Uluslararası Göçmen

Öz: Yerleşim Evi Hareketi, ABD'de endüstrileşmenin tetiklediği göçmen akınının kent-lerde yoğunlaşmasıyla yaşanan toplumsal problemler karşısında mevcut kültürel enst-rümanların yetersiz kaldığı bir dönemde,19. yüzyıl sonunda, sosyal reform çabalarının parçası olarak ortaya çıkmıştır. ABD'de neredeyse hemen her kentte kurulan bu toplum merkezleri arasında Chicago'da kurulan Hull House, toplumsal düzenin yeniden tesi-sinde nüfusun heterojenliğini 'fayda'ya dönüştürme tasasıyla, yeni göçmenlerle nasıl ilişki kurulacağı sorununa yaklaşımıyla özel önemdedir. Çalışmanın amacı, Hull Hou-se'un farklı geçmişlerden gelenler arasında müşterek bağlamlar oluşturarak, onlara, aynı gelecek için çaba gösterebilecekleri bir form kazandırmaya çalışmalarının Ameri-kan vatandaşlığının muhtevasına etkisini ortaya koymaktır. Abstract: The Settlement House Movement in the USA was born, as a part of the social reform attempts, at the end of the 19th century in a period when the social problems rendered the existing cultural instruments inadequate once the huge flow of migrants concentrated on the cities. Among the related social centres that were established almost in every city in the USA, the Hull House, which had been established in Chicago, is of special importance for its focus on converting the heterogeneity of population into "advantage" and its approach to the question of how to enter into relations with the new comers. The purpose of this study is to show how the Hull House acted in the scope of American citizenship by creating some common contexts between the new comers with different backgrounds in order to formalize them into a common future they would strive for.

Suriye iç savaşının hemen ardından, Nisan 2011'de Türkiye'ye gelen ve 2013'te kabul edilen Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu ile 'geçici koruma' statüsü verilerek kayıt altına alınan Suriyeli sığınmacıların1 sayısı Mart 2022 itibariyle 3,7 milyonu aşmıştır. Suriye'den gelen ilk sığınmacılara yönelik destekleyici bir tutum hakimken, gelen nüfusun hızlı bir şekilde artması, hükümetin ve yerel yönetimlerin bu göç hareketine yanıt vermekte ve onu yönetmekte zorlanması, farklı şehirlerde ve bölgelerde artan dozda yaşanan çatışmalar, TSK'nin Suriye'nin kuzeyinde yürüttüğü askeri operasyonların sonuçları ve hem iç hem de uluslararası kamuoyunda Suriyelilerin varlığının ve hareketliliğinin bir sosyoekonomik ve güvenlik sorunu olarak algılanması nedeniyle bu destekleyici tavır zamanla yerini en hafif tabiriyle açık ve geniş kapsamlı bir 'Suriyeli karşıtlığına' bıraktı.

AKP hükümeti, bu durumu bir yandan hem içeride hem de uluslararası alanda çıkarlarını gerçekleştirmek ve diğer yandan da Kuzey ve Doğu Suriye’de SDG’nin kontrol ettiği özerk bölgelere yönelik 2016, 2018 ve 2019 yıllarında gerçekleştirilen geniş kapsamlı askeri operasyonlara meşruiyet kazandırmak için kullandı. Öyle ki hükümet yetkilileri, Türkiye’deki hak ihlallerine ve Kuzey ve Doğu Suriye’deki askeri müdahalelere karşı bir hamlede bulunması durumunda Avrupa ülkelerini, bir anda milyonlarca sığınmacı ile karşı karşıya bırakmakla tehdit etti. Öte yandan, hükümet yetkililerine göre askeri operasyonlar Suriye’de güvenli alanlar oluşturup Türkiye’deki iki milyon Suriyeli sığınmacının dönüşünü sağlayacaktı. Bu iddianın aksine, Türkiye’de kayıtlı Suriyeli sığınmacı sayısı 2016’da 2,5 milyondan 2022’de 3,7 milyona yükselirken Suriye’ye dönenlerin veya geri gönderilenlerin sayısı Şubat 2022 itibariyle 484.400’de kaldı (Mülteciler Derneği, 2022).

Bu bağlamda raporun temel amacı, özellikle sığınmacılara karşı farklı siyasi yapılar ve sosyal çevrelerden gittikçe artan düzeyde ötekileştiren, dışlayan ve düşmanlaştıran algı ve tutumların altyapısını ve bunların hem sığınmacıların hayatını hem de toplumsal barışı nasıl tehdit ettiğini anlamakla birlikte yeni bir politika inşasının neden gerekli olduğunu tartışmaktır. Bunu yaparken de TBMM’de grubu bulunan partilerin ve temsilcilerinin, sığınmacılara dair yerel ve ulusal politikaları ve söylemlerindeki çıkmazları inceleyip hem mültecileri hem de vatandaşları göz önünde bulundurarak hükümete, yerel yönetimlere, siyasi partilere ve sivil toplum kuruluşlarına koşullara, ihtiyaçlara ve beklentilere çok yönlü yanıt verebilmek için bir dizi politika önerisi sunmaktadır.

Bir kentin demografik yapısı, kültürel gelişimini belirleyen en önemli öğelerden biri
olması yanı sıra tarihsel gelişiminin süzülmüş bir özetidir. Bu yapıyı etkileyen en büyük güç
olan göçlerin tarih boyunca çok yoğun yaşandığı Anadolu’ya açılan bir kapı durumunda olan Kocaeli de bunun doğal bir sonucu olarak çağlar boyunca toplumsal, siyasal ve ekonomik sorunlarla uğraşmak zorunda kalmıştır. "Uluslararası Akçakoca ve Kocaeli Tarihi Sempozyumu I, 2014"

İstanbul Bir Kervansaray mı? Kitap Açıklaması Prof. Dr. Sema Erder'in 1990-2014 yılları arasında göç, kentleşme, gecekondulaşma gibi konular üzerine yaptığı çalışmaların Dr. Nesrin Uçarlar tarafından derlendiği bu eser, terk edilen ve göç edilen kentlerin sosyolojik dönüşümünü, gecekondulaşmanın fiziksel ve sosyal izdüşümlerini, yerel yönetimleri irdelemektedir. Erder bu eserinin ilk bölümünde farklı göç türlerine bakmakta ve bu göç türleri sonucu oluşan yeni tabakalaşmaları, yeni kent yoksullarını incelemekte; ikinci bölümde gecekondu ve gecekondulunun tarihsel süreç içinde kazandığı yeni anlamları, kent yönetimlerini ve onların gecekondulara bakışını ve politikalarını tartışmaktadır. Devam eden üçüncü bölümde ise, İstanbul'a içeriden ve dışarıdan bakışa ve İstanbul'un göç eğilimlerine tepkisini incelemekte, göç eden farklı grupların yerleşme stratejilerini, yaşam tarzlarını ve dönüşen mekanları değerlendirmektedir. Son bölümdeki yazılarda ise Erder, merkezî hükümet ve yerel yönetim politikalarını ele almaktadır. Kitabın sonunda ise Erder okuyucuyla, çalışmalarını şekillendiren ve akademik bakışını resmeden metodolojik yaklaşımını paylaşmaktadır. İstanbul Bir Kervansaray (mı?), sadece göç üzerine çalışanları değil, farklı disiplinlerdeki akademisyenlerin, hatta herkesin ilgisini çekebilecek bir eser niteliğini taşımaktadır. Sınıfsal, kültürel, siyasal kimlikleri, entelektüel birikimi farklı oldukça, her okuyucu üzerinde farklı izler bırakacaktır. İstanbul'u bir kervansaray gibi, neredeyse yüzyıllardır sayısız yolcuyu ağırlamış bir han gibi düşünmek, okuyucuyu da bu yolculardan biri yapmakta, bu kervansaraydaki kadın yolcuların sürekli daha az görünür olmaya çalışırken, bazı erkek yolcuların hancı rolüne soyunacak kadar cüretkâr olmalarını, hayretle ve yeniden fark etmelerine yol açmaktadır. -Dr. Nesrin Uçarlar- (Tanıtım Bülteninden)

Uluslararası göç hareketleri tarihsel bir perspektifle değerlendirildiğinde göçün nedenleri, biçimleri, yoğunluğu ve yönünün sürekli değişime uğradığı görülmektedir. Bu değişimin meydana gelmesinde egemen ekonomik sistem, siyasal ve toplumsal koşullar ile göç veren ve alan devletlerin mevcut koşullara verdiği tepkiler büyük oranda belirleyici olmaktadır. Dolayısıyla hâkim ekonomik sistem, siyasal dönüşümler ve uluslararası eğilimler göç veren ve alan ülkelerin göç politikalarını etkilemektedir. Ayrıca ülkelerin uluslararası göç politikası farklılaşması büyük oranda tarihsel olarak ulus-devlet inşa süreciyle bağlantılı bir biçimde yerleşim, vatandaşlık ve kültürel çoğulculuk alanlarında ortaya çıkmaktadır (Castles ve Miller, 2008, s. 324; Somuncu, 2006, s. 20).  Uluslararası göç politikaları hedef ve kaynak ülke açısından iki kategoride değerlendirilebilir. Uluslararası göç alan ülkelerin göç politikası; göç kontrolü, göçmenlerle ilgili hukuki düzenlemeler ve sosyal çalışmaları içermektedir. Göç veren ülkenin göç politikası ise göç verme ve göç verilen ülkelerdeki vatandaşlarla ilgili bir takım düzenlemeleri kapsamaktadır (Tokol, 2014, s. 188). Uluslararası göç hareketleri; ekonomik, sosyal, kültürel ve siyasal anlamda geniş etkilere yol açmaktadır. Bununla birlikte göç, ülkenin istihdam, sağlık, ticaret, güvenlik ve daha birçok alanla yakından ilgilidir. Dolayısıyla göç veren ve alan ülkeler göçün meydana getireceği değişimi göz önünde bulundurarak öncelikleri dâhilinde göç politikasını belirlerler. Nitekim klasik göç ülkeleri olarak kabul edilen ABD, Kanada ve Avustralya ile Avrupa ülkeleri bu öncelikleri ve kâr-zararı hesaba katarak göç politikalarını oluşturmaktadır. Kâr-zarar hesabına bağlı olarak hedef ülkeler bir taraftan işgücü piyasasının duyduğu emek ihtiyacını göçmenlerle karşılamaya çalışırken, diğer taraftan göçmen işgücünün yerli işgücüne verdiği zarardan dolayı bazı sınırlandırmalar getirerek göçmenin gelişi kontrol altında tutulur. Bu bağlamda göçmene ya daimi ya da geçici oturma izni verilir  (Somuncu, 2006, s. 20-3).  Uluslararası göç alan ülkeler göçmenlere yönelik temel olarak iki politika benimserler. Bunlardan biri göçmenlerin sürekli yerleşimciler olarak görülmemesi. Diğeri sürekli yerleşimciler olarak görülmesi çerçevesinde entegre ve asimile edilme çabası. Örneğin geleneksel göçmen alan ülkelerden ABD, Kanada ve Avustralya tarafından 1960’lara kadar, göçmenler, sürekli yerleşimci olarak görülmezdi. Benzer bir biçimde geçici işgücü istihdam eden Batı Avrupa ülkeleri (1960-1970), Körfez petrol ülkeleri ve hızlı gelişmekte olan bir kısım Asya ülkelerinde göçmenler tarafından sürekli yerleşimci iskân oluşturmalarına rağmen bu ülkeler; sürekli yerleşimi ve aile birleşimlerini engellemeye çalışmakta, kendilerini bir göçmen ülkesi olarak görmemekte ve göçmenlere yönelik temel hakları reddetmektedir (Castles ve Miller, 2008, s. 20). İkinci Dünya Savaşından 1973 Petrol Krizine kadar kapitalizmin hızlı büyümesine paralel olarak endüstrileşmiş devletler işgücü ihtiyacını “konuk işçi” yöntemi ile gidermeye çalıştı. Ancak petrol krizinden sonra göçmen alan ülkeler göçmenlerin gelişi ile ilgili politika değişikliğine gitti. Konuk işçiler geri gönderilmeye çalışıldı ve buna yönelik politikalar geliştirildi. Eş zamanlı olarak yeni gelen göçmelerin gelişini engelleyen ve sınırlandırılan birçok düzenleme hayata geçirildi. Örneğin OECD ülkeleri tarafından 1990’lı yıllardan itibaren sınır kontrolleri sıkılaştırıldı, göçmenlere vize zorunluluğu getirildi, belgelerin bir kısmı eksik olan göçmenleri taşıyan firmalara ağır yaptırımlar getirildi, kimlik kontrolleri ve iş yeri denetimleri sıkılaştırıldı (Çakırer, 2012, s. 27; Danış, 2004). Değişen konjonktüre bağlı olarak ülkelerin göç politikası da değişime uğramaktadır. Göç alan ülkeler zamanın koşullarına bağlı olarak bazı dönemlerde göçmen alımını teşvik ederken bazı dönemlerde ise göçmenin gelişini engellemek üzere birçok enstrümanı birlikte kullanmaktadır. Klasik göç ülkesi ABD’nin göç politikası bu bağlamda iyi bir örnek oluşturmaktadır. 19.  yüzyılda ve 20. yüzyılın ilk yıllarında ABD, göçmenin kabulü ile ilgili herhangi bir kota uygulanmazken 1917 yılında kabul edilen “yeni göç yasası” ile birlikte göçmenlere okuryazarlık şartını getirmiş ve 1921 yılında göçü sınırlandırmak üzere “milli kota sistemi”  hayata geçirmiştir. Daha sonra ise nitelikli işgücüne sahip göçmenlerin gelişi teşvik edilmiştir (Somuncu, 2006, s. 23). Castles ve Miller, göç politikaları açısından göçmen alan ülkeleri üç gruba ayırmaktadır. Bunlardan birincisi; 1960’lara kadar Asyalılara karşı dışlayıcı bir politika izlese de ve göçmenlerin sürekli yerleşimci olarak görülmesi algısı zayıf olsa da genel anlamda aile birleşimine, sürekli yerleşime ve yasal göçmenleri vatandaş olarak görülmesi fikri çok teşvik edilmemesi ile birlikte bu konuda sert bir politika geliştirmeyen ABD, Kanada ve Avustralya gibi ülkelerin dahil olduğu geleneksel göç ülkeleridir. İkincisi; kolonilerden gelen göçmenleri vatandaş olarak kabul ettiği, aile birleşmelerine ve sürekli yerleşime genel itibariyle onay veren Fransa, İngiltere ve Hollanda ülkeler grubudur. Üçüncüsü; “misafir işçi” kabul eden Almanya, Avusturya ve İsviçre ülkelerinin dâhil olduğu gruptur. Bu ülkeler, diğer göçmen ülkelerinin aksine, aile birleşmelerini ve sürekli yerleşimi mümkün oldukça engellemeye çalışmış,, göçmenlere vatandaş olma ile ilgili katı kurallar getirmiştir (Castles ve Miller, 2008, s. 325). Bugün, göçmen alan ülkelerin göç politikaları birbirinden bazı konularda farklılaşsa da, genel olarak bir noktada uzlaşmaktadır. Göçmen alma potansiyeline sahip ülkeler; vasıfsız, sığınmacı ve mülteci göçmenlerin gelişini mümkün oldukça engellemeye çalışırken ve güvenlik politikaları üzerinden bunu meşrulaştırmaya çalışırken; nitelikli, uzman kişilerin kendi ülkelerine çekmek için adeta birbiriyle rekabet etmektedir (Li, 2008, s. 1). Dolayısıyla, güvenlik problemlerinden dolayı kendi ülkesini terk etmek zorunda kalan  mülteci ve sığınmacılar, özellikle gitmek istediği Avrupa ülkelerinde güvenlik açısından bir sorun kaynağı olarak görülmekte ve potansiyel suçlu olarak algılanmaktadır. Dahası,  güvenlik arayışında olan mülteci ve sığınmacılar güvenliği; sosyal politikaların ve dayanışma ilişki ağlarının zayıfladığı, işsizliğin ve yoksulluğun arttığı, farklılıklara yönelik şiddetin arttığı yerlerde aramaktadır. Bu bakımdan mülteci ve sığınmacıların güvenlik arayışı neredeyse sürekli devam etmektedir (Balta, 2016, s. 5).  Başka bir açıdan bakıldığında ise, Afrika ve Ortadoğu’daki şiddet sarmalından kaçan ve güvenli bir Avrupa ülkesine ulaşmak isteyen binlerce kişi mülteci kabul edeceğini taahhüt eden devletlerin mülteci ve sığınmacıları engellemesi sonucu güvenli olmayan yollara başvurmakta ve denizlerde alabora olarak hayatını kaybetmektedir (Akdeniz, 2016). Diğer taraftan göçmen sayısının artış gösterdiği ülkeler göçün nasıl yönetileceği üzerinde durmuşlar ve farklı yöntemlere başvurmuşlar ve bu yöntemlerin bir kısmı kullanılmaya devam etmektedir. Şimdi göç yönetimi ile ilgili gelişen ve geliştirilen politika ve konulara değinilebilir.

İşbu çalışmada Çeçenistan-Rusya Savaşları (1994-99 / 99-2009) sırasında ve sonrasında Türkiye’ye dönük Çeçen Muhâcereti’ni, tayin ettiğimiz muhâcirlerle yapılan mülâkâtların yanısıra yazılı kaynaklardan istifâde etmek suretiyle anlatmaya çalıştık.

Mülâkât yaptığımız Çeçen isimlerin bize aktardıklarının ve bu mevzuda temin edebildiğimiz yazılı kaynakların ışığında Türkiye’deki Çeçen muhâcirlere dâir tesbit ve tahlillerimizi paylaştık.

Almanya'ya Göç ve Edebiyat konusu, üzerine akademik çalışmalar, araştırmalar yapılan kapsamlı bir konu. Ben, bana ayrılan bu kısa zaman diliminde edebiyatı öykü ve romanla sınırlayarak, genel bazı açıklamalar, kavramlar ve isimlere yer vereceğim. Bu bağlamda sunum, konuyu bilenler için bu bir tür “bellek tazelenmesi” olacaktır.

ÖZET Toplumsal uyum modellerinden birini oluşturan çok kültürlülük, ilk kez 1963 yılında Canada Royal Commission'unda ortaya atılmış ve 1970 yılında dönem başkanı Pierre Trudeau tarafından siyasi bir söyleme dönüştürülmüştür. Çok kültürlülük, Anglo-Sakson felsefesinden (ABD-Kanada ve sonrasında Avrupa) doğarak gelişen ve farklı kültürlerin bir arada yaşamasının siyasi temelini oluşturmayı amaçlayan bir toplumsal uyum modelidir. Bu anlamda ele alındığında, kültürel kökeni ne olursa olsun eşitlik temelinde tüm kültürlerin bir arada yaşamalarında herhangi bir sorunun olmadığını ifade eden siyasi ve toplumsal bir sistem olarak karşımıza çıkmaktadır. Çok kültürlülükteki temel hedef, farklılıkların tanınıp hoş görülmesi ile daha uyumlu bir toplumun yaratılması ve bu toplumların ırkçılığı ve diğer eşitsizlikleri reddederek bir diğerinin kimliğine saygı göstermesidir. Göçmenlerin gelenekleri ile yerel nüfusa ait geleneklerin kendi özelliklerini korumak şartıyla heterojen bir kültürel yapı oluşmasının sağlanması amacı ile ortaya atılan bu kavram, 11 Eylül Saldırıları'nın da olumsuz etkisi ile günümüzde Avrupa'da çöküş yaşamaktadır. Çok kültürlülük, Avrupalılar tarafından reddedilmeye başlanmış ve bu tepki sokak gösterileri, ırkçı saldırılar, siyasi açıklamalar ve alınan hukuksal kararlar ile kendisini göstermeye başlamıştır. Avrupa ülkelerinde söz konusu olumsuz gelişmeler yaşanırken AB üyesi devletler özellikle Türkiye başta olmak üzere gelişmekte olan ülkelerde hala çok kültürlülüğe dayalı toplumsal uyum modelini dayatmaya devam etmektedir. Böylece bu uyum modelini gelişmekteki ülkelerin iç sorunlarına müdahale ve onları ayrıştırıcı bir siyasi ve sosyo-kültürel unsur olarak kullanmaktadırlar. Bu çalışmada, özellikle 11 Eylül Saldırıları'nın ardından ABD ve Avrupa'da hızla yayılan göçmenlere karşı tepkilere, tepkilerin ülkesel dağılımına, alınan önlemlere ve bunlara rağmen diğer gelişmekte olan devletlere nasıl dayatılmak istendiğine değinilmiştir. ABSTRACT

Türkiye'de yaşayan geçici koruma altındaki Suriyeliler başta olmak üzere tüm yabancılar için hazırlanan Sosyal Entegrasyon Rehberi, özellikle emek piyasalarına entegrasyon konusuna odaklanmaktadır. Çalışma izinleri ile ilgili ayrıntılı sayısal bilgileri vermenin yanı sıra çalışma izni başvuru yollarını da ayrıntılı olarak anlatan rehber, hem işverenler hem de yabacılar için önemli bir başvuru kaynağı niteliğindedir.

Göç, tarihin ilk çağlarından bugüne kadar en temel sosyal olgulardan birisi olagelmektedir. Tarih boyunca özellikle kitlesel göçlerde hedef refah, güvenlik ve huzurun olacağına inanılan bölgeler olmuştur. Savaşlar başta olmak üzere, iktisadi ve sosyal sorunlar nedeniyle kendi ülkelerinde kaliteli yaşam imkânlarının kısıtlı olduğunu düşünen kitleler, çareyi başka ülkelerde yaşam alanı aramada bulmuşlardır. Türkiye, içerisinde bulunduğu coğrafi konum itibariyle sürekli kitlesel göç hareketliliğinin merkezinde olmuştur. Yakın zamana kadar transit ülke olarak bilinen ülkemiz, artan ekonomik gücü, bölgesindeki ender demokrasilerden birisi olması ve istikrarı ile kitlesel göç hareketleri açısından hedef ülke konumuna da gelmiştir. Özellikle son birkaç on yılda komşu ülkelerinden ülkemize gelen milyonlarca göçmen ve sığınmacı, Türkiye’de göç yönetiminin öncelikli bir alan olmasını sağlamış bulunmaktadır. İçişleri Bakanlığına bağlı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü’nün kurularak tüm illerde teşkilatlanması da bu gelişmenin bir ürünüdür. Düzce, Marmara Bölgesinin doğusunda, doğal güzellikleri ile meşhur orta büyüklükte bir ilimizdir. Düzce, tarıma dayalı geleneksel iktisadi yapısını turizm, hizmet ve sanayi sektörlerinde ciddi atılımlar yaparak çeşitlendirmesi ile dikkati çekmektedir. Ayrıca, birkaç yüz yıldır yoğun dış göç alarak artan Düzce nüfusu, göçmenlerin ülkeye ve yerel şartlara uyumu yönünden de örnek bir ilimizdir. Farklı bölgelerden gelen insanlar, Düzce’de kaynaşarak örnek bir insicam ve bir arada yaşama kültürü geliştirmişlerdir. Düzce ilinin bir diğer özelliği de, başta valilik olmak üzere merkezi yönetimin taşra teşkilatı, yerel yönetimler ve sivil toplum kuruluşlarının uyumlu çalışarak önemli kamu politikalarının yerel düzeyde uygulanması konusunda bir sinerji oluşturmalarıdır. Kamu yönetimi literatüründe yönetimden yönetişime geçiş olarak
adlandırılan kurumlar ve kesimler ile yerel halk arasında iletişim, işbirliği ve ortak hedeflere yönelme anlayışı, Düzce’de birçok alanda somut sonuçlar elde edilmesine katkıda bulunmuştur. Ancak, bu sonuçta sadece hizmet yöntemlerimizi daha katılımcı ve birlikte yönetime yönelik olarak değiştirmemiz değil, yönetimde temel bir değer olarak insan ve vatandaş odaklılığı da temel bir ilke olarak mülki idarede benimsememiz önemli rol oynamıştır. Nitekim hizmet ettiğimiz kesimi sadece vatandaşlarımız ile de sınırlamayıp ilimize gelen göçmen, mülteci ve sığınmacılara da insani sorumluluklarımız kültürümüzdeki misafirperverlik gereği her türlü kamu hizmetini itina ile sunmanın gayreti içerisindeyiz. İlimizdeki tüm diğer paydaşlarımız ile beraber, geniş bir hoşgörü ve yürek enginliği ile insanlara, hayvanlara ve çevreye hizmet ederken bu çabalarımızın başarılı sonuçlar üretmesi de en büyük mutluluk kaynağımız olmaktadır. Göç yönetiminde ve özellikle göçmen ve sığınmacıların rehabilitasyonu ve uyumunda Düzce’yi örnek olay ve araştırma alanı olarak tercih eden bu araştırma kitabı, birçok yönden takdire şayan ve alanında ilkleri barındıran bir özellik taşımaktadır. Göç yönetimi gibi ülkemizin ve insanlığın çözüm aradığı çok önemli bir konuda Düzce örneğini temel alan ve hem niteliksel hem de niceliksel araştırma tekniklerinin kullanıldığı bu araştırmadan çıkarılacak birçok önemli sonuç ve politika önerisi bulunmaktadır.

İstanbul Bir Kervansaray mı? Kitap Açıklaması

Prof. Dr. Sema Erder'in 1990-2014 yılları arasında göç, kentleşme, gecekondulaşma gibi konular üzerine yaptığı çalışmaların Dr. Nesrin Uçarlar tarafından derlendiği bu eser, terk edilen ve göç edilen kentlerin sosyolojik dönüşümünü, gecekondulaşmanın fiziksel ve sosyal izdüşümlerini, yerel yönetimleri irdelemektedir. Erder bu eserinin ilk bölümünde farklı göç türlerine bakmakta ve bu göç türleri sonucu oluşan yeni tabakalaşmaları, yeni kent yoksullarını incelemekte; ikinci bölümde gecekondu ve gecekondulunun tarihsel süreç içinde kazandığı yeni anlamları, kent yönetimlerini ve onların gecekondulara bakışını ve politikalarını tartışmaktadır. Devam eden üçüncü bölümde ise, İstanbul'a içeriden ve dışarıdan bakışa ve İstanbul'un göç eğilimlerine tepkisini incelemekte, göç eden farklı grupların yerleşme stratejilerini, yaşam tarzlarını ve dönüşen mekanları değerlendirmektedir. Son bölümdeki yazılarda ise Erder, merkezî hükümet ve yerel yönetim politikalarını ele almaktadır. Kitabın sonunda ise Erder okuyucuyla, çalışmalarını şekillendiren ve akademik bakışını resmeden metodolojik yaklaşımını paylaşmaktadır. İstanbul Bir Kervansaray (mı?), sadece göç üzerine çalışanları değil, farklı disiplinlerdeki akademisyenlerin, hatta herkesin ilgisini çekebilecek bir eser niteliğini taşımaktadır. Sınıfsal, kültürel, siyasal kimlikleri, entelektüel birikimi farklı oldukça, her okuyucu üzerinde farklı izler bırakacaktır.

İstanbul'u bir kervansaray gibi, neredeyse yüzyıllardır sayısız yolcuyu ağırlamış bir han gibi düşünmek, okuyucuyu da bu yolculardan biri yapmakta, bu kervansaraydaki kadın yolcuların sürekli daha az görünür olmaya çalışırken, bazı erkek yolcuların hancı rolüne soyunacak kadar cüretkâr olmalarını, hayretle ve yeniden fark etmelerine yol açmaktadır.

-Dr. Nesrin Uçarlar-

(Tanıtım Bülteninden)

Bu çalışmanın ilk bölümde ulus devletler ve onların çizdiği siyasal sınırlar altında asimilasyon/ entegrasyon politikaları incelenecektir. İkinci bölümde ise Türkiye’nin geçmişten bugüne maruz
kaldığı göçler ve bunları bir mozaik biçiminde işleme yeteneği ele
alınacak, buradan başta Suriyeli göçmenler olmak üzere yeni bir
kültürel uyum politikası bağlamında “dirimsel etkileşim”e dayalı
İslam’ın zengin değer sistemi ve Anadolu’nun çok kültürlü tarihsel
deneyimini yansıtan modellemeden söz edilecektir. Bu çalışmanın
bölgemizde suni sınırlarla birbirinden ayrılan kültürler arasında
yeni bir ortaklık kurulmasının temellerini sağlamaya yönelik bir çalışma olması hedeflenmektedir.

Türklerin kadim tarihinin beşiği olan Anadolu, zengin yer altı ve yer üstü kaynakları ile tarih boyunca farklı kültürlere, dinlere ve toplumlara ev sahipliği yapagelmiştir. Günümüzde ise Arap Baharı olarak isimlendirilen ve 2010 yılının sonunda başlayan Orta Doğu Olaylarının yer yer uzun süreli protestolara, silahlı çatışmalara ve iç savaşa dönüşmüş olması, başta Türkiye olmak üzere komşu ülkelere bir insan kaçışı yaşanmasına sebep olmuştur. Yakın tarihte görülen en büyük göç dalgası olarak adlandırılan bu süreç, bir yandan dünyada ekonomik, sosyal, uluslarası ilişkiler, güvenlik ve bilhassa insani boyutlarıyla toplumların bilincinde derin ve travmatik izler bırakan bir sosyal gerçekliğe dönüşürken; bir yandan da güncel gelişmeleri karşılayacak yasal düzenlemeler yapılmasını zorunlu kılmıştır. Bu bağ-lamda çalışmanın amacı; dış göç özelinde Türkiye'de uygulanmakta olan 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu'na dayanarak hazırlanan Geçici Koruma Yönetmeliği'nin göç olgusunu ele alış ve yorumlayış şeklini tartışmacı bir bakışla irdelemek; yönetmeliğin uygulanış aşamasında yaşanan/yaşanabilecek sorunlarla ilgili tespitlerde bulunmak ve çözüm önerileri sunmaktır.

Bu çalışmada uluslararası göç olgusunun toplumsal yapıya etkileri ortaya konmaya çalışılacak; Türkiye örneğinde toplumsal yapı ve uluslararası göç ilişkisi Türkiye’nin göç ve entegrasyon politikaları dahilinde incelenecektir. Çalışmada öncelikle göç olgusu ve onunla ilgili kavramların açıklanması suretiyle kavramsal çerçeve şekillendirilecek, daha sonra uluslararası göçün toplumsal yapıya etkisi entegrasyon teorileri açısından ele alınacaktır. Çalışmanın ana teması uluslararası göç ve toplumsal yapıya etkileri olmasına karşın, zaman zaman içgöçlerin de toplumsal yapıya etkilerine kısmen değinilecek; çalışmanın hacminin genişletilmemesi adına daha çok uluslararası göç boyutuna dikkat çekilecektir. Zira uluslararası göç, 21. yüzyılda ulus-devletlerin en temel problemi haline geldiğinden güncel sorunların da anlaşılması için çalışma uluslararası göç kapsamında sınırlandırılmıştır. Bu bağlamda, çalışmanın teorik çerçevesinin dışında Cumhuriyet dönemi Türkiye’de göç deneyimleri ele alınacak; son olarak Türkiye’de göç yönetimi ve entegrasyon politikaları geçici koruma altındaki Suriyeliler bağlamında işlenerek bunların toplumsal yapıya etkisi ortaya konacaktır.

"Kitabın İçeriği:
Yakın bir zamana kadar Türkiye yurtdışına göç veren bir ülke olarak bilinirdi. Ancak, 1980’li yıllarla başlayarak ve özellikle 1990 sonrasında uluslararası göç hareketleri içinde Türkiye hem göç alan hem de transit göç için kullanılan bir ülke konumuna gelmiştir. Yılda, 160,000 yabancı ülke vatandaşının oturma izni ile yaşadığı Türkiye’nin uluslararası göç rejimleri içerisindeki bu yeni konumunu daha çok düzensiz, kayıt dışı ya da kaçak göç diye adlandırdığımız göç türü içinde gelen göçmenlerin sayılarında gözlemlenen artışlar belirlemiştir. Sığınmacı ve mülteci hareketleri ise ülkeye yönelen göçün bir başka türüdür. Türkiye’nin göç alan ve transit ülke konumunun önümüzdeki yıllarda da etkinliğini sürdüreceği düşünülmektedir. Genelde bütün dünyada güvenilirliği ve geçerliliği olan uluslararası göç verileri toplamak zordur. Bu çerçevede Türkiye’deki uluslararası göç verileri de oldukça yetersizdir. Yurtdışından Türkiye’ye yönelen göçün nicelik ve niteliklerinin tespitinde karşılaşılan sorunları irdeleyen bu kitap çalışması, ilk olarak Türkiye’ye yönelen uluslararası göçün yine son yıllar içindeki görüntüsünün bir özetini yapmakta ve ülkedeki uluslararası göç veri toplama sistemlerini incelemektedir. Kitap, Türkiye’ye yönelen uluslararası göç hareketleri üzerine veri toplanması ve bu verilen niteliklerinin ve niceliklerinin konuyla ilgili tartışmalar ve araştırmalar ışığında değerlendirilmesini temel almaktadır.

Yazarlar Hakkında Bilgi:
Prof. Dr. Ahmet İçduygu, Koç Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü öğretim üyesidir. Uluslararası göç, insan hakları, sivil toplum, milliyetçilik, modernleşme ve globalleşme konularında çeşitli araştırma faaliyetleri bulunan İçduygu’nun bir çok yayınlanmış eseri bulunmaktadır. Eserlerinin bazıları International Migration, International Social Science Journal, Global Governance, Ethnic and Racial Studies, Human Rights Quarterly ve Doğu-Batı’da yayınlanmıştır. Araştırmaları bir çok kuruluş tarafından desteklenen İçduygu’nun “Yurtdışından Gelenlerin Nicelik ve Tespitinde Sorunlar” isimli çalışması Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu’nun katkılarıyla gerçekleştirilmiştir.

Yrd. Doç. Dr. Şule Toktaş, Işık Üniversitesi Uluslararası İlişkiler bölümü öğretim üyesidir. Uluslararası göç, vatandaşlık, kadın çalışmaları ve Türk siyasal hayatı ve kurumları üzerine yayınları bulunan Toktaş’ın bazı çalışmaları European Journal of Women Studies, International Migration, Muslim World ve Middle East Studies’de yayınlanmıştır. Bekar ve 1 çocuk annesidir."

This article focuses on the manner in which Kazakh refugees who had fled from Xinjiang in 1949 and 1950 attracted American interest. These refugees were housed in refugee camps in Srinagar and finally immigrated to Turkey. American aid was extended to them through missionaries and by an anthropologist. Simultaneously , however, the involvement of the Americans caused the politicization of the Ka-zakh refugees with respect to Kashmir-related issues. American interests at the local level were highlighted by Adlai Stevenson's visit. J. Hall Paxton, the ex-American consul to Urumqi, maintained his attention on the Xinjiang refugees. This article considers the correspondence exchanged between Paxton and the Uyghur refugees who arrived in Srinagar earlier as a model of his efforts to include Kazakh migrants within America's favor. This attention stemmed from both humanitarian interest and, more importantly, the strategic value of the refugees. Paxton's appeal to Washington resulted in the adaption of the United States Escapee Program to incorporate Kazakh refugees, enabling their migration to Turkey. However, this program intended to utilize qualified escapees in covert operations. For the Americans, the Kazakh refugees represented the possibility of fulfilling their "political, psychological and intelligence" purposes, and could be considered as candidates for "Phase B" of America's operations against Soviet Russia.

Öz Uluslararası göç hem nedenleri açısından hem de sosyolojik ve politik sonuçları açısından dünya gün-demini belirlemeye devam etmektedir. Bölgeler arasındaki ekonomik farklılıklar, yoksulluk, iç savaş, si-yasal dönüşümler, ekolojik dengenin bozulması ve daha birçok faktör 21. yüzyılda birçok insanın göç etmesine neden olmuş ve gelecekte de bu olgunun dinamik kalacağı görünmektedir. Diğer taraftan ulus-lararası göçler hem göç veren hem de göç alan ülkeleri derinden etkilemektedir. Bununla birlikte göç ekonomi, politika, sosyal ve kültürel olmak üzere birçok alanı dönüştürmektedir. Dahası özellikle zo-runlu göç sürecinde en çok yerinden edinmiş kişilerin kendisi etkilenmektedir. Bu bağlamda uluslararası göç birçok açıdan farklı disiplinler tarafından incelenmesi gereken temel bir olgu olarak ön plana çık-maktadır. Özellikle yakın dönemde iç çatışmalar sonucu Suriye'den diğer ülkelere gerçekleşen kitlesel göçlerin nedenleri, göç süreci ve meydana getirdiği sosyolojik sonuçları bütün boyutlarıyla araştırılmayı teşvik etmektedir. Bu çalışmada Suriye göçünün göç süreci göç kuramları açısından analiz edilmeye çalışılmaktadır.

İstanbul Bir Kervansaray mı? Kitap Açıklaması

Prof. Dr. Sema Erder'in 1990-2014 yılları arasında göç, kentleşme, gecekondulaşma gibi konular üzerine yaptığı çalışmaların Dr. Nesrin Uçarlar tarafından derlendiği bu eser, terk edilen ve göç edilen kentlerin sosyolojik dönüşümünü, gecekondulaşmanın fiziksel ve sosyal izdüşümlerini, yerel yönetimleri irdelemektedir. Erder bu eserinin ilk bölümünde farklı göç türlerine bakmakta ve bu göç türleri sonucu oluşan yeni tabakalaşmaları, yeni kent yoksullarını incelemekte; ikinci bölümde gecekondu ve gecekondulunun tarihsel süreç içinde kazandığı yeni anlamları, kent yönetimlerini ve onların gecekondulara bakışını ve politikalarını tartışmaktadır. Devam eden üçüncü bölümde ise, İstanbul'a içeriden ve dışarıdan bakışa ve İstanbul'un göç eğilimlerine tepkisini incelemekte, göç eden farklı grupların yerleşme stratejilerini, yaşam tarzlarını ve dönüşen mekanları değerlendirmektedir. Son bölümdeki yazılarda ise Erder, merkezî hükümet ve yerel yönetim politikalarını ele almaktadır. Kitabın sonunda ise Erder okuyucuyla, çalışmalarını şekillendiren ve akademik bakışını resmeden metodolojik yaklaşımını paylaşmaktadır. İstanbul Bir Kervansaray (mı?), sadece göç üzerine çalışanları değil, farklı disiplinlerdeki akademisyenlerin, hatta herkesin ilgisini çekebilecek bir eser niteliğini taşımaktadır. Sınıfsal, kültürel, siyasal kimlikleri, entelektüel birikimi farklı oldukça, her okuyucu üzerinde farklı izler bırakacaktır.

İstanbul'u bir kervansaray gibi, neredeyse yüzyıllardır sayısız yolcuyu ağırlamış bir han gibi düşünmek, okuyucuyu da bu yolculardan biri yapmakta, bu kervansaraydaki kadın yolcuların sürekli daha az görünür olmaya çalışırken, bazı erkek yolcuların hancı rolüne soyunacak kadar cüretkâr olmalarını, hayretle ve yeniden fark etmelerine yol açmaktadır.

-Dr. Nesrin Uçarlar-

(Tanıtım Bülteninden)

Özet
Göçmen kaçakçılığı ve yasadışı göç ile mücadele, göç güzergâhı üzerinde bulunan ülkeler, özellikle de destinasyon konumunda bulunan Avrupa Birliği ülkeleri nezdinde önemli bir yer teşkil etmektedir. Bu durum Türkiye açısından incelendiğinde, son yıllarda Türkiye’de kalmak isteyen yasadışı göçmenlerin sayısında önemli bir artış görülmesine rağmen ülkeyi transit kullananların halen çoğunluğu oluşturduğu ifade edilmektedir (UTSAM, 2012). Bu nedenle, gerek coğrafi durumu gerekse yasadışı göçteki transit konumundan dolayı Türkiye, Avrupa Birliğinin gündeminde kalmaya devam edecektir.


ALINTILAMA ÖNERİSİ
Akbaş, H. (2014), Göçmen Kaçakçılığı ve Yasadışı Göçle Mücadele Stratejileri, Harmancı, F. M; Gözübenli, M. ve Zengin, C. (Ed.),"Güvenlik Sektöründe Temel Stratejiler" içinde (s.207-218). Nobel Yayınevi, ISBN:978-605-133-960-3


BİR BÖLÜMÜ BURADA YER ALAN KİTABIN TAMAMINA AŞAĞIDAKİ LİNKLERDENULAŞABİLİRSİNİZ
https://www.academia.edu/43834170/G%C3%BCvenlik_Sekt%C3%B6r%C3%BCnde_Temel_Stratejiler
https://www.researchgate.net/publication/294836329_Guvenlik_Sektorunde_Temel_Stratejiler

ABSTRACT
Due to the internal conflict in Syria, thousands of Syrians have
immigrated to Turkey. These population movements, according to the
process of the conflict continue to be directed towards the border of
Turkey. The forced mass migration caused by war can be considered as
a form of social disaster and Syrian migration can be evaluated in this
context. The main purpose of this study is to discuss what kind of
services the non-governmental organizations (NGOs) offer to Syrian
migrants and the long-term needs of individuals. As in the Syrian
migration process, NGOs during disasters are an important part of the
particular concerning the basic services provided. Turkey’s Sanliurfa
province where nearly half a million Syrian citizens residents, disaster
survivors have faced and continue to face various problems in various
aspects such as meeting basic needs, housing, economy, politics,
psychological trauma, health, education, exclusion, law, and cultural
harmony. In times of disaster, those who are exposed to disaster need
different types of services depending on the form of disaster. This study
examines what local, national and international NGOs provide support to
disaster survivors and in which services they are inadequate. As a result
of interviews and observations with 20 NGO workers who have close
contact with the Syrian migrants, it has been found that NGOs make
important contributions to the provision of basic needs to Syrian victims
of forced migration. However, it was found that the work of NGOs
inadequate in long-term employees because of the lack of
institutionalization identity of local NGOs, prolongation of conflicts,
uncertainties about returns, and lack of coordination between NGOs.
STRUCTURED ABSTRACT
International migration is increasing rapidly, and it continues to
create an agenda in the world. Globalization, developments in
communication and transportation, and regional differences in
demographic and economic areas are effective for increasing migration.
Recent political problems and internal conflicts are especially important
in causing migration. The Arab Spring process, which started in the
Middle East, stands out as an important phenomenon in this respect.
Approximately half of the Syrian population had to be displaced as a
result of the demonstrations that started in Syria with the Arab Spring in
a short time.
Internal conflicts that started in Syria in 2011 are ongoing. Because
of internal conflicts, large numbers of Syrians had to migrate out of the
country, and more than half a million emigrated to Turkey’s Sanliurfa
province. The main purpose of this study is to analyze what kind of
services the NGOs in Şanlıurfa offer people such as emergency aid,
education, and adaptation to the. In this social disaster, NGOs are one of
the most important components for providing services to migrants in the
Syrian migration, and this study also evaluates the limitations the NGOs

have when serving to the immigrants. This study, which uses the
qualitative interview and observation methods, is limited to Şanlıurfa.
This study focuses on solidarity, specifically the solidarity of the
NGOs with migrants during the Syrian migration crisis. In this context,
the importance of the studies of the NGOs in the short and mid-term is
analyzed in Şanlıurfa, determined as the universe of the study. From the
fulfillment of basic needs to the integration, which has many parameters,
the study discusses the type of activities carried out by NGOs. To achieve
this aim, 20 people who work in NGOs and who have close contact with
Syrian migrants were interviewed. The study attempts to make a general
evaluation instead of analyzing the activities of each NGO.
Mutual adaptation concerns the immigrants who reside outside the
temporary shelter centers. In general terms, “harmony” refers to a
process that involves a change in the legal, economic, social, and cultural
aspects of the people of a region (Sirkeci Yüceşahin and Şeker 2015, p.
3). Particularly, meeting the migrants’ housing needs, improving their
employment conditions, and providing access to health and educational
facilities comprise essential elements of the adaptation process (Ager and
Strang 2008, p. 166). These factors are important problem areas for
migrants who live outside the temporary shelter centers. Turkey is
inadequately equipped to meet the needs of all the immigrants in the first
place and in the world to establish urban centers due to being separated
by a significant budget that is relative to the gross national product to
assist individuals who are exposed to a variety of disasters. Individuals
who are forced to migrate as a result of the conflict seek refuge in
underdeveloped and developing countries, as in the case of the Syrian
migration. In this context, the access of immigrants to various social
services becomes very difficult (Küseoglu 2015). In this process, the
activities of NGOs for Syrian migrants constitute an important parameter
of the migration process.
Although there are many problematic parties in the international
migrant camps worldwide, they also offer important opportunities for
migrants to meet the basic needs of access to certain institutions and
organizations. In this context, forced immigrants residing in the city face
many problems. Mostly, they either do not have the authority to report a
problem or do not possess such knowledge. In other words, forced
immigrants are lost in the chaos of cities where they are foreigners.
Therefore, the access of migrants to other migrants is slowly becoming
more important. According to the public and the authorities of the
Research Center on Asylum and Migration (IGAM 2014), not enough is
known about the number of NGOs that are undertaking such an
important mission. There is a lack of knowledge regarding issues such as
their working areas, qualifications, working hours, number of staff and
their qualifications, the funds they benefit from, the breadth of their
target groups, partnerships, obstacles and challenges, needs, and
success stories. Not only the national NGOs but also the small-scale aid
organizations have been an important part of the operation in the Syrian
migration process by trying to reach the migrants in their neighborhoods
and districts in their regions (Köseoglu 2015).
Especially in the first phase of migration, it is very important that
immigrants residing outside temporary accommodation centers have access to a safe environment and housing, food, nutrition, health, and
other basic services. Given that national and international actor behind
migration focus more on temporary sheltering centers, and partially
disregarded migrants are in cities where approximately 90% of Syrian
migrants reside, the work of NGOs is becoming increasingly
important. The rapid increase in the number of Syrian migrants in city
centers has drawn the attention of local and national charities, which are
interested in migrants residing in urban centers. Relevant charitable
organizations contribute to the lives of migrants with the help they
provide (IGAM, 2014). The flexible structure and rapid decision-making
of NGOs enable them to take an active role in aid activities and
improvement processes (Yavuz 2014, p. 158).
Most working areas of NGOs involve meeting the basic needs of
migrants, which is undoubtedly the most needed area in the first phase
of migration. NGOs established by local, national, and Syrian migrants
play an important role in these issues. However, with the ongoing conflict,
the continuation of the stay of the immigrants, and the strengthening of
their opinion on their permanence, the aid areas of NGOs are
diversifying; training, employment, social acceptance, and adaptation are
increasing. As stated by Kaya in his study (2015), some Syrian
associations attempt to rehabilitate migrants; inform migrants about
human rights, democracy and citizenship; and organize language
training courses in addition to training for the basic needs of theater,
such as painting, music, and games.

ÖZET
-
Tarihsel düzlemde ele alındığında göç oldukça inişli çıkışlı bir sürecin içinde yer almıştır. Avrupa’da ise yaşanan savaşlar sonrasında savaşın izlerini silmek ve ekonomik gelişmeyi sağlamayı isteyen Avrupa ülkeleri yabancı işçilere misafir işçi statüsü ile kapılarını açmıştır. 1960’lı yıllarda göç yasalarını düzenleyerek göçmenlerin gelmelerine yönelik kolaylıklar sağlamışlardır. İleriki dönemlerde baş gösteren petrol krizinin etkisi ile yavaşlayan göç eğilimi daha ileriki yıllarda başlayan küresel ekonomik büyümeye bağlı olarak artış göstermiştir. Avrupa Birliği’nin kurulması ile birlik içinde serbest dolaşımın yaygınlaşması ve demir perdenin yıkılarak Doğu Avrupa’dan Batı Avrupa’ya göçün yoğunlaşması göç tarihi bakımından önemli gelişmeler arasında yerini almıştır. Gelecekte ise Batılı ülkelerdeki nüfus açığı ve küresel ekonominin eksen olarak doğuya kayması gibi değişkenlere bağlı olarak göçün şeklinin değişime uğraması öngörülmektedir. Bu çalışmada Avrupa’nın göç politikaları ve Avrupa’ya yapılan göçlerin klasifikasyonu, Avrupa’ya göç etme sebepleri ve Avrupa’nın göç alma sebepleri ele alınacaktır.

The phenomenon of migration, whose origins are as old as the history of humanity, should not be viewed as the adventure of an individual passing from one place to another. The phenomenon of migration, which has emerged in parallel with social and economic changes, is the scene of various transformations in the axis of thought and belief in individuals. While studies on migration focus mostly on numbers, in this article we will discuss the factors that force people to migrate and the reflections of migration on human and social life. The starting point of our article is that it is based on an attempt to read the phenomenon of migration not only as a social movement but through the bond that people establish with space.

Türkiye'de Geçici Koruma Altında Bulunan Suriyeliler ile ilgili olarak pek çok önyargı mevcut. Bu önyargıların kelimenin gerçek anlamında "önyargı" olduğunu ve  kamu düzenini ve toplumsal barışı tehdit edecek bir düzeye taşındığını görmekteyiz. Bu rapor, Ankara'da 400 kişi ile yapılan yüzyüze anket çalışmasından elde edilen verilerle çeşitli kurumlar tarafından sağlanan verilerin karşılaştırılması yoluyla, Suriyeliler hakkında ortaya atılan pek çok olumsuz düşüncenin salt önyargılardan ibaret olduğunu net bir şekilde ortaya koymaktadır. Suriyelilerin Türkiye'de bulunması elbette pek çok sorunu beraberinde getirmektedir ancak önyargılara konu olan sorunların gerçek sorunlarla hiç bir ilgisinin olmadığı da açıkça görülmektedir.

Bu makale, ekonomik küreselleşmenin Türk hazır giyim sektörü üzerindeki etkilerini, Suriyeli göçmen işgücüne çalışma izni verilmesi konusu çerçevesinde tartışmayı amaçlıyor. Makalede kullanılan bilgiler, önce Ağustos-Aralık 2015 tarihleri arasında, sonra da 2016’nın ilk yarısında İstanbul’da gerçekleştirilen görüşmelere dayanmaktadır. Sektörün uzmanları, konfeksiyon atölyesi sahipleri, sendika temsilcileri ve uluslararası hazır giyim markalarının Türkiye’deki temsilcileriyle yüz yüze görüşmeler ve odak grup toplantıları yapılmıştır. Bu görüşmeler Ocak 2016’da kabul edilen, Suriyeli mültecilere çalışma izni verilmesini düzenleyen yasadan önce sektördeki farklı aktörlerin göçmen işçilerin yasallaşması konusuna nasıl baktığını değerlendirme fırsatı vermiştir.

Araştırmanın bulguları, küresel kapitalizmin yeniden yapılanması sırasında güvencesizleşme ve eğretileşme durumunun İstanbul’daki hazır giyim imalatı için de geçerli olduğunu ve ortaya çıkan işgücü hiyerarşisinde göçmenlerin ancak en altta yer bulabildiklerini tespit etmektedir. Buna ek olarak, kayıtdışı çalışmanın çok yaygın olduğu sektörde, yerel sendikaların üye sayısı ve etkinlik açısından çok zayıf kaldığını ve göçmen işçilerin temel haklarının iyileştirilmesi konusunda küresel çalışma örgütlerinin yerel sendikalara göre karar süreçlerine daha müdahil olabildiklerini göstermektedir. Suriyeli işçilere Ocak 2016’da yasal çalışma izni hakkı verilmesi konusunda, Türk hükümeti, küresel hazır giyim markaları ve diğer ilgili aktörleri bir araya getirebilen FLA ve ETI gibi “aracı STK’lar” önemli bir rol oynamıştır. Ancak, yerel sendikaların zayıfladığı bir ortamda, bu gibi kuruluşların katkıları önemli olsa da, sendikaların bıraktığı boşluğu doldurabilmeleri mümkün gözükmemektedir.

1982 Anayasası’nın 48. maddesine göre, “Herkes dilediği alanda
çalışma ve sözleşme hürriyetlerine sahiptir. Özel teşebbüsler kurmak serbesttir”. Bu hüküm, çalışma hak ve özgürlüğünü prensip olarak yabancılar için de garanti altına almıştır. Ancak Anayasa’nın 16. maddesi, temel hak ve özgürlüklerin, yabancılar için milletlerarası hukuka uygun olarak sınırlanabileceği hükmünü getirmektedir. Yabancıların Türkiye’de İkamet ve Seyahatleri Hakkında Kanun’un 15. maddesinde, yabancıların kanun ile men edilmemiş işleri yapabilecekleri kuralı getirilmiştir. Ayrıca, Türk vatandaşlarından farklı olarak yabancılar, kanunla kendilerine yasaklanmamış işlerde çalışabilmek için çalışma vizesi, çalışma izni ve ikamet izni almak zorundadırlar.

Bu çalışmada uyum sürecinin ne olduğu ve uyum sürecinden ne anlaşılması gerektiği üzerinde durulacaktır. Uyum süreci hakkında kavramsal bir çerçeve çizmek ve daha anlaşılır hale getirmek, çalışmanın temel amacıdır. Çalışmada öncelikle uyum sürecine ilişkin bir kavramsal çerçeve çizilecektir. İkinci bölümde, uyum sürecini oluşturan öğelere yakından bakılacaktır. Son bölümde, göçmenlerin uyumu konusunda çözüm olarak önerilen yaklaşımlar ele alınacaktır.