Türkiye Cumhuriyet Tarihi

Bilinen adıyla DERSİM OLAYLARI öncesi (1914-1918) yaşananları Roman tarzında okuyucuya sunan Barbaros BAYKARA'nın elimdeki eserleri dağılıp yok olmak üzereydi. Kalıcılığını sağlamak için her sayfasını ayrı ayrı taradım. TÜRKİYE insanının DÜNÜ öğrenmesi ve Cumhuriyet Tarihimizi Roman tarzında okuyarak öğrenmesi dileğimdir. İlerleyen zamanda Dersim 1937 ve Dersim 1938' i de paylaşmak umuduyla  R. Doğan

During the history of the Ottoman Empire, minorities who shared the same lands with the Turkish Nation and maintained their lives under the same flag continued their existence on the territory of the newly established Republic of Turkey after the fall of the Empire. Regime change has affected the rights and lives of minorities with the forced of new treaties and laws. As a matter of fact, a climate of distrust has prevailed for a long time due to the conflicts between Turkey and minorities during the period of national struggle. In this context, minority policies in the early years of the Republic of Turkey, the thoughts of Mustafa Kemal Atatürk, the founder of the Republic of Turkey, have changed and developed within the framework of treaties and laws made in the political field. Undoubtedly, this change has brought with it many innovations, and in general, minorities have continued their lives in prosperity on Turkish soil.

Künye: Arar, M.B. (2020). "Niğde Tren Garları" Niğde Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Yayınları, Niğde.
The railways that emerged in England, showed a rapid development and spread to various parts of the world in the 19th century. Ottoman Empire did not remain indifferent to these developments, thus Railway construction started with Sultan Abdulaziz Khan period. Formingour subject “Niğde Train Stations” construction in two periods. As a result of our work, eight train stations has been determined. Two of this stations builted in Ottoman era six of these builted in Turkish Republic period. The station Ulukışla and Çiftehan, facility that constitutes our subject, part of the Anatolian-Baghdad railway project, one of the most important reconstruction activities of the Sultan II. Abdulhamid Khan period. Other railway construction activities in the Turkish Republic period. Niğde, Hüyük, Bor, Bereket, Karalar and Gümüş stations also belong to this period. In both periods, development activities were carried out by the Germans. Structures at the station German-type projects, and thus are the works that exhibit
the German-Turkish eclectic features of its period a draws attention. It also played an important role in the urbanization of the town following the period and also it has been the main factor in the development of the surrounding settlement over time. For this reason, railway structures in Niğde, Railway Heritage and industrial architecture within most important. Although each of them is a work exhibiting the characteristic features of its period in Anatolian Turkish Architecture, at the same time, they are historical, social, technological and scientific witnesses of the industrialization culture in Niğde.

İngiltere’de ortaya çıkan demiryolları, hızlı bir gelişim göstererek 19. yüzyılda dünyanın çeşitli bölgelerine de yayılmıştır. Osmanlı Devleti bu gelişmelere kayıtsız kalmamış, nitekim Sultan Abdülaziz dönemi ile birlikte demiryolları inşasına başlanmıştır. Konumuzu teşkil eden Niğde Tren Garları, başlıca iki dönemde inşa edilmiş yapılar olarak karşımıza çıkmaktadır. Yaptığımız çalışmalar neticesinde toplam 8 gar tesisi tespit edilmiştir. Bunlardan ikisi Osmanlı, altısı Cumhuriyet dönemine aittir. Osmanlı dönemine ait Ulukışla ve Çiftehan garları Sultan II. Abdülhamid Han dönemi imar faaliyetlerinden Anadolu-Bağdat Demiryolları’nın önemli bir parçasıdır. Diğer demiryolu inşa faaliyetleri ise Cumhuriyet döneminde gerçekleşmiştir. Niğde, Hüyük, Bor, Bereket, Karalar ve Gümüş garları bu döneme ait eserlerdir. Her iki dönemde de imar faaliyetleri Almanlar tarafından yapılmıştır. İstasyon dâhilindeki yapılar özellikleri bakımından Alman tip projelerin belirgin örneklerindendir ve dolayısı ile döneminin Alman-Türk eklektik üsluplarını sergileyen eserler olarak dikkat çekmektedir. Yapılar, inşa edildiği dönemlerde bölgelerin şehirleşmesinde önemli rol üstlenmiş, çevresindeki yerleşim mahallinin zamanla gelişmesinde ana etken olmuştur. Bu sebeple Niğde’de yer alan demiryolu yapıları, demiryolu mirası ve endüstriyel mimari kapsamında oldukça önemlidir. Her biri Anadolu Türk Mimarisi içerisinde döneminin karakteristik özelliklerini sergileyen birer eser olmakla birlikte, aynı zamanda Niğde’deki sanayileşme kültürünün tarihsel, sosyal, teknolojik ve bilimsel tanıkları niteliğindedir.

Birinci Dünya Savaşı ve Milli Mücadele’nin askeri safhalarından sonra yeni kurulan Türkiye
Cumhuriyeti, genç ve devrimci karakterinin vermiş olduğu güvenle kazanmış olduğu
diplomatik zaferler ile hürriyetine olan düşkünlüğünü bir kez daha perçinlemiştir. Mustafa
Kemal Atatürk’ün yönetimiyle barışçıl politikalara imzasını atan Türkiye Cumhuriyeti, iki
savaş arası dünya konjektürüne ayak uydurmuş, birçok ilk denilebilecek yeniliklere iz
bırakmıştır. İkinci bir savaşı kaldıramayacak kadar genç olan bir ülkenin, savaşa giden yolda
aldığı tedbirler, önlemler ve taktikler savunmaya yönelik olacağı apaçık ortadadır. Bu
psikolojik harp safhasında diken üstünde olan Türkiye toprakları, kendinden beklenileni
yaparak uluslararası barıştan yana olmuştur.

Zekai (Apaydın) Bey, Osmanlı Devleti’nde çeşitli mülki vazifelerde bulunmuş bir devlet görevlisidir. Millî Mücadele döneminde Adana Mebusu olarak I. TBMM’de yer almış, Londra ve Lozan konferanslarına katılan Türk heyetlerinde bulunmuştu. İkinci dönem seçimlerinde Aydın’dan mebus seçilen Zekai Bey, Cumhuriyet’in ilanından sonra Ziraat Vekili ve Londra Büyükelçisi olarak görev yapmıştı. 1925 yılında ise Moskova’ya büyükelçi unvanıyla tayin edilmişti. Zekai Bey’in yaklaşık iki buçuk yıl devam eden Moskova Büyükelçiliği, önemli iç ve dış olayların yaşandığı bir dönemde gerçekleşmişti. Hiç şüphesiz bu gelişmelerin en önemlisi, Türkiye ile Sovyet Rusya arasında Paris’te imzalanan antlaşmadır. Uzun yıllar devamlılığını koruyan ve iki devlet ilişkilerinin temelini oluşturan bu antlaşmanın yanı sıra ticaret ve seyrisefain gibi çeşitli alanlarda da müzakereler cereyan etmişti. Bahsedilen dönemlerde büyükelçilik vazifesini yürüten Zekai Bey, iki devlet arasındaki ilişkilerin yanı sıra Türkiye’nin diğer devletlerle olan münasebetlerinde de görevler almıştı. 1927 yılında yeniden mebus seçilmesiyle Zekai Bey’in Moskova’daki ilk büyükelçilik dönemi sona ermişti. Çalışmanın amacı, Türk-Sovyet ilişkilerinin önemli bir sürecinde Moskova’da Türkiye’yi temsil eden bir büyükelçinin faaliyetlerini açıklayıp bu dönemde meydana gelen gelişmeleri belirlemeye çalışmaktır. Konunun ilk defa müstakil ve kapsamlı olarak ele alınmasını amaçlayan bu çalışmada arşiv belgeleri, süreli yayınlar ve telif eserlerden faydalanılacaktır.

Türkiye ve Özbekistan arasında kökleri tarihe dayanan güçlü siyasi,
ekonomik, kültürel bağlar bulunmaktadır. Türkiye ile Özbekistan arasındaki ilişkiler karşılıklı dostluk ilişkileri çerçevesinde sürdürülmektedir. Bildiride; Türkiye ve Özbekistan arasındaki ilişkiler, tarih, kültür, edebiyat, sanat, ticaret, ekonomi gibi çeşitli konular lisansüstü akademik çalışmalara ne kadar yansımaktadır? Türkiye’de Özbekistan konulu lisansüstü akademik hangi çalışmalar yapılmıştır? Sorularına cevap aranmıştır.

Öz–Merkezinde insan olan yerel tarih araştırmaları belirli bir bölgede meydana gelen gelişmeleri ve bu gelişmelerin bölge halkı üzerindeki
etkilerine odaklanmaktadır. Cebel-i Bereket sancağı merkezi olan bölgelerde yaşanan gelişmeleri ele alan bu makale bir yerel tarih
araştırmasıdır. 1879’da Cebel-i Bereket Sancak merkezi olan Yarpuz Kasabası, çeşitli nedenlerden dolayı bir sancak merkezinden beklenen
gelişmeyi sağlayamamış, buna bağlı olarak da önemini de kaybetmiştir. Bundan dolayı sancak merkezi 24 Ekim 1906 tarihinde Erzin
Kasabası’na taşınmış fakat burada da uzun süre kalamamıştır. Sancak merkezi, 22 Aralık 1909 tarihinde imzalanan padişah iradesiyle
Osmaniye Kasabası’na nakledilmiştir. Nakille ilgili verilen karar Erzin kasabası sakinleri tarafından haber alınınca bu durum halkın
tepkisini çekmiştir. Erzinliler yaşanan bu durum karşısında, devlet kademelerine çeşitli müracaatlar yaparak karardan vazgeçilmesini
istemişlerdir.
Çalışma sancak merkezi değişiminin Erzin halkında ne gibi etkiler yarattığını irdelemektedir. Bu bağlamda halktan bir grubun devlet
kademelerine yaptığı başvurular değerlendirilmiştir. Cebel-i Bereket Sancağı merkezinin Yarpuz’a taşınması ile Osmaniye kasabasına
taşınması kararının alınması sonrasında yaşanan gelişmeleri kapsamaktadır. Bölgeyle ilgili telif ve tetkik eserler, arşiv vesikaları, makalenin kaynaklarını teşkil etmektedir.
Anahtar Kelimeler– Sancak, Osmaniye, Erzin, Cebel-i Bereket.

Erken Cumhuriyet döneminde yerli üretimin teşvik edilmesi, mesleki ve teknik eğitimin özendirilmesi ve yeni iş sahalarının topluma tanıtılması amacıyla sergiler düzenlemekteydi. Özellikle sanayinin her sahasında ihtiyaç duyulan nitelikli işgücünün nasıl yetiştiğini anlatan adeta “canlı bir kitap” olarak kabul edilen okul sergileri dönemin milli, iktisadi ve eğitim politikaları içinde önemli yer edindi. Mesleki ve teknik eğitim kurumları bir yıllık eğitim süreci sonunda ürettikleri ürünleri, kullanılan yeni teknolojileri, makine ve ekipmanları düzenledikleri sergilerde teşhir ediyorlardı. Öğrencilerin birebir imalat yaptıkları bu sergiler, sanayileşmenin ilk adımlarının atıldığı bir dönemde üretim tekniklerinin yaygınlaşmasına katkı sağlıyordu. Diğer taraftan mamul ürünlerin kullanım alanlarının öğretilmesi, girişimcilerin özendirilmesi ve ürünlerin tanıtılmasına zemin hazırlanarak genç Cumhuriyet’in sanayi politikaları desteklenmekteydi.
Okul sergileri, meslek okullarındaki öğretmen ve öğrencilerin emeklerini toplumla buluşturduğu yegâne mecralardı. Açılışlarında daima devlet erkânının hazır bulunduğu bu organizasyonlar genellikle okulun kendi binasında ve kendi imkânları ölçüsünde müstakil olarak düzenlenmekteydi. İlk kez 21 Mayıs 1938 tarihinde ülkedeki tüm mesleki ve teknik eğitim kurumlarının müşterek katılımıyla bir sergi düzenlendi. Kız Enstitüleri ve Sanat Okulları Sergisi kamuoyunda oldukça ses getirdi. Sergi, alanında bir ilk olmanın yanı sıra dönemin milli politikalarına hizmet etmesi bakımından da ön plana çıktı. Zira 1938 yılı sergisi sanayideki kalkınma adımlarının bir göstergesi olup gerek yeni neslin gerekse Türk sanayinin geleceğini izah etmekteydi. Bu çalışmada 1938 yılı Kız Enstitüleri ve Sanat Okulları Sergisinin düzenlenme amacı, ne şekilde düzenlendiği, siyasi ve politik arka planı ve serginin toplumsal yansımaları ele alınacaktır. 1930’lu yıllarda sanayi, iktisadi ve eğitim politikaları çerçevesinde okul sergilerinin yeri ve önemi üzerine değerlendirmeler yapılacaktır.

Hâkimiyet-i Milliye Bayramı, Cumhuriyet’in kurucu kadrosunun kabul ettiği ilk bayram geleneğidir. 23 Nisan 1920’de kurulan TBMM’yi kurumsallaştırmak gibi bir işleve sahip olan bu bayram, erken Cumhuriyet yıllarında çocuklara hasredilmiştir. Hâkimiyet-i Milliye Bayramı’nı çocuklara hasretmenin temel sebeplerinden birinin
ideolojik, diğerinin ise maddi olduğu söylenebilir. Bu yıllarda, çocukluğu bir kültürel kategori olarak özneleştiren Cumhuriyet yönetimi, çocuklara devrimin taşıyıcısı olduklarını telkin etmiştir. 23 Nisan, taşımış olduğu bu ideolojik boyutun yanı sıra, devletin nüfus arttırıcı refah siyasetini de dışa vurmuştur. 23 Nisan etkinliklerinin kurumsal öznesinin TBMM değil de, siyasi iktidarın denetimindeki bir hayır kurumu olan Himaye-i Etfal Cemiyeti (Çocuk Esirgeme Kurumu) olmasının nedeni budur.

Abstract
The period between 1970 and 1980 is a very important process in Turkey. During this period, political stability deteriorated. Political powers were short lived. Many different ideologies dominated the period. Ideological divisions have turned into political conflict and violence. These ideologies used different propaganda tools to gather more supporters. Publications (books, magazines, etc.), press, television, cassettes (music), radio and cinema can be counted among the propaganda tools that were effective in the period. In our study, we focused on the question of how conservative thought and leftist thought use cinema. In this context, the movies named "Umut" and "Birleşen Yollar" were chosen as samples. When the films in question are examined carefully, it is seen that these films produce completely opposite messages. Therefore, these films were evaluated in the context of propaganda and counter-propaganda in our study. The movie "Umut" is under the influence of realism. On the other hand, the movie called "Birleşen Yollar" was shot under the influence of romance. Our study was supported by the information obtained by scanning the period newspapers. The subject has been tried to be further clarified by examining some of the other films shot in that period. Referring to oral testimonies and conducting a literature study can be counted among the other methods of our study
Keywords: Propaganda, Counter Propaganda, Yücel Çakmaklı, Yılmaz Güney, Cinema

Özet
Türkiye’de 1970-1980 arası oldukça önemli bir süreçtir. Bu dönemde siyasi istikrar bozulmuştur. Siyasi iktidarların ömürleri kısa sürmüştür. Dönemde çok farklı ideolojiler egemen olmuştur. İdeolojik ayrışmalar siyasi çatışmaya dönüşmüştür. Söz konusu ideolojiler daha fazla taraftar toplamak için farklı propaganda araçları kullanmışlardır. Neşriyat (kitap, dergi vb), basın, televizyon, kasetler (müzik), radyo, sinema dönemde etkili olmuş propaganda araçları arasında sayılabilir. Çalışmamızda muhafazakâr düşünce ile sol düşüncenin sinemayı nasıl kullandığı sorusuna odaklanılmıştır. Bu bağlamda “Birleşen Yollar” ve “Umut” adlı filmler örneklem olarak seçilmişlerdir. Söz konusu filmlere dikkatli bakıldığında bu filmlerin birbirine tamamen zıt mesajlar ürettiği görülür. Bu nedenle bu filmler, çalışmamızda propaganda ve karşı propaganda bağlamında değerlendirilmiştir. “Umut” adlı film realizm etkisindedir. “Birleşen Yollar” adlı film ise romantizm etkisinde çekilmiştir. Çalışmamız dönem gazetelerinin taranmasıyla elde edilen bilgilerle desteklemiştir. Söz konusu dönemde çekilmiş kimi diğer filmlerin incelenmesiyle konu daha da aydınlatılmaya çalışılmıştır. Sözlü tanıklıklara başvurmak ve literatür çalışması yapmak çalışmamızın diğer yöntemleri arasında sayılabilir.

Anahtar Sözcükler: Propaganda, Karşı Propaganda, Yücel Çakmaklı, Yılmaz Güney, Sinema

Dünyada ve Türkiye’de, 68 diye bir dönemden bahsederken asıl kastedilen bir yıl değil, bir dönemindir. 1966 ve 1971 yılları arasında yaşanan bu dönem, 1968 yılında yaşanan olayların yoğunluğu dolayısıyla 68 dönemi olarak tanımlanmaktadır. 1968 yılı, tüm dünya gençlerinin, özellikle de toplumun ilerici ve dinamik unsurunu oluşturan üniversite gençliğinin, sokaklara dökülerek dünya genelinde siyasal ve toplumsal hareketlilik yarattığı bir dönem olmuştur. Düşünen, okuyan, sorgulayan üniversite gençliği, yaşadığı dönemin siyasi ve sosyal sorunlarına kayıtsız kalmamış, dolayısıyla 1968 yılı, Dünya ve Türkiye tarihi için önemli bir dönüm noktası olmuştur. 1961 Anayasasının ülke genelinde oluşturduğu geçici özgürlük ortamından yararlanan üniversite gençliği, örgütlenmeye başlamış ve eğitimle ilgili taleplerini öğrenci guruplarının da desteğini alarak protesto gösterileriyle dile getirmeye çalışmışlardır. Öğrencilerin başlarda eğitim ile ilgili olan bu talepleri, hükümet yetkilileri tarafından kabul görmeyince, öğrenciler bu kez ülkedeki yönetim anlayışını ve ülkenin siyasal sistemini sorgulamaya başlamışlardır. Bu da öğrenciler arasında fikri ayrılıklara ve bölünmelere sebep olmuş neticede farklı görüşlerde birçok öğrenci gurubu ortaya çıkmıştır. Başlarda sakin birer protesto gösterisi olarak başlayan olaylar, zamanla yerini karşıt gurupların çatışma ve şiddet gösterilerine bırakmıştır. 68 olaylarının şiddet bilançosu oldukça ağır olmuş, Türk Silahlı Kuvvetlerinin hükümete verdiği 12 Mart Muhtırasına kadar geçen sürede sağ ve sol görüşlü öğrenci guruplarından onlarca ölü, yüzlerce yaralı verilmiştir. Bu bilgiler ışığında ele alınan bu çalışmayla, dünyada yaşanan 68 olaylarının, Türkiye’de nasıl bir etki oluşturduğunu ortaya koymak ve üniversitelerde yaşanan politik şiddeti, bu şiddeti ortaya çıkaran sebepleri ve bu şiddetin siyasal ve toplumsal sonuçları, yaşanan olaylar ele alınarak açıklanmaya çalışılmıştır.

When referring to a period of 1968 in the world and Turkey, what is meant is actually a symbolic name for a period of time rather than is a year. Therefore, when we say 68 movements which live the summit of 1968, it is necessary to understand a period which briefly create social and political mobility around 1966-1971 in terms of their effects. 1968 is the year when young people of the whole world, and especially the youth of the university, the most progressive and dynamic elements of society, are laid out on the streets. Thinking, reading, questioning youth were not unresponsive to the problems of the age, so it has been an important period in the history of the world and in Turkey in 1968. In a climate of freedom created by the Constitution of 1961, the youth began to organize and express their demands with their protests by the support of all student groups. In the beginning, when these demands, which are related to education, were not satisfied, they have begun to question the goverment concept and the political system of the country. This has led to disagreements and divisions among students. Over time, these tranquil protests have left its place to mutual clashes of opposing groups and violent demonstrations. The violence of the events of 68 was quite heavy; until memorandum of March 12 which is given to the government by the Turkish Armed Forces (TSK), it has been caused dozens of dead and hundreds of injured from left and right partisan groups.

ÖNSÖZ
XIX. yüzyılın ilk yarısından itibaren Anadolu’nun Kuzeyinde bulunan Artvin’den başlayıp İstanbul da dâhil olmak üzere uzanan hat boyunca Helenizm hayalleri doğrultusunda bir Rum devleti kurulmaya çalışılmıştır. XX. yüzyıla gelindiğinde de durum pek değişmemiş, İnebolu’da Rum Papaz Klemantos’un ilk toplantısını yaptığı ayrılıkçı hareket zamanla büyümüş, gerek siyasi gerekse ayaklanma faaliyetleri ile bölge ele geçirilmeye çalışılmıştır. I. Dünya Savaşı’nın başlamasıyla bir ivme kazanan bölücü faaliyetler hem bir gurup yerli Rum tarafından hem de Anadolu topraklarında gözü olan emperyalist devletler tarafından desteklenmiştir. Savaşın Osmanlı Devleti aleyhine sona ermesi ise Pontus-Rum Devleti kurma emelinde olanların iştahını kabartarak zararlı faaliyetlerinin zirve yapmasına neden olmuştur. 1918-1922 yılları arasında verilen Türk Millî Mücadelesi esnasında yapay olarak ortaya çıkarılan Pontus Meselesi Lozan Barış Antlaşması’yla ortadan kaldırılmıştır.
Lozan Barış Antlaşması ile sona eren Pontus Meselesi 1923’ten sonra birkaç münferit olayla gündeme gelse de bu girişimler zayıf kalmıştır. Türk Milli Mücadelesi’ne karşı mağlup olan Yunanistan da bir süre bu konuyu gündeme getirmemiştir. 1 Eylül 1939’da patlak veren II. Dünya Savaşı tüm dünya ülkelerini siyasi olarak etkilemiştir. Fakat savaşın 2 Eylül 1945’te sona ermesinin ardından hem Rum azınlıklar hem de Yunan siyaseti Pontus Meselesi ile yeniden ilgilenmeye başlamıştır. Yunanistan bulduğu her fırsatta Türk düşmanlığı yaparken, bir taraftan Rumları tahrik etmiş diğer taraftan uluslararası arenada konuyu gündeme getirmiştir. Meselenin Yunanistan tarafından uluslararası platformlarda sık sık dile getirilmesi, Avrupa’nın çeşitli ülkelerinde yaşayan Rumların kurdukları Pontusçu dernek vefederasyonlarla lobi çalışmaları şeklinde günümüzde de devam etmektedir. Pontus meselesine dair yapılan zararlı faaliyetler devam ederken meselenin eksik kalmış yönlerinin ele alınma ihtiyacı ortaya çıkmıştır.
Pontus Meselesi üzerine yapılan bir miktar değerli araştırma olmakla beraber konu üzerinde yapılmış tarih yöntembilimine uygun bibliyografya çalışması bulunmamaktadır. Bu husus konuyla ilgili çalışma yapmak isteyen araştırmacıları kaynak tespiti ve temini aşamasında zorlamaktadır. Hazırlanan bu çalışmanın kusurlarının bu bağlamda göz önünde bulundurularak değerlendirilmesi önemli bir husustur. Bu noktadan hareketle çalışmanın aydınlatılmasında; ATASE Arşivi, Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi, Başbakanlık Osmanlı Arşivi ve Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Arşivinde çalışmalar yapılarak belge ve doküman temin edilmiştir. Konu ile ilgili doküman ve vesikaların bulunduğu TBMM ve Cumhurbaşkanlığı Arşivi’nde çalışma imkânı bulunmamıştır.
“Tarihsel Perspektifiyle Pontus Meselesi” başlığıyla yapılmış olan bu doktora tez çalışması, daha fazla okuyucunun istifadesine sunulmak üzere yeniden elden geçirilerek ve düzenlenerek “Megalo İdea’dan Pontus Hayaline Rumların Türkiye’deki Faaliyetleri” adıyla kitaplaştırılmıştır.
Pontus Meselesi’nin aydınlatılmasında, çalışmanın taslak planından hitamına kadarki her aşamasında değerli katkılarıyla bize yön veren Prof. Dr. Orhan DOĞAN’a; çalışma esnasında değerlendirmeleriyle ihtiyaç duyduğumuz desteği hiç esirgemeyen Dr. Öğr. Üyesi İsa KALAYCI’ya müteşekkiriz. Arşiv vesikalarının ilk okumalarına müteakip yapılan düzeltme okumalarında zamanını ayırarak destek olan Ar. Gör. Dr. Ahmet Caner ÇATAL’a; çalışmanın dil ve yazım kuralları çerçevesinde değerlendirmesini yaparak gerekli düzenlemeleri yapmamız hususunda yardımlarını esirgemeyen Prof. Dr. Bülent ARI’ya; manevi desteklerinden ötürü Prof. Dr. Nuri YAVUZ’a, Doç. Dr. Hamit ŞAFAKÇI’ya, Uzman. Mustafa TARIM’a ve kıymetli aileme sonsuz teşekkür ederim. Ayrıca çalışmayı 14740 Proje numarasıyla destekleyen Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinatörlüğü birimine teşekkürlerimi sunarım.

Hatay-2020
Mikail KOLUTEK

Ülkemizde Gençlik ve Siyaset özellikle 1960-1971 arasında siyasetin içerisinde özne olmaya başlamıştır. Her dönemde farklı şekillerde kendini siyaset içerisinde hissettirmiştir.27 Mayıs sürecine öğrenciler nasıl götürdü? Muhalefetin ve üniversitelerin direktifiyle öğrenciler ilk kez resmi bir otoriteye karşı örgütlenerek kitlesel bir güç olarak Demokrat Parti (DP) iktidarının karşısına çıktı. 1960 Askeri darbesinde öğrenci olayları, DP iktidarı kaybetmesine neden olmuştur. Rektör gösterilerde binlerce kişinin hayatını kaybettiğini söyleyerek darbe için meşru bir zemin hazırlamıştır. Bu askeri darbedeki sloganlardan biriside “ Ordu Gençlik El Eledir “. Öğrenciler seçimle gelmiş siyasal iktidarı devrilmesinde önemli bir rol oynamıştır. Ancak 1960’dan sonraki gelişmelere baktığımız zaman gençler siyasi iktidardan beklediği ilgiyi görememişlerdir. Ortaya çıkan yeni 1961’den sonra yayılan sol hareket üniversitelerde etkili olmuştur. Dolayısıyla da üniversitelerde bir takım fikir kulüplerinin görüldüğünü, Kıbrıs konusu nedeniyle de Milli Türk Talebe Birliği (MTTB) vb. kuruluşlarla sağ ve soldaki öğrenciler siyasetle daha fazla ilgilenmeye başladıkları görülmüştür. Bununla birlikte ilk sağ ve solun karşı karşıya gelişi 1969’da 6. Filo’nun Dolmabahçe rıhtımına gelmesi üzerine olmuştur. Bununla birlikte özellikle sol öğrenci hareketleri, kendisini tamamen politize edip sistemi değiştirmeye yönelmiştir.
Anahtar Kelimeler: Gençlik, Siyaset, 1960 Darbesi, Öğrenci Hareketleri, Demokrat Parti

Milliyetçi Cephe Hükümetleri Türk Siyasi hayatına damgasını vuran bir hükümet olmuştur. 1973 seçimleri neticesinde koalisyonlar Türk Siyasi Tarihine yeniden girmiştir. Basın hükümet kurma çalışmalarında görüş ve bildirimlerde etkili olmuştur. Özellikle Adalet Gazetesi Milliyetçi Cephe Hükümeti' nin kurulmasından etkili olan gazetelerden birisidir.

1923’te kurulan Türkiye Cumhuriyeti, Batılı sermayedarların çıkarları doğrultusunda düzenlenmiş bir pazar içinde, Ortaçağ’dan kalma yöntemlerle üretim yapan bir tarım ekonomisi üzerine inşa edilmiştir. Osmanlı Imparatorluğu’nun kurumsal ve toplumsal birikimini ve I. Meşrutiyet ile başlayan demokratikleşme ve millileşme tecrübelerini miras alan Cumhuriyet, bu tarım ekonomisini modern bir milli sanayi ekonomisine dönüştürme görevini üstlenmiştir. Bu çalışmada, Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşundan II. Dünya Savaşı’na kadar geçen sürede Kemalist hükümetin ekonomi politikaları ve “devletçilik” uygulamaları betimleyici analiz yöntemi kullanılarak incelenmiştir. Çalışmanın amacı, bu politikaların hedefini ve doğrultusunu ortaya koymaktır. Bu doğrultuda Izmir Iktisat Kongresi ile başlayan süreç ilk dönem, Büyük Buhran sonrası içine girilen süreç de ikinci dönem olarak ele alınmıştır. Ilk dönemin hedefi, devlet teşvikleri yoluyla Türk özel sektörünün gelişmesine katkı sağlamak iken, kamu harcamaları altyapı yatırımlarına yöneltilmiştir. Ikinci dönemde ise üretken yatırımların da doğrudan devlet eliyle yapılması modeli izlenmiştir. Büyük Buhran döneminde kamu yatırımlarının ağırlığı kademeli olarak artırılmıştır. Türkiye’ye özgü bir “devletçiliği” tanımlayan bu iki model aslında erken Cumhuriyet döneminde Kemalizm’in ekonomi politikasının farklı koşullardaki uygulama biçimleridir. Bu iki modelin ortak noktası olarak öne çıkan “millileşme” ve “sanayileşme” hedefleri, dönemin ekonomi politikasının özünü oluşturmuştur.

Bu çalışmada 12 Eylül sonrası din politikaları hususundaki gelişmeler ve din-siyaset arasındaki gelişim incelenip araştırılacaktır. 1970-1980 yılları arasında toplumda şiddet siyasal bir araç olarak kullanılmıştır. 12 Eylül’den sonra sağ ve sol düşünceye mensup kişiler arasındaki şiddet olayları etkisiz hale gelmiş veya getirilmiştir. Bu süreçte dini siyasal alana taşımak isteyenleri de olumsuz etkilenmiştir. Fakat Askeri müdahaleden sonra din Türk siyasal hayatında önemli bir belirleyici unsur olmuştur.
Darbenin ve darbecilerin tehdit olarak gördükleri unsurlardan biri irticadır. İrtica bir tehdit kavramı olarak anlaşılmış ve yeni düzenin geleceğini tehlikeye soktuğu ve eski düzenin değerlerini yücelttiği vurgulanmıştır. Darbeden önce din günlük hayatın belirleyicisi rolündeydi. Bu süreçte laiklik politikaları ülke genelinde tartışılmaya başlanmıştır. Dinin Türk laikliğine kurban edildiği belirtilmiştir. Bu bağlamda İran’da meydana gelen devrim, Afganistan ve Pakistan’da meydana gelen yönetim değişiklikleri Türkiye’de de etkisini göstermiştir. Tüm bu olaylar karşısında Türkiye’de laiklik politikaları ile dini eğitim ve uygulamalara getirilen kısıtlama irtica söylemlerini yükseltmiştir. Batılılaşma ve çağdaşlaşma politikalarının sorgulanmasına, İslami hassasiyetlerin artmasına yol açmıştır. Darbeciler İslam söylemlerinin her birini irticai söylem olarak tanımlamıştır. Bu dönemde laiklik karşıtlarının bastırılması yönünde İslam’ı bir hayat felsefesi olarak görüp yaşayan kesim odak noktası seçilmiştir. Bu kapsamda darbede halkın siyasal itaatini sağlamak için 1981-1983 yıllarından itibaren dinden faydalanılmış ve din ve ahlak dersi Anayasa ile mecburi ders haline getirilmiştir. Fakat TC uyruklu Hristiyan, Musevilerin mensup oldukları dini belgelendirmek şartıyla muaf tutulmuştur. Asker tarafından tehlikeli olarak görülen Marksist eğilimleri önlemek içinde dinden faydalanılmıştır. Anayasanın 136. Maddesine göre Diyanet İşleri Başkanlığı yeniden şekillendirilmiştir. İslam’ın kök değerleri çerçevesinde mezhepler üstü bir din eğitimi planlanmıştır. Laikliğe aykırı olma gerekçesiyle siyasi partilere kapatma cezası getirilmiştir. 1981’de Bakanlar Kurulu kararıyla üniversitelere çağdaş olmayan kıyafetlerle girilmesini yasaklayan kanun çıkarılmıştır. 1985’ten itibaren öğrencilere bu noktada uyarı, disiplin cezaları, okuldan atılma getirilmiş ve daha sonraki yıllarda öğrenci eylemlerine neden olmuştur. Din her zaman toplum ve siyaset hayatının içerisinde olan bir kavramdır. Toplumdan gelen talep doğrultusunda siyasi dengeler gözetilerek dini uygulamalar düzenlenmelidir. Fakat din ilahi bir kavram olduğu için siyasetin müdahalesi sadece din, düşünce ve vicdan özgürlüğünün toplumda düzenlenmesi ve korunması yönünde olmalıdır.

Sayfa 1 / 3 MİLLİ MERKEZ BASIN AÇIKLAMASI TÜRK MİLLETİNİN CUMHURİYET BAYRAMI KUTLU OLSUN Doksansekiz yıl önce 29 Ekim 1923'de, Anadolu'ya yönelik batılı haçlı emperyalistlerin Anadolu'yu istilâ ve Türk Milletini yok etme emellerini sonsuza kadar tarihin çöp sepetine gömmüş olan Türk Milleti, ulu önderimiz Gazi Mustafa Kemal ATATÜRK'ün "en büyük eserim" dediği TÜRKİYE CUMHURİYETİNİ bütün dünyaya ilân etmiştir. Cumhuriyeti'mizin 100. yılını idrak etmenin arifesinde bulunduğunuz şu sırada en önemli görevlerimizden biri de, uluslararası planda yapayalnız kalmamıza yol açan bugünkü dış politikamızın gözden geçirilmesinin sağlanmasıdır. Bu bağlamda, ilk yapılacak iş gerçekçilikten, akılcılıktan ve tutarlılıktan uzak yaklaşımların terkedilmesidir. Günümüz iktidarının, dış politikada, hamaset söylemleriyle yaratılan geçici heyecanların, sonuç almayı ve çıkarları etkin şekilde korumayı sağlamadığını anlamaları gerekmektedir.