Avrupa Tarihi

Genişletilmiş 2. Basıma Sunuş

İki yıllık bir aranın ardından tekrar merhaba…
“Diplomasi Tarihi I” çalışmamıza göstermiş olduğunuz ilgi için öncelik-le tüm okuyucularımıza teşekkür ederiz. İlk baskıdan sonra meslektaşlarımız, öğrencilerimiz ve dostlarımızdan çoğunlukla olumlu eleştiriler aldık.
Bu olumlu eleştiriler bizi mutlu etti. Ancak “ yerenim yarenimdir” sözünü şiar edindiğimiz için daha çok olumsuz eleştirilere dikkat kesildik. Genişletilmiş 2. Baskı’da söz konusu eleştiriler doğrultusunda eksikliklerimizi gidermeye ve Sizlere daha nitelikli bir çalışma sunmaya çalıştık.
Peki, çalışmamızı daha nitelikli hale getirmek için neler mi yaptık?
Öncelikle tüm bölümler, gelen eleştiriler doğrultusunda yazarları tarafın-dan tekrar kaleme alındı. Yazım hatalarının yanı sıra metin içerisindeki eksik-likler giderildi ve her bölümün sonuna öğrencilerimizin ısrarlı istekleri sebebiy-le daha fazla soru, ek okuma ve belgesel / film önerisi konuldu.
Metin içeriği olarak bakıldığında ise ilk baskıdaki 4. ve 5. Bölümler farklı yazarlar tarafından yeniden yazılırken, daha önce kitapta yer almayan “19. Yüzyılda Latin Amerika’da Yaşanan Bazı Önemli Olayların Diplomasinin Geli-şimine Etkileri” başlıklı 12. Bölüm eklendi.
Bu baskıda yapılan en temel değişiklik ise meslektaşlarımız ve öğrencile-rimiz ile yaptığımız istişareler sonucunda konu bütünlüğü sağlamak adına “1. Dünya Savaşı’nın Diplomasinin Gelişimine Etkileri” başlıklı bölümü bu kitaptan çıkarıp, kısa bir süre sonra yayımlanacak olan “Diplomasi Tarihi II” kitabımıza eklemek oldu.

Genişletilmiş 2. Baskı’da ilk baskı gibi kısa bir zamanda hızlı fakat doğru bilgiler edinmek isteyenler için hazırlanmıştır. Uzun cümleler yerine maddeler halinde yazılan ve önemli görülen hususların  simgesi ile vurgulandığı çalış-mamız tam da hedeflediğimiz gibi
 Daha önce hiç Diplomasi Tarihi / Siyasi Tarih kitabı okumamış veya dersini almamış okuyucular / öğrenciler ve
 Diplomasi Tarihi / Siyasi Tarih dersini daha önce aldığı halde bilgile-rini tazelemek isteyen özellikle KPSS, doktora yeterlik ve doçentlik başta olmak üzere sınavlara giriş aşamasında zaman baskısı hisseden-ler tarafından“okuyucu dostu / reader friendly” olarak tanımlanmıştır.
Sunuş kısmında açıklamak istediğimiz en son husus 1. Baskı’nın ardın-dan kitabımızın ismine yönelik getirilen kimi eleştirilere ilişkindir. Kısaca özet-lersek bazı meslektaşlarımızdan gelen temel eleştiri, kitabımızın isminin “Siyasi Tarih” veya “Siyasal Tarih” olmasına yöneliktir. Lakin kitabın 3. Bölümü’nde ayrıntılı bir biçimde analiz ettiğimiz üzere ekol farklılığından dolayı Türkiye’de bizce bu konuda bir isimlendirme sorunu yaşanmaktadır.
Ayrıca aşağıdaki tabloda da görüldüğü üzere, 2017 LYS itibarıyla ulusla-rarası ilişkiler  bölümlerine  en yüksek puanla öğrenci alan  ilk  10 üniversitenin 7 tanesinin ders programlarının İngilizce’sinde dersin adı “Diplomatic History” olarak geçmektedir.

Üniversite Dersin Türkçe
İsmi Dersin İngilizce
İsmi
1. Koç
(İngilizce tam burslu) Modern Diplomasi Tarihi History of Modern
Diplomacy
2. Galatasaray Siyasal Tarih Political History
3. Bilkent Ders Türkçe verilmemektedir. Diplomatic History
4. ODTÜ Ders Türkçe verilmemektedir. World History
5. Özyeğin Diplomasi Tarihi Diplomatic History
6. İstanbul Bilgi Siyasi ve Diplomatik Tarih Political and Diplomatic History
7. Kadir Has Diplomasi Tarihi Diplomatic History
8. Ankara Siyasal Tarih Diplomatic History
9. Yaşar Diplomasi Tarihi Diplomatic History
10. Hacettepe Siyasi Tarih Political History

Yani tersten yorumlarsak söz konusu dersin ismi İngilizce’den Türkçe’ye çevrilmiş olsa “Diplomasi Tarihi” seçilecektir. Benzer bir durum tüm Türki-ye’de eğitim veren uluslararası ilişkiler bölümlerinin büyük bir çoğunluğu için de geçerlidir. Ayrıca literatürde “siyasi tarih”in tanımı yapan akademisyenlerin büyük bir kısmı disiplini, uluslararası sistemdeki aktörler arasındaki diplomatik ilişkilerin tarihi olarak tanımlamaktadır. Dolayısıyla diplomatik ilişkilerin tari-hini anlatırken “diplomasi tarihi” isimlendirmesi bizlere daha doğru gelmekte-dir.
Yaklaşık 6 yıllık bir sürecin ürünü olan bu çalışmada bizlere yazıları ile destek olan tüm Meslektaşlarımıza hem fotoğraf ve harita bularak hem de re-daksiyon yaparak katkı sağlayan başta Murat JANE olmak üzere bölümümüz araştırma görevlilerine ve öğrencilerimize içten teşekkür ederiz.
Doğal olarak esere katkı veren her yazar sadece kendi yazdıklarından so-rumluyken, editörler olarak bizler kitabın tamamından sorumluyuz. Tüm dikka-timize rağmen kitapta eksiklik ve yanlışlıkların olması doğaldır. Eksiklik ve yanlışlıklarımızı bize bildiren, görüş ve önerilerini barisozdal@gmail.com veya karacakutay@yahoo.com adreslerine mail atarak ileten herkese ayrı ayrı cevap verilecektir. Kendilerine şimdiden teşekkür ederiz.
En büyük teşekkür borcumuz ise her zaman olduğu gibi her koşulda anla-yışla ve sabırla bizleri destekleyerek yanımızda olan sevgili Ailelerimize ve Dostlarımızadır. Her birine sonsuz teşekkür ve minnetlerimizi iletiriz.
Son olarak, bu çalışmanın basımını üstlenen Dora Yayınevi’nin sahibi Sayın Kurtuluş TAYAM’a Dora Yayınevi’nin çalışanları Sayın Rıza AKBU-LUT ve Hüseyin ARI’ya, çalışmanın sayfa tasarımını yapan Sayın Nurhan BULMUŞ’a ve kapak tasarımını hazırlayan Sayın Önder AYDOĞMUŞ’a te-şekkür ederiz.


Barış ÖZDAL & R. Kutay KARACA
18 Ağustos 2017
Burgaz / Görükle / BURSA
Dört Levent / İSTANBUL

Döngüsel tarih, tarihsel olguların sistemli ve periyodik bir şekilde kendini tekrar
etmesidir. Döngüsel tarih anlayışı, bilimsel anlamda İbn-i Haldun ile başlamıştır. Oswald Spengler, bu anlayış için yeni bir model kurmuş ve bu modeli sınıflandırmıştır. Arnold Toynbee de Spengler’ın modelindeki döngü yılını artırarak kendi modelini oluşturmuştur. Pitirim Sorokin ise hem modelin coğrafyasını genişletmiş hem de iki model üzerine eleştirilerde bulunmuştur. Çalışmanın amacı bu modelleri geliştirmek ve yeni bir model kurmaktır. Çalışmanın kapsamı siyasi, iktisadi, diplomatik, sosyal sistemler çerçevesinde genel dünya tarihidir. Eski çağlardan günümüze kadar yaşanan tarihsel olgular ve uygarlıkların benzerlikleri esas konudur. Çalışmada, Dünya tarihinin değişken bir coğrafya içerisinde yaklaşık 2350 yıllık bir devirle kendisini tekrar ettiği sonucuna ulaşılmıştır. Bu tekrar toplumların kültürel değerlerinden ziyade uygarlıkların iktisadi, sosyal ve politik yapıları üzerinde şekillenmiştir. Kurulan modele göre ele alınacak ilk periyot M.Ö. 2350 yılından M.S. 1 yılına kadardır. İkinci periyot ise M.S. 1 yılı itibariyle başlamıştır. Coğrafya olarak ikinci periyottaki Orta ve Batı Avrupa, ilk periyotta Mora yarımadasının ve Güney Ege havzasının karşılığı olmuştur. Buna göre ikinci periyottaki Güney Avrupa ilk periyottaki Girit’i, Doğu Avrupa da Fırat nehrine kadar olan Güney Anadolu bölgesini yansıtmıştır. Orta Doğu’nun ilk periyottaki karşılığı ise Levant ve Aşağı Mısır bölgesidir. Orta Asya ise Kuzey Suriye ve Kuzey Mezopotamya’nın, Çin de Güney Mezopotamya’nın yansıması olmuştur. Dünya’nın yuvarlak olması sebebiyle coğrafi keşiflerden sonra her iki periyot içinde ilk periyottaki Sicilya ve Güney İtalya’nın karşılığı, Pasifik Okyanusu olmuştur. Sonuç olarak ilk periyotta Luvi ve Hurri istilaları Kavimler Göçü ile ilişkilendirilmiştir. Feodalitenin yaşandığı ve Yunan ortaçağı olarak adlandırılan dönem ile Avrupa ortaçağı eşleştirilmiştir. Hiksos fetihleri ile Arap fetihleri arasında benzerlikler kurulmuştur. Ege göçleri Haçlı seferleriyle, Arami göçleri Türk göçleriyle, Asur fetihleri de Moğol fetihleriyle ilişkilendirilmiştir. Yunan kolonileşmesi ile Avrupa’nın sömürge hareketleri arasında bağlantılar kurulmuş, Yunan şehir devletlerinin gelişmesi ile Avrupa devletlerinin gelişmesi aynı çerçevede değerlendirilmiş, Peloponnez savaşları ile Dünya savaşları arasında ise büyük benzerlikler kurulmuştur. Son olarak Makedon işgalleri ile Nato faaliyetleri ilişkilendirilmiştir. Kurulan model birçok tarihi olay ile örneklendirilerek detaylandırılmıştır. Dünya’nın yuvarlak olması sonucu ilk periyottaki bazı tarihi olaylar, 1450 yılından sonra Doğu Asya’da tekerrür etmemiş, bu da tekrarlarda sapmaların yaşanmadığı Avrupa merkezli tarih anlayışıyla paralel “etkileşim alanı” kavramını doğurmuştur. Etkileşim alanı, ayrıca iktisadi olarak incelenmiş ve bu alanın, zıtların birliği ilkesiyle hareket eden bir sistem olduğu anlaşılmıştır. Her iki periyotta da etkileşim alanı, sırasıyla globalizm, tersine kolonileşme, feodalizm, kolonileşme, bütünleşme ve yıkım çağlarını yaşamıştır.
Anahtar kelimeler: Döngüsel tarih, Spengler, Toynbee, İbn-i Haldun.

Leo Huberman kitabına feodal çağda üç sınıf bulunduğundan bahsederek bu sınıfların dua edenler (kilise mensupları), savaşanlar (askerler) ve çalışanlar (köylüler/ serfler) olarak ayrıldığını belirterek başlamıştır. Çalışan kesim tarlalarda ürettikleri yalnızca kilise sınıfının ve toprak beyi olarak adlandırılan " lordların " geçimlerini sağlamasına yetiyordu. Ekonomik olarak eşit olmayan lordlar ve köylüler sosyal anlamda da eşit değillerdi. Ancak birbirlerine karşı yükümlülükleri vardı. Feodal dönemde para kullanılmadığı için toprağın geliri malikaneye yetmekteydi. Ancak haçlı seferleri ile Avrupa'nın çeşitli yerlerine ulaşan şövalyeler, bir tüccar sınıfının ortaya çıkmasına sebep oldu. Tüccar sınıfının oluşumu " pazar " kavramını, pazar kavramı ise birikimi ortaya çıkarmıştır. Kilisenin de zaman içinde bu birikimlere ortak olması ile kilise ekonomik olarak güç kazanmaya başladı. Birikimin daha da artması için faiz kavramı ortaya çıktı. Ancak faiz kavramı köylü sınıfı için de bir eşitsizliğin başlangıcı anlamına geliyordu. Bu noktada köylü ayaklanmaları bu eşitsizliğe yapılacak olan büyük bir başkaldırının ilk sinyalleri olarak görülebilirdi. Zaman içerisinde zanaatkarlık kavramının ortaya çıkması ile " lonca " denilen küçük iş grupları ortaya çıktı. Ancak bu lonca sistemi çırak-usta ilişkisinin bozulması ve kral ile çıkan anlaşmazlıklar sebebiyle güç kaybetti. Ortaçağın sonlarına doğru ulus kavramı ortaya çıkarak, yasalar çıkartıldı ve yurttaşlık bilinci önem kazandı. Bu dönemde orta sınıf güçlenerek ulus-devlet kavramı ortaya çıkmıştı ve güvenlik ihtiyacı, refah artışı gibi yeni sonuçlar doğurdu. Kral bu dönemde yetkilerini giderek genişletti ve güç kazanmaya devam etti. Orta sınıf ise kiliseyi bir tehdit olarak görmeye başlayarak kilise karşısında yer almaya başladı. Avrupa'da mücevherlerin azalması sebebiyle coğrafi keşiflerin başlatılması emri verildi ve bir anda farklı kıtalardan Avrupa'ya muazzam bir mücevher akışı sağlandı. Bu zenginlik 16.yy'da banka mekanizmasını doğurdu ve ticari ihtiyaçlar buna göre şekillenmeye başladı. Pazarın genişlemesi kapitalizmin güçlenmesi anlamına geliyordu. Aynı zamanda artan talep sermaye ihtiyacını doğurdu. 16. ve 17.yy'da merkantalizmin ortaya çıkmasına sebep veren sermaye ihtiyacı, bu doğrultuda çeşitli iktisadi görüşlerin ortaya atılmasına da yol açtı. Ancak bir kez daha köylülerin üzerindeki vergi yükünü artıran bu iktisadi görüş 1789 Fransız Devrimi'nin gerçekleşmesine zemin hazırladı. Kolonileşme faaliyetleri ile zenginleşen Avrupa'da tarım, endüstri ve ulaşımda da devrimsel gelişmeler yaşanmasına da sebep oldu. Bu gelişmeler ise artık dünyada hala egemen iktisadi model olan kapitalist ekonominin temellerini atmıştır.

Avrupa ve dünya genelinde dekolonizasyon sürecinin yaşandığı bir dönemde Fransa’nın kendisini karşı karşıya bulduğu “Cezayir krizi”, ordu içinden gelen bir darbe girişimine yol açtı. Ancak bazı askerlerin bu girişime katılmadaki isteksizliği, Charles de Gaulle’ün kararlı tutumu ve halkın da de Gaulle’ün çağrısına uyarak direnmesi sonucunda girişim başarısız olacak ve Beşinci Cumhuriyet tüm bu süreçlerden güçlenerek çıkacaktı.

Öz: Bu çalışma Geç Ortaçağ tarihi kavramının Avrupa tarihçiliğinde nasıl algılandığı ve tanımladığı üzerinde durmaktadır. Ortaçağ tarihçiliğinin kurumsallaşması ve tarih disiplini içinde bir dönemin alt alanlara bölümlenmesi neticesinde Ortaçağ tarihi de üç parçaya ayrılarak araştırma nesnesi haline getirilmiştir. Ayrıştırma ölçütleri tarihçilik geleneklerine ve ideolojik motivasyonlara göre değişiklik göstermekle birlikte Erken, Yüksek ve Geç Ortaçağ dönemlendirmesi genel kabul görmüş ve Geç Ortaçağ kriz ve gerileme gibi kavramlarla özdeşleştirilerek biraz ihmal edilmiştir. Bu makale, Geç Ortaçağ'ın " kriz " , " geçiş " ya da " dönüşüm " kavramları etrafında sosyo-ekonomik ve siyasi tarihçilik bağlamında genel olarak nasıl değerlendirilmesi gerektiğini tartışacak Geç Ortaçağ'ı sosyo-ekonomik ve siyasi tarih açısından, kopuş veya kriz olarak değil, Rönesans ile süreklilik içinde değerlendirmeyi önerecektir. Geç Ortaçağ Gerileme Paradigmasına ilişkin yapılacak olan tartışma ve genel değerlendirmeyle bir yandan Geç Ortaçağ Avrupa tarihine yeni bir perspektifle bakmak, diğer yandan da tarihsel dönemlendirmeyi yeniden düşünmek üzerine mütevazı bir katkı sağlamak amaçlanmaktadır.

Özet Modern zamanlarda gittikçe güçlenen basın, özellikle gazeteler, devletlerin içeriden ve dışarıdan gelişen olaylarını yakından izlemeye ve bu olayların seyrini etkilemeye başlamıştır. Avrupa basını on yedinci asırdan itibaren halkı etkilemeye başlamıştır. On sekizinci asırda gelişimini sürdüren gazeteler, on dokuzuncu asırda hükümet işlerini, toplumsal gelişmeleri, kültürel, askerî ve ekonomik faaliyetleri sürekli ve başarılı bir şekilde izlemişlerdir. Günlük, haftada birkaç günlük, haftalık, ayda birkaç günlük ve aylık yayınları ile gazetelerin sütunlarından okuyucularına iletilen bilgiler, haberler, yorumlar ve analizler kamuoyunun şekillenmesini sağlamıştır. İdarecilerin işleri gazetecilerin yayınları ile kolaylaşmış veya çoğunlukla olduğu gibi daha da zorlaşmıştır. Avrupa basınının Osmanlı idaresine yönelik yayınları genellikle olumsuz, ağır eleştiriler ve suçlamalar içermiştir. Bu tür zararlı yayınlara karşı mücadele eden Osmanlı hükümeti batı gazetelerini yasaklamak, yalanlamak ve kendi görüşleri ile aydınlatmak yollarına gitmiştir. Abstract The rising press in modern times, and especially newspapers, started to follow and affect the events taking place in sates, in a national and international basis. European press started to affect people in the seventeenth century, and newspapers, developing in the eighteenth century, successfully pursued governmental affairs, communal developments and cultural, military and economical activities in the nineteenth century. Information, news, opinions and analyzes presented in publications, which came out daily, few days a week, weekly, few days a month and monthly, helped to shape public opinion. Such publications have made rulers work either easier or more difficult.

If one considers Balkan border theory as an area of conflict between Ottoman and European powers, Ottoman Habsburg border constructed generally on waterways, is a special Balkan institution. The Ottoman Empire regarded the Danubian basin as the abode of war in the 16th century. Therefore, it continuously expanded its field of dominance over the Danubian region in Hungary and Croatia. The Habsburg Monarchy counteracted this Turkish threat by establishing a border defense system extending from the Adriatic Sea to the Carpathians. As a result of gaining and losing land of Ottomans and Habsburgs the border were reorganized. In the direction of these changes the conflict of the empires is important to understand what happened in Balkans during four hundred years. This defense system consisted of chief (head) captainships, which were distinct military-administrative zones within the Hungarian and Croatian geography. The struggle between the two political powers at the Ottoman-Habsburg border region occurred in the form of constant mutual (reciprocal) raids (invasions) of the large and small troops. The Ottoman Empire took local precautions in the border defense to remove the arising atmosphere of non-confidence. This study focuses on the precautions taken by the Ottoman Empire during border defense by eliciting the raids carried out by the Habsburg Monarchy between 1567 and 1580 into its own territories.

Endülüs’e 711 yılında Tarık bin Ziyad ile adım atan Müslümanların askeri başarıları 732 yılında gerçekleşen Puvatya(Poitiers) Muharebesi ile sona ermiştir. Puvatya Muharabesi Avrupa içlerine doğru sürekli bir ilerleme halindeki Müslümanları durdurmuştur. Bu makalede Hristiyan Avrupa ile Endülüs Müslümanları arasında bir dönüm noktası olarak nitelendirilen Puvatya Muharebesi’ne giden süreçten, savaşın cereyanından ve taraflar açısından doğurduğu etkilerden bahsedilmektedir.

Fransız İhtilali, sadece Fransa için değil Avrupa tarihi içinde büyük önem taşımıştı. Nitekim ihtilal karşıtı olan çok uluslu ve mutlakıyetçi devletler bu ihtilale karşı çıkmışlar ve bunun üzerine uzun soluklu Koalisyon savaşları meydana gelmiştir. Bu savaşlar sonucu Fransa, Avrupa’daki gücünü kaybetmiş ve eski sınırlarına dönmek zorunda kalmıştır. Ama bu savaşlar sırasında Fransa, Fransız İhtilali’nin fikirlerini diğer ordulara oradan da dünyaya yaymayı başarmıştır. Böylece Fransız İhtilali’nin fikirleri sadece Fransa’yı değil dünyayı da etkileyen bir hal almıştır. İhtilalin sonuçlarına ve daha sonra bağımsızlık için çıkan isyanlara bakacak olursak gerçekten de ihtilalin getirdiği fikirler dünyanın birçok yerinde etkili olmuş ve bağımsız devletler ortaya çıkmaya başlamıştır. Koalisyon güçleri Fransa’daki cumhuriyet rejimin yıkıp yeniden Bourbon hanedanını tahta çıkardıktan sonra Viyana’ da bir kongre toplama kararı aldılar. Bu kongreye Avusturya Başbakanı Metternich başkanlık yaptı. Kongrede ele alınan en önemli mesele şüphesiz Avrupa’yı yeniden düzenlemek oldu. Kongreye katılan büyük güçler (İngiltere-Avusturya-Prusya-Rusya) kongre sonucunda kurdukları düzeni sağlamak ve milliyetçilere karşı ortak hareket etmek için ‘’Kutsal İttifak’’ ve ‘’Dörtlü İttifak’’ diye anılan ittifaklar kurdular. Böylece oluşturdukları düzene karşı gelenlere, beraber müdahale ettiler. Lakin kurdukları bu düzen başlangıçta başarılı olsa da Fransız İhtilali’nin getirdiği milliyetçilik ve hürriyet fikirleri karşısında tutunamadı.

Bu makalede 1918-1929 yılları arasında siyasal varlığını devam
ettirmiş olan Sırp, Hırvat, Sloven Krallığı’nda üniterizm ve federalizm
yanlıları arasında yaşanan siyasi mücadele anlatılacaktır. 1 Aralık 1918’de
kurulan Sırp, Hırvat, Sloven Krallığı anayasal parlamenter bir monarşi
olarak kurulduğunda devletin siyasi yapısının nasıl örgütleneceği konusunda
temelde iki karşıt görüş ortaya çıkmıştır. Devletin üniter bir biçimde
örgütlenmesini savunan Sırplar ile devletin federal bir biçimde
örgütlenmesini savunan Hırvatlar ve Slovenler arasındaki siyasi mücadele
parlamenter sistem çerçevesinde yaşanmıştır. 28 Haziran 1921’de devletin
üniter bir biçimde örgütlenmesini sağlayan Vidovdan Anayasası kabul
edildiğinde ise özellikle Hırvatlar ve Slovenler açısından yeni kurulan
devletin meşruiyeti ortadan kalkmıştır. Bu noktadan sonra devlet sürekli bir
meşruiyet krizi içinde kalmış ve bu kriz çeşitli ittifaklar ve siyasi anlaşmalar
ile giderilmeye çalışılmıştır. Sırp, Hırvat, Sloven Krallığı’nın devletin yapısı
konusunda uzlaşılamamasından dolayı yaşadığı bu meşruiyet krizi
Yugoslavya’nın 20. yüzyıldaki varlığı boyunca devam etmiştir.

Tarihte 15. yüzyılın ilk çeyreğinde başladığı ve 17. yüzyılın ikinci yarısında sona erdiği kabul edilen döneme Keşifler Çağı denir. Keşifler Çağı'nda bazı Avrupa devletleri, denizaşırı seferler yaparak dünyanın bilinmeyen topraklarını keşfetmiş, keşfedilen toprakların yerli halklarıyla ticari ve diplomatik ilişkiler kurmuş, savaşlar yapmışlardır. Tarih biliminin en önemli konularından biri olmasına rağmen ne yazık ki ülkemizde yeterli ilgiyi görmemiş ve bugüne kadar üzerinde fazla çalışma yapılmamıştır. Konuya hak ettiği dikkat ve ilgiyi çekmek amacıyla yaptığımız bu çalışmamızda, Keşifler Çağı'nı başlatan devlet olan Portekiz'in 15. yüzyılda yaptığı askeri, ticari ve diplomatik faaliyetler ele alınmıştır. Portekizlilerin 16. yüzyılda da özellikle Asya'da ve Brezilya'da devam eden önemli denizaşırı faaliyetleri olmakla beraber, belirli bir döneme yoğunlaşmak adına çalışmamızı sadece 15. yüzyıl ile sınırlandırmak uygun görülmüştür. Bu alanda Türkçe kitap eksikliği olduğundan, çeşitli yabancı kaynaklar kullanılmış ve kaynaklar İngilizce dilinden çevrilerek tezimizde yararlanılmıştır. Giriş bölümü olan birinci bölümde, 15. yüzyıl öncesinde ticaret, teknoloji, haritalar, geçmiş yolculuklar ve Portekiz'in durumu verilmiştir. İkinci bölümde, Portekizlilerin Kuzeybatı Afrika'daki faaliyetleri ve özellikle Faslılar ile olan ilişkileri ele alınmıştır. Üçüncü bölümde, Atlas Okyanusu adalarındaki keşif ve iskan faaliyetleri; Dördüncü bölümde Gine bölgesi başta olmak üzere Afrika'da yaptıkları keşif ve ticaret faaliyetleri ile köleleştirme baskınları; Beşinci bölümde Asya'ya geçişleri ve Vasco da Gama'nın Hindistan seferi anlatılmıştır. Altıncı ve son bölümde ise 15. yüzyılda Portekiz devletinin askeri, teknolojik ve ticari yapılanmasından söz edilmiştir.

Öz: Aşağıda da tartışılacağı gibi, özellikle Rönesans ve Reformasyon dönemlerinden itibaren sto-acı felsefenin dönemin olumsuzluklarına antik mirasın diğer birçok öğesinden daha iyi çözüm önerdiğine inanılmıştır. Çoğunlukla bu felsefeyle özdeşleştirilen isimlere atıfta bulunularak oluş-turulan söylemler, hem düşünsel tartışmalara hem de daha somut siyasi ve düşünsel programlara yön vermiştir. Bu yazıda da esasen, yeni stoacılık olarak tanımlanan düşünsel faaliyetin Yeni Çağ Avrupa tarihinde, sosyal, ekonomik, dinsel ve politik yıkımlar neticesinde ortaya çıkmaya başla-yan merkezî devlet yönetimleri bünyesindeki yeri tartışılacaktır. Genel olarak bu merkezî yapılan-maların, bir antik çağ mirasının, o dönem merkezî oluşumlarının içerisinde ne kadar da önemli olduğunu göstermek amaçlanmaktadır. Abstract: Early Modern Europe witnessed the emergence of more centralised states as a consequence of socio-political, economic and religious turmoil. Since Renaissance and Reformation, it has been commonly held that Stoic philosophy has offered much more solid solutions to the problems of the crises in Western societies rather than the other philosophical schools of the Antiquity. This paper argues that the discourses shaped by references to the thinkers identified with Neo-Stoicism steered the course of intellectual discussions as well as political and intellectual programmes in this period. Besides, the place and influence of Neo-Stoicism, as an ancient philosophical school, in the formation of early modern central states should be emphasized.

Bu çalışma, makro ve mikro tarih ilişkisi üzerine notları ve örneklemeleri içermektedir. Mikro tarihe ilginin nereden geldiği irdelenmiş, her şeyin küçük ayrıntılarda gizli olduğu, mikro alanlar araştırılmadan, makro olayların açıklanamayacağı vurgulanmıştır. Gündelik tarih nitelemesi yerine, mikro tarih demenin daha anlamlı olacağı, sıradan insanların gündelik yaşamı incelendiğinde, ilgili kültür ve çağla bütünleşen farklı biçimlerin ortaya çıktığı belirtilmiştir. M.Ö. 5. yüzyıl Atina örneğinde, makro ve mikro tarihin yakın bir bağıntı içinde olduğu açıklanmıştır. Makalenin sonuç kısmında ise yazar, güncel bir soruna işaret ederek, 1933 ve 1945 yılları arasında Alman tarihinin, mikro ve makro olaylar arasındaki
ilişkiyi anlamlandırabilmek için çaba sarf ettiğini ve zorluklar yaşadığını somut
örneklerle gösteriyor.

Avrupa Birliği (İ.Ö.-2500-İ.S.1950 arası)  kısa analizidir.
AB oluşumunun geçirdiği süreçler açısından önemli olduğu düşünülen konulara eğilinilmiştir.

Çalışma esnasında, her paragrafın  yanına bir numara koymuştum.
Amacım  neden-sonuç ilişkileri zinciri oluşturmak için olguları düzenlemekti.
Mesela, Mısır'ın Roma İmparatoru'nun özel mülkü olması ile tüm Avrupa yaşamını etkileyen ve 1800'lü yılların ilk ortasında sona eren, Serf'lik sistemi başlıyor.