Nüfus Coğrafyası

Nüfus konusu oldukça kapsamlı ve ayrıntılı hususları içerir. Bu nedenle bütün içeriği bir tek kitaba sığdırmak mümkün değildir. Zira gerek kıta ve bölge bazında gerekse ülke ve iller bazında incelemek çok sayıda kitap cildini gerektirir. Çünkü çok fazla istatistik verileri ve bunların tek tek yorumlanıp analiz edilmesini gerektirir. Bu bakımdan genel bir kapsam çizilmesi ve temel nüfus verilerinin öğretilmesi önemlidir. Böylece nüfus konusu üzerine bilgi edinmek kolaylaşacak ve bir ayrıntılı konu üzerinde çalışacaklara temel bilgi ve yol gösterici olacaktır. Bunun gibi genel hususların öğrenilmesi ile birlikte nüfus araştırma yöntemlerinin öğretilmesi ve yorumlama yapma bilgisinin verilmesi önemlidir. Böylece isteyenler kendi il veya ilçesinin nüfus özelliklerini araştırabilecek ve yorumlayabilecekledir. Ancak her şeyden önemlisi öncelikle temel verilere ulaşma, veri toplama ve bunların değerlendirilmesinin doğru yapılması gerekmektedir. Bu doğrultuda nüfus coğrafyacılarının, iyi bir coğrafya bilgisi olması, bu verilerin doğru anlaşılmasına ve coğrafi anlamda analizler yapılabilmesine olanak sağlayacaktır. Nüfus verileri çok çeşitli kaynaklardan elde edilebilir. Ancak bazen ülke sınırlarının değişmesi, ülkenin içindeki il sınırları ve kasaba sınırlarının değişmesi verilerin hassasiyet gözetilerek toplanmasını zorunlu kılar. Bunun gibi bir kıtanın sınırlarının nereden geçtiği önemli bir husustur. Örneğin Rusya, Asya kıtasında mı, yoksa Avrupa kıtasında mıdır? Türkiye Asya kıtasında mı, yoksa Avrupa kıtasında mıdır? gibi hususular kıtların nüfus sayılarını etkilemektedir. Diğer yönden dünyanın bazı yerlerinde 10 yıl gibi uzun sürelerde nüfus sayımlarının yapılması veya nüfus verilerin dönemsel olarak BM nüfus bürosu gibi uluslararası veri toplayan kurumlara aktarılması neticesinde az da olsa, ülke verileri ile uluslararası veriler arasında farklılıklara yol açabilmektedir. Yine de nüfus verilerinde büyük değişimler olduğu savaş, göç veya sınır değişiklikleri gibi hususlar iyi bir nüfus coğrafyası bilgisi olan uzmanlardan kaçmayacaktır. Bu bakımdan nüfus coğrafyası, sürekli takip isteyen ve güncel olayların takibini gerekli kılan bir özelliğe sahiptir. Ayrıca eğitimde bilgilerin en son bulguları içermesi, sadece tarihteki bilgilerden müteşekkil olmaması gerekir ki güncel sorunlar ve elan yaşanmakta olan durum doğru algılanabilsin. Böylece yaşanılan dünya ortamı ve şartları iyi değerlendirilebilsin. Nüfus üzerine hazırlanan bu

Arka kapak yazısı
Nüfus, geçen iki yüzyıldaki seyrinden dolayı gündemde daha önemli bir konu hâline gelmiştir. İlk insandan itibaren nüfusun sürekli olarak artmasının yanında doğumlardaki, ölümlerdeki ve göçlerdeki hızlı ve önemli değişmeler de nüfus konusuna dikkatleri çekmektedir. Zaman içinde sayısal olarak hızla artan ve niteliği değişen nüfus, daha çok kaynak kullanımını beraberinde getirmiştir. Bu durum doğa-insan etkileşimine de yansıyarak kaynak kullanımına, planlamaya ve nüfus ilişkisine yeni bir boyut kazandırmıştır. Bu bağlamda kitapta şu konular işlenmiştir:
.Nüfus ve Coğrafya
.Nüfusun Tarihsel Seyri
.Nüfus Teorileri ve Politikaları
.Nüfus Değişkenleri
.Nüfus Hareketleri
.Nüfus Nitelikleri
.Nüfusun Dağılışı
.Sorun Boyutu ile Nüfus
.Gelecekte Nüfus

Aleviliğin yeniden kurgulanması, modernleşme sürecinin doğal bir sonucu olarak gerçekleşirken, diğer yandan bu kurgunun ulemanın Ortodoks İslam anlayışına göre yapılması, Aleviliğin içinin boşaltılması anlamına gelmektedir. Nitekim geçmişten günümüze hep muktedir olan güç, Alevilerin özgün bir ibadet mekanının tanınması veya inancı yaşayış özgürlüğü gibi en temel konularda bile mutlak gücüne asimile ettiği kendi "rol model" Alevilerini yaratmıştır. Böylece "İyi Alevi-Kötü Alevi" şeklindeki ayrımlarla, özgürlük beklenen en temel hakların varlığı dahi ulema referanslı bir teolojik varoluş sorunsalına bürünmüştür.

Makbul Alevilik içerisinde rol alan veya buna karşı direnen kurumsal aktörlerin teknikleri ve klasik yaklaşımlarının çeşitli örneklerle incelendiği bu kitapta, ayrıca Alevi asimilasyonunun sosyo-psikolojik temelleri, geçmişten günümüze Alevi asimilasyonunun örnekleri, asimilasyon tuzaklarına karşı Alevi örgütlenmelerinin duruşu, Şiacı ve Sünnici sözde Alevilerin asimilasyon çalışmaları, Fethullah Gülen cemaatinin Alevi planları ve Cami-Cemevi projesi, Alevilerin Türkiye genelindeki yerleşim haritaları, Alevi nüfusuna dair tartışmalar ve Alevi nüfusunun azalmasının nedenleri ele alınmaktadır.
http://www.kitapyurdu.com/kitap/makbul-alevilik-amp-bir-asimilasyon-modeli/449804.html

ÖZET
Ekonomik açıdan faal olmayan nüfus, bağımlı nüfus olarak adlandırılır. Genellikle üretici olmayan 0-14 yaş grubundaki genç nüfus ile 65 yaş ve üzerindeki yaşlı nüfus, bağımlı nüfusu meydana getiren en önemli gruplardır. Nüfusun her iki bağımlı grubu, doğum ve ölüm hızlarındaki değişimler ile kontrol edilir. Dünya genelinde olduğu gibi, Türkiye’de de doğum ve ölüm hızlarındaki azalma eğilimi, toplam nüfus içerisinde 0-14 yaş grubu nüfusun azalmasına neden olurken, 65+ yaş grubu nüfusun artmasına yol açmaktadır. 1935 yılında, Türkiye nüfusunun %41.2’si 0-14 yaş grubunda ve %3.9’u 65+ yaş grubunda yer alırken; 2015 yılına gelindiğinde 0-14 yaş grubunun oranı %24’e düşmüş, 65+ yaş grubunun oranı ise %8.2’ye yükselmiştir. Demografik dönüşüm, bağımlı nüfus oranlarında da değişikliklere neden olmuş ve 1935-2015 devresinde, genç bağımlı nüfus oranı %75.8 den %35.4’e düşerken, yaşlı bağımlı nüfus oranı %7.1’den %12.7’ye ulaşmıştır. Artık yaşlı nüfuslu ülkeler grubunda değerlendirilen Türkiye için hazırlanan nüfus projeksiyonları, yaşlı nüfusun ve yaşlı bağımlılık oranlarının gelecek yıllarda da artışının süreceğini ortaya koymaktadır.
Anahtar Kelimeler: Yaşlı nüfus, bağımlı nüfus, yaşlı nüfus bağımlılık oranı, demografik dönüşüm.

ABSTRACT

The economically inactive population is named as dependent population. Generally, non-productive young population in 0-14 age and elderly population 65 age and above are the most important groups of depended population. Both depended groups of population were controlled with the speed changes in births and deaths. As in the Wold, while the tendency of decrease in birth and death rates in Turkey, it causes an increase in 65+ age group. In 1935, while the 41.2 % of Turkey’s population places in 0-14 age group and 3.9 % in 65+ age group; in 2015, the ratio of 0-14 age group decreased to 24 % and the ratio of 65+ increased to 8.2 %. Demographic transformation caused changes in depended population and in 1935-2015 circuit, while young depended population showed a downward trend from 75.8 % to 35.4 %, elderly depended population ratio reached from 7.1 % to 12.7 %. From now on, Turkey is considered as an elderly populous country and prepared population projections for Turkey put forth that elderly population and elderly depended ratio will continue to increase even in the incoming years.

Tarihsel süreç içinde her zaman önemli bir konuma sahip olan Bursa ilinin nüfusu üzerine yapılan bu çalışma Bursa’nın yıllara göre yaşamış olduğu nüfus değişikliğini göstermektedir. Çalışmanın amacı özellikle Osmanlı Devleti tarihinde ve cumhuriyet dönemi Türkiye’sinde Bursa’nın nüfus hareketlerinin incelenmesi ve bu hareketlerin altında yatan nedenleri sade ve anlaşılır bir şekilde ortaya çıkararak toplumsal anlamda incelemektir. Bu değişimin altında yatan en önemli nedenler arasında Bursa’nın Osmanlı Devleti’nin kuruluş temellerinin burada atılması, İstanbul’un fethinden sonra Bursa’nın başkent İstanbul’a yakın olması, Osmanlı Devleti tarihinde yaşanan göçlerin ve bu göçler sonucunda gelen göçmenlerin uğrak noktalarından birinin Bursa olması, Türkiye Cumhuriyeti tarihinde sanayileşen ve hızla büyüyen bir ticaret merkezi olması sonucunda hızla göç alan ve aldığı göçlerle ilde nüfusun artması yatmaktadır. Ayrıca Bursa ovasının olması ve verimli toprak yapısına sahip olması Bursa’nın nüfus hareketlerini oynatan bir etken olmuştur. Bundan dolayıdır ki Bursa geçmişten günümüze sürekli olarak nüfusa hareketlerinin merkezi konumundadır.

Bu çalışma Karabük Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, Coğrafya Bölümü’nde lisans bitirme projesi olarak hazırlanmıştır. Çalışmada Karadeniz Bölgesi’nin Batı Karedeniz Bölümü’nde yer alan, Karabük ilinin bir ilçesi olan Yenice’nin Nüfus ve Yerleşme Coğrafyasını açıklayabilmek amacıyla ortaya koyulmuştur.

Kuşadası,  İlk  çağların  Anadolu'dan  Avrupa'ya  ve  adalara  açılan  Ege
Denizi'nin  en  önemli  liman  kentlerinden  biri  olup  aynı  adı  taşıyan  körfezin
kıyısında kurulmuştur. 1957 yılına kadar İzmir'in bir ilçesi olan Kuşadası aynı yıl
Aydın iline bağlanmıştır. 264 km2 yüzölçümüne sahip ilçenin denizden yüksekliği 
5 metredir.
Kuzeyinde Selçuk ve Pamucak, güneyinde  Dilek yarımadası, doğusunda
Meryem  Ana'nın  evinin  bulunduğu  Bülbül  Dağı,  batısında  Ege  denizi  ile
sınırlanan Kuşadası Batı Anadolu'nun en önemli turistik merkezlerinden biri kabul
edilmektedir. 
1970'li  yıllarda  Bakanlıklararası  Turizm  Koordinasyon  Kurulu  kararı  ile
birinci  derecede  önemli  turistik  merkez  ve  Bakanlıklararası  Turizm  Planlama
kurulunca da Turistik Pilot Bölge ilan edilen ayrıca Turizm Bakanlığı'nın kredi ve
yatırımlar bakımından öncelik tanıdığı Kuşadası'nın coğrafi konumu ilçeye büyük
bir avantaj sağlamaktadır.
Coğrafi konum  olarak kara ve deniz ulaşımında turistik  yol  güzergahları
üzerinde  bulunan  Kuşadası'nın,  özellikle  Yunanistan  ve    Ege  Adalarına  gelen
turistlerin  uğrak  yeri  olması  turistik  kimliğine  önemli  katkıda  bulunmaktadır.
Kuşadası  çevresinin  doğal  ve  tarihsel  değerler    yönünden  zengin  oluşu,  Efes,
Meryem  Ana  gibi  dünyaca  ünlü  bir  ören  yerine  yakınlığı  ilçenin  turistik
konumunu pekiştirmektedir. Ayrıca ilçe merkezinde ve yakınında bulunan plajlar
(Halk  plajı,  Kadınlardenizi  plajı,  Güvercinada  plajı,  Yılancıburnu  plajı,
Güzelçamlı  ve  Kalamaki  plajları)  Kuşadası'nda  turizmin  gelişmesine  ve  ikinci
konutların çoğalmasına dolayısıyla nüfusun  hızla artmasına neden olmuştur. Son yıllarda tamamlanmaya çalışılan İzmir-Aydın otoyolu ile daha kısa sürede ulaşım
sağlanmakta ve ilçenin İzmir, Aydın illeri ile olan bağlantısı kuvvetlenmektedir.
Özellikle İzmir'den Selçuk'a kadar olan otoban Kuşadası'na ulaşımı kolaylaştırdığı
gibi zamanı da kısaltmaktadır.

1970'li yıllardan beri hızla değişen merkez-çevre ilişkileri İzmir'de de metropol sınırlarının genişlemesine neden olmuş ve çevreye doğru yayılma başlamıştır. İzmir iline bağlı Kemalpaşa, İzmir il merkezinin doğusunda bulunmakta, kuzeyde Manisa dağları, güneyde Bayındır ve Torbalı, doğuda Turgutlu, batıda ise Bornova ilçesi ile sınırlanmaktadır. İzmir il merkezinin 29 km doğusunda, Nif dağının kuzey yamaçlarında kurulan Kemalpaşa 1901 yılında ilçe olmuştur. Günümüzde 37 köye sahip olan ilçenin Armutlu, Ören, Bağyurdu, Yukarı Kızılca ve Ulucak yerleşmelerinde belediye vardır. Kemalpaşa'da  ilk olarak 1970'li yıllarda başlayan sanayi hareketleri nüfusun hareketlenmesine neden olmuştur. 1970-1980 yılları arasında durağan olan sanayi hareketleri 1980'li yıllarda hız kazanınca nüfusta da önemli artışlar görülmeye başlamıştır. Ayrıca 1990’lardan sonra gelişen ikinci konut ve günübirlik rekreasyonel etkinliklerle birlikte ilçe nüfusunda bir hareketlilik görülmeye başlamıştır.
Kemalpaşa'da nüfus miktarını ve temel özelliklerini genel nüfus sayımı sonuçlarına göre incelemek mümkündür. Bu bağlamda ilçenin nüfus miktarında ve dağılışında etkili olan faktörler üzerinde durulacaktır.

Çalışmada Beypazarı ilçesi nüfusunun çeşitli özellikleri, coğrafi bakış açısı altında ele alınmıştır. Nüfusun mekânla olan karşılıklı ilişkilerini ortaya koyabilmek için jeoloji, topoğrafya ve toprak haritaları ile Beypazarı meteoroloji istasyonunun iklim verilerinden yararlanılmıştır. 1927-2011 yılları arasında yapılan nüfus sayım sonuçları temel veri olarak kullanılmıştır. Bu verilere dayanılarak nüfusun yıllara göre gösterdiği değişim, mekânsal dağılışı, yoğunluğu, yaş ve cins yapısı, nüfus hareketleri (göçler), kır ve şehir nüfusu gibi özellikleri ortaya konularak, elde edilen sonuçlar tablo ve şekiller yardımıyla değerlendirilmiştir.
Çalışmada elde edilen sonuçlar, Beypazarı nüfusunda önemli yapısal değişikliklerin yaşandığını ortaya koymuştur. Doğal ortam şartları ile çeşitli sosyo-ekonomik faktörlerin etkisi altında gerçekleşen göçlerin, Beypazarı’nın nüfus yapısında önemli değişikliklere neden olduğu belirlenmiştir. Nüfus yapısında meydana gelen değişimlerin nedenleri ve sonuçları incelenmiştir. Beypazarı nüfusundaki değişimin ne yönde olacağını araştırmak ve nüfusla ilgili geleceğe yönelik tahminlerde bulunabilmek için zaman serisi analizi gerçekleştirilmiştir. Analiz sonuçlarının karşılaştırılması neticesinde nüfusu en iyi açıklayan modeller tespit edilmiş ve bu modeller üzerinden nüfus tahminleri yapılmıştır.

Türkiye’de iç göçlerin yöneldiği en önemli merkez olan İstanbul’un büyük
miktarda göç aldığı illerden biri de Tokat’tır. Bunun bir sonucu olarak
İstanbul’da önemli miktarda Tokat kökenli nüfus vardır. Günümüzde (2011)
İstanbul’daki Tokatlıların miktarı, Tokat şehri nüfusundan çok daha fazladır.
İstanbul’a göç eden Tokatlılar şehrin çeşitli semtlerine yerleşmiştir.
Küçükçekmece, Esenyurt ve Bağcılar bunların başında gelir.
Bu araştırmada İstanbul’daki Tokatlılar incelenmiştir. Bu kapsamda
1950-2011 yılları arasında, İstanbul’un Tokat ilinden aldığı göçler, göçün
tarihsel seyri, göç miktarı, göç edenlerin cins yapısı ve İstanbul’daki coğrafi
dağılışı gibi çeşitli konulara yer verilmiştir.
Çalışmada, nicel araştırma yöntemi kullanılmış olup, bu kapsamda 1950-
2010 dönemine ait istatistik veriler analiz edilmiştir. Ayrıca göçle gelen nüfusun
çeşitli özelliklerinin tespitinde alan araştırmasından elde edilmiş bilgilere de
yer verilmiştir.

Göç, insanla birlikte başlayan önemli olgulardan biridir. İnsanın doğduğu yeri 1 , sürekli yaşadığı mekanı, yani ikametgahını değiştirmesi olarak tanımlanan göç, çok farklı nedenlere dayanmaktadır. Göçler, idari sınırlara, yerleşim birimlerine, mesafelere ve süresine bağlı olarak çeşitli şekillerde ele alınmaktadır. Özellikle son zamanlarda göç eden nüfusun nitelikleri ve göçle ortaya çıkan sorunlar üzerinde daha ayrıntılı durulmaya başlanmıştır. Türkiye' de özellikle 1950' den itibaren artan iller arası göçler, günümüzde büyük boyutlara ulaşmıştır. Nitekim 2000 sayımına göre 67 566 611 olan ülke nüfusunun 48 814 107'si doğduğu ilde (% 72 .2), 18 752 504'ü başka bir ilde (% 27 .8) ikamet etmektedir. Nüfusumuzun 1 078 813'ü de yurt dışında (% 1.6) doğmuştur. Bu veriler, Türkiye'de iller arası göçlerin arttığını, her üç-dört kişiden birinin doğduğu ilden başka bir ilde yaşadığını göstermektedir. Daha önceki nüfus sayımlarının sonuçları dikkate alındığında, bu artışın devam edeceği öngörülebilir. Karadeniz bölgesinde yer alan Giresun ili, ülkemizde önemli miktarda göç veren illerimizin başında gelmektedir. 2000 sayımına göre, Türkiye'de Giresun ili doğumlu nüfusun toplam sayısı 853 530'dur. Bu nüfusun 481 963 'ü Giresun ilinde (% 56.5), 371 567'si başta İstanbul (245 579), Kocaeli (24 353) ve Bursa (18 226) olmak üzere başka bir ilde (% 43.5) yaşamını sürdürmektedir. Diğer bir ifade ile yaklaşık iki Giresun doğumlu nüfustan biri başka illere dağılmıştır. Şüphesiz bu değerler, Giresun ilinde il dışına yönelik göç olayının büyük boyutlara ulaştığını ortaya koymaktadır. Keza ülkemizde Giresun iline benzer şekilde hızlı göç olayı birçok ilde yaşanmaktadır. Nitekim Türkiye'de net göç veren iller sıralamasında Giresun, 1980'de 18., 1985'te 11., 1990'da 16. ve 2000'de ise 48. sırada yer alması, bunu doğrular niteliktedir. Dolayısıyla göç olayı, ülkemizin genelini ilgilendiren çok boyutlu bir sorunu teşkil etmektedir.

Özet
Nüfus, beşerî hayatın en değişken yapılarından biridir. Şehirlerin mekânsal gelişiminde bu değişken yapının etkisi büyüktür. Söz gelimi, nüfusun artmasına paralel konut ihtiyacı ortaya çıkmakta ve bu da şehirlerin morfolojik olarak genişlemesine yol açmaktadır. Konutların inşa edilmesiyle diğer fonksiyonel özelliklere sahip binalar (okul, market, cami, iş yeri vb.) da gelişmeye başlamaktadır. Dolaysıyla mekânsal gelişimde nüfus önemli bir dinamizm olarak karşımıza çıkar.
Bu çalışmada nüfus ve şehirleşme ilişkisi Nusaybin şehri örneğinde ele alınmıştır. Cumhuriyet döneminde şehrin nüfus gelişimi ile yerleşmenin mekânsal gelişimi arasındaki ilişki incelenmeye çalışılmıştır. Nüfus artışına bağlı olarak Nusaybin’in şehir hüviyetine kavuşma süreci ele alınmıştır. Çalışmanın temel amacı, Nusaybin’in şehirleşme ve mekânsal gelişim sürecinde nüfusun etkisini coğrafi perspektifle ortaya koymaktır. Şehirde nüfus hareketleri ve nüfus artışının mekânsal etkileri ile birlikte morfolojik sonuçları üzerinde durulmuştur. Bu amaç doğrultusunda, 1927-2019 yılları arasında yapılan nüfus ve bina sayım sonuçları, topografya haritaları, uydu görüntüleri ve konuyla ilgili literatürden istifa edilmiştir. Çalışmada Nusaybin’in şehirleşme ve mekânsal gelişiminde nüfus hareketleri ve niteliklerinin önemli bir dinamizm olduğu anlaşılmıştır.

ÖZET Eskişehir ili kırsalı etnik yapısına ilişkin olarak geçmişte birçok araştırma yapıldığını biliyoruz ancak bu bilgilerin büyük bir kısmı güncel etnik yapıyı ifade etmekten oldukça uzaktır. Türkiye'de köyden kente ve doğudan batıya doğru göçün olanca hızıyla devam ettiği son 40-50 yılda etnik yapının takip edilemez bir değişim geçirdiği bilinen bir gerçek. Bu durumda bilgilerin güncellenmesi zarureti de ortada. Biz üzerinde çalıştığımız TÜBİTAK projesi kapsamında, konumuzla doğrudan ilgisi olması bakımından Eskişehir ili kırsalındaki etnik yapıyı 2013 yılı itibariyle tespit etmiş bulunmaktayız. Bu çalışmada, etnik yapıya ilişkin bütün veriler, bizzat alanda en yetkili muhatabından derlenerek elde edilmiştir. Köylerde özellikle muhtarlar, belediyelik yerlerde ise genellikle belediye yetkilileri ile görüşülmüş ve bilgilerin olabildiğince resmi makamlardan alınmasına özen gösterilmiştir. Elde edilen bu bilgiler, makalenin ana verisini oluşturmaktadır. Bu verilerden hareketle ilçelerin köy köy etnik yapıları ve hane sayıları çıkartılmış ve TUİK'ten alınan 2013 nüfusları eklenmiştir. Değerlendirme ve sonuç bölümünde etnik yapıya ilişkin toparlayıcı mahiyette tablo, şekil ve haritalar çıkarılmış ve değerlendirmeler yapılmıştır. ABSTRACT It is known that a lot of researches were done in the past about current ethnicity of Eskişehir country side but most of these information is too far from expressing the current ethnicity. It is a known fact that the ethnicity had a cannot be followed change in the last 40-50 years when the immigration has continued at full speed from villages to cities and from east to west. So it is clear that the information about ethnicity must be updated. In the sense that it is directly related to our study we confirmed the ethnicity of Eskişehir country side as of 2013 within the scope of TÜBİTAK project we are studying on. In this study, all of data about ethnicity were personally collected from the most competent answerer in the field. Especially mukhtars in villages and generally municipal officals in municipalities were interviewed and attention was paid to get information as far as from offical authorities. This obtained information is the basic data of this paper. Ethnicities and house numbers of townships were village by village derived from this data and 2013 populations from TÜİK were added. In evaluation and conclusion, the evaluations were performed by deriving tables, figures and maps in rallying nature.

Göçler, tarihin hemen her döneminde toplumları siyasi, sosyal ve ekonomik
açılardan etkileyen önemli faktörler arasında yer almaktadır.
Öyle ki geçmiş dönemlerde göçler bir siyasi organizasyonun çökmesine
neden olurken, başka bir siyasi organizasyonun hayat bulmasına yol
açabilmiştir. Böylesine önemli etkileri olan göç olgusuna ilişkin ülkemizde
yapılan çalışmalarda daha çok çağdaş dönem kapsamındakilere
odaklanıldığı görülmektedir. Ancak bugünün doğru okunmasında ve
geleceğe dair sağlıklı projeksiyonların yapılmasında tarihi göçlerin de
ele alınması bir zorunluluktur. Özellikle yakın geçmişimiz olan Osmanlı
Anadolu’sunun göç yapısının araştırılması, hem göçün tarihi
arka planının ortaya çıkarılmasında hem de çağdaş göçleri bu tarihi
tecrübe bağlamında değerlendirilmesinde ciddi katkılar sağlayabilecektir.
Bu çalışma ile göç tarihine ilişkin literatüre, zaman olarak XVI.
yüzyıldan XX. yüzyıla kadarki, mekân olarak ise Manisa ve Konya
örnekleri üzerinden, Anadolu kırsalındaki göçlerin yapısı araştırılarak
katkı yapılması hedeflenmiştir. Araştırmada temel olarak Osmanlı
kırsalında meydana gelen göçlerin sebepleri nelerdir? sorusuna cevap
aranmıştır. Bunun için arşiv vesikalarından, arazi araştırmalarından ve
saha literatüründen elde edilen bilgi ve bulgulardan yararlanılmıştır.
Araştırma sonucunda, çalışılan zaman dilimi ve örneklem sahaları dahilinde
kırsalda yaşanan göçlerin doğal afetler, salgın hastalıklar, eşkıyalık
faaliyetleri, vergi baskısı, ana ulaşım ağı üzerinde bulunmaya bağlı olarak ortaya çıkan huzursuzluklar gibi itici faktörler nedeniyle ortaya
çıktığı tespit edilmiştir. Bazen bu itici faktörler bireysel göçlere neden
olabildiği gibi toplu göçlere ya da kırsal iskân merkezlerinin yer değiştirmesine
yol açabilmiştir. Yaşanan göçlerin kırdan şehre olabildiği
gibi belki bundan daha fazla bir kısmı kırsalın kendi içerisinde cereyan
ettiği anlaşılmaktadır. Arşiv vesikaları ve arazi araştırmalarından elde
edilen bilgiler bu duruma dair önemli ipuçları olarak değerlendirilebilir.
Çeşitli sebeplerle kırsalda meydana gelen göç hareketi şehirlerin
yanı sıra merkezî, güvenli ve kalabalık köylere doğru gerçekleşmiştir.
Başta ekonomik ve güvenlik faktörlerinin etkisiyle gerçekleşen kırsal
alandaki göçler neticesinde kırsal iskân merkezleri yer yer toplulaşmıştır.
Meydana gelen toplu göçler, bir taraftan bazı köylerin ortadan
kalkmasına yol açarken diğer taraftanda mevcut köylerin devamlılığına
önemli katkılar sağlamıştır.

Göynük Kazası 19. yüzyılda yönetsel ve mülki alanı içerisinde merkezde 4 mahalle, merkez dışında ise 89 köyden meydana gelen bir kenttir. Dönemin Kaza Müdürü kentin en varlıklı kişisi olan Atufetlü Süleyman Ağa’dır. Köylerde ve mahallelerde yönetim, bulundukları mahallin genelde servet bakımından varlıklı kişileri olarak gözüken ve mahallin büyüklüğüne göre muhtar-ı evvel ve muhtar-ı sani olarak adlandırılan muhtar veya muhtarlar ve imamların elinde bulunmaktadır.
19. yüzyıl başlarında Osmanlı Devleti’ nin karşı karşıya kaldığı nüfus kıtlığı sorunu Göynük’ te de karşımıza çıkmaktadır. Nitekim kaza merkezi ortalama 1540, kırsal alan ise 8260 kişiden meydana gelmektedir.
Hem kent merkezinde hem kırsal alanda servet birikiminin en yoğun olduğu aralık  501 kuruş ve üzeri olan servet aralığıdır. Bu servet aralığında kent merkezinde 159 , kırsal alanda ise 639 hane tespit edilmiştir. Uç düzeyde servete sahip olanların özellikle de düşük düzeyde servete sahip olanların az olması tıpkı Göynük kent merkezinde olduğu gibi Göynük kırsalının da genelde orta halli bir profil çizdiğini düşündürmektedir. Bununla beraber kırsal alanda yaşayanlar kente göre kısmen daha varlıklıdırlar.Nitekim kırsal alanda tespit edilen toplam gelirin hane ölçeğinde dağılımı 803,14 kuruşa tekabül etmekte iken bu oran kent merkezinde 692,77 kuruştur. Hane başına kent merkezinde ortalama 4,09 dönüm ekili toprak düşmesine karşın, bu oran kırsal kesimde 584,41 dönüme tekabül etmektedir.
Kentsel yerleşimde mesleki örgütlenme dolayısıyla sanatsal faaliyetler büyük bir ağırlığa sahip olup, bu alanda büyük bir istihdam yaratılmıştır. Mesleki ve tarımsal gelirin toplam gelir içerisindeki oranı kent merkezinde % 89 iken kırsal kesimde % 90’ dır. Bununla beraber, kent merkezinde yaşayan fertlerin gelir kaynaklarının % 62’si yaptıkları meslekten elde edilmesine karşın kırsal kesimde bu oran % 17’dir. Kırsal alanda yaşayan birçok kişi, köylerdeki sanatsal faaliyetlerin darlığı nedeniyle, gıda, metalürji, dokuma, deri vs. alanlarındaki ihtiyaçlarını ya kendi imkanları ile ya da kent merkezine gelerek çözmüşlerdir. Bununla beraber kırsal alanda yaşayan bazı kişilerin de süt ve süt mamulleri üretip satarak, kaşıkçılık, odunculuk gibi meslekleri icra ederek Göynük merkezi ekonomisine katkıda bulunduklarını düşünmekteyiz.
Tarımsal ürünlerde insanların temel besin kaynağı olan buğday ve arpanın ağırlığı söz konusudur. Kent genelinde hane başına ortalama 3,18 dönüm hububat arazisi düşmesine rağmen bu oran kırsal kesimde 12,04 dönümdür. Kent merkezinde  83 haneye ait  1- 10 dönüm arası küçük, 35 haneye ait 10-50 dönüm arası orta büyüklükte, hububat arazisi tespit edilmesine karşın 50 dönüm üzeri büyük işletme tespit edilememiştir. Göynük kırsalında ise 548 adet 3100 dönüm ( % 36 ) 0,5 - 10 dönüm arası, 958 adet 15802,5 dönüm ( % 63 ) 10-50 dönüm arası, 17 adet 1331 dönüm ( % 1 ) büyük işletme tespit edilmiştir. Bu veriler kent merkezinde tarımsal üretimden sağlanan yıllık hasılanın geçimlik, kırsal alanda ise hem geçimlik hem de ticarî düzeyde yapıldığını düşündürmektedir. Tarımsal meta üretimi yerel kent pazarları yanında olasılıkla Bolu’nun diğer bazı kazalarıyla beraber başkent İstanbul’a da kaynaklık yapmıştır.
Evliya Çelebi’ nin bağlarla çevrili bir kent olarak övdüğü Göynük kent merkezinde 19. yüzyılda 85 adet 83,75 dönüm, kırsal alanda ise 294 adet 330,4 dönüm küçük işletme tarzı bağ tespit edilmiştir. Bağ işletmeleri içerisinde orta ve büyük işletmelerin tespit edilememesi, hanelerin ticari amaçlarla değil geçimlik düzeyde üzüm ürettiklerini düşündürmektedir. Benzer şekilde Göynük kent merkezinde 86 adet küçük, kırsal alanda ise 1 adet orta, 386 adet küçük işletme tarzında dutluk tespit edilmesi hem bağcılık hem de ipek üretimin temel hammaddesi olan dutluk üretiminde hane içi tüketime yönelik üretim yapıldığını akla getirmektedir.
Hem kırsal hem de kentsel alanda az da olsa sebze ve meyve bahçelerine rastlanması Göynük’te kuru tahıl tarımı yanında sulu tarımın da yapıldığına işaret etmektedir.
Kırsal alanda dutluk, bağ, sebze, meyve ve hububat ekili toprakların verimlilik düzeyine bakıldığında tıpkı kent merkezinde olduğu gibi alan açısından ikinci sırada bulunan dutluklardan en yüksek verimin sağlandığı görülmektedir. Bu durum bölge topraklarının verimlilik şartları bakımından dut yetiştiriciliğine son derece uygun olduğunu göstermektedir. Bursa, Göynük’e göre çok daha gelişmiş bir bölge olmasına karşın belirttiğimiz temel üretim dallarından hububat alanında Göynük’le hemen hemen birbirine eşit durumdadır. Dutluk ve bağcılık sektöründe ise Bursa’nın Göynük’e kıyasla dönüm başına sağlanan yıllık hasıla miktarında çok da abartılı bir rakama  sahip olmadığı görülmüştür.
Göynük’ün engebeli araziye sahip olması, Göynük’te engebeli araziye dayanıklı, beslenmesi kolay ve çabuk üreyen bir hayvan olan keçinin diğer hayvanlara göre daha fazla yetiştirilmesine neden olmuştur.
Kent merkezi genelinde % 14 öşür, % 86 vergüy-i mahsusa toplanmışken, tarımın kırsal alandaki ağırlığının bir neticesi olarak kırsal alanda  % 70 vergüy-i mahsusa, % 30 oranında  öşür toplanmıştır

Bahçelievler İlçesi'nin Gelişimi ve Mekânsal Analizi adlı bu çalışmada, araştırma sahasının fiziki özellikleri, tarihi gelişimi, öne çıkan iktisadi fonksiyonları, nüfus yapısı ve kentleşme özellikleri beş bölümde incelenmiştir. İncelemeler imkân ölçüsünde mahalle bazında yapılmaya çalışılmıştır. Araştırma sahasının fiziki özelliklerinin incelendiği birinci bölümde: jeolojik yapı, yükselti, iklim elemanları, bitki örtüsü ve toprak özellikleri ele alınmıştır. İkinci bölümde 19. yüzyıldaki Osmanlı-Rus Savaşları etkisiyle başlayan çalışma sahasının yerleşme tarihi ele alınmıştır. Yine bu bölümde eski gazeteler ve tarihi haritalardan yararlanılmıştır. Ayrıca arazi kullanımının değişimi açıklanmıştır. İktisadi özelliklerin incelendiği üçüncü bölümde, araştırma sahasında öne çıkan ekonomik faaliyetler incelenmiştir. Sanayi, ticaret ve ulaşım faaliyetlerinin 1950'den itibaren ilçede süregelen baskın etkisi ve iş yeri sayısı açıklanmaktadır. Nüfus yapısının incelendiği dördüncü bölümde, araştırma sahasındaki nüfus yoğunluğu, eğitim yapısı, okur yazarlık, doğum-ölüm oranları, toplam nüfus miktarındaki değişiklikler, medyan yaş, cinsiyet oranı, göç hareketleri ve yabancı nüfusun varlığı açıklanmaya çalışılmıştır. Çalışmanın beşinci bölümünde ise araştırma sahasındaki kentleşme süreci, kentsel dönüşüm hareketleri ve mahalle bazında: konut sayısındaki değişim, ruhsatlı yapıların niteliği, kent planı ve Henri Prost'un Bahçelievler Mahallesi'nde uyguladığı imar planı incelenmiştir.

The present study titled as "Development and Spatial Analysis of Bahçelievler District" has aimed to examine the physical characteristics of the research area, its historical development, prominent economic functions, population structure, and urbanization features in five sections. Examinations were principally conducted on quarterly basis in the study. The first section which scrutinizes the physical properties of the research area elucidates the geological structure, elevation, climatic elements, vegetation cover, and soil properties of the area. The second section investigates the history of the settlement in the field, which started under the influence of the Ottoman-Russian Wars in the 19th century. In this stage, historical newspapers and maps were utilized. Furthermore, the change in the land use was explicated. The third section, which concentrates on exploration of the economic characteristics of the research area, examines the prominent activities in the field. It represents the dominant effect of industry, trade, and transportation activities on the district since 1950 and explains the number of workplaces in the area. The fourth section, which scrutinizes the population structure, elaborates on the population density in the research area, educational structure, literacy, birth and death rates, changes in the total population, median age, gender ratio, migration flows, and the presence of foreign population. The fifth chapter of the study, on the other hand, examines the urbanization process in the research area and urban transformation projects as well as the change in the number of dwellings, the quality of the licensed buildings, and the city plan on quarter basis. The construction plan carried out by Henry Prost was explored in this section as well.

ÖZ Bu araştırmanın amacı Türkiye'de uygulanan nüfus politikalarının lise coğrafya ders kitaplarında yer alan nüfus konularına etkisini incelemektir. Bu amaç doğrultusunda 1923-1963, 1964-1982, 1983 yılı ve sonrasında lise düzeyinde okutulan ders kitapları incelenmiştir. Araştırmada, genel tarama modeli kullanılmıştır. Elde edilen veriler, nitel araştırma analizlerinden biri olan doküman incelemesiyle analiz edilmiştir. Verilerin analiz edilmesiyle birlikte 1923-1963 yılları arasındaki uygulanan nüfusu artırmaya yönelik politikaların ders kitaplarına yansıdığı sonucuna ulaşılmıştır. Bu dönemde izlenilen nüfus politikası ders kitaplarında, doğal nüfus artışının yeterli olmadığı ve kalkınma için daha fazla artışın sağlanması gerektiği şeklinde vurgulanmaktadır. 1964-1982 yılları arasında nüfus artış hızını azaltmaya yönelik politika yapılmıştır. Bu dönemde yapılan politikalar ilk yıllardaki ders kitaplarına yansımamış ancak sonraki yıllarda okutulan ders kitaplarında yer almıştır. Bu kitaplarda nüfusun hızlı artışının üzerinde durulması gereken bir sorun olduğu ve bağımlı nüfusu artırdığı gibi ifadelerin yer aldığı görülmektedir. 1983 ve sonrasındaki dönemde okutulan ders kitaplar incelendiğinde belirli bir planlamanın yapılması gerekliliği üzerinde durulduğu görülmektedir. Sonuç olarak ders kitaplarında nüfusu artışını yükseltmeye yönelik politikaların izlendiği dönemde nüfus artışının sürekli olarak olumlu yönlerinden, nüfusu artış hızını azaltma yönünde politikaların izlenildiği dönemde ise nüfus artışının olumsuz yönlerine vurgu yapıldığı görülmektedir. Daha nitelikli bir eğitim süreci için öğretilecek konuların farklı boyutları birlikte ele alınmalıdır.
ABSTRACT
The purpose of this research is to examine the effect of population policies enacted in Turkey on population topics in high school textbooks for geography course. For this purpose, the textbooks that were taught at high school level in 1923-1963, 1964-1982, and 1983 were examined. General screening model was used in the study. The data were analysed by document analysis which is one of the qualitative research analyses. As a result of the analysis of the data, it is seen that the policies towards increasing the population between the years 1923-1963 were reflected in the textbooks. For this period, the implemented population policy was reflected in textbooks stating that the natural increase of population was not sufficient and a steady increase in population was needed for development. Between 1964 and 1982, a policy was made to reduce the population growth rate. The policies made in this period were reflected in the textbooks during not the first years, but the following years. In the text books of those times, it is seen that the rapid increase in the population was regarded as a problem and it increased the dependent population. When we examine the textbooks that were taught in the year 1983 and later, it is seen that there is a need for a certain planning. As a result, in the textbook, in the periods when policies towards increasing population growth were observed, it was observed that population increase was reflected as positive, while in the periods when policies towards decreasing population growth were followed, negative aspects of population growth were emphasized. For a more effective education process, diverse aspects of the content to be taught need to be taken into consideration.

The direction of migration from Southeastern Anatolia Region and changes in periods covering 1975-2011 have been examined in this paper. Today, the most migration from the region is in order Ġstanbul (20.08%), Ankara (5.37%), Mersin (5.07%), Adana (4.87%), Ġzmir (4.28%), Antalya (3.96%), Bursa (2.04%), Konya (1.46%) and Kocaeli (1.46%). However, compared to the period of 1975-1980, taday, it has been significantly changes in the direction of migration. Really, the rate of Ġstanbul and Antalya in given migration has significantly increased. The rate of Ankara, Bursa, Kocaeli and Konya has increased less. But, the rate of Izmir, Mersin and Adana has significantly decreased. On the other hand, the direction of migration is not the same in all provinces in the region. For example, the most migration from region to Istanbul has been from Batman (35.9%), to Ankara from ġanlıurfa (6.7%) and Diyarbakır (6.7%) The most migration from region to Ġzmir and Adana is from Mardin (9.1% and 8.7%), to Antalya and Konya from ġanlıurfa (5.2% and 1.9%), to Bursa from Diyarbakır (3.5%), to Mersin from ġanlıurfa (6.9%) and ġırnak (6.9%) and to Kocaeli from ġırnak (1.4%). The main reasons for this difference are the direction of the first migration in provinces and economic similarities between provinces which getting migration and sending. Also, thanks to the economic potentials, the ability to attract migration of neighboring provinces is an important factor, too.

Özet Bu çalışmada Kütahya'ya ait Şer'iyye sicillerinin kaynak olarak kullanıldığı dokuz tez taranarak Osmanlı dönemi aile yapısının (çok eşlilik durumu, bir ailenin sahip olduğu ortalama çocuk sayısı gibi hususlar) ortaya çıkarılması hedeflenmiştir. Taranan Şer'iye sicillerindeki tereke kayıtları tespit edilerek aileye ilişkin bilgiler tablolara aktarılmıştır. Tereke kayıtlarında yer alan bilgilerden hareketle saha literatürü de göz önünde bulundurularak çalışma alanında Osmanlı ailesi yapısı değerlendirilmiştir. Araştırma kapsamında 1780-1905 tarihleri arasında 179'u şehirden 85'i kırdan olmak üzere toplamda 264 erkek tereke kaydı incelenmiştir. Vefat eden erkeklerin ardından ortaya çıkan miras davalarında şehirde 179 erkekten sadece 15'i (%8,3); kırda ise 85 erkekten 9'u (%10,5) aynı anda iki kadınla evli olduğu tespit edilmiştir. İkinin üzerinde kadınla aynı anda evli olan erkek ise bulunmamaktadır. İki eşli 19 erkekten 16'sı (%84,2) 1000 kuruşun üzerinde mal varlığına sahiptir. Dolayısıyla da çok eşlilik ile mal varlığı arasında pozitif yönlü bir ilişki mevcuttur. Şehir ve kırsal alanda toplam 774 çocuktan 365'i (%48) erkek, 409'u (%52) kız çocuğu bulunmakta ve oransal olarak kız çocukları erkek çocuklara nispetle daha fazladır. Araştırma alanında beş ve üzerinde çocuk sahibi olanların toplam hane sayısına oranı %15'tir. Bir hanenin sahip olduğu ortalama çocuk sayısı ise 2,9'dur. Kütahya şehrinde ve kırsalında en fazla dokuz çocuğa sahip bir aile bulunmaktadır.

In today‟s world, any kind of future planning made by countries are centered upon their total
population number and population‟s characteristics. The rules determined and applied by the
authorities in order to provide solutions to the problems encountered in the society play an
important role in determining the population policies. Population policies cover all the measures
taken by states to influence the size, age structure, increase, decrease status, distribution or quality
of the population (Eryurt et al., 2013: 138; May, 2012: 42; Serper, 1980; 9). Although different
definitions are made regarding population policy, all definitions are formed within the definition of
the United Nations‟ Population Fund (UNPF). Population policies include the coordinated actions
that national governments purposefully carry out to influence the three main demographic variables
which are birth, death and migration. The focus of population policy is based on the approaches
regarding fertility.

Ulaşım teknolojilerindeki gelişmelerle birlikte artık mesafe olgusu giderek etkisini kaybetmekte olsa da kırsal alanlar için hala önemini korumaktadır. Bu çalışmada Bilecik ilinde kırsal alanlarda erişilebilirliğin ne şekilde olduğunun belirlenmesi ve elde edilen verilerin göç oranları üzerinde ne şekilde bir etki yarattığının tespit edilmesi amaçlanmıştır. TÜİK tarafından yayınlanan 1990-2014 yılları arası nüfus verileri kullanılarak kırsal yerleşmelere ait net göç hızları hesaplanmıştır.
Erişilebilirliğin belirlenmesinde yakın il ve ilçe merkezi, hastane, ana yol, eğitim kurumu ile bankaya olan uzaklık verileri dikkate alınmıştır. Bu değişkenler ile yerleşmeler arasındaki uzaklığın
belirlenmesine bir Coğrafi Bilgi Sistemleri yazılımı olan ArcGIS 10 programı kullanılmıştır. Elde edilen veriler ile hesaplanan net göç hızları arasındaki ilişki değerlendirilmiştir. Çalışmanın
bulgularına göre Bilecik ilinde bulunan kırsal yerleşmelere ait net göç hızları ve mesafe ilişkisi değerlendirilen değişkenler arasında pozitif ilişki bulunmaktadır. Tüm dünyada kırsal alanlarda yaşayan ve çalışan insanların sağlık, eğitim, iş ve diğer hizmetlere erişimi dünyadaki en önemli konulardandır. Bu konunun ele alındığı çalışmanın sonuçlarına göre temel hizmetlere erişimin sınırlı olduğu alanlarda göç sürecine katılım daha yüksektir. Buna göre ulaşım coğrafyası kapsamında
dikkate alınan değişkenlerin de, kırsal yerleşmelerin net göç hızlarını denetlediğini söylemek mümkündür. Elde edilen bu sonuçlar uygulanacak kalkınma politika ve uygulamalarında dikkate alınması gereken bir konu olarak görülmektedir.

Anadolu'nun kadim şehirlerinden biri olan Amasya, tarih boyunca önemli bir yerleşim merkezi olmuştur. Coğrafi konumu, önemli ulaşım yolları üzerinde bulunması ve ılıman iklimi Amasya'nın tarihi gelişiminde önemli rol oynamıştır. Osmanlı İmparatorluğu döneminde şehzadeler sancağı olan Amasya, aynı zamanda doğu-batı arasındaki önemli güzergâhlar üzerinde bulunduğundan pek çok Avrupalı ve Müslüman seyyahın uğrak yeri olmuştur. Osmanlı İmparatorluğu'nun 19. yüzyılın ortalarından itibaren toprak kayıpları artınca, özellikle Balkanlardan ve Kafkaslardan Anadolu'ya kitleler halinde göçler yaşanmıştır. Amasya ve yakın çevresi de bu yüzyıldan itibaren yoğun göçlere sahne olmuştur. Bu nedenle 1914 yılında Amasya Sancağı 1831 yılındaki sınırlarına göre (sadece erkek nüfus 40558 kişi) daha dar bir alan kaplamasına rağmen nüfus sayısı 230262 kişiydi. O dönemlerde Amasya'nın nüfus yapısında bu göçlerin de kuşkusuz önemli etkisi vardır. Dönemin Osmanlı arşivleri incelendiğinde, Kabartay, Çerkes, Nogay kabileleri ağırlıkta olmak üzere, çoğunlukla denizyoluyla Samsun ve Trabzon üzerinden gelen pek çok göçmen nüfus Amasya ve yakın çevresine yerleştirilmiştir. Çalışmada, Tanzimat Dönemi'yle Osmanlı Devleti'nin son nüfus sayımı kabul edilen 1914 yılı arasındaki dönemde yapılan sayım sonuçları ile Amasya'yı ziyaret eden seyyahların nüfus tespitleri ele alınmıştır. Öncelikle birincil kaynakları teşkil eden Osmanlı arşivleri ve salnameler incelenmiştir. Daha sonra konuyla ilgili yayınlanmış kitap, tez ve makale gibi çalışmalar gözden geçirilmiş, bu kaynaklardan elde edilen veriler karşılaştırılarak değerlendirme yapılmıştır.

Sınırları belli bir alanda ve zamanda yaşayan insan sayısı olarak tanımlanan nüfusun zamansal
gelişimi ve bu gelişimin gösterdiği mekânsal farklılıkların tespit edilmesi son derece önemli bir
konudur. Zira günümüz dünyasının en temel problemlerinden biri olan hızlı nüfus artışının
önlenmesi veya kontrol edilmesi bu sayede mümkündür. Nüfusun zamansal ve mekânsal
bakımdan izlenmesi için en etkili ve yaygın kullanılan araç ise haritalardır. Coğrafyacı
mesleğinin tanıtıcı işareti olarak değerlendirilen bu malzemeler, nüfusun zamansal ve mekânsal
dağılışının açık ve özet biçimde aktarılması bakımından kolaylık sağlamaktadır. Bu çalışmada
haritalar kullanarak Tekirdağ il nüfusunun zamansal ve mekânsal değişiminin anlaşılması
amaçlanmıştır. Tekirdağ ili, Anadolu ve Balkan Yarımadaları arasındaki coğrafi konumunun
sağladığı avantajlardan dolayı tarih boyunca siyasi, ekonomik ve sosyo-kültürel açıdan popüler
bir merkez karakteri sunduğu için çalışma alanı olarak seçilmiştir. Son yüzyılda ciddi bir nüfus
çekim merkezine dönüşen Tekirdağ ilindeki nüfusun zamansal ve mekânsal dağılışının
haritalarla açıklanması hızlı nüfus artışına bağlı mekânsal sorunların tespit edilmesi ve
çözümlenmesi bakımından önemlidir. Çalışmanın tematik haritaları, TUİK (Türkiye İstatistik
Kurumu) istatistiklerinden elde edilen verilerin CBS (Coğrafi Bilgi Sistemleri) destekli
kartografik yöntemlerle işlenmesiyle oluşturulmuştur. Çalışma bulguları Cumhuriyetin ilanından
sonraki ilk nüfus sayımında (1927) 66.222 kadın ve 65.898 erkek olmak üzere toplam 132.120
kişi olan Tekirdağ il nüfusunun 2020 yılında 528.478 kadın ve 552.587 erkek olmak üzere
toplam 1.081.065 kişi şeklinde kayıtlara geçtiği belirlenmiştir. Buna göre ilk ve son sayım yılları
(1927-2020) arasındaki dönemde ortalama nüfus artışının ‰26.13 olduğu ilde 1945 yılı hariç
farklı oranlarda sürekli bir nüfus büyümesi yaşanmıştır. İstanbul’daki sanayi sektörünün 1970’li
yıllardan itibaren Çorlu-Çerkezköy hattına doğru kayması ve 1989 yılında Bulgaristan’dan gelen
büyük zorunlu göç hareketiyle birlikte belirginleşen bu büyüme temposu özellikle 2000 yılından
sonra ‰50’leri aşan oranlarda gerçekleşmiştir. Sayım dönemlerine göre nüfus artış hızının en
yüksek olduğu Çerkezköy (%16.4) ve Çorlu (%13.2) en düşük ise Hayrabolu (%2.1) ve Ergene
(%1.9) ilçelerinde olduğu saptanmıştır. Hızlı nüfus artışıyla birlikte aritmetik ve fizyolojik nüfus
yoğunluklarının da sürekli bir artışın olduğu ilde, fizyolojik nüfus yoğunluğu aritmetik nüfus
yoğunluğuna kıyasla Türkiye ortalamasının altındadır. Dolayısıyla Tekirdağ ilinde tarım
alanlarının beslemek zorunda olduğu nüfus miktarı şu an için endişe verecek büyüklükte değildir. Ancak tarım toprakları üzerindeki gün geçtikçe artan nüfus baskısı yüzünden çok yakın
bir gelecekte bu olumlu gidişat olumsuz bir yöne evrilecektir. Çalışma sonuçları Tekirdağ ilinde
nüfusun zamansal ve mekânsal dağılımın son derece eşitsizlik gösterdiğine işaret etmektedir.
Zamansal süreçte ekonomik faaliyetlerinin yoğun, ana trafik hatlarının yakınında ve nispeten düz
araziye sahip mekanlarda nüfusun kümelenme yaptığı saptanmıştır. Günümüzde ise sanayi ve
hizmetler sektörünün etkisi altında yoğunlaşan nüfusun Süleymanpaşa (merkez ilçe) ve ÇorluÇerkezköy
çevrelerinde yığılma gösterdiği anlaşılmıştır. Bu çalışma nüfus gibi zamansal ve
mekânsal değişiklikler gösteren istatiksel verilerin haritalar yardımıyla daha anlaşılır bir şekilde
açıklanması ve izlenmesi bakımından önem taşımaktadır.