Müzi̇koloji̇

Bu çalışmada; bestecisi bilinen Geleneksel Türk Halk Müziğinin günümüz yaşayanlarından Ali Ercan’ın hayatı, eserleri, Niğde’nin müziğine ve somut olmayan kültürel mirasına etkileri, türkü dağarına katkıları, dinî müziğe yönelişi, ilahileri, dinî içerikli filmleri ve son yıllarda değişikliğe uğrayan müzik anlayışı irdelenmiştir.
Ali Ercan’ın müziğindeki söz ve form değişimleri, geleneksel söyleyişten ve âşık şiirinden (saz şiiri) tasavvufi şiire yönelimi, her iki türdeki ürünleriyle müzik alanına katkıları ve THM kültürüne etkileri vurgulanmıştır.  Bilimsel yayınlara fazla konu olmamış Niğde halk müziği temsilcilerinin de zikredildiği bu çalışma, Niğde ozanlarından Ali Ercan’ın ve öğrencisi olmuş diğer Niğdeli halk sanatçılarının tanıtılması açısından da önem taşımaktadır.

Öz Türk Folklor Araştırmaları Dergisi, 1949-1980 yılları arasında 366 sayı boyunca aralıksız olarak yayın yapmış bir halk bilimi dergisidir. Türk halk kültürü ürünlerini derlemek ve folklor sahasında ciddi bilimsel çalışmaları bir yayında toplamak amacıyla oluşturulmuş olan bu dergi, Türkiye'nin en uzun süreli yayın yapan dergilerinden biridir. Bu araştırma; Türk Folklor Araştırmaları Dergisi'nde bulunan müzik yazılarının bibliyografik taramasından oluşmaktadır. Söz konusu müzik yazıları; makale, bildiri, haber, anı, derleme, söyleşi, değerlendirme ve eleştiri yazılardır. Çalışmanın amacı, Türk Folklor Araştırmaları Dergisi müzik yazılarının tamamını gözler önüne sermek ve bilimsel araştırmalara kaynak oluşturabilecek nitelikte müzik yazılarını, alan ve konularına göre tasnif ederek, bir çalışmada birleştirmektir. Sistematik bibliyografya yöntemini içeren bu araştırma, Türk Folklor Araştırmaları Dergisi'nin tüm sayılarının incelenmiş olması, dergide geçen bütün müzik yazılarının alan ve konu öncelikli tanzimini içermesi ve bu dergi hakkında yapılmış olan en geniş müzik bibliyografyası olması bakımından önem taşımaktadır. Abstract Turkish Folklore Research Magazine (Türk Folklor Araştırmaları Dergisi) is a folklore magazine which was continuously published for 366 issues between 1949 and 1980. This magazine which is set up to compile Turkish Folklore products and to publish serious studies in the field of folklore in one publication is one of the most long-lasting magazines in Turkey. This study is made up of the scan of compositions on music in Turkish Folklore Research Magazine bibliographically. These compositions are essays, bulletins, news, recollection, compilation, conversation, review and critics. The aim of this study is to display all the compositions published in Turkish Folklore Research Magazine and collect these compositions which can be a resource to scientific studies after classifying them according to field and subject. This study which includes systematic bibliography method, is important because of the inspection (study) of all the issues of Turkish Folklore Research Magazine, including all of the compositions classified according to field and subject priority and being the most comprehensive bibliography of this magazine.

ÖZET Türkülerin oluşumu, aktarılması, yayılması ve yaşatılmasında büyük payı olan saz sanatçıları, aynı zamanda folklor ürünleri derleyicisi, yorumlayıcısı ve bir kültür taşıyıcısı olarak, halk kültüründe çok önemli yere ve göreve sahiplerdir. Bu araştırmada; Cumhuriyet'ten, günümüze Niğde ili ve Niğde'ye ait civar yörelerin yerel saz sanatçıları, tespit edilmiş, kısa hayat hikâyeleri ve müziksel faaliyetleri ortaya konulmuştur. Kayıtlara geçmiş ve gizli kalmış olan saz sanatçılarının isimlerini ve çalışmalarını bilimsel bir yayında bir araya getirerek literatüre kazandırmak; böylelikle yerel saz sanatçılarının ülke kültüründeki önemine dikkat çekmek bu çalışmanın amaçları arasındadır. Çalışma; Niğdeli saz sanatçıları hakkında yapılmış en geniş isim dağarcığını içermesi bakımından önem taşımaktadır. Araştırma verileri oluşturulurken hayatta olan saz sanatçıları ile birebir görüşmeler yapılmış ve bilgileri bizzat kendilerinden alınmıştır. Hayatta olmayan saz sanatçıları hakkındaki bilgilere ise mevcut yazılı kaynaklardan, akrabalarından ve dostlarından ulaşılmıştır. Araştırma sonunda Niğdeli saz sanatçılarının çoğunluğunun enstrüman çalmayı çocuk yaşta büyüklerinden ve yöre saz sanatçılarından öğrendikleri; meslek olarak bu işi yaptıkları ancak ekonomik nedenlerle farklı mesleklerde de çalıştıkları bilgileri edinilmiştir. Niğdeli birçok saz sanatçısının kendilerine ait besteleri bulunduğu, öğrenciler yetiştirdikleri ve bu öğrencilere Niğde müziğinin özelliklerini, tavrını ve türkü dağarcığını aktararak sanatsal ve eğitsel katkılarının olduğu görülmüştür. Şehrin kültürel ve sanatsal etkinliklerine katılarak yöre kültürünü yaşattıkları ve çevre illere tanıttıkları; ayrıca Niğde'ye ait civar yörelerde duymuş oldukları türküleri araştırıp bu türkülerin ortaya çıkarılmasını sağladıkları sonuçlarına ulaşılmıştır.

ÖZET Türkü sözleri, bulundukları topluma ait pek çok olguyu barındırırlar. Sevgi, sitem, övgü, kıskançlık, üzüntü gibi kişisel duygular; savaş, göç gibi toplumsal olaylar; kıyafet, aksesuar, coğrafi bölge isimleri gibi somut ögeler türkü sözlerinde yer alabilir. Bu durum, türkü sözlerinin pek çok bilim dalının inceleme alanına girmesine neden olur. Müzikologlardan halk bilimcilere, sosyologlardan tarih bilimcilere kadar pek çok bilim insanı, türkü sözlerindeki çeşitli ifadeleri ve temaları incelemektedir. Türkü sözlerinde yer alan ve dikkat çekici durumlardan biri de cinsel çağrışımlı kelimelerdir. Geçmişten günümüze insanoğlunun pek çok sanat ürününde yer verdiği cinsellik teması, türkü sözlerinde de sıklıkla görülür. Cinsiyet kültürü, içinde fizyolojik özellikler barındırmakla birlikte, sosyolojik, toplumsal ölçütleri de içeren bir olgudur. Bu kültür, toplumsal pek çok ürüne etkide bulunduğu gibi türkü sözlerine de yansır. Türkülerde yer alan cinsel çağrışımlı sözler, kimi zaman nükteli bir anlatım içinde, kimi zaman bazı motiflere saklanmış olarak, kimi zaman da doğrudan ifade edilmiştir. Bu araştırmada söz konusu temanın türkü sözlerinde yer alma sıklığı, cinsel çağrışımlı kelime kullanma durumunun bölgelere göre nasıl bir değişim gösterdiği, cinsel ifadelerin hangi bölgelerde ne şekilde dile getirildiği ortaya konulmaya çalışılmıştır. Ayrıca kadınların ve erkeklerin ağzından yakılan türkülerde cinsellik temasının oranı, ifade farklılığı ve yine bu durumun da bölgelere göre dağılımını belirlemek çalışmanın amaçları arasında yer almıştır. Belirtilen amaçlar doğrultusunda Türkiye'nin yedi bölgesinden rastgele şekilde seçilen 2030 türkü üzerinde çalışmalar yapılmıştır. Yedi bölgeden seçilen türkü sayısının mümkün olduğunca eşit olmasına dikkat edilmiştir. 2030 türkünün incelenmesi sonucunda, net şekilde ifade edilen cinsel çağrışımlı sözler saptanmış; bölgelere ait tipik örnekler

Öz Niğde, asırlardır çeşitli medeniyetlere ev sahipliği yapmış; tarihi, kültürel ve coğrafi dokusuyla geçmişten gelen kimliğini korumayı başarmış bir Orta Anadolu şehridir. Türkiye'nin elma üretiminde önemli bir paya sahip olan Niğde, yüzyıllardır bahçelerinde üretmekte olduğu bu meyveyi günlük yaşamına bir çok açıdan dahil etmiştir. Elma ile ilgili çeşitli oyunlar ve geleneklere sahip olan Niğde halkı, elmanın ka-buğundan sandığına kadar bu meyveye bazı anlamlar yüklemiştir. Halkın elma mey-vesiyle böylesine iç içe olmasına rağmen Niğde'de elma üzerine yakılmış bir türkü yok-tur. Bu araştırmada; Niğde'de elma meyvesi ile ilgili gelenekler, anlamlandırmalar, hikayeler ve oyunlar ortaya konulmuş; elma meyvesi hakkında ilk kez yazılmış olan beste formundaki ‚Elma Soydum Enine‛ adlı Niğde türküsü gelenek, söz unsurları ve müziksel özellikleri bakımından tanıtılmıştır. Sözü edilen türküyü tanıtmak ve bu türkü üzerinden Niğde ilinin elma üretimine, elma ile ilgili geleneklerine ve yörenin halk müziğine dikkat çekmek araştırmanın amaçları arasındadır. Araştırmada kullanılan veriler Niğde tarihi ve kültürü ile ilgili yazılı kaynak-lardan ve şehrin yıllıklarından elde edilmiştir. Niğde gelenekleri ve halk müziği ile ilgili verilere elma üreticiliği ile uğraşan Niğde halkı, Niğde kültürünü iyi bilen kişiler ve yerel halk sanatçıları ile görüşmeler yapılarak ulaşılmıştır. Araştırmaya konu olan türkü hakkındaki bilgiler Sabri Özdağ'dan elde edilmiştir. Araştırma sonunda, Niğde ilinde elma ile ilgili çok sayıda gelenek bulunduğu, bu geleneklerin büyük çoğunluğunun düğün ve eğlence merasimlerinde halen devam ettirildiği, elmanın yörede bol olması nedeniyle düğün, cenaze gibi birçok ortamda ikram edildiği; araştırmaya konu olan ‚Elma Soydum Enine‛ türküsünün sözel, gele-neksel ve melodik açıdan Niğde türküleri ile bütünlük gösteren nitelikler barındırdığı sonuçlarına ulaşılmıştır. Abstract Nigde is a city in Central Anatolia region, which has housed various civilizations for ages and succeeded in maintaining its own identity through its cultural, histori

Özet
Kültürünün oluşumunda, sanatın en yaygın dallarından biri olan müziğin yeri büyüktür. Mevcut şehir kültürü içerisinde, müziğin korunması, aktarılması ve geliştirilmesinde amatör müzik toplulukları etkin rol oynamaktadır. Bu topluluklarda faaliyet gösteren kadın üyelerin sosyokültürel profillerinin bilinmesi, kadının şehir kültürüne katkıları kapsamında, üzerinde durulması gereken bir konudur.
Bu araştırmada; Niğde ilinde faaliyet sürdürmekte olan amatör müzik topluluklarında yer alan kadın üyelerin sosyokültürel profillerinin analizi, müziğe olan ilgi düzeyleri, beğenileri, müzik topluluklarından kazanımları ve yerelden genele ülkemiz müzik kültürü hakkındaki düşünceleri ortaya konulmuş, elde edilen bilgiler vasıtasıyla çıkarımlar yapılmıştır.
Anket yönteminin kullanıldığı bu araştırmanın bulgularından, kadının, şehir ve ülke müzik kültürü hakkında ciddi bir farkındalığının bulunduğu, bu kültürün aktarılması, geliştirilmesi ve yayılmasında önemli etkilerinin olduğu sonuçlarına ulaşılmıştır.
Anahtar kelimeler: Amatör müzik toplulukları, Kadın, Kültür, Müzik, Şehir kültürü

Sociocultural profiles of women members of amateur music bands
In the formation of cultures, music which is one of the most common branches of art has a significant place.In the present urban culture, amateur music bands play an effective role in the development, protection and  transposition of music. Knowing the socioculural profiles of female members  taking actively part in these bands is a matter which should be focused on in the scope of women’s contribution to the urban culture.
In this study, the analysis of socicultural profiles of  female members  of amateur music bands performing in niğde,their  interest level towards music, likes(tastes), acquisitions from music bands and their views on music from local to general  have been put forward and inferences have been made through the knowledge obtained from the study.
Through the findings of this study in which the questionaire method have been used , it has been found out that women have  a serious awareness of urban and country music culture, important effect on the  development, transfer(transposition) and spread of this culture.
Key words: Amateur music bands, Women, Culture, Music ,Urban culture

Âşıklık geleneğinin tanıtılması yaşatılması, yayılması ve yeni nesillere aktarılmasında çeşitli illerde bulunan âşıklar kahvelerinin önemi oldukça büyüktür. Âşık kahveleri hemen her yöreden âşıkların gelip sanatlarını icra ettikleri, yöre âşıklarını ve çevre yörelerin âşıklarının birbirlerini tanıdığı, üslup geliştirdiği, atışmaların, söylencelerin olduğu mekânlardır. Kayseri Âşıklar Kahvesi, 1970'li yıllardan beri Kayseri ve civar yörelerdeki âşıkların buluşma yeri olmuş, yeni nesillerin âşıklık ve halk müziği yolunda yetişmelerini sağlamış, her yaştan ve her kesimden insana birçok alanda öğretici bir mekân haline gelerek; yıllar içinde yapılmış olan çok sayıda etkinlikle Kayseri'nin kültürel dokusunda çok önemli işlevler üstlenmiş bir kahvedir. Bu araştırmada, Kayseri Âşıklar Kahvesi'nin kuruluşundan günümüze değin varoluş süreci, çalışma ve etkinlikleri, Kayseri halk kültürü üzerindeki işlevleri ve âşık okulu özelliklerine değinilmiştir. Konunun ortaya konulabilmesi için; açılışından itibaren Âşıklar Kahvesi'nin faaliyetlerine devam ettiği yerler incelenmiş, kurucusu Âşık Meydani'den, halen bu kahveyi devam ettirmekte olan oğullarından ve burada yetişmiş olan kişilerden görüşme yöntemi ile bilgiler alınmıştır. Meydani'ye ait kitaplardan, konu ile ilgili gazete, dergi, söyleşi ve yazılı kaynaklardan veriler toplanmıştır. Çalışma, sadece Orta Anadolu âşıklarının değil; Doğu ile Batı arasında seyahat eden tüm âşıkların buluşma noktası olan bir yerin ortaya konulması ve Kayseri âşıklar kahvesi özelinde bu tür mekânların öneminin vurgulanması açılarından önem taşımaktadır. A Mınstrel School In Kayserı: Mınstrels Cafe The introduction of the tradition of mistrel, the survival, the spread and the transfer to the new generation of mistrels in various illusions is a big gift for their cafe. Mistrels are places where mistrels of almost every locale come and perform their arts, where mistrels of local mistrels and mistrels of the neighborhood recognize each other, develop styles and styles, and shoots and rumors. Kayseri Âşıklar Kahvesi has been the meeting place of the mistrels in Kayseri and the surrounding regions since 1970's and has made the new generation grow up in the way of folkness and folk music, is a god who has undertaken very important functions in the cultural affairs of Kayseri with numerous activities that have been held over the years. In this research, the existence process, activities and activities of Kayseri Âşıklar Kahvesi from its establishment to the present day, its functions on Kayseri folk culture and its school characteristics are mentioned. In order to put forward the subject; the places where the activities of Aşıklar Kahvesi have been continued since the opening of the building were examined and information was obtained from the founder of Asik Meydani by means of interviews from the sons who are still continuing this cafe and those who have grown here.

Öz Emirdağ Karacalar, mezhep ve inanç ayrımı gözetilmeyen, hoşgörü ve birlik anlayışı içerisinde gönül birlikteliği ile yaşayan insanların köyüdür. Yaklaşık 700 hanenin yaşadığı köyde farklı inançlar ve kültürler kendilerini ifade edebilmektedir. Köyde, 6 Mayıs Hıdrellez, 21 Mart Nevruz, 10 Muharrem Aşure, 10 Ekim İmam Hüseyin'in matemi geleneksel olarak anılmaktadır. 1966 yılından beri 30 Temmuz günü geleneksel olarak düzenlenen Bacı Sultan Vuslat Yıldönümü Etkinliklerinde Karacalar Köyü'nün tüm özellikleri görülebilmektedir. Bu etkinliklerde mezhep ve inanç ayrımı gözetilmeden hoşgörü, sevgi ortamı oluşmakta, gönül bağı sağlanmaktadır. Bu çalışmada, Karacalar Köyü Bacı Sultan Vuslat Yıldönümü Etkinlikleri özelinde kimlik ve müzik konusuna odaklanılmıştır. Çalışma sürecinde, Karacalar Köyü ve Bacı Sultan etkinlikleri hakkında veri elde edebilmek amacıyla alan araştırması kapsamında yapılandırılmış görüşmeler yapılmıştır. Etkinliklerde önemli bir yer edinen müziğin icra unsurları, dokusu, yapısal özellikleri ve teknikleri incelenmiştir. Elde edilen veriler nitel araştırma tekniklerine göre analiz edilmiştir. Çalışmanın kimlik ve müzik konulu araştırmalara kaynak teşkil edeceği düşünülmektedir. Abstract Emirdağ Karacalar village is a place where people indiscriminate sects and faith, live peacefully in sence of unity. About 700 households experiencing different faith and cultures are able to express themselves. In the village, May 6 Hidirellez, March 21 Nevruz Celebrations, 10 Muharram Asure, October 10 Imam Huseyin mourners are traditionally held. Alll the features of the Karacalar village cab be seen in the Bacı Sultan Convergence Anniversary Activities which has been held since 1966 July 30. In these events, regadless to the sects and religious, the hearts unity is achieved, shaping the peaceful environment. In this study, Karacalar village in particular Bacı Sultan Convergence Anniversary Activities identification and music were focused. During the study, information was gained about Karacalar village and Bacı Sultan activities, structured interviews were conducted in the scope of the survey to obtain data on the subject. Executive elements of music, texture, structural features and specifications, which take an important place in the activities, have been examined. The obtained datas were analyzed according to the qualitative research techniques. It is thought that the work will be a source for research on identity and music.

Özet Yoksul Derviş, 4000'e yakın beyitinin olduğu bilinen irticali kuvvetli, bağlama çalan bir halk aşığıdır. Deyişler, destanlar, ağıtlar, güzellemeler yanında aşk ve sevda şiirleri, bilim, eğitim, milli ve kültürel bayramlar, kadın, toplum, insan hakları vb. birçok konuda şiirleri vardır. Panel, sempozyum ve konferanslarda yer almıştır. Onlarca şiiri antoloji, ansiklopedi, dergi, gazete ve kitaplarda yayınlanmıştır. 150'den fazla şiiri Fransızca'ya çevrilmiş; âşıklar bayramı, şairler etkinliği ve şölenlerinde ödüller almıştır. Çok kültürlü bir topluluğun içinde, bir kadından ilham alarak felsefesini oluşturan; sevgi, hoşgörü ve barışçıl duygularla yetişen Yoksul Derviş'in kadın ve kadın hakları üzerine şiirleri ve görüşleri bu araştırmanın konusunu oluşturmaktadır. Araştırmada Yoksul Derviş'in kadın hakkındaki şiirleri incelenmiş ve konu ile ilgili görüşleri yarı yapılandırılmış görüşme yöntemiyle alınarak değerlendirilmiştir. Araştırma sonucunda Yoksul Derviş'in kadın özelindeki şiirlerinin; kadın hakları, dini alanda ulu kadınlar, anne, eş, sevgili, bacı ve nine rolleriyle kadının çeşitli açılardan dile getirilmesi, bireye, aileye, dine, vatana hizmetlerinin hatırlatılması, değerinin bilinmesi ve haklarının korunmasına yönelik olduğu ortaya konulmuştur.,

Özet Yoksul Derviş, 4000'e yakın beyitinin olduğu bilinen irticali kuvvetli, bağlama çalan bir halk aşığıdır. Deyişler, destanlar, ağıtlar, güzellemeler yanında aşk ve sevda şiirleri, bilim, eğitim, milli ve kültürel bayramlar, kadın, toplum, insan hakları vb. birçok konuda şiirleri vardır. Panel, sempozyum ve konferanslarda yer almıştır. Onlarca şiiri antoloji, ansiklopedi, dergi, gazete ve kitaplarda yayınlanmıştır. 150'den fazla şiiri Fransızca'ya çevrilmiş; âşıklar bayramı, şairler etkinliği ve şölenlerinde ödüller almıştır. Çok kültürlü bir topluluğun içinde, bir kadından ilham alarak felsefesini oluşturan; sevgi, hoşgörü ve barışçıl duygularla yetişen Yoksul Derviş'in kadın ve kadın hakları üzerine şiirleri ve görüşleri bu araştırmanın konusunu oluşturmaktadır. Araştırmada Yoksul Derviş'in kadın hakkındaki şiirleri incelenmiş ve konu ile ilgili görüşleri yarı yapılandırılmış görüşme yöntemiyle alınarak değerlendirilmiştir. Araştırma sonucunda Yoksul Derviş'in kadın özelindeki şiirlerinin; kadın hakları, dini alanda ulu kadınlar, anne, eş, sevgili, bacı ve nine rolleriyle kadının çeşitli açılardan dile getirilmesi, bireye, aileye, dine, vatana hizmetlerinin hatırlatılması, değerinin bilinmesi ve haklarının korunmasına yönelik olduğu ortaya konulmuştur.

Kültür varlıklarının şekillenmesinde kültürlerarası etkileşim ve aktarım önemli bir unsurdur. Tarih boyunca maddi ve manevi müzik unsurları çevresel etkilerle gelişip değişime uğrayan, karakteristik ve biçimsel özelliklerini etkileşim içine girdiği diğer kültürel unsurlardan hızla alıp genişleyebilen bir sanat dalıdır. Kültürel melezleşme kapsamında müzik ürünlerinin değişimi birleşimi, karışımı ve kültürlerarası ilişkiler, çalgılardan müziksel temalara, sözlerden tınısal özelliklere kadar birçok müziksel dinamiğe yansımıştır. Müzik ürünlerinin melezleşmesi ya da melez icrası, değişmekte olan kullanım amaçları doğrultusunda Türk dünyasında ve farklı coğrafyalardaki her kültür içerisinde etnomüzikolojik çalışma sahası içinde değerlendirilmek üzere önemli veriler içerir.Bu araştırmada; ortak kültür ürünleri içerisindeki melezleşme bağlamında geleneksel müzik ve çalgıların melezleşmesi örneği olarak Bağmani ve Yaybüş çalgılarını tanıtmak amaçlanmaktadır. Üreticisinin icrasına hakim old...