Mektuplar

İçerik anlamında yenilikçiliği, teknik anlamda mektup türünün kusursuz olmasa da dönemi için olgun yeterlilikte kullanılması, Handan’ın ayırt edici özelliklerinden sayılabilir. Yine de Halide Edip, bir anlatım tekniği olarak mektuptan yararlanan ilk Türk yazarı değildir ya da bu türün edebiyatımızda oturmasına önayak olan yegane kişi de değildir. Açıkça şöyle söylemek gerekir ki: “Handan” romanı, özgünlüğünü yazarının adına veya romanda kullanılan anlatım tekniğine değil, verilmek istenen iletiyi bir kadın kimliği üzerinden aktarmasına, dönemin unsurlarını ve duygu yükünü genel anlamıyla bu kadın kimliği üzerinden okuyucuya geçirmesine borçludur. Handan romanının özgünlüğünü borçlu olduğu şeyler, aynı zamanda Türk edebiyatı adına birer kazanımdır. Çünkü “Handan” ve hemen öncesindeki ya da sonrasındaki benzer içerikli romanlarımızla birlikte kadın, sevgili ya da adına her ne denirse densin uğruna mektuplar, şiirler, sözler yazılan mefhum; artık “nâkısatü’l-akl” olarak değil, duygu ve düşüncelerinin derinliğine inilen, olayların seyri onun gözünden okunan, psikolojik tahlili yapılan bir değer olarak ele alınmaktadır.


Bu doğrultuda Halide Edip yalnızca bir kadın kimliği çizip derine inmemiş, aynı zamanda roman karakterlerinin birbirleriyle mektuplaşmaları sırasında onların kaleminden okunan birtakım düşünceler aracılığıyla da çağının kadın algısı sorunlarına ve aşkın çıkmazlarına “kadın gözünden” ışık tutmuştur. Bu, Handan’ı değerli kılmaktadır. Bir ifade biçimi olarak mektup, bizim romanlarımızda adeta baskıya ve acıya karşı kadınların çığlığı konumundadır. Handan da bunun en açık ve dönemi için en etkili feryatlarındandır.

Tarih 11 Kasım 1938… Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün vefatının üzerinden sadece bir gün geçmiş; Türkiye Büyük Millet Meclisi yeni cumhurbaşkanını seçmek üzere acil olarak toplantıya çağrılmıştı. 399 milletvekilinin 348'inin katıldığı bu toplantıda oybirliği ile ikinci tura gerek duymaksızın ilk turdan Çankaya'ya oturacak isim belirlenmiş; İsmet İnönü cumhurbaşkanı olarak seçmişti. Bu sırada yetim kalmış genç Türkiye Cumhuriyeti; Atatürk'ün ölümü ile sarsılmış; tüm ülkede büyük bir üzüntüye sebep olan bu olay dünya medyasında da büyük yankı uyandırmıştı. O sırada İsviçre'nin Bern şehrindeki bir hastane odasında bu haberi alan, Atatürk'ün hayatının 2.5 yılına yakinen şahitlik eden eski eşi Latife Hanım (Uşaklı), bu üzücü haber karşısında yeni cumhurbaşkanı İsmet İnönü'ye tebrik ve taziye içeren bir mektup yazmıştı. Kendi arşivimde bir kopyası bulunan bu mektupta şunlar yazmaktadır:

Bu çalışmada, “kenar”ın “kenar”ında kalan bir metin, Hasîbî mahlaslı Rüstem Paşa-zâde Hüseyin Efendi’nin manzum mektubu araştırma konusu edilecektir. Bu amaçla, çalışmamızın başında manzum mektup geleneğine kısaca değinip bir tür literatür taraması yapılacaktır. Büyük oranda klasik biyografik kaynaklara müracaatla mektubun yazarı hakkında bilgi verildikten sonra mektubun yer aldığı mecmua tavsif edilecektir. Akabinde mektubun çeviriyazı metni, diliçi çevirisiyle birlikte verilecek, metinde geçen her bir isim dipnotlarda notlandırılmaya çalışılacaktır. Sonrasında, ne zaman yazıldığına dair bir tahlil ile mektubun içerik ve üslup açısından incelenmesi yapılacak diğer türlerle olan ilişkisi üzerinde kısaca durulacaktır.

Modern short story can be classifıed according to the relations with
other genres and literary techniques and forms that it benefıt. According
to this classifıcation, ten sub-genres come out as humorous story,
theatrical story, portrait story, interview story, letter story, memoirs story,
thesis story, melodramatic story, dramatic story, gothic story.While
one or two features of tens of stories and even hundreds of stories can
be expressed ifbinary classifıcation is used. Many features of narratives
can be illustrated by means of multiple typologies. It is thought that
fılling so many stories of the same author's stories into two categories
without evaluating other structural features would not reflect the diversity
of the stories examined. And sub-genre divison has been done
with moving from structural features of narratives. In this context, what
is intended to do is not to prove the fallacy of this binary distinction;
but to propose to examine the story again from the view point of other
possible typologies.
Keywords: Modern Turkish story, short story, genre, typology of genre,
sub-genre.

Dengan Berkembang nya jaman teknologi menjadi sebuah kebutuhan hidup begitu juga dengan bisnis dan marketing di jaman sekarang bisnis sudah wajib memerlukan teknologi salah satu nya untuk kebutuhan penjualan dan marketing , banyak perusahaan yang belum sepenuhnya mempunya system yang mendukung untuk kebutuhan marketing dan masih banyak juga perusahaan yang masih mengandalkan markering konvensional

Solusinya perusahaan tersbut harus punya SDM yang paham akan tekonologi yang akan di perlukan di perusahaan tersebut salah satu nya digital markering , dengan perusaaan mempunya strategi digital marketing perusaahan terusebut sudah beberapa langkah menjadi perusaaan yang tidak tertinggal dan akan berkembang .Bagaimana tidak dengan strategy digital marketing target market , ukuran market akan lebih luas dan bias menjangkau lebih banyak lagi customer , untuk memiliki SDM yang paham akan digital markering perlu seorang yang professional di bidang nya ,

Maulana M Faisal ST , seorang professional digital marketing yang sudah bersertifikat BNSP pengalaman mengembangkan bisnis sendiri dan menjadi trainer / pengajar di beberapa instansi , forum , komunitas. Menjadi salah satu professional digital markering yang bisa bekerjasama dengan perusahaan yang membutuhkan jasa digital marketing menjadi konsultan atau sekaligus membuat system nya

Resâil tabiunun büyük alimlerinden İmam Câbir b. Zeyd tarafından yazılan on sekiz mektuptan oluşmaktadır. İmam Câbir b. Zeyd, hicri 22 yılında Umman’da doğmuş 93 yılında Basra’da vefat etmiştir. Tabiınun büyük âlimlerinden olup Hasan Basri’nin çağdaşıdır. Bedir ehlinden yetmiş sahabe ile görüşmüştür. İbn Abbas ve İbn. Ömer başta olmak üzere çok sayıda sahabeden ders almıştır. Hazreti Ayşe (r.anha) annemizle görüşmüş Cemel savaşında Hazreti Ali’ye karşı savaştığı için hata yaptığını söylemiştir. Bu nedenle Hz Aişe’yi tövbeye davet etmiştir. Resâil İmam Cabir’e ait on sekiz mektuptan oluşmaktadır. İmam Cabir b. Zeyd, İdareyi kılıç zoru ile ele geçirdikleri için Emeviler’in imametini meşru görmemiştir. Ancak müslümanların birbirlerine kılıç çekmelerini hiçbir zaman uygun görmemiştir. Muhalif tavrı nedeniyle kendisi ve taraftarları sürgünlere gönderilmiş baskılara maruz kalmışlardır. Kitapta yer alan mektuplar onun taraftarları ile yaptığı bazı gizli yazışmaları ihtiva etmektedir. İbâzî fıkhını ve zihniyetini anlama bakımından bu mektuplar ve mektuplarda yer alan İmam Câbir’in görüşleri son derece önemli bilgileri içermektedir.

Roma İmparatorluğu döneminde yaşamış olan Stoacı filozof Lucius Annaeus Seneca özellikle de ahlak üzerine düşünmüş ve eserler kaleme almıştır. Daha önceki Stoacılarda olduğu gibi, Seneca’nın eserlerinde de beliren ahlak anlayışı temelde dünyevî tutku ve arzuların küçümsenerek daha büyük bir hedef olarak evreni saran tanrısal akılla bütünleşmeyi ve bu bütünleşme ideali çerçevesinde doğanın örnek alındığı (secundum naturam) erdemin (virtus) en yüce iyi (summum bonum) olarak benimsendiği bir yaşam anlayışını geliştirmeyi salık verir. Seneca (kendi yaşamıyla da deneyimlediği üzere) bu Stoacı yaşam anlayışının avamın yaşam anlayışıyla ve onunla iç içe örülü olan güncel politik iklimin gerek kişisel, gerek olgusal unsurlarıyla çatışabileceğinin farkındadır. Bu yüzden özellikle de Lucilius’a yazmış olduğu Ahlakî Mektuplar’da (Epistulae Morales) filozof veya bilgenin (Seneca’nın bağlamında ikisi de aynı kişiyi, felsefede gelişim kaydeden kişiyi imler) avama ve aktif politikaya karşı tutumunun ne olması gerektiği üzerinde durur. Bu tebliğde bu tutumun temel unsurlarını iki bölümde inceliyoruz. “Avama karşı tutum” başlıklı birinci bölümde Ahlakî Mektuplar’ın çeşitli mektuplarında (5, 7, 14, 16, 28 vs.) beliren görüşleri ele alıyoruz: avamın aşırı davranışlarıyla dikkat çeken “filozof görüntüsü”ne dönük nefreti ile genel olarak felsefeye nefreti, filozofun avamı eğitme görevi, avamın felsefe karşısındaki konumu, filozofun avamdan ve kalabalıktan uzaklaşması (kendine çekilmesi) gerekliliği ve bu gerekliliğin Aristotelesçi ve Stoacı kaynakları üzerinde duruyoruz. İkinci bölümde ise filozofun aktif politikaya karşı ideal tutumunu irdelerken temel hareket noktamız, Seneca’nın verdiği örnek olarak Stoacı filozof veya bilge Marcus Cato’nun aktif politikanın içinde yaşadığı sorunlar ve bu sorunlarla karşılaşmasının felsefe açısından anlamıdır. Marcus Cato Cumhuriyet döneminin sonunda Caesar ile Pompeius arasındaki iç savaşta iki tarafa karşı da savaşarak devletin sarsılmaz bütünlüğünden yana tavır almış, iç savaşın Caesar’ın zaferiyle sonuçlanması üzerine intihar etmek zorunda kalmıştır. Seneca’nın, Cato’ya dönük aktif politikaya katılmasıyla ilgili eleştirisi ile bu katılımı sayesinde Cato’nun sergileme fırsatını bulduğu Stoacı erdemleri (ama özellikle de cesaret erdemini) yüceltmesi arasındaki çelişki üzerinde de duruyoruz. Aktif politikaya katılmak, bu bağlamda hiçbir felsefi amaca hizmet etmeyen, gereksiz bir eylem olarak görünse de, temelde bir erdem sergileme alanı olarak görülebilir.

Bu metin 12.9.2018 tarihinde İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi’nde düzenlenen “Birinci Dünya Savaşının 100. Yılında Savaş ve Toplum -Eve Dönen Asker-” başlıklı Uluslararası Sosyal Bilimler Kongresi (CONGIST' 18) kapsamında dinleyicilere sunulmuştur.

Marcus Tullius Cicero (İÖ 106-43) sadece cumhuriyet döneminin değil, tüm Roma tarihinin en büyük düşünürüdür. Latin edebiyatının bir dönemine adını vermiş, aktif hukuk yaşamı boyunca savunma ve suçlama metinleri kaleme almış, bunların yanında Yunan felsefesinin Latin diline aktarılmasında öncü bir rol üstlenmiş, felsefe ve hitabet konulu birçok metin kaleme almıştır. Cicero sadece bir avukat, düşünür ve yazar değildir, aynı zamanda Roma tarihinin en çalkantılı dönemlerinden birinde, büyük ölçüde aktif politikanın içinde olmuş, politika kariyerinde Consul’lüğe kadar ulaşmış, her daim aristokratik geleneği gözeterek devletin ve karma politik rejimin savunucusu olmuştur. 60 yılında Caesar, Pompeius ve Crassus arasında kurulan Birinci Triumviri (59-53) ve onun ardından başlayan Caesar ile Pompeius arasındaki iç savaş (49-46) boyunca, geçmişten alışkın olduğu önderlik rolünü üstlenemeyerek aktif politikanın dışında kalmıştır. Cicero’nun bu süre içinde kaleme aldığı bazı mektuplar, onun uygun politik ortamın olmadığı, hatta şiddetli bir iç savaşın yaşandığı bir durumda, her daim toplumun ve devletin esenliğini düşünmüş bir eylem adamı olarak felsefe çalışmasına nasıl bir anlam yüklediğini göstermektedir. Bu bildiride Cicero’nun bu dönemdeki tarihsel deneyimi, mektuplarındaki felsefe anlayışıyla birlikte ele alınmaktadır.

Alımlama Estetiği, 1960’ların sonlarında edebî metinleri anlam ve yorumlamada okurun işlevini öne çıkaran kurama verilen addır. Alımlama Estetikçileri; Yapısalcılar, Göstergebilimciler ve Yeni Eleştiriciler gibi sadece metni esas alıp okuru ihmal etmez. Alımlama Estetiği, metindeki soyutlukları okur tarafından somutlaştırma ve boşlukları doldurma üzerine kurulmuştur. Okur, bu yolla belirsizliklere bir anlam verir ve kurmaca dünyadan gerçek dünyaya geçer. Alımlama Estetikçileri, okurun kültürel birikiminin ışığında dönemin toplumsal ve kültürel yapısını, yazarın da geçmişini göz önünde bulundurarak metinden anlamlar üretebileciğini savunurlar. Bu anlam üretme faaliyeti, elbette ki sınırsız ve dayanaksız değildir. Okur, söylenenden çok söylenmeyenin, belirtilmeyenin peşinden giderken yazarın hayatı, karakter özellikleri ve metinden elde edilebilecek kanıtlarla metnin boşluklarını doldurmaya çalışır.
Çalışmada, bu kuram ışığında 18. yüzyıl hiciv ve mizah ustalarından Kânî’nin kaynaklarda hiciv şaheseri sayılan Hirre-nâme adlı eseri incelenecektir. Hirre-nâme, Tekir adlı dişi kedinin işlediği kabahatlerden dolayı affedilmek için mizahî bir üslupla sahibine hitaben yazdığı arz-ı hâl niteliğinde bir mektuptur. Bu mektup iki farklı okumaya tabi tutulacaktır. Metin, ilk okumada Kânî’nin kendi yaşamına yaptığı bir eleştiri olarak ele alınacaktır. İkinci okumada ise, Kânî’nin yaşantısından ve döneminden bağımsız bir şekilde metne bağlı kalınarak bir pişmanlık hikayesi olarak incelenecektir. Daha açık bir ifade ile metnin yazarının biyografisi göz önünde bulundurulmayıp, metnin kendisinden yola çıkılacaktır.

Anahtar Sözcükler: Divan Edebiyatı, Mizah-Hiciv, Kânî, Hirre-nâme, Alımlama Estetiği.

Bu bir kitap değerleme yazısıdır. Mayıs 2018’de özel bir kitap yayınlandı. Özeldi çünkü özel mektuplardı. Üstelik yayınlanan Azerbaycan’ın kuruluşunun 100. yıldönümünde, kuruculardan birinin yüzyıldan fazla zamandır saklanan, Rusça yazılmış özel mektuplarıydı. Kitap sadece mektuplardan oluşmuyor. Arka planda 1903’ten 1919’a kadar olan dönemde Azerbaycan, Türk Dünyası ve Rusya’da yaşanan olaylar ile Türk aydınının çırpınışlarını da okuyoruz. Kitabın adı: “Nesip Yusufbeyli’den Şefika Gaspıralı’ya Mektuplar”. Yazarı Dr. Minara Aliyeva Çınar.

Bu çalışmada, Rus dilbilimci V.V. Vinogradov’un dil ve edebiyat anlayışı, bilimsel çalışmaları, tutukluluk ve sürgün yılları, Sovyet döneminde yaşadığı çeşitli zorluklar ve sürgün yıllarında kaleme aldığı Rus taşra hayatına ve onun çalışmalarının olgunlaşmasına ışık tutan, eşine yazdığı mektuplara yer verilmiştir. Fırtınalı, inişli çıkışlı bir yaşama sahip olan V.V. Vinogradov dil biliminin hemen hemen her dalında, yazınbilim, dilbilim, dil ve edebiyat tarihi, sözcükbilim, sözlükbilim, deyimbilim ve vd. alanlarında çok değerli çalışmalar yapmıştır.

Bu çalışmada, Cengiz Dağcı’nın Anneme Mektuplar adlı eserinden hareketle vatan metaforlarını inceleyeceğiz. Eserdeki mektuplar, Londra’dan Anne kişisi aracılığıyla Dağcı’nın ayrı kaldığı, hasret çektiği mukaddes topraklara; Akmescit’e, Kızıltaş’a (Kırım’a/Vatan’a) yazılmıştır. Her mektupta özlemle annesine başından geçenler anlatılarak ortak hafıza/mekan vatan oluşturulmuştur.

Sean McConnell lisans ve PhD derecelerini University of Cambridge’de tamamladı. Çok geçmeden University of East Anglia’ta felsefe dersleri vermeye başladı, halen University of Otaga’da Classics bölümünde okutmanlık yapmaktadır. Temel çalışma alanı Eskiçağ felsefesi ama özellikle de İ.Ö. birinci yüzyıldaki Yunan-Roma felsefesi ve Roma’da cumhuriyet rejiminin çöküp yıkıldığı dönemde felsefe ve politikanın görünümüdür. Aralık 2015’te gerçekleştirilen bu söyleşide Cicero’nun mektuplarının külliyatı ve felsefesindeki yeri, mektupların günün Roma’sındaki politik gelişmeler bağlamında önemi ve genel olarak Cicero’nun felsefî kimliği üzerinde durulmuştur.

Sean McConnell completed first his MPhil and then his PhD at the University of Cambridge. Recently, he has taught philosophy at the University of East Anglia, and is a lecturer in Department of Classics, University of Otaga. His current research focuses on ancient philosophy, in particular Graeco-Roman philosophy in the first century BC and the interface of philosophy and politics at Rome during the decline and fall of the Roman republic. These subjects were discussed in this interview made in Dec. 2015: Place of Cicero’s letters in his Corpus and philosophy, and their importance in the concept of political events at Rome, and Cicero’s philosophical identity generally.

Memduh Şevket Esendal, yazıyı bir sığınma mekânı olarak gören isimlerin başında gelir. Yazar, kendini karanlıkta hissettiği her vakit ilk iş olarak kalemini kuşanır. Özellikle Bakü Mümessilliği (1920-1924), Tahran Büyükelçiliği (1925-1930) ve Kâbil Büyükelçiliği (1933-1941) gibi siyasi görevleri nedeniyle yurt dışında, ailesinden uzakta olduğu yıllarda kendini aciz, yalnız ve depresif hisseder. Nitekim 4 Mayıs 1928 tarihli bir mektubunda oğlu Mehmet Suat’a şöyle yazar: “Ben burada pek çetin bir hayat yaşamaktayım. Ve hem bir iş görebilmek, hem de ailemizin biraz selametini temin edebilmiş olmak için buna katlanmak mecburiyetindeyim. Fakat çok defa bu yalnızlık ve bu uzak olmak fikri beni o kadar tazyik ediyor ki esasen şen, mütehammil ve lakayt olan tabiatımı değiştiriyor ve somurtkan, bedbin, her şeyi karanlık ve fena görür ve düşünür bir adam yapıyor.”  Yazar, görev gereği bulunduğu Tahran’da yoğun bir “boğulma hissi” yaşar. Bir nevi “zoraki diplomatlık” söz konusudur. “Katlanmak mecburiyeti” onu öyle bir baskılar ki sonunda tabiatı dahi değişme noktasına gelir. Yazar, bu dar zamanlarda çareyi yazmakta bulur: “Bundan kurtulmak için en güzel çare, benim için, oturup size mektup yazmak ve sizden gelen mektupları okumak, hiç olmaz ise bu kadarcık olsun alaka ve rabıtada bulunmaktır.”  Yazı, tabiri caizse yazarın münferit ve mecruh ruhuna eşlik ederek onu, içine gömüldüğü yalnızlık hissinden bir nebze uzaklaştırır. Üstelik mektuplar, yazar ile ailesi arasındaki iletişimi sağlaması itibarıyla da bir nevi elçilik görevini üstlenirler.

Yazarın, görev yaptığı bir diğer şehir olan Kabul’da da ruhunun pek huzurlu olduğu söylenemez. Zira kendini yine yalnız ve savunmasız hisseder. 24 Haziran 1940 tarihli bir başka mektubunda bu sefer kızı Emine’ye şöyle yazar: “Kızım Canım, Hindistan’dan döndüm, eyiyim. Gene Kabul’un hep birbirine benzeyen günlerini yaşamağa başladım. Bilmiyorum ki benim yazıcılığım olmasa, bütün bu yaşayış bana nakadar ağır gelirdi! Bu elli-altmış yılı nasıl yaşar, geçirirdim. Şimdi, iç sıkıntıları ile geçecek bütün saatleri, yazı örtüyor. […] Bu yazmak, yalnız sizlere okutmak düşüncesi ile yazmak beni nakadar avutuyor. Bu olmasaydı, benim çok günlerim büyük, çekilmez sıkıntılar içinde geçerdi.”  Yaşadığı mekânın bunaltıcı atmosferinden, tekdüzeliğinden memnun olmayan Esendal’ın elinde neyse ki yazı gibi güçlü bir kozu vardır. Yazar, yazının sağaltıcı etkisine yürekten inanır: “Yazı ile uğraşmanın insanı sağlığa çıkarır, yüksek bir gücü vardır.”  Ona göre yazı, gündelik hayatın maruz kalınan boğucu havasını örter; açtığı alternatif dünya kapılarıyla kişiyi teselli eder ve en önemlisi eşlik ettiği ruhu ihya eder.

Taner Baybars (1936-2010) bir Kıbrıs Türkü olarak doğup ilk edebî eserlerini Kıbrıs'ta Türkçe yayımladıktan sonra dünyaya açılan sıra dışı bir entelektüeldir. 1950'li yıllarda Kıbrıs'tan ayrılıp hayatını İngiltere'de yeniden kuran sanatçı, ailesi ve yakın çevresiyle iletişimini sürdürür. Ayrıca Batılı meslektaşlarının yanı sıra Kıbrıs ve Türkiye'den çok sayıda edebiyat, sanat ve kültür insanıyla sürekli bilgi ve görüş alışverişinde bulunur. Evrakı içinde bu kişilerle yazışmalarını gösteren çok sayıda mektup vardır. Çoğunlukla İngilizce olarak kaleme alınan bu mektuplar, Kıbrıs ve Türkiye edebiyatlarına dair ayrıntılar içermeleriyle önemlidirler. Özellikle, Taner Baybars'ın Talat Halman ve Osman Türkay ile ortak çalışmalarının perde arkasını gösteren satırlar Türk edebiyatı açısından birinci elden özgün kaynaklar olarak mutlaka değerlendirilmelidir. Her üç isim de Kıbrıs ve Türkiye'nin dışında uzun yıllar yaşamalarına rağmen kimliklerini unutmamaları ve bağlı oldukları milletin edebiyatına, kültürüne bulundukları ülkelerde hizmet etme gayretleriyle göz doldururlar. Talat Halman Amerika'da, Taner Baybars ve Osman Türkay İngiltere'de, Türk edebiyatının tanıtımı için birer misyoner gibi çalışırlar. Aralarında birer köprü vazifesi gören mektuplarla planladıkları çeşitli projeleri hayata geçirmede birbirlerine destek olurlar. Bu güç birliği sayesinde Amerika'da ve İngiltere'de çeşitli Türk şair ve yazarlarının eserlerini İngilizceye çevirerek yayımlama, Türk edebiyatı özel sayısı hazırlama, BBC'de Türk şiiri programları yapma gibi sayısız faaliyet gerçekleştirirler. Bu bildiride, Taner Baybars'ın Osman Türkay ve Talat Halman ile mektuplaşmaları ışığında Türk edebiyatının Batı ülkelerindeki tanıtımına yönelik çabalar gözler önüne serilerek söz konusu isimlerin estetik zevk, edebî kıymet ifade eden görüşleri dikkatlere sunulacaktır.