Türk Tarihi Ve Kültürü

Özet
Geçmişten bugüne tufan hadisesi edebî metinlerde önemli bir yer tutar. Tufan hadisesinin işlenişi yazarların kaynaklarına göre değişiklik gösterse de cezalandırma, arınma ve yeniden doğuş bu eserlerde ortak motif olarak geçer. Modern Türk edebiyatının önemli yazarlarından Mustafa Kutlu’nun Tufandan Önce hikâyesinde Nuh Tufan’ını imleyen birçok metaforun eserin dokusuna ustaca yerleştirildiği görülür. Yazarın kaynaklarının İslamî olması dolayısıyla, eserdeki sembolik unsurlar, göndermeler ve anıştırmaların Kur’an-ı Kerim’deki kıssa, anekdot ve ayetlerle ilintili olduğu görülür. Başka eserlerinde de siyaset ve toplum ilişkisine yer veren yazar, Tufandan Önce hikâyesinde siyasî yozlaşmayı ayrıntılı olarak işler; bir Anadolu kasabasındaki durumla Nuh tufanı arasında benzerlik kurar. Bu çalışmada Tufandan Önce hikâyesi siyaset-toplum ilişkisi bağlamında değerlendirilip Anadolu kasabasındaki durumla Hz. Nuh’un kavmi ve tufan hadisesi arasındaki benzerlikler üzerinde durulmuştur.
Anahtar Kelimeler: Hikâye, siyaset, tufan, kasaba, metinlerarasılık 

Abstract
From past to present, the flood takes an important place in literary works. Even the discussion of the flood event differs in accordance with sources of writers; punishment, salvation, and rebirth are common motifs in these works. In one of the distinguished writers of Turkish literature Mustafa Kutlu’s story Tufandan Önce, it is seen that many metaphors which refers to the flood of Noah are placed skillfully. Due to the writer’s sources are Islamic, it is seen that symbolic elements, implications and allusions in his work are related to stories, anecdotes and verses of Quran. The writer, who gives place to the relationship between politics and society in his other works as well, discusses political corruption in story Tufandan Önce in detail. He makes an analogy between the situation in an Anatolian town and the flood of Noah. In this paper, the story Tufandan Önce firstly has been examined in term of relationship between politics and society, and then the similarities between the situation in the Anatolian town and the people of Noah and the flood have been discussed. 
Keywords: Story, politics, the flood, town, intertextuality

Atatürk'ün Halkçılık ilkesi üç esas üzerine inşa edilmiştir. Birinci unsur, halk yönetimi yani siyasal demokrasidir. İkinci unsur, kanun önünde herkesin eşit olması, hiçbir kişi veya zümreye ayrıcalık tanınmamasıdır. Üçüncü unsur, sınıf mücadelesinin reddi ve toplumun dayanışma içinde gelişmesidir.
Atatürk bunu:

"Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir...Millete efendilik yoktur. Hizmet etme vardır. Bu millete hizmet eden, onun efendisi olur...Biz bütün Türk milletinin hizmetindeyiz...Bizim gözümüzde çiftçi, çoban, amele, tüccar, sanatkar, asker, doktor ve sonuç olarak herhangi bir sosyal kurumda çalışan bir yurttaşın hak, yarar ve özgürlüğü eşittir."  (Atatürk'ün S.D.I. S:58-195-389)Sözleri ile açıklamıştır.

Atatürk bunun gerçekleşmesi için halkın eğitimine büyük önem veriyordu.Çünkü ideal Cumhuriyet sistemi Türk halkının omuzlarında yükselmeliydi. Aristodan sonra ikinci öğretmen olarak anılan modern mantık biliminin kurucusu büyük Türk Bilim insanı Farabi'nin "Erdemliler şehri" olarak ifade ettiği bilgili,kültürlü, ahlaklı, birlik ve dayanışma ruhuna sahip, özgür,aydınlanmış, halkın ekonomik ve kültürel anlamda zenginleştiği  mutluluk ve refahın, şuurlu demokrasinin hakim olduğu Erdemli insan üreten ideal bir sistemdi bu.

İdeal Cumhuriyet sistemi ile; Türk Ulusunu bilinçli, birbirini anlayan, birbirini seven, aynı ideal etrafında toplanabilen bir halk kütlesi halinde örgütlemek;  Türk kültür, ülkü, amaç ve düşünce birliğini güçlendirecek bir toplum olmayı sağlamak;  Türk Ulusal Birliğini oluşturan, millî ruhu biçimlendiren ve güçlendiren kültür öğelerini ortaya çıkarıp geliştirmek ülkü edinilmiştir.

Atatürk 1923 yılında, Büyük Millet Meclisi’nin açılışında verilecek halk eğitiminin amacını şöyle açıklıyordu:

“Yaparak öğrenmeğe dayanan ve yaygın bir eğitim ve öğretim için yurdun önemli merkezlerinde yeni kitaplıklar, çeşitli bitkiler ve hayvanlar içine alan bahçeler, konservatuvarlar, işyerleri, müzeler, galeriler, sergi alanları kurmak gerekli olduğu gibi...Bu merkezlerde bilimsel gece toplantıları ve konferanslar düzenlemek, halkın okuyup yazamayanlarına en kolay yoldan okutarak onlara birinci derecede gerekli olanı vermek, gece dersleri açmak...”

Savaştan yorgun çıkmış, çoğunluğu okur yazar olmayan, yoksul Türk Halkı bir yandan üretim seferberliği ile maddi olarak kalkınmalı diğer yandan ise; bilim, kültür ve sanat ile aydınlanmalıydı.

Bu idealin gerçekleşmesi için Atatürk: Türk köylüsünün sırtındaki en büyük yük olan aşar vergisini kaldırdı. Toprağı olmayan köylüye karşılıksız toprak dağıtıldı. Diğer yandan ise; Atatürk Döneminde: Alpulu, Uşak, Turhal ve Eskişehir’de Şeker Fabrikaları, Nazilli, Bünyan,Ereğli ve Kayseride dokuma fabrikaları, Keçiborlu’da Kükürt, Zonguldak’da Kok, Kayseri’de Uçak, Paşabahçe Cam, Ankara’da Çimento, Zonguldak’da Antrasit, Karabük’de Demir-Çelik, Gemlik’de Suni İpek ve Bursa’da Merinos dokuma fabrikaları açılarak bu fabrikalar bu Anadolu şehirlerinin çehrelerini değiştirerek buraları bir sanayi kentine dönüştürdü. Ülkemizde İlk uçak fabrikası 1926 yılında Atatürk’ün desteği ile devlet tarafından Kayseri’de kuruldu. 1930’lu yıllarda dünyadaki üç en iyi avcı uçak türünden biri burada üretiliyordu. Bu fabrika 1940 yılında kapatıldı. İlk özel uçak fabrikası yine Atatürk’ün desteği ile 1937yılında Nuri Demirağ tarafından İstanbul’da kuruldu. Burada onlarca yolcu uçağı üretildi.Bu fabrika 1945 yılında kapatıldı. Türkiye hariç, 1930’larda uçak üreten ülkelerin hepsi bugün uzaydalar.

Atatürk ülkenin ekonomik refah düzeyini artırırken diğer yandan Türk halkının aydınlanması amacıyla Cumhuriyetin kuruluşunda büyük görevler üstlenen Türkçü düşüncenin en önemli kurumu olan Türk Ocaklarını Halk Evlerine dönüştürdü  Şehir ve kasabalarda Halk Evleri ile okur yazar olmayan halka okuma-yazma eğitimi verilirken diğer yandan bilim,kültür ve sanat etkinlikleri tertip edilerek Türk halkının aydınlanması ve Türk Birliği amaçlanıyordu.

Köylerde ise; İdeal Cumhuriyet Köyü projesi kapsamında Köy enstitüleri vasıtasıyla milletin efendisi olan köylünün eğitim düzeyi artırılıyor. Bilimsel tarım ve hayvancılık uygulamaları ile modern tarım üretimi yapılıyor diğer yandan ise köy enstitüleri ile köylülerin de bilim, kültür ve sanatta aydınlanması sağlanıyordu.

Hiç şüphesiz Atatürk'ün ölümü ile Atatürk'ün ideal Cumhuriyet projesi rafa kaldırıldı. Atatürk'ün Türk milletini yüceltme ve yükseltme, Türkiyeyi muassır medeniyet düzeyinin üzerine çıkarma  ülküsü, basiretsiz politikacılar eliyle uygulanmadı. Neticesinde ise; Türk milleti bilimsel ve kültürel aydınlanmasını tamamlayamadı.

Üzülerek ifade etmemiz gerekirse; yedi düvel düşmanı dört cephede yenen Türk toplumu olarak cehalete yenik düştük. Buda Türk milletinin ekonomi,bilim,kültür ve sanatta diğer gelişmiş ülkelerden geri kalmasına neden oldu.

Türkiyenin çıkış yolu; Türk milletinin milli şuur ile büyük Türk Bilim insanı Farabi'nin "Erdemliler Şehri" olarak tanımladığı, Atatürk'ün prensip ve esaslarını çizdiği ideal Cumhuriyet projesine dönmesiyle mümkündür.

Yeditepe Üniversitesi Tarih Bölümü tarafından 19-20-21 Nisan 2018 Tarihlerinde düzenlenecek olan sempozyumda 2015-2016 ve 2017 yıllarında Moğolistan'da yaptığımız arkeolojik çalışmalar sırasındaki bazı tesbitlerimizin sunumunu yapacağım. Sempozyum programı da ektedir

Kültür, çok geniş kapsamlı bir kavramdır. Kültürün farklı açılardan pek çok tanımı yapılmıştır. Sosyal miras ve gelenekler birliği olarak kültür; varlığımızın yapısını belirleyen, sosyal bir süreçle öğrendiğimiz uygulama ve inançların, maddi ve manevi öğelerin birliğidir. Yaşam biçimi olarak kültür; bir toplumun tüm hayat biçimidir veya bir gurubun yaşama biçimidir. Değerler, idealler ve davranışlar olarak kültür; sosyal-kültürel çevredeki eylemlerin ve araçların ortaya koyduğu ve nesnelleştirdiği anlamlar, değerler ve kurallar, bunların etkileşim ve ilişkilerinin oluşturduğu guruplardır. Ancak kültür için kapsayıcı bir tanım belki de "insanoğlunun ürettiği her şeydir" şeklindeki tanımdır. Genel olarak bir toplumun ya da bir milletin ürettiği maddi ve manevi değerlerin bütünü olarak tanımlanan "kültür" terimi, somut ve somut olmayan kültür olarak ayrılır. Somut ve somut olmayan kültürel varlıkların birbirleriyle etkileşim içinde oldukları ve aynı derecede önem taşıdıkları burada vurgulanmalıdır. Kültür bir toplumun ortak değerleridir. Kültür saklanan, öğrenilen ve öğretilen; eğitimle yeni kuşaklara aktarılan, aşılanan bir içeriğe sahiptir. Bu bağlamda kazandığı alışkanlıkları, sahip olduğu yeni bilgi ve değerleri yavrusuna öğretebilen tek varlığın insan olduğuna vurgu yapmak yerinde olacaktır. Bu da kültürün ve kültürel değerlerin eğitim yoluyla yeni kuşaklara aktarılması ile mümkün olmaktadır. Kültürün bütünleştirici bir yönü de vardır. Geçmişi olmayanın geleceği de olmaz. Her toplumun bir dünü, önceki günü, kısacası bir tarihi vardır. Bir topluma ait kültür bu tarihi süreçte var olagelmiştir. Çoğu zaman yazılı bir tarihi olmamakla birlikte, kültürel kaynaklarımızın, gelenek ve göreneklerimizin de bir tarihi vardır.

Öz

Türk tarihinin yetiştirdiği dünyâca ünlü ilim ve fikir adamlarından biri olan Mehmed Fuad Köprülü (1890-1966), özellikle Osmanlı tarihinin kuruluş devri hakkındaki tartışmaların iyice alevlendiği bir dönemde en zorlu tartışmalara eğilerek, ortaya koyduğu keskin ve iddiâlı tezlerle bir döneme damgasını vuran en önemli isimlerden biri olmuştur. Onun bu tezlerinin en meşhur olanları; Wittek'in Kayı menşei ile ilgili itirazlarına yönelik güçlü savunması ve Osmanlılar'ın atalarının Anadolu'ya göçünün -bilinenin aksine- Cengiz istilâsı sırasında değil, Anadolu'nun ilk fethi sırasında gerçekleştiği yönündeki iddiâsıdır. Bu iki konu Köprülü'nün ölümünden sonra da uzun yıllar tartışılmış; ancak her ikisi hakkında da çağdaş kaynaklar ışığında kalıcı bir çözüme ulaşılamamıştır.

Bu makale, hâlâ üzerinde tartışılan bu iki konu hakkında, şimdiye kadar devrin aslî kaynaklarına bakılmaksızın geliştirilen yüzeysel ve şahsî düşüncelere dayalı tezlerin aksine, ilk kez dönemin İslâm kaynakları ve Bizans kroniklerindeki kayıtları Osmanlı rivâyetleriyle karşılaştıran bir tez ortaya koyarak, ikisi hakkında da kesin ve kalıcı bir çözüme ulaşmak amacıyla kaleme alınmıştır.

Anahtar Kelimeler: Mehmed Fuad Köprülü, Osmanlı Kuruluş devri, göç ve yerleşim, Cengiz Han istilâsı, Anadolu’nun fethi.


Abstract

Mehmed Fuad Köprülü (1890-1966) who is one of the worldwide known scientists and intellectuals raised by Turkish history, was one of the most important names who left his mark on an era by giving thoughts on the most difficult discussions and putting forward sharp and assertive hypothesis in an environment where the debates about Ottoman Empire’s establishment period had escalated. His most famous hypotheses in this regard were; his strong defense against Wittek’s objections towards origins of Kayı and his claim that migration of Ottomans’ ancestors to Anatolia took place during the first conquest of Anatolia and -contrary to general belief- not in the course of Cenghis invasion. These two issues have been discussed for a long time even after Köprülü’s death, but no permanent conclusion was able drawn in the light of contemporary sources for neither of them.

This article is written to put forward a hypothesis which for the first time compares Islamic sources and records in Byzantine chronicles to Ottoman narratives contrary to the superficial and personal opinion based claims that were raised without going through main sources of the time and to reach a precise and permanent conclusion for both of the two issues which are still being debated over.

Keywords: Mehmed Fuad Köprülü, Ottoman Establishment Period, Migration and Settlement, Cenghis Khan’s Invasion, Conquest of Anatolia.

Bu metinde daha önce başka bir makalemde işlenmiş olan, kurucu kavramların nitelikleri üzerinde farklı boyutları ile yeniden durulmuştur. Burada (daha önce imparatorluk kavramı seçilmişti) örnek olarak Kültür ve Medeniyet kavramları seçilmiştir. Bu kavramların etimolojileri ve tarihsel-sosyolojik temelleri üzerinde durularak göç etmiş oldukları farklı bağlam ve ortamlarda aslında nelere mal oldukları ve neye yol açtıkları irdelenmektedir.

To prevent the environmental problems, first of all, the approach towards it must be changed. Only the cultural values may form the basis of the change in theirs relations man with nature. Naturally it is very crucial to question The Nevruz fiest which contains the nature idea in Turkish people.
Çevre sorunlarını engelleyebilmek için, öncelikle zihniyet değişimi gereklidir. Doğa-insan ilişkilerindeki değişimin temellerini, Sanayi Devrimi öncesi kültürel değerler oluşturabilir. Bu bağlamda, Türklerde doğa anlayışını içeren Nevruz Bayramının irdelenmesi önemlidir.

ELENEKSEL Anadolu evlerinde çocuklara ilk olarak büyüklerine su servisi yapması öğretilir, suyun, su vermenin önemi nesilden nesile aktarılan menkıbeler/ hikâyeler vâsıtasıyla insan hâfızasına âdeta kazınırdı. İslâm kültüründe su, meş'um Kerbelâ hâdisesi ile ayrı bir bo-yut kazanmıştır. Kerbelâ'da suya hasret bir şekilde şehit edilen Hz. Hüseyin ve Ehlibeyt'in diğer mensuplarının hâtı-rası gönülleri yaralamış, zaman içinde geleneklere etki etmiştir. Anadolu'nun en ücra kasabasında bile, kendisine ve-rilen suyu içen bir yaşlı teyze, şükrünü "İmam Hüseyin efendimizin rûhunâ değsin!" duâsıyla dile getirir. İslâm medeniyetinde su kadar suyu dağıtan kişiye de önem atfedilmekteydi. Su veren, sulayan anlamıyla sözlüklerde yer alan "Saka" kelimesinin farklı an-lamlar verilerek tasvir edilmesi, bunun en somut göstergesidir. Saka terimi tasavvuf literatüründe de özel bir yere sâhiptir. Terimin tasavvuftaki karşılığı mürşid-i kâmil ve pîr-i tarîkattı. Bu kuruma Bektâşî ve Alevî gelenek içeri-sinde ayrı bir önem atfedilmekte olup cemdeki başlıca hizmetlerden birisi saka/sakka hizmetiydi. Su temîninde sıkıntı yaşanan ma-hallelerde halkın su ihtiyâcını karşıla-makla görevli şahısların mesleği olan sakalık, Osmanlı döneminde en önemli meslekler arasında yer alıyordu. XV. yüzyılda evlere para karşılığı su taşıyan sakaların bir araya gelmesiyle "Saka Loncası" kurulmuştu. Hemen her ma-hallede bu loncaya kayıtlı bir saka bulu-nurdu. Su genellikle sebillerden temin edilirdi. Sakalar sâdece İstanbul halkı-nın değil Yeniçeri Ocağı'nın suyunu da temin ederlerdi. Pâdişâhın sarayında su temînine ayrı bir önem atfedilmiş olup bu işten sakacıbaşı sorumluydu. Saka-cıbaşı sarayın su hizmetlerini kendisine bağlı görevliler vâsıtasıyla yürütürdü. İslâm medeniyetinde ve bu mede-niyetin en önemli temsilcilerinden biri olan Osmanlı Devleti'nde su, insanoğ-lunun şifâ kaynağı olarak pek çok hayır-severin başlıca sevap vesîlesi olarak görülmekteydi. Halkın su ihtiyâcını gidermesi için devlet erkânı, hanım sultanlar, varlıklı kimseler tarafından yaptırılan çeşmeler, sebiller bu hayır-severliğin mücessem örnekleridir. Bu durum sakalar için de geçerliydi. Yuka-rıda bahsedilenler gibi, suyu gelir aracı olarak gören ve parayla satan esnaf sakaların yanında, bu işi sâdece hayır vesîlesi olarak gören sakalar da vardı. Meselâ, derviş sakalar adı verilen bir zümre, halka parasız su dağıtırdı. Kânûnî Sultan Süleyman devrinde Osmanlı başkentini ziyâret eden İtalyan Luigi Bassano'nun verdiği bilgiler, konunun anlaşılması bakımından hayli önemlidir. Bassano'ya göre, su dağıtı-mı Türklerin hayırseverliği söz konusu olduğunda önemli bir yere sâhipti. Bâzı kimseler büyük masraflar ederek ev-lerinin yakınlarına borularla getirir, bu sâyede insanların hem abdest almaları-nı hem de susuzluklarını gidermelerini sağlarlardı. Yine, ayakkabıcı, derici vs esnaf da dükkânlarının önüne koyduk-ları su dolu küpler ile yoldan geçen-lerinin susuzluklarını gidermelerine yardımcı olurlardı. Bâzı sakalar-bunlar yukarıda sözünü ettiğimiz derviş sakalar olmalı-dörtgen bir kumaşla örttükleri büyük bir küpü omuzlarında taşır, elinde gümüş bir tas ile şehir bo-yunca yürüyerek insanlara Tanrı adına su dağıtırlardı. Onlar için insanlara yiyecek ve içecek vermek yeterli olmu-yordu, onlar Tanrı adına köpekleri bile beslerlerdi. 1 Sakalar, savaşlarda da en önem-li görevliler arasında sayılıyordu. Bu görevliler savaş sırasında yürüyüş yapan ya da cephede savaşan Kapıkulu Ocakla-rı'na mensup askerlere su dağıtıyor-lardı. Savaş sırasında su taşımak hayâtî bir görevdi. Sakalar atlarına su dolu kırbaları yükleyerek bu görevi îfâ eder-lerdi. Su genellikle sefer güzergâhına

Yaşamın başlangıcından günümüze insanın etrafında gelişen durum ve olayları anlamlandırma çabası, içinde bulunduğu duygu durumları, tehlikelerden korunma ihtiyacı çeşitli inançların oluşmasında etkilidir. Bu inançlardan biri de kökleri kadim zamanlara dayanan nazardır.
Nazar, yaşadığı dünyayı keşfetmeye başlayan insanın içinde bulunduğu merak, korku, kaygı ve belirsizlik gibi hislerin bir sonucu olarak ortaya çıkmıştır. Çevresini gözlemleyen insan, bazı kişileri ve nesneleri diğerlerinden ayrı bir konumda değerlendirmiş ve onların farklı bir gücü olduğuna inanmıştır. Bunları kimi zaman çeşitli duyguları bastırmak kimi zaman da içinde bulundukları durumu iyileştirmek için kullanmıştır. Bu tip etkenlerle şekillenen inançlar, toplumun bir araya geldiği ortamlarda kişiler arası etkileşimden güç alarak kuşaktan kuşağa aktarılmıştır.
En eski zamanlardan itibaren yaşamın akışı içinde yer alan nazar, atasözü ve deyim gibi sözlü kültür ürünlerinde de varlık göstermiştir. Geçmiş ile günümüz arasındaki bağı kurma, kültürün sürekliliğini ve kalıcığını sağlama gibi işlevlere sahip olan sözlü kültür ürünleri arasında yer alan atasözleri ve deyimler, geçmiş kuşakların bilgi birikiminin, etkileşimin ve deneyimlerinin aktarılmasına yardımcı olur.
Bu çalışmada Ömer Asım Aksoy’un Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü I-II adlı eserinden seçilen örneklerden hareketle nazar, kültür tarihi ve gündelik yaşam içindeki uygulamalar dikkate alınarak açıklanacaktır.

Özet
Su kültü, Türk kültüründe çok eski dönemlerde var olup temeli “yer-su” inanışına dayanır. Kültlerle ilgili inanış ve uygulamalara, sözlü anlatım ürünlerinde temel motifler olarak rastlanır. Modern Türk anlatılarında da “su”yun, motif/izlek olarak metnin kurgusunda işlevsel olarak kullanıldığı görülür. Mustafa Kutlu’nun Beyhude Ömrüm hikâyesinde su motifi, hikâyenin kurgusunda oldukça işlevseldir. Hikâyede kahraman/Yadigâr “Islak Kaya”nın varlığından yıllardır haberdar olmakla birlikte, kayanın içinde suyu barındırdığını fark edince, hedef belirler. Masal kahramanları gibi hedefine ulaşmak için plan yapar. Onun Islak Kaya’yı yarıp içindeki suyu çıkarması masal kahramanlarının yolculuğunu andırır. O da masal kahramanları gibi bazı engellerle karşılaşır, aklını kullanarak ve yönlendiricilerinin de destekleriyle hedefine ulaşır. Islak Kaya’nın öneminin fark edilmesiyle kaderine terk edilen kıraç topraklar aslına uygun olarak kullanılıp yeniden doğar. Mustafa Kutlu hakkında daha önce yapılan çalışmalarda Beyhude Ömrüm hikâyesindeki folklorik unsurlara değinilmemiştir. Beyhude Ömrüm hikâyesi hakkında özgün bir çalışma yapan Hatice Altunkaya, hikâyeyi sadece Greimas’ın “Eyleyenler” modeline göre incelemiştir. Bu yazıda ise Beyhude Ömrüm hikâyesindeki kahramanın suyun ardındaki mücadelesinin masal kahramanlarıyla benzerlik ve farklılıkları üzerinde durulduktan sonra, hikâye, arketipler ekseninde değerlendirilmiştir. Su kültü etrafında oluşan folklorik unsurların, metnin dokusuna nasıl yerleştirildiği tespit edilip yorumlanmaya çalışılmıştır.
Anahtar Kelimeler: su kültü, arketip, yeniden doğuş, masal, modern anlatı

The travel of the protagonasit in search of water
in story Beyhude Ömrüm/[My Futile Life]
Abstract
Water cult has been existed since ancient time periods and it based on “ground-water” belief. As the basic motif, beliefs and practices associated with cult have been found in oral expression. In modern Turkish narratives, the using of “water”, as a functional motif/theme in fiction of text, is seen as well. Water motif in Beyhude Ömrüm, Mustafa Kutlu’s story, is fairly functional in the fiction of the text. In the story, the protagonist Yadigâr, along with being aware of the existence of “Islak Kaya” [The Wet Rock] for years, takes it as aim when he realized that the rock contains water within it. He makes plans in order to reach his aim such as heroes in tales. His act to cleave The Wet Rock and take out the water inside reminds travels of tale heroes. He, such as tale heroes, encounters some obstacles, but he reaches his aim by the support of his helpers and using his brain. By realizing the importance of The Wet Rock, the waste lands, which were left to their fate, are started to be used compatible with their original aim, and the lands begin to run dry regenerate. Folkloric elements in the story Beyhude Ömrüm were not mentioned in previous works on Mustafa Kutlu. Hatice Altunkaya, who has an original work on the story Beyhude Ömrüm, has examined the story only acording to the actant model of Greimas. In this paper, after stressing similarities and differences between the acts of the protagonist of Beyhude Ömrüm in search of water, and of tale heroes, the story has been examined in terms of narration and archetypes. It has been determined how the folkloric elements, which are formed around the water cult, were located in texture of the text, and it has been analyzed.
Key Words: water cult, archetype, rebirth, tale, modern narrative

Türkler, tarihin en köklü ve en kadim milletidir. Tarihte büyük komutanlar, büyük hükümdarlar, büyük bilge ve filozoflar yetiştiren ve büyük izler bırakan Türkler’in Tarihi ve Kültürü; anlaşılmadan İnsanlık Tarihi ve Dünya Medeniyeti tam olarak anlaşılamaz. Bunu anlamanın yolu ise Türk’ü Türk yapan, Türklerin düşünce ve ruh dünyasını şekillendiren değerlerin ve bunu gerçek kılan Bilgelerin; Tanrı’dan İnsana, İnsan’dan Doğaya, Doğadan Kainata, Kainattan ise Nizama ve sosyal yaşama değin hayata bakış açıları, düşünce dünyaları ve değer yargılarını anlamaktan geçer.
Bu kitapta; Oğuz Kağandan Atatürk’e Türk Düşünce sistemine şekil veren büyük komutanların, büyük hükümdarların, büyük bilge ve filozofların On Bin yıllık düşünce ve ruh dünyalarına konuk olacak, Türk olmanın şuur ve bilincine ereceksiniz. Ayrıca Türklerin Dünya Tarih ve Kültürüne bıraktığı izeri, büyük keşifleri, Türk Bilgeliği ile Türklerin On bin yıllık Turan Türk Ülküsünü öğreneceksiniz.
Bu kitap: her Türk’ün yanıbaşında bulundurması ve okuması, nesilden nesile aktarması gereken yıllar süren uzun bir çalışmanın ürünüdür.

Türk tarihinin en eski zamanlarından itibaren kadınlar
unvan kullanmıştır. Bu ise Türk kadının sosyal hayatta önemini, ailede ve toplum arasında hem de devlet düzeyindeki itibarını, makam ve nüfuz sahibi olduğunu gösterir. Bilge hakanların eşi için Türk devlet geleneğinde “İl bilge” ifadesi kullanılmıştır. Kağana eş olan kadın devlet yönetiminde de kocasına eşlik etmiştir. Hükümdar törenle tahta geldiği
zaman eşi veya hatun olmak için saraya gelin olarak gelen hanıma da “hatun” unvanı verilmiştir. Hatun, yönetimde ve devlet kademesinde hükümdardan sonra gelen makamı yansıtmıştır..

Bu çalışmada bir kültür bakiyesi olarak, eski Türk tabiat inancının uzantısı olan su kültünün Giresun
örneğindeki izleri ele alınmıştır. Bu bağlamda çalışmanın amacı, Türkler’in dünya görüşü içerisinde yer alan
suyun mitolojik yansımasını, günümüzde Giresun kültürü ve halk inançları üzerindeki yaşayan mirasını, izlerini
ve inanışlar ve ritüeller temelinde ne gibi değişimler geçirdiğini ortaya koymaktır. Bu amaçla çalışmanın
önemini, Giresun’da ki Türk su kültünün izlerinin ortaya çıkarılması teşkil etmektedir. Sözlü tarih çalışması
olması nedeniyle bu çalışmada analitik yaklaşım ve sentetik bakış açısı yöntemi ile sondaj medotu kullanılarak
mesele objektif bir şekilde ortaya konulmaya çalışılmıştır. Çalışmanın sonucunda Giresun halkının geçmişten
geleceğe Çepni kültürünü, su kültüyle harmanlayarak günümüze kadar taşıdıkları, fakat su kültüne ait ritüellerin
son yirmi yıl içerisinde çağın getirmiş olduklarıyla unutulmaya yüz tuttuğu açıklanmaya çalışılmıştır.
Anahtar Sözcükler: Mitoloji, Türk Kültürü, Su Kültü, Giresun, Aksu Festivali
THE TRACES OF THE TURKISH WATER CULT IN GIRESUN

In this study, the factors which affect the naming tradition and prominent educational values in Dede Korkut Stories are discussed. For this reason, stories are used to set up relations between the naming tradition and educational values.' Dede Korkut Stories' is a Turkish literary heritage that consists of twelve stories and a preface. In this study, it is argued that Dede Korkut Book shouldn't be considered just as a story book, but also it is a kind of source book that gives many clues about the values, beliefs, languages, cultures and social lives of Oguz. In this context, the importance of naming is pointed. Naming has existed in all cultures as a necessity rather than a tradition. In ancient Turks, naming was considered as a traditional and cultural item. In this study, besides using the Scannig tecnique, the book Dede Korkut Stories by Muharrem ERGİN and scientific studies about this subject have been examined. Names of fifty seven people have been identified in the research, but only the names Boğaç and Bamsı Beyrek, having a naming story, have been discussed. In addition to these, the names which have not stories but have educational value have also been mentioned. In result of this study, it has been seen that the naming tradition in Dede Korkut Stories was only applied on boys, was affected by values such as virtue, dignity, patriotism, heroism and self-sacrifice, also meant 'a wish' and the life and the social value of the person who got the name changed. ÖZET Bu çalışmada Dede Korkut Hikâyelerinde ad verme geleneğini etkileyen faktörler ve ön plana çıkan eğitsel değerler ele alınmıştır. Bu sebeple ad verme geleneği ile eğitsel değerlerin ilişkisi kurulmaya çalışılırken hikâyelerden yararlanılmıştır. Dede Korkut Hikâyeleri on iki hikâye ve bir ön sözden oluşan Türklerin kültür ve edebiyat mirasıdır. Bu çalışmada Dede Korkut Kitabının, sadece bir hikâye kitabı olarak ele alınmaması gerektiği, aynı zamanda Oğuzların değer yargıları, inançları, dilleri, kültürleri, sosyal hayatları hakkında birçok ipucu veren bir kaynak kitap olduğu ortaya konulmaya çalışılmıştır. Bu bağlamda ad vermenin önemine dikkat çekilmiştir. Bütün kültürlerde ad verme bir gelenekten ziyade bir zorunluluk olarak var olmuştur. Eski Türklerde ise ad verme bir gelenek ve kültür öğesi olarak kabul edilmiştir. Araştırmada tarama tekniği kullanılmış, Muharrem Ergin'in Dede Korkut Hikâyeleri kitabı ve bu konu üzerinde yapılan bilimsel çalışmalar incelenmiştir. Yapılan incelemede elli yedi kişi adı belirlenmiştir; ancak belirlenen adlar arasında sadece verilme hikâyesi olan Boğaç ve Bamsı Beyrek adları ele alınmıştır. Bunların yanı sıra hikâyesi olmayıp eğitsel değer taşıyan adlara da yer verilmiştir. Araştırma sonucunda Dede Korkut Hikâyelerindeki ad verme geleneğinin sadece erkek çocuklarda uygulandığı, erdemlilik, saygınlık, vatanseverlik, kahramanlık, fedakârlık gibi değerlerden etkilendiği, ayrıca ad vermenin bir dilek anlamı da taşıdığı, adı alan kişinin hayatının ve toplumsal değerinin değiştiği sonucuna ulaşılmıştır.

ÖZET Günümüzde ve geçmişte hemen her devlet ve toplumda olduğu gibi, Türklerin kurduğu en güçlü devletlerden biri olan Asya Hun Devleti'nde de halk ve devlet çocuklarına özel önem vermişlerdir. Fakat Hunlarda çocuklar en çok ekonomik ve askeri faaliyetlerde rol üstlenmişlerdir. Bu faaliyetler daha çok gelecekte yapacakları işler ile ilgilidir. Hun ekonomisinin en önemli temellerinden birisi Çin'den iktisadi fayda sağlamaktır. Çin ile alışveriş yapılmış, Çin zaman zaman vergiye bağlanmış, bazen Çin malları yağma edilmiştir. Çin'den iktisadi faydanın sağlanmasında en önemli rolü, Hun ordusu oynamıştır. Çin kaynaklarına göre koyun sırtına binerek biniciliğe başlayan Hunlar, çocukluktan itibaren tilki, tavşan gibi hayvanları avlayarak nişancılık talimlerine başlamışlardır. Küçük yaşlardan itibaren asker gibi yetişen Hunlar, yetişkinlik çağına gelip asker olduklarında usta birer binici ve nişancı oluyorlardı. Bu özelliklere, üstün özelliklere sahip Hun atı ile Hun madencilerinin ürettiği kılıç, hançer, koşum takımları gibi kaliteli savaş aletleri de eklenince ortaya, karşı konulması güç, oldukça kuvvetli bir ordu çıkmış oluyordu. İşte askerler yedi yaşından itibaren talimlere başlayarak yetiştiriliyordu. Aynı şekilde bazı çocuklar da zanaat öğrenmeleri için madencilikle uğraşmaya başlıyorlardı. Bunun dışında Hun toplumunda kız çocukları da küçük yaşlardan itibaren anneleri ile ekonomiye katkıda bulunmaya, zanaat öğrenmeye başlıyorlardı. Kız çocukları hayvancılık faaliyetlerinde, hayvan bakımı, süt sağımı gibi işlerde annelerine yardım ediyorlardı. Hun kız çocuklarının esasen en önemli ekonomik faaliyeti dokumacılık olmuştur. Hemen her Hun kız çocuğu, genç kızlık çağına geldiğinde usta birer dokumacı oluyordu. Bugün, sayıları az da olsa, gördüğümüz bazı Hun dokuma örnekleri, bu üstün beceriyi gözler önüne sermektedir.  Arş. Gör. Fırat Üniversitesi İnsani ve Sosyal Bilimler Fakültesi Tarih Bölümü Genel Türk Tarihi ABD,

Hicri Rebiülevvel ayının on ikinci günü, İslamî gelenekte Hz. Muhammed’in doğum günü olarak kabul edilmekte ve Mevlid-i Şerif olarak anılmaktadır. Hz. Muhammed’e olan saygı ve sevginin bir göstergesi olarak Mevlid-i Şerif’e Müslümanlarca özel bir önem verilmiş olup bu hassasiyet yüzyıllardan beri devam ettirilmektedir. Mevlid-i Şerif, tarihî süreçte İslam devletlerinde hem toplumsal düzeyde hem de devlet düzeyinde gerçekleştirilen merasimler ve çeşitli etkinliklerle kutlanmıştır. Bu bağlamda Mevlid günlerinde hükümdar, devlet adamları, ulema ve halkın katılımıyla törenler düzenlenmiştir. Şenlik havasında kutlanan bu günlerde, Hz. Muhammed’in doğumu için özel olarak kaleme alınmış mevlidler okunmuş, hediyeler alınıp verilmiş, fakir ve muhtaçlar gözetilerek çeşitli hayır işleri gerçekleştirilmiştir. Mevlid-i Şerif geleneği önceki İslam devletlerinde olduğu gibi Osmanlı Devleti’nde de kendisine önemli bir yer edinmiştir. Osmanlılara önceki İslam devletlerinden miras kalan Mevlid-i Şerif geleneği, toplum ve devlet geleneklerine paralel olarak şekillenmiş, diğer İslam devletlerindeki uygulamalara benzer ve farklı yönler ihtiva etmiştir. Bu araştırmada Osmanlı kültüründe Mevlid-i Şerif, saray ve toplum geleneği olarak öncelikle arşiv kaynakları temelinde incelenmeye çalışılmış ve bu hususta elde edilen çıkarımlar değerlendirilmiştir.


In the Islamic tradition, the twelfth day of the month of Hijri Rabi'al-Awwal is accepted as the birthday of Prophet Muhammad and is referred to as Mawlid al-Sharif. As an indicator of respect and love for Prophet Muhammad, a special importance has been given to Mawlid al-Sharif by Muslims and this sensitivity has been maintained for centuries. Mawlid al-Sharif was celebrated in the historical process with ceremonies and various activities carried out both at the social and state level in Islamic states. In this context, ceremonies were held during the mawlid days with the participation of the rulers, statesmen, ulama and the public. These days, which were celebrated in the festive mood, mawlids which were written specifically for the birth of Prophet Muhammad, were read, gifts were accepted and given, and various charitable works were carried out considering the poor and needy. Mawlid al-Sharif tradition has gained an important place in the Ottoman Empire as in previous Islamic states. The tradition of Mawlid al-Sharif, which was inherited from the previous Islamic states to the Ottomans, was shaped in parallel with society and state traditions, and had similar and different aspects to the practices in other Islamic states. In this study, Mawlid al-Sharif in Ottoman culture was tried to be examined primarily on the basis of archive sources as a palace and social tradition and the inferences obtained in this regard were evaluated.


اصبح اليوم الثاني عشر من شهر ربيع الاول يوم مهم في تاريخ الاسلام ويوم مخلد بولادة النبي محمد ، والذي يسمى بمولد النبوي الشريف والذي يدل على حب واحترام النبي حيث اعطى المسلمون اهمية خاصة منذ عدة عقود من الزمن لهذة المناسبة . فعلى مر التاريخ الشعوب والدول الاسلامية كانت تقام شعائر الاحتفال بالمولد النبوي الشريف بشكل مستمروعبر التاريخ وزادت اهميتها لدى الدولة العثمانية احدى التقاليد المهمة حيث كانت مختلف الاحتفالات تشمل انشطة مختلفة فعلى سبيل المثال كانت تعطى الهدايا وتقام الاعمال الاخيرية للفقراءوالمحتاجين ويتم قراءة الاذكار . وكانت الدولة العثمانية قد اعطت اهمية كبيرة بدليل ان جميع اركان الدولة و رجالها كانو يشاركون ويرعون مناسبة المولد النبوي الشريف باهمية كبيرة لما لها من خصوصية في تاريخ المسلمين . في هذا البحث تطرقنا الى نظرة وثقافة العثمانيين لمناسبة المولد النبوي الشريف سواء على كان على مستوى الدولة العثمانية  اوالمجتمع العثماني معتمدين على وثائق ومصادر الارشيف العثماني والتي تم تحليلها والتوصل الى استنتاجات.

Türkiye’de ekmek tüketimi birçok ülkeye kıyasla çok daha yüksektir. Bunun en çok görüldüğü şehirlerden birisi de şüphesiz Gaziantep’tir. Bu coğrafyada geleneksel bir alışkanlık olan yemekleri ekmekle tüketme, adeta bir gereksinim haline gelmiştir. Çalışmayla, Gaziantep mutfak kültüründe dürüm kültürünün varlığı incelenmiştir. Literatüre Gaziantep’in dürüm algısı hususunda katkıda bulunulmuştur. Gastronomi literatüründe yemekleri ekmeğe sararak yeme algısı üzerine yazılmış bir çalışma olmamasından dolayı, bu konu tercih edilmiştir.
Çalışmada, sosyal bir bakış açısıyla ele alınan ‘Gaziantepli neden her şeyi ekmeğe sararak yer?’, ‘Dürüm kültürü neden ortaya çıkmıştır?’ gibi sorulardan yola çıkılmıştır. Öncelikle, rastgele seçilen kişilere röportaj yapılarak, dürüm kültürüyle alakalı literatürdeki eksiğin giderilmesine katkıda bulunmak amaçlanmıştır. Sonra ise araştırma sorusunu cevaplandırmak üzere nitel araştırma yöntemleri tercih edilmiştir. Veri toplama aracı olarak sözlü görüşme tekniği ve yüz yüze anket tekniği uygulanmıştır. Çalışmada dürüm kültürünün Gaziantepli kimliği ile yorumlanması amaçlanmıştır. Araştırmanın evreni Gaziantep ili; örneklem ise il merkezi, Şehitkâmil ve Şahinbey ilçeleri olarak belirlenmiştir. Elde edilen veriler SPSS 17.0 istatistik programında analiz edilmiştir.
450 kişi ile yapılan anketten elde edilen verilere göre katılımcılar arasında eğitim durumu arttıkça dürüm tüketme oranı düşmüştür. Yöresel yiyecekleri dürüm şeklinde tüketme arzusu doğum yeri ile doğru orantılı olduğu tespit edilmiştir. Birçok etken dürüm tüketme isteğini arttırsa da Gaziantepli katılımcılar arasında vazgeçilmez bir yere sahip olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
ABSTRACT
Bread consumption in Turkey is much higher than in many countries. One of the cities where this is seen most is undoubtedly Gaziantep. In this geography, consuming traditional dishes with bread has become a necessity. With the study, the presence of a pancake culture in Gaziantep cuisine culture was investigated. Contribution to the literature on Gaziantep's perception of Wrap. Since there is no study in gastronomy literature about perception of eating by wrapping food in bread, this topic has been preferred.
In the study, the questions such as "Why would Gaziantep eat everything by wrapping bread?" Firstly, it was aimed to contribute to the elimination of the deficiency in the literature related to the wrap culture by interviewing randomly selected people. Then, qualitative research methods were preferred to answer the research question. Verbal interview technique and face-to-face survey technique were used as data collection tool. . In the study, it is aimed to interpret the wrap culture with the identity of Gaziantep. The universe of the research is Gaziantep province; the sample was determined as provincial center, Şehitkâmil and Şahinbey districts. . The data obtained were analyzed in SPSS 17.0 statistics program.
According to the data obtained from the survey conducted with 450 people, as the education level increased among the participants, the rate of pancake consumption decreased. It has been determined that the desire to consume local foods in the form of wraps is directly proportional to the place of birth. Although many factors increase the desire to eat wraps, it has been concluded that it has an indispensable place among Gaziantep participants.
Keywords: Gaziantep, Cusine Culture, Wrap, Bread

TENGRİ TAMGASI/GÖK-ÇIKRIĞI/GÖK-ÇARKI/ÇARKI-FELEK

Eski Türk inancında Uzay-Zaman Döngüsüne ve bağına Gök-Çarkı denmekteydi Türkler buna sonraları Çarkı Felek demiştir. Yıldızlardan, Galaksilere, Atomlardan,Atomaltı parçacıklara her şeyin bir biri ile görünmez bağının olduğunu ve bu bağı Tanrı'nın dönderdiğine inanmışlardır.Bu gün fizikteki sicim teorisi atomaltı parçacıkların bir merkez kuvete olan bağ ile döndüğünü yine bu günkü astronomik gözlemlerde gezegenler ve yıldızların yörüngelerinde döngülerinin merkez kuvvetle döndürülen spiral  bağla döngüsel hareket ettiklerini ispat etmiştir. Türkler bu bağı Gök-Çıkrığı olarak tabir etmiş ve (gamalı haçla) sembolize etmişlerdir. Atomaltı parçacıklardan Atomlara, Gezegenlerden Galaksilere her şey bir döngü ile hareket eder. Türkler bu hareketi çıkrığın yün eğirirken dönüşüne benzetmiş Atomlardan Galaksilere değin var olan bu merkezi kuvvet (Tanrısal öz bilinçtir.)

Proto-Türkler buna yoktan var edilme "Tenri" demekteydi. Herşeyi yoktan var eden yaratıcıya bu sebeple Türkler "Tengri (Allah)" demişlerdir.Proto-Türkler Tenri yoktan var edilmeyi, yaratılışı daire içerisinde + işareti ile tamga haline getirirken Gök-Çıkrığı uzay zaman döngüsü olan Ozlaşmayı (gamalı haç olarak bilinen) Oz tamgası ile ifade etmişlerdir.

Saxa/Yakut kadim Tanrı inancında kudreti sonsuz,kuvveti sınırsız,herşeyin yaratıcısı (Tanrı) Göğün 9.Katında bulunan Ürun Ayıı'dır. Diğer Adı ile Ayıı Tanara'dır. Diğer Göğün 8 katında bulunan Tanrısal güçler aslında bu Tek Tanrı'nın birer tecellisidir. Urun Ayıı/Ayıı Tanara/Tek Tanrı'nın evi parlamaktır. Yani ışık saçan ve dönen kristal taştan ev olarak betimlenmiştir. Aslında Tanrı isminin kökeninde döndüren anlamı mevcuttur. Urun Ayıı/Ayıı Tanara/Tek Tanrı'nın yarattığı varlıklar üzerinde tecelli eden görünmeyen bağları vardır.Bu bağlar küçükten büyüğe tüm varlıkları (atomdan, yıldızlara, galaksilerden, evrene) tutmaktadır ve döndürmektedir.Bu kadim inanca göre Urun Ayıı/Ayıı Tanara/Tek Tanrı'dan ışık (tıpkı Kuran'da Nur Suresi 35.Ayette Allah Göklerin ve yerin nurudur bildirdiği gibi ) ve alkış (yaratıcı güç, bereket, rahmet) çıkar.Gördüğümüz ve görmediğimiz her ne varsa onun gücüyle yaratılır o yüzden Türk Kam ve Şamanlar Tanrıya yakarırken şöyle derler:
Ürün Ayıı
Sen Dünyayı yarattın
Her ne varsa canlı ve cansız hepsi senin varlığındır.
Saxa Yakut Türkçesi ile:
Ürün Ayıı
En aan doydunu aybıtın
Üüner-üösküür barıta en ayıın


"Tengri" kavramının etimolojik kökenide değerlendirmemize göre ilk oluş'u yani yaratılışı başlatan Uzay-Zaman döngüsünü çeviren yaratıcı güç anlamında yoktan var eden eşi ve benzeri olmayan tek olan Yaratıcıyı ifade açısından "Tengri" denilmiş olabilir. Nitekim eski Türkçede yün eğirtilen çıkrığa "Tengerek" denilmesi de sözcük anlamı Türkçenin ifade gücü açısından: ilk oluşu/yaratılışı başlatan evreni döndürerek  genişleten uzay zaman döngüsünü çeviren yaratıcı gücü anlamamıza yardımcı olmaktadır. Anadolu'da Yörükler"DÖNDÜREN" herşey için TEN/G kökünü kullanılar:
Tengirek - ip eğiren
Tenğirmen - Değirmen gibi örnek çok
ve en ünlüsü TENGRİ yani TANRI "döndüren"

Oğuzların Dili, Eski Anadolu Türkçesini tarihi, coğrafyası, yazarları, onların eserleri ve gramer özellikleri bağlamında bütün olarak ele alan temel bir başvuru eseridir. Kitap, ışık tuttuğu 13 – 15. yüzyıllar arasında, yani Oğuzcanın oluşum ve gelişim süreci içinde, ilk yazıcıların biyografi ve eserlerinden başlayarak 16. yüzyıldan itibaren çağdaş Türkiye Türkçesinin temelini teşkil edecek özellikler kazanan söz konusu lehçenin dil ve kültür tarihimizdeki yerini ortaya koyarken, konuyu anlamamıza katkı sunacak özgün metinlerden çokça örneklerle de desteklenmiştir. Eş zamanlı gramer inceleme yöntemlerinin yanı sıra art zamanlı yönteme de başvurulan kitap, bu sayede, Eski Türkçenin devamı, Genel Türkçenin bir kolu olarak Orta Asya’daki Karahanlı – Harezm yazı dili geleneklerinden beslenen Oğuz Türkçesinin genel dil özelliklerini bütünlüklü olarak öğrenmemizi de kolaylaştırmıştır. Oğuzların Dili, gerek bu özellikleriyle gerek ilk üç bölümde işlenen Oğuz kültür tarihine ait levhalarla sadece öğrencilere hitap eden bir ders kitabı değil, genel okurun entelektüel merakını da giderecek bir kültür tarihi kitabı olarak da benzerlerinden farklılaşmaktadır.

GÖK-TANRI İNANCINA SAHİP ESKİ TÜRKLERDE OLUŞ/YARATILIŞ, EVREN KAVRAMI VE DOKUZ KATLI GÖK İLE GÖK-TANRICI OLUŞ/YARATILIŞ İNANCININ BİLİMSEL TEMELLERİ:

Gök-Tanrı inancına sahip Türkler yaratılışı Gök-Türk yazıtlarında Kılmak, Olmak, Yaratılmak kelimelerinin kök sözcükleri ile ifade etmiştir. Buradan hareketle Türkler yoktan var edilmeyi "(var)oluş/bol(mak)/olmak", yaratılışı " Yar(ılmak)/Yarat(ılmak)",hazır hale getirmeyi güç bahşedilmeyi ise "Kıl(mak)" sözcükleriyle ifade etmişlerdir.

Bu günkü bilimsel keşifler ilk yaratılış evresini "Big Bang" olarak tabir etmiştir.Büyük Patlama ya da Big Bang, evrenin yaklaşık 13,8 milyar yıl önce aşırı yoğun ve sıcak bir noktadan patlayarak meydana geldiğini savunan evrenin evrimi kuramı ve geniş şekilde kabul gören kozmolojik modeldir. Bu model evrenin (ol emri ile) tek bir noktadan patlayarak (yarılarak), döne döne (evrile evrile), genişlemesi ile açıklanmaktadır. Evrenin başlangıcı olan  yoktan var oluşa (Big Bang'a) Türkler bol(mak)/Olmak kavramından türettikleri "bol/ol" kavramı ile ifade etmiştir.Türklerin İslam inancını kabul ettiklerinde Tanrının evreni yoktan var edişini  arapça kün fe yekûn tabirini  Türkçeye aktarırken "(Allah)Ol dedi oluverdi alem" olarak "ol" sözcüğüyle ifade etmeleri bu açıdan anlamlıdır.
Mevcuda gelmeyi ise Türkler "yar kelimesi ile yarılmaktan" Türettikleri "Yaratılış" kavramı ile ifade etmiştir. Nasıl ki bir tohum toprağı yararak meydana gelir.Her mevcudat dahi bir nevi yarılarak ve bölünerek doğar nitekim hücreler bölünerek çoğalır. Türkler hazır hale gelmeyi ise Türkler kılınmakın kökü olan "Kıl" kelimesinden türetmişlerdir. Zira kıl gözle görülmeyecek derecede ince bir bağı ifade etmek için kullanılan bir terimdir. Bu gün fizikteki sicim teorisi atomaltı parçacıkların bir merkez kuvete olan bağ ile döndüğünü yine bu günkü astronomik gözlemlerde gezegenler ve yıldızların yörüngelerinde döngülerinin merkez kuvvetle döndürülen spiral  bağla döngüsel hareket ettiklerini ispat etmiştir. Türkler bu bağı Gök-Çıkrığı olarak tabir etmiş ve (gamalı haçla) sembolize etmişlerdir. Atomaltı parçacıklardan Atomlara, Gezegenlerden Galaksilere her şey bir döngü ile hareket eder. Türkler bu hareketi çıkrığın yün eğirirken dönüşüne benzetmiş Atomlardan Galaksilere değin var olan bu merkezi kuvvet (Tanrısal öz bilinçtir.) Bu sipiral döngüsel bağ matematikte kendini Altın oranla göstermiştir. Atomlardan, su ve kar moleküllerine, DNA sarmalından, insan bedenine, ağaçlarda, bitkilerde, galatik spiral bağlarda altın oran adı verilen 1.618... sayısı kullanılmıştır.
....
Devamı yazımızdadır....

Fatih Mehmet Yiğit

TÜRKİSTAN'DAN ANADOLUYA UZANAN 10.000 YILLIK "KÜN-AY" (AY-YILDIZ) SEMBOLÜ
TÜRKLER VE (KÜN-AY) AY-YILDIZLI TÜRK BAYRAĞI 10.000 YILDIR ANADOLUDA:

İslam öncesi Türklere ait Gök-Tanrı inanç sisteminde; Tanrısal kuvvet, kudret ve ihtişamın tecellisi olan Gökyüzünün önemi büyüktür. Türkler tarih sahnesine çıktıklarından itibaren gökyüzünü gözlemlemişler astronomi ve kozmoloji ile yakinen ilgilenmişlerdir. Bununla birlikte zamanı belirlemede ve gezegenimiz deki yaşamın devam etmesi için en önemli iki etken olan Güneş ve Ay Türklerde başlıca sembol olarak kullanılmış, bu sembol "Kün/Güneş-Ay" olarak olarak ifade edilmiştir.* Nitekim Türkler tarafından milli bayram olarak kutlanılan (21 Aralık) Nardugan ve (21 Mart) Nevruz/Yenigün diğer adıyla Ergenekon/Bahar başlangıcı bayramı olmak üzere bir çok bayram ve etkinlik Dünyamızın Güneş ekseni etrafında dönmesiyle oluşan Astronomik gece ve gündüz gün dönümleri ile Ayın dünyamız etrafında dönerken meydana getirdiği yarım ay, dolunay gibi (Kaşgarlı Mahmud : İlkbaharın birinci ayına “Oğlak Ay”, ikinci ayına “Ulu Oğlak Ay”, üçüncü ayına "Ulu Ay" denildiğini eserinde  ifade etmiştir) Güneş ve Aya bağlı  Astronomik zaman takvimleri ile alakalıdır. Zira  mevsim döngüleri ve ay hareketleri Türkler için (Hayvanların doğum ve yaylım zamanı, yaylalık ve kışlalık göçler, zirai ekim dönemleri gibi nedenlerle) yaşamsal değerde önemlidir.
Wang Yen-te’nin kayıtlarına göre Uygurlar, yaz ve kış dönenceleri için festivaller düzenlemekteydiler.  Yaz dönencesinde 21 Haziran’da toprak için kurban sunmaktaydılar.

Resimlerde görüleceği üzere
Kün (Güneş)/Ay yani Ay-Yıldız sembolü olarak bildiğimiz halen şanlı Türk Bayrağımızdaki Hilal ve Yıldız sembolünün kökenini oluşturmaktadır. Burada Hilal (Ayı), Yıldız ise (Güneşi) sembolize etmektedir.Bu sembol M.Ö. 10.000 lerde Türkler tarafından  inşa edildiği iddia edilen bu günkü Çin topraklarında bulunan Beyaz piramit olarak bilinen (Türk kurgan mezarlarında), Hun,Göktürk, Selçuklu ve Osmanlı paralarında, tarihi yapılarda, alem ve sancaklarda kullanıldığı gibi Proto-Türkler tarafından kullanılan bahse konu "Kün-Ay/Ay-Yıldız" sembolü Anadolu da M.Ö. 10.000 lerde inşa edildiği iddia edilen Göbeklitepe olarak bilinen Anadolunun en eski arkeolojik yapıtında, Nemrut Dağı kurgan harabesinde,Harran Beli Ussur kabartmasında, Hitit Güneşi ile Anadolu Antik Dönem sikkelerinde, M.Ö. 4000 lerde  Anadolu ve Mezepotamya da medeniyetin beşiği olarak kabul edilen Sümer medeniyetine ait paralarda da bahse konu Proto-Türk "kün-ay/ay-yıldız" sembolü kullanılması, Türklerin Anadolu da 10.000 yıldır var olduğunu, Sümerler ve Göbeklitepe yapısı ile Proto-Türk kültürel ilişkisini  gösteren en önemli görsel kanıtlardandır.

*Türkler mani dininin etkisi ile Uygurlar döneminde Gün Tanrı,Ay Tanrı,KünAy Tanrı tabirlerini kullanmış olsalar da bahse konu tabirler. Tanrı tarafından yaratılmış varlıklar üzerindeki Tanrısal kuvvetin tecellisini ifade amacıyla kullanılmıştır.Nitekim Türkler Tengri Kağan, Tanrı dağı gibi tabirleride Gök-Türk kağanlığı döneminde kullanmış bahse konu tabirler tapınma ve Tanrı'ya şirk koşma anlamında olmayıp Tanrının yarattığı varlıklardaki Tanrısal gücün tecellisini ve Tanrısal kuvveti ifade amacıyla kullanılmıştır. Nitekim günümüzde İslam inancına sahip müslümanlar çocuklarına Allah'ın 99 esmasındaki bir çok ismi verebilmekteler.(Kadir,Muhsin,Alim,Rahim vs.) burada da isim verilirken amaç ve gaye Allah'a şirk koşmak değil Allah'ın yarattığı varlıklar üzerindeki tecellisini yüceltmek manasındadır. Yoksa Türkler Gök-Tanrı inancında Tanrı'nın bir ve tek olduğuna daima iman etmişlerdir. Nitekim Ökük-Türük veya (kök)Gök-Türk tabiri dahi (Gök)Tanrıya inanan Türk anlamında kullanılmıştır.

Fatih Mehmet Yiğit

Şamanizm, Türklerin en eski inançlarından birinin adıdır. Türk kültürünün gelişmesinde oldukça önemli bir yere sahip olduğu bilinmektedir. Gök Tanrı inancını benimseyen Türklerin günlük hayatlarında Şamanist unsurların varlığının yer aldığı görülmektedir.  Bunun yanı sıra Türk topluluklarının, yaşamış oldukları coğrafyalarda birçok kültürle etkileşim halinde olmaları sebebiyle oldukça zengin bir mitolojik geçmişe sahip olduğunu da görmekteyiz.
Bu makalede, Türk Şamanist Mitolojisinin ana unsurlarından olduğu düşünülen Tanrı kavramı, Gök Tanrı inancı, Tanrılar ve Ruhlar konuları üzerinde durarak derlenen bilgileri okuyucuya aktarmaya çalıştık.

Şubat 18, 2020 TÜRK KÜLTÜR VE SANATINDA: BALIK SEMBOLÜ VE TÜRKLERİN İLK YERLEŞİM ALANLARININ TASVİRİ Altay Yaratılış Destanında Tanrı, arşı su üzerinde yaratmıştır. Evrende canlılığın ve yaşamın varolması suya bağlıdır. (Burada Evrenin yaratılışının temel elementi Hidrojen su olarak tasvir edilmiştir. Zira yaşama kaynaklık eden SU hidrojen bazlı bir maddedir/ H2O. Evrendeki tüm elementler Hidrojenin dönüşümü ile meydana gelmiştir.) [Konu ile ilgili Detaylı bilgi:Gök-tanrı İnancına Sahip Eski Türklerde Oluş/Yaratılış, Evren Kavramı Ve Dokuz Katlı Gök İle Gök-tanrıcı Oluş/Yaratılış İnancının Bilimsel Temelleri isimli makalem, https://turkologfatihmehmetyigit.blogspot.com/2018/03/gok-tanri-inancina-sahip-eski-turklerde.html?m=1] Türk mitolojisine göre yaratılışın sudan başlaması Türklerin, yurt kurdukları ve yaşamlarını sürdürdükleri şehirleri Balık ismi ile anmalarına neden olmuştur. Altay yaratılış destanında balığın dünyanın yaratılışı ile ilgili üstlendiği mitolojik sorumluluk öyküsüyle sona erer: "Tanrı Ülgen durmamış, ayrıca vermiş salık, Bu dünyanın yanına yaratılmış üç balık, Bu büyük balıkların üstüne dünya konmuş, Balıklar çok büyümüş dünyaya destek olmuş. Dünyanın yanlarına da iki tane daha balık konmuş, Dünya gezer olmamış, bir yerde kalıp donmuş." Diyerek Evren sularla kaplı büyük bir havuza İnsanların yaşamlarını sürdürdükleri yurt kurdukları Dünyada bu havuzun içerisindeki bir balığa benzetilerek yaşanılan yurt Balık tasviri ile sembolize edilmiştir. "Balık" Kelimesi Hun Türklerinde ülke yönetim merkezine/şehir devletine verilen addır. Asya Hun Devleti bu merkeze "Beşbalık" şehir devleti demiştir. Uygurlarsa "Hanbalık" Cengizhan tarafından Karakumda kurulan Cengiz Kağanlığının başkenti "Ordu-Balık"tır. Bu nedenle Türkler balık sembolü ve tabiri ile yaşamın var olduğuna inandıkları, yaşadıkları ve yurt kurdukları yerleri sanat eserlerinde ve edebi metinlerinde Balık olarak betimlenmişlerdir. Yine Türkler ebedi Yurt olan Cennet ile ilgili bazı tasvirlerde de balık sembolünü kullanmışlardır. İlginç olan bir husus da semavi dinsel metinlerde de Ebedi yurt Cennet tasvirinde altında ırmaklar akan yurt olarak ifade edilmiştir.

Gaziantep’te İmam Gazali’ye ait olduğu için kutsiyet atfedilen iki
önemli mekân bulunmaktadır. Bunlardan birisi onun yattığı düşünülen
Gaziantep Kalesi’ndeki mezarı, diğeri ise Yazıcık mahallesinde “İmam Gazeli Sokak” ta bulunan ve onun uzlete çekilip ibadet ve taatla meşgul
olduğu mekândır.
İmam Gazali, Gaziantep’te muhtelif menkıbe ve inanışlarla tasvir
edilerek 16. yüzyıldan günümüze kadar tevarüs etmiş önemli bir veli
kültüdür. Ünü sadece Gaziantep’te değil muhtelif İslam coğrafyalarında
yayılmış olan İmam Gazali hem Şii Müslümanlar hem de Sünni
Müslümanlar tarafından sahiplenilmiş önemli bir kişidir. Nitekim
kaynaklardan edindiğimiz bilgilere göre eskiden İran’dan kutsal topraklara
giden hacı adaylarının giderken ziyaret edip cezbelere girdiği kutsal
mekanlardan birisi Gaziantep’teki İmam Gazali’ye ait olduğu söylenen
mezardır.
İmam Gazali ile ilgili Gaziantep’teki menkıbelerin gerçekliği hususu
kesin olmamakla beraber bölge halkının Gazali’ye olan muhabbeti ve
ona evliya gözüyle bakması halk arasında zamanla Gazali’nin Ayıntab
topraklarında yattığı anlayışına zemin hazırlamıştır. Nitekim en geç 16.
Yüzyılda haberdar olduğumuz bu hatıra hala Gaziantep topraklarında
yaşamaktadır.
Osmanlı devleti Gaziantep Kalesi’ndeki bu mezarın gerçekten İmam
Gazali’ye ait olup olmadığı hususuna bakmayıp, halkın ona göstermiş
olduğu sevgi ve saygıyı esas alarak bu mezarı her zaman vakıflar kanalıyla,
maddi ve manevi olarak korumuştur.
Ahmet Yesevi, Hacı Bektaş Veli gibi İlk Türk İslam dervişlerinde de
karşımıza çıkan kuş donuna girerek görünme olgusu, Gaziantep’te Gazali
ile ilgili yaşayan efsanelerden birisine de konu olmuştur. İmam Gazali’nin
Gaziantep’teki mezarının gerçekte Ona ait olmaması ve İmam Gazali ile
ilgili rivayetlerin 16. Yüzyıla kadar gitmesi Antep Kalesinde yatan zatın
Ayıntab’a gelen ilk Türk İslam dervişlerinden olduğu konusunda bir
düşünce akla getirmektedir. Bu düşünce İslami halk geleneğindeki “her
geleni Hızır, her geceyi Kadir bil” anlayışıyla örtüşmektedir.