Ukrayna

Kırım, tarih öncesi dönemden beri Güney Ukrayna’nın bozkırlarla kaplı hinterlandını Karadeniz’e ve ötesine bağlayan bir geçiş bölgesi olmuştur.

Yüzyıllar boyunca Osmanlı ve Rus imparatorluklarının, sonrasında da Sovyetler Birliği ve Ukrayna devletinin parçası olan Kırım’ın tarihi, ev sahipliği yaptığı kültürlerin ve halkların izlerinden de anlaşılacağı üzere, çok daha gerilere uzanır: Antik Yunanlar, Gotlar, Bizanslılar, Moğollar, Ruslar ve en önemlisi Kırım Tatarları bu topraklarda yaşamıştır.

Tarih ve siyaset bilimi profesörü Paul Robert Magocsi, bölgeyle ilgili şimdiye kadar yazılmış en temel ve güncel metin olan Şu Mübarek Topraklar’da, üç bin yılı aşkın zamandır Kırım’ın bozkırlarına, dağlarına ve deniz kıyılarına akın eden bu toprak­larda yaşamış halkları ve yarattıkları medeniyetlerin hikâyesini görseller eşliğinde anlatıyor.

“Umuyorum ki bu kitap Türkiyeli okurlara kendi ülkelerinin tarihsel jeopolitik alanını (Karadeniz ve çevresindeki tüm topraklardan bahsediyorum) daha iyi anlamalarında yardımcı olacaktır.” Paul Robert Magocsi
http://kitap.ykykultur.com.tr/kitaplar/su-mubarek-topraklar-kirim-ve-kirim-tatarlari

Turkey-Ukraine relations which have made important progress since the dissolution of the Soviet Union have a high strategical value for both countries. Whereas being riparian states of the Black Sea becomes prominent as one of determinant factors for its bilateral relations, the fact that Turkey obtains a large part of its Russian natural gas via Ukraine shows the importance of these relations

Asırlardır Karadeniz’in çevresinde birlikte yaşayan ve dünya politikalarını yönlendiren bu iki devlet, önümüzdeki süreçte de Karadeniz bölgesinde
kriz yerine iş birliğini seçerek bölgede istikrar ve refahı egemen kılacaktır.
Aksi bir durumda ise, Karadeniz yeni bir çatışma alanına dönüşerek
her iki ülkeyi de olumsuz bir şekilde etkiyecektir.

Makalede Kırım’ın ilhakı meselesi, çatışma çözümleri bağlamında sorunun tarihsel arka planı, çatışmayı doğuran nedenler, aktörlerin ve yönlendirici güçlerin analizi ele alınacak, krizin çözümü noktasında taraflar arasında atılan adımlardan ve uygulamalardan bahsedilecektir. Son olarak sorunun gelecekteki seyri ve yönetimi üzerine değerlendirmelerde bulunulacak, bölgesel ve küresel sonuçları ortaya konacaktır.

Asif, Hacılı, Hacıyev, urum, urumlar, türklər, xristianlar, xristian türklər, Asif Hacıyev, Asif Hacılı, Qafqaz, Krım, türk folkloru, folklor, tarix, etnoqrafiya, yunanlar, Gürcüstan, türk mifologiyası, İncil, тюркология, урумы, греки, Крым, Украина, Мариуполь, тюрки христиане, православие, ortodoks turkler, koroglu, qerib, massllar, maniler, turk tarixi, Rum, trabzon, kara deniz, gurcustan

Ukrayna toprakları 1991 yılında SSCB’den bağımsızlığını ilan edene kadar doğulu ve batılı güçler arasında hep mücadele sahnesi olmuştur. 2014 yılında yapılan referandum sonucu Kırım’ın Rusya’ya bağlanması ile birlikte Ukrayna’nın jeopolitik önemi bir kez daha dünya gündeminin ana maddelerinden biri haline gelmiştir. Avrasya denkleminde jeopolitik kırılmalara neden olan Ukrayna toprakları tarihin her devresinde ya güçlü devletlere ev sahipliği yapmış ya da yayılmacı politika izleyen devletlerin hedef tahtasında yer almıştır. Bu nedenle günümüz dünyasında Doğu ve Batı arasındaki mücadelenin önemli fay hatlarından birini de Ukrayna teşkil etmektedir. Ukrayna’nın sahip olduğu güçlü tarımsal olanaklar, doğal kaynakları ve Rusya ile Avrupa Birliği ülkeleri arasında önemli enerji koridorlarından biri olması jeopolitik önemini ortaya koyan önemli nedenlerdir. Bu nedenlerle Ukrayna’nın iç ve dış politikası başta Rusya olmak üzere Avrupa Birliği ve ABD tarafından dikkatle takip edilmektedir. Ukrayna’ya komşu ve bölge ülkelerinin de kendi ülke ve bölge çıkarları için Ukrayna’ya yakın ilgi gösterme zorunluluğu da hesaba katıldığında dünyanın en önemli stratejik bölgesi Avrasya’nın batı kesimde yer alan Ukrayna’nın jeopolitik önemi ortaya çıkmaktadır. Jeopolitik önem açısından Türkiye ile oldukça benzer özellikler gösteren Ukrayna’nın geleceğini şekillendiren gelişmeler Türkiye’yi de yakından ilgilendirmektedir. Zira Karadeniz Havzası’nda yaşanacak her türlü olumlu ve olumsuz gelişme siyasi, askeri, ekonomik ve toplumsal açından Türkiye’ye de etki edecektir. Bu makalede Ukrayna’nın jeopolitik önemi, Ukrayna’nın geleceğini etkileyen ve şekillendiren iç ve dış etkenler (Rusya, AB, ABD) ile Türkiye-Ukrayna arasındaki ilişkiler incelenmiştir.


Until its independence declared from the USSR in 1991 the territory of Ukraine was the scene of struggle between the eastern and western powers. As a result of the referendum in 2014, the geopolitical importance of Ukraine has once again become one of the main items of the world's agenda, with the Crimea being connected to Russia. The territory of Ukraine, which caused geopolitical breakings in the Eurasian balance, took place in the target board of states that either hosted strong states or followed expansionist politics in every period of history. Therefore, Ukraine is one of the important fault lines of the struggle between East and West in today's world. Strong agricultural opportunities, natural resources and being one of the important energy corridors between Russia and the European Union countries are important reasons that reveal the geopolitical importance of Ukraine. For these reasons, Ukraine's domestic and foreign policy is carefully followed by especially Russia, the European Union and the United States. The neighboring countries of Ukraine and the countries of the region must pay close attention to Ukraine for their country and region interests. Taking this into account, the geopolitical importance of Ukraine in the western part of Eurasia, one of the most important strategic region of the world, is emerging. The developments shaping the future of Ukraine, showing very similar characteristics in terms of the geopolitical importance of Turkey, are closely related to Turkey as well. Inasmuch as, all kinds of positive and negative developments will be experienced in Black Sea Basin will influence Turkey in terms of political, military, economic and social. In this article, the geopolitical importance of Ukraine, internal and external factors (Russia, EU, USA) that affect and shape the future of Ukraine, and also the relations between Turkey and Ukraine are investigated.

2013 Şubat’ında Ukrayna’da bir iç sorun olarak başlayan gelişmeler, kısa sürede Rusya-Ukrayna krizine dönüşmüş, ardından ise uluslararası bir sorun haline gelmiştir. Rusya, Yakın Çevre’si olarak değerlendirdiği Ukrayna’nın Batı’ya yaklaşma gayretlerinden kaygı duymaktadır. Ancak ABD’nin bölge ve Ukrayna politikalarının bu kaygıyı desteklediğini söylemek güçtür. Rusya’nın bağımsızlığının ilk yıllarında Batı ile uyumlu politika izleme gayreti, Vladimir Putin’le birlikte terk edilmiş ve Batı dünyası ile “soğuk barış” olarak adlandırılan bir politika izlenmeye başlanmıştır. Bu politikada Ukrayna büyük bir önem kazanmıştır. Rusya’nın dış politikasında geliştirilen askeri ve siyasi doktrinlerin önemli yönlendirici etkisi olmuş, ilişkiler bu doktrinler çerçevesinde yürütülmüştür. Uygulanan politikaların temel motivasyonu, Rusya’nın dünyada ve özellikle Batı karşısında Sovyetler’in siyasi mirasçısı olarak kabul görmesi ve buna uygun olan yeri almasıdır. Rus dış politikasının ABDUkrayna İlişkileri üzerindeki yönlendirici etkisinin izahı çalışmamın ana temasını teşkil etmektedir.

İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi İdeal Hukuk Kulübü ile 11.05.2022 günü çevirimiçi gerçekleştirdiğim "Rusya-Ukrayna Savaşı Dairesinde Uluslararası Hukuk Meseleleri Konferansı"mın kaydını, YouTube kanalım üzerinden paylaştım. https://youtu.be/js_8l2b8Yno

Öz Nükleer silahlar, bu silahlara sahip devletler arasında savaş ve çatışma riskini azaltan bir işlev gör-mektedir. Devletler, askeri güç dengesinde dezavantajlı bir konumda olsalar da, nükleer silah sahibi olmaları durumunda "mutlak caydırıcılık" elde ederler. Böylece nükleer silahlar, güçlü ve zayıf aktörler arasındaki caydırıcı güç dengesini zayıf aktörler lehine düzenleyebilen bir işleve sahiptir. Bu çalışmanın inceleme konusu olan Rusya-Ukrayna ilişkilerinin de bu minvalde değerlendirilmesi gerekmektedir. 2014 Ukrayna krizinde görüldüğü gibi Ukrayna, Rusya'nın Kırım ve Donbas'a dönük gerçekleştirdiği askeri müdahaleler sonucunda egemenlik haklarının ve toprak bütünlüğünün ihlal edildiği bir tabloyla karşılaşmıştır. Ukrayna'nın 1990'larda terk ettiği nükleer silahlar ise, Ukrayna krizi ile irtibatlı olarak tekrardan gündeme gelmiştir. Sovyetler Birliği'nin dağılmasının ardından dünyanın üçüncü en büyük nükleer silah envanterine sahip olan Ukrayna, 1990'ların ilk yarısında gerçekleşen müzakereler sonu-cunda nükleer silahlarını terk etmeyi kabul etmiş ve 1996 yılında tamamlanan bir işlem sonucunda nükleer silahlardan tamamen arınmıştır. Bu süreç baz alınarak bu çalışmada, Ukrayna'nın nükleer silahsızlanma tecrübesinin olası sonuçları 2014 krizi çerçevesinde masaya yatırılmıştır. Ulaşılan sonuç neticesinde, nükleer silah envanterine sahip güçlü rakipler karşısında (Rusya) nükleer silahsızlanma-nın, devletler için (Ukrayna) potansiyel bir ulusal güvenlik riski teşkil ettiği vurgulanmıştır. Abstract Nuclear weapons reduce the likelihood of war and conflict among nuclear-armed states. States that are in an inferior position in the military balance gain "absolute deterrence", if they possess nuclear weapons. Nuclear weapons are, therefore, functional devices in calibrating deterrence asymmetry between weak and strong states in favor of the former. In this article's case study, Russia-Ukraine relations, should be understood in this light. As witnessed during the 2014 Ukraine crisis, Russia violated Ukraine's sovereignty and territorial integrity through military incursions into Crimea and Donbas. In the light of Rus-sia's military actions, discussions surrounding Ukraine's elimination of its nuclear arsenal, which took place during the 1990's, have surfaced again. Following the dissolution of the Soviet Union, Ukraine inherited the world's third largest nuclear weapons stockpile, which it removed from its soil during a process that was completed in 1996. This work seeks to trace this process and analyze the potential impacts of Ukraine's nuclear disarmament with reference to the 2014 crisis. By way of conclusion, it is argued

Karadeniz bölgesi, sahip olduğu stratejik konumu, ekonomik imkânlarının yanında güvenlik, enerji ve ulaşım koridoru olması açısından da büyük önem arz etmektedir. Bulunduğu konum itibariyle Karadeniz, günümüzde AB, ABD, Türkiye ve Rusya’yı içine alan önemli Avrasya güçlerinin kesişme alanı ve Orta Asya ile Avrupa arasında geçiş alanıdır. Aynı zamanda Hazar enerji ithalatı için önemli bir geçiş güzergâhı konumunu da taşımaktadır. Bu güzergâhta merkezi konumda olan Kırım, ayrı bir öneme sahiptir. Böyle öneme sahip bir bölgenin 1958 yılında Khruschev tarafından Ukrayna’ya verilmesi, daha sonra Rus milliyetçiler tarafından hata olarak kabul edilip,  eleştirilmiştir. Bu eleştiriler, Sovyetler Birliği’nin yıkılışından sonra da Kırım’ın Ukrayna topraklarında kalması ve çatışmaya meyilli bir bölge haline gelmesiyle, daha da belirginleşmiştir.
Sovyetler Birliği’nin yıkılışı sonrası ortaya çıkan önemli meselelerden biri, Kırım’daki Karadeniz filosu olmuştur. Karadeniz’de mevcut filonun Rusya ile Ukrayna arasında paylaştırılması süreci, iki ülke arasında ciddi gerilimler oluşturmuştur. Bu gerilimlerden dolayı da paylaşım sorununun çözülmesi, uzun zaman almıştır. 1992-1997 arasında bu anlaşmazlıkların iki ülke arasındaki tansiyonu oldukça yükseltmesi sebebiyle, bu tansiyonun düşürülmesi ve iki tarafın kabul edeceği bir sonuç alınması için yoğun resmi görüşmeler yapılmıştır. Karadeniz filosunun paylaşımı ve Kırım’ın statüsü konusundaki bu görüşmelerde 1997 yılı önemli bir tarih olmuş ve bu tarihte taraflar anlaşmaya varmıştır. Bu anlaşma, mevcut sorunu bütünüyle bitirmediği gibi, Kırım ve Kırımdaki Rus askeri varlığı, konjonktür değiştiğinde iki ülke arasında her an yeni bir krize meydan verebilecek potansiyelini devam ettirmektedir.

Çoğunlukçu demokrasiye dayalı bir ulus-devlet algısının neden olduğu çatışmaların giderek arttığı son on-yıllarda, farklı grupların temsilinin önemi inkar edilemez hale gelmektedir. Çatışma yönetimi metotları, özellikle topraksal düzenlemeler ve ortaklıkçı güç paylaşımı çerçevesinde toplumsal bölünmelerin yönetilmesi için en optimal yöntemleri geliştirmektedir. Otonomi ve güç paylaşımının zamanında hayata geçirilmemesi durumunda meydana gelen çatışmaların yönetilmesi daha zor olmaktadır. Özellikle güçlü bir akraba devletle komşuluk söz konusu olduğunda, ayrılıkla sonuçlanabilecek çatışmaların çıkması, topraksal ve yönetimsel düzenlemelerin başarı şansını düşürmektedir.     
Ukrayna, üniter yapıda bir ulus-devlet olarak uluslararası siyaset sahnesinde yer almasına rağmen pek çok devlet gibi etnik azınlıklara sahiptir. Bu etnik azınlıklar arasında en büyük grup olan Rusların coğrafi olarak güneydoğu Ukrayna’da yoğunlaşması nedeniyle, ortaya çıkan çatışma bölgesel boyut içerir hale gelmiştir. Güneydoğu Ukrayna’da bulunan Rusların, ülkenin Doğu komşusu olan Rusya Federasyonu ile ilişkilerinin etnik ve tarihsel boyutları da göz önünde bulundurulduğunda, Ukrayna’da gerçekleşmekte olan çatışma ayrılıkla sonuçlanma ihtimaline sahip olabilecek, bu nedenle yönetilmesi Ukrayna yönetimi açısından özel dikkat ve hassasiyet gerektiren bir çatışma olarak ortaya çıkmaktadır. Bu çatışmanın doğru olarak ele alınabilmesi için öncelikle çatışmanın niteliğinin tespiti ve ortaya çıkışına dair Ukrayna’da var olan tarihsel ve toplumsal durumun ele alınması gereklidir. Durumun tespiti yapıldıktan sonra çatışmanın yönetilmesine dair literatürde ve pratikte var olan yöntemlerin Ukrayna örneğinde uygulanabilir olup olmadıkları tartışılacaktır.

Koç Üniversitesi Hukuk Fakültesi ile Doç. Dr. Murat Önok Hocamızın düzenlediği çevirimiçi toplantıda sunduğum "Uluslararası İlişkilerde Kuvvet Kullanma Yasağı Açısından Rusya'nın Askeri Operasyonlarının Değerlendirilmesi" başlıklı tebliğimi paylaştım. https://www.youtube.com/watch?v=_zhqYb57cVE

2014 Kırım’ın işgali ve Kırım Krizi birçok uluslararası ilişkiler uzmanı tarafından “II. Soguk Savaş” yada “Yeni Soğuk Savaş” olarak tanımlanmıştır. Bu çalışmada 2014 Kırım Krizi jeo-stratejik kavramlar ve yaklaşımlar kullanılarak açıklanarak Kosova örneğinin Kırım’a etkisi ve Rusya’nın stratejik derinlik kavramları ele alınacaktır. İlk olarak, Kırım Krizi real-politik ve jeo-politik yaklaşımlar çerçevesinde incelenecektir. Bu çerçevede Karadeniz ve Kırım bölgesinin jeo-politik, jeo-stratejik ve jeo-ekonomik önemi özellikle Türkiye, Rusya ve Ukrayna bağlamında incelenecektir. İkinci olarak, Kosova örneği derinlemesine analiz edilerek nasıl Putin Rusya’sı tarafından Kırım’ın işgaline zemin hazırlamak için kullanıldığı açıklanacaktır. Üçüncü bölümde, Rusya’nın stratejik derinliğinin Kırım’da uygulanıp uygulanmadığı mercek altına alınacak ve Putin tarafından başarılı şekilde uygulanan melez savaş (hybrid war) kavramının Kırım’da uygulanması ve buna karşı alınabilecek önlemler sıralanacaktır.  Son bölüm ise Kırım’ın işgalini Kırım Tatarları’nın bakış açısından ele almaktadır.
Anahtar Kelimeler: Kırım Tatarları, Kırım İşgali, Rusya, Ukrayna, Türkiye.

The Orange Revolution and the Rose Revolution in Georgia are designed to determine whether the United States is effective or not. All the events that started in 2004 with the Rose Revolution in Georgia and then continued in 2005 with the Orange Revolution in Ukraine were called the color revolution. These Color revolutions, which started in Georgia and Ukraine, have been influential in the Caucasus. The Color revolutions in the former Soviet geography in a row strengthened their claims that NATO and the EU were a product of the expansionism.

Rusya'daki resmi söyleme göre 'savaş' diye bir şey yok. 24 Şubat'ta Ukrayna'nın geniş ölçekli istilası 'özel harekat' olarak adlandırılıyor. Rusya'nın Ukrayna'daki saldırısının ve işgalinin ardından iki hafta geçti. Rusya hükümeti bunu nasıl gerekçelendiriyor ve sıradan vatandaşlar durumu nasıl algılıyorlar? Rusya'da neler oluyor?

Ukrayna’da Yanukoviç’in devrilmesi ile başlayan; Kırım işgali ile tırmanan ve Rus yanlısı ayrılıkçıların Kiev’le yaşadığı iç savaş nedeniyle keskinleşen Kremlin-Batı ilişkilerinde yaşanan kriz Kuzey Avrupa devletleri ve özellikle İskandinav ülkeleri ile Rusya arasında ilişkileri de etkilemektedir. Soğuk Savaş yıllarında Sovyetler Birliği ile sınır oluşturmalarından dolayı farklı statülere sahip olan ve NATO üyeliklerine sıcak bakılmayan bu devletler son dönemlerde artan Rusya tehlikesinden dolayı hem kendi savunma bütçelerini artırarak hem de NATO’ya üyelikleri ile ilgili beyanlarda bulunarak Kremlin’le ilişkilerinde yeni bir sayfa açmaktadırlar. Özellikle Ukrayna krizi sonrasında Rusya’nın sık aralıklarla İsveç ve Finlandiya’nın hava sınırını ihlal etmesi, her iki ülkenin uzun dönem mevcut olan tarafsızlık statülerini değiştirmesi gerektiği tartışmasına da yol açmaktadır.
Bu analizde Ukrayna krizi sonrası İsveç ve Finlandiya’nın Rusya ile ilişkileri analiz edilerek, yakın gelecekte baş verebilecek yeni krizler ile ilgili tahminler verilmektedir. İlişkiler çerçevesinde Sovyetlerin yıkılması sonrasında bahsi geçen ülkeler arasında yaşanan sorunlar ele alınarak günümüzde bölgede mevcut olaylara etkileri yorumlanacaktır. Rusya ve Batılı devletlerin yaşanan krizle ilgili olarak gerçekleştirdikleri askeri tatbikatlara yönelik değerlendirmeler de analizde yer almaktadır.

Ukrayna’nın doğusunda bulunan Donbas’ta, Rus yanlısı ayrılıkçılar ile Ukrayna ordusu arasında yedi yıldır çatışma yaşanıyor. Çatışma Donbas için yeni değil ama bölgede iki tarafın da son günlerde gerginliği artıran askerî hareketliliği, dünya kamuoyunun ilgisini yeniden bölgeye çekti.[1]

Ukrayna-Rusya krizine dair Cenevre ve Brüksel’de gerçekleşen Rusya-ABD, Rusya-NATO ve Rusya-Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) görüşmelerinin tümü sonuçsuz kaldı. Rusya’nın NATO ve ABD’ye sunduğu güvenlik taslağına ve talep ettiği bağlayıcı garantilere baktığımızda görüşmelerin sonuçsuz kalması şaşırtıcı değil. Ne NATO ne de ABD, Rusya’nın “kırmızı çizgi” argümanıyla üzerlerinde tahakküm kurmasına izin verecek.

Ukrayna’nın NATO’ya alınmayacağına, NATO’nun doğuya doğru daha fazla genişlemeyeceğine, Rus sınırlarına ve yakın bölgelere NATO asker ve silahlarının konuşlandırılmayacağına, NATO’nun 1997 öncesi sınırlarına çekileceğine dair garanti vermek, Avrupa’nın güvenlik mimarisini ve Soğuk Savaş sonrası kurulan düzeni bütünüyle değiştirmek demektir. Söz konusu güvenlik garantileri verildiğinde; Rusya küresel statüsünü ve nüfuz alanını tahkim edeceği gibi ABD, NATO ve Avrupa kurumlarının güvenilirliği ciddi ölçüde zedelenecek ve güç kaybına uğrayacak. Dolayısıyla, söz konusu garantilerin kabul edilmesi baştan beri mümkün görünmüyordu.