Ekoturizm

Turizm endüstrisinde ekoturizm hızlı bir yükseliştedir ve bu durum turizm sisteminde yer alan paydaşlara bazı görevler yüklemektedir. Doğal alanların korunması pek çok kesim için yarar sağlamaktadır. Turist rehberleri de bu yararlanıcılar arasında gösterilebilir. Bu yararlar sorumlulukları da beraberinde getirmekte; doğal kaynakların sürdürülebilirliği adına turist rehberlerine büyük sorumluluklar düştüğü kabul edilmektedir. Bu çalışma, rehberlerin rol ve sorumluluk algıları ile ekoturizm konusundaki tutumlarını araştırmayı amaçlamaktadır. Araştırma yöntemi olarak nicel araştırma yöntemlerinden biri olan anket tekniği turist rehberlerine uygulanmıştır. Araştırma verileri; veri analiz programı yardımıyla analiz edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre; turist rehberlerinin doğal çevreye yönelik algıları ve doğa turlarında rol ve sorumluluklarına dair algıları yüksektir. Ziyaretçi farkındalığı, anlatım içeriği, doğal çevreye yönelik boyutları ile cinsiyet ve çalışma şekli arasında anlamlı bir farklılık tespit edilmiştir. Ayrıca çevreye yönelik genel tutum ölçeği ile eko turlarda turist rehberlerinin görev ve sorumluluklarına dair alt faktörler arasında pozitif yönlü anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir. ABSTRACT Keywords: Tour quides Ecotourism Ecotour quides Attitudes Turkey Ecotourism is fastly increasing in tourism industry and this increasing brings some responsibilities to tourism shares. Protecting the natural areas gains benefits to us. Tour Guides are also crucial actor in tourism with this responsibilities. This study aims to explore tour guides" perceptions of their role and responsibilities and attitudes for ecotourism. As a research method, Survey method, being One of the quantitative research method is applied to tour guides. According to results; perceptions of tourist guides about the natural environment and their perceptions of their role and responsibilities in nature tours are high. There was a significant difference between visitor awareness, narrative content, dimensions towards natural environment and gender and working style. Furthermore, a positive relationship was found between the general attitude scale for the environment and the sub-factors related to the duties and responsibilities of the tourist guides in the eco-tours.

Toplumlar  arasında  ekonomik,  sosyal  ve  siyasal  değişmenin  en  önemli
araçlarından biri olan turizm, son yıllarda ekonomik yararları nedeniyle  çeşitli
bilimler tarafından üzerinde en fazla araştırma yapılan alanlardan biri olmuştur.
Tüm dünyada deniz-kum-güneş üçlüsüne dayanan hala en fazla turist çeken kıyı
turizmi yanında turizmden daha fazla gelir sağlamak amacıyla, turizmi tüm yıla
ve  farklı  yörelere  yaymak  için  çeşitlendirme  çabaları  ön  plana  çıkmaya
başlamıştır. Kırsal turizm ya da  köy turizmi, yayla turizmi, termal turizm, inanç
turizmi, kongre turizmi, kültür turizmi, eko turizm gibi ismini sıkça duymaya
başladığımız turizm türleri üzerinde çalışmalar yoğunlaşmıştır.
İzmir  ve  yakın  çevresinde  turizmi  geliştirmek,  tüm  yıla  ve  yörelere  yaymak
adına  yapılan  çalışmalar  sırasında  Kozak'ın  turistik  potansiyelinin  üzerinde
durulmadığı  hatta  Bergama'nın  tarihi  ve  kültürel  turistik  önemine  rağmen
hakettiği ilgiyi görmediği anlaşılmıştır. 
Bergama'nın kullanılmayan en önemli turistik çekiciliklerinden birini oluşturan
Kozak  yaylası  ve  çevresindeki  potansiyelden  iç  ve  dış  turizmde  hiç
yararlanılmamaktadır. Sadece ilkbahar ve sonbahar aylarında güzel doğası, bitki
örtüsü temiz havası ve su kaynakları ile ünlü yaylada günübirlik rekreasyonel
faaliyetler amacıyla piknik yapılmaktadır. Oysa, İzmir'in en seçkin rekreasyon
alanlarından  biri  olan  yaylalar;  dinlenme,  köy  yaşamını  gözleme,  doğa
yürüyüşleri, atla gezinti, bisiklete binme, manzara seyretme ve fotoğraf çekme
gibi çok sayıdaki etkinlikler  için son derece uygun bir ortam sunmaktadır. 
Doğal,  tarihsel  ve  kültürel  zenginlikleri,  folklorik  değerleri  ile  dikkat  çeken
Kozak’ta  yayla  turizminin  ve  günübirlik  rekreasyonel  faaliyetlerin  gelişmesi
için son derece uygun koşullar bulunmaktadır. Bu çalışmada, Ege Bölgesi ve
İzmir'de  turizmi  çeşitlendirmek  amaçlanmakla  birlikte  Kozak  çevresine
doğaseverlerin ilgisini çekmek ve yörenin çekiciliklerini coğrafi bir yaklaşımla
ortaya koymak  hedeflenmiştir.

Doğa, insan yaşamında macera ve huzur, adrenalin ve sükûnet gibi farklı olguları aynı potada birleştirme imkânı
sağlayan en önemli alandır. Doğaya atılan adım mutluluğun ilk basamağını oluşturur. Teknolojinin, sanayinin nadir
girdiği, tüm ihtişamı ile bakirliğini koruduğu Hakkâri doğası. Heybetli Sümbül dağı yamacında kurulu bu şehrin bin
yıllardır yüksek rakımlarda saklı tuttuğu tabii güzellikleri; gururlu dağları, efsanelere mekân olmuş ırmakları, beyaz
örtülerini yıl boyu çıkarmayan tepeleri, geniş ve vakur vadileri, şiirsel güzellikleriyle buzdan gölleri, ovalarına kartal gibi
üstten bakan yeşil yaylaları, her gece yıldızların ışık gösterileri sunduğu göğünün altında keşfedilmemiş cennetlerin
anahtarını tutuyor. Kayaktan Raftinge, Dağcılıktan Trekkinge, Yamaç paraşütünden Tur kayağına, Dağ bisikletinden
Kanoya, Kayaklı yamaç paraşütünden Kampçılığa kadar geniş bir yelpazeye sahip Hakkâri, doğa sporlarının yeni adresi.
Hakkâri, insandan evvel dağların başkentidir. Şehrin sahibi de koruyucusu da dağlarıdır ve sarp kayalıklarına tırmanıp
zirve defterlerine birkaç cümle hatıra bırakmayı tatmış olanlar için bu bir iptilaya dönüşür. Hakkâri dağlarına çıkanlar,
beyaz örtüsünde kayak kayanlar, buzul göllerinde Kano, hırçın nehirlerinde Rafting yapanlar, derin vadilerinde pedal
çevirenler, yemyeşil yaylalarında kamp kuranlar, yüksek tepelerinden Yamaç paraşütü ile şehir merkezine süzülenler
müptelası olurlar.
Son yıllarda şehir merkezlerinin insanlara yaşattığı yoğun işlerin, trafik çilesinin, stresin, çarpık kentleşmenin alternatifi
olan bakir alanlar ve bu alanlarda yapılan sporlar; şüphesiz ki en iyi terapi alanlarıdır. Dünyada hızla gelişen ve
doğa sporları tutkunlarının hayatında önemli bir yer alan Eko turizm, Doğa sporları turizmi ve Kış sporları turizmine,
Ülkemizde ve ilimizde yaşayanlar da kayıtsız kalmayıp, zamanlarının önemli bir kısmını buna ayırmaktadırlar. Farklı
rotalar, bakir bölgeler arayanlar için ilimiz en iyi adreslerden bir tanesi. Görürsen her yer güzel sloganı ile 9 farklı doğa
sporu branşını içeren bu rota kitabı ilimizin ve ülkemizin bu kulvarda ne kadar iddialı olduğunu ortaya koymaktadır. Bu
kitabın okuyan her okuyucu için buranın bir hayal olarak kalmayacağını, bu hayali gerçekleştirmesi için iyi bir rehber
olacağından eminiz. DAP kalkınma idaresi başkanlığınca finanse edilen, Hakkâri üniversitesince hazırlanan bu eser de,
bizlerle engin deneyimlerini paylaşan Cilo Sat Gölleri ve Buzulları Dağcılık ve Doğa sporları kulübü derneğine ve Türkiye
Dağcılık Federasyonu Hakkâri Dağcılık il temsilcisi Naci ERTUNÇ’A saygı ve şükranlarımızı sunuyoruz.

Kazdaglari (Mount Ida) is one of the important mountain chains situated on the provincial borders of Çanakkale and Balikesir, on the South of Biga peninsula. Part of the region, which possesses rich resources in terms of natural and cultural aspects, within the borders of Edremit District of Balikesir Province has been announced as a “National Park”. National Park and its immediate surroundings demonstrate quite rapid developments for tourism perspectives because of diversity and visual value of natural and cultural resources owned. For this reason, prevalence of ecotourism understanding and to realize investments with this goal is very important for a sustainable use of resources of the National Park and its vicinity. In this study, the eco-tourism potentials of Pınarbaşı (Uçurumoba), Beyoba, Mehmetalan and Kızılkeçili villages in terms of their natural and cultural resources are determined. These villages in Balıkesir-Edremit are the nearest settlements to the Kazdaglari National Park entrance. It is determined that these settlements have the potential to meet all the needs of the users who are interested in the natural and rural areas and therefore head for the national park. When the area is opened to tourism after ensuring the development of ecotourism activities in these settlements, not only the natural and cultural values will be protected but the locals will also be provided with an alternative source of income.
Key words: Kazdaglari (Mt. Ida), ecotourism, natural and cultural environment, protection.

Dünyadaki turizm talepleri değişiklik göstermektedir. Toplumların seyahat ve tatil tercihlerindeki bu değişiklik farklı turizm türlerine yönelim sağlamıştır. Son yıllarda yönelinen ve önemi artan turizm türü ekoturizm ve/veya kırsal turizmdir. Ekoturizm ve/veya kırsal turizm alternatif bir turizm türü ve kırsal alanlar için alternatif bir gelir kaynağı oluşturmaktadır. Ekoturizm ve/veya kırsal turizm ülke ekonomisinin canlanması, kalkınmanın sağlanması ve ülkenin uluslar arası arenada tanıtımının yapılması konusunda büyük önem arz etmektedir. Aynı zamanda bölge kalkınmasında, sosyokültürel göstergelerin olumlu yönde değişmesinde, istihdamının artmasında ve ek gelirin sağlanmasında ayrı bir öneme sahiptir. Bu anlamda her bir yörenin ekoturizm ve/veya kırsal turizm açısından SWOT analizlerinin yapılması ve bu konuda planlamalara dahil edilmesi gerekmektedir. Bu çalışmada Orta Karadeniz’in köklü bir geçmişe sahip ve doğal kaynakları bakımından zengin olan Tokat İlinin ekoturizm ve/veya kırsal turizm açısından potansiyeli belirlenmeye çalışılmış güçlü, zayıf yönleri belirtilirken sahip olduğu fırsatları ve olası tehditlerine değinilmiştir. Çalışmada, zengin bir tarihi mirasa sahip olan Tokat’ın, kaynakları ve değerleri bakımından zenginlik gösterdiği, ekoturizm ve/veya kırsal turizme uygun bir potansiyelinin olduğu da belirlenmiştir. Özellikle kırsal kesimde yaşayanların bilinç düşüklüğü, bütçe eksikliği, tanıtım ve girişim gibi etkenlerin yetersizliğinden dolayı ekoturizm ve/veya kırsal turizmdeki bu potansiyelin gelişemediği kanısına varılmıştır. Kırsal kalkınmanın sağlanmasında Tokat için ekoturizm ve/veya kırsal turizm önemli politik bir araç olarak dikkate alınmalıdır.

Dünya nüfusundaki hızlı artış ve sanayileşmede yaşanan gelişmeler çevre ve insan sağlığı konularında pek çok sorunu da beraberinde getirmiştir. Sorunların başında tarımda üretim artışı sağlamak için yoğun olarak kimyasal girdi kullanılması gelmektedir. Çevre sorunlarının sürekli artması ve tehdit edici boyutlara gelmesi, ekolojik sistem dengelerini korumaya yönelik sürdürülebilir bakış açıları geliştirilmesine yol açmıştır. Yaşanan bu gelişmeler ekolojik dengeyi bozmadan üretimi sağlayacak sistemlerin geliştirilmesini gerekli kılmış ve geliştirilen sistemler arasında ‘Organik Tarım Sistemi’ni ön plana çıkarmıştır. Organik tarım insana ve çevreye dost bir üretim şeklidir.
Ülkemiz doğal güzellikleri, tarihi çekicilikleri, sosyo-kültürel özellikleri ile alternatif turizm türlerine uygun potansiyele sahiptir. Doğal, kültürel ve tarihi değerlerin kaynak olarak kullanıldığı turizm sektöründe, özellikle çevre üzerindeki olumsuz etkilere karşı alternatif olarak ortaya çıkan sürdürülebilirlik yaklaşımlarından biri eko-turizmdir. Turizm etkinliklerinin geleneksel çekicilikleri olarak kabul gören deniz-kum-güneş üçlüsüne olan talep günümüzde yerini gezmek-öğrenmek-tanımak bileşenlerine bırakmaya başlamıştır. Bu bileşenlerin en iyi gerçekleştiği turizm türü de eko-turizmdir. Eko-köyler, ekolojik, ekonomik ve sosyo-kültürel anlamda sürdürülebilir yerleşim modelleridir. Çandır, eko-turizm arzının temel parçalarını oluşturan zengin doğal yapısı, tarihi ve kültürel kaynakları nedeniyle örnek çalışma alanı olarak seçilmiştir. Planlanan turizm gelişiminin başarıya ulaşmasındaki önemli etkenlerden birisi de yerel halktır. Yerel halkın turizmin gelişimine, faaliyetlerine, işletmelerine ve turistlere karşı tutum ve davranışları olumlu veya olumsuz etkiler doğurabilir. Bu sebeple yerel halkın turizmin gelişimine karşı tutumları bilinmeli ve bu bilgiler ışığında gerekli çalışmalar için planlar yapılmalıdır. Araştırma, yerel halkın model eko-köy projesi çerçevesinde organik tarım, çevre ve eko-turizm konularında farkındalıklarının tespiti amacıyla yapılmıştır. Halk Çandır'ın zengin bir turizm potansiyeline sahip olduğunu fakat bu potansiyeli yeterince kullanamadığını düşünmektedir. Ayrıca halkın Çandır'ın çeşitli altyapı problemlerinin olduğu düşünceleri değerlendirilmesi gereken konular olarak ortaya çıkmıştır. Çandır halkıaynı zamanda turizmin gelişmesi için turizm yatırımlarının artması gerektiğini ve turizmin şehirde istihdam olanaklarını artıracağını düşünmektedir.
Çalışma kapsamında, alanla ilgili kaynak taraması, yerel halk ve ilgili kurum yetkilileri ile yüz yüze görüşmeler yapılmıştır. Bunun yanında, sorgulama kâğıdı (anket) hazırlanmış, yerel halka ve turizm işletmecilerine uygulanmıştır. Çalışma yedi bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm giriş, ikinci bölüm ve üçüncü bölümde konuyla ilgili kuramsal açıklamalara yer verilmiştir. Dördüncü bölümde Çandır'ın genel özellikleri, doğal, tarihi, kültürel ve arkeolojik çekicilikleri incelenmiş ve konu itibariyle araştırılmakta olan Çandır'ın tarihçesi, coğrafi konumu, ulaşımı, mevcut eko-turizm potansiyeli ele alınmıştır. Çalışmanın beşinci bölümünde alan araştırmasının detayları ile ilgili bilgiler verilmiştir. Bu bölümde araştırmanın modeli ve hipotezlerine, evreni ve örneklemine, veri toplama aracı ve tekniklerine yer verilmiş, verilerin analizi ve güvenilirliliği ile ilgili açıklamalarda bulunulmuştur. Altıncı bölüm, elde edilen veriler çerçevesinde araştırmanın bulgularının yer aldığı bölümdür. Bu bölümde veriler istatistikî yöntemlerle analiz edilerek bulgular ortaya konmuş ve yorumlamalarda bulunulmuştur. Araştırmada bulgular, yerel halkın genel olarak kırsal turizmin gelişiminin ekonomik sosyal ve çevresel açıdan olumlu sonuçlar yaratacağı görüşünde olduğunu ve organik tarım çalışmalarına katılmak istediklerini göstermektedir. Son bölüm olan yedinci bölümde ise elde edilen bulgular çerçevesinde sonuçlar değerlendirilmiş ve bu doğrultuda öneriler getirilmiştir.

Turizmin önemi gün geçtikçe daha çok anlaşılmakta ve Türkiye’de geç de olsa turizm alanı çeşitlendirilmekte ve güncellenmektedir. Türkiye’de sadece deniz-kum-güneş turizminin olmadığı ve bütün bir yıl turizm faaliyetlerinin gerçekleştirilebileceği turizm alternatifl eri de uygulanabilmektedir. Ekoturizm, sürdürülebilirlik kapsamında çevre ile ilgili pozitif gelişmelere yardımcı olarak son yıllarda daha fazla tercih edilmeye başlamıştır. Kitle turizminin yoğunluğundan, aynılığından bıkan, çevre ile barışık ve doğayı seven, doğayla uyumlu olan turistlere alternatif olmuştur. Özellikle yükselen eğitim seviyeleri ile birlikte turistlerin seyahatler konusunda daha bilinçli ve çevreye duyarlı oluşları ekoturizm seyahatlerine olan talebi artırmaktadır. Bu çalışmada Kırklareli’nin ekoturizm etkinliklerinin gerçekleştiği, gerçekleşmesi muhtemel destinasyonları incelenecek ve rekabet üstünlüğü sağlaması açısından bu destinasyonlarda yapılabilecek en uygun ekoturizm çeşitlerinden bahsedilecektir.

Ekoturizm aktiviteleri sürdürülebilir turizm ile bağlantılı alternatif faaliyetlerden
oluşmaktadır. Bu bağlamda mağara turizmi de ekoturizmin bir unsuru olarak son
yıllarda adından sıkça bahsedilmeye başlanan bir turizm çeşidi olarak bilinmektedir.
Mersin, sahip olduğu konum ve karstik toprak yapısı sebebiyle mağara turizmi
açısından son derece elverişli bir coğrafyaya sahiptir. Çalışmada Mersin ili sınırları
içerisinde yer alan mağaralardan günümüze kadar keşfedilmiş olanları sportif/
macera amaçlı ve turistik olarak ziyaret edilebilecek mağaralar olmak üzere ikiye
ayrılmış ve Mersin ilinde yer alan mağaraların coğrafi dağılımları belirlenerek genel
özellikleri üzerinde durulmuştur.

Rize has a very high potential for nature-based tourism with rich
in natural beauty, historical bridges, mansions, castles, culture and rich
biodiversity. The variety of nature-based tourism is ecotourism which
often pronounced in the region. However, It is not right to say that high
ecotourism potential across the province evaluated adequately and
sustainable. The aim of this study; identifying the problems encountered
in ecotourism in the province of Rize and the development of new straterji
for sustainable ecotourism. For this purpose, it was interviewed in different
types of business owners operating in ecotourism in Rize and emplooyees
and to determine problem analysis pre-prepared questionnaires were
applied. As a result of the stuyd; the two most important issues facing
the rafting business are taking material without plan from rafting site
and route traffic problem in entry and exit route. The number of travel
agencies and tour companies that operate at the local level is very low.
Many of the employees who work in hotel, motels and restaurants stated
that there are insufficient salaries and they face problems in accessing the workplace and working hours. Business owners stated that they have difficulty in finding trained personnel to work in the service sector and because of the short time tourism season sustainability is very difficult

Geleneksel ve kitlesel turizm olgusunun doğal ve kültürel çevreye zarar vermesi, çevreye duyarlı turizm yaklaşımlarının ön plana çıkmasına neden olmaktadır. Turizme kaynak oluşturan doğal ve kültürel değerlerin zarar görmesi sonucu turistik yörelerin çekiciliğini yitirmesi farklı turizm anlayışlarının geliştirilmesini zorunlu kılmaktadır. Kuşkusuz turistik çekicilikleri oluşturan doğal, tarihsel ve kültürel değerler sonsuz ve sınırsız değildir. Bu nedenle son yıllarda, sınırlı ve muhtemelen yenilenmesi olanaksız kaynakların dikkatli ve planlı bir şekilde kullanılmasını hedef alan ekoturizmin yıldızı parlamaya başlamıştır.  Ülkemizin Batı Anadolu kıyılarında turistik potansiyeli yüksek bölgelerinden biri olan Kaz Dağı, Edremit Körfezinde deniz ile buluşmaktadır.  Kaz Dağı ve çevresi ulaşım kolaylığı, sahip olduğu doğal ve tarihi zenginlikleriyle ilgi çeken yerlerden biridir. Bu çevre ülkemizin, jeolojik ve jeomorfolojik oluşumları, zirveleri, kıyıları, su kaynakları, iklimi, bitki örtüsü ve eşsiz güzellikleri ile kıyı-deniz turizmi, ekoturizm, kırsal turizm, köy turizmi, kültürel turizm açısından büyük bir potansiyele sahip nadir mekanlarından biridir. Bu bildiride ekoturizm ilkeleri doğrultusunda Kaz Dağı ve yakın çevresi irdelenmeye çalışılacaktır.

ÖZ Hizmet, hem turizm sektöründe, hem de diğer sektörlerde adından sıkça söz edilebilecek bir kavramdır. Hizmet kalitesi kavramı literatüre girmeden önce kalite kavramı, özünde ürün kalitesi ile ilişkilendirilen bir unsurdu. Bu doğrultuda, kalite kavramının hizmet kalitesi perspektifinden ele alınması, alanyazında kayda değer özgün bir çerçeve yaratmaktadır. Bununla birlikte hizmetin algılanması ve değerlendirmesinde ekolojik unsurlar ve taşıma kapasitelerinin dikkate alınması, uzun yıllar araştırmacıların dikkatinden kaçmış bir konu olarak karşımıza çıkmaktadır. Literatürde ekoturistlerin kalite beklentileri ile ilgili ilk ölçek, 2003 yılında Khan tarafından geliştirilmiştir. Ekoturizm, yerel halka, doğaya ve doğal unsurlara önem veren bir sürdürülebilir turizm çeşididir. ECOSERV modeli, eko fiziksel unsurlar, fiziksel unsurlar, güvence, güvenilirlik, duyarlılık(karşı tepki) ve empati alanlarında altı hizmet kalitesi boyutundan oluşmaktadır. Bu araştırmada, Türkiye'de farklı coğrafi bölgelerdeki kıyı kesiminde yer alan ve ekoturizm potansiyeline sahip önemli turizm merkezlerini ziyaret etmiş olan turistlerin hizmet kalitesi algı ve beklentilerinin, anket uygulanarak belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışma bulgularına göre, ekoturizm bölgelerini ziyaret etmiş turistlerin beklentileri algılarından yüksek çıkmış olup, eko fiziksel unsurlar boyutunun, 6 boyut arasında turistler açısından en önem atfedilen boyut olduğu tespit edilmiştir. Anahtar Sözcükler: ECOSERV, hizmet kalitesi, ekoturizm, algılanan hizmet kalitesi. ABSTRACT Service is a concept that can be frequently mentioned both in the tourism sector and in other sectors. Before the concept of quality of service was included in the literature, the concept of quality was, in essence, associated with product quality. In this respect, when the concept of quality is considered from the perspective of quality of service, an original framework emerges in the literature.In addition to this, in the perception and evaluation of service, consideration of ecological factors and carrying capacities is a problem that has been overlooked by researchers for many years. In the literature, the first scale of ecotourists' quality expectations was developed by Khan in 2003. Ecotourism is a kind of sustainable tourism that attaches importance to the local people, nature and natural elements. ECOSERV model consists of six service quality dimensions that are eco-tangibles, assurance, reliability, responsiveness, empathy, and tangibles. Eco-physical elements (ecotangible) are a part of the ECOSERV model which is used to evaluate the quality of service in hotel enterprises. In this research, it is aimed to determine the quality of service perceptions and expectations of tourists who have visited important tourism centers with the potential of ecotourism in different geographical regions in Turkey, through ECOSERV scale by applying a questionnaire. According to the findings of the study, expectancy of tourists who visited ecotourism regions was higher than their perceptions and study determined that the ecotangibles dimension is the most important dimension among the 6 dimensions according to the tourists. Giriş Literatürde daha önce hizmet kalitesinin ölçümü ile ilgili birçok çalışma yapılıp ölçek geliştirilmiş fakat ekoturizm segmenti ile ilgili, bir diğer deyişle ekoturistlerin kalite beklentileri ile ilgili ilk ölçek, 2003 yılında Khan tarafından geliştirilmiştir. Hizmet, hem turizm sektöründe, hem de diğer sektörlerde adından sıkça söz edilebilecek bir kavramken, hizmet icrası ve alınan hizmetin algılanması ve değerlendirmesi hususunun ekolojik unsurları ve taşıma kapasiteleri dikkate alınarak değerlendirilmesi, uzun yıllar araştırmacıların üzerinde düşünmedikleri bir konu olarak karşımıza çıkmaktadır. Bunun belli başlı sebeplerinden biri, metropolleşen şehirler, betonlaşan günlük yaşam çevresi ve yapaylaşan hayat unsurlarıdır. Khan (2003) literatürdeki bu önemli açığı fark ederek, ECOSERV ölçeğini uyarlamıştır.

Öz
Bu araştırmada, Burdur ilinde faaliyet gösteren ve yakın gelecekte turizm kapsamında değerlendirilmesi planlanan Lisinia Doğa isimli merkezin ekoturizm potansiyelinin ortaya konulması amaçlanmıştır. Araştırma örnek olay incelemesi şeklinde yürütülmüş, incelenen olguya ilişkin detaylı betimlemeler yapabilmek üzere doküman taraması, gözlem ve görüşmeye başvurulmuştur. Elde edilen bulgulardan hareketle Lisinia Doğa'nın işleyişi ve bünyesinde yürütülen projelerin detayları yorumlanarak merkezin ekoturizm potansiyeli değerlendirilmiştir. Ulaşılan sonuçlara göre Lisinia Doğa, ziyaretçilerine; organik tarım faaliyetlerine katılma, ücretsiz konaklama yapabilme, doğa projelerinde aktif yer alma, hayvan bakımına yardımcı olma gibi faaliyetler sunmaktadır. Bunun yanında merkezin fiziksel konumu, sunduğu imkânlar, yerel halk-ziyaretçi etkileşimi ve merkez yönetiminin ekoturizm bilinci dikkate alındığında, Lisinia Doğa'nın ekoturizm ve ekoturist kavramlarıyla ilişkilendirilmesinin mümkün olduğu anlaşılmaktadır. Sonuç olarak, Lisinia Doğa'nın alternatif bir ekoturizm merkezi olma hususunda yüksek potansiyele sahip olduğu düşünülmektedir.

Abstract
In this research, evaluating the ecotourism potential of a nature center named Lisinia Nature, which is located in Burdur (Turkey) and is planned to be benefitted in the context of tourism in the near future, has been aimed. The research has been conducted as a case study. In order to present the research phenomenon in details; document analysis, observation and interview have been applied. With reference to the findings, Lisinia Nature's operation and details of its projects have been interpreted and the ecotourism potential of the center has been evaluated. According to the results achieved in this study, Lisinia Nature offers organic farming, free accommodation, activities such as participating in nature projects and animal care to its visitors. Besides, when the location of the center, facilities, local community-visitor interaction and the management's awareness of ecotourism are considered, it is understood that associating the terms like ecotourism and ecotourist with Lisinia Nature is doable. Eventually, it is believed that Lisina Nature has a high potential of becoming an alternative ecotourism center.

Geleneksel ve kitlesel turizm olgusunun doğal ve kültürel çevreye zarar vermesi çevreye duyarlı turizm yaklaşımlarının ilgi çekmesine neden olmaktadır. Bu yaklaşımların ortaya çıkmasındaki en önemli etken  turizme kaynak oluşturan doğal ve kültürel değerlerin zarar görmesi sonucu bu yörelerin turistik çekiciliğini yitirmesidir. Kuşkusuz turistik çekicilikleri oluşturan doğal, tarihsel ve kültürel değerler sonsuz ve sınırsız değildir. Bu nedenle sınırlı ve muhtemelen yenilenmesi olanaksız kaynakların dikkatli ve planlı bir şekilde kullanılmasını hedef alan sürdürülebilir turizm yaklaşımı son yıllarda önem kazanmaya başlamıştır. Ekoturizm; turizmin doğal ve kültürel çevre üzerindeki olası olumsuz etkilerinin ortaya çıkmasını engellemek, kültürel ve doğal mirası korumak ve halkın kültürel yapısına (gelenek, görenek vs.) saygı gösterilmesini sağlamak, turizmle ilgili tüm tarafları (kamu, yerel halk, turistler, sivil toplum kuruluşları vs.) eğitmek ve aralarında ortak bir anlayış oluşturmak, çevreye karşı ahlaki sorumluluk duygusunu geliştirmek, alternatif bir geçim kaynağı yaratmak, tarımı desteklemek için gereklidir. Bu nedenle Bozdoğan ve yakın çevresi keşfedilmeyi beklemektedir.  Turizmi besleyen doğal çevre ve kültürel kaynakları olumsuz yönde etkilemeden turizm kapasitesini artırmak, çeşitlendirmek ekoturizmde önem taşımaktadır. Bozdoğan’da ekoturizmi geliştirmek ve ortaya çıkabilecek olumlu-olumsuz etkileri  kontrol altında tutabilmek amacıyla bir takım çalışmaların yapılması gerekmektedir.

The main aim of this paper is to determine “The potential of ecotourism and Sugul Canyon Valley’s natural characterized. Turkey has many tourism attractives, however this resources is not completely used for tourism. Sugul Canyon Valley which is located within the borders of Gürün town of Sivas province is one of this resources. Sugul Canyon Valley has been occured by Sugul stream which is a part of Tohma river. It and its surrounding has important bio-geographical, history and natural for tourism, but this resources is not completely used because of not known. In this study have tried to explanation the potential of tourism of Sugul Canyon Valley and submitted some suggested as related to future plan and applications for developing tourism in this area.

İzmir bütününde turizme hizmet edecek her türlü çalışma Narlıdere’nin de işine yaramaktadır. Ayrıca, İzmir kentine gelen ve amacı özellikle kültür turizmi ya da kent turizmi olan turistler, Narlıdere’nin kendine özgü kültür turizmi ile karşılaştırılmalı ve ilçeyi ziyaret etmeleri sağlanmalıdır. Bir başka alternatif; kruvaziyer turistlerine kent turu (city bus turu) kapsamında Narlıdere’ye gelmeleri sağlanarak kültür turizmine ait yerel ve otantik sunumlar yapılmalıdır.
Narlıdere ilçesinde ekoturizm, sağlık turizmi ve kültür turizminin birbiriyle bütünleşmesi. Bu üç turizm türünü ayrı ayrı planlamak, yatırımlar yapmak, yönetmek, tanıtmak ve pazarlamak yerine bir bütün haline getirmek, diğer anlatımla bütünleştirmek, ilçe turizmi için önemli bir çıkış yolu olabilecektir.

Ekoturizm aktiviteleri sürdürülebilir turizm ile bağlantılı alternatif faaliyetlerden oluşmaktadır. Bu bağlamda mağara turizmi de ekoturizmin bir unsuru olarak son yıllarda adından sıkça bahsedilmeye başlanan bir turizm çeşidi olarak bilinmektedir. Mersin, sahip olduğu konum ve karstik toprak yapısı sebebiyle mağara turizmi açısından son derece elverişli bir coğrafyaya sahiptir. Çalışmada Mersin ili sınırları içerisinde yer alan mağaralardan günümüze kadar keşfedilmiş olanları sportif/ macera amaçlı ve turistik olarak ziyaret edilebilecek mağaralar olmak üzere ikiye ayrılmış ve Mersin ilinde yer alan mağaraların coğrafi dağılımları belirlenerek genel özellikleri üzerinde durulmuştur.

Bireylerin turizm faaliyetlerine katılma istek ve beklentilerindeki değişimler, turizm endüstrisinde faaliyet gösteren işletmelerin farklı turizm anlayışlarına yönlendirmiştir. Bu doğrultuda turizm faaliyetleri çeşitlendirilmiş, alternatif turizm türleri oluşturulmuştur. Ekoturizm doğanın ve çevrenin ön plana çıktığı, sürdürülebilirlik ve duyarlılık kavramlarının ön plana çıktığı alternatif bir turizm türüdür. Çalışmada bugünün turizm ve aşçılık eğitimi alan öğrencileri, yarının ise potansiyel turizm çalışanı, işletmecisi veya yöneticisi olacak olan öğrencilerin ekoturizm faaliyetlerinin turizm destinasyonlarına olan katkıları ve olumsuz etkileri hakkındaki düşünceleri incelenmiştir. Artvin Çoruh Üniversitesi Artvin Meslek Yüksekokulu Aşçılık Programı öğrencisi olan 12 katılımcı ile gerçekleştirilen çalışmada nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Yarı yapılandırılmış görüşme tekniği uygulanan çalışmada verilere betimsel analiz uygulanmıştır. Çalışma neticesinde katılımcıların ekoturizm anlayışı ile ilgili bilgileri daha çok Genel Turizm dersini aldıktan sonra elde ettikleri, ekoturizmi "çevreye zarar verilmemesi", "yerel halka katkı sağlaması", "dinlenme, gezme ve görme aktiviteleri" gibi düşüncelerle ifade ettikleri tespit edilmiştir. Katılımcılar tarafından ekoturizm faaliyetlerinin destinasyona katkıları; tüm paydaşlara ve özellikle yerel halka katkı sağlaması, çevreyi koruması, turizm çeşitliliğini artırması, sürdürülebilirliğe katkı sağlaması, tanıtım ve çekiciliğe katkı sağlaması ve turizm değerlerinin bilinirliğini artırması şeklindedir. Katılımcılar tarafından ekoturizm faaliyetlerinin destinasyonda oluşturabileceği muhtemel olumsuz etkiler ise; destinasyonun kontrol dışı büyümesi ve gelişmesi, destinasyonun taşıma kapasitesinin aşılmasına sebebiyet vermesi, tahribat ve kirlenme riskinin oluşmasıdır.

Öz: Samsun'da yaz mevsimindeki hava koşullarının deniz turizmini olumsuz etkilemesi ekoturizm alanlarının önemini artırmıştır. Nebiyan Dağı sahip olduğu doğal ve kültürel çekicilikleri ile Samsun ilindeki önemli ekoturizm alanlarından biridir. Bu özelliklerinden dolayı yöre 23 Ekim 2011 tarihli ve 28093 sayılı Resmi Gazete'de yürürlüğe giren Bakanlar Kurulu'nun 2011/2295 sayılı kararı ile "Turizm Merkezi" ilan edilmiştir. Sahanın Ondokuz Mayıs İlçe Merkezi'ne, Samsun ve Bafra şehirlerine günübirlik ziyaret edilebilecek mesafede olması yörenin turizm açısından önemini artırmaktadır. Ancak alt yapı, tesis ve tanıtım eksikliği yörede alternatif turizmin gelişmesini engellemektedir. Mevcut potansiyelin değerlendirilmesi durumunda ekoturizm yöre ekonomisine ciddi bir katkı sağlayacak ve kırsal kalkınma açısından önemli bir avantaj sağlanmış olacaktır. Çalışmada gezi-gözlem, akıl yürütme ve mülakat yöntemleri kullanılmıştır. Coğrafi Bilgi Sistemleri ARC-GİS 9 programı kullanılarak amaca uygun haritalar üretilmiştir. Arazi çalışmaları sırasında çekilen fotoğraflarla çalışma zenginleştirilmiştir.

ÖZETYüksek Lisans tezi olarak hazırlanan bu çalışmanın konusunu, Bingöl İlinin Turizm Potansiyelive Değerlendirilebilme olanaklarının araştırılması oluşturmaktadır.Doğal ve beşeri çevreye zarar vermeden yararlanma, ziyaret alanlarının rölyef, su vebiyoçeşitliliği ile kültür değerlerini öğrenme, bunların önemini kavramaya yönelik anlayışlargünümüzde yaygınlaşma eğilimindedir.Dünyadaki bilimsel ve teknolojik gelişmelere paraleliletişimin, ulaşımın ve organizasyonun kolaylaştırması neticesinde insanlar çok uzak yerleriöğrenebilmekte ve o alanları görmek istemektedirler. Özellikle yoğun şehir ve iş yaşamındanarta kalan zamanlarını doğayla iç içe geçirmek isteği her geçen gün artmaktadır.Dolayısıylabuna benzer nedenlerle turizm faaliyetleri oldukça hızlı gelişme halindedir.Bu çalışmanın başlıca amacı, Bingöl ilinin turizm potansiyelini ortaya koymak, turizmaçısından önemli sahaları belirlemek, kısa ve uzun vadeli gelişme planlarına kaynakoluşturmak,başlıca sorunları tespit etmek ve çeşit...

This paper aims to reveal the spatial production of liberal environmentalism and calls it with a new term, Space of Environmentalism. First, the critique of liberal environmentalism is integrated with production of urban space in late capitalism by Henri Lefebvre as a theoretical framework. Space of Environmentalism is analysed with three different examples as ecotourism site, protected area and conservation project field. Local people of ecotourism sites become a shop owner or a tour guide, while a natural ecosystem becomes a touristic commodity in order to satisfy needs and concerns of consumer society. In protected areas, liberal environmentalist elites impose their abstract plan that ‘real’ wild nature can sustain in a protected area remote from urbanization and industrialization in order to hide the consumption, destruction and the collapse of remaining ecosystems of the earth. Local people and other agents in conservation project field are homogenized and defined as stakeholders while nature is defined and bordered by scientific experts provide legitimization to win-win solutions to environmental threats. These examples show that the abstraction of liberal environmentalism produces spaces that homogenize and dominate nature and society like cities. State, capital, media and environmental NGOs act together to impose these spaces where nature is presented as wild, beautiful, and threatened to satisfy liberal environmentalist concerns and needs of a consumer society. Nature becomes homogenized as touristic, protected or conserved spaces where local people are changed into sellers, consumers, visitors and stakeholders.

Keywords: Environmentalism, Space, Ecotourism, Social ecology, Urbanization of nature

..........................................

Çevrecilik Mekânı’nın Üretimi: Ekoturizm, Doğa Koruma ve Proje Alanları

Bu çalışmanın amacı, liberal çevreciliğin mekânsal üretimini ortaya koymak ve Çevrecilik Mekânı olarak tanımlamaktır. Öncelikle, liberal çevreciliğe yöneltilen eleştirilere Henri Lefebvre’in geç kapitalizmdeki kent mekanın üretimi yaklaşımı entegre edilerek kuramsal bir çerçeve oluşturulmuştur. Buna göre Çevrecilik Mekânı üç farklı örnek üzerinden incelenmiştir; ekoturizm, doğa koruma ve proje alanları. Ekoturizm Alanlarında yaşayan yerel halk hediyelik eşya dükkânısatıcısı veya günlük tur rehberine dönüşürken doğal ekosistemler tüketim toplumunun ihtiyaç ve kaygılarını tatmin eden turistik metalara dönüşmektedir. Liberal çevreci seçkinlerin soyut planlarına göre tasarlanan Doğa Koruma Alanlarında, ‘gerçek doğal yaşam’ şehirleşmeden ve endüstrileşmeden uzakta var olabilmektedir. Böylece dünyanın geri kalanındaki tüm ekosistemlerin yıkımı ve çöküşü gizlenebilmektedir. Doğa Koruma Projesi yürütülen alanlarda ise yerel halk ve diğer aktörler ilgi gruplarına indirgenmekte ve aynılaştırılmaktadır. Çevresel sorunlara karşılık kazankazan çözümleri sunan ve proje alanı soyutlamasına meşruiyet sağlayan bilimsel uzmanlar, doğayı yeniden tanımlamakta ve çeşitli kullanım bölgelerine ayırmaktadır. Örnekler göstermektedir ki, liberal çevreciliğin soyutlaması kenttekine benzer biçimde doğayı ve toplumu aynılaştıran tahakkümcü bir mekân üretmektedir. Devlet, sermaye, medya ve çevreci sivil toplum kuruluşlarının birlikte hareket ettiği bu tahakküm sürecinde doğa vahşi, tehdit altında, güzel ve bölgelere ayrılmış biçimde tasarlanmaktadır. Turistik, koruma veya proje amaçlı olarak çevrecilik mekânlarına dönüştürülen doğal alanlarda yaşayan yerel halk ise satıcılara, tüketicilere, ziyaretçilere ve paydaşlara indirgenmektedir.

Anahtar Kelimeler: Çevrecilik, Mekân, Ekoturizm, Toplumsal ekoloji, Doğanın şehirleşmesi