kent Akademisi Akademik Yaklaşımlar Dergisi Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Medeniyet Araştırmaları Dergisi Analytical Politics Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi ASSAM Uluslararası Hakemli Dergi ODÜ Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi (ODÜSOBİAD) Aydın İktisat Fakültesi Dergisi PESA Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi R&S - Research Studies Anatolia Journal Econharran Resilience Ekonomi İşletme Siyaset ve Uluslararası İlişkiler Dergisi Sosyal Bilimler Akademi Dergisi Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi Gazi İktisat ve İşletme Dergisi Uluslararası Afro-Avrasya Araştırmaları Dergisi 546  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Global Journal of Economics and Business Studies Uluslararası Batı Karadeniz Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi Gümrük ve Ticaret Dergisi Uluslararası Ekonomi ve Yenilik Dergisi Humanities Sciences Uluslararası Politik Araştırmalar Dergisi İzmir Sosyal Bilimler Dergisi Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Journal of Life Economics Yalova Sosyal Bilimler Dergisi E Kategorisindeki Dergiler (0 Dergi) ----- ----C Kategorisindeki Dergiler (0 Dergi) ----- ----D Kategorisindeki Dergiler (14 Dergi) Business Economics and Management Research Journal Kamu Yönetimi ve Politikaları Dergisi Ekonomi İşletme ve Yönetim Dergisi Siyaset Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi Sosyal Araştırmalar ve Yönetim Dergisi Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Trakya Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Giresun Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi İktisadi ve İdari Yaklaşımlar Dergisi Ünye İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi İşletme Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi Yorum Yönetim Yöntem Uluslararası Yönetim Ekonomi ve Felsefe Dergisi B Kategorisindeki Dergiler (46 Dergi) Academic Knowledge Journal of Hospitality and Tourism Issues Ahi Evran Akademi Kadim Akademi SBD Akademik Düşünce Dergisi Lectio Socialis Akademik MATBUAT Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Uygulamalı Bilimler Dergisi Alanya Akademik Bakış Milli Kültür Araştırmaları Dergisi Anadolu İktisat ve İşletme Dergisi Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Anadolu Üniversitesi İktisat Fakültesi Dergisi Nişantaşı Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi Pamukkale Journal of Eurasian Socioeconomic Studies İbrahim Can Karaduman  Ekler  547 Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi Takvim-i Vekayi Barış Araştırmaları ve Çatışma Çözümleri Dergisi The Journal of Social Science Black Sea Journal of Public and Social Science Turkish Business Journal Doğu Anadolu Sosyal Bilimlerde Eğilimler Dergisi Türkiye Rusya Araştırmaları Dergisi Düşünce ve Toplum Sosyal Bilimler Dergisi Türkiye Siyaset Bilimi Dergisi Econder Uluslararası Akademik Dergi Ulisa: Uluslararası Çalışmalar Dergisi Economics Business and Organization Research Uluslararası Beşeri ve Sosyal Bilimler İnceleme Dergisi GSI Journals Serie B: Advancements in Business and Economics Uluslararası Ekonomi İşletme ve Politika Dergisi International Anatolia Academic Online Journal Social Sciences Journal Uluslararası Ekonomi Siyaset İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi International Journal of Economics Administrative and Social Sciences Uluslararası Sosyal ve Eğitim Bilimleri Dergisi Izmir Democracy University Social Sciences Journal Uluslararası Ticaret ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi İstanbul Arel Üniversitesi İletişim Çalışmaları Dergisi Uygulamalı Bilimler Fakültesi Dergisi İzmir YMMO Dergisi Uygulamalı Ekonomi ve Sosyal Bilimler Dergisi JENAS Journal of Environmental and Natural Studies Veri Bilimi Journal of Awareness Yildiz Social Science Review A Kategorisindeki Dergiler (2 Dergi) Ahi Evran Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Pamukkale İşletme ve Bilişim Yönetimi Dergisi 548  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi EK 7.9. Tablo 9. Kamu Yönetimi Çalışma Alanında Faaliyet Gösteren Türkiye Adresli Bilimsel Dergilerin Tam Dökümü ve Kategorizasyonu Dergi Kategorileri Kısaltma ve Açıklama Kılavuzu İ Kategori Dergiler: Adlandırmada “İktisadi ve İdari” ibaresini içeren 37 dergi S Kategori Dergiler: Adlandırmada “Sosyal Bilimler” ibaresini içeren 68 dergi T Kategori Dergiler: Adlandırmada temel çalışma alanlarına ilişkin ibareler kullanan 65 dergi K Kategori Dergiler: Adlandırmada konusal (tematik) çalışma alanlarına ilişkin ibareler kullanan 41 dergi Ö Kategori Dergiler: Adlandırmada özgün ibareler kullanan 57 dergi İ KATEGORİ (37 Dergi) Dergi Adı Kaynak Kategori Dergi Adı Kaynak Kategori Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi DERGİPARK G İktisadi ve İdari Yaklaşımlar Dergisi DERGİPARK D A KAFKAS ÜNİVERSİTESİ İKTİSADİ ve İDARİ BİLİMLER FAKÜLTESİ DERGİSİ TR DİZİN A TR DİZİN A Ahi Evran Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi DERGİPARK Akdeniz İİBF Dergisi TR DİZİN E Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi DERGİPARK G Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi DERGİPARK G DERGİPARK G Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi TR DİZİN E Kırklareli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Bartın Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi DERGİPARK G Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi TR DİZİN E D Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi DERGİPARK G Bingöl Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi (Online) TR DİZİN 549 İbrahim Can Karaduman  Ekler  Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi TR DİZİN TR DİZİN G Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi DERGİPARK G E Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi TR DİZİN D TR DİZİN G Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi DERGİPARK G Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi TR DİZİN G Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi DERGİPARK G G Trakya Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi DERGİPARK D TR DİZİN E Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi TR DİZİN Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi DERGİPARK D Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi TR DİZİN E Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi DERGİPARK D G.Ü. İslahiye İİBF Uluslararası E-Dergi DERGİPARK G Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi TR DİZİN E Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi TR DİZİN E Ünye İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi DERGİPARK D Gaziantep Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi DERGİPARK G Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi DERGİPARK G D Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi TR DİZİN G Giresun Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi DERGİPARK 550  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi TR DİZİN E ----- ----- ----- S KATEGORİ (68 Dergi) Dergi Adı Kaynak Kategori Dergi Adı Kaynak Kategori Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi TR DİZİN B İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi TR DİZİN B Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitü Dergisi TR DİZİN C İzmir Sosyal Bilimler Dergisi DERGİPARK F Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi TR DİZİN F Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi TR DİZİN C Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi TR DİZİN B Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi TR DİZİN C Akademi Sosyal Bilimler Dergisi DERGİPARK F Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Dergisi TR DİZİN B Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi DERGİPARK F Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi DERGİPARK F Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi TR DİZİN B Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi (KOSBED) TR DİZİN F Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi TR DİZİN B Manas Journal of Social Studies TR DİZİN C TR DİZİN B TR DİZİN C Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi TR DİZİN F Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi TR DİZİN B Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 551 İbrahim Can Karaduman  Ekler  Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi DERGİPARK B Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi DERGİPARK F DERGİPARK B Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi TR DİZİN C Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi DERGİPARK F Nişantaşı Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi DERGİPARK B Black Sea Journal of Public and Social Science DERGİPARK B ODÜ Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi (ODÜSOBİAD) DERGİPARK F Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi TR DİZİN C Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi TR DİZİN C Civilacademy Sosyal Bilimler Dergisi TR DİZİN B Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi TR DİZİN C Cumhuriyet Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi TR DİZİN C Sosyal Bilimler Akademi Dergisi DERGİPARK F Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi TR DİZİN C Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi DERGİPARK F Doğu Anadolu Sosyal Bilimlerde Eğilimler Dergisi DERGİPARK B Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi TR DİZİN B Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi TR DİZİN F Süleyman Demirel Üniversitesi FenEdebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi TR DİZİN C Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi TR DİZİN C The Journal of Social Science DERGİPARK B Düşünce ve Toplum Sosyal Bilimler Dergisi DERGİPARK B Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi TR DİZİN C Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi (elektronik) TR DİZİN C Turkish Studies Social Sciences TR DİZİN B 552  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi DERGİPARK F Uludağ Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi TR DİZİN B Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi DERGİPARK F Uluslararası Batı Karadeniz Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi DERGİPARK F Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi TR DİZİN B Uluslararası Beşeri ve Sosyal Bilimler İnceleme Dergisi DERGİPARK B Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi TR DİZİN C Uluslararası Sosyal ve Eğitim Bilimleri Dergisi DERGİPARK B FLSF (Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi) TR DİZİN C Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi DERGİPARK F Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi TR DİZİN F Uygulamalı Ekonomi ve Sosyal Bilimler Dergisi DERGİPARK B Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi TR DİZİN C Yakın Doğu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi TR DİZİN F Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi TR DİZİN F Yalova Sosyal Bilimler Dergisi DERGİPARK F International Anatolia Academic Online Journal Social Sciences Journal DERGİPARK B Yildiz Social Science Review DERGİPARK B TR DİZİN B TR DİZİN C International Journal of Economics Administrative and Social Sciences DERGİPARK B Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Izmir Democracy University Social Sciences Journal DERGİPARK B Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 553 İbrahim Can Karaduman  Ekler  T KATEGORİ (65 Dergi) Dergi Adı Amme İdaresi Dergisi Kaynak TR DİZİN Kategori Dergi Adı Kaynak Kategori G Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi TR DİZİN F TR DİZİN C Anadolu İktisat ve İşletme Dergisi DERGİPARK B Kaygı. Uludağ Üniversitesi FenEdebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi Anadolu Üniversitesi İktisat Fakültesi Dergisi DERGİPARK B Maliye Dergisi TR DİZİN F Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi DERGİPARK B Management and Political Sciences Review DERGİPARK G Anayasa Hukuku Dergisi TR DİZİN C Marmara Üniversitesi Siyasal Bilimler Dergisi TR DİZİN C Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi TR DİZİN C Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Uygulamalı Bilimler Dergisi DERGİPARK B Ankara Üniversitesi SBF Dergisi TR DİZİN C Optimum Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi TR DİZİN A Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi TR DİZİN B Siyaset Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi DERGİPARK D Aydın İktisat Fakültesi Dergisi DERGİPARK F Sosyal Araştırmalar ve Yönetim Dergisi DERGİPARK D Business and Management Studies: An International Journal TR DİZİN A Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi DERGİPARK F Business Economics and Management Research Journal DERGİPARK D Sosyoloji Araştırmaları Dergisi TR DİZİN C Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi TR DİZİN C Turkish Business Journal DERGİPARK B 554  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Economics Business and Organization Research DERGİPARK B Turkish Studies Economics, Finance, Politics TR DİZİN B Ekonomi İşletme Siyaset ve Uluslararası İlişkiler Dergisi DERGİPARK F Türk İdare Dergisi TR DİZİN G Ekonomi İşletme ve Yönetim Dergisi DERGİPARK D Türkiye Siyaset Bilimi Dergisi DERGİPARK B Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi DERGİPARK D Ulisa: Uluslararası Çalışmalar Dergisi DERGİPARK B Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi TR DİZİN F Uluslararası Ekonomi İşletme ve Politika Dergisi DERGİPARK B C Uluslararası Ekonomi Siyaset İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi DERGİPARK B TR DİZİN B Erzincan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi TR DİZİN FLSF/ Süleyman Demirel Üniversitesi Felsefe Dergisi TR DİZİN C ULUSLARARASI HAKEMLİ AKADEMİK VE BEŞERİ BİLİMLER DERGİSİ Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar Dergisi TR DİZİN C Uluslararası Hukuk ve Politika TR DİZİN C Gazi İktisat ve İşletme Dergisi DERGİPARK F Uluslararası İlişkiler TR DİZİN C Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi TR DİZİN C Uluslararası Politik Araştırmalar Dergisi DERGİPARK F Global Journal of Economics and Business Studies DERGİPARK F Uluslararası Ticaret ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi DERGİPARK B GSI Journals Serie B: Advancements in Business and Economics DERGİPARK B Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi TR DİZİN E Humanities Sciences DERGİPARK F Uygulamalı Bilimler Fakültesi Dergisi DERGİPARK B International Journal of Management and Administration DERGİPARK G Veri Bilimi DERGİPARK B 555 İbrahim Can Karaduman  Ekler  İstanbul Arel Üniversitesi İletişim Çalışmaları Dergisi DERGİPARK İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi B Yorum Yönetim Yöntem Uluslararası Yönetim Ekonomi ve Felsefe Dergisi DERGİPARK D TR DİZİN C Yönetim Araştırmaları Dergisi TR DİZİN A TR DİZİN C Yönetim Bilimleri Dergisi TR DİZİN E TR DİZİN A İşletme Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi DERGİPARK D Yönetim Dergisi: İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi İşletme İktisadı Enstitüsü İzmir İktisat Dergisi TR DİZİN B Yönetim Ekonomi Edebiyat İslami ve Politik Bilimler Dergisi DERGİPARK G JENAS Journal of Environmental and Natural Studies DERGİPARK B Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi TR DİZİN G Journal of Politics Economy and Management DERGİPARK G ----- ----- ----- K KATEGORİ (41 Dergi) Dergi Adı Kaynak Kategori Dergi Adı Kaynak Kategori Afet ve Risk Dergisi DERGİPARK F Kültür ve İletişim TR DİZİN B AJIT-e: Bilişim Teknolojileri Online Dergisi TR DİZİN B Medeniyet Araştırmaları Dergisi DERGİPARK F Ankara Avrupa Çalışmaları Dergisi TR DİZİN C Milli Kültür Araştırmaları Dergisi DERGİPARK B Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi TR DİZİN B Orta Asya ve Kafkasya Araştırmaları TR DİZİN C Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi TR DİZİN C Orta Doğu Etütleri TR DİZİN B 556  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Barış Araştırmaları ve Çatışma Çözümleri Dergisi DERGİPARK B Pamukkale İşletme ve Bilişim Yönetimi Dergisi DERGİPARK A Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi DERGİPARK G Pamukkale Journal of Eurasian Socioeconomic Studies DERGİPARK B Çağdaş Yerel Yönetimler TR DİZİN F Polis Bilimleri Dergisi TR DİZİN C Girişimcilik ve İnovasyon Yönetimi Dergisi TR DİZİN A Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi TR DİZİN A Gümrük ve Ticaret Dergisi DERGİPARK F Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi TR DİZİN B Güvenlik Bilimleri Dergisi TR DİZİN B Strategic Public Management Journal DERGİPARK G Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi TR DİZİN A Turkish Studies (Elektronik) TR DİZİN F İnternet Uygulamaları ve Yönetimi TR DİZİN A Türkiye Orta Doğu Çalışmaları Dergisi TR DİZİN B Journal of Hospitality and Tourism Issues DERGİPARK B Türkiye Rusya Araştırmaları Dergisi DERGİPARK B KADEM Kadın Araştırmaları Dergisi TR DİZİN B Uluslararası AfroAvrasya Araştırmaları Dergisi DERGİPARK F Kamu Yönetimi ve Politikaları Dergisi DERGİPARK D Uluslararası Ekonomi ve Yenilik Dergisi DERGİPARK F Kamu Yönetimi ve Teknoloji Dergisi DERGİPARK G Uluslararası Suçlar ve Tarih TR DİZİN B Karadeniz Araştırmaları TR DİZİN F Vergi Raporu TR DİZİN C Karen- Karadeniz Araştırmaları Enstitüsü Dergisi TR DİZİN B Vergi Sorunları Dergisi TR DİZİN C Kebikeç İnsan Bilimleri İçin Kaynak Araştırmaları Dergisi TR DİZİN C Verimlilik Dergisi TR DİZİN C Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi TR DİZİN A ----- ----- ----- 557 İbrahim Can Karaduman  Ekler  Ö KATEGORİ (57 Dergi) Dergi Adı Kaynak Kategori Dergi Adı Kaynak Kategori Academic Knowledge DERGİPARK B Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi TR DİZİN B Ahi Evran Akademi DERGİPARK B Kent Akademisi DERGİPARK F Akademik Araştırmalar Dergisi TR DİZİN C Lectio Socialis DERGİPARK B Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi TR DİZİN F Liberal Düşünce TR DİZİN F Akademik Düşünce Dergisi DERGİPARK B Memleket Siyaset Yönetim TR DİZİN G Akademik Hassasiyetler TR DİZİN C Muhafazakar Düşünce Dergisi TR DİZİN C Akademik İncelemeler Dergisi TR DİZİN C Mülkiye Dergisi TR DİZİN C Akademik MATBUAT DERGİPARK B ODTÜ Gelişme Dergisi TR DİZİN C Akademik Yaklaşımlar Dergisi DERGİPARK F Ombudsman Akademik TR DİZİN F Alanya Akademik Bakış DERGİPARK B Öneri TR DİZİN C Alternatif Politika TR DİZİN C PESA Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi DERGİPARK F Analytical Politics DERGİPARK F Praksis TR DİZİN C Ankara Barosu Dergisi TR DİZİN C R&S - Research Studies Anatolia Journal DERGİPARK F ASSAM Uluslararası Hakemli Dergi DERGİPARK F Resilience DERGİPARK F Econder Uluslararası Akademik Dergi DERGİPARK B Sayıştay Dergisi TR DİZİN F Econharran DERGİPARK F Sosyal Güvence TR DİZİN B Eğitim Bilim Toplum TR DİZİN F Sosyal Siyaset Konferanslar Dergisi TR DİZİN B Emek Araştırma Dergisi TR DİZİN B Sosyoekonomi TR DİZİN F 558  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Erdem TR DİZİN B Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi TR DİZİN B Fe Dergi TR DİZİN C Takvim-i Vekayi DERGİPARK B International Journal of Social Inquiry TR DİZİN C TESAM Akademi TR DİZİN C İnsan ve İnsan TR DİZİN B Toplum ve Bilim TR DİZİN F İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi TR DİZİN F Türkiye Adalet Akademisi Dergisi TR DİZİN C İzmir YMMO Dergisi DERGİPARK B Türkiye Barolar Birliği Dergisi TR DİZİN C Journal of Awareness DERGİPARK B Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi DERGİPARK G Journal of Life Economics DERGİPARK F Üçüncü Sektör Kooperatifçilik TR DİZİN B Kadim Akademi SBD DERGİPARK B Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi TR DİZİN C Kapadokya Akademik Bakış DERGİPARK F Yasama Dergisi TR DİZİN C Kara Harp Okulu Bilim Dergisi TR DİZİN B ----- ----- ----- EK 7.10. Tablo 10. Çalışmada izlenen yöntem ve aranan kıstaslara göre gerçekleştirilen merkezilik analizleri sonucunda ulaşılan 268 dergilik Kamu Yönetimi ile ilişkili Türkiye adresli bilimsel dergiler listesi, bir bütün olarak aşağıdaki gibidir. Listede dergi kategorileri arasında takip edilen seçimli sıralama, kategorilerin barındırdıkları dergilerin blok liste olarak Kamu Yönetimi alanı ile “ilgisinin” derecesine bağlı bir sıralamadır. Bu bakımdan liste, kategori bazında alana ilişkin merkezi dergilerden, merkezi dergi olmaktan uzak dergilere doğru bir sıralamaya göre düzenlenmiştir. Ancak bu sıralama, aynı kategori içerisindeki dergilerin, yine aynı kategori içerisindeki diğer dergilerle niteliksel bakımdan kıyası anlamına gelmemektedir. Anılan kıyas, yüksek oranda öznel olacağı düşünülen, ayrı bir uzman çalışmasını gerektirmektedir. Dolayısıyla niteliği, aranan kıstaslara göre aynı olan herhangi bir kategori içerisindeki dergilerin, kendi aralarında sıralanabilmesi için alfabetik sıra esasına başvurulmuştur. Sonuç olarak bu liste, çalışma sonucunda ulaşılan dergilerin kategori bazında “an itibariyle” merkezilik durumlarını göstermektedir. Ayrıca bu liste, anılan dergilerin durumlarında gelecekte yaşanabilecek olası niteliksel ve/veya niceliksel değişimleri gözlemlemek için de işe yarar niteliktedir. İbrahim Can Karaduman  Ekler  559 Kamu Yönetimi ile İlişkili Türkiye Adresli Bilimsel Dergiler Listesi Dergi Kategorileri Kısaltma ve Açıklama Kılavuzu G Kategori Dergiler: Kamu Yönetimi ile “yoğun ilgili” 29 dergi (merkezi dergiler) F Kategori Dergiler: Kamu Yönetimi ile “ilgili” 57 dergi (merkezi dergi olmaya yakın dergiler) E Kategori Dergiler: Kamu Yönetimi ile “ilgili” 11 dergi (merkezi dergi olmaya yakın dergiler) C Kategori Dergiler: Kamu Yönetimi ile “ilgili” 59 dergi (merkezi dergi olmaya yakın dergiler) D Kategori Dergiler: Kamu Yönetimi ile “seyrek ilgili” 16 dergi (merkezi dergi olmaktan uzak dergiler) B Kategori Dergiler: Kamu Yönetimi ile “seyrek ilgili” 83 dergi (merkezi dergi olmaktan uzak dergiler) A Kategori Dergiler: Kamu Yönetimi ile “seyrek ilgili” 13 dergi (merkezi dergi olmaktan uzak dergiler) G KATEGORİ (29 Dergi) Sıra No Dergi Adı Sıra No Dergi Adı 1 Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 2 Amme İdaresi Dergisi 3 Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 4 Bartın Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 5 Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi 6 Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 7 Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 8 Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 9 Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 10 G.Ü. İslahiye İİBF Uluslararası E-Dergi 11 Gaziantep Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 12 International Journal of Management and Administration 13 Journal of Politics Economy and Management 14 Kamu Yönetimi ve Teknoloji Dergisi 15 Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 16 Kırklareli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 17 Management and Political Sciences Review 18 Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 19 Memleket Siyaset Yönetim 20 Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 21 Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi 22 Strategic Public Management Journal 23 Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 24 Türk İdare Dergisi 25 Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi 26 Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 27 Yönetim Ekonomi Edebiyat İslami ve Politik Bilimler Dergisi 28 Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi 560  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi 29 Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi ----- ----- F KATEGORİ (57 Dergi) 30 Afet ve Risk Dergisi 31 Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 32 Akademi Sosyal Bilimler Dergisi 33 Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi 34 Akademik Yaklaşımlar Dergisi 35 Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 36 Analytical Politics 37 ASSAM Uluslararası Hakemli Dergi 38 Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 39 Aydın İktisat Fakültesi Dergisi 40 Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 41 Çağdaş Yerel Yönetimler 42 Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 43 Econharran 44 Eğitim Bilim Toplum 45 Ekonomi İşletme Siyaset ve Uluslararası İlişkiler Dergisi 46 Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi 47 Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 48 Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 49 Gazi İktisat ve İşletme Dergisi 50 Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 51 Global Journal of Economics and Business Studies 52 Gümrük ve Ticaret Dergisi 53 Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 54 Humanities Sciences 55 İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi 56 İzmir Sosyal Bilimler Dergisi 57 Journal of Life Economics 58 Kapadokya Akademik Bakış 59 Karadeniz Araştırmaları 60 Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi 61 Kent Akademisi 62 Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 63 Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi (KOSBED) 64 Liberal Düşünce 65 Maliye Dergisi 66 Medeniyet Araştırmaları Dergisi 67 Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi 68 ODÜ Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi (ODÜSOBİAD) 69 Ombudsman Akademik 70 PESA Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi 71 R&S - Research Studies Anatolia Journal 72 Resilience 73 Sayıştay Dergisi İbrahim Can Karaduman  Ekler  561 74 Sosyal Bilimler Akademi Dergisi 75 Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi 76 Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi 77 Sosyoekonomi 78 Toplum ve Bilim 79 Turkish Studies (Elektronik) 80 Uluslararası Afro-Avrasya Araştırmaları Dergisi 81 Uluslararası Batı Karadeniz Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi 82 Uluslararası Ekonomi ve Yenilik Dergisi 83 Uluslararası Politik Araştırmalar Dergisi 84 Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 85 Yakın Doğu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 86 Yalova Sosyal Bilimler Dergisi ----- ----- E KATEGORİ (11 Dergi) 87 Akdeniz İİBF Dergisi 88 Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 89 Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 90 Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 91 Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 92 Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 93 Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 94 Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 95 Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi 96 Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi 97 Yönetim Bilimleri Dergisi ----- ----- C KATEGORİ (59 Dergi) 98 Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitü Dergisi 99 Akademik Araştırmalar Dergisi 100 Akademik Hassasiyetler 101 Akademik İncelemeler Dergisi 102 Alternatif Politika 103 Anayasa Hukuku Dergisi 104 Ankara Avrupa Çalışmaları Dergisi 105 Ankara Barosu Dergisi 106 Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 107 Ankara Üniversitesi SBF Dergisi 108 Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi 109 Bilig / Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi 110 Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 111 Cumhuriyet Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi 112 Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 113 Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 114 Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 115 Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi (elektronik) 116 Erzincan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 117 F L S F / Süleyman Demirel Üniversitesi Felsefe Dergisi 562  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi 118 Fe Dergi 119 Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 120 Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar Dergisi 121 FLSF (Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi) 122 Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 123 Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi 124 International Journal of Social Inquiry 125 İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 126 İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi 127 Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 128 Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi 129 Kaygı. Uludağ Üniversitesi FenEdebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi 130 Kebikeç İnsan Bilimleri İçin Kaynak Araştırmaları Dergisi 131 Manas Journal of Social Studies 132 Marmara Üniversitesi Siyasal Bilimler Dergisi 133 Muhafazakar Düşünce Dergisi 134 Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 135 Mülkiye Dergisi 136 ODTÜ Gelişme Dergisi 137 Orta Asya ve Kafkasya Araştırmaları 138 ÖNERİ 139 Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 140 Polis Bilimleri Dergisi 141 Praksis 142 Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 143 Sosyoloji Araştırmaları Dergisi 144 Süleyman Demirel Üniversitesi FenEdebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi 145 TESAM Akademi 146 Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 147 Türkiye Adalet Akademisi Dergisi 148 Türkiye Barolar Birliği Dergisi 149 Uluslararası Hukuk ve Politika 150 Uluslararası İlişkiler 151 Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi 152 Vergi Raporu 153 Vergi Sorunları Dergisi 154 Verimlilik Dergisi 155 Yasama Dergisi 156 Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi ----- ----- D KATEGORİ (16 Dergi) 157 Bingöl Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi (Online) 158 Business Economics and Management Research Journal 159 Ekonomi İşletme ve Yönetim Dergisi 160 Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi 161 Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 162 Giresun Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi İbrahim Can Karaduman  Ekler  563 163 İktisadi ve İdari Yaklaşımlar Dergisi 164 İşletme Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi 165 Kamu Yönetimi ve Politikaları Dergisi 166 Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 167 Siyaset Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi 168 Sosyal Araştırmalar ve Yönetim Dergisi 169 Trakya Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 170 Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 171 Ünye İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 172 Yorum Yönetim Yöntem Uluslararası Yönetim Ekonomi ve Felsefe Dergisi B KATEGORİ (83 Dergi) 173 Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 174 Academic Knowledge 175 Ahi Evran Akademi 176 Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 177 AJIT-e: Bilişim Teknolojileri Online Dergisi 178 Akademik Düşünce Dergisi 179 Akademik Matbuat 180 Alanya Akademik Bakış 181 Anadolu İktisat ve İşletme Dergisi 182 Anadolu Üniversitesi İktisat Fakültesi Dergisi 183 Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 184 Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi 185 Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 186 Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi 187 Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi 188 Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 189 Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi 190 Barış Araştırmaları ve Çatışma Çözümleri Dergisi 191 Black Sea Journal of Public and Social Science 192 Civilacademy Sosyal Bilimler Dergisi 193 Doğu Anadolu Sosyal Bilimlerde Eğilimler Dergisi 194 Düşünce ve Toplum Sosyal Bilimler Dergisi 195 Econder Uluslararası Akademik Dergi 196 Economics Business and Organization Research 197 Emek Araştırma Dergisi 198 Erdem 199 Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 200 GSI Journals Serie B: Advancements in Business and Economics 201 Güvenlik Bilimleri Dergisi 202 International Anatolia Academic Online Journal Social Sciences Journal 203 International Journal of Economics Administrative and Social Sciences 204 Izmir Democracy University Social Sciences Journal 205 İnsan ve İnsan 206 İstanbul Arel Üniversitesi İletişim Çalışmaları Dergisi 564  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi 207 İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 208 İzmir İktisat Dergisi 209 İzmir YMMO Dergisi 210 JENAS Journal of Environmental and Natural Studies 211 Journal of Awareness 212 Journal of Hospitality and Tourism Issues 213 KADEM Kadın Araştırmaları Dergisi 214 Kadim Akademi SBD 215 Kara Harp Okulu Bilim Dergisi 216 Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Dergisi 217 Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi 218 Karen- Karadeniz Araştırmaları Enstitüsü Dergisi 219 Kültür ve İletişim 220 Lectio Socialis 221 Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 222 Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Uygulamalı Bilimler Dergisi 223 Milli Kültür Araştırmaları Dergisi 224 Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 225 Nişantaşı Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 226 Orta Doğu Etütleri 227 Pamukkale Journal of Eurasian Socioeconomic Studies 228 Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi 229 Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi 230 Sosyal Güvence 231 Sosyal Siyaset Konferanslar Dergisi 232 Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi 233 Takvim-i Vekayi 234 The Journal of Social Science 235 Turkish Business Journal 236 Turkish Studies - Economics, Finance, Politics 237 Turkish Studies - Social Sciences 238 Türkiye Orta Doğu Çalışmaları Dergisi 239 Türkiye Rusya Araştırmaları Dergisi 240 Türkiye Siyaset Bilimi Dergisi 241 Ulisa: Uluslararası Çalışmalar Dergisi 242 Uludağ Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi 243 Uluslararası Beşeri ve Sosyal Bilimler İnceleme Dergisi 244 Uluslararası Ekonomi İşletme ve Politika Dergisi 245 Uluslararası Ekonomi Siyaset İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi 246 Uluslararası Hakemli Akademik Ve Beşeri Bilimler Dergisi 247 Uluslararası Sosyal ve Eğitim Bilimleri Dergisi 248 Uluslararası Suçlar ve Tarih 249 Uluslararası Ticaret ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi 250 Uygulamalı Bilimler Fakültesi Dergisi 251 Uygulamalı Ekonomi ve Sosyal Bilimler Dergisi 252 Üçüncü Sektör Kooperatifçilik 253 Veri Bilimi 254 Yildiz Social Science Review 255 Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi ----- ----- İbrahim Can Karaduman  Ekler  565 A KATEGORİ (13 Dergi) 256 Ahi Evran Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 257 Business and Management Studies: An International Journal 258 Girişimcilik ve İnovasyon Yönetimi Dergisi 259 Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi 260 İnternet Uygulamaları ve Yönetimi 261 Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 262 Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 263 Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi 264 Optimum Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi 265 Pamukkale İşletme ve Bilişim Yönetimi Dergisi 266 Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi 267 Yönetim Araştırmaları Dergisi 268 Yönetim Dergisi: İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi İşletme İktisadı Enstitüsü ----- ----- EK 7.11. Şekil 7. TR Dizin Kaynağı Bazında Kategori Eşleştirmeleri 566  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi EK 7.12. Şekil 8. DergiPark Kaynağı Bazında Kategori Eşleştirmeleri VIII. Bölüm Ekleri EK 8.1. İndeksteki İlk 50 Derginin Adları, Sıralaması, Konu Alanları ve Kategorisi Derginin Adı Sırası Konu Alanları Kategorisi Administrative Science Quarterly 1 Sanat ve Beşeri Bilimler Sosyal Bilimler, Kamu Yönetimi, Sosyoloji ve Siyaset Bilimi The Journal of Public Administration Research And Theory 2 İş İdaresi, İşletme ve Muhasebe; Pazarlama Sosyal Bilimler, Kamu Yönetimi, Sosyoloji ve Siyaset Bilimi Public Administration Review 3 İş İdaresi, İşletme ve Muhasebe; Pazarlama Sosyal Bilimler, Kamu Yönetimi, Sosyoloji ve Siyaset Bilimi International Public Management Journal 4 İş İdaresi, İşletme ve Muhasebe; İşletme ve Uluslararası İşletme Sosyal Bilimler, Kamu Yönetimi Journal of Policy Analysis And Management 5 İş İdaresi, İşletme ve Muhasebe Sosyal Bilimler, Kamu Yönetimi, Sosyoloji ve Siyaset Bilimi Journal of European Public Policy 6 Sosyal Bilimler Kamu Yönetimi, Sosyoloji ve Siyaset Bilimi Criminology&Public Policy 7 Sanat ve Beşeri Bilimler Sosyal Bilimler, Kamu Yönetimi Public Administration 8 Sosyal Bilimler Kamu Yönetimi, Sosyoloji ve Siyaset Bilimi Governance 9 İş İdaresi, İşletme ve Muhasebe; Pazarlama Sosyal Bilimler, Kamu Yönetimi, Sosyoloji ve Siyaset Bilimi American Review of Public Administration 10 İş İdaresi, İşletme ve Muhasebe; Pazarlama Sosyal Bilimler, Kamu Yönetimi, Sosyoloji ve Siyaset Bilimi Government and Opposition 11 Sosyal Bilimler Kamu Yönetimi, Sosyoloji ve Siyaset Bilimi Education Administration Quarterly 12 Sosyal Bilimler Eğitim, Kamu Yönetimi Review of Public Personnel Administration 13 İş İdaresi, İşletme ve Muhasebe; Örgütsel Davranış ve İnsan Kaynakları Yönetimi Sosyal Bilimler, Kamu Yönetimi Research and Politics 14 Sosyal Bilimler Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler, Kamu Yönetimi, Sosyoloji ve Siyaset Bilimi Regulation and Governance 15 Sosyal Bilimler Hukuk, Kamu Yönetimi, Sosyoloji ve Siyaset Bilimi 568  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Policy Studies Journal 16 Çevre Bilimleri, İşletme, Gözetim, Siyasa ve Hukuk Sosyal Bilimler, Kamu Yönetimi, Sosyoloji ve Siyaset Bilimi Human Resource for Health 17 Tıp, Kamu Sağlığı, Çevre ve Meslek Sağlığı Sosyal Bilimler, Kamu Yönetimi Public Performance & Management Review 18 İş İdaresi, İşletme ve Muhasebe; Strateji ve İşletme Sosyal Bilimler, Kamu Yönetimi Journal of Public Relations Research 19 Sosyal Bilimler Kamu Yönetimi, Sosyoloji ve Siyaset Bilimi Journal of Educational Administration 20 Sosyal Bilimler Eğitim, Kamu Yönetimi Journal of Information Technology 21 Bilgisayar Bilimi Sosyal Bilimler, Kamu Yönetimi, Sosyoloji ve Siyaset Bilimi Environment and Planning C: Politics and Space 22 Çevre Bilimleri, İşletme, Gözetim, Siyasa ve Hukuk Sosyal Bilimler, Coğrafya, Planlama ve Kalkınma, Kamu Yönetimi Journal of Public Policy 23 Çevre Bilimleri, İşletme, Gözetim, Siyasa ve Hukuk Sosyal Bilimler, Kamu Yönetimi Journal of Social Policy 24 Çevre Bilimleri, İşletme, Gözetim, Siyasa ve Hukuk Sosyal Bilimler, Kamu Yönetimi, Sosyal Hizmet Policy Sciences 25 Çevre Bilimleri, İşletme, Gözetim, Siyasa ve Hukuk Sosyal Bilimler, Kalkınma, Kamu Yönetimi, Sosyoloji ve Siyaset Bilimi Policy and Politics 26 Çevre Bilimleri, İşletme, Gözetim, Siyasa ve Hukuk Sosyal Bilimler, Kamu Yönetimi, Sosyoloji ve Siyaset Bilimi Administration Society 27 İş İdaresi, İşletme ve Muhasebe; Pazarlama Sosyal Bilimler, Kamu Yönetimi, Sosyoloji ve Siyaset Bilimi Policing 28 Tıp, Patoloji ve Adli Tıp Sosyal Bilimler, Hukuk ve Kamu Yönetimi Publius 29 Sosyal Bilimler Kamu Yönetimi, Sosyoloji ve Siyaset Bilimi Journal of Higher Education Policy and Management 30 Sosyal Bilimler Eğitim, Kamu Yönetimi International Review of Administrative Sciences 31 Sosyal Bilimler Kamu Yönetimi, Sosyoloji ve Siyaset Bilimi Journal of Library Administration 32 Sosyal Bilimler Kütüphane ve Bilgi Bilimleri, Kamu Yönetimi Critical Policy Studies 33 Sosyal Bilimler Kamu Yönetimi, Sosyoloji ve Siyaset Bilimi Policy and Society 34 Sosyal Bilimler Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler, Kamu Yönetimi, Sosyoloji ve Siyaset Bilimi Şeyma Eşki Çaylak - İmren Pınar Dülgar - Meryem Çakır Kantarcıoğlu Soner Kavuncuoğlu - Erol Uğraş Öçal - İlkay Tosun  Ekler  569 Globalizations 35 İktisat, Ekonometri ve Finans Çevre Bilimleri, İşletme, Gözetim, Siyasa ve Hukuk Public Policy and Administration 36 Sosyal Bilimler Kamu Yönetimi, Sosyoloji ve Siyaset Bilimi Journal of Comparative Policy Analysis: Research and Practice 37 Sosyal Bilimler Kamu Yönetimi, Sosyoloji ve Siyaset Bilimi Review of Policy Research 38 Çevre Bilimleri, İşletme, Gözetim, Siyasa ve Hukuk Sosyal Bilimler, Coğrafya, Planlama ve Kalkınma, Kamu Yönetimi Science and Public Policy 39 Çevre Bilimleri, İşletme, Gözetim, Siyasa ve Hukuk Sosyal Bilimler, Coğrafya, Planlama ve Kalkınma, Kamu Yönetimi Policy and Internet 40 Bilgisayar Bilimi, Uygulamalı Bilgisayar Bilimi Tıp, Sağlık Politikası, Kamu Yönetimi Politics and Governance 41 Sosyal Bilimler Kamu Yönetimi, Sosyoloji ve Siyaset Bilimi Public Personnel Management 42 İş İdaresi, İşletme ve Muhasebe, İnovasyon ve Teknoloji Yönetimi, Örgütsel Davranış ve İnsan Kaynakları Yönetimi, Strateji ve İşletme Sosyal Bilimler, Kamu Yönetimi Human Service Organizations Management, Leadership and Governance 43 İş İdaresi, İşletme ve Muhasebe, Strateji ve İşletme Sosyal Bilimler, Sağlık, Kamu Yönetimi, Sosyoloji, Siyaset Bilimi Transforming Government: People, Process and Policy 44 Bilgisayar Bilimi, Uygulamalı Bilgisayar Bilimi Karar Bilimleri, Bilgi Sistemleri ve İşletme, Sosyal Bilimler, Elektronik Eğitim, Kamu Yönetimi Public Administration and Development 45 Sosyal Bilimler Kalkınma, Kamu Yönetimi Journal of Education and Work 46 İş İdaresi, İşletme ve Muhasebe, Örgütsel Davranış ve İnsan Kaynakları Yönetimi Sosyal Bilimler, Eğitim, Kamu Yönetimi Social Policy and Administration 47 Sosyal Bilimler Kalkınma, Kamu Yönetimi, Sosyal Hizmet, Sosyoloji ve Siyaset Bilimi Voluntas 48 İş İdaresi, İşletme ve Muhasebe, İşletme ve Uluslararası İşletme, Strateji ve İşletme Sosyal Bilimler, Coğrafya, Planlama ve Kalkınma, Sosyoloji ve Siyaset Bilimi International Journal of Public Sector Management 49 Çevre Bilimleri, İşletme, Gözetim, Siyasa ve Hukuk Sosyal Bilimler, Coğrafya, Planlama ve Kalkınma, Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler, Kamu Yönetimi Public Money and Management 50 İş İdaresi, İşletme ve Muhasebe Sosyal Bilimler, Kamu Yönetimi, Sosyoloji ve Siyaset Bilimi 570  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi EK 8.2. İncelenen Dergilerin Künyelerine Göre Konuları 1980 Öncesi Yayınlanan Yönetim Dergileri (Yayın Yıllarına Göre Sıralı) DERGİ PAR ASQ ARPA YAYIN YILI 1940 1956 1970 DERGİNİN KONUSU Hesap verilebilirlik ve performans, profesyonellik, etik, toplumsal hakkaniyet temelli kamu yönetimi ve örgüt çalışmaları Sosyoloji, psikoloji ve sosyal psikoloji, stratejik yönetim, ekonomi, kamu yönetimi ve endüstriyel ilişkiler dâhil olmak üzere bir dizi disiplinden gelen örgütsel teori çalışmaları Program değerlendirme ve politika analizi, yerel yönetim, devletler arası ilişkiler, vatandaş katılımı / müzakereci demokrasi, bilgi teknolojisi ve e-devlet, suç ve ceza hukuku, bütçeleme, insan kaynakları, kamu politikası, yeni kamu işletmeciliği, örgütsel teori ve davranış, kamu yönetimi teorisi ve kamu hizmeti etiği DERGİNİN AMACI Güncel eğilimlerin tanımlanması ve analiz edilmesi yoluyla kamu yönetimi alanyazınını kolay erişilebilir bir formatta sunmak; karar verme (decision making) için bir temel ortaya koymak Kar amacı gütmeyen kuruluşlar, devlet kurumları ve piyasa da dâhil olmak üzere çok çeşitli bağlamlarda yönetim, örgütler ve örgütlenme anlayışını geliştirmek Organizasyon ve yönetim çalışmaları, program ve performans değerlendirme ve bütçelemefinansal yönetim, ağ yönetişimi, kamu katılımı ve kamu hizmeti motivasyonu gibi alanlar da dâhil olmak üzere alanın tüm yönleri hakkında burs yayınlayarak kamu yönetimine geniş ölçüde odaklanmak 1980 Sonrası Yayınlanan Yönetim Dergileri DERGİ IJPSM IPMJ JPART R&G YAYIN YILI 1988 1998 1991 2007 DERGİNİN KONUSU kamu sektörü örgütlerinde reform, yönetişim, işletmecilik kamu yönetimi ve reform, karşılaştırmalı kamu yönetimi, örgütsel teori ve örgütsel davranış DERGİNİN AMACI Karşılaştırmalı bulgular başta olmak üzere akademisyenler ve kamu yöneticileri için dünya genelindeki kamu sektörü örgütlenmeleri ile ilgili bir kaynak sağlamak Bir yandan kamu yönetimi ve kamu yönetimi üzerine araştırma yürütenler ile diğer yandan örgütsel davranış ve örgüt teorisi alanlarında çalışanlar arasında bir köprü sağlamayı amaçlamaktadır. örgütsel, idari, işletimsel ve politika temelli araştırmalar düzenleme ve yönetişim Kamu sektörüne ilişkin kavrayışı geliştirmek Düzenleyici yönetişim alanında hem entelektüel hem de coğrafi sınırları aşan sorunları ele almak ve ampirik sonuçları geniş kitlelere bildirmek Şeyma Eşki Çaylak - İmren Pınar Dülgar - Meryem Çakır Kantarcıoğlu Soner Kavuncuoğlu - Erol Uğraş Öçal - İlkay Tosun  Ekler  571 Kamu Politikası Dergileri DERGİ PSJ JPAM CPS YAYIN YILI 1972 1981 2009 DERGİNİN KONUSU Kamu politikası DERGİNİN AMACI Kamu politikası teorisini ilerleten, veri toplama ve analiz yöntemlerini açıkça ifade eden ve çalışmalarının alanyazını nasıl ilerlettiğine dair net açıklamalar sağlayan makaleler yayınlamak Kamu politikası ve kamu işletmeciliği uygulamaları Yerel, ulusal ve küresel düzeylerde kamu politikası analizi Kamu politikası ve kamu işletmeciliğine ilişkin konu ve uygulamalarını sunmak Araştırmacılar, politika yapıcılar ve uygulayıcılar için politik- analitik yöntemlerin mevcut formlarına meydan okumak, politika yapımında alternatif yaklaşımları araştırmayı ve demokratik yönetişimi teşvik etmek Kalkınma Dergisi DERGİ YAYIN YILI 1949 PAD DERGİNİN KONUSU Kalkınma anlayışı çerçevesinde kurumların, yapıların ve yöneticilerin incelenmesi DERGİNİN AMACI Düşük ve orta gelirli ülkelerde kalkınma süreçlerini yönetmekten sorumlu yerel, bölgesel, ulusal ve uluslararası düzeylerde kamu yönetimi uygulamasını gözden geçirmek ve değerlendirmek EK 8.3. ARPA: 2010-2019 Diğer Ülkelere İlişkin Makalelerin Konuları YIL ÜLKE KONU 2010 Avusturalya 2010 Çin 2010 Meksika 2011 Asya 2011 Doğu Avrupa 2011 Pakistan Kamu sektörü örgütlenmeleri, kültür 2011 Hong Kong Özerklik, denetim, bağımsız ajanslar 2011 İngiltere Yerel hükümet, ağ, strateji, yapı 2012 Hollanda Yükseköğretim, örgütlerarası işbirliği 2013 Çin 2013 Güney Kore 2013 Güney Kore 2014 Hollanda Yeni medya güvenliği 2014 Hollanda Bakanlık örgütünde örgütsel değişimin şartları 2015 Gana Örgütsel teori, kamu sektörü örgütlenmeleri Kamu reformları Yolsuzluk, sivil toplum, kadının güçlenmesi Kamu sektörü örgütlenmeleri, kültür Kamu değeri, kurumsalcılık Çin ile ilgili Clinton yönetimi kararları, karar verme Hükümetler arası transfer, mali desentralizasyon, siyasi kapasite, mali dengesizlik Elektronik hükümet, sosyal ağ, örgütsel etkinlik Vergi yönetimi, harcama otoritesi 572  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi 2016 Jamaika Yolsuzluk, etik, kamu hizmeti motivasyonu 2016 Hollanda Hollanda polisinin twitter kullanımı 2017 Hollanda 2017 Fransa Yerel yönetimler, politika yapım süreci Siyaset- yönetim ayrılığı, idare tarihi, görevler ayrımı 2018 İsveç 2018 Fukuşima Performans, kriz yönetimi, ağ, işbirliği 2019 Çin 2019 Çin Yeni kamu işletmeciliği, işbirliği, hizmet odaklı yönetim 2019 Çin Kimlik krizi, disiplin, kamu yönetimi Kriz yönetimi, nükleer enerji, hesap verebilirlik ilişkileri Yerel uygulama, toplu konut, teşvik mekanizması EK 8.4. PAD: 2010-2019 Yıllara Göre Çalışılan Ülkeler ve Sorun Alanları Yıl Ülke-Bölge Sorun Alanı 2010 Tanzanya kapasite geliştirme, hesap verebilirlik, otonomi ve kontrol 2010 Hindistan demokratik hesap verebilirlik, zihniyet 2010 Brezilya kapasite 2010 Lübnan 2010 Kamboçya 2010 Çin 2010 Sri Lanka 2010 Nijerya yozlaşma 2010 Kosova etnik çatışma 2010 post-kommünist ülkeler mali disiplin 2010 Afrika- Burkina Faso 2011 Kamboçya iş standartları 2011 Güney Kore sivil katılım 2011 Filipinler sivil katılım 2011 Avustralya 2011 Hong Kong 2011 Çin 2011 Pakistan 2011 Endonezya 2011 Belçika siyasi değerler katılımcı kalkınma merkez-yerel ilişkileri, uygulama boşluğu kaynak yönetişimi yerel yönetişim verimlilik ve meşruluk mirasın korunması, şehir plancılığı sivil katılım, maliyet enflasyonu, hesap verebilirlik devlet kapasitesi, hizmet sunumu sermaye harcaması, yardım etkililiği, fırsatçılık sivil toplum 2011 Afrika 2011 Güney Asya sağlık, kamu finansal yönetimi 2011 Bangladeş hizmet sunumu 2011 Zimbabve demokratik geçiş, kamu katılımı devlet ve kar amacı gütmeyen örgüt ilişkileri, eğitim 2011 Mısır 2012 Endonezya e-devlet 2012 Vietnam yozlaşma, yolsuzluk, sağlık politikası, enformel ödemeler 2012 Estonya komünizm sonrası geçiş, finansal sürdürülebilirlik yozlaşma, kayırma Şeyma Eşki Çaylak - İmren Pınar Dülgar - Meryem Çakır Kantarcıoğlu Soner Kavuncuoğlu - Erol Uğraş Öçal - İlkay Tosun  Ekler  2012 Litvanya 2012 Güney Afrika 2012 Çin 2012 Güney Kore 2012 Ruanda ve Uganda 2013 Endonezya komünizm sonrası geçiş kalkınma politikası, yeşil büyüme şeffaflık, yeşil büyüme fakirlik güvenilir su ihtilaf sonrası yeniden yapılanma, devlet inşası, performans ölçümü 2013 Çin mali kapasite 2013 Managua şehir yönetimi 2013 Güney Afrika 2013 Türkiye 2013 Papua Yeni Gine yozlaşma 2013 Polonya yozlaşma 2013 Merkezi Doğu Avrupa yozlaşma göç, bütçeleme, kentleşme, yardım etkililiği hesap verebilirlik 2013 Asya 2013 Kamboçya bürokrasi ihtilaf sonrası, bürokrasi, weberyen bürokrasi 2013 Güney Kore bürokratik kültür 2013 Mozambik 2013 Ruanda bağışçı–devlet ilişkileri 2013 Tanzanya bağışçı–devlet ilişkileri 2013 Ürdün 2013 Etiyopya hesap verebilirlik 2014 Sri Lanka kalkınma işletmeciliği 2014 Çin 2014 Zimbabve 2014 Suudi Arabistan 2014 Etiyopya 2014 Doğu Timur 2014 Bhutan 2014 Hong Kong 2014 Afrika 2014 Avustralya 2014 Hindistan emeklilik sistemi reformları 2014 Brezilya enformel sektör (sosyal güvenlik) 2014 Yunanistan emeklilik sistemi 2014 Macaristan emeklilik sistemi 2014 Meksika 2014 Nepal 2014 Güney Asya yerel kurumlar 2015 Gürcistan yönetsel kalite yardım etkililiği uygulama evresi (kkö) emeklilik sistemi, kentleşme, performans yönetimi vergi yönetimi-enformel sektör bütçe tarımsal kalkınma savaş sonrası liberal inşa, devlet inşası kamu hizmeti devlete güven, çevresel politikalar ekonomik kalkınma yoksulluğun azalması, demografik değişim kapasiteyi zorlama yerel yönetim 2015 Vietnam yurttaş katılımı 2015 Sri Lanka hesap verebilirlik 2015 Çin kapasite inşası, yerel yönetim borçları 573 574  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi 2015 Asya 2015 Gana kapasite inşası, sağlık sistemi performans yönetimi 2015 Afrika kırsala su tedariki 2015 Malavi kırsala su tedariki 2015 Japonya yönetsel gelenek 2015 Singapur yönetsel gelenek 2015 Mozambik adalet sektörü 2015 Endonezya köyler 2015 Doğu Asya 2015 Hindistan 2016 İsrail 2016 Ukrayna 2016 New York Eyaleti fon dağıtım yöntemleri sağlık sistemleri yeni kamu yönetimi uygulaması polis yozlaşması polis, hesap verebilirlik 2016 Taipei 2016 Latin Amerika polis–toplum ilişkileri, güvenlik 2016 Güney Afrika polisin meşruluğu 2016 Afrika 2016 Çin 2016 Bolivya 2016 Kamboçya kapasite 2016 Orta Doğu hesap verebilirlik 2016 Lübnan 2016 Sri Lanka polis, hesap verebilirlik liderlik sosyal yardım, kırılgan otoritaryanizm, devlet boyutu politika etkililiği- sağlık politikası hesap verebilirlik ihtilaf sonrası yerel yönetişim 2017 Asya 2017 Güney Kore politika kapasitesi-sosyal politika 2017 Hindistan 2017 Çin 2017 Kosta Rika,Kenya Endonezya, Kırgızistan 2017 Latin Amerika El Salvador 2017 And Bölgesi 2017 Kosova 2017 Hong Kong 2017 Filipinler çalışanların tatmini 2017 Sri Lanka yardım etkililiği 2018 Asya 2018 Estonya 2018 Post-Sovyet geçiş ülkeleri 2018 Kenya politika kapasitesi, toplumsal performans, ekonomik performans politika kapasitesi- kırsala elektrik götürme politika etkililiği- sağlık politikası, eşitsizlik, kentleşme, politika kapasitesi, ekonomik politika, devlet kapasitesi, yönetişimin kalitesi iş standartları, göç, bürokrasi, hesap verebilirlik karmaşık çok paydaşlı düzenlemeler toplumsal hesap verebilirlik, sürdürülebilirlik, demokrasi, katılımcı bütçeleme yardım kesintisi etno milliyetçi çatışma, müzakereci demokrasi, çatışma sonrası inşa yozlaşma yozlaşma karşıtı reform, siyasi irade kurumsal mantıklar enformel kurumlar, kobi politikası su Şeyma Eşki Çaylak - İmren Pınar Dülgar - Meryem Çakır Kantarcıoğlu Soner Kavuncuoğlu - Erol Uğraş Öçal - İlkay Tosun  Ekler  2018 Endonezya 2018 Vietnam 575 Kayırmacılık, demokratikleşme kimlik değişimi 2018 Afrika ajans yapıları 2018 Fransa siyasi girişimcilik 2019 Düşük gelirli ülkeler 2019 Guatemala Hesap verebilirlik, sağlık yönetimi 2019 Endonezya Tayland bulaşıcı hastalıklar, sağlık yönetimi sağlık sistemleri 2019 Az gelişmiş ülkeler 2019 Kenya, Mali, Uganda 2019 Bhutan planlama 2019 Vietnam çalışanların performans yönetimleri, performans çıktıları, yerel yönetim kapasitesi 2019 Kazakistan 2019 Çin hesap verebilirlik, sağlık hizmeti kalitesi aile planlaması, sağlık yönetimi, sürdürülebilirlik çalışan davranışları, motivasyon sivil katılım, katılımcı bütçeleme, otoriter kurumlar, politika yapıcıların kişilikleri EK 8.5. Örnekleme Dâhil Edilen Dergilerin Adı, Yılı, Kökeni Yönetim Dergileri: 1. Administrative Science Quarterly, 1956, Amerika Birleşik Devletleri 2. The Journal of Public Administration Research and Theory, 1990, Birleşik Krallık 3. Public Administration Review, 1940, Birleşik Krallık 4. International Public Management Journal, 1998, Birleşik Krallık 5. American Review of Public Administration, 1970, Amerika Birleşik Devletleri 6. Regulation and Governance, 2007, Birleşik Krallık 7. International Journal of Public Sector Management, 1988, Birleşik Krallık Kamu Politikası Dergileri: 8. Journal of Policy Analysis of Management, 1981, Amerika Birleşik Devletleri 9. Policy Studies Journal, 1972, Birleşik Krallık 10. Critical Policy Studies, 2009, Birleşik Krallık Kalkınma Alanına Ait Dergi: 11. Public Administration Development, 1949, Amerika Birleşik Devletleri ÖZGEÇMİŞLER Prof. Dr. Can Umut ÇİNER 2001 yılında Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi'nden mezun olmuştur. A. Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi (Yönetim Bilimleri) Programı'nda 2004 yılında yüksek lisansını, 2010 yılında da doktorasını tamamlamıştır. Doktora sonrası bilimsel çalışmalarına Kaliforniya Üniversitesi - Berkeley'de devam etmiştir. Prof. Dr. Çiner, ayrıca, Paris 1 Üniversitesi Panthéon-Sorbonne ve Lyon III Üniversitesi (Fransa), Avrupa Koleji (Belçika), Sosyal Bilimler Araştırma Merkezi (CEFRES - Çek Cumhuriyeti) ve Krakow Pedagoji Üniversitesi'nde (Polonya) konuk araştırmacı olarak bilimsel araştırmalar yapmıştır. 2018 yılından beri Ankara Üniversitesi Avrasya Rusya Doğu Avrupa (AVRUDAM) Müdürü ve Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi dekan yardımcısı olarak görev yapmaktadır. Çalışma Alanları: Kamu yönetimi disiplini, kamu politikası, yerel ve bölgesel yönetimler, sömürgecilik.    Prof. Dr. Birgül AYMAN GÜLER 1961 Bergama doğumludur. 1983'te Marmara Üniversitesi'nden mezun olmuş, yerel yönetimler konulu teziyle Ankara Üniversitesi SBF'den doktor, 1996'da yeni sağın devleti dönüştürmesi incelemesiyle doçent ve 2002'de kamu yönetimi/yönetim bilimi alanında profesör unvanı almıştır. 1986-2002 yılları arasında Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü'nde (TODAİE), 20022011 arasında Siyasal Bilgiler Fakültesi'nde öğretim üyesi olarak çalışmıştır. 2011-2015 arasında TBMM'nde İzmir Milletvekilidir. Milletvekilliği sonrasında okuldaki görevini sürdürmektedir. Çalışma Alanları: Devlet yönetimi, yerel yönetimler, devlette reform, Avrasya. 578  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Meryem ÇAKIR KANTARCIOĞLU 2011 yılında, Orta Doğu Teknik Üniversitesi İİBF Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümünden mezun olmuştur. Aynı yıl, Dicle Üniversitesi İİBF Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümüne araştırma görevlisi olarak atanmış; 2012 yılında Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsünde görevlendirilmiştir. Yüksek lisans eğitimini, 2014 yılında Ankara Üniversitesi SBE Yönetim Bilimleri Programında tamamlamıştır. Ankara Üniversitesi SBE Yönetim Bilimleri Doktora Programında, eğitimine devam etmektedir. Çalışma Alanları: Kamu hizmeti, Türk idare tarihi, bölgeselleşme    Dr. İmren Pınar DÜLGAR Kocaeli Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümünden mezun oldu. Yüksek lisans eğitimini aldığı okul olan Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yönetim Bilimleri Bilim Dalında 2021 yılında doktora eğitimini tamamladı. Gümüşhane Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümünde öğretim elemanı olarak görev yapmaktadır. Yerel yönetimler ve modernleşme tarihi konuları üzerine ders yürütmektedir. Çalışma Alanları: Bürokrasi, kamu yönetimi disiplini, örgüt ve yönetim kuramları, yönetsel tarih    Şeyma EŞKİ ÇAYLAK 2009 yılında Selçuk Üniversitesi İİBF Kamu Yönetimi Bölümünden mezun olmuştur. 2011 yılında hem Ankara Üniversitesi SBE Yönetim Bilimleri Bilim Dalı’nda lisansüstü eğitimine hem de Muş Alparslan Üniversitesi İİBF Kamu Yönetimi Bölümünde araştırma görevlisi olarak çalışmaya başlamıştır. 2014 yılında Ankara Üniversitesi SBE Yönetim Bilimleri Bilim Dalında etik konulu teziyle yüksek lisansını tamamlamıştır. 2015 yılında görevlendirildiği aynı Bilim Dalı’nda doktora çalışmalarını sürdürmektedir. Kadrosu, Muş Alparslan Üniversitesi İİBF Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümünde bulunmaktadır. Çalışma Alanları: Kamu yönetimi reformu, etik, kamu mali yönetimi ve denetimi. Özgeçmişler  579 İbrahim Can KARADUMAN 2015 yılında Ege Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Lisans Programından mezun olmuştur. Anılan lisans öğreniminin 12 ayını (2013-2014) Erasmus Öğrenci Değişim Programı kapsamında gittiği Varşova/Polonya’da bulunan Akademia Obrony Narodowej (Milli Savunma Üniversitesi) Ulusal Güvenlik Çalışmaları Fakültesinde geçirmiştir. Lisans mezuniyeti sonrasında, Erasmus Staj Konsorsiyumu İzmir tarafından 6 ay süreyle Padova/İtalya’ya proje yönetimi stajı için gönderilmiştir. Yurda dönüş sonrası 2016 yılında başladığı yüksek lisans derecesini “Özel Güvenlik Hizmetlerinin Demokratik Kontrolü” başlıklı tezi ile 2019 yılında İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Anabilim Dalından almıştır. Kadrosu, 2017 yılında göreve başladığı Muş Alparslan Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümündedir. YÖK tarafından, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yönetim Bilimleri alanında doktora öğrenimini sürdürmesi amacıyla kadrosu 2019 yılında geçici olarak Ankara Üniversitesine tahsis edilmiştir. Çalışma Alanları: Devlet yönetimi, kamu yönetimi reformları, kamu politikası, kamu güvenliği, güvenlik sektörü reformu, sivil (demokratik) kontrol, özelleş(tir)me.    Soner KAVUNCUOĞLU 2014 yılında Dumlupınar Üniversitesi İİBF Kamu Yönetimi Bölümünden mezun olmuştur. Aynı üniversitede 2016 yılında “Hume ve Tocqueville Üzerinden Liberal-Muhafazakar Zihniyeti İncelemek” başlıklı tezi ile yüksek lisans derecesini almıştır. 2017 yılında Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yönetim Bilimleri Anabilim Dalında doktora eğitimine başlamıştır. Halen aynı üniversitede doktora eğitimine devam etmektedir. Çalışma Alanları: Siyasal düşünceler tarihi, karşılaştırmalı toplumsal tarih çalışmaları, sosyoloji: yöntem ve kuram, mülki idare 580  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Sevim MUSAOĞLU Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümünden mezun oldu. Yüksek lisans tezi “Siyaset-Yönetim İlişkisinde Ayrıksı Bir Kurum Olarak Devlet Planlama Teşkilatı” üzerine olup tezini aynı üniversitede Yönetim Bilimleri Anabilim Dalında tamamladı. Doktora eğitimini aynı üniversitede sürdürmektedir. Kadrosu Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesindedir. 2020 yılında 35. madde kapsamında Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yönetim Bilimleri Anabilim Dalında araştırma görevlisi olarak çalışmaya başlamıştır. İngilizce ve Fransızca bilmektedir. Çalışma Alanları: Karşılaştırmalı yönetim, siyasal iktisat, kalkınmacılık    Erol Uğraş ÖÇAL 2012 yılında Kocaeli Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümünden ve çift anadal programı kapsamında girdiği Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Bölümünden mezun oldu. Aynı yıl Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesine araştırma görevlisi olarak atandı. 2012-2013 eğitim öğretim yılında görevlendirme ile ODTÜ’de bulundu. 2013 yılında kadrosu Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsüne aktarılarak lisansüstü eğitimine başladı. 2016 yılında “Mülki Sınırlarda Büyükşehir Belediye Örgütlenmesi: Ordu Büyükşehir Belediyesi Örneği” başlıklı tez çalışmasıyla yüksek lisans programından mezun olarak doktora eğitimine başladı. Halen doktora tez çalışmaları devam etmektedir. Yazarın yerel yönetimler ve mülki idare üzerine hakemli dergilerde yayımlanmış makaleleri bulunmaktadır. Ayrıca 2020 yılında çevrimiçi olarak yayımlanan “Covid-19’un Bugünü ve Sonrası” isimli kitabın editörlüğünü yürütmüştür. Çalışma Alanları: Yerel yönetimler, teknoloji ve yönetim, kültür-sanat yönetimi/politikaları Özgeçmişler  581 Burcu ÖZACİT 2012 yılında Hacettepe Üniversitesi İİBF Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümünden birincilikle mezun olmuştur. 2013 yılında Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’nde araştırma görevlisi olarak çalışmaya başlamıştır. 2017 yılında Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yönetim Bilimleri Yüksek Lisans Programını “Türkiye’de Kamu Politikası Çalışmalarının Amme İdaresi Dergisi’nde Yayımlanan Makaleler Üzerinden Analizi (1968-2015)” başlıklı tezi ile tamamlamıştır. 2019-2020 yılları arasında Rheinische Friedrich-Wilhelms-Bonn Üniversitesi, Sosyoloji Bölümünde misafir araştırmacı olarak bulunmuştur. Halen Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yönetim Bilimleri Bütünleşik Doktora Programı kapsamında doktora çalışmalarına devam etmektedir. Çalışma Alanları: Kamu yönetimi disiplini, kamu politikası disiplini, yönetim kuramları, sosyal bilimler felsefesi.    Şulenur ÖZKAN ERDOĞAN 1989 Karaman doğumludur. Annesinin görevi sebebiyle ilköğretim ve lise hayatını Aydın’da tamamladı. 2007 yılında kazandığı Kocaeli Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümünü 2012 yılında bitirdi. Hemen ardından Ankara Üniversitesinde yüksek lisansa başladı ve 2016 yılında “Mahalle ve Türkiye’de Mahalle Muhtarlığı” isimli yüksek lisansını tamamladı. 2013 yılından beri ÖYP ile yerleştiği Munzur Üniversitesinin araştırma görevlisidir ve -bu programın bir gereği olarak- aynı tarihten itibaren eğitimini tamamlamak üzere Ankara Üniversitesine görevlendirilmiştir. Akademik merakı daha çok disiplin çalışmaları, yönetimin toplumbilimsel boyutu ve kamu yönetimi eğitim-öğretimi konuları üzerindedir. Şu anda Ankara Üniversitesinde Doç. Dr. Ozan Zengin danışmanlığında doktora tezi çalışmalarını sürdürmektedir. Çalışma Alanları: Yönetim antropolojisi, kamu yönetimi disiplini, kamu yönetimi eğitim-öğretimi, katılım. 582  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Dr. İlkay TOSUN 2009 yılında Hacettepe Üniversitesi İİBF Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümünden mezun olmuştur. Öğretim Üyesi Yetiştirme Programı kapsamında kadrosu Aksaray Üniversitesi İİBF Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümünde bulunmaktadır. 2011 yılından beri Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsünde araştırma görevlisi olarak çalışmaktadır. 2011 yılında başladığı Ankara Üniversitesi SBE Yönetim Bilimleri Bilim Dalı yüksek lisans programını 2014 yılında tamamlamıştır. 2021 yılında Eski Türklerde Devlet Yönetimi başlıklı tezi ile doktor ünvanını almaya hak kazanmıştır. Çalışma alanları: Türk idare tarihi, kamu yönetimi disiplini, kamu yönetimi reformu.    Vahide Feyza URHAN 2009 yılında Gazi Üniversitesi İİBF Kamu Yönetimi Bölümünden mezun olmuştur. Aynı üniversitede Yönetim Bilimleri alanında başladığı Yüksek Lisans eğitimini, 2012 yılında başarıyla tamamlamıştır. Ankara Üniversitesi SBE Yönetim Bilimleri alanında doktora tez çalışmalarını sürdürmektedir. 2011 yılında Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsünde (TODAİE) personel yönetimi bilim dalı asistanı olarak başladığı akademik kariyerine 2018 yılından itibaren Ankara Üniversitesi SBF’de Yönetim Bilimleri Anabilim Dalında araştırma görevlisi olarak devam etmektedir. Çalışmalarını kamu personel yönetimi, bürokrasi teorileri, kamu yönetimi ve yerel yönetimler alanlarında sürdürmektedir. Çalışma Alanları: yönetimlerde reform. Kamu personel yönetimi, bürokrasi, yerel Özgeçmişler  583 Murat YILMAZ 2010 yılında Kırıkkale Üniversitesi İİBF Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümünden mezun olmuştur. 2011 yılından itibaren Adnan Menderes Üniversitesi Nazilli İİBF Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü Yönetim Bilimleri Anabilim Dalında araştırma görevlisi olarak görev yapmaktadır. Yüksek lisansını, “Kamu Yönetiminde Katılım: Modeller ve Türkiye’de Yerel Düzeyde Uygulama Örnekleri” başlıklı tezi 2013 yılında Adnan Menderes Üniversitesi SBE Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi ABD’de tamamlamıştır. Ankara Üniversitesi SBE Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Anabilim Dalında (Yönetim Bilimleri) 2014 yılında başladığı doktora öğrenimini sürdürmektedir. 2547 sayılı Kanun’un 39. maddesi kapsamında doktora tezi ile ilgili çalışmalar yapmak üzere Şubat-Mayıs 2020 tarihleri arasında 89 gün süre ile AÜ SBF Yönetim Bilimleri Anabilim Dalında görevlendirilmiş, görev süresinin bitiminde Kurumuna geri dönmüştür. Çalışma Alanları: Kamu örgütlenmesi, kamu yönetiminde reform, yönetime katılma. Kısaltmalar  KISALTMALAR a.g.e. ............. : adı geçen eser a.g.k. ............. : adı geçen kaynak a.g.m. ............ : adı geçen makale a.y. ................ : aynı yer AB ................ : Avrupa Birliği ABD ............. : Anabilim Dalı AİD ............... : Amme İdaresi Dergisi AREM .......... : Araştırma ve Etüdler Merkezi AÜ ................ : Ankara Üniversitesi BİT ............... : Bilgi ve İletişim Teknolojileri Bkz ............... : Bakınız CBS .............. : Coğrafi Bilgi Sistemleri Çev ............... : Çeviren DB ................ : Dünya Bankası Der. ............... : Derleyen Ed. ................ : Editör IIAS .............. : Yönetim Bilimleri Enstitüsü İİBF .............. : İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İŞKUR .......... : Türkiye İş Kurumu İTÜ ............... : İstanbul Teknik Üniversitesi KAL-DER .... : Türkiye Kalite Derneği KAYFOR ..... : Kamu Yönetimi Forumu KAYSEM ..... : Kamu Yönetimi Sempozyumu KAYUD ....... : Kamu Yönetimi Uzmanları Derneği KENTFOR ... : Kentleşme Forumu KHK ............. : Kanun Hükmünde Kararname KİT ............... : Kamu İktisadi Teşekkülleri KKTC ........... : Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti 585 586  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi KPA ............. : Kamu Politikası Analizi KPAD .......... : Kamu Politikası Anabilim Dalı KPSS ............ : Kamu Personeli Seçme Sınavı KY ............... : Kamu Yönetimi MAPP .......... : Kamu Politikası Tezli Yüksek Lisans Programı MEB............. : Milli Eğitim Bakanlığı ODTÜ .......... : Orta Doğu Teknik Üniversitesi OECD .......... : Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü ÖKD............. : Öğrenci Kabul Durumu ÖSYM .......... : Ölçme-Seçme ve Yerleştirme Merkezi ÖYP ............. : Öğretim Üyesi Yetiştirme Programı RG................ : Resmi Gazete SBF .............. : Siyasal Bilgiler Fakültesi SBKY........... : Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi SBUAİ ......... : Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler SOBİAD ...... : Sosyal Bilimler Atıf Dizini TBMM ......... : Türkiye Büyük Millet Meclisi TDV ............. : Türk Diyanet Vakfı TMMOB ...... : Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği TODAİE ...... : Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü TUPEN ........ : Türkiye Politik Ekonomi ve Kamu Politikası Ağı TÜBİTAK .... : Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu TÜRMOB .... : Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği TÜSSUDE ... : Türkiye Sanayi Sevk ve İdare Enstitüsü ULAKBİM... : Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi ÜAK............. : Üniversitelerarası Kurul Başkanlığı v.b. ............... : ve benzeri vd. ................ : ve diğerleri vs.................. : vesaire Kısaltmalar  587 WHO ............ : Dünya Sağlık Örgütü WTO ............. : Dünya Ticaret Örgütü Yay. Haz. ...... : Yayına Hazırlayan YAYED ........ : Yerel Yönetim Araştırma Yardım ve Eğitim Derneği YBAD .......... : Yönetim Bilimleri/Bilimi Anabilim Dalı YLSY ........... : Millî Eğitim Bakanlığı Yurt Dışı Lisansüstü Öğrenim Bursluluk Programı YÖK ............. : Yükseköğretim Kurulu YÖKSİS ....... : Yükseköğretim Bilgi Yönetim Sistemi DİZİN A Alanyazın, 3, 112, 350, 365, 371, 402, 407, 414 Amme İdaresi Dergisi, 5, 9, 13, 27, 32, 33, 34, 98, 107, 109, 112, 152, 185, 273, 302, 340, 408, 409, 410, 411, 412, 413, 414, 415, 416, 418, 423, 507, 508, 509, 529, 530, 532, 535, 553, 559, 581, 585 Anabilim Dalı, v, vi, vii, 37, 39, 53, 56, 65, 66, 75, 89, 90, 109, 155, 156, 158, 159, 160, 161, 163, 164, 165, 166, 188, 191, 265, 305, 329, 343, 407, 413, 414, 416, 418, 420, 421, 455, 507, 579, 580, 582, 583, 585, 586, 587 Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi, 1, 4, 16, 25, 34, 35, 37, 41, 89, 109, 155, 191, 265, 276, 305, 329, 343, 407, 409, 418, 419, 420, 421, 494, 495, 577, 580, 581 Avrupa Birliği (AB), 266 B Bakanlar Kurulu, 271, 273, 275 Bibliyografya, vii, 193, 407 Bilim Dalı, 57, 72, 73, 74, 75, 84, 578, 582 Bilimsel Toplantı, 3, 110, 114, 115, 116, 118, 119, 122, 123, 130, 132, 135, 145, 146, 152, 174, 416, 499, 502 Bilkent Üniversitesi, 16, 43, 170 Bologna, 3, 35, 90, 92, 93, 96, 105, 106, 156, 168, 189, 422, 475, 479 C Cahit Emre, 98, 107, 275, 297, 412, 475, 480 Ç Çalıştay, 115, 174, 176, 299, 421, 505 Çevre, 41, 54, 55, 66, 73, 74, 80, 98, 107, 119, 124, 135, 137, 140, 159, 160, 162, 163, 165, 166, 172, 177, 178, 188, 374, 385, 389, 422, 438, 439, 440, 441, 442, 443, 444, 445, 446, 447, 448, 449, 455, 463, 464, 465, 469, 472, 499, 506, 510, 568, 569 D Denetim, 42, 87, 124, 133, 138, 467, 474, 506 Dergi Kategorileri, 548, 559 DergiPark, 306, 307, 308, 310, 311, 318, 319, 320, 321, 322, 323, 324, 325, 326, 327, 328, 336, 539, 540, 543, 544, 566 Ders Kitabı, 115, 153 Ders Notları, 25, 35, 494 Devlet, 7, 8, 12, 14, 15, 21, 33, 36, 39, 47, 48, 51, 58, 62, 82, 96, 97, 119, 127, 136, 138, 139, 140, 141, 142, 147, 150, 164, 165, 170, 171, 191, 192, 196, 198, 200, 202, 203, 204, 209, 211, 215, 217, 223, 224, 226, 230, 233, 236, 237, 240, 241, 242, 243, 246, 254, 256, 257, 262, 263, 268, 270, 271, 276, 279, 280, 281, 282, 289, 295, 329, 364, 366, 379, 396, 399, 413, 431, 432, 433, 434, 435, 436, 437, 438, 439, 440, 441, 442, 443, 444, 445, 446, 447, 448, 449, 450, 451, 452, 466, 468, 470, 471, 478, 479, 482, 483, 484, 485, 488, 490, 491, 493, 502, 506, 508, 509, 510, 513, 522, 523, 524, 527, 577, 579, 580, 582 Disiplin, 26, 112, 407, 408, 410, 411, 412, 413 590  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi Disiplin Üzerine Araştırmalar, 407, 408 Dünya Bankası, 266, 282, 283, 284, 374, 400, 401, 424, 516, 585 Düzenleme, 41, 119, 123, 129, 271, 371, 372, 374, 375, 499, 523 E Etik, 72, 79, 117, 119, 120, 124, 136, 137, 138, 140, 142, 145, 353, 364, 382, 464, 466, 468, 478, 486, 499, 500, 501, 502, 509, 526, 527 F Forum, 114, 423 G Göç, 117, 126, 133, 140, 145, 160, 471, 472, 501, 507, 508, 512 Güvenlik, 72, 80, 117, 126, 140, 159, 162, 163, 187, 286, 459, 464, 467, 472, 501, 506, 511, 531, 538, 556, 563, 579 H Hükümet Programları, 275, 510 İ İbrahim Müteferrika, 192, 259, 260, 261 İçişleri Bakanlığı, 140, 141, 268, 269, 275, 297, 298, 299, 302, 416, 423, 425, 426, 501 İdareyi Geliştirme Başkanlığı, 272, 274, 523 İşletme, 44, 45, 46, 48, 52, 55, 56, 57, 80, 117, 118, 127, 128, 131, 134, 147, 148, 160, 161, 162, 174, 362, 417, 431, 435, 440, 459, 460, 462, 463, 468, 469, 472, 476, 477, 478, 481, 482, 485, 486, 487, 489, 491, 502, 527, 529, 534, 536, 538, 539, 540, 541, 542, 543, 544, 545, 546, 547, 553, 554, 555, 556, 560, 561, 562, 563, 564, 565, 567, 568, 569 İşletme Yönetimi, 469, 477, 478, 482, 485, 486, 491 İşletmecilik, 162, 358, 377 K Kalkınma, 72, 125, 126, 136, 137, 140, 266, 269, 275, 280, 282, 285, 299, 302, 395, 396, 397, 398, 401, 403, 404, 464, 467, 469, 471, 476, 491, 510, 511, 526, 568, 569, 571, 586 Kalkınma Planı, 275, 285, 299, 302 Kalkınma Yönetimi, 469 Kamu hizmeti motivasyonu, 381 Kamu Personeli, 99, 100, 120, 139, 476, 485, 501, 586 Kamu Politikaları Çalışma Grubu, 174, 175 Kamu Politikaları Çalıştayı, 174, 175, 176, 502, 505, 506, 507, 508 Kamu Politikası, 3, 54, 66, 78, 133, 155, 156, 157, 158, 161, 162, 163, 164, 165, 166, 167, 168, 169, 170, 171, 172, 173, 174, 176, 177, 178, 179, 181, 182, 183, 184, 185, 186, 187, 188, 362, 383, 424, 442, 446, 455, 462, 468, 484, 490, 502, 505, 506, 507, 508, 509, 510,511, 512, 513, 571, 581, 586 Kamu Yönetimi, ii, 3, v, vii, 1, 2, 3, 6, 7, 9, 11, 12, 14, 17, 19, 21, 27, 28, 30, 32, 33, 34, 35, 37, 39, 41, 42, 43, 44, 45, 46, 49, 51, 52, 53, 54, 55, 56, 57, 61, 62, 63, 64, 65, 68, 72, 73, 74, 75, 78, 84, 89, 90, 91, 92, 93, 96, 97, 98, 99, 101, 103, 106, 107, 112, 116, 117, 118, 119, 120, 122, 123, 124, 125, 126, 127, 128, 129, 130, 131, 132, 135, 136, 138, 146, 147, 148, 150, 152, 156, 161, 162, 164, 165, 166, 172, 174, 177, 178, 181, 183, 186, 187, 191, 192, 262, 273, 274, 288, 295, 296, Dizin  297, 302, 303, 305, 306, 308, 309, 310, 311, 313, 314, 315, 316, 317, 318, 319, 320, 321, 322, 323, 324, 326, 335, 336, 337, 338, 339, 340, 341, 343, 345, 346, 347, 351, 363, 407, 408, 409, 410, 411, 412, 413, 414, 415, 416, 417, 418, 419, 420, 422, 423, 424, 426, 427, 431, 434, 438, 439, 440, 442, 444, 447, 448, 449, 452, 455, 459, 462, 464, 465, 466, 467, 468, 471, 472, 473, 474, 475, 476, 477, 478, 479, 480, 481, 482, 483, 484, 485, 486, 487, 488, 489, 490, 491, 492, 493, 494, 495, 496, 497, 499, 500, 501, 502, 507, 508, 509, 510, 523, 526, 530, 532, 539, 540, 543, 544, 545, 546, 548, 556, 558, 559, 563, 567, 568, 569, 577, 578, 579, 580, 581, 582, 583, 585, 586 Kamu Yönetimi Disiplini, 3, vii, 2, 93, 98, 99, 106, 107, 112, 119, 123, 128, 129, 132, 146, 150, 152, 408, 409, 410, 411, 412, 413, 414, 415, 416, 418, 419, 420, 492, 493, 499 Kamu Yönetimi Disiplini Sempozyumu, 2, 119, 123, 128, 129, 132, 409, 410, 412, 413, 415, 420, 492, 493, 499 Kamu Yönetimi Eğitimi, 119, 125, 127, 415, 417, 418, 419, 420, 501 Kamu Yönetimi Forumu (KAYFOR), 116, 124, 130, 423, 499 Kamu Yönetimi Sempozyumu (KAYSEM), 116, 125, 500 Kamu Yönetimine Giriş, 17, 34, 90, 91, 92, 466, 475, 476, 479, 480, 484, 485, 487, 488, 495, 496 Katılım, 72, 119, 126, 133, 136, 138, 289, 464, 469, 500, 506, 507, 509, 583 Katılım Ortaklığı Belgesi, 289 Kimlik, 354, 359, 409, 410, 411, 412, 413, 471, 572 Kimlik krizi, 572 Konferans, 115 Kongre, 114, 118, 152, 267, 415 591 kuram, vi, 15, 18, 29, 30, 31, 131, 134, 151, 155, 158, 175, 176, 179, 187, 379, 391, 392, 394, 407, 424, 425, 426, 579 Kurultay, 128 Küreselleşme, 120, 122, 124, 125, 127, 133, 136, 140, 145, 146, 417, 467, 469, 471, 482, 490, 499 M Mekteb-i Mülkiye, v, 3, 9, 33, 97, 99, 104, 106, 107, 119, 141, 409, 418, 419, 420, 425, 494, 501 Mülkiye, v, vi, 9, 10, 11, 15, 16, 18, 21, 22, 25, 32, 33, 97, 103, 104, 106, 107, 119, 140, 141, 186, 344, 409, 412, 414, 418, 419, 420, 494, 501, 510, 511, 533, 536, 557, 562 Müzakere, 268, 392 N New York Üniversitesi, 15, 16, 21, 276 O OECD, 266, 282, 287, 288, 393, 401, 424, 519, 520, 526, 586 Ö Örgüt, 6, 9, 12, 14, 15, 24, 33, 72, 91, 116, 118, 141, 287, 354, 362, 369, 377, 379, 409, 413, 414, 418, 426, 464, 465, 467, 469, 477, 478, 480, 482, 486, 489, 492, 495, 496, 501 Örgüt/sektör çalışmaları, 379 Örgütlenme, 3, 52, 53, 90, 123, 133, 138, 158, 164, 167, 189, 351 592  Yönetim Bilimini Yeniden Düşünmek Durum Değerlendirmesi P Panel, 114, 119, 123, 135, 141, 499, 500, 501, 502 Performans, 126, 146, 362, 363, 467, 482, 486, 572 Performans ölçümü, 146 Personel davranışları, 379 Planlama, 119, 125, 133, 139, 141, 145, 166, 270, 364, 467, 500, 501, 507, 568, 569, 580 R Reform, 3, 119, 124, 126, 128, 132, 135, 140, 266, 267, 270, 272, 273, 276, 281, 296, 297, 300, 302, 303, 397, 399, 410, 417, 467, 476, 483, 488, 491, 492, 493, 499, 500, 501, 506, 515, 517, 518, 519, 520, 522, 523, 524, 526, 527 S Sektör, 283, 385, 392, 469, 525, 531, 534, 537, 538, 558, 562, 564 Sempozyum, 114, 120, 125, 129, 152, 410, 492, 493, 500, 502 Sivil toplum, 301 Siyasal Bilgiler Fakültesi, ii, 11, 44, 48, 50, 68, 103, 112, 152, 161, 162, 164, 165, 175, 275, 276, 407, 422, 534, 537, 555, 562, 577, 586 Sosyal bilimler, 149, 343, 375 Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (SSCB), 266 T Teknoloji, 44, 72, 117, 124, 127, 135, 140, 159, 160, 173, 340, 417, 420, 431, 434, 438, 449, 452, 457, 460, 463, 464, 501, 539, 540, 544, 545, 556, 559, 569 Tematik başlık, 142, 145 Toplam kalite yönetimi, 133, 144, 145 Toplumsal Ekonomik Siyasal Araştırmalar Vakfı (TESAV), 295 Toplumsal konu, 132, 355 TR Dizin, 156, 178, 179, 180, 181, 183, 184, 185, 306, 307, 308, 309, 310, 311, 312, 313, 314, 315, 316, 317, 318, 319, 322, 323, 324, 325, 326, 327, 328, 336, 340, 529, 530, 532, 535, 565 Turhan Feyzioğlu, 276 TÜBİTAK ULAKBİM, 156, 189, 306, 307 Türk Amme İdaresi Bibliyografyası, 99, 107, 407 Türk İdare Dergisi, 102, 185, 340, 408, 409, 410, 411, 412, 413, 414, 415, 416, 418, 423, 426, 511, 512, 513, 530, 531, 534, 535, 554, 559 Türk İdari Araştırmalar Vakfı (TİAV), 295 Türk Kamu Yönetimi, 3, 33, 78, 90, 91, 93, 126, 270, 282, 297, 303, 409, 412, 416, 418, 466, 467, 472, 475, 479, 480, 481, 483, 485, 486, 490, 492, 493, 495, 496, 497, 509, 524 Türkiye Adresli Bilimsel Dergiler, 548, 559 Türkiye Düzenli İlerleme Raporu, 290 Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV), 295 Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB), 293 Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü (TODAİE), 270, 340 U Ulusal Tez Merkezi, 37, 69, 190 Uluslararası Para Fonu, 266, 374 Uluslararası Yönetim Bilimleri Enstitüsü, 20, 23, 123, 128 Ü Üniversite dışı, 113, 143 Dizin  Y Yerel yönetimler, 125, 132, 133, 141, 145, 146, 399, 404, 572, 578, 580 Yerelleşme, 120, 126, 133, 136, 469, 499 Yoksulluk, 137, 386 Yönetim bilimi, v, 19, 20, 21, 422 Yönetim Bilimine Giriş, 25, 35, 90, 91, 466, 475, 476, 481, 484, 487, 489, 495 593 Yönetim Bilimleri Araştırmaları, 146, 149, 151, 409 Yönetişim, 72, 127, 136, 288, 362, 363, 392, 393, 398, 399, 464, 468, 469, 471, 478, 526 Yöntem-kuram, 133 Yükseköğretim Akademik Arama (YÖKAKADEMİK), 37, 156 Yükseköğretim Bilgi Sistemi (YÖKSİS), 72 Yükseköğretim Kurulu (YÖK), 307