Partie polityczne

W trakcie debaty konstytucyjnej nad kształtem polskiego parlamentu oraz na przestrzeni 30 lat funkcjonowania Senatu w Polsce często pojawiały się w środowiskach naukowych i politycznych krytyczne głosy dotyczące działania drugiej izby i liczne propozycje jej zreformowania. Analiza powyższych postulatów pozwoli zarówno wskazać słabe strony działalności drugiej izby w Polsce, jak również przedstawić propozycje dokonania niezbędnych reform w celu jej ulepszenia. Opracowanie uwzględnia podnoszone w doktrynie i programach partii politycznych propozycje likwidacji Senatu, postulaty stworzenia w drugiej izbie reprezentacji samorządu terytorialnego, gospodarczego i zawodowego, jak również pomysły służące zwiększeniu dywersyfikacji politycznej w składach obu izb. Podniesiono również kwestie ewentualnej zmiany zakresu uprawnień ustawodawczych, kontrolnych czy kreacyjnych Senatu.

Opublikowany niedawno zbiór dokumentów Porozumienia Centrum (dalej – PC) opracowany przez Adama Chmieleckiego to dobra okazja, aby przyjrzeć się temu, w jaki sposób pisze się o tej partii. Ponieważ na rynku wydawniczym wciąż brak jest poświęconej mu monografii naukowej, narrację na temat partii Jarosława Kaczyńskiego zbudowali głównie jej członkowie i sympatycy oraz ich przeciwnicy. W  konsekwencji powstał szereg mitów, w  których PC jest heroizowane lub demonizowane. Uznając oba podejścia za błędne i nieciekawe, pochylam się w artykule nad przykładami nieporozumień związanych z tą partią. Komentując książkę i polemizując z jej autorem, zastanawiam się nad tym, jakie wyzwania stoją przed badaczami dziejów PC.

[PL] Fascynującym jest, że przełomowe dla prawa wyborczego mogą okazać się orzeczenia związane z sądownictwem powszechnym, a nie właściwej izby Sądu Najwyższego do spraw wyborczych. Przedmiotem analiz są sprawy dotyczące odpowiedzialności finansowej pełnomocnika finansowego Komitetu Wyborczego partii Nowoczesna Ryszarda Petru (KW Nowoczesna). Komitet omyłkowo wskazał jako adresata przelewu Komitet Wyborczy, a nie Fundusz Wyborczy partii.

Odwołaniem od uchwały Państwowej Komisji Wyborczej odrzucającej sprawozdanie KW Nowoczesna zajmował się Sąd Najwyższy, który w Postanowieniu 7 sędziów z 22 września 2016 r., III SW 7/16, oddalił skargę. Właściwe rozważania zaczynają się natomiast od postępowań w warszawskich sądach, które są kolejnym (ponieważ sprawy będą dalej procedowane) organem judykatury mającym do czynienia z tym nieoczywistym przypadkiem orzeczenia przepadku na rzecz Skarbu Państwa i nakazania zapłaty blisko 2.000.000 PLN przez pełnomocnika finansowego KW Nowoczesna.

Składy orzekające w Postanowieniu Sądu Okręgowego w Warszawie z 25 sierpnia 2020 r., XXV Ns 58/19, niepubl., oraz apelacji od niego — Postanowieniu Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 29 października 2021 r., VI ACa 869/20, niepubl., zastosowały atypowe rozwiązanie — sprzeczne z powyższym Postanowieniem SN. Odrzucono wniosek Skarbu  Państwa (w Sądzie Okręgowym), a następnie (w Sądzie Apelacyjnym) uchylono poprzednie postanowienie i przekazano do ponownego rozpoznania. Uzasadnienie zaś jest (nie bójmy użyć się tego słowa) rewolucyjne dla systemu wyborczego sensu largo.

Sąd Apelacyjny w uzasadnieniu stwierdził, że „nałożenie na osobę fizyczną obowiązku zapłaty, będącego konsekwencją orzeczonego przepadku, równowartości korzyści majątkowej pozyskanej przez komitet wyborczy niezgodnie z przepisami Kodeksu wyborczego może być nie do pogodzenia z zasadami szeroko pojętej sprawiedliwości i uczciwości [...] w świetle konstytucyjnych zasad proporcjonalności (art. 31 ust. 3 Konstytucji RP) oraz ochrony praw majątkowych jednostki (art. 61 ust. 1 Konstytucji RP)”.

Jakkolwiek należy podejść krytycznie do lakonicznego i niepełnego uzasadnienia bezpośredniego stosowania Konstytucji przez Sąd, to jednak mamy do czynienia z odrzuceniem kodeksowego mechanizmu prawnego, „którego stosowanie — twierdzi Sąd — wywołuje w okolicznościach niniejszej sprawy skutki trudne do akceptacji w świetle powyższych zasad konstytucyjnych”.

Podstawowym pytaniem badawczym jest więc, czy niniejsze sprawy to jedynie — jak nazywa nierzadko doktryna — akcydentalna niekonstytucyjność, czy jednak przełomowy kierunek interpretacji prawa wyborczego na rzecz indywidualizacji i proporcjonalnego stosowania sankcji.

Jak powszechnie wiadomo, J. Kaczyński pozostawał pod wpływem wielkiego erudyty-znawcy prawa, socjologii, filozofii, nauk politycznych-prof. S. Ehrlicha. Co więcej, wypowiedzi byłego premiera zdradzają, że nie zaniedbuje on lektury, zwłaszcza prac historycznych. Pamiętając o tym intelektualnym podglebiu - sugerującym dbałość o kulturę języka, spójność i odpowiedzialność za formułowane tezy - chciałbym przytoczyć i wstępnie skomentować wypowiedzi J. Kaczyńskiego o kolonializmie i postkolonializmie odnoszone do sytuacji i statusu Polski.

Epidemia koronawirusa  sprowadziła nie tylko problemy zdrowotne i gospodarcze, lecz spowodowała nieoczekiwane zawirowania polityczne. W tle walki z epidemią toczy się jawna i zakulisowa rozgrywka opozycji mająca na celu przesunięcie przewidzianych przez konstytucję na maj wyborów prezydenckich. W felietonie – pisanym 26 kwietnia 2020  wyróżnia się sześć projektów zmiany terminu wyborów. Żadna z wyróżnionych opcji – z punktu widzenia stabilnej demokracji zdolnej wyłonić skutecznie działający rząd – nie jest idealna. W artykule analizuje się mocne i słabe strony proponowanych rozwiązań oraz porównuje się wybory z 2020 r. do wyborów przeprowadzonych 4 czerwca 1989 r.

W 2002 r. powstały Komunistyczna Partia Polski oraz Polska Socjalistyczna Partia Robotnicza. Ich programy opierały się na marksizmie-leninizmie. Partie te były organizacjami marginalnymi i nieodgrywającymi istotnej roli w systemie politycznym Polski. Dokonały one pozytywnej, ale nieobiektywnej oceny okresu socjalizmu w Polsce przed 1989 r. Ocena ta została uzasadniona ideologią komunistyczną. Komunistyczna Partia Polski oraz Polska Socjalistyczna Partia Robotnicza negatywnie oceniły transformację ustrojową i ekonomiczną w Polsce po 1989 r. Skrytykowały także włączenie Polski w procesy globalizacyjne, a pozytywnie oceniły politykę prowadzoną przez państwa, które nie zmieniły swoich ustrojów, jak Kuba i Korea Północna. W celu weryfikacji tej hipotezy badawczej autor zastosował metodę jakościowej analizy materiałów źródłowych, w tym dokumentów programowych i publicystyki wymienionych partii politycznych.

A reminiscence of Marxism-Leninism in the 21st century?
Examples of the Communist Party of Poland and the Polish Socialist Workers' Party
Abstract
In 2002, the Communist Party of Poland and the Polish Socialist Workers’ Party were founded. Their programs were based on Marxism-Leninism. These parties were
marginal organizations and did not play any significant role in the Polish political system. They made a positive but biased assessment of the period of socialism in Poland before 1989. This assessment was justified by the communist ideology. The Communist Party of Poland and the Polish Socialist Workers’ Party negatively assessed the political and economic transformation in Poland after 1989. They also criticized Poland's inclusion in the globalization processes, and positively assessed the policies pursued by countries that have not changed their systems, such as Cuba and North Korea. To verify this
research hypothesis, the author used the method of qualitative analysis of source materials, including manifestos, policy documents and journalism of the aforementioned politica parties.
Keywords: Marxism-Leninism, communism, political party, political transformation, Communist Party of Polan

Wulgaryzmy, nazywane w języku polskiego prawa słowami nieprzyzwoitymi, występują w procesie komunikowania politycznego. Polega ono na dwustronnym przepływie komunikatów politycznych pomiędzy nadawcami i odbiorcami z udziałem mediów. Wulgaryzmy są jednostkami leksykalnymi, które w przestrzeni publicznej mogą zaistnieć dzięki mediom, ale to Internet jest tym podmiotem, który je utrwala. Zweryfikowanie tej hipotezy jest celem artykułu. Wulgaryzmy pełnią liczne funkcje w procesie komunikowania politycznego. Najważniejsze z nich to: dyskredytacyjna, eskapistyczna, katharsis, deskrypcyjna, rozrywkowa, prowokacyjna, a także – w znaczeniu symbolicznym – reprezentacji, integracyjna, delimitacyjna, mobilizująca.
Słowa kluczowe: wulgaryzm, komunikowanie polityczne, język, polityka, Internet.

Vulgarisms in political communication

Vulgarisms - called indecent words in the language of Polish law, occur in the process of political communication. It involves the two-way flow of political messages between broadcasters and recipients with the participation of the media. Vulgarism is a lexical unit that can exist in public space thanks to the media, but the Internet is the entity that perpetuates it. Verifying this hypothesis is the aim of the article. Vulgarisms perform many functions in the process of political communication. The most important of them are: discrediting, escapist, catharsis, descriptive, entertainment, provocative, and - symbolically - representation, integrating, delimiting, mobilizing.
Keywords: vulgarism, political communication, language, politics, Internet.

Raport prezentuje dane pozyskane ze sprawozdań finansowych partii politycznych. Jest pierwszym (znany autorom) opracowaniem podejmującym temat praktyki realizacji polskich przepisów prawa o finansach partii polityczych, nie samej jej treści.

The main issue of this article is France and Europe in the political program of French National Front and pronouncements of Marine Le Pen. The National Front is a nationalist political party. Nationalism is a political thought, in which the idea of nation and the national state are the superior principle. The National Front was founded in 1972 by Jean-Marie Le Pen. The current leader of this party is his daughter – Marine Le Pen. She wants to dissolve the European Union. In her opinion the main problem for the European nations is immigration. The nationalist parties in Europe are afraid of multiculturalism, immigrants and Islam.

This article is examining the effects of party dynamics on changeability of party leaders, arguing that significant differences can be expected with regard to ideology, parliamentary strength, and involvement in government. Authors claim that leaders are more prone to change, when their parties lose elections or depart from the government. Moreover, they explore variations in leadership longevity in relation to degree of democratic consolidation, based on the analysis of experience from the Western Balkans and Visegrad Group countries. Findings confirm the hypotheses regarding electoral failure and departure from government, as well as regional differences between transitional and more consolidated democracies.


Dynamika partii i długość sprawowania przywództwa: doświadczenia z Bałkanów Zachodnich i krajów Grupy Wyszehradzkiej

W artykule przeanalizowano wpływ dynamiki partii na zmienność liderów partii, argumentując, że można spodziewać się znacznych różnic w zakresie ideologii, siły parlamentu i zaangażowania w rządzenie. Autorzy twierdzą, że liderzy są bardziej skłonni do zmian, gdy ich partie przegrywają wybory lub odchodzą od rządu. Ponadto zbadano różnice w długości sprawowania przywództwa w odniesieniu do stopnia demokratycznej konsolidacji, na podstawie analizy doświadczeń z Bałkanów Zachodnich i krajów Grupy Wyszehradzkiej. Wyniki potwierdzają hipotezy dotyczące porażki wyborczej i odejścia od rządu, a także regionalnych różnic między demokracjami przejściowymi i bardziej skonsolidowanymi.

Raport z badania ilościowego przeprowadzonego w okresie kampanii wyborczej 2015 roku. Prezentuje relacje pomiędzy elektoratem oraz głównymi partiami politycznymi polskiej sceny politycznej.

Na potrzeby badania została wykorzystana oryginalna metodologia zaprezentowana w rozprawie doktorskiej autora dobrze przyjętej przez recenzentów, profesorów: Andrzeja Antoszewskiego oraz Henryka Olszewskiego, a napisanej pod  kierunkiem profesora Huberta Izdebskiego.

Praca przedstawia ideowe/ideologiczne podziały na polskiej scenie politycznej. Prezentuje wyniki badań empirycznych, które częściowo przezentowane były w kolejnych raportach z badania Trójkąt Ideologiczny.

Wskazuje w jaki sposób można prowadzić podziały na osi lewica-prawica i jak podział jednoosiowy połączyć z modelem autorskim tj. Trójkątem Ideologicznym.

Praca prezentuje stan polskiej sceny politycznej - w tym partyjnej - aktualny na dzień po wyborach 2019 roku. Prezentuje też ewolucję tej sceny pomiędzy 2015 a 2019.

W momencie publikacji była jedyną aktualna na rynku wydawniczym pozycją traktującą kompleksowo o polskiej scenie politycznej.

The article presents the career paths of Polish politicians with a particular focus on parliamentarians, using data  obtained  from  empirical  research  conducted  as  part  of  a  research  project  devoted  to  Polish  political  parties and by referring to available research and models proposed by Polish and foreign researchers. The text not only tries to explain the motivations for starting activity in political parties (both individual and socio-political), the reasons for choosing a particular grouping, or provide factors influencing the decision to run in the election, but also proposes three contemporary models of Polish politicians’ career paths, forecasting possible changes in the future.

W artykule analizowany jest proces upolitycznienia emigracji i diaspory poprzez śledzenie obecności tematów związanych z emigracją i diasporą w polskim dyskursie politycznym. Zastosowaną metodą badania jest jakościowa analiza treści, przedmiotem analizy są
programy polityczne partii politycznych, materiały i dokumenty opracowywane na potrzeby kampanii wyborczych, exposé premierów, akty prawne i programy rządowe. Analiza obejmuje okres od wyborów 1991 roku po kadencję parlamentu 2011–2015. Bardziej szczegółowa analiza dotyczy lat 2005–2011, czyli okresu po akcesji Polski do UE,
symbolizującej początek ostatniej fali masowej emigracji i wzrost zainteresowania aktorów politycznych problemem emigracji i Polakami za granicą. Główne pytania badawcze dotyczą obecności emigracji i diaspory w dyskursie politycznym: w programach partyjnych, exposé
premierów, działaniach kolejnych parlamentów i rządów. Analiza wykazała, że tematy dotyczące emigracji i diaspory były obecne (choć w różnym zakresie) podczas każdych wyborów, ale największe zainteresowanie nimi nastąpiło w okresie kampanii wyborczej
w 2007 roku. Nie były one jednak przedmiotem polaryzacji (sporów politycznych), poszczególni aktorzy polityczni byli raczej zgodni w diagnozie sytuacji oraz treści proponowanych rozwiązań.

Publikacja dotyczy wykorzystania wiodącego na świecie portalu wideo w komunikacji politycznej. Książka systematyzuje dotychczasową wiedzę na temat działań największych polskich partii politycznych w zakresie emisji treści audiowizualnych w internecie.
Zawiera obszerne badanie dotyczące efektywności prowadzenia przez partie parlamentarne komunikacji w serwisie YouTube w latach 2011-2014.
Wskazuje możliwości dalszych badań nad zagadnieniem nadawania internetowych przekazów audiowizualnych w komunikowaniu politycznym. Książka adresowana jest do praktyków i teoretyków komunikowania politycznego badaczy, skupiających się na tematyce marketingu politycznego, kampanii wyborczych i politycznego public relations oraz dla specjalistów planujących i realizujących kampanie polityczne. Wnioski dotyczące wykorzystania portalu YouTube do celów politycznych będą cenne dla medioznawców, w szczególności zaś badaczy zajmujących się obszarem nowych mediów.

The objective of this analysis is to examine political party leadership with reference to the rules and results of its selection process in post-communist Poland. The exploration of these matters is based on qualitative and quantitative data concerning 16 different political parties and 80 selections they conducted in the years 1990-2013. The comprehensive research methods employed for this study ranged from in-depth analysis of particular election results to analysis of constitutional and structural party variations. This extensive investigation enables the reader to draw conclusions about Polish intra-party politics and to understand the vetting processes that Polish politicians must undergo. The findings indicate that political parties tend to address wider selectorates; and that the rules of selection are transparent, democratic, and empirically predictable.