Nüfus Politikası

ÖZET
Bu çalışmadaki amaç, cumhuriyetin ilk yıllarında Türkiye Cumhuriyeti Merkezi İstatistik
Müdüriyet-i Umumiyesinin devlet teşkilatı içerisinde yer alan kurumlar ve kısmen de özel kurumlar tarafından hazırlanan istatistiki veriler ışığında 1928 ve öncesi yıllarda Diyarbakır ilinin sosyo-ekonomik durumu ile nüfus, ticaret, eğitim, sağlık vb. alanlardaki durumunu ortaya çıkarmaktır. Nüfus ile ilgili veriler
ışığında Diyarbakır‘ın demografik yapısı ve diğer illerle kıyaslama yoluyla nüfus yoğunluğu, erkek-kadın oranları doğrultusunda iŞgücü oranı, yerleşime uygun ve uygun olmayan binalar konusunda tespitler yapılabilecektir. Bu veriler ışığında ilgili dönemde Diyarbakır ilinde yaşayan insanların nüfusu ve yerleşim
mekanları arasında oranlama yapılarak, yerleşim problemlerinin yaşanıp yaşanmadığı irdelenecektir. Bunun yanı sıra alt yapı çalışmaları, Şehirlileşmenin düzeyi ve günümüzle kıyaslaması yoluyla Şehirlileşmenin gelişim düzeyi belirlenmeye çalışılacaktır. Kent dahilinde yer alan okul, cami, resmi daireler, hamam vb. sosyal
kurum binalarına ait sayısal veriler doğrultusunda kent halkının ihtiyaçlarının ne oranda karşılandığı
hakkında bilgi verilebilecektir. Yaş grupları ölçeğinde hazırlanmış olan evlilik oranları ile ilgili veriler
ışığında kentteki insanların ekonomik düzeyi, kültürel seviyesi tespit edilmeye çalışılacaktır. Ayrıca evlilik
yaşı oranlarında geleneksel yapının etkisinin boyutu belirlenmeye çalışılacaktır. İlgili yıllarda göçmen sayısının erkek ve kadın özelinde detaylı verilmiş olması yerleşim, iş istihdamı, göçmen-yerleşik çatışması gibi problemlerin yaşanıp yaşanmadığı konusunda tespitler yapmamıza imkan sağlayacaktır. Mevcut ilk, orta, lise, yüksek okul, meslek okulları ve özel okullar (Yetim okulları, dilsiz okulları, adliye meslek mektepleri,
Anadolu- Bağdat demiryolu Şimendifer mektebi) öğretmen ve öğrenci sayıları hakkındaki veriler kent insanının eğitim durumu, kültür seviyesi, nüfusa oranla okur-yazar oranının tespiti ve kentin komşu illere
göre eğitimdeki konumu hakkında önemli veriler sağlayacaktır. Bu alanların dışında adalet, sağlık, ziraat ve ticaret ( alım-satımı yapılan tarım ürünleri ihraç edildiği ülkeler vs.) alanındaki sayısal verilerde yine kendi
alanları dahilinde il çapındaki zirai ekonomi, adli teşkilat yapısı, suç oranları, asayiş problemleri, halkın genel
sağlık problemleri ve kentte ortaya çıkan salgın hastalıklar hakkında dönemin koşullarında Diyarbakır
kentinin durumunu ortaya çıkarmak bakımından yarar sağlayacaktır.
Anahtar kelimeler; cumhuriyetin ilk YILLARINDA Diyarbakır, Diyarbakır‘ın kültürel durumu,
Diyarbakır‘da sağlık durumu, Diyarbakır nüfusu, Diyarbakır‘da ticaret, Diyarbakır eğitim tarihi

ABSTRACT
This study intends to shed light on the socio-economic condition, the population make-up, commercial and educational outlook, the condition of the health services etc. in Diyarbakır in the year 1928 and before in light of statistical data prepared by government agencies within the Central Statistics Office of the Republic of Turkey and partially by private agencies within the first years of the Republic.in the light of population data, we will make assessments about the demographical structure of Diyarbakir and its population density in comparison to other provinces, the workforce ratio on the basis of the proportion of males and females in the population, as well as habitable and non-habitable buildings.On the basis of these
data, we will draw a comparison between the population of the province of Diyarbakır and the number of
residential settlements to ascertain where there were enough houses to accommodate the entire population. Additionally, on the basis of an investigation of infrastructure works, the urbanization level and their comparison with the present day, we will try to determine the development level of urbanization. Based on the numerical data with regards to schools, mosques, government offices, baths, etc. located in the city, analyses will be made about the extent to which the needs of the city's population were met. We will try to determine the economic and cultural level of the population on the basis of the rate of marriages by different age groups. Furthermore, the study will try to ascertain the extent to which the social and cultural norms of
the time had an impact on the marriage age. The availability of detailed migration figures in the city in the relevant years by female and male migrants will also allow us to investigate any conflicts between the locals and the migrants, if any. Data on current primary and secondary schools, high schools, vocational schools and private schools (orphanages, schools for the mute, court of justice vocational schools, Anatolian- Baghdad railway railroad school), the number of teachers and students will provide important data about the
educational status of the population, the cultural level, the literacy rates compared to the population, and
where the city stands in terms of educational standards in relation to the neighboring cities. Apart from these
areas, the numerical data in the fields of justice, health, agriculture and trade (countries into which the traded  agricultural products are exported) will provide valuable insights into the agricultural economy, the judicial organization structure, crime rates, law and order issues, public health issues and epidemic diseases in the
city, all contextualized to provide an accurate analysis.
Keywords: Diyarbakır in the first years of the Republic, cultural outlook of Diyarbakır, public health in Diyarbakır, population of Diyarbakır, commerce in Diyarbakır, Diyarbakır‘s history of education