KISA FİLM

Film festivalleri ve festival bünyesindeki seçici kurullar tıpkı iletişim sürecinde olduğu gibi, içeriğin seçilmesinde, sunulmasında ve seyirciye ulaştırılmasında, belirleyicidir. Festivalleri düzenleyen organizasyonlar ve bu organizasyonları destekleyen finans kaynakları, bir yönüyle izleyiciye sunulan filmlerin içeriğini de belirlemektedir. Çalışma, bu organizasyonların bir parçası olarak festivallerinin seçici kurullarının, film üretimi, gösterimi ve tüketiminde etkili aktörler olduğu gerçeğinden hareketle, seçici kurulların film seçimlerini belirleyen etkenleri ortaya koymayı amaçlamaktadır. Türkiye’deki belgesel film festivallerini düzenleyen; kamu kurumları, yerel yönetimler, sivil toplum kuruluşları, bağımsız kişiler, üniversiteler ve özel kuruluşların her birinden süreklilik ve eskiliklerine göre birer örnek alınarak, TRT Belgesel Ödülleri, İstanbul Kısa Film Festivali, Antalya Film Festivali; İFSAK Kısa Film ve Belgesel Yarışması, Serka Kısa Film ve Belgesel Yarışması, Kısaca Öğrenci Filmleri Festivali, Okan Üniversitesi Öğrenci Filmleri Kısa Film Yarışması, Akbank Kısa Film Festivali ile inceleme alanı sınırlandırılarak, bu amaçla, 8 organizasyon içerisinden yukarıda belirlenen ölçütlere göre seçilen festivallerin, 2010-2016 yılları arasında festivallere başvuruda bulunan film sayıları, jüri üyeleri ve dereceye giren filmler ile çalışmanın analiz kısmı zenginleştirilerek elde edilen veriler döküman inceleme ve literatür taranarak elde edilen bulgular değerlendirilmiştir. Ayrıca seçilen festivallerde görev alan komite üyeleri, jüri üyeleri ve ödül alan yönetmenler ile yapılan yüz yüze derinlemesine ve internet aracılığı ile yapılan görüşmeler içerik analizi yöntembilimi ile ele alınmıştır.

Görsel okuma, günümüzde giderek önem kazanan ve kabul gören bir öğrenme alanıdır. Bireyler gerek eğitim hayatlarında gerekse sosyal çevrelerinde dinlemenin ve okumanın yanında görseli inceleyerek de bilgi sahibi olabilirler. Sayfalar dolusu yazıyla anlatılmak istenen bir metin bazen tek bir görsele sığdırılabilmektedir. Bu durum görsellerle anlatılan bilginin bireyin zihninde daha kolay canlanmasını sağlarken bireyin bilgiyi daha çabuk edinmesine de yardımcı olur. Günümüzde gittikçe gelişen teknolojinin beraberinde bu teknolojik araçların sundukları ses, görüntü gibi imkânlar ile zenginleştirilen materyaller bu öğrenme alanını daha ilgi çekici hale getirmektedir. 2005 Türkçe 1-5. Sınıflar öğretim programında ilk kez ayrı bir alan olarak ele alınmasıyla gündeme gelen görsel okuma eğitimi, öğretmenlerin görseli okuyup anlam çıkarabilen bireyler yetiştirebilmeleri için bu öğrenme alanındaki beceriye sahip olmalarını zorunlu hale getirmektedir. Görsel okuma becerisinin gelişmesi, günlük yaşamda karşılaşılan uyaranlara verilmesi gereken doğru tepkinin öğrenilmesi açısından da büyük önem taşımaktadır. Tarama modeliyle gerçekleştirilen bu çalışmada Sınıf öğretmeni adaylarının görsel okuma becerilerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla Pixar tarafından hazırlanan " Geri's Game " adlı kısa film, Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi 2015-2016 eğitim öğretim yılında sınıf öğretmenliği lisans programı 3. Sınıfta öğrenim görmekte olan sınıf öğretmeni adaylarına izletilerek adayların kısa filme yönelik hazırlanmış görsel okuma ölçeğindeki açık uçlu sorulara yanıt vermeleri istenmiştir. Görsel okuma ölçeğinin geliştirilmesi aşamasında hazırlanan maddeler uzman görüşüne sunulmuş ve uzmanlar tarafından uygun görülen maddelerin yer aldığı görsel okuma ölçeği, Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Sınıf Öğretmenliği lisans programı 1. Sınıfta öğrenim görmekte olan öğretmen adaylarına uygulanarak ölçeğin geçerlik ve güvenirlik analizleri yapılmıştır. Bu araştırmanın sonunda sınıf öğretmeni adaylarının görsel okuma becerilerinin orta düzeyde olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

It is known that the visual products which has become widespread through the visual media in general and the social media in particular is highly effecting individuals’ way of thinking, perception, interpretation and vision. The short films shot recently spread over social media moves this affect to another dimension. This affect sometimes
arises in a rational level in individuals’ minds but sometimes it takes place in an emotional level and occurs in an irrational way. This study examines the existence of an esthetic phenomenon spreading over social media and the final procuct in an esthetical extent after the processes of the production stage with the sample film. The purpose of
this study is to exposure, while an esthetic phenomenon is produced how the producer’s world of though and the perspective creates reality and in this context how the product appeals to the receivers’ cognition levels and accordingly to their emotions.

ÖZET
Genelde görsel medyanın özelde ise sosyal medya aracılığıyla yaygınlaşan görsel ürünlerin çağımız insanın düşünme, algılama, yorumlama ve görme biçimleri üzerine etkilerinin oldukça fazla olduğu bilinmektedir. Son yıllarda çekilen kısa filmlerin sosyal medya üzerinden yayılması ise bahsi geçen etkiyi başka bir boyuta taşımaktadır. Bu etki özneler üzerinde kimi zaman rasyonel boyutta ortaya çıkarken kimi zamanlarda ise insanların duygu dünyası üzerinde meydana gelmekte ve irrasyonel bir şekilde ortaya çıkmaktadır. Bu çalışma incelediği örnek film ile sosyal medyada yaygınlaşan estetik bir fenomenin var oluşunu incelemekte ve üretim aşamasında yaşanan süreçler ile ortaya çıkan ürünün estetik boyutlarını ele almaktadır. Araştırmanın amacı bir estetik fenomen üretilirken, üreticinin düşünce dünyası ve bakış açısının nasıl bir gerçeklik yarattığı ve eserin bu bağlamda alımlayıcının biliş düzeylerine ve dolayısıyla duygularına nasıl hitap ettiğinin ortaya konulmasıdır.

Geleneksel medya mecralarından farklı olarak yeni medya içerikleri ve sosyal ağlar, bireylerin yeni iletişim tercihleri olarak görünüm kazanmıştır. Bu yeni iletişim araçlarının fazla ve bilinçsiz kullanımı sonucu siber zorbalık, siber güvenlik, aşırı internet kullanımı,
mahremiyetin ihlali, cinsel istismar, online nefret söylemi ve bilginin doğruluğu gibi dijital hastalıklar yaygınlaşmaya başlamıştır. Başta okul çağı çocukları olmak üzere toplumun her yaş grubundan birey dijitalleşmenin getirdiği bu sorunlara çözüm aramaktadır.
Bu noktada da, var olan dijital problemlerin çözümü noktasında görsel medya araçları önemli bir işlevselliğe sahiptir. Bu bağlamda süresi, anlatım tekniği ve dili itibariyle eğitim materyali olarak kullanılmaya son derece elverişli olan kısa filmler ayrı bir önem arz etmektedir. Bu çalışmada da, dijital problemlerle ilgili internet ortamında yayınlanan
eğitici kısa filmlerin içeriği incelenmiştir. Araştırma; mahremiyet ihlali, cinsel istismar, siber güvenlik, bilginin doğruluğu/güvenilirliği ve aşırı internet kullanımı ile ilgili eğitici videoların incelenmesi ile çerçevelenmiştir. Bahsi geçen konularla ilgili videoların tamamının incelenmesi çalışmanın kapsamını aşacağından dolayı; her bir başlık ile
ilgili en çok izlenen iki video, toplamda ise 10 video örneklem olarak seçilmiş ve seçilen videolar içerik analizi yöntemiyle incelenmiştir. Ayrıca videolara, anahtar kavramlar kullanılarak YouTube üzerinden erişim sağlanmış olup, anlık izlenme oranlarına göre değerlendirme yapılmıştır. İncelenen kısa filmlerin profesyonel bir alt yapıya ve içeriğe
sahip olmadığı, dijital problemlerin sadece çocuk odaklı içeriklerle donatıldığı ve dijital sorunların soyut kavramlarla çerçevelendiği tespit edilmiştir.

Kısa Film Atölyesi Çalışmalarının Teknoloji Bağımlılığını Önlemedeki Etkisi Üzerine Etnografik Bir Alan Çalışması

Technology addiction is considered to be one of the types of addictions considered within the scope of the fight against addictions carried out by the Green Crescent. Specifically, this type of dependence, which is defined as the situation in which secondary school age young people cannot socialize independently from technology, can have serious damages in terms of social, cultural and health as in other dependence types.This type of addiction, which includes sub-topics such as online interactive games, cyber bullying, uncontrolled technology and media use, is an issue that focuses on recent academic research. The examination of the subject as a case within the medical sciences is not considered sufficient; There is also a need for preventive work in terms of effective communication. The short film workshop applications, designed as one of the workshops considered to contribute positively to the pedagogical development of young people, have been observed to contribute positively to the development and socialization of addiction awareness.In this study, an ethnographic field study was carried out between 2016-2018 on the applications in the short film atelier held in Yesilay in Istanbul Maltepe. This study showed that although students showed some positive changes, intensive technology consumption was dominant and students gained real socialization and awareness in weak level. In addition to the inadequacy of the voluntary trainer support, the lack of voluntary trainer support has been observed to have been implicated in the limited time, unstable participation, family-NGO mismatch and lack of educational material were the disadvantages.

Keywords: Green Crescent, Addiction, Technology Addiction, New Media, Short Film, Education, Başıbüyük
****

Öz
Teknoloji bağımlılığı Türkiye’de ulusal ölçekte Yeşilay’ın yürüttüğü bağımlılıklarla mücadele programı kapsamında ele alınan bağımlılık türlerinden biri olarak kabul edilmektedir. Özellikle orta dereceli okul çağındaki gençlerin teknolojiden bağımsız sosyalleşememeleri durumu olarak tanımlanan bu bağımlılık türünün diğer bağımlılık türlerinde olduğu gibi sosyal, kültürel ve sağlık açısından ciddi zararları olabilmektedir. Çevrimiçi etkileşimli oyunlar, siber zorbalık, kontrolsüz teknoloji ve medya kullanımı gibi alt konu başlıklarını barındıran bu bağımlılık türünün öğrenciler üzerinde ne tip etkiler uyandırdığı yakın dönem akademik araştırmaların üzerinde durduğu bir konudur. Konunun sadece tıp bilimleri çerçevesinde bir vaka olarak incelenmesi yeterli görülmemekte; etkili iletişim açısından önleyici birtakım çalışmaların yapılmasına da ihtiyaç duyulmaktadır. Gençlerin pedagojik gelişimlerine olumlu katkı sağladığı düşünülen atölye çalışmalarından biri olarak tasarlanan kısa film atölyesi uygulamaları gençlerin bağımlılık farkındalığı geliştirme ve sosyalleşmelerine olumlu katkı sunduğu gözlenmiştir. Bu çalışma kapsamında 2016-2018 yılların arasında İstanbul Maltepe İlçesinde bulunan Yeşilay temsilciliği nezdinde gerçekleştirilen kısa film atölyesindeki uygulamalara ilişkin etnografik bir alan çalışması yapılmıştır. Bu çalışma göstermiştir ki katılım gösteren öğrenciler bir takım olumlu değişimler göstermekle birlikte yoğun teknoloji tüketimi baskın olduğundan öğrencilerin sosyalleşme ve farkındalık kazanmaları zayıf düzeyde kalmıştır. Bu etkinin sağlanamamasında gönüllü eğitmen desteğinin yetersizliği kadar, kısıtlı zaman zarfında gerçekleştirilen uygulamaların, istikrarsız katılımın, aile-STK-okul uyumsuzluğu ve eğitsel materyaleksiğinin etkisinin de olduğu görülmüştür.
Anahtar Kelimeler: Yeşilay, Bağımlılık, Teknoloji Bağımlılığı, Yeni Medya, Kısa Film, Eğitim, Başıbüyük

1980 SONRASI TÜRK SİNEMASINDA YAŞLILIK VE YALNIZLIK FİLMLERİ“ELVEDA İSTANBUL”ÖZETToplumlar ne kadar saklamaya ve kabullenmemeye çalışırsa çalışsın, dünyanın hızla yaşlandığını ve yeni bir “yaşlı sınıfının” ortaya çıkmaya başladığı ve gelecekte toplumların nüfuslarında hâkim hale gelecekleri artık bir gerçek.2030 yılında dünyada 65 yaş ve üzerindeki nüfusun 1,4 milyara ulaşacağı ön görülmektedir.DPT tarafından hazırlanan projeksiyonlara göre; Türkiye’de 60 yaş ve üzerindeki kişilerin sayısının, 2025 yılında 12.055.400 civarında olacağı bildirilmektedir. Türkiye, bu gün olduğu gibi gelecekte de yaşlı nüfus ve yaşlılık sorunlarıyla yoğun olarak karşılaşacaktır.Bu durum;üretimi, tüketimi, toplumsal iş bölümünü, siyaseti, aileyi, eğlence kültürünü, şehir mimarisini, felsefeyi,dini inançları,ahlakı, sanatı ve sinemayı da çok değişik boyutlarda etkileyecektir.Türk sinemasında, 1980’lerden başlayarak ”yaşlılık” olgusunun farkına varılmış ve önceki dönemlerde görülmemiş sayıda “yaşlı filmler...

Sinemanın keşfedildiği yıllarda kısa filmi ve sinemayı birbirinden ayırmak olanaksızdı. Fakat tarihsel süreç içinde sinemanın yerleşik anlatı formu uzun metraj diye Türkçeleştirdiğimiz feature film olmuştur. Feature kelimesinin meali 'neye benzediği belli olan/tipik özellik' şeklinde genişletilebilir. Dijital teknolojinin sinema endüstrisi içindeki gelişimi, yerleşik kalıpların istikrarsızlaşmasına veya yeni merkezlerin oluşmasına neden olmuştur. Bu dönüşümlerden biri de kısa filmin hızlı organizasyonlarla ya da amatörlerce sıkça üretilmesidir. Nasıl ki dijital çağda analog işlemle film yapma tercihi artık standardı değil stili beraberinde getiriyorsa, kısa film ancak içerik-biçim uyumuyla incelenirse bunun bir anlatı formu olduğu sonucuna ulaşılabilir. Kısa filmi küçültücü bir ifadeyle uzunun kısası ya da yeni başlayanlar için sinema olarak görmek, kısa filmin bu anlamda bir form olabileceğinin reddidir. Bu çalışma için Türkiye’de son yıllarda çekilen beş kısa film, Ablam (Burcu Aykar, 2019), Aylin (Ozan Yoleri, 2019), Ahtapot (Engin Erden, 2019), Dans Eden Kızlar (Zeynep Köprülü, 2018) ve Mamaville (Irmak Karasu, 2020), bu içerik-biçim uyumu üzerinden değerlendirilecektir. Bu kümelenme hem coğrafik hem de yerleşik sinema anlatısı kapsamında kıyıda gerçekleştiği için filmler yazlıkçı kısalar olarak anılacaktır. Kıyı kasabalarında olmak, merkezdeki yerleşik sistemle kurulan bağların zayıflığıyla ilişkilendirilecektir. Filmlerin öyküsel ortaklığı yazlık kıyı kasabalarındaki çocukların/ergenlerin büyüme/yaş alma (coming-of-age) temalarıdır. Filmlerdeki çatışma, karakterlerin bulundukları coğrafya dolayısıyla ortaya çıkar ve oranın dinamiğiyle çözülür ya da çözümsüz kalır. Ahtapot’taki kız ve oğlan çocuğu dışında tüm filmlerin başkarakterleri genç(leşen) kadınlardır. Ve tüm bu gençleşen kadınlar örtük ya da açık yollarla cinselliklerini ve bedenlerini keşfetmektedirler. Henüz çocuk olanlarınsa keşfettikleri bir ahtapot yetişkinlerin şiddetiyle yok edilecektir. Bu filmlerin büyüme sancılarını kısa filmin yerleşik olmayan anlatı formu içinde sinemaya aktarması içerik-biçim uyumunu ortaya koymaktadır. Bu yüzden de filmler kıyıda olmalarına rağmen değil, aksine, kıyıda oldukları için sesleri hem yüksek çıkmaktadır hem de ortak tona sahiptir. Bu çalışmayla sözü edilen kümelenmenin neden son yıllarda belirginlik kazandığı, Türkiye’deki kısa film yapımını ve beklentilerini nasıl etkilediği değerlendirilecektir.

Türkiye'de kısa film alanında tür filmlerinin üretimi yükselişe geçmektedir. Bu inceleme yazısında, yönetmenlerin fantastik, bilim kurgu, korku türünde eser verdiği ve festivallerde başarı gösteren beş kısa film ele alınmıştır.

Lemur Dergi, Aralık 2018, s.42-43

Not: Bu makalenin tamamı Litera-Türk Disiplinlerarası Sosyal Medyaya Bakış Adlı Kitapta Yayımlanmıştır. Buradan ulaşabilirsiniz
Özet
Çocuk ve gençler bir ulusun hatta insanlığın geleceğidir. Ço-cu¬ğa ve gençliğe yapılan bir yatırım aslında geleceğe yapılan  yatırımdır. Çocuk ve gençlerin geleceğe hazırlanmasındaki en önemli etken eğitimdir. İyi bir eğitim, çocuk ve gençlerin fizi¬ki ve psikolojik alt yapısına uygun olmalıdır. Onların insani va-sıflarını geliştirecek şekilde düzenlenmelidir. İlk ve ortaöğre-timde akademik bilgi yanında çocukların ve gençlerin yetenek-lerini açığa çıkaracak çalışmalara mutlaka yer verilmelidir. Bu durum çocuklarda ve gençlerde gelişebilecek her türlü bağımlı-lığın engellenmesinde etkili faktörlerden birisi olacaktır. Söz konusu bağımlılıklardan bir tanesi sosyal medya, internet veya cep telefonu bağımlılığıdır. Bağımlılığın pek çok nedeni vardır. Bağımlılığı önleyecek tedbirler de mevcuttur. Kimi çalışmaların ise bağımlı kişilerin tedavisinde destek nitelikte olduğu bilin-mektedir.
Çocuklara ve gençlere dönük kısa film atölye çalışmalarına dünya ölçeğinde önemli örnekler bulunmaktadır. Bu bakımdan Fransa’nın “Yüzyılın Gençlik Projesi” adıyla yürüttüğü küresel boyuttaki çalışmayı burada anımsatmakta fayda bulunmakta-dır. Almanya, Brezilya, Bulgaristan, Birleşik Krallık, Hindistan, Japonya vb. ülkelerin katılımcı olduğu projede Türkiye yer al-mamaktadır (La Cinémathèque française , 2020). Söz konusu proje kapsamında üye ülkelerde sivil toplum kuruluşları eliyle her yıl çocuklara tematik kısa filmlerin ürettirilmesi amaçlan-maktadır. Proje yarışma anlayışından uzak, paylaşımcı tabanda ilerlemektedir. Proje kapsamında film üretiminde bulunan ço-cuklar Paris’te buluşturulmaktadır. Çocuklar birbirleriyle ta-nışmakta ve birlerinin filmlerini izlemektedir.
Türkiye’de çocuklara ve gençlere yönelik oldukça fazla sa-yıda kısa film yarışmaları düzenlenmesine rağmen kısa filmin nasıl yapılacağı konusunda eğitim çalışmalarının eksik olduğu görülmektedir. Milli Eğitim Bakanlığı ise kuruma ait ders içe-riklerinin paylaşıldığı EBA adlı internet portalına ya da siste-mine öğretmenlerin içerik oluşturması için onları üretecekleri kısa filmler konusunda teşvik edici bir rol üslenmektedir. Burada öğrenci yoktur (Yiğit ve vd., 2017). EBA’ya yüklenmek üzere kısa film üretme konusunda öğretmenlerin genelinin de isteksiz davrandıkları bilinmektedir.
Bu çalışmamızda 2015-2016 Eğitim-Öğretim yılında Aydın Bahçeşehir Kolejleri Lise kısmı ile 2019-2020 eğitim-öğretim yı-lında Aydın Final Okulları Lise kısmı ve aynı eğitim öğretim yılında Aydın Adnan Menderes Proje Lisesi’nde tarafımdan yü-rütülen kısa film atölyelerinin sonuçları değerlendirilecektir. Devlet okulunda yürütülen kısa film atölye çalışmamız Milli Eğitim Bakanlığı Halk Eğitim Merkezleri işbirliğiyle onların ya-yınladıkları Kısa Film Yapımı Modülüne dayandırılarak uygu-lanmıştır. Kısa film atölye eğitim ve uygulama süresi oldukça uzun tutulmuştur. Bir eğitim-öğretim yılı içinde söz konusu uygulamaya azami 560, asgari ise 344 ders saati ayrılmıştır. (Milli Eğitim Bakanlığı Çıraklık ve Yaygın Eğitim Genel Mü-dürlüğü, 2020). Söz konusu modülde kısa film yapım eğitiminin amacı “kısa film yapımı programında, son yıllarda gelişen ve değişen medya düzeninde doğan yaratıcı fikir açığının giderilmesi ve kısa filmciliğinin öneminin kavranması ile birlikte kendini görsel yön-temlerle maksimum seviyede anlatabilecek nitelikli kısa filmciler yetiş-tirilmesi amaçlanmaktadır.” şeklinde ifade edilmiştir. Bu amaç ta-nımlamasında kısa film atölyelerinin bağımlılığı engelleyici bir yanı olduğu veya amacı olabileceğine dair herhangi bir gön-derme yapılmamıştır. Ancak söz konusu tanımlamada kısa film yoluyla bireyin kendisini en iyi anlatabilecek şekilde yetenekle-rinin geliştirilmesine vurgu yapılması burada oldukça önemli-dir. Kimi kuruluşların her türlü bağımlılığı önleme adına kısa film atölyelerini uyguladıkları görülmektedir (Yeşilay, 2020). Yine tarafımızca İstanbul Milli Eğitim Müdürlüğü’nce yürütülen “Veli Akademileri Projesi” kapsamında Yeşilay işbirliğiyle İstanbul’un Maltepe ilçesinde kimi okullarda velilere ve öğren-cilere seminerler yapılmıştır. Günübirlik kısa film uygulamaları gerçekleştirilmiştir (Akdağ, www.youtube.com, 2020). Bu ça-lışmamamızda gözlem, vaka analizi, literatür taraması, anket, röportaj gibi yöntemler uygulanmıştır. Çalışmamızın sonucun-da atölye çalışmasına katılan çocuklarda medya bağımlılığının azaltılması konusunda olumlu izlenimler elde edilmiştir. Kimi çocuklarının iletişim becerilerinin geliştiği görülmüştür.