Fakhr al-Din al-Razi

This paper proposes a potential solution to a problem which we refer to as the “qualification (ittiṣāf) problem”, utilising Ismāʿīl Gelenbevī’s (d. 1791) distinction between real (wujūd aṣlī) and external existence (wujūd khārijī) on one hand, and real-mental (wujūd dhihnī aṣlī) and shadow-mental existence (wujūd dhihnī ẓillī) on the other. The qualification problem arises from the affirmation of mental existence and refers to the potential of the mind (dhihn) to be qualified by the quiddity of the thing-apprehended that occurs in the mind. If the form that occurs in the mind is the same as the quiddity that occurs in external existence, then it would be expected that the quiddities in question can produce the same properties and effects (al-āthār wa al-aḥkām), both mentally and externally. This topic sparked an important debate between Ibn Sīnā (d.1037) and Fakhr al-Dīn al-Rāzī (d. 1210) on the nature of mental existence, and significantly influenced discussions on the subject in the post-Rāzīan era. While Ibn Sīnā’s proposed solution to this question suggests that these implicates (lawāzim) vary depending on their existence, al-Rāzī found this solution problematic and raised important objections.

Although Gelenbevī does not explicitly engage with the objections that al-Rāzī raised against Ibn Sīnā, his affirmation of mental existence and Avicennan position regarding the implicates of the quiddities (lawāzim al-māhiyāt) prompts us to consider whether the Rāzīan objections may also be applicable to Gelenbevī’s system. Despite acknowledging that kalām scholars employ exemplar (shabaḥ) theory to address the qualification problem, Gelenbevī’s reluctance to adopt this approach - or to consider it a verified (taḥqīq) position on the subject - and his emphasis that only mental existence corresponds to the verified position, might imply that in Gelenbevī’s view, the qualification problem to be already resolved.

We should, therefore, question whether Gelenbevī's system truly offers a convincing solution to the qualification problem, or if his framework on mental existence leaves him vulnerable to similar criticisms. Although Gelenbevī’s clear affirmation of mental existence and silence on this matter could be interpreted as indicating that he indeed considers the responses proposed by earlier scholars to al-Rāzī’s objections as sufficient to leave it to one side; in this paper, we offer an additional argument based on Gelenbevī’s nuanced distinction provided above. In this regard, I will compare Gelenbevī’s texts with those of ʿAlī Kuşçu (d. 1475), an important 16th-century polymath and Ibn Kemāl Paşa (d. 1534), Șeyḫülislām of the Ottoman Empire, as I believe this comparison is necessary to fully understand the argument that we attributed to Gelenbevī’s philosophical system.

Arabic logicians in the thirteenth century discussed a set of arguments
raised by the theologian Fakhr al-D¯ın al-R¯az¯ı (d. 1210) that
in some respects closely resembles Carroll’s paradox. Roughly, the
paradox states that we can never reach a conclusion from a set of
premises without incurring an infinite regress. The present article
presents and discusses R¯az¯ı’s formulation of the problem with syllogistic
deduction, his own solutions to the problem, and the contributions
of Afd. al al-D¯ın al-Kh ¯ unaj¯ı (d. 1248) and Najm al-D¯ın al-K¯atib¯ı (d.
1276). It is argued that the proposed solutions developed by these
authors are best understood as tending in the direction of Gilbert
Ryle’s distinction between knowing-that and knowing-how.

In logic, Quṭb al-Dīn al-Razī was broadly an orthodox Avicennan. However, in his enormously influential commentary on al-Urmawī’s logic handbook Maṭāliʿ al-anwār, he explicitly criticizes Avicenna and advances a novel analysis of atomic propositions. As a later addition that only survives in two manuscripts shows, Quṭb al-Dīn was troubled by traditional accounts of the syntax and semantics of atomic propositions. For him, the main problem was a confused understanding of the copula. In atomic propositions of the form “A is B,” the copula is the word that indicates that B is predicated of A (“is” in English, “esti” in Greek, but not usually expressed in Arabic). Avicenna had maintained, for lack of an Arabic equivalent to Aristotle’s “esti,” that the Arabic pronoun “huwa” should be used to form complete atomic propositions (e.g., “Jīm huwa bā’”). Quṭb al-Dīn considers this to be mistaken on several levels. To straighten out the mistake, he disambiguates the predicative nexus of a proposition from its judgment, formulates a unified notion of unsaturatedness for predicates, and gives an account of the judgment-nexus. An upshot of this novel analysis is a reinterpretation of the Aristotelian distinction between secundum adiacens and tertium adiacens propositions.

Mantık ilminde Kutbüddin er-Râzî bariz bir şekilde katı bir İbn Sînâcıydı. Ancak Urmevî’nin mantık eseri Metâliu’l-envâr’a yazdığı ve oldukça etkili olan şerhinde Kutbüddin er-Râzî, açıkça İbn Sînâ’yı eleştirir ve atomik önermeleri tuhaf bir tahlile tabi tutar. Yalnızca iki yazmada bulunan sonraki eklemeler bize gösteriyor ki Kutbüddin er-Râzî’nin, atomik önermelere dair yapılan geleneksel anlam ve söz-dizim açıklamalarıyla başı dertteydi. Ona göre bu açıklamalardaki esas problem karmaşık rabıta anlayışıydı. “A B’dir” şeklindeki atomik önermelerde rabıta, B’nin A’ya yüklendiğini belirten kelimedir. (İngilizcede is, Yunancada esti, Arapçada ise genellikle ifade edilmez.) İbn Sînâ, Aristoteles’in estisinin Arapça bir karşılığının bulunmaması nedeniyle, Arapça bir zamir olan hüvenin atomik önermenin kalıbının tamamlanabilmesi için kullanılması gerektiğini iddia etmiştir (“Cîm hüve bâ” gibi). Kutbüddin er-Râzî ise, bunun birçok açıdan hatalı olduğunu düşünmektedir. Yapılan hatayı daha da belirgin kılmak için, önermenin yüklemleme nispetini önermenin hükmünden ayırarak yüklemler için birleşik bir doymamışlık kavramı üretir ve bir hükmî nispet açıklamasında bulunur. Bu tuhaf tahlilin sonucunda ise Aristoteles’in secundum adiacens ve tertium adiacens arasında yaptığı ayrım yeniden yorumlanmıştır.

Tafsir Mafātīḥ al-Ghaib is a tafsir that criticizes Muktazilah from linguistic analysis. The period of al-Rāzi is known as the period of mixing tafsir with political interests, a particular school of thought or ideology. However, Abdul Mustaqim's writing does not mention the tendency of Sufism. Then, al-Alūsi's famous Sufi tafsir, in 'Ali Iyāzi's statement, is a form of replication of al-Rāzi's tafsir. Therefore, how can a tafsir that is considered Sufi in style be said to be a replica of the 'itiqādī style. Thus, this paper aims to find out how al-Rāzi responded when confronted with Sufism verses and reveal how Sufistic narratives, whether they will also depart from linguistic analysis or not, and how the depth of the narratives written by al-Rāzi. The research method used is a qualitative method using literature review. With descriptive-deductive analysis and referring to primary sources of al-Rāzi's works, it was concluded that not all Sufistic narratives were written in depth by al-Rāzi. He starts with the linguistic side and then draws the theological side. However, in al-Ra'd [13]: 28, he goes quite deep when dividing the meaning behind the word al-iṭmi'nān. This discovery can give a new perception that al-Rāzi's analysis is thick with linguistic analysis that is quite in-depth, although in the end it is drawn in a theological or Sufistic narrative.

Agha Ali Hakim studies bodily resurrection from a philosophical perspective but with a theological concern. Taking the Sadrian philosophical principles into account, he gives a new version of bodily resurrection, completely different from that of Mulla Sadra. Based on Mulla Sadra’s opinion, bodily resurrection does not lead to the popular metempsychosis; for there is no elemental body soul may unite with, preparing thus the ground for metempsychosis. This is while according to Agha Ali, the elemental body develops until it reaches the stage where it joins the soul and thus it does not sound reasonable to assume something like metempsychosis. Despite this, it however seems that Agha Ali does not agree with such an implication, for elemental body develops through undergoing substantial movement reaching finally a stage where soul joins it. This is not called metempsychosis, for metempsychosis occurs only when soul return to an elemental and this-worldly body. In bodily resurrection happens no such an event.

This is a theological sourcebook containing translations of key passages from the kalām primer Maʿālim Uṣūl al-Dīn (‘Signposts for the Fundamentals of the Faith’) written by the Ashʿarite exegete, theologian and philosopher Fakhr al-Dīn al-Rāzī (d. 606/1210). The ideal use for the sourcebook is for reading and study in the classroom but it can serve as a reference for either private reading or academic research.

This study examines the argument from the nonexistence of evidence and its critique by Fakhr al-Dīn al-Rāzī (d.606/1210), situating it within his broader critique of kalām methodology. The argument, which is the first among four methods of reasoning criticized by Rāzī in his work Nihāyat al-ʿuqūl fī dirāyat al-uṣūl and is frequently used in late Muʿtazilite kalām, claims in its simplest form that any knowledge item, whose existence is not necessarily known and for which there is no evidence, must be negated. The initial chapter of this study investigates the historical trajectory of the argument prior to Rāzī and its precise place within his oeuvre. This section reveals that the argument was utilized with different expressions in the works of numerous late Muʿtazilite scholars during the period spanning from Qādī ʿAbd al-Jabbār (d.415/1025) to Rāzī. Rāzī initially used the argument as a valid inferential method early in his career but began to criticize it later on, indicating a drastic change in his approach. The second chapter elucidates the formal structure and epistemological grounding of the argument, adhering mainly to Rāzī's expositions. The argument, which seems to be primarily developed against epistemic skepticism, is constructed as a syllogism with two premises. Within this framework, the study examines the epistemological layers of the argument, including the method of sabr wa-taqsīm used to establish the minor premise, as well as the epistemic trust argument and the infinite madlūl argument adduced to substantiate the major premise. The third chapter discusses Razi's critiques of the argument within the framework of his proposed new kalām epistemology, analyzing them under the headings of the false dilemma fallacy and the dialectical refutation move. According to Rāzī, the minor premise of the argument cannot be definitively proven due to the impossibility of complete induction, while the evidence presented for the major premise leads to problems such as circular reasoning and contradiction. This study concludes that Rāzī's critiques of the argument from the nonexistence of evidence gain significance within a kalām epistemology that prioritizes epistemic certainty and is strengthened by a formal logic. As such, Razi's critiques provide valuable insights into the methodological debates in the history of kalām and enhance our understanding of the fundamental characteristics of his kalām epistemology. ///////////// Bu çalışma, Fahreddin er-Râzî'nin (ö. 606/1210) kelâmî yöntem eleştirileri çerçevesinde delilin yokluğu argümanını ve bu argümana yönelik eleştirilerini incelemektedir. Râzî'nin Nihâyetü'l-'ukûl fî dirâyeti'l-usûl adlı eserinde eleştirdiği dört istidlal yöntemi arasında ilk sırada yer alan ve geç dönem Mu'tezile kelamında sıkça kullanılan bu argüman, en basit haliyle varlığı zorunlu olarak bilinmeyen ve hakkında hiçbir delil bulunmayan her bilgi nesnesinin nefyedilmesi gerektiğini iddia etmektedir. Çalışmanın birinci bölümü argümanın Râzî öncesi dönemdeki seyrini ve Râzî külliyatındaki ayrıntılı konumunu irdelemektedir. Bu bölümde argümanın Kâdî Abdülcebbâr'dan (ö. 415/1025) Râzî'ye uzanan süreçte birçok Mu'tezilî âlimin eserlerinde farklı ifadelerle kullanıldığı tespit edilmektedir. Râzî, hayatının erken döneminde argümanı geçerli bir istidlal yöntemi olarak kullanırken yaklaşımını değiştirerek argümanı eleştirmeye başlamaktadır. Çalışmanın ikinci bölümü argümanın formel yapısını ve epistemolojik temellendirmesini Râzî'nin aktarımları doğrultusunda incelemektedir. Temelde epistemik şüpheciliğe karşı geliştirilen bu argüman, iki öncüllü bir mantıksal kıyas olarak inşa edilmektedir. Bu çerçevede küçük öncülün ispatı için kullanılan sebr ve taksim yöntemi, büyük öncülün ispatı için getirilen epistemik güven delili ve sonsuz medlûl delili olmak üzere argümanın epistemolojik katmanları analiz edilmektedir. Üçüncü bölüm ise Râzî'nin hedeflediği yeni kelam epistemolojisi çerçevesinde argümana yönelik eleştirileri sahte ikilem safsatası ile cedelî muâraza hamlesi başlıkları altında analiz ederek tartışmaktadır. Râzî'ye göre argümanın küçük öncülü, tam tümevarımın imkânsızlığından dolayı kesin olarak ispat edilemezken, büyük öncülünün ispatı için getirilen deliller de kısır döngü ve çelişki gibi problemlere yol açmaktadır. Sonuç olarak bu çalışma, Râzî'nin delilin yokluğu argümanına yönelik eleştirilerinin, epistemik kesinliği merkeze alan ve formel bir mantıkla kuvvetlendirilmiş bir kelam epistemolojisi içerisinde anlam kazandığını göstermektedir. Bu açıdan Râzî'nin eleştirileri, hem kelam tarihindeki yöntem tartışmalarına katkı sağlamakta hem de onun kelam epistemolojisinin temel özelliklerini anlamamıza yardımcı olmaktadır.

The ability to observe "olami akbar" (great world) or the macrocosm, through the eyes of the soul and to comprehend the inner essence of a Sufi through self-knowledge are two of the mysteries of Ibn Sina's teachings on Sufism that the author focuses on in particular. The article examines the secret knowledge of "botin"(inner) and its manifestation in the Sufi views of Ibn Sina. The author's research highlights not only Ibn Sina's contributions as a scientist but also his perspective on Sufism and how he evaluated the virtues of their actions. In his allegorical work "Risola ut-Tayr" Ibn Sina compares the human soul to the birds of paradise. They have to make a long journey through the vast expanses of Earth, Space and the Universe to a blissful Kingdom. By the way, he described in a figurative form the stages of the cognitive process that lead a person to understand the Truth and realize his important destiny. But this path of knowledge is not covered with heavenly flowers and roses. Therefore, Ibn Sina calls his followers - "Brothers in truth" to follow the following basic principles of knowledge. First and foremost, people who aspire to knowledge and excellence, divulge their trade secrets, and serve as mentors and teachers to others. Secondly, while keeping all of the doctrine's secrets hidden, the esoteric content of knowledge ought to be made available to the "general public" in an open manner. Language symbolism is the most effective means of disseminating knowledge. Thirdly, you should never take your accomplishments for granted. Any laziness is disastrous for science and knowledge.

Muḥyiddine Ibn ‘Arabī è uno dei più fecondi e prolifici maestri sufi dell’islam e uno dei più difficili per la complessità delle sue dottrine e per il linguaggio arduo delle sue opere.
L’Alchimia  della  Felicità  ne è un  perfetto  esempio.  È  una  sorta di
«Divina Commedia» in cui si narra il percorso in un viaggio iniziatico di due viandanti nel regno dell’aldilà.
L’Alchimia della Felicità fa parte del ciclo del Mi‘rāğ formatosi sul modello del viaggio ultramondano del profeta Muhammad, raccontato nel Libro della Scala e nel ḥadīṯ d’Ibn Abbas.
L’imitazione dell’ascensione del profeta si riconduce a una corrente di pensiero mistico, in cui il sufi aspira all’acquisizione della gnosi (al- ma’rifa) e alla visio beatifica attaverso l’itinerario spiritualis nella via ascetica.

Allah'ın adıyla, Allah'a hamd, Resûl'üne salât ve selam olsun. Es-Selamu Aleykum ve Rahmetullahi ve Berakatuhu, Yüce Allah insanı yarattıktan sonra ona iki büyük lütufta bulunmuştur. Öncelikle ona varlığın isimlerini öğretmiş, sonra düşüncelerini beyan etme kabiliyeti vermiştir.

Modern Köprülü dönemi araştırmalarına yönelik bir başvuru eseri olma amacıyla hazırlanan bu kitap, dört ana bölüm ve yirmi makaleden oluşmaktadır. "Çerçeve Metinler" başlıklı birinci bölümde, Halil Berktay, Rhoads Murphey, İhsan Fazlıoğlu ve Kahraman Şakul gibi önde gelen tarihçiler, Köprülü dönemi üzerine düşüncelerini ve bu dönemin nasıl yeniden çalışılabileceğine dair tespit ve gözlemlerini paylaşmışlardır.

"Tarihyazımı ve Yeni Kaynaklar" başlıklı ikinci bölümde, Cumhur Bekar, Ramazan Aktemur, Selim Parlaz, Ersin Kırca ve Hatice Arslan Sözüdoğru, ilgili dönemle ilgili yapılacak araştırmalarda kullanılabilecek yeni arşiv belgelerine ve yazma eserlere dikkat çekmiş, Köprülüler'in Osmanlı tarihyazımındaki algısına dair değerlendirmelerde bulunmuşlardır.

Kitabın "Köprülüler Döneminde Savaş, Diplomasi, Kapı Halkları ve Himaye Ağları" başlıklı üçüncü bölümü, Özgür Kolçak, Kadir Purde, Yasir Yılmaz, Metin Aydar, Ramazan Pantık ve Özgün Deniz Yoldaş'ın doktora tezlerinden doğan makalelerden oluşmaktadır. Bu yazılar, söz konusu dönemin hangi yeni başlıklar ve konular çerçevesinde ele alınabileceğini göstermekte olup, atıfta bulunulan birincil ve ikincil kaynaklar, literatürdeki çeşitliliği ve zenginliği gözler önüne sermektedir.

Sultan Murat Topçu, M. Fatih Çalışır, Berat Açıl, Sami Arslan ve Tufan Kara’nın makalelerinin yer aldığı "Köprülü Vakıfları ve Fazıl Ahmed Paşa Koleksiyonu" başlıklı son bölüm ise daha çok siyasi ve askeri yönleriyle bilinen Köprülüler döneminin sosyal ve kültürel tarihine ışık tutmaya çalışmakta ve bu alanda yapılacak yeni araştırmalara kapı aralamaktadır.

أصل هذا المقال مداخلة علمية في الندوة الدولية المنعقدة برحاب الكلية المتعددة التخصصات بالناظور، التي حملت عنوان: ’’الدرس العقدي بين حقائق التوحيد وجدل المتكلمين.‘‘ حاولت في هذه المداخلة أن أبين أن الاستدلالات التي قام المتكلم الأشعري فخر الدين الرازي (ت. 606ه) بنقدها كانت هي اللحظة الفارقة بين طريقتين في البحث في علم الكلام، وهي التي سماها ابن خلدون بطريقتي المتقدمين والمتأخرين.

Zaman kavramı, dilde, dinde ve felsefede farklı içeriklere sahip olduğu gibi, İslam öncesi dönemde, İslâmî dönemde ve hatta İslâmî dönemin farklı periyotlarında farklı anlam içeriklerine sahip olmuştur. Amacımız, "zaman nedir-ne değildir?" sorgusundan hareketle dinî ve felsefî açılardan zamanın anlam içeriğini verdikten sonra linguistik çerçeve üzerine fikir üretmek olacaktır. Bu çerçeve içerisinde ilerlerken İslâm öncesi ve sonrası dönemlerde meydana gelen anlam değişim ve dönüşümleri de sorgulamamız içerisinde kendine yer bulacaktır. Kısaca "geçmiş, şimdi ve gelecek" şeklinde kurulu olan düşünce şemasının tarihî süreç içerisindeki görüntüsüne ulaşma hedefine doğru doğru düşünce adımları atma hedefindeyiz.

İnsan idrakinin farklı mertebelerinin olduğu kabulü altında ilim ya da bilim olarak adlandırılan bilgi sınıflamalarının hangilerinin insanın hangi idrak düzeyine ait olduğu önemli bir araştırma sahasıdır. Bu düşünceden hareketle; mevcut çalışmada, fiziksel ve matematiksel varlıkların insan idrakinin algı biçimlerine bağlı olarak nasıl meydana geldiği sorusu farklı bilgi havzalarındaki ontolojiler göz önüne alınarak tartışılmıştır. Öncelikle insan idrakindeki farkın olduğuna dair felsefi dayanaklar kısaca açıklanmış ve daha sonra da bu farkların tezahür etme biçimlerinin bilimler olduğu ileri sürülmüştür. Bununla birlikte; Antik Yunan medeniyeti, İslam medeniyeti ve modern Batı medeniyetleri göz önüne alınarak insanın iki idrak biçimi olarak fiziksel varlıklar ve matematik nesnelerin ontolojik sınırları tartışılmıştır. Ayrıca, fiziksel ve matematiksel nesnelerin metafizik dayanakları da genel hatlarıyla işlenmiştir.

This article attempts to systematically set out al-Māturīdī's theory of free will and human action. To this end, firstly, a presentation is given of his refutations of both his main rivals, determinists and libertarians, as represented by the Jabriyya and Muʿtazila, respectively. The following section then presents those arguments al-Māturīdī offers in direct support his own theory. These arguments are discussed in terms of different possible interpretations and are used as the basis for an analysis of his theory that maps out its overall framework by listing its main concepts and principles. By this means, key terms such as power and free will, as denoted chiefly by the Arabic terms qudra and quwwa, and ikhtiyār, are clarified. In the third and final section of this study, questions regarding the specifics of al-Māturīdī's theory of human agency in relation to divine creation are addressed, and some problems are identified as fundamental. A resolution is undertaken with aid from Aristotle's metaphysics and J.L. Mackie's analysis of causation in order to determine exactly what human power consists of and how it relates to the effects with which al-Māturīdī says it is connected.

Bilindiği üzere Çağdaş Türk Düşünce Tarihini şekillendiren ilmiye, kalemiye ve seyfiyeden bir kısmı meşhur, bir kısmı unutulmuş pek çok isim vardır. Bunlar özelde Osmanlı’nın, genelde İslam dünyasının içinde bulunduğu hengâmenin sebeplerini, muhtemel çarelerini, müslümanların eski şevketli günlerine tekrar nasıl döneceğine dair dinî, hukukî, siyasî, fikrî, iktisadî, yani cemiyeti her açıdan tedavi edebilecek farklı teklifleri öne sürmüşlerdir. Bu isimlerden biri de henüz Hukuk tahsilini tamamlamadığı yıllarda Bahriye’de edebiyat ve lisan muallimliği, mütercimlik daha sonra avukatlık yapan Orhan Midhat’tır.
Bu tebliğde Orhan Midhat’ın I. Dünya Harbi devam ederken neşrettiği eserlerinden yola çıkılarak İslam dünyasının niçin Batı karşısında mağlub duruma düştüğü ve bu halden nasıl kurtulacağına dair fikirlerine yer verilecektir. Hususen inkılâp ve nizam arasındaki irtibata vurgu yapan hukukçunun, cemiyeti ihtilalin değil inkılâpların selamete çıkaracağını, tarihte hilafetin İslam’ın esaslara muvafık hükmetmesi (Osmanlı devrinde padişahın) nizamı ve merkeziyeti sağlaması sebebiyle bunu gerçekleştirdiği, bu açıdan Cumhuriyet idaresinin de hilafete benzediği; Tanzimat’ın musavatı getirerek müslümanların terakkisine değil aksine Hıristiyanların felahına hizmet ettiği; “hükümet milletin değil, millet hükümetin nâzımı” olduğundan Kanun-ı Esasî ve Meşrutiyet’in de milletin hususiyetlerini, mazisini dikkate almayarak adem-i merkeziyetin, milliyetçiliğin önünü açarak terakkiye değil devletin parçalanmasına sebep olduğu, şeklinde özetlenebilecek görüşleri değerlendirilecektir.
Böylece Meşrutiyet devrinde yetişmiş, Cumhuriyet döneminde pratik olarak hukukla iştigal etmiş bir aydının gözünden, Müslüman Türklerin mazi, hal ve istikbalinin siyaset açısından tahlili ortaya konulacaktır.

This article compares the approaches to practical philosophy of the two most significant Muslim philosophers of the classical period, al-Fārābī (d. 950) and Ibn Sīnā (d. 1037). Initially, I will examine their classification of the practical sciences and show their formal differences, and then question whether these differences point to a fundamental disagreement about the source of practical knowledge. One of my conclusions is that al-Fārābī clearly separated the intellectual and independent concept of practical philosophy from the religious sciences, whereas Ibn Sīnā's standpoint is religious-based, dependent, and partially covered by Islamic jurisprudence. As the latter emphasizes these various points in separate passages about the source of practical knowledge, a holistic and illustrative combination of these passages is required. Thus, by citing and discussing all of these passages, I suggest that Ibn Sīnā not only accepted the prophetic legislation of the practical sciences, but also provided an epistemological background that makes it possible to take account of the earlier Greek and Muslim moral philosophers' legacy. Finally, I also point out that the main reason for these philosophers' differences over practical philosophy is their disagreement about the relation between religion and philosophy.

This essay will address the following question: how did Avicenna, the follower and commentator of Aristotle, manage to achieve a more comprehensive account of "place" (makān) than Aristotle himself did before differently in Categories and Physics. This theory of "place" is also phenomenological, since Avicenna's related works deal with the concrete phenomena of the physical world, thereby describing how place shows itself to us, illustrating the ways we understand through its relation to bodies. Rather than delivering the essence of place, Avicenna delineates the priority of place by expressing that every body that is in the physical world must be emplaced. In other words, there would be no world (ʿālam) without local places particular to the things placed in that world. This ontological power of place not only guarantees every body its "proper place" (that is, every thing has its own place by its very nature) but also describes how places must be filled with bodies (i.e., "thinged"), without falling into the error of identifying one with the other. A phenomenological approach to Avicennan physics, in this essay, will disclose that the power of place designated by Aristotle is strengthened in terms of its uniqueness and irreducibility, before giving way to the supremacy of space (spatium) in modern philosophy.

This study examines al-Rāzī’s (606/1210) discussion of the ontological status of divine attributes and aims to demonstrate to what extend he was influenced by philosophical theories and discussions. One of al-Rāzī’s harshest critics, Ibn Taymiyya (728/1328) claimed that al-Rāzī applied the rational proofs so excessively that he ultimately developed a philosophized understanding of divine attributes which deviates from the path of Ahl al-Sunna. This study argues that Ibn Taymiyya’s accusations about al-Rāzī’s abandonment of Sunnī path are overstated. On the contrary, the findings of this study attest that al-Rāzī constantly struggled to defend Sunnī theory of divine attributes against philosophers and the Muʿtazila. Nevertheless, al-Rāzī did employ many distinctive and novel philosophical concepts and ideas. Among the multiple changes he proposed, his key contribution was to describe the attributes as relations (al-nisab) which is a modification of the Avicennian principle about the emanation theory and God’s munificence. This principle was associated with a formula whereby the attributes can be regarded as possible in themselves and necessary by the essence of God which is also an adaptation of the Avicennian formula. Furthermore, al-Rāzī also abandoned certain Sunnī principles such as the idea that eternality should be considered God’s most exclusive attribute.

در این نوشتار، به سرگذشت سیاسی امام فخرالدین رازی، و سفرها و مناظرات‌اش در ماوراءالنهر و خراسان (بامیان، غور و هرات) پرداخته ام. داد و گرفت‌های سیاسی فخرالدین رازی با خوارزم‌شاهیان و غوریان، تا چندین قرن پس از وی بهانۀ طعن دشمنان رازی شده بودند، تا حدی که شمس تبریزی و ابن تیمیه از معاملات سیاسی فخرالدین رازی یاد کرده اند. این داد و گرفت‌های سیاسی رازی با خوارزم‌شاهیان و غوریان چگونه بوده اند؟

همچنان، مناظرۀ جنجال برانگیز رازی در فیروزکوه غور که منجر به برپا شدن آشوب در آن شهر گشت، که بنام « فتنۀ فیروزکوه » مشهور است و سرانجام به تبعید رازی به هرات تمام شد، از چه قرار است؟

در نهایت، در چنین گیرودار سیاسی، کتاب «المناظرات» فخرالدین رازی تا چه اندازه اعتبار علمی و بی‌طرفی خود را حفظ کرده است؟

This article discusses about al-huruf al-muqatta’ah in the book Mafatih al-Gaib by Fakhr al-Din al-Razi. Which contains discussion, the first discussion: how is Fakhr al-Din al-Razi’s interpretation about al-huruf al-muqatta’ah ? the second discussion: what is Fakhr al-Din al-Razi’s comment on the interpretation of scholars about al-huruf al-muqatta’ah ? this research is a qualitative tafsir study based on the study of the kitab. The propose of the study is that the data is taken from the kitab related to the research title. The approach used is tafsir science approach, language and philosophy. Researchers make al-huruf al-muqatta’ah as an object of research by using several books related to it to find out the interpretation of scholars (especially Fakhr al-Din al-Razi) about al-huruf al-muqatta’ah. The reason why the researcher choose this title its because there are differences in opinions of scholars into two opinions. First opinion: these letters are the secret of Allah, second ...

In the works of Ibn Sina, expressions related to the discussion of will are phrased in a way
that allows for two interpretations. Some researchers believe that Ibn Sina considers the
attribute of will to be verbally common between the Necessary Being (God) and humanity.
In contrast, others argue that he views this attribute as semantically common. Examination
of Ibn Sina's works indicates that his expressions, in cases such as the following, have laid
the groundwork for the interpretation of verbal commonality: (1) the absence of conceptual
conflict in divine attributes, especially knowledge and will; (2) the distinction of will in the
Necessary Being and humanity. On the other hand, his expressions regarding the division
of will and the comparison of will in humans and the Necessary Being provide the basis
for interpreting semantic commonality. It seems plausible to consider Ibn Sina's theory as
semantic commonality and, relying on his expressions about will and divine attributes,
present an interpretation of evidence supporting verbal commonality. Examining Ibn Sina's
works allows us to define will as "a quality in the agent of the world that causes the issuance
of an action from him." In this case, the will between God and humans will be semantically
common. Within such a definition, the distinction between the will of God and the will of
humans will be merely an extensional difference.

This study aims to examine the analysis presented by Ibn Taymiyya on the problem of universals and how this analysis is reflected in the dimensions of external reality, mind, and language, as well as to elucidate some of the theoretical implications it generates. In doing so, the intention is to present his ideas as a comprehensive and systematic philosophical thought model.
In the first part of the study, the focus is on the nature of human perception. It is asserted that perception follows a trajectory from the external world to the mind and then to language. Within this framework, the nature of the relationship between the human mind and the external world in Ibn Taymiyya’s thought is examined, discussing the extent to which the human mind touches the external. It is determined that not only Allah but all external entities are related to the human mind in terms of their existence. The discussion is opened regarding the extent to which the human mind interacts with the external. It is emphasized that knowledge and the known are not equal, accurate knowledge always depends on perception and experience, and shared and certain knowledge can only be reached through the universal concepts existing in the mind.
The second part focuses on the nature of meaning. It is stated that meaning follows a trajectory from language to the mind and then from the mind to the external. Accordingly, linguistic meaning is discussed within the framework of the relationship between names and attributes. The naturalness of languages is emphasized, and it is stated that they are not independent of causality and intention. The limit of arbitrary names and judgments is defined, and it is determined that all words in everyday language are true. The possibility of names remaining unchanged despite changes in external meanings is discussed. Finally, the relationship between abstract and concrete names in language and external meaning is addressed.
The third part examines how Ibn Taymiyya justified his nominalist position on the problem of universals. In this context, the nature of universals is discussed. Then, Ibn Taymiyya’s theory of nominalism is examined, and it is interpreted within the frameworks of the distinction between external possibility and mental possibility, the categorical unity of qualities, the concordance of predicates, and the equality of recognizability with existence. Special emphasis is given to determining Ibn Taymiyya’s stance against various approaches in each of the three sections.
In conclusion, Ibn Taymiyya’s comprehensive and consistent thought structure reflects the epistemic, ontological, and linguistic aspects of Islamic wisdom and provides a rational interpretation. This interpretation is constructed on the basis of common sense, mental nominalism, and more generally anti-idealism.

Despite being influenced by Greek political philosophy, Rāzī is still considered to have a "realist" political vision, meaning that politics is a purely worldly affair that aims at nothing other than social order (Shihadeh, 2006). As many have stated, the adaptation of Greek political philosophy in Islam seeks to examine the ultimate goal of man, which is happiness (saʿāda), defined as theoretical and practical perfection (Abbes, 2009; Rosenthal, 1962; Crone, 2005). However, a close examination of his works (particularly the Tafsīr, Mabāḥiṯ, Maṭālib, and Šarḥ al-išārāt) indicates the presence of an underlying framework, namely his psychological doctrine, which allows us to propose new interpretations of his political writings. I argue that the presence of this underlying framework in every aspect of his political thought prevents us from saying that Rāzī is a "realist" in the sense mentioned earlier, but that we should read his political thought in close relation to the idea of the perfection of the soul (kamāl al-nafs) and happiness. To demonstrate our conclusions, we will first discuss political thought in Islam – different articulations of Islamic political thought (falsafa and imāma) – then define and situate Rāzī's political thought within this panorama. Secondly, we will examine the nature of political association in light of his doctrine of the human soul as elaborated especially in his Tafsīr and Mabāḥiṯ. Finally, within the same framework, we will examine the ideal leader of the community and the ultimate goal of political association.

Teymour Morel, "An Ottoman Reader and Annotator of Ibn Rushd's Tahāfut: Yanyalı Esad Efendi," in M. Sait Özervarlı, Cahid Şenel, and Harun Kuşlu (eds), Dönemi ve İlim Çevresi Işığında Yanyalı Esad Efendi, İSAM Yayınları, İstanbul, 2024, p. 317-345.

The Incoherence of the Philosophers (Tahâfut al-falâsifa), al-Ghazâlî’s famous criticism against the Muslim philosophers, is at the root of considerable literature among the scholarly circles of Istanbul, starting during the reign of Mehmed II the Conqueror. In the second half of the 6th/12th century, the Andalusian philosopher Ibn Rushd composed a refutation of al-Ghazâlî’s treatise titled, the Incoherence of the Incoherence (Tahâfut al-Tahâfut), which seems not to have been considered in the Tahâfut Literature, at least until Yanyalı Esad Efendi.
Yanyalı Esad Efendi (aka As'ad al-Yânyawî) was, without any doubt, one of the main promoters of Ibn Rushd in the Ottoman Empire. In fact, many similarities between Ibn Rushd and Yanyalı exist. For example, in his Tarjamat al-Sharh al-anwar, Yanyalı referred to Ibn Rushd to deplore the fact that the sciences, initially demonstrative, had later been "altered by certain scholars among us." Nevertheless, determining precisely the place Ibn Rushd occupied in Yanyalı’s thought remains a desideratum. MS İstanbul, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Lâleli 2490 could provide significant material to answer this question, as it carries a copy of Ibn Rushd’s Tahâfut allegedly annotated by Yanyalı. Maurice Bouyges (1878-1951), in his 1930 edition of the Tahâfut, stated that these annotations were "almost certainly" written by Yanyalı and consisted of "some personal reflections" (quelques réflexions personnelles) covering especially the first pages of the copy. However, as far as I know, neither Bouyges nor anyone after him devoted any study to these annotations, which happen to be much more numerous than indicated by Bouyges.
This paper aims to present this manuscript, verify whether these annotations were indeed written by Yanyalı, and gather elements for an initial broader-scale study of them.

Elmalili Muhammed Hamdi Yazir (1878-1942), yakin donem ilim ve fikir hayatinin mustesna simalarindan biridir. O, hayatin icinde bir din anlayisi ile ilmi ve fikri yonden Islâmiyet’i yorumlamis, cagimiz Muslumanlarina yeni ufuklar acmis, dusunce ve ruhlardaki donuklugu gidermeye calismistir. Osmanli Devletinin son donemi ile cumhuriyetin ilk yillarinda yasayan Muhammed Hamdi Yazir, felsefi, itikadi, fikhi, tasavvufi ve sosyal meseleler uzerinde derinligine dusunen bir din âlimidir. Ozellikle tevhid, nubuvvet, velâyet, varlik-âlem-insan, marifetullah, muhabbetullah, tevbe, zikir, takva, kalp, ruh ve nefs gibi tasavvufi konular uzerindeki dusunceleri, onun hem felsefeye hem de tasavvufa olan vukufiyetini gostermektedir. Allah, âlem ve insan iliskisi, tasavvuf dusuncesinin en onemli konularindan birini teskil etmektedir. Bu iliskisinin temelinde, Islâm’in varlik dusuncesi yer almaktadir. Varligin hakikatini Allah’tan baska kimse bilemedigi icin, insanin varligi bilmesi bir yonuyle olup,...

İbnü’l-Mutahhar el-Hillî XIV. asrın düşünürleri arasında önemli bir yere sahiptir. Farklı disiplinlerde kaleme almış olduğu eserler, onun pek çok ilimde uzmanlaştığını gösterir. Ancak o, daha çok mütekellim ve fakih olarak bilinmektedir. Bu nedenle hakkında yapılan çoğu akademik çalışmada onun fıkhî ve kelamî yönleri ele alınmıştır. Dolayısıyla onun felsefî düşünceleri hakkında detaylı bilgi içeren kaynakların kısıtlı olduğunu söylemek mümkündür. Oysa Hillî, kelamî ve fıkhî çalışmalarının yanında Nasîrüddin et-Tûsî’nin felsefî ekolünü devam ettirmiş, kendi döneminin de en önemli felsefe eleştirmenlerinden birisi olmuştur. Hilli’nin söz konusu bu çalışmalarından ötürü bu kitapta onun felsefeci hüviyetine dikkat çekilmiş,  özellikle de metafizikle alakalı görüşleri detaylı bir şekilde incelenmiştir.

Tujuan penelitian ini untuk mengkaji ayat-ayat al-Qur’an yang berkaitan dengan logika matematika teriintegrasi dengan nilai-nilai akhlak. Nilai akhlak dalam penelitian ini menitikberatkan pada akhlak kepada Allah dan akhlak pribadi. Hal tersebut mengisyaratkan bahwa manusia pada dasarnya memiliki fungsi utama penciptaan yaitu sebagai hamba (akhlak kepada Allah) dan sebagai khalifah (akhlak terhadap pribadi). Ketika kedua akhlak tersebut terimpelentasikan dalam kehidupan maka diharapkan dunia pendidikan akan mampu melahirkan generasi yang diharapkan oleh Undang-undang. Penelitian ini merupakan penelitian studi pustaka dengan menggunakan teknik analisis deskriptif. Berdasarkan hasil analisis data yang dilakukan terdapat ayat-ayat dalam juz 30 bermuatan logika matematika seperti negasi, konjungsi, disjungsi dan implikasi yang berkaitan dengan nilai-nilai akhlak. Kesimpulan dari penelitian ini adalah nilai akhlak yang terintegrasi dalam logika matematika pada ayat-ayat dalam juz 30 adal...

Abu al-Mu?in al-Nasafi is one of the most important theologians of Maturidiyyah Kalam School. He explains his theological opinions generally in ?Tabsiratu?l-adilla fi usuli?d-din? and his other books. Al-Nasafi depends on two things in human beings acts: One of them is the creator of the whole acts is only Allah. Second, human beings are definitely responsible for their acts (kasb/acquisition). According to al-Nasafi, man acquires his own acts by using his own will; but no doubt that the creator of his acts is Allah. The responsibility of man is because of his acquisition in his act. While al-Nasafi explains his ideas about human acts he refers to some opinions of Mu?tazilah?s and criticizes them. The one of Mu?tazilah?s opinions that an-Nasafi criticizes is ?Man creates his own acts not Allah.? Another matter that al-Nasafi criticizes on the opinions of Mu?tazilah is that, power for act comes before acts. Whereas according to al-Nasafi, the power of act is present the time of act.

Siyaset teorisi ve tarih arasında anlamlı bir irtibat kurarak siyasal düşünceler tarihi çalışmalarındaki yerleşik yaklaşımları eleştiren Quentin Skinner, açıklayıcı bir yöntem arayışına işaret etmektedir. Skinner, düşünce tarihi çalışmalarında bir eser veya düşünürü ele alırken kullanılan bağlamsal okuma ve metin özerkliği yaklaşımlarına karşı ancak bu yaklaşımları da dikkate alan bir alternatif sunmaktadır. Bağlam ve eylem ilişkisine odaklanan alternatif yöntem bu anlamda düşünce tarihi çalışmalarını önemli ölçüde etkilemiştir. Siyasal düşünce ekseninde her metni bir söz-edim yani eylem olarak ele alma fikri, Skinner sonrası süreçte bağlamı dikkate alan farklı çalışmalarda da gözlemlenir. İdeoloji teorilerine katkılarıyla tanınan Michael Freeden da benzer bir amaçla eleştirilerini siyaset teorisinin yerleşik yaklaşımlarına yönlendirmiştir. Bu yaklaşıma göre ideolojileri anlamlı şekilde değerlendirmenin yolu, tarihsel bağlama ve dilin döneme içkin yapısına duyarlı bir yorum çerçevesi gerektirir. Tam da bu nedenle Freeden mevcut siyasi dil ve onun içerdiği tartışmalara duyarlı alternatif bir siyaset teorisi yaklaşımının gerekliliğini vurgulamaktadır.

Karşılaştırmalı siyaset teorisi (KST) bir yönüyle farklı karşılaştırma birimlerinin tartışmaya açıldığı yöntemsel bir arayıştır. Siyasal düşünme de bu analiz kaynaklarından biri olarak KST literatüründe bir tartışma alanı açmaktadır. Öyle ki Freeden karşılaştırma birimi için genelleştirilmiş bazı adayların olması gerektiğini ve bunun için siyasal düşünme sürecinin/biçimlerinin en uygun çerçevelerden birini sunduğunu iddia etmektedir. Böylelikle siyasal düşünme eylemini karşılaştırma birimi olarak ele alma; siyaset teorisi, siyasal düşünme ve eylem arasındaki ilişkiyi ve farklı siyasal düşünceler arasında karşılaştırmayı mümkün kılacak noktaları açığa çıkaracaktır. Siyasal düşünmenin bir eylem olarak ortaya çıkması, siyaset teorisinin ilgilendiği genel yapıları ve en az onlar kadar önemli olan tikel bağlamları da dikkate almayı gerektirir. Dilsel yapılara ve metnin niyetine odaklanan bir çerçeve, siyasal düşünceleri karşılaştırmanın neden ve niçin gerekli olduğu sorularına da bir cevap verilebilmesini sağlar.

Bu çalışma, dilsel dönüş sürecinin siyasal düşünce tarihi çalışmalarına etkisini ele alacak ve Skinner özelinde siyasal düşünce metinlerini bir eylem olarak değerlendiren yaklaşımı tartışmaya açacaktır. Sonrasında Freeden’ın ideoloji tartışmaları çerçevesinde şekillendirdiği dilsel yapılara odaklanan alternatif kavrayışı vurgulanacaktır. Bu iki yaklaşım dikkate alınarak, siyasal düşüncede bağlam ve dilsel yapıları dikkate alan açıklayıcı çerçevenin anlamı üzerine genel bir değerlendirme yapılacaktır. Nihayetinde böylesi bir çerçevenin karşılaştırmalı siyaset teorisi literatüründe nereye konumlandığı, siyasal düşünceler ve siyasal düşünme eyleminin bir karşılaştırma birimi olarak ele alınıp alınamayacağı sorunsalından hareketle tartışılacaktır.

Klasik Arap edebiyatı eleştirmenleri tasviri kategorize ederken; betimlenen unsurun olduğu gibi nakli ve kendisine sanatsal yorum katılmak suretiyle nakli şeklinde ikiye ayırmışlardır. Modern dönemde Arap edebiyatı bilginleri ise, bu tasvir çeşitlerini kavramsal olarak karşılayacak bir takım ıstılâhî açılımlar getirmişlerdir. Modern dönem Arap edebiyatında edebî tasvir üslubu hissî ve hayâlî tasvir diye ikiye ayrılmıştır. Temel duyu organlarıyla hissedilen dış dünyanın betimlenen unsurlarının herhangi bir ekleme ve yorum katmaksızın olduğu gibi aktarılmasına hissî, teşbih ve istiare gibi söz sanatlarıyla süslenerek aktarılmasına ise hayali tasvir denmiştir. Ayrıca hayali tasvir; naklî, maddî ve vicdânî tasvir şeklinde üç sınıfa da ayrılmıştır. Naklî tasvirde dış dünyadaki iki somut unsur veya sahne arasında benzerlik ilgisi kurulmaktadır. Maddî tasvirde, bir fikir veya bir ruh halinin müşahhas bir öğenin veya fiziksel bir portrenin kendisine veya bir yönüne benzetme durumu söz konus...