Türk spor tarihi

Spor tarihi araştırmacıları sporla ilgili Türk basınında yer alan ilkyazının 1891 yılında Ali Ferruh Bey tarafından Servet-i Fünun dergisinde yayımlanan “Eskrim” başlıklı yazısı olduğunu kaydetmektedir. Bu alanda ülkemizde yapılan tüm araştırmalarda Ali Ferruh’un “Eskrim” başlıklı yazısına atıfta bulunulmuş olmasına rağmen onun bu makalesi herhangi bir araştırmacı tarafından tüm yönleriyle incelenmiş ve ortaya çıkartılmış değildir. Oysa Ali Ferruh Bey, “Eskrim” başlıklı yazısını bu sporu Osmanlı vatandaşlarına tanıtmak amacıyla kaleme almış ve derginin çeşitli sayılarında da konuya dair makaleler yayımlamıştı. 19. yüzyılın ortalarında itibaren Osmanlı topraklarında eskrimin tanınmaya başlandığı bilinmektedir. Hiç şüphesiz bu sporun Osmanlı toplumunda tanıtılması ve yaygınlaşmasında en çok emeği geçenlerden birisi de Ali Ferruh Bey olmuştur. Ali Ferruh Bey, Paris'te kaleme alarak gazeteye gönderdiği "Eskrim" başlıklı yazılarında; eskrimin tanımını, faydalarını, Hintliler, Çinliler, Mısırlılar, İranlılar ve Yunanlılar’da bu sporun tarihi gelişimini ortaya koymaya çalışmıştır. Çalışmamızda Osmanlılarda eskrimin bir spor olarak tanınması, bu sporun askeri okullar ile rüştiyelerde ders olarak okutulması ve halk arasında yaygınlaştırılması için çeşitli kulüplerin açılması hakkında bilgilere yer verilecektir. Bu araştırmada, Ali Ferruh Bey tarafından kaleme alınan ve Türk basınında sporla ilgili ilkyazı olma özelliğine sahip olan “Eskrim” başlıklı yazı dizisi incelenecektir.

Spor ve tarih yazıcılığı, on dokuzuncu yüzyılda ulus devletlerin inşası sürecinde devletlerin idare etmek istedikleri ve bizzat ilgilendikleri alanlardır. Türkiye’de de dünyadaki gelişmelere benzer şekilde imparatorluktan Cumhuriyete geçiş ile birlikte hem tarih yazıcılığı hem de sporun, yeni devletin politikaları içerisinde yer aldığı görülmektedir.
Çalışmanın amacı, Cumhuriyet’in ilk yıllarında Türkiye’deki resmi tarih anlayışı ve yeni devletin spora yaklaşımı arasındaki ilişkiyi incelemek; özellikle spor kavramı içerisinde resmi tarih söylevinin kendisine nasıl bir yer edindiğini analiz etmektir. Çalışmada yararlanılan kaynaklar resmi belgeler ve yazışmalar başta olmak üzere, dönemin dergileri ve gazeteleri ile döneme dair yazılan kitaplardır. Nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi ve tarama modeli ile yapılan bu çalışmada araştırma konusuna dahil olan kaynak ve belgeler incelenmiştir. Erken Cumhuriyet döneminde yayınlanan gazete haberlerinde, makalelerde ve yazılan spor kitaplarında; geleneksel sporların yüceltilmesi, tarih yazıcılığı ile edinilen sonuçların spor içerisinde yeniden üretilmesi noktalarında, Türk Tarih Tezi’nin etkisini görmek mümkündür.

Burhan Felek (1889-1982) II. Meşrutiyet yıllarında başlayan ve 1980’li yılların başına kadar devam eden gazetecilik yaşamı ile Türk basın tarihinin önemli isimlerinden biridir. Döneminin en kıdemli fıkra muharriri olması dolayısıyla 1975 yılında Felek’e “şeyhü’l-muharrirîn” ünvanı verilmiştir. Çocukluk ve ilk gençlik yıllarını II. Abdülhamid döneminde geçiren, ardından Meşrutiyet dönemi İstanbul’unu yaşayan Felek, vefatına değin elli yedi yıl boyunca aralıksız olarak gazetedeki köşesinde yazılarını kaleme almaya devam edebilmiş; Cumhuriyet ve Milliyet gazetelerinde yayınlanan yazılarıyla toplumun pek çok kesimine seslenmiştir. Elinizdeki çalışmada, Osmanlı’dan Cumhuriyet’e devrolan kuşağın önemli bir ismi ve Sabahaddin Bey düşüncesinin Türk basınındaki temsilcilerinden biri olan Burhan Felek’in toplumsal meseleler hakkındaki düşüncelerine ve başta siyaset olmak üzere tiyatro, sinema, spor ve fotoğrafçılık gibi alanlardaki faaliyetlerine yer verilmektedir.

The aim of this study to examine physical education teacher training efforts in terms of the intellectual and institutional context between the years of 1908-1930 in Turkey. Physical education lessons entered the school curriculum under the name of gymnastics from the second half of the 19th century within the scope of the reflections of the reforms made after the Tanzimat Period in education. Physical education, in compliance with the body policies of the government specifically after the Second Constitutional Era, ensured that the course was included in all school curricula. However, the lack of a sufficient number of qualified teachers in the country posed the main problem, and this brought along studies for training physical education teachers. The first attempt in this context is the Terbiye-i Bedeniye Mektebi (School of Physical Education), a private school founded by Selim Sırrı [Tarcan] Bey in 1908. As the founder went to Sweden, the school failed to reach its purpose and was closed in the autumn of 1909. After the awareness of administrative men in the field of physical education after the Balkan Wars, physical education teachers were intended to be trained within the schools of teachers. With the critical assignments he undertook since 1910, Selim Sırrı Bey started his attempts to open an field-specific higher education institution in 1913. The institution called Terbiye-i Bedeniye Darulmuallimini (School of Physical Education Teacher’s Training for Men) could not be opened due to the start of the First World War, although all its preparations were completed in 1914. The longing handed over to the Republic finally came to an end with the influence of Atatürk and his government's value on physical education. It was decided to open a higher education institution in Ankara as a result of the proffer presented by Selim Sırrı Bey to the I. Heyet-i İlmiye (First Scientific Committee) in 1923. However, as a result of the failure to start school construction on time, a Terbiye-i Bedeniye Mektebi (School/Course of Physical Education) was opened in Istanbul in 1926 to meet the need. This school is the first institution of training offering special education to regular physical education teachers in Turkey. In the institution that trained physical education teachers in the first three years and physical education inspectors in the last year, a total of 228 graduated were trained between 1926-1930. The institution was closed in 1930 because the necessary teacher needs were met and the construction of the school to be opened in Ankara started. Gazi Middle Teacher School and Training Institute, Physical Education Department, which is the institution mentioned in Ankara, started to train teachers in the second term of 1932-1933 training year.

The aim of this study is to evaluate the Ottoman State period in the history of the development of olympism and the olympic movement in Turkey. The Ottoman State, which was in contact with the olympics in the diplomatic and political context at the beginning, from the first Olympic Games, started to hold official contacts with the olympic movement since the beginning of the 20th century. The Ottoman State, which was not officially represented in the 1896, 1900 and 1904 Olympic Games, officially met with olympism for the first time, with the Brussels Charge D’affaires of Mihran Kavafyan Efendi, who was sent to the 1905 Brussels Meeting on behalf of the Ottoman Government. Although there was a significant number of participation in the 1906 Intermediate Olympic Games, the games are not officially recognized by the International Olympic Committee (IOC). Even though there are two names of athletes from Turkey in the official report of 1908 London Olympic Games, there is no official existing document that they participate in the competitions of these athletes. Immediately after the Second Constitutional Era, declared in July 1908, Selim Sırrı Tarcan began to set up Turkish Olympic Committee (TOC). The recognition of TOC by the IOC was in 1911. Official recognition by the Ottoman State, was in the following years. Selim Sırrı Tarcan, the pioneer of olympism in Turkey, was elected as the Turkish representative of the IOC on December 15, 1908. He tried to promote and adopt the olympic soul to the new emerging sports societies with his intelligence about teaching and spreading of olympism philosophy which he had by attending the IOC meeting between the years 1908-1914. As a result of these activities, Turkey was officially represented by two Armenian athletes for the first time at the 1912 Stockholm Olympic Games. Due to the cancellation of 1916 Berlin Olympic Games, caused by the First World War, and Turkey's expulsion from the IOC at 1919 with the reason of "one of the issuing country of the war” resulted not to attend at Antwerp Games in 1920, thus 1912 Stockholm Olympic Games was the first and last Games which the Ottoman Empire ever joined.

Özet: Bu çalışmada, Türkiye’de beden eğitimi hareketinin öncüsü olarak tanınan, ancak Meşrutiyet ve erken Cumhuriyet dönemlerinde spor, kültür, sanat, edebiyat, basın ve siyaset alanlarında da etkili olan Selim Sırrı Tarcan’ın Türk sinema tarihinin ilk evreleri için anlamlı olabilecek faaliyetleri sergilenmekte ve Cuma selamlıklarında çekilen filmlere refakat etme gerekçeleri ve sinemayı kullanım amaçları üstlendiği değişik görevler çerçevesinde açıklanmaya çalışılmaktadır.
Anahtar sözcükler: Selim Sırrı Tarcan, Meşrutiyet, Sinema, Eğitim.   

Abstract: Selim Sırrı Tarcan, regarded as the pioneer in physical education movement in Turkey, was influential in the field of politics, press, literature, art, culture and sports during Constitutionalism and Early Republic. This study displays his significant activities for the first period of Turkish Cinema History and seeks to account for his reasons of accompanying the movies shot in Friday Prayer Ceremonies (Cuma Selamlığı) and his purposes of employing movies in terms of varied duties he used to take over.
Key words: Selim Sırrı Tarcan, Constitutionalism, Cinema, Education

Mahmud al Kasgari in his famous Divân-ı Lûgat-at Türk (a lexion of Turkish language) in the 11th centruy mentions a certain kind of game played by foot among the Turkic groups and explains the production technique of the playing object (“ball”) called “tepük”. According to Kasgari, the “tepük” was an object cast from lead in the shape of the spindle whorl of a distaffwhich was wrapped goat’s hair or the like and used as a toy by boys who kick it about. In the Turkish Republic, in almost every book dealing with the history of sports, the “tepük” has been presented as the earliest form of football game among Turks. A closer examination of the matter suggests, however, that was hardly the case and the “tepük” game could not be a prototype of the contemporary football game. First of all, the playing object or the “tepük” must have been a cap-shaped disc and not spherical or “ball”-shaped at all. Second, considering the Turkish and other translations of the article “tepük” in Mahmud’s Dîvân (which was written in Arabic) the goat hairs were not wrapped around the cap-shaped lead object, but actually the hairs were passed through the hole in the middle of it giving it a shape somewhat like that of a shuttlecock. As the term “tepük” was quite often mentioned in a methaphorical sense in the 11th-14th centruy Persian poetry, an analysis of some such relevant strophes reveals that that object (“tepük”) was certainly not spherical in the mathematical sense of the world. This study demonsrates that the “tepük” game was almost identical or very similar to a Child’s game called “tepgüç” which was recorded among East Turkestanis (Uygurs) in early 20th centruy. It is also suggested that, in terms both of the shape of the “ball” and the way it was played, the “tepük” was rather an archaic version of badminton in which the feet assumed the function of the rackets, than that of contemporary soccer.

Cumhuriyet döneminde sanayileşme bakımından en çok ilerleme kaydeden kentlerimizden biri olan Kocaeli, daha Cumhuriyetin ilk dönemlerinden itibaren sunmuş olduğu elektrik ve su gibi bayındırlık hizmetlerinin yanı sıra spor teşkilatları (kulüpleri) gibi beledi hizmetlerle, şehircilik bilincine sahip kentlerimizden biri olmuştur.
Cumhuriyet’in ilk yıllarında da Tek Parti Dönemi’nin sanayileşme politikalarından biri olan, sanayinin ülke geneline yaygınlaştırılması faaliyetlerine paralel olarak Kocaeli’de yerel hizmetlerin daha etkin ve düzenli sunulduğu görülmektedir.
28 Ocak 1923 tarihinde İçişleri Bakanlığı tarafından “Kocaeli” adının onaylanmasının ardından Mutasarrıf Halil Vehbi Demirel, kentin valisi olarak görevlendirilmiştir. Onun valiliği döneminde (1923-27) İzmit’te elektrik üreten bir fabrika kurulmuştur. Cumhuriyetin ilk yıllarında, imtiyazlı yabancı ortaklıklarca gerçekleştirilmiş olan elektrik hizmetlerine dair uygulamalar neticesinde İzmit’in elektrik enerjisine kavuşması 1926 yılında mümkün olmuştur.
Kocaeli valisi Mutasarrıf Halil Vehbi Demirel’in valiliği döneminde İzmit’in su sorununun çözümü için çaba sarf edilmiş, Paşasuyu’nun “fenni” usullerle kente gelmesini sağlamak amacıyla bir takım onarımlar yapılmıştır. H. Vehbi Demirel’in 1927 yılında Kocaeli’nden ayrılması ile Kara Eşref Bey (Sayıt), maddi imkânsızlıklara rağmen Vehbi Demirel’in başladığı işleri kişisel çabaları ile yürütmüştür. Eşref Bey, dönemin İzmit Belediye Başkanı Kemal Öz’ün yoğun çalışmalarına yardımcı olmuş; Paşa ve Çene sularının Türkiye’nin şartlarında en modern ve sağlık koşullarına uygun bir şekilde kente gelmesi için büyük çaba sarf etmiştir. Ancak, 1930 yılında başlayan yol yapım çalışmalarının ağırlık kazanması, suyun getirilmesine ilişkin çalışmaları sekteye uğratmıştır. 1931 yılında Belediye Başkanı Kemal Öz döneminde bu hatta yapılan yenileme çalışmaları neticesinde hat, 1950’lere kadar şehrin ana su kaynağı olarak kullanılmıştır.
İzmit Belediyesinin sporculuk uygulamaları incelendiğinde ise ilgili yıllarda, Kocaeli mıntıkasında 12 spor kulübü tespit edilmiştir. Bu spor kulüplerin isimleri şu şekildedir: İttihat Spor Kulübü, Geyve İdman Yurdu, Karamürsel İdman Yurdu, Adapazarı Gençler Birliği, Yeni Hilal Spor Kulübü, İdman Yurdu, Yılmaz Spor Kulübü, Hereke İdman Yurdu, Sakarya Spor Kulübü, Kocaeli İdman Yurdu, Yeşilyurt Spor Kulübü, Geyve Akhisarı İ. Yurdu.

Farklı uluslardan çeşitli yaş gruplarındaki gençlerin gönüllü olarak katıldığı
bir faaliyet olan izcilik, gençlerin fiziksel gelişimlerinin yanı sıra zihinsel,
ruhsal, sosyal, duygusal ve karakter gelişimine katkıda bulunan bir
spor faaliyetidir. Din, dil, ırk ve milliyet ayrımı olmaksızın herkese açık
bir hareket olan izcilik, pratiğe dayalı beceri kazandıran bir eğitim faaliyetidir.
Özellikle Batılı kurumların Osmanlı toplumuna girmesinde önemli
rol oynayan II. Meşrutiyet Dönemi’nde izcilik, beden eğitimi derslerine
paralel olarak Sultani ve idadilerin programına “keşşaflık” adıyla girmiştir.
İzcilik teşkilatının İzmir’de kurulması ise 1331 (1912-13) yılında Nuri
Bey’in çalışmalarıyla olmuştur. O dönemde İzmir, Mekteb-i Sultaniye izcilerinin
düzenli faaliyetlerine sahne olmuştur. Bu bağlamda çalışmamızda,
İzmir merkez kazasında kurulan Erkek Muallim Mektebi, İnönü Mektebi,
Şehit Fethi Bey Mektebi, Dumlupınar Mektebi, Müdafaa-i Hukuk
Mektebi, Ankara Mektebi ve Ticaret Mektebi’nde faaliyet gösteren izci
teşkilatları ile İzmir vilayetine bağlı Urla, Ödemiş, Bayındır, Bergama, Tire,
Çeşme, Seferihisar, Karaburun, Kuşadası, Kemalpaşa ve Menemen Kazasında
faaliyet gösteren izci teşkilatlarına tahsis edilen muhtelif malzemelerin
(kronometre, araba, çaydanlık, bakraç, el çantası, fanila, eldiven, patik,
kroki, kova, trampet, trampet derisi, bardak, boyun çantası, sıhhiye çantası,
arka çantası, fotoğraf makinası, portatif karyola, portatif tencere, futbol
topu, lacivert pantolon ve sıhhiye malzemeleri) kullanım alanları ve değerleri
hakkında karşılaştırmalar yapılarak İzmir izci teşkilatlarının fonksiyonları
hakkında bilgi verilecektir.

17. yüzyıl Osmanlı okçuluk risaleleri arasında yer alan Kemankeş Mustafa Efendi'nin Kavsname adlı eseri hem dönemin dilini yansıtıyor olması hem de okçuluğa dair değerli bilgileri ihtiva ediyor olması bakımından son derece önemli bir eserdir. Prof. Dr. Hanifi Vural ve Dr. Yaşar Metin Aksoy tarafından hazırlanan söz konusu eser, tıpkıbasımla beraber çeviri yazı ve sadeleştirmeyi de içermektedir. Kemankeş Mustafa Efendi'nin Kavsname adlı bu eseri, Okçular Vakfı ile Türkiye Yazma Eserler Kurumu’nun ortak yayını olarak okuyucunun beğenisine sunulmuştur.

Türkiye İdman Cemiyeti İttifakının (TİCİ) kurulduğu 22 Mayıs 1922’den 10 Kasım 1938’e kadar olan dönemde Türkiye’de uygulanan spor politikası, çalışmanın konusunu teşkil etmektedir. Araştırma, Atatürk Dönemi’nde spor çalışmaları ve Atatürk Dönemi’nde diğer spor faaliyetleri ile sınırlandırılarak iki dönem halinde ele alınmıştır. Çalışmanın kaynak materyalini, Başkanlık Cumhuriyet Arşivi Belgeleri, resmi yayınlardan; Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Zabıt Ceridesi ve Kanunlar Dergisi, Türkiye Cumhuriyeti Resmi Gazetesi ve dönemin süreli yayınları arasında bulunan gazete ve dergilerin makaleleriyle kitaplar oluşturmaktadır. Çalışmadan elde edilen sonuçlar şunlardır: Milli Mücadele Dönemi’nde sporda gerçekleştirilen örgütlenme ile 22 Mayıs 1922’de TİCİ teşkil edilmiştir. Bu teşekkül 18 Nisan 1936’da Türk Spor Kurumuna (TSK)  dönüştürülmüştür. 29 Haziran 1938 tarihinde kabul edilen 3530 sayılı Kanunla TSK’nın yerine Beden Terbiyesi Genel Müdürlüğü (BTGM) kurulmuştur. Bu kuruluşla birlikte sporda sınırlı merkeziyetçiliğin yerini tam bir devlet otoritesi almıştır. BTGM’nin kuruluşu öncesi ve sonrasında başta özel idare ve belediyeler olmak üzere, devlet bütçesinden temin edilen yardımlarla çeşitli spor tesisleri oluşturulmuş, illerde spor teşekkülleri teşkil edilerek yurtiçi ve yurt dışı müsabakalarına iştirak edilmiştir. Bu suretle 1936 yılının Ağustos ayında Berlin’de yapılan On Birinci Olimpiyat Oyunlarında Türkiye’ye güreş alanında bir altın bir de bronz madalya kazandırılmıştır.

Osmanlı İmparatorluğu döneminde, okçuluk faaliyetlerinin gerçekleştirildiği 34 büyük meydan tahsis edilmiştir. Çeşitli illerdeki bu yerler “okmeydanı” olarak anılırdı. Okmeydanlarında, belirlenmiş kural ve tertip içerisinde, üzerlerinde sürekli olarak sportif faaliyetler gerçekleştirilirdi. Buralarda atıcıların toplandıkları mekânlar da kemankeşler tekkesi, tirendazlar zaviyesi ve atıcılar dergâhı gibi isimler almıştır. Yalnız geçici, hatta devamlı olarak ok atılan her yere de okmeydanı denmemektedir. Okmeydanları etrafı sınır taşları ile çevrilen, içinde gerekli binaları bulunan, büyük okçuların menzil taşlarını ihtiva eden, kendine has kadrosu bulunan spor tesisleridir. Şüphesiz bu ok meydanlarının en ünlüsü, İstanbul Okmeydanı’dır.

As well as being an important factor in remaining healthy, sports also reflects the cultural structure of both
civilizations and communities, and this serves as a method of contributing to the establishment of a cultural interaction
among societies. This has traditionally been done through holding international sports tournaments. It is well
known that the first event in the history of civilization which featured various types of sports and sporting activities
was the Greek Olympics. Activities which were considered to be sports during those times were athletics, archery
and so on. It is also known that there were forms of sports played on an individual and team basis, such as football,
basketball, boxing, and wrestling etc. In addition, there were also some other forms of sports that were originally only
played on a local basis, but were later discovered and embraced by different communities. This study will shed light
on the efforts made to regulate hockey during the early years of the Turkish Republic. The aim of the work done was
to enable hockey to move from being merely a local discipline and become international. Hockey originated from
Ireland and gradually became widely played in different communities. The aim of this study is to explain, within
the framework of a publication by the Turkish Training Society (TİCİ), the play, style, history, rules, and related
features of this team sport that have brought people together and have allowed hockey to gain recognition on the
international stage.
Keywords: Turkish Training Society, Sports Activities in Turkey, An Introduction to Hockey in Turkey, Grass
Hockey, Hockey Regulations (Legislation)

… benim karındaşum kabza aşıktı. Hak subhanehu ve Teala bizi ve seni tariki müstakime irşadeyleye. Eğer ok atmak heves idersen gerektür ki evvel bir üstad bulup ol üstada ram olasun ve kadir olduğun kadar hidmet ve riayet idesin. Eğer riayete kadir degül isen hidmetin ile anı utandursun ve kabza sena-u dua ile alasın. Ondan sonra günden güne idmana şuruğ eyleyesin. Zira üstadsız bir nesne kemal ile idrak olunmak muhaldir.
Elinizdeki bu kitap, Kemankeş Mustafa Efendi tarafından 1735 yılında kaleme alınmış olan kitabının redaksiyonunu içermektedir. İçeriğinde; yayın ortaya çıkışı ve ilk kullanıcıları, ok atmanın sevabı, ok atmaya dair bazı açıklamalar, idman ve kaide üzerine ok atma, okla nişan alma, darp vurmak, menzil atma, menzil ve darp yayları, salkı düşen okların durumu, okçular ve kabza tutuş şekilleri, atıcıya gerekli olan bazı bilgiler, ok atma yanlışlıkları, kirişin ötmesi, bilek siperi ve zihkir, atış sırasında kirşin şahadet parmağına dokunma sebebi ve Gelibolu, İstanbul ve Mısır’da bulunan bazı menziller hakkında bilgiler içermektedir.

Cumhuriyet döneminde sanayileşme bakımından en çok ilerleme kaydeden kentlerimizden biri olan Kocaeli, daha Cumhuriyetin ilk dönemlerinden itibaren sunmuş olduğu elektrik ve su gibi bayındırlık hizmetlerinin yanı sıra spor teşkilatları (kulüpleri) gibi beledi hizmetlerle, şehircilik bilincine sahip kentlerimizden biri olmuştur.
Cumhuriyet’in ilk yıllarında da Tek Parti Dönemi’nin sanayileşme politikalarından biri olan, sanayinin ülke geneline yaygınlaştırılması faaliyetlerine paralel olarak Kocaeli’de yerel hizmetlerin daha etkin ve düzenli sunulduğu görülmektedir.
28 Ocak 1923 tarihinde İçişleri Bakanlığı tarafından “Kocaeli” adının onaylanmasının ardından Mutasarrıf Halil Vehbi Demirel, kentin valisi olarak görevlendirilmiştir. Onun valiliği döneminde (1923-27) İzmit’te elektrik üreten bir fabrika kurulmuştur. Cumhuriyetin ilk yıllarında, imtiyazlı yabancı ortaklıklarca gerçekleştirilmiş olan elektrik hizmetlerine dair uygulamalar neticesinde İzmit’in elektrik enerjisine kavuşması 1926 yılında mümkün olmuştur.
Kocaeli valisi Mutasarrıf Halil Vehbi Demirel’in valiliği döneminde İzmit’in su sorununun çözümü için çaba sarf edilmiş, Paşasuyu’nun “fenni” usullerle kente gelmesini sağlamak amacıyla bir takım onarımlar yapılmıştır. H. Vehbi Demirel’in 1927 yılında Kocaeli’nden ayrılması ile Kara Eşref Bey (Sayıt), maddi imkânsızlıklara rağmen Vehbi Demirel’in başladığı işleri kişisel çabaları ile yürütmüştür. Eşref Bey, dönemin İzmit Belediye Başkanı Kemal Öz’ün yoğun çalışmalarına yardımcı olmuş; Paşa ve Çene sularının Türkiye’nin şartlarında en modern ve sağlık koşullarına uygun bir şekilde kente gelmesi için büyük çaba sarf etmiştir. Ancak, 1930 yılında başlayan yol yapım çalışmalarının ağırlık kazanması, suyun getirilmesine ilişkin çalışmaları sekteye uğratmıştır. 1931 yılında Belediye Başkanı Kemal Öz döneminde bu hatta yapılan yenileme çalışmaları neticesinde hat, 1950’lere kadar şehrin ana su kaynağı olarak kullanılmıştır.
İzmit Belediyesinin sporculuk uygulamaları incelendiğinde ise ilgili yıllarda, Kocaeli mıntıkasında 12 spor kulübü tespit edilmiştir. Bu spor kulüplerin isimleri şu şekildedir: İttihat Spor Kulübü, Geyve İdman Yurdu, Karamürsel İdman Yurdu, Adapazarı Gençler Birliği, Yeni Hilal Spor Kulübü, İdman Yurdu, Yılmaz Spor Kulübü, Hereke İdman Yurdu, Sakarya Spor Kulübü, Kocaeli İdman Yurdu, Yeşilyurt Spor Kulübü, Geyve Akhisarı İ. Yurdu.

Özet
İstanbul’a gelen Romanya milli futbol takımı ile ilk olarak Türk milli futbol takımı ve daha sonra Galatasaray arasında sırasıyla 17 ve 19 Nisan 1914 tarihlerinde oynanan iki müsabaka Osmanlı kamuoyunda büyük etki yaratmıştır. Bu çalışmada her iki maçın tarihi önemi tüm yönleriyle analiz edilecek, Romanya futbol kafilesinin İstanbul ziyaretine ve yapılan iki önemli futbol müsabakasına ilişkin dönemin Osmanlı basınında yer alan orijinal bilgiler ve fotoğraflar ayrıntılarıyla okuyucuya sunulacaktır. Maçlara dair Osmanlı basınında geniş yer bulan haberler, yorumlar ve eleştiriler Türk spor tarihinin önemli bir dönemi içinde, Osmanlı toplumunda yeni yeni gelişmeye ve hızla popülaritesi artmaya başlayan futbolun etkisine de tüm yönleriyle ışık tutmaktadır. Metin içindeki alıntılarda bazı Osmanlı Türkçesi ifadelerin güncel anlamları parantez içerisinde verilmiştir. Osmanlı Devleti’nde tarihin ilk Türk Milli Takımı kurulmuş ve bu milli takım yine tarihte ilk kez yabancı bir ülkenin milli takımına, Romanya’ya karşı 17 Nisan 1914 tarihinde bir müsabaka yapmıştır. Tamamı Türk ve Müslüman oyunculardan kurulu olan ilk Türk Milli Futbol Takımı’na Fenerbahçe, Galatasaray ve Altın Ordu spor kulüplerinden futbolcular seçilmiştir. Diğer taraftan Osmanlı Devleti’nden tam bağımsızlığını henüz 36 sene önce, 1878 Berlin Antlaşması’yla kazanmış olan Romanya devleti için de bu müsabakaların önemi çok büyüktü. Her iki maçta da sahaya çıkan Romanya Milli Takımı’nda tek bir Romen futbolcu bulunmuyordu ve kadrosu Alman, İngiliz ve Amerikan uyruklu oyunculardan kurulmuştu. Bunun temel sebebi Romanya kamuoyunun 1 Ekim 1911 tarihinde Bükreş’te Galatasaray futbol takımına karşı alınan ağır yenilgiyi unutamamasıdır.
Abstract
Two matches played between Romania national football team, who came to Istanbul, and first Turkish national football team and later Galatasaray on 17 and 19 April 1914 respectively created a great impact on Ottoman public opinion. In this study, the historical importance of the two matches is analyzed in all respects, besides original information and photographs about Romanian football delegation’s visit of Istanbul and two important football matches are submitted with all details to readers. News, comments and critiques of matches, which had widespread media coverage, entirely illuminate the influence of football which newly started to develop and rapidly increase its popularity in the Ottoman society during a significant period of Turkish sports history. In quotations within the text, current meanings of some Ottoman Turkish expressions are given in brackets. In the Ottoman Empire, the first Turkish national football team of history was created and this national team played against the national team of another foreign country, Romania, for the first time in history on 17 April 1914. Football players from Fenerbahçe, Galatasaray and Altın Ordu sport clubs were chosen for the first Turkish national team which was entirely composed of Turkish and Muslim players. Meanwhile, the importance of these football matches was very great also for Romania, which had gained its independence from the Ottoman Empire just 36 years ago with the Treaty of Berlin in 1878. There was not a Romanian player in the national team of Romania who came on the field at both matches and the squad was formed by German, British and American players. The main reason for this was the fact that Romanians had not forgotten the heavy defeat in Bucharest against Galatasaray football team on 1 October 1911 and this time wanted to take revenge of it.

ÖZET
Fenerbahçe futbol takımının 8-22 Haziran 1914 tarihinde Rusya’nın Odessa ve Nikolayev şehirlerine gerçekleştirdiği seyahat ve bu iki şehirde Rus takımlarına karşı oynadığı beş müsabaka Osmanlı/Türk spor tarihinin önemli olaylarından birisidir. Fenerbahçe’nin 1914 Haziran ayında gerçekleştirdiği Rusya turnesi, Osmanlı Devleti ve Rusya arasında tarihte bilinen ilk ve tek sportif temas olmuştur. Aynı zamanda Babıali için Fenerbahçe’nin Odessa seyahati, Birinci Dünya Savaşı’nın hemen öncesinde Osmanlı Devleti ve Rusya ilişkilerini yakınlaştırma gayretlerinin önemli bir parçasıydı. İki ülke ilişkilerini yakınlaştırma amacının dışında, Fenerbahçe’nin Rus takımlarına karşı yapacağı maçlar Osmanlı Devleti’nin itibarı açısından da büyük önem taşıyordu. Çarlık Rusyası, 17. yüzyıldan beri Osmanlı Devleti’nin en büyük düşmanı konumundaydı. Osmanlı Devleti’ne karşı izlediği yayılmacı ve gayrimüslim halkları kışkırtan politikası ile Boğazlar ve İstanbul’u ele geçirerek sıcak denizlere ulaşmayı amaçlıyordu. Osmanlı Devleti, Balkan Savaşı’nın getirdiği büyük yıkımın etkilerini hala güçlü şekilde hissediyor ve izlediği uluslararası denge siyaseti ile toparlanmaya çalışıyordu. Askeri bakımdan devletin tek başına Rusya’ya karşı koymasının mümkün olmadığı bir dönemde, Fenerbahçe’nin Rus futbol takımları karşısında başarısız ve kötü bir performans sergilemesi, itibar ve özgüven açısından halkın her kesiminde çok olumsuz bir etki ve hayal kırıklığı yaratacaktı. Bu çalışmada olayın tarihsel önemi, şimdiye kadar karanlıkta kalmış ve yanlış bilinen tüm yönleri, mevcut birinci ve ikinci el kaynaklar ışığında değerlendirilecektir. Çalışmanın hem Osmanlı-Rus ilişkileri genel tarihine, hem de iki ülkenin spor tarihlerine ciddi bir katkı yapması beklenmektedir. O tarihte Çarlık Rusya’nın bir parçası olan Odessa ve Nikolayev şehirleri günümüzde bağımsız Ukrayna devletinin önemli kentleridir. Bu nedenle Fenerbahçe’nin ziyareti Ukrayna’nın spor tarihi açısından da önem taşımaktadır.
ABSTRACT
FENERBAHÇE FOOTBALL TEAM’S JOURNEY TO RUSSIA
(8-22 JUNE 1914)
Fenerbahçe football team’s visit to Odessa and Nikolayev (Mykolaiv) of Russia on 8-22 June 1914 and five matches it played against the Russian teams are one of the important events of the Ottoman (Turkish) and Russian histories of sports. Fenerbahçe’s tour of Russia in June 1914 is the first and sole known sports contact between the Ottoman Empire and Russia in history. At the same time, Fenerbahçe’s travel to Odessa was an important part of the efforts for the convergence policy of the Sublime Porte towards Russia just before the First World War. Besides, Fenerbahçe’s matches against Russian teams were of capital importance for the prestige of the Ottoman Empire. Tsarist Russia had been the primary enemy of the Ottoman Empire since the 17th century. It aimed to reach the Mediterranean by capturing the Straits and Istanbul and therefore followed a policy of imperialism and incitement of the non-Muslims against the Ottoman Empire. Meanwhile, the Ottoman Empire was still strongly feeling the catastrophic effects of the Balkan Wars and trying to recover by pursuing an international balance policy. In the first half of the year 1914, Russia was among those “great powers” with which the Sublime Porte wished to establish good and friendly relations. Playing football among the Muslim Turks in the Ottoman Empire was a very new phenomenon yet. Only after the proclamation of the Second Constitution on 24 July 1908, football rapidly began to be popular among the Turks and even became a means of representation for Pan-Turkism by 1914. Fenerbahçe was the champion of the last two seasons of the Istanbul Football League, which was the most important football organization in the Ottoman Empire. In such a period when the state was militarily no longer able to resist Russia alone, Fenerbahçe’s unsuccessful and poor performance against the Russian football teams would create a very negative impact and disappointment on all sections of the population with regard to self-confidence and esteem. The study is expected to make a serious contribution both to the general history of Ottoman-Russian relations and to the sport histories of the two countries. Besides, Odessa and Nikolayev, which were the parts of the Tsarist Russia on that date, are the important cities of Ukraine now. Thus, Fenerbahçe’s visit to these two cities is particularly significant for the sport history of Ukraine. In this article, the historical significance of the incident with all its aspects that have remained in the dark and been wrongly known so far is analysed in the light of primary and secondary sources. No archival or private documents related to the topic were found but a comprehensive review of the Ottoman periodicals made it possible to obtain valuable first-hand data on the subject.

ÖZET Bu çalışmada, aktüel bir tartışma alanı olarak, geleneksel yağlı güreş ile modern minder güreşi arasındaki kültürel, yapısal ve antrenman bilimsel farklılıkların ortaya konulması amaçlanmıştır. Yağlı Güreş, Osmanlılar tarafından geliştirilen ve Cumhuriyet döneminde de korunarak yaşatılan geleneksel Türk sporlarından biridir. Kendine özgü töresel-törensel uygulamaları bulunan yağlı güreş, bu süreçte, modern güreşle ayrı kulvarlarda gelişimini sürdürmüştür. 1984 yılında çıkartılan bir yönetmelikle güreş federasyonu bünyesine alınan yağlı güreş, 1996 yılında kurulan Geleneksel Spor Dalları Federasyonu çatısı altında kurumsal olarak yapılandırılmıştır. Ancak, Güreş Federasyonunun itirazı üzerine GSGM Merkez Danışma Kurulu yağlı güreşin yeniden Güreş Federasyonuna bağlanmasına karar vermiştir. Karar, yağlı güreş camiasında tepkilere, basında yoğun tartışmalara yol açmıştır. Farklı kültürel donanımlara, organizasyon formlarına ve fizyolojik temellere sahip iki branşın beraberlikleri anlamlı görünmemektedir. Modern antrenman bilimine göre, yüklenme süreleri ve şiddetlerindeki farklılıktan dolayı, yağlı güreşin minder güreşine kaynak teşkil etmesi mümkün değildir. Bu nedenle, çalışma sahası çok geniş ve problemleri oldukça fazla olan Güreş Federasyonunun, yağlı güreş gibi ağır bir meşguliyet alanında da sorumluluk alması gereksizdir. Yağlı güreşin, şimdilik Geleneksel Spor Dalları Federasyonu içinde kalarak, ana branş avantajıyla gelişimini tamamlaması ve bilahare, doğal bir süreç olarak müstakil federasyona dönüşmesinin önü kapatılmamalıdır.

In this study as an actuel discussion area, to assess the differences between traditional oil wrestling and mo­dern wrestling in terms of cultural, structural and training science was aimed. Oil wrestling is one of the Turkish sports that developed by Ottomans and protected during republic. Oil wrestling that was own traditional-seremony has continued its development with modern wrestling in different ways. It was got into wrestling federati­on by a regulation in 1984. It was constructed under Traditional Sports Federation in 1996. However, due to protest of wrestling federation it was decided to get it again into wrestling federation by General Direktorate of Youth and Sports. This decission caused intensive discussions in oil wrestling society and media. I seems that, collaboration of these two branches that have different cultural features, organization forms and physiologic basis has no meaning. According to modern training science, oil wrestling can not be source for modern wrestling. Because training intensity and duration of these two branches are completely different. Oil wrestling must complete own development by advantage of main branch in Traditional Sports Federation and later must give opportunity to transform it an independent federation as a naturel period.