Sendikal Hareket

Genel-İş Sendikası da bu anlamda emek tarihi çalışmaları bakımından inceleme konusu olarak önemli bir örnektir. Genel-İş, günümüzde de sendikal faaliyet sürecinin içerisinde olup, Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu’nun (DİSK) hem üye hem de örgütlülük bazında en büyük sendikası olma özelliğini taşımaktadır. 1962 yılında kurulan sendika şu anda genel hizmetler işkolunda faaliyet gösteren en eski sendikal örgütlenmedir.

In Turkey, where the implementation of neoliberal policies, the trade union movement is in crisis. Especially, existance of trade union barrages have changed trade unin’s class struggle to struggle for survival. The aim of this study, discus crisis in which the trade union movement of Turkey in the context of trade union competition, and reveal the effects to the union movement. For this purpose, firstly, their current situation has been revealed by the context
of the representation of union. Lather, workers actions which seen in may 2015, have been evaluated in this context; and try to find out precence of tade union competiton. In the last part of study, the findigs of interview and face to face survey whic was cunducted with workers of TCDD Vangölü Ferry Directorate where there was union competition, were avaluated.

Öz: Sendikalar, çalışanların haklarını savunan dayanışma ve mücadele örgütleridir. Bazen bu dayanışma ve mücadele diğer sendikalarla da işbirliğini gerektirir. Bunu sağlamak için de sendikalar bir araya gelerek üst bir kuruluş, federasyon veya konfederasyon kurarlar. Böylece taleplerini daha güçlü kitlesel bir güç halinde dile getirirler. Ancak bazen sendikalar, kendi kurmuş oldukları bu konfederasyonlar ile ters düşerler ve çatışırlar. Bu çatışmalar bazı durumlarda sendikaların konfederasyon üyeliğinden ayrılmalarına neden olur. Bu çalışmada, üyelikten ayrılarak başka konfederasyona geçen sendikaların konfederasyon değiştirme nedenleri irdelenecektir. Bu amaçla da öncelikle sendikal tarihimizdeki örnekler gözden geçirilecek ve son olarak da Liman-İş Sendikasının konfederasyon değiştirme süreci üzerinden, sendika-konfederasyon ilişkisi tartışılacaktır. Anahtar kelimeler: Sendika, Konfederasyon, Konfederasyon Değiştirme Nedenleri, Trade Union and Confederation Relations: Confederation Mobility of Trade Union; The Case of Liman-İş Abstract: Trade unions are solidarity and struggle organizations for defending the rights of workers. Sometimes this solidarity and struggle requires cooperation with other trade unions. To achieve this, the trade unions come together and establish a higher organisation; federation or confederation. Thus they express their wishes as a more powerful massive force. Sometimes, however, trade unions contrary and conflict with these confederations which they have established. In some cases, these conflicts cause trade unions to withdraw from the membership of confederation. In this study, reasons of changing confederation of trade unions that withdraw from the membership of confederation and pass to another confederation, will be examined. For this aim, firstly, the examples in our unionisation history will be reviewed and finally, the trade union

Çalışma şartlarının düzenlenmesi konusu bugünkü anlamıyla sanayi devrimi ile birlikte gündeme gelmiştir. Ağır çalışma şartları altında mağdur olan çalışan kesimini korumaya yönelik tedbirler ilk olarak bireysel tepkiler şeklinde ortaya çıkmış, ardından mevzuatlar yoluyla devletler tarafından alınmaya başlanmıştır. Bunun yanında kolektif kendi kendine yardım mekanizması olarak sendikalar da çalışma şartlarının düzenlenmesinde aktif rol oynamaya başlamışlardır. Günümüzde de istihdam koşulları başta olmak üzere çalışma hayatına ilişkin birçok konunun düzenlenmesinde önemli bir role sahip olan sendikalar, bu rollerini işverenlere karşı toplu pazarlık ve toplu iş sözleşmeleri yoluyla oynamaktadırlar. Sendikalar bu rollerini gerçekleştirirken sosyal, ekonomik, siyasî ve hukukî birçok faktörün etkisi altında bulunmaktadırlar. Bu nedenle sendikaların çalışma hayatını nasıl şekillendirdiğini incelerken toplu pazarlık faaliyetlerinin yapıldığı ortamın koşullarını göz ardı etmek, sağlıklı bir değerlendirme yapabilmeyi zorlaştırmaktadır. Bu amaçla çalışmamızda Türkiye’de çalışma hayatının şekillenmesinde sendikacılığın mevcut konumu, rolü ve önemi, onu etkileyen koşullar altında ele alınacaktır. Bunu gerçekleştirirken de sendikacılık açısından ileri teknoloji kullanımı, yüksek nitelikli personel istihdamı, liberalleşme ve özelleştirmeler gibi sosyo-ekonomik koşulların büyük ölçüde etkili olduğu Türk Hava Ulaştırma sektöründe gerçekleştirilmiş toplu pazarlık faaliyetlerinin örnek olarak incelenmesi hedeflenmektedir.

Bu çalışmada, tüm sosyal kurumların temel yapı taşı olan eğitim alanında, sendikalaşma çabaları Türkiye ile Avrupa ve Amerika Birleşik Devletleri bazında karşılaştırmalı olarak alınmıştır. Eğitim çalışanlarının, ülkelerindeki eğitim politikalarına, kendi özlük haklarına ve uygulamalara, iş şartlarına ve eğitimle ilgili her konuya müdahalede ve etkide bulunabildikleri "eğitim sendikaları"nın Türkiye merkez alınarak yabancı sendikalarla karşılaştırmalı olarak analizi, eğitim alanında yapılan çalışmalara, sivil insiyatiflerin eğitim politikalarına etki/katkılarına ışık tutabilecektir. Yapılan inceleme ve analizlerde Türk eğitim sendikalarının öğretmenlerin özlük haklarının (izin, yer değiştirme, görevde yükselme vb.), ücretlendirmelerin iyileştirilmesi konularına yoğunlaştıkları, Türk eğitim sendikal yapılanmasında siyasi dünya görüşünün halâ belirleyici bir gücü olmasından dolayı sendikalar arasında işbirliği ve ortak çalışmanın yok denecek kadar az olduğu; bu nedenlerin de beslemesiyle ülkenin eğitim politikalarının oluşturulması ve geliştirilmesinde Avrupa, Amerika Birleşik Devletleri eğitim sendikaları kadar etkin olmadıkları görülmüştür. Sonuç olarak; çalışmada sendikal yapılanmaların eğitim politikaları ve pratikleri üzerindeki işlevsel etkilerinin izleri sürülerek Türkiye ile diğer ülke sendikal yapılanmalarının çalışmalarının karşılaştırmalı analizleri ile toplumun kilit kurumu olan eğitim üzerindeki belirleyiciliğine sorgulama kapısı aralanmıştır. Anahtar Kelimeler: Eğitim, sendika, eğitim sendikaları, öğretmen sendikaları.

Bu çalışmada Avrupa Sendikalar Konfederasyonu (European Trade Union Confederation-ETUC)'nun, temel sosyal hakların Avrupa Birliği (AB) düzeyindeki kurumsal gelişimine katkısı belirli AB belgeleri kapsamında incelenmektedir. Çalışanların Temel Sosyal Hak-ları Topluluk Şartı, Avrupa Birliği Temel Haklar Şartı ve Avrupa Sosyal Haklar Sütunu çalışmanın temel dayanağını oluşturmaktadır. Bahsedilen belgelerin oluşturulması ve uygulanması sürecinde ETUC tarafından yapılan katkılar ETUC'un arşiv belgelerinin incelenmesi ve birincil konfederasyon dokümanlarına ulaşılması yoluyla gerçekleştirilmiştir. Kısaca çalışma içerisinde genellikle birincil kaynaklara başvurulurken, uluslararası literatürden de sıklıkla faydalanılmıştır. Böylece ETUC'un temel sosyal hakların AB düzeyinde bağlayıcılık kazanması adına ortaya koyduğu çaba anlaşılmaya çalışılmıştır.

Yıllarca kadro talebini dile getirmiş, bu yönde mücadele etmiş kamu taşeron işçileri, 24 Aralık 2017 tarihinde 696 sayılı KHK ile yapılan bir
düzenlemeyle ‘kadroya’ geçirildiler. Ancak işçiler kısa süre içerisinde umdukları şey ile karşılaştıkları şeyin aynı olmadığı gördüler ve verilen kadro karşısında hayal kırıklığına uğradılar. Bu çalışmada kadro isteyen taşeron işçilerin kadro mücadelesi ve 696 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile getirilen kadroya ilişkin düzenlemeler ele alınmıştır.

12 Eylül 1980 Askeri Darbesi, Türkiye’de sosyal ve demokratik hakların belirli bir dönem askıya alınmasına, sonrasında ise kısıtlanmasına neden olmuştur. Başta DİSK olmak üzere Türkiye sendikal hareketi bu süreçten olumsuz etkilenmiştir. Söz konusu dönemde Avrupa sendikal hareketi Türkiye’de yaşanan gelişmelerle yakından ilgilenmiştir. Bu çalışmada, 1980 döneminde Avrupa sendikal hareketinin DİSK ve DİSK’li sendikacılarla dayanışması, arşiv belgeleri ve birinci el kaynaklar ışığında detaylı bir şekilde incelenmeye çalışılacaktır.

"Yiğit madenci Tahir Çetin'in ve yoldaşlarının yılmaz mücadelesine saygıyla"

Koronavirüs salgını yüzünden birçok insan hayatını evine sığdırmak zorunda kalsa da geçinmek için bu dönemde de ye-rin metrelerce altında ömürlerini kömüre sığdırmak zorunda olan maden emekçileri sanki hiçbir şey olmamışçasına çalış-maya devam ediyorlar. Salgının madencilerin mevcutta çok zorlayıcı olan çalışma koşullarını nasıl etkilediğini Bağımsız Maden İş Genel Başkanı Tahir Çetin'e internet üzerinden yaptığımız görüşmede konuştuk: Tahir ÇETİN :Koronavirüsün Türkiye'de ilk görüldüğü 10 Mart tarihinde bilim insanlarının hastalığın en fazla akciğeri etkilediğine dair açıklamaları ve madencilerde çok sık görülen KOAH(Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı) vakalarını bildiğimiz için bütün maden sahiple-rini ve Çalışma Bakanlığı'nı üretimin durdurulması için yazılı şekilde uyardık. Fakat maalesef uyarılarımız dikkate alınmadı. Soma Cumhuriyet Başsavcılığı'nca ve Soma'daki yerel basında madenlerde üretimin durdurulmayacağı, iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerinin alınarak üretime devam edileceği açıklandı. Maden işçisi arkadaşlarımız da ülke çapında vakaların arttığını gör-dükçe tedirgin olmaya başladılar. Madenciler arasında ilk koronavirüs vakasını Nisan ayının başında aldık. Bu durum arkadaşlarımızın tedirginliğini daha da arttırdı. İlk vakayla beraber madencilerde bir bilinç oluşmaya başladı. Av. Hıdır KIRKICI: İlk vaka Soma'daki bir ocakta mı görüldü? Tahir ÇETİN: Evet, ilk vaka Soma'daki İmbat Madencilik ocağında görüldü. Hastalığa ya-kalanan arkadaşımız uzak bir mahallede oturuyordu, dolayısıyla onunla aynı servisi, giyin-me-dinlenme yerlerini kullanan birçok madenci arkadaşımız da vardı. Neticede hastalanan arkadaşımızla yakın çalışmış birçok madenci arkadaşı tekrar işyerine(madene) almadılar. Son-rasında maden işçileri sendikamızı arayarak yeterli maske verilmediğini, madene inerken tak-tıkları maskeyi eve gittikleri serviste de taktıklarını, ardından aynı maskeyle ertesi gün evden işe geldiklerini, yeni maskenin ancak tekrar madene inerken kendilerine verildiğini, yani tek maskeyle yirmi dört saat idare ettiklerini anlattılar. İşçilere yeterli maske temin edilmesi için işverenleri Sendika olarak yazılı olarak uyardık ama maalesef yine aynı şekilde uyarımız dik-kate alınmadı, üretim zorlamasına aynen devam edildi.

Arslan Hakan, Hacer Aydın and Rengin Küce (1995), “Tansu Çiller Hükümetinin Kamu Kesimi Toplu Sözleşmelerine Dönük Ücret Politikası, Yaratacağı Nominal-Reel Ücret Kayıpları ve Kamuya Transfer Edeceği Net Ücret Tutarı”, Mülkiyeliler Birliği Dergisi, XIX: 183

Following Turkey’s own ‘Tequila Crisis’ of early 1994, the Government decided to renounce the collective agreements in force stipulating inflation-indexed pay rises to public sector workers, which lead to a series of legal disputes and industrial extending into the year 1995. This work, based on a previous report by Harb-İş Union’s research center, which then I was heading, estimated, from a social wage theory perspective, the net transfer the Government would thus transfer from the public workers to the public budget. The report itself received wide coverage in the media, challenging and effectively falsifying pro-Government claims of the size of the ‘burden’ that the pay rises in accordance with the existing collective agreements would put on the public.

Türkiye, neoliberalizmin yükselişi karşısında emek hareketi ve işçi kimliğinin içine düştüğü küresel krizden derinden etkilenmiş ülkelerden biridir. Kamusal alanda emek meselesi duyulmaz olmuş, işçi kimliği sahipsiz kalmış, emek örgütleri ve emek mücadelesi güçsüzleştikçe güçsüzleşmiştir. Bu durumun karmaşık nedenlerini anlamak ve çareler üretebilmek için hali hazırda her şeye rağmen ortaya çıka(bile)n az sayıdaki kolektif yerel mücadeleleri derinlemesine incelemenin faydası olacağı muhakkaktır. Bu kaygılarla, etnografik metot kullanılarak, katılımcı gözlem ve derinlemesine mülakatlarla imalat sanayisinde çalışan mavi yakalı işçiler tarafından verilen üç farklı sendikalaşma mücadelesi incelenmiştir. Evvela günümüz Türkiye'sinde işçilerin kolektif hak mücadeleleri önündeki zorlu engellerin görünürleşmesine katkı sunulmak istenmiştir. İkinci olarak tüm bu zorlu engellere rağmen kimi işçilerin "hala" ciddi bir faillik ortaya koyarak kolektif mücadelelere kalkıştıkları gösterilmiş ve bu failliklerin kıymetli hikayeleri faillerinin ağzından aktarılmıştır. Mücadelelerin etnografik şekilde incelenmesi, sınıf mücadelesinin somut ve gündelik halleri üzerinden bu kavramı yeniden düşünmek için önemli fırsatlar sunmaktır. Araştırmada E. P. Thompson’un sınıf analizine getirdiği epistemolojik yorum izlenmiş, sınıf ve sınıf bilinci kavramlarının katı ve şematik yorumlarından uzak durulmuş, gündelik sınıf mücadelesinin "dinlenmesi" metot olarak benimsenmiştir. İktisadi ve nesnel alanlar kadar, kültürel ve öznel alanlara da eğilinmiştir. Bu çerçevede Hodson'ın "haysiyet", Hodson ve arkadaşlarının "işçi dayanışması" ve Fantasia'nın "dayanışma kültürleri" kavramları kullanılmıştır.

Yüksek Lisans Tezi

Özet
Ücretler sermaye birikiminin dinamiğine, yedek işgücü ordusunun genişliğine ya da darlığına ve yanı sıra sendikal örgütlülüğün düzeyine bağlı olarak değişkenlik gösterir. Bu çalışma Türkiye’de 1980 sonrası dönemde ücretlerin gelişimini ve bunun nedenlerini konu ediniyor. Kapitalist gelişme süreci içinde konu teorik-tarihsel bir çerçevede ele alındı. 1980 dönemeciyle birlikte Türkiye’de dışa dönük sermaye birikimi stratejisine bağlı olarak emek-sermaye-devlet üçlüsü arasındaki ilişkinin değişimi ve dönüşümüne vurgu yapıldı. Ücretlerin gelişme seyri bu genel bağlam içinde incelendi.

Abstract
Wages are varied by depending mainly on the dynamics of capital accumulation, expanse or narrowness in reserve army of labour, and the level of unionisation. This study is about the development of wages in Turkish economy after 1980 period. The case was constructed and examined in theoretical-historical perspective. Depending on the strategy of outbound capital accumulation after 1980 period, triple relation among labour-capital-state has been changed and transformed. The development of wages has been examined in that general context.

Hem şirkete hem de TES-İŞ’e öfkeli işçiler DİSK/Enerji-Sen’de örgütlenmeye karar verdi. Bir süredir işçilerle görüşmeler yapan DİSK/Enerji-Sen yaklaşık 700 işçiyi DİSK Genel Merkezi’nde bugün yapacağı törenle toplu olarak sendikaya üye yapmaya hazırlandı.

Ancak, sabah itibariyle TES-İŞ’ten istifa eden BEDAŞ işçileri DİSK/Enerji-Sen’e üyeliklerini yapamadı. Üye olmaya çalışan işçilerin enerji işkolunda çalışmadığı görüldü. DİSK/Enerji- Sen, Cengiz Holding’in şirketlerini tek bir işkolunda birleştirdiği ya da işçilerin birimlerinde giriş-çıkış yapıldığı üzerine duruyor. Bu durumda SGK’ye yapılacak bildirimler 20 günü bulabiliyor.

Koronavirüs (COVID-19) salgını dünyayı saran bir salgına dönüşüp, Dünya Sağlık Örgütü tarafından "Pandemi" ilan edilince, küresel anlamda tüm ülkeler farklı düzeylerde önlem almaya başladılar. Virüsün coğrafi etki alanı genişledikçe ülkelerde daha tedirgin olmaya başladılar. Küresel anlamda yapılan açıklamalarda ortaklaşan iki vurgu vardı: Birincisi COVİD-19'un yaş arttıkça; özellikle 60 yaş üzerindekiler ile kalp, diyabet, tansiyon ve akciğer kaynaklı kronik hastalığı olanlarda daha tehlikeli olduğu ve mortalitenin (ölüm oranının) bu grup hastalarda daha yoğun olduğuydu. İkincisi ise bu hastalığın zengin fakir kimseyi ayırt etmediği ile ilgiliydi. Birinci görüş için istatistiksel veriler savı doğrular nitelikte olmakla birlikte ikinci sava bir itirazımız var. Burada virüsün kişi ve grup ayırt etmesi gibi bir durum söz konusu değil kuşkusuz. Ancak bu sürecin ekonomi politiği bize farklı fakat bilindik bir şey söylüyor. O da bu sürecin sınıfsal karakteri ile ilgilidir. COVID-19'un bağışıklık sisteminin güçlü olup olmamasına bağlı olarak etkisi de artıyor. Zenginler kendilerini bir şekilde virüsten korumanın yolunu bulurken, emekçi ve yoksul kitleler her zamanki gibi tehlike ile yüz yüze kalan kesim oldu; ve olmaya da devam ediyor. Bağışıklık sisteminin güçlü olması beslenme alışkanlığı ve imkanları ile ilişkili olduğunu düşündüğümüzde COVID-19'un öncelikli hedef kitlesin kimler olduğu da açıkça ortaya çıkacaktır. Her ülke önlem olarak dışarıya çıkmayı sınırlandırmaya çalışırken; istisnai olarak çalışanların durumu hariç tutulmuştur. Kamu çalışanları nispeten daha fazla güvenceye sahipken, özel sektör çalışanları korumasız bir şekilde ortalıkta bırakılıyor. İmalat, hizmetlere, inşaattan tarıma tüm sektörlerde çalışma devam etmektedir. Tüm sektörde çalışmanın devam ediyor olmasına karşın; daha fazla risk barındıran işler sağlık, market, banka, benzinlik ve belediye hizmetleri olarak karşımıza çıkmaktadır. Sağlık emekçileri hastaları sağlığına kavuşturmaya çalışırken; özellikle ticaret sektöründeki market çalışanları ise halkın sağlıklı kısmını ayakta tutabilecek gıda ve hijyen maddelerini evlere ulaşmasını sağlıyor. Bu iki grup doğrudan kapalı ortamlarda ve yoğun insan kitlesi ile diğer bir ifade ile potansiyel COVID-19 taşıyıcıları ile yüz yüze kalmaktadır. Her iki hizmet de kamusal sağlığa (halk sağlığı) yönelik hizmet olmasına karşın sağlık emekçileri tam olmasa da kısmen kamu otoritesi tarafından korunma altına alınmıştır. Sağlık emekçilerinden farklı olarak özel sektördeki market çalışanları kamu sağlığı için hizmet üretirken diğer yandan işverenine de artı değer üretmeye devam etmektedir. Ve artı değer üretimi göz ardı edilmektedir. Yaşadığımız pandemi döneminde dahi emek-sermaye çelişkisi varlığını acımasız bir şekilde hissettirmektedir. İşveren evinde kendisini karantinaya almışken, akıllı telefon ve tabletinin ucunda işleri hiçbir risk almadan takip ederken, yüzbinlerce market çalışanı gecesini gündüzüne katmış, kendisini ve ailesini COVID-19 riski ile karşı karşıya bırakacak koşullarda çalışmaya devam etmektedir. Bu süreçte sermayenin satış hacimleri ile işçilerin yaşamla geçim arasındaki kaygısı paralel bir şekilde artarken; işçilerin en azından bunun riskini karşılayabilecek ekonomik talepleri ile ters orantılı bir ilişki içerisindedir. * Sendika Uzmanı / Tez-Koop-İş

Bu çalışmada, 2008 yılı itibariyle ortaya çıkan küresel finans ve borç krizinin Avrupa Birliği (AB) üzerindeki etkileri, yeni ekonomik yönetişim modeli ve kemer sıkma politikalarının AB karar ve politika oluşturma sürecine yansımaları, krizle mücadele noktasında benimsenen stratejilerin AB istihdam piyasası ve sosyal politikasında ortaya çıkardığı sorunlar ve Avrupa Sendikalar Konfederasyonu (European Trade Union Confederation- ETUC)’nun kriz karşısındaki tutumu tartışmaya açılacaktır. Bu doğrultuda yaşanan finans ve borç krizi sonrasında ortaya çıkan sorunlar ve ETUC’un kriz sürecinde benimsediği sendikal stratejiler bütüncül bir anlayışla ele alınmaya çalışılacaktır. ETUC tarafından benimsenen strateji ve politikaların krizle mücadele aşamasındaki etkinliği ve ETUC’un AB tarafından ortaya konulan ekonomik yönetişim anlayışı ve kemer sıkma politikalarından nasıl etkilendiği birincil belgelere dayalı olarak Konfederasyon belgeleri üzerinden incelenecektir. Ayrıca ETUC’un geçmiş dönem faaliyetleri incelenirken bazı arşiv belgelerine de yer verilecektir. Böylece ETUC’un 2008 Finansal Krizi sonrasında yaşanan gelişmeler karşısındaki tutumu betimleyici bir anlayışla, derinlemesine ve bütüncül bir şekilde tartışılmaya çalışılacaktır. 2017 yılında onaylanan Avrupa Sosyal Haklar Sütunu (European Pillar of Social Rights)’nuyla birlikte ETUC’un Avrupa sosyal boyutu tartışmalarının canlanması noktasındaki çabaları da bu çalışmada üzerinde durulan konular arasında yer alacaktır. Bu süreçte ETUC tarafından benimsenen stratejiler, sadece krizin ortaya çıkardığı sorunlarla mücadele noktasında değil ETUC’un AB karar mekanizmalarını etkileyebilen bir aktör olarak var oluşunu devam ettirme çabası doğrultusunda da anlaşılmaya çalışılacaktır. Böylece çalışmada ETUC’un gelecek dönem önceliklerine ve faaliyetlerine yönelik bir tartışmaya da yer verilecektir