Derleme

İnsanoğlunun doğuştan sahip olduğu yeteneklerden biri de dili kullanma yeteneğidir. Tanrı, Kuran-ı Keıim'de: " Rahman Kuran'ı öğretti, insanı yarattı, ona beyanı öğretti " (Rahman 1-4) diyor. İnsanın toplumsallaşma sürecine bağlı olarak bildirişim ihtiyacı duyması ve doğasında var olan dili kullanma yeteneğini işleterek, karşılaştığı nesne, durum ve hareketleri adlandırması F. de Saussure'ün ifadesiyle "bildirişimi sağlayan göstergeler dizgesi " ni, yani dili doğurmuştur. Anlaşma ihtiyacından doğan diller, zamanla toplumun tarihî, coğrafî ve sosyo­ kültürel durumuna paralel bir gelişme gösterirler. Toplumun büyüyüp çoğalması, çeşitli boylara, aşiretlere ayrılıp farklı coğrafyalarda yurt tutması, farklı etkilere maruz kalmasına sebep olmuş ve ayrışmalar başlamıştır. Coğrafyada ve sosyo­ kültürel hayatta görülen bu farklılaşma, önce toplumun kavram dünyasında, daha sonra da dilinde kendini göstermiştir. İşte dilde meydana gelen bu ilk ve en küçük farklılıklara ağız diyoruz. Diğer bir ifadeyle ağızlar, bir yazı dili (standart dil) alanı içinde bulunan farklı konuşma biçimleridir. Ağızlar belli bir topluluk içinde, belli bir zamana ve mekâna bağlı olarak oluşurlar. Dolayısıyla ağızların oluşumunda coğrafya (fizikî coğrafya, yüzey şekilleri, iklim, siyasî coğrafya), tarih (Gemalmaz 1999: 4-13), boy farklılıkları, komşu dil ve kültürler ile dilin kendi bünyesinden kaynaklanan gelişme temayülleri etkili olur. Bir dil coğrafyasının yönetim, ticaret, siyaset, bilim ve edebiyat merkezi durumunda olan şehrinin ya da bölgesinin ağzı, genellikle yaygınlaşır, diğer ağız bölgelerinin mensuplarınca da benimsenir ve toplumun ortak dili haline gelir. Ortak dil durumuna gelen ağız, kendi özgün entonasyonundan ve kelime kadrosundan bir dereceye kadar sıyrılır ve diğer ağızlardan uygun bulduğu dil malzemesini alır (Akarsu 1984: 5-8). Böyle olduğu içindir ki, ortak dil diğer ağızlara göre daha büyük bir zenginliğe ve daha iyi bir anlatım yeteneğine sahiptir. Yeryüzündeki ortak diller genellikle böyle oluşmuşlardır. Yunanca eski Yunan'da konuşulan Attike, Latince Latium eyaletinin lehçesine, Fransızca Paris. İngilizce Londra. İspanyolca önce Toledo. sonra Madrid ağzına. İtalyanca ise Toskana edebiyatının yüksek değeri dolayısıyla Floransa lehçesine dayanır (Aksan 1978: 84). Türkiye Türkçesi için de durum aynıdır. Yüzyıllarca Osmanlı devletinin başkenti olan İstanbul, aynı zamanda batı Tüıkçesinin İlmî, edebî ve kültürel faaliyetlerinin * P r o f.D r. Fırat Ü niversitesi.

Öz Rauf Yektâ Bey, klasik Türk mûsikîsi tarihi ve nazariyatı ile ilgili çalışmaları ile tanınmıştır. Bestekâr, neyzen ve bir müzik eğitimcisi olmasının yanı sıra klasik Türk mûsikîsi tarihi üzerine yaptığı kapsamlı araştırmalar ve yazdığı yazılar, onun Türk mü-zikolojisinin kurucularından biri hatta kimilerine göre Türk müzikolojisinin kurucusu olarak görülmesini sağlamıştır. 11 Ocak 1897 tarihli Resimli Gazete'nin 10. sayısında ya-yınlanan ‚Mûsikî-i Osmânî Nazariyâtı Lisân-ı Elhân-I‛ başlıklı makalesi ile mûsikî ya-zarlığına başlayan Rauf Yektâ Bey, ölüm yılı olan 1935'e kadar klasik Türk mûsikîsi ile ilgili hemen her konuda birçok yazı kaleme almış ve klasik Türk mûsikîsi ses sistemleri üzerine bilimsel çalışmalar yapmıştır. Yazdığı yazıların neredeyse tamamı klasik Türk mûsikîsi üzerine olmuş, adeta hayatını Türk mûsikîsi tarihini ve nazariyatını bilimsel temellere dayanarak anlatmaya, geliştirmeye, yaygınlaştırmaya ve Batı dünyasına doğru bir biçimde anlatmaya vakfetmiştir. Günümüzde Rauf Yektâ Bey'in klasik Türk mûsikîsi üzerine yaptığı çalışmalar üzerine çok sayıda yayın yapılmıştır. Bu yayınların tamamı klasik Türk mûsikîsi nazari-yatı ya da tarihi odaklıdır. Fakat Rauf Yektâ Bey'in, Türk halk müziği ile ilgili yazıları ve çalışmaları da bulunmaktadır. Bu araştırma, Rauf Yektâ Bey'in Türk halk müziğine dair fikir ve yazıları ile Türk halk müziği derleme, inceleme ve kayıt altına alma çalışmala-rındaki katkılarına odaklanmaktadır. Araştırma konusunun odak noktasından hareketle; Rauf Yektâ Bey'in, Vakit, Yenises, İkdâm, vb. dönemin gazete ve dergilerinde yayınla-nan makaleleri, Anadolu Halk Şarkıları 1. ve 2. Defterlerindeki önsözleri ile bu defter-lerde bulunan türkü notaları üzerinde yaptığı analiz ve yorumları incelenmiştir. Bu araştırma neticesinde; 6 Nisan 1898 tarihinde İkdâm'da yayınlanan ‚Bu araştırma neticesinde; 6 Nisan 1898 tarihinde İkdâm’da yayınlanan “Os-manlı Mûsikîsi Hakkında Birkaç Söz” başlıklı yazısından hareketle, Türk halk müziği derleme çalışmalarının yapılması gerekliliğini, türkülerin notaya alınarak yayınlan-ması gerekliliğini ve asıl millî Türk mûsikîsinin bu türküler olduğunu söyleyen ilk Türk müzikoloğu olduğu, Dârülelhan tarafından yayınlanan halk şarkıları 1. ve 2. Def-terlerin yayına hazırlanmasında Rauf Yektâ Bey’in önemli katkıları olduğu ve Defter-lerin mukaddimelerini Rauf Yektâ Bey’in yazdığı, türkülerde klasik Türk mûsikîsinde kullanılan dört koma bemol (Bakiye) ve beş koma bemol (Küçük Mücenneb) gibi de-ğiştirici işaretleri ilk defa Raûf Yektâ Bey’in kullandığı, ulaşılan sonuçlardan bazıları-dır.
Anahtar Kelimeler: Rauf Yektâ Bey, Türk Halk Müziği, Millî Türk Mûsikîsi, Derleme, Dârülelhan

Abstract
Rauf Yektâ is known for his works on classical Turkish music history and the-ories. In addition to being a composer, a neyzen (ney player) and a music educator, his extensive research and writings on classical Turkish music history have made him one of the founders of Turkish musicology, and he is even regarded by some as the founder of Turkish musicology. Rauf Yektâ, who started his musical writings with the article titled "Mûsikî-i Osmânî Nazariyâtı Lisân-ı Elhân - I" (Language of Melodies in Ottoman Music Theories - I) published on the 10th issue of the “Resimli Gazette” on 11 January 1897, wrote articles on almost everything related to classical Turkish music and con-ducted scientific studies on classical Turkish music sound systems until the year of his death, in 1935. Almost all of his articles were regarding classical Turkish music, he vir-tually devoted his entire life to express, develop and popularize the history of Turkish music, to theories based on scientific grounds and to properly explain them to the Wes-tern world.
Today, there are many publications regarding the studies conducted by Rauf Yektâ on classical Turkish music. These publications entirely focuse on classical Tur-kish music theory or its history. However, Rauf Yektâ also has publications and studies regarding Turkish folk music . This research focuses on Rauf Yektâ's ideas and writings on Turkish folk music and his contributions to the compilation, reviewing and recor-ding of Turkish folk music. Considering the focal point of the research topic; Rauf Yektâ's articles published in newspapers and journals of the time such as Vakit, Yeni-ses, İkdâm etc., his forewords in the 1st and 2nd Books of Anatolian Folk Songs (Ana-dolu Halk Şarkıları) and his analysis and comments on the notes of the folk songs fo-und in these books were analyzed.
As a result of this research, based on his article titled "A Few Words About Ot-toman Music" published on İkdâm on 6 April 1898, it was understood that Rauf Yetka was the first Turkish musicologist that stated the necessity of compilation of the stu-dies of Turkish folk music, the necessity that folk songs must be notated and published and that these folk songs were the actual national Turkish music; that Rauf Yeltâ had important contributions in the editing the 1st and 2nd Books of Anatolian Folk Songs by the Dârülelhan (the first official conservatory in the Ottoman Empire). Another re-sult is that the introductions of these books were written by Rauf Yektâ, and that the al-teration signs used in classical Turkish music such as the 4 coma flat (Bakiye) and the 5 coma flat (Küçük Mücenneb) were first used in Turkish folk song notation by Rauf Yeltâ.
Key Words: Rauf Yektâ Bey, Turkish Folk Music, National Turkish Music, Compilation, Dârülelhan

Bireylerin epistemolojik inançlarının belirlenmesi üzerine yapılan çalışmalar hem ülkemizde hem de yurt dışında son yıllarda hızla artmaktadır. Epistemolojik inançlar dayandırıldıkları temellere bağlı olarak araştırmacılar tarafından farklı şekillerde ele alınıp yorumlanmaktadır. Bireysel özelliklerden biri kabul edilen epistemolojik inançların öğrenme üzerinde oldukça önemli etkileri olduğu araştırma sonuçlarına dayalı olarak ortaya konulmuştur (Öngen, 2003; Deryakulu, 2004; Eroğlu, 2004; Deryakulu ve Büyüköztürk, 2005; Deryakulu, 2006; Hofer, 2001; Shommer, 1990; Muis, 2004).
Bu araştırmanın amacı, epistemolojik inançlarla ilgili yurt içi ve yurt dışında yapılan çalışmaları incelemektir. Araştırmanın çalışma evrenini, epistemolojik inançlar ile ilgili yayımlanmış erişilebilir nitelikteki İngilizce ve Türkçe çalışmalar oluşturmaktadır. Araştırmada 1970-2011 yılları arasında epistemolojik inançlarla ilgili yayımlanan toplam 274 çalışma yıllara, çalışma türüne, araştırma yöntemine ve türüne, çalışma amacına, kullanılan bağımlı ve bağımsız değişkenlere göre analiz edilmiştir. İncelemeler sonucunda, epistemolojik inançlarla ilgili çalışmaların sayısının son yıllarda giderek arttığı, bu araştırmaların büyük bir çoğunluğunun araştırma makalesi türünde olduğu, genellikle nicel araştırma yönteminin ve betimsel araştırma türünün tercih edildiği, temel etken olarak da cinsiyet, sınıf düzeyi ve bölüm değişkenin incelendiği tespit edilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Epistemolojik İnanç

Derleme Makale Nedir? Nasıl Yazılır?

Belirli bir alanda yapılmış olan; makale, bitirme projesi, tez vb. akademik çalışmaların değerlendirme ve inceleme özelliğini taşıyan “derleme makaleler” yazarın kendi düşünceleri ya da ilgi alanına göre üretilmektedir. Derleme makaleler; özet ve sentez içeren bir yapıda üretilir. Diğer bir ifade ile derleme makalede; incelenen çalışmaların genel bir özeti çıkarılır ve çalışmaların eksik kalan yönleri, karşı düşünce vb. sentez/eleştiri (tez+antitez=sentez) üretilir. Derleme makalenin özeti; kaynakların içerdiği bilgilerden oluşur. Fakat derleme makalenin amacı; incelenen çalışmaların yeniden düzenlenmesini içermektedir. Yeniden düzenlemeden kasıt, incelenen çalışmalara yeni yorum getirme, eski ve yeni fikirleri birleştirme ya da belirli bir alandaki düşünceyi izleme biçiminde olabilir. Derleme makalenin amacı; okuyucuya belirli bir alan ve konudaki bilgi birikimi ve düşünsel oluşumları aktarırken, incelenen çalışmaların kuvvetli ve zayıf yönlerini vurgulamaktır. Derleme makale; yazarın hem konuyla ilgili bilgi birikimini genişletir, hem de eleştirel değerlendirme becerisini geliştirir. Derleme makalelerinde başka araştırmacıların yaklaşımları ve fikirlerinin özetlenmesi ve sentez oluşturulması şeklinde bir içerik oluşturulmaya çalışılır.

Bu çalışma, işlevsel kuram açısından masala yaklaşmak, masalın günümüz
Kütahya'sındaki durumunu, yerini ve işlevini belirlemek ve analiz etmek amacıyla
tarafımızdan hazırlanan 17 tanesi çoktan seçmeli, 1 tanesi ise açık uçlu olmak üzere 18
soruluk bir anketin Kütahya merkezinde rastlantısal ve gönüllülük esasına uygun olarak
seçilen 235 ortaokul ve lise öğrencisine uygulanarak elde edilen sonuçların
değerlendirilmesi üzerine kurulmuştur. İlk olarak farklı değişkenler göz önünde
bulundurulmadan katılımcıların yanıtları genel olarak değerlendirilmiş, tablo ve
grafikler ile gösterilmiştir. Sonrasında anket soruları; yaş ve cinsiyet değişkenlerine
göre incelenmiş sonuçlar tablo ile gösterilmiştir; bu değişkenlere göre verilen cevaplar
karşılaştırılmıştır. 18. soru açık uçlu olduğundan cevaplar ayrıca yorumlanmıştır. Ancak
değişkenlerin aralarındaki ilişkinin anlamlı olup olmadığı araştırma dahilinde
incelenmemiştir.
Bunların dışında çalışmaya, masallarının şekil ve muhteva özellikleri, derleme
alanı hakkında genel bilgiler, derleme sırasında edinilen gözlemler ve bu sırada
karşılaşılan sıkıntılar, Türk masalları üzerine daha önceki yıllarda yapılmı ş olan
çalışmalar, işlevsel kuram açısından halk edebiyatına genel bir bakış ve masalın çocuk
gelişimine ve eğitimine katkısı dahil edilmiştir. 
Anahtar Kelimeler:  Folklor, Masal, İşlevsel Kuram, Çocuk Eğitimi, Masal Derlemesi.

This study examines Career Construction Interview (CCI) based on Career Construction Theory as
one of post-modern career theories. CCI is used as qualitative career assessment tool and career
counseling method in order to determine reasons and dynamics underlined problems that bring the
client to counseling. There are enormous studies in the international literature, yet few in Turkey.
Therefore, this study aims to review main principles, evaluation and interpretation of the CCI and
draw attention to caveats. In spite of critics to the theory, the CCI is tool that is culturally sensitive,
responsive to the need of paradigm shift in career counseling and provides subjective, meaningful
and holistic examination of the self, which contributes to self-exploration that the clients crucially
need in their career construction.

Halk kültürü araştırmacısı Emin Kuzucular tarafından yazılmış yazılar.

Sivas Folklorü Dergisi,
Türk Folkloru Dergisi

Şarkışla’da Çorap ve Çorapçılık, Şarkışla’da Kilim ve Kilimcilik, Şarkışla Halk Takvimi, Şarkışla’da Yabani Bitkiler, Şarkışla’da Hastalıklar ve Tedavileri, Ağcakışla'da Şeker Bayramları, Ağcakışla'da Ekin Yolma, Ağcakışla'da Bulgur Kaynatma, Ağcakışla'da Bulgur Çekme, Ağcakışla'da  Köy Odaları,  Ağcakışla'da Asker Uğurlama, Folklorumuzda Yılan, Bilinmeyen Şair - Halil Soylu, Koç Katımı, Kuzu Meledi, Çıkrık, Veysel ve Çiçekler; Şarkışla Efsaneleri: Kamerhan, Sultan Gölü, Kız Oğlan, Colü Dede, Sütoluk, Subatan, Kızyandı, Kız Kayası, İkiz Oluk, Taş-dam

Ülkemiz coğrafyasında özellikle kent yaşantısının ve sosyal hakların henüz etkisini göstermediği kadının sosyo-ekonomik özgürlüklere ve özerkliklere tam anlamıyla ulaşamadığı bölgelerde bir yanda erkek egemen ataerkil yapının hakimiyeti devam ederken diğer taraftan kadın birey olarak toplumda kendisine düşen ya da verilen görevleri yerine getirme çabasındadır.
Kültür taşıyıcısı olarak kadının kültürleşme sürecindeki otantikliği ve sadeliği yani başka bir deyişle başka kültürlerden etkilenme ihtimalinin erkeğe göre çok daha az oluşu kültüre ait öğelerin derlenmesinde kadını daha kıymetli ve aranılır kılmaktadır. Çünkü erkek birey; iş için, ekmek için, ihtiyaç için, askerlik için ve hatta macera için gurbeti yaşamakta ve bu süreçte de birçok farklı kültür etkisini almakta ve aktarmaktadır. Ancak kadının evini yurdunu bekleyen anlayışı ve konumu kültür yaşantısı ve aktarıcısı olarak onu daha el değmemiş ve nadide yapmaktadır.
Diğer taraftan derleme sahasında özellikle ve öncelikle kadınlardan derlenmesi gereken kadın ağzı türkülerin önemi tartışılmazdır. Ağıtlar, ninniler, gelin ağlatmaları ya da kına havaları, kadın oyun havaları özellikle kadınlar tarafından yakı lan ve seslendirilen ezgilerdir. Dolayısıyla bu türdeki halk müziği örnekleri mutlaka kadın kaynak kişilerden dinlenmeli ve derlenmelidir.
Bu açıklamalar ışığında türkü derleme çalışmaları sırasında kaynak kişi olarak kadınlardan faydalanılmış olması, kayıt altına alınacak ya da alınmış türkünün değerini daha da arttırmaktadır. Çalışma bu durumun vurgusu yoluyla kadın kaynak kişilerin önemini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Yöntem olarak ise derleme çalışmalarında karşılaşılan olay ve durumları aktaran kitap, anı ve derleme notları ile kadının toplumdaki sosyo-ekonomik durumunu dile getiren kaynakların taranması yolu izlenmiştir.
The women are in effort to implement their personal or social responsibilities, at the regions in which especially rural living and social rights has not affection in our country geography on the other hand while male dominant patriarchal structure is continuing.
The authenticity and pureness of women as culture transporter within acculturation peri od in another mean being affected from other cultures possibility is very less than men make the women more valuable and wanted while compilation of culture elements. Because men individuals get many kinds of culture effect and transfer while living in foreign country for job, getting maintenance, military service, even adventure. But, the women's waiting her home understanding and position, culture life and transformer make them very valuable, rare and more maiden.
On the other hand, in the compilation area, the importance of especially and primarily women saying songs compilation is inarguable. Coronach, lullaby, bride henna night songs, women belly dance music are singed especially by women. So the samples in this folk music must be song by women and listened from the women.
Under light of those explanations, benefiting from women as source person during folk song compilation studies increases the value of folk songs that will be recorded or was recorded. The study aims to set forth importance of women source people through emphasizing this case. As method scanning the events, cases, books, memory, compilation notes and sources which men ti ons socio-economical cases of women in the society has been followed.

Dünyada yaşanan gelişme ve değişmelerle birlikte, bireylerden beklenen özellikler de değişmiştir. Problem çözme, eleştirel düşünme, yaratıcı düşünme, etkili karar verme gibi beceriler evrensel değerler haline gelmiştir. Dolayısıyla bu becerilerin geliştirilmesi adına çalışmalar hız kazanmış, yeni yöntem ve teknikler geliştirilmiştir. Bu çalışmalar arasından özellikle yaratıcı düşünme çalışmaları, günümüzde önem kazanmıştır. Bu çalışmada, 2005-2020 yılları arasında yaratıcı düşünme alanında yayınlanan yüksek lisans ve doktora tezlerinin incelenmesini amaçlanmıştır. Araştırma verilerinin toplanmasında nitel araştırma yöntemlerinden döküman incelemesi kullanılmıştır. İlgili alan yazınınaysa Ulusal Tez Merkezi veri tabanından ulaşılmıştır. Araştırma kapsamındaki tezler yıllarına, konularına, örneklem özelliklerine, kullanılan ölçeklere, değişkenlerine ve araştırma desenlerine göre incelenmiştir. Araştırma sonucunda, son yıllarda yaratıcı düşünme alanında yayınlanan tezlerde büyük bir artış görüldüğü, daha çok ilköğretim gruplarıyla çalışma yürütüldüğü, eğitim konularına ağırlık verildiği, ölçek olarak Torrance Yaratıcı Düşünme Testi’nin daha çok kullanıldığı ve tezlerin büyük çoğunluğunda nicel araştırma yöntemleri kullanıldığı ortaya konmuştur.

Sözlü gelenek içerisinde doğarak zamanla yazılı kültür içerisinde de kendine yer bulan fıkra türü, güldürürken düşündürmesi, kısa ancak yoğun mesajlar içermesi, sosyal ve kültürel yapıyı yansıtması, evrensel nitelikler barındırması gibi nedenlerle halk edebiyatı ürünleri arasında oldukça önemli bir konuma sahiptir. Fıkralar, içerisinde doğup geliştikleri toplumların izlerini barındırırlar. Pek çok fıkra mahalli tipler üzerine kurulmuş olup, yöreye ait kültürel unsurları yansıtır. Giresun ilinin Çaldağ beldesine bağlı köylerinden biri olan Melikli yöresinde anlatılan fıkralara da yöre halkının saflığı net bir şekilde yansımıştır. Bu fıkraların çoğunda, mizahın yanında düşündürme işlevinin de yerine getirildiği görülmektedir. Melikli’de anlatılan fıkralar genel olarak yöre halkının akıl danıştığı Ali Fakkı üzerinden ilerler. Mahalli fıkralara dair daha önce yapılmış çalışmalardan anlaşıldığına göre, çeşitli isim, mekân ve zaman değişiklikleri görülmekle beraber, Melikli fıkraları ile olay örgüsü, motif, tip bakımından benzer anlatılar Adana-Karatepe’de ve Alman halkı arasında kayıt altına alınmıştır. Ayrıca Melikli fıkralarının neredeyse tamamında karşılaştığımız Ali Fakkı tipi ile Türk fıkralarının önemli tiplerinden birisi olan Karakuş Kadı arasında da verdikleri kararlar bakımından benzerlikler bulunmaktadır. Bu çalışmada, Giresun’da saflıkları, olaylara karşı ilginç bakış açıları, gariplikleri ile ön plana çıkmış olan Meliklililer hakkında anlatılan 8 fıkra aktarılacaktır. Fıkraların çoğunluğunda adı geçen “Ali Fakkı” tipi hakkında bilgi verilecek, fıkralar arasındaki benzerlikler ortaya konulacak ve mizah teorileri kapsamında incelenecektir. Ayrıca Adana’nın Karatepe yöresinde ve Alman halkı arasında çeşitli araştırmacılar tarafından tespit edilmiş olan olay örgüsü bakımından benzerleri karşılaştırılacaktır.

ÖZ: Tarih boyunca Türk kimliği, gerek boy teşkilatlanması gerek yaşantı biçimi sebebiyle bir çatı altında birden çok boyu barındırmıştır. Boy mensupları kendilerine özgü seslendirme ve biçimlendirmeleriyle Türk dilinin söz varlığına her zaman katkı sağlamıştır. Tarihi söz var-lığında yer alan ancak günümüz ölçünlü Türkiye Türkçesinde kulla-nımdan kalkmış çoğu sözcüğü, ağızlarda görebilmek mümkündür. Derleme Sözlüğünün Anadolu insanının anadilindeki sözcüklerin veya halkın Türkçeleştirerek günlük dilde kullandığı sözcüklerin tümünü içermesi ise imkânsızdır. Çünkü derleme dediğimiz kavram bir süreç işidir. Zamanla eldeki verilere yenileri eklenecektir. Samsun ağzı da derleme çalışmaları açısından zor bir dil sahasıdır. Gerek merkez ko-numu gerek tarihi, sosyal ve siyasi sebeplerden çok sayıda göç olayı yaşamış ve bu nedenle demografik yapısı karışık bir hali arz etmekte-dir. Burada yaşayan Türkçe söz varlığının tespiti de bu ölçüde zor ol-maktadır. Çalışmaya konu olan ve Samsun ilinin Çarşamba ilçesi ağ-zında tespit edilen kıyıda kulakta ifadesinin Türk dilinin tarihi kay-naklarına da gidilerek benzer dil mantığı ile oluşturulmuş şekillerinin de varlığına değinilmiştir. Bu çalışmada Samsun ili Çarşamba ilçesi ağzında kullanılan kıyıda kulakta ikilemesinin dillik ölçütler çerçeve-sinde tespiti yapılıp Derleme Sözlüğünde yer alması teklif edilmekte-dir. Anahtar Sözcükler: İkileme, kıyı kulak, Ağız, Derleme. ABSTRACT Throughout history, Turkish identity has housed more than one family under one roof due to the family organization and the way of life. Family members have always contributed to the vocabulary of Turkish language with their unique voiceover and formations. Located today's standards, but Turkey is no longer used in most Turkish word on the vocabulary, it is possible to see in the mouth. It is not possible for the collections to include all the words used in the language or the words of the Anatolian people in their mother tongue or

Oluşumunu ve gelişimini halkın içinde tamamlayan, zamanın tüm olumsuz şartlarına direnerek, muhtevalarındaki muazzam birikimleri günümüze kadar taşıyabilen cönkler, Türk kültürünün en değerli edebî ve kültürel miraslarındandır. Genelde halk şairlerinin şiirlerini ihtiva etmekle birlikte yer yer Klâsik edebiyatımıza mensup şairlerin şiirlerini de ihtiva eden cönkler, Âşık edebiyatı, Tasavvuf edebiyatı, Halk edebiyatı, Halk bilimi ve Klasik edebiyat gibi edebiyat biliminin farklı dallarına da kaynaklık ederler. Ayrıca bu yazmalar, derlendiği dönemin dil özellikleri, edebiyat zevki ve kültürel faaliyetlerini de yansıtırlar. Türk edebiyatının en önemli yazılı kaynaklarından olan cönkler üzerine bugüne kadar birçok çalışma yapılmıştır. Yapılan çalışmaların her birinde cönkler, şekil, muhteva, önem gibi farklı açılardan incelenmiş ve ele alınmıştır. Bu çalışmada, cönk sahasında yapılacak olan araştırmalara fayda sağlamak amacıyla, cönkler üzerine yapılan çalışmaları içeren bir bibliyografya denemesi hazırlanmıştır. Hazırlanan bu bibliyografyada, isimleri içerisinde, doğrudan “cönk” kelimesinin yer aldığı çalışmaların künyelerine yer verilmiştir. Bibliyografyada yer alan künyeler ise, “Kitaplar”, “Tezler”, “Makaleler/Bildiriler” ve “Sözlük/Ansiklopedi Maddeleri” başlıkları altında tasnif edilerek, uluslararası kaynak gösterme yöntemlerinden APA yöntemine göre düzenlenmiş ve yazarların soyadlarına göre alfabetik olarak sıralanmıştır.
Anahtar Kelimeler: Cönk, bibliyografya, künye, edebiyat, derleme.

Bir yörede söylenen türkülerin bütün yurda yayılmasında ve benimsenmesinde derleme çalışmaları büyük paya sahiptir. Bugüne kadar resmî kurumlar aracılığıyla sahaya çıkılarak binlerce türkü derlenmiş; bu türküler koro, radyo ve televizyon yayınları aracılığıyla yurdun dört bir yanındaki vatandaşlara dinletilmiştir. Türkiye'de resmî olarak Ankara Devlet Konservatuvarı, Kültür ve Turizm Bakanlığı, TRT bu derleme çalışmalarını belirli bir program çerçevesinde gerçekleştirmiş ve toplanan türküleri arşivlerine almışlardır. Ordu yöresi, halk müziği kültürü açısından oldukça zengin bir repertuvara sahiptir. Bu durumun oluşmasında coğrafi konumun ve yayılışın büyük bir etkisi vardır. Ayrıca içerisinde barındırdığı farklı kültür etkenleri de bu zenginliği oluşturan diğer önemli unsurlardır. Bu unsurları gerçekleştirilen derleme çalışmalarında tespit etmek mümkündür. Bu çalışmamızda Kültür ve Turizm Bakanlığının 6-15 Mayıs 1983 tarihlerinde Ordu yöresinde gerçekleştirdiği halk müziği derleme kayıtlarının " ayrıntılarını " ilk defa ortaya koymuş olacağız. Abstract Compiling studies have a great importance in spreading and adopting the folk songs sung in a region. Until today, thousands of folk songs were compiled by visiting the region via official foundations and the citizens all around the country have had chance to listen to these folk songs via chorus, radio and television broadcasts. In Turkey, Ankara State Conservatory, The Ministry of Culture and Tourism, TRT (Turkish Radio and Television Corporation) conducted these compiling studies in a certain program schedule and put these folk songs into their archives. Ordu region has a rich repertoire in terms of folk music culture. Geographic location and spreading have a significant effect on this situation. Also, different culture components in Ordu are the other important elements in these wealth. It is possible to confirm these components in the compiling studies performed. In this study, we are going to present "the details" of the compiling studies of folk songs which were conducted in Ordu region between 6-15 May 1983 by the Ministry of Culture Tourism.

Derleme Sözlüğü Türkiye Türkçesi ağızlarında kullanılan ve standart dilde yer almayan kelimelerden oluşur. Bu kelimeler 1932-1960 yılları arasında yapılan iki büyük derleme çalışmasının verilerini içermektedir. Ancak Ağızlarda derlenemeyen daha çok sayıda mahalli kelime mevcuttur. Bu çalışmada, Tunceli ili Çemişgezek ilçesi, Ulukale köyünden derlenen kelimeler yer almaktadır. Kelimelerin bir kısmı Derleme Sözlüğünde bulunmakla birlikte adı geçen yöreden derlenmemiştir. Bir kısmının anlamları farklıdır, önemli bir bölümü de Derleme Sözlüğünde yoktur, yani hiç derlenmemiştir.

Ermeni tehcirinin 100. yılı dönemi olarak nitelendirilebileceğimiz üç yıl
(2014, 2015 ve 2016 yılları) içinde Ermeniler ve taraftarları dünyanın
belli başlı ülkelerinde “soykırım” ve diğer Ermeni iddia ve talepleri
konusunda görüşlerini yansıtan çok sayıda kitap ve makale yayınlamış ve
bunların geniş kitlelere duyurulmasını amaçlayan çeşitli toplantılar
düzenlemiştir.
Buna karşın aynı dönemde Türkiye’de bu tür eserlerin sayısı sınırlı kalmış,
bunlardan bazıları esasen bilinen hususları tekrarlamış ve genelde Ermeni iddialarına karşı bir cevap oluşturmamıştır. Toplantılara gelince, az denebilecek sayıda Türk üniversitelerinde ve bazı düşünce kuruluşlarında bu yıldönümü münasebetiyle konferanslar düzenlenmiş, bunlara ilişkin olarak bazı yayınlar yapılmıştır. Ancak bu yayınlarda yer alan görüşlerin yabancı ülkeler akademik çevrelerine ve kamuoylarına yeterince yansımadığı görülmüştür.

Bu dönemin bir diğer özelliği de Ermeni görüşlerini içeren yabancı kaynaklı kitapların Türkçe çevirilerinin ülkemizde yayınlanmasıdır. Bunların sayısının aynı dönemde yayınlanan ve Türk görüşlerini içeren kitaplardan daha fazla olduğu anlaşılmaktadır. Bu olumsuz denebilecek durumun ortaya çıkmasının başlıca nedeni Ermeni sorunu konusunda araştırmaların özel bir teşvik görmemesi ve yayınlanan az sayıdaki eserlerin de kişilerin kendi çaba ve girişimlerinin sonucu olmasıdır.

Diğer yandan yapılan araştırma ve yayınlar arasında bir eşgüdüm olmaması da ayrı bir sorundur. Oysa Ermeni sorununa ilişkin kaynakların çok büyük bir kısmı Türkiye arşivlerindedir. Bu arşivler uzun çabalar sonucunda açılmış ve bilim adamlarının istifadesine sunulmuştur. Ayrıca bazı arşiv belgeleri tematik olarak yayınlanmıştır. Yabancı ülkelerdeki arşiv belgeleri ise, genelde olaylara doğrudan tanık olunmadığı ve bazı duyumlar nakledildiği için ikinci derecede bir öneme sahiptir ve genelde büyükelçilik ve konsoloslukların raporları ile bazı hatıratı içermektedir. Ermenilerin elinde ise, o tarihte bir Ermeni devleti olmadığı için resmi denebilecek belge bulunmamakta ve arşiv olarak bazı kişilerin anılarının saklandığı anlaşılmaktadır. Oysa anıların, en azından sübjektif olduğu
için, bilimsel eserlerde kullanılması sorunludur.

Tehcirin 100. yılı dönemi münasebetiyle yabancı ülkelerde yapılan yayınlar, Osmanlı Arşivlerinden ya hiç ya da çok az yararlanmış oldukları için, o dönem olaylarının neden ve sonuçlarını gerektiği gibi ortaya koymakta yetersiz kalmaktadır. Ermeniler tarafından kaleme alınanlar ise gerçeğin değil önceden saptanmış belirli görüşlerin kanıtlanmasını amaçladıkları için genelde özürlüdür. Bu tür eserler ciddi bir eleştiriye tabi tutulmadığı ve Türk görüşleri de hemen hiç bilinmediği için halen dünya kamuoyunun Ermeni sorunu konusunda daha ziyade propaganda niteliğinde olan bir tür sanal tarihi benimsemekte olduğu görülmektedir.
Bu durum ülkemizde cumhuriyet ve milletimizin çıkarlarına öncelik veren
akademisyen ve yazarların ve aynı niteliğe sahip düşünce kuruluşlarının Ermeni Sorununa daha fazla önem vermeleri gerektiğini ortaya koymaktadır.

Diğer yandan Ermeni sorunun çözümü büyük ölçüde taraflar arasında
1915 olayları hakkında bir genel mutabakata varılmasına bağlı olduğundan bu konuda Türkiye’nin 2005 yılında Ermenistan’a yaptığı ve kısaca “Tarihçiler Komisyonu” diye adlandırılan önerinin yeniden değerlendirilmesinde yarar vardır.

AVİM, mirasçısı olduğu Ermeni Araştırmaları Enstitüsü dönemiyle birlikte, 2001 yılından günümüze kadar Ermeni sorunu konusunda devamlı olarak bilimsel çalışmalar yapmış olan bir kuruluştur. Bu çerçevede halen 56. sayısına ulaşmış olan Ermeni Araştırmaları dergisi ile 34. sayısını idrak eden Review of Armenian Studies dergilerini yayınlamaktadır. Ayrıca Ermeni sorunu konusunda son onbeş yıl içinde birçok toplantı yapmıştır. Yukarıda değindiğimiz Tehcirin 100. yılını anma dönemi için AVİM Dergileri özel sayılar yayınlamışlardır. Ayrıca AVİM bu dönem içinde ulusal ve uluslararası toplantılar düzenlemiş, bunlardan bazılarına Ermeni yazarlar da katılmıştır.

Yukarıda değindiğimiz gibi, özel bir önemi bulunmasına rağmen, Ermeni
Tehcirinin 100. yılı için Türk akademisyen ve yazarlarının bilimsel etkinlikleri sınırlı kalmıştır. Oysa “Ermeni Sorunu”nu tarihsel ve hukuksal açıdan iyi bilen bilim adamlarımız ve bu konunun uluslararası alanda tartışılmasına başarılı bir şekilde katılmış olan diplomatlarımız vardır. AVİM onların bilgi ve düşüncelerinden de yararlanılması gerektiği noktasından hareketle bir konferanslar dizisi düzenlemeye ve bu konferanslarda yapılan sunumları yayınlamaya karar vermiştir.

“Ermeni Sorunu 2016: On Görüş” başlığını taşıyan bu kitapta Ermeni sorunu konusunda bilgi ve deneyimleri olan 10 akademisyen, yazar ve diplomatın, 2016 yılında AVİM’de vermiş oldukları konferansların metinleri bulunmaktadır. Bu konferanslara 2017 yılında da devam edilmekte olup, AVİM izleyen yıllarda da bu etkinliği sürdürmeyi amaçlamaktadır.


Ömer Engin Lütem
E. Büyükelçi
AVİM Onursal Başkanı

ÖZ: Tarih boyunca Türk kimliği, gerek boy teşkilatlanması gerek yaşantı biçimi sebebiyle bir çatı altında birden çok boyu barındırmıştır. Boy mensupları kendilerine özgü seslendirme ve biçimlendirmeleriyle Türk dilinin söz varlığına her zaman katkı sağlamıştır. Tarihi söz var-lığında yer alan ancak günümüz ölçünlü Türkiye Türkçesinde kulla-nımdan kalkmış çoğu sözcüğü, ağızlarda görebilmek mümkündür. Derleme Sözlüğünün Anadolu insanının anadilindeki sözcüklerin veya halkın Türkçeleştirerek günlük dilde kullandığı sözcüklerin tümünü içermesi ise imkânsızdır. Çünkü derleme dediğimiz kavram bir süreç işidir. Zamanla eldeki verilere yenileri eklenecektir. Samsun ağzı da derleme çalışmaları açısından zor bir dil sahasıdır. Gerek merkez ko-numu gerek tarihi, sosyal ve siyasi sebeplerden çok sayıda göç olayı yaşamış ve bu nedenle demografik yapısı karışık bir hali arz etmekte-dir. Burada yaşayan Türkçe söz varlığının tespiti de bu ölçüde zor ol-maktadır. Çalışmaya konu olan ve Samsun ilinin...