LIJEVA ALGEBRA an

Definicija 1. an = {X gln+1 (C) | trX = 0 } = sln+1 (C)

Lema 1. Neka je B Kilingova forma od an . Tada:
( X, Y an ) B(X, Y ) = 2(n + 1)tr(X Y )
Dokaz 1. an / gln+1 (C) Kilingove forme su im iste. Neka su X, Y gln+1 (C), tada:
n+1

B(X, Y ) =

n+1

h(adXadY )(Eij ), Eij i =

i,j=1

n+1

i,j=1

h[X, Y Eij Eij Y ] , Eij i =

i,j=1

n+1

h[X, [Y, Eij ]] , Eij i =

n+1

hXY Eij XEij Y Y Eij X + Eij Y X, Eij i =

i,j=1

{(XY )ii Xii Yjj Yii Xjj + (Y X)jj } =

i,j=1

= 2(n + 1)tr(XY ) 2(trX)(trY )

X, Y an trX = trY = 0 B(X, Y ) = 2(n + 1)tr(XY )

Posledica 2. an je poluprosta.
Dokaz 2. Treba pokazati da je B nedegenerisana.
X an X an
B(X, X ) = 2(n + 1)tr(XX ) = 2(n + 1)

n+1

Xij (X )ji = 2(n + 1)

Xij Xij = 2(n + 1)

|Xij |2

i,j=1

i,j=1

i,j=1

X 6= 0 B(X, X ) 6= 0

n+1

n+1

Lema 3. Kartanova podalgebra od an je h(an ) = {H an | H dijagonalna }

Dokaz 3. Treba pokazati da je h(an ) maksimalna Abelova i da je za svako H h(an ) : adH poluprosta.
1) Dijagonalne matrice komutiraju h(an ) Abelova
2) Neka je X an : Xij 6= 0 za neko i 6= j i neka je H h(an ) : Hii 6= Hjj . Tada je:
0 = [H, X] = ((Hii Hjj ) Xij ) 6= 0 h(an ) maksimalna.
3) H h(an ) : (adH)(Eij ) = [H, Eij ] = (Hii Hjj ) Eij
adH dijagonalizabilan i njegova matrica u bazi {Eij } Kartanove podalgebre h(an ) je dijagonalna matrica
adH poluprosta

Lema 4. Ako je i : h(an ) C, i (H) = Hii , i = 1, . . . , n + 1, onda je (an ) = {i j | i 6= j } skup nenula korenova od
an u odnosu na h(an ).
Dokaz 4.
(adH)(Eij ) = HEij Eij H = Hii Eij Hjj Eij = (Hii Hjj )Eij = (i j )(H)Eij
i 6= j i j nenula koren od an
broj korenova: dim an rang an = dim an dim h(an ) = (n + 1)2 (1 + n) = n2 + n
i j svi korenovi od an

Lema 5. Prost sistem korenova od an je {1 , . . . , n }, gde je i = i i+1 , i = 1, . . . , n

Dokaz 5.
j1

i j =

k , i < j, (an ) = h1 , . . . , n i i prosti u

k=i

Lema 6. Hi =

Eii
2(n+1)

Dokaz 6.
B(Hi , H) = i (H), H h(an ) i B(Hi , h) = 0 kad je B(X, h) = 0 Hi = Eii , C
1 = i (Eii ) = B(Hi , Eii ) = 2(n + 1)tr(Eii , Eii ) = 2(n + 1) =

1
2(n+1)

Hi =

Eii
2(n+1)

Lema 7. Dinkinov dijagram za an je

...

Dokaz 7. 1 i < j n + 1
B(i , j ) = B(Eii Ei+1 i+1 , Ejj Ej+1 j+1 ) = B(Ei+1 i+1 Ejj ) = 2(n + 1)tr(Ei+1 i+1 Ejj ) = 2(n + 1)i+1 j

B(i , i ) = B(Eii Ei+1 i+1 , Eii Ei+1 i+1 ) = B(Eii , Eii ) + B(Ei+1 i+1 , Ei+1 i+1 ) = 4(n + 1)
B( , )

aij = 2 B(ii ,ji ) =

4(n+1)i+1 j
4(n+1)

= i+1 j , i < j

B( , )

aji = 2 B(ji ,jj ) = i+1 j , i < j

aij aji = i+1 j , i < j

broj linija izmedju i i j

u

Takodje, svaki cvor istu tezinu (mozemo uzeti da je jednaka 1)

Lema 8. Realna Lijeva algebra su(n + 1) = {X an | X = X } je kompaktna realna forma od an = sln+1 i : an an

definisano sa (X) = X je konjugacija koja fiksira skup su(n + 1).
Dokaz 8.
X, Y su(n + 1) : [X, Y ] = (XY ) (Y X) = Y X X Y = Y X XY = [X, Y ]
su(n + 1) podalgebra algebre an
X su(n + 1) : B(X, X) = 2(n + 1)tr(X 2 ) = 2(n + 1)tr(XX ) = 2(n + 1)

|Xij |2

i,j

B negativno definitna na su(n + 1) su(n + 1) kompaktna realna forma od an

Dokaz tvrdjenja za je trivijalan: X su(n + 1) (X) = X = X

Lema 9. Realna Lijeva algebra sln+1 (R) = {X gln+1 (R) | tr(X) = 0 } je podeljena realna forma od an = sln+1 (C) i
: an an definisano sa (X) = X je involucija od an koja fiksira skup sln+1 (R). Kartanova dekompozicija od sln+1 (R) je:
sln+1 (R) = so(n + 1) {sn+1 (R) sln+1 (R)},
gde su

so(n + 1) = X gln+1 (R)  X = X t

sn+1 (R) = X gln+1 (R)  X = X t

Dokaz 9. Jasno je da su sln+1 (R), so(n + 1), sn+1 (R) sln+1 (R) sadrzane u sln+1 (C), pri cemu su prve dve podalgebre.
Trivijalno, fiksira skup sln+1 (R).
sln+1 (R) =

n
P

(Eii Ei+1 i+1 )R

i=1

Eij R

i6=j

{Eii Ei+1 i+1 | 1 i n } baza Kartanove podalgebre h(an )

{Eij | i 6= j } koreni od (an , h(an ))
sln+1 (R) normalna realna forma od an

sln+1 (R) su(n + 1) = X sln+1 (R)  X = X X = X

= X sln+1 (R)  X = X t

= so(n + 1)





sln+1 (R) i su(n + 1) = X sln+1 (C)  X = X iX = iX = X sln+1 (R)  X = X t = sn+1 (R) sln+1 (R)


X su(n) : ((X))t = X t = X t = (X ) = (X)

(X) su(n) (su(n)) = su(n)
sln+1 (R) = so(n + 1) {sn+1 (R) sln+1 (R)} Kartanova dekompozicija

Lema 10.



su (2n) =

w
-z




 w, z gln C, Re(trw) = 0


z
w

je realna forma od a2n1 = sl2n C. Takodje, : a2n1 a2n1 definisana sa (X) = JXJ, gde je


J=

0
I

I
0


,

je involucija od a2n1 koja fiksira skup su (2n). Kartanova dekompozicija od su (2n) je:
su (2n) = sp(n) p,
gde su






 w su(n), z sn (C)




sn (C) = z gln (C)  z = z t




w
z
t

p=
w shn (C), Re(tr w) = 0, z = z
z w 



shn (C) = w gln (C)  w = wt
sp(n) =

w
z

z
w

Dokaz 10. Jasno je da su su (2n), sp(n), p sadrzane u a2n1 = sl2n (C), pri cemu su prve dve podalgebre.

A
C

B
D

A
C

sl2n (C) :

A
C

B
D
B
D


=


=

0
I

I
0

B
D

A
C



A
C

B
D



0
I

I
0


=

D
B

C
A

A = D B = C

su (2n) fiksna tacka preslikavanja

su (2n)su(2n) =




su (2n)isu(2n) =



 

 w, z gln (C), Re(tr w) = 0,

w
z
t


w

su(n),
z
=
z

gl
(C)
= sp(n)
=
n

w = w ,
z = z
z w 



 
 w, z gln (C), Re(tr w) = 0,
 w, z gln (C), Re(tr w) = 0,
z
w
z


=p
=
w = w ,
z = z
w 
z w 
w = iwt ,
iz = iz t

w
z

z
w

w
z

X su(2n) : ((X)) = (JXJ) = J t X J t = (J)X (J) = JX J = (X ) = (X)

(su(2n)) = su(2n)
su (2n) = sp(n) p Kartanova dekompozicija u
Lema 11. Za svako p, q:



w
z

su(p, q) =




 w u(p), v u(q), tr w + tr v = 0, z Mpq (C)


z
v

je realna forma od ap+q1 = slp+q (C) i pq : ap+q1 ap+q1 definisana sa (X) = Ipq X Ipq , gde je


Ipq =

Ip
0

0
Iq


,

je involucija od slp+q (C) koja fiksira skup su(p, q). Kartanova dekompozicija od su(p, q) je:
su(p, q) = s(u(p) u(q)) s,
gde su



s(u(p) u(q)) =




 w u(p), v u(q), tr w + tr v = 0




0 z 
s=
z

M
(C)
pq

z
0 
w
0

0
v

Dokaz 11. Jasno je da su su(p, q), s(u(p) u(q)), s sadrzane u ap+q1 = slp+q (C), pri cemu su prve dve podalgebre.



pq

A
C

A
C

B
D

B
D

slp+q (C), A glp (C), D glq (C), B Mpq (C)


=

A
C

B
D

Ip
0


=

0
Iq



A
C

B
D

A
C

B
D



Ip
0

0
Iq


=

A
B

C
D

A = A , D = D , C = B

su(p, q) fiksna tacka preslikavanja pq


su(p, q) su(p + q) =



w
z

z
v


 w u(p),
v u(q),

 z = z , z Mpq (C)


tr w + tr v = 0



 w u(p), v u(q), tr w + tr v = 0 = s(u(p) u(q))




w u(p),
v u(q),
tr w + tr v = 0
w z 
su(p, q) i su(p + q) =
z v  i wt = i w, i v t = i v, z Mpq (C)



w z  w u(p), v u(q), tr w + tr v = 0
=
z v  w = w,
v = v,
z Mpq (C)




0 z 
=
z Mpq (C) = s
z 0 
=

w
0

0
v

X su(p + q) : (pq (X)) = (Ipq XIpq ) = Ipq X Ipq = pq (X )

su(p + q) = pq (su(p + q))
su(p + q) = s(u(p) u(q)) s Kartanova dekompozicija u
Lema 12. Centar grupe SU (n) je
Z(SU (n)) = {I | C, || = 1, n = 1 } = Zn
Takodje, : SU (n) SU (n) definisan sa (X) = X je spoljni automorfizam od SU (n), n > 2.
Dokaz 12. Prvo tvrdjenje je ocigledno, a drugo sledi iz cinjenice da restrikcija na Z(SU (n)) nije identiteta.