Uyarlama

Edebiyat tiyatroya, baleye ve radyoya olduğu kadar sinemaya da kaynaklık eder. Sinemanın konu tabanını oluşturması açısından edebiyata ihtiyacı vardır. Sinema gelişmeye başladığı dönemlerden itibaren pek çok edebi eseri kaynak olarak almış ve edebi eserlerden uyarlama filmler üretilmiştir. Daha sonra televizyonun ortaya çıkması ve yaygınlaşmasıyla televizyon yapımlarında da kurmaca kavramı ön plana çıkmış ve edebi eserler diziler için önemli bir kaynak olmuştur. Türkiye’de televizyon yayıncılığının TRT tekelinde olduğu yıllardan bugüne dek pek çok edebi eser televizyon dizisine dönüştürülmüş ve severek okunan romanlar dizi formatlarıyla da beğeni toplamıştır.
Edebi eserden uyarlanarak televizyon dizisine dönüştürülen pek çok yapım, yayınlandıkları dönemde ses getirmiş ve reyting sıralamasında iddiasını ortaya koymuştur ancak; bu durum yine de belli tartışmaların çıkmasına engel olamamıştır. Uyarlama dizilerin içeriğinin kaynak alınan romandan uzaklaşması, başka bir ifadeyle edebi eser ile uyarlama dizinin birbirinden çok farklı olması eleştiri toplamış ve tartışmalara zemin hazırlamıştır. Çalışma, edebi eserlerden uyarlanan dizilerin içerik bağlamındaki eksikliklerini ve sorunlarını ortaya koymayı amaçlamaktadır.

Hikâyeler, insanın hayatı öğrenme, kavrama ve paylaşma kaynaklarının
başında gelmektedir. Televizyon drama dizileri de son yıllarda en popüler hikâye anlatım araçların birisi olmuştur. Televizyon, hikâye anlatımlarında orijinal hikâyelerle birlikte, başka kaynaklardan gelen hikâyeleri de kendi anlatısına uyarlayarak kullanmayı sürdürmektedir. Bunların başında edebiyat uyarlamaları gelmektedir. Genel olarak romanlar, nadiren de edebi öyküler, televizyon dizisi formatına dönüştürülerek ekran aracılığıyla geniş kitlelere ulaştırılmaktadır. Bu çalışmanın amacı da edebi öykünün televizyon dizisine nasıl uyarlandığını ve öykü ile dizi anlatısının benzerliklerini ve farklılıklarını sorgulamaktır. Çalışmaya Necati Cumalı’nın Dila Hanım öyküsü ile bu öyküden uyarlanan Dila Hanım (2012-2014) dizisi örneklem olarak seçilmiştir. Görülmüştür ki edebiyatın kısa öyküsü, Dila Hanım dizisinde çok bölümlü seri anlatıya dönüşürken serbest bir uyarlama yapılmış ve öykünün teması dizinin anlatısında
değişikliğe uğramıştır. Öykünün iki ana karakterli sınırlı anlatımına karşın, dizi anlatısına çok sayıda yeni karakter ve olaylar eklenmiştir. Kurulan yan hikâyelerle dizinin olay örgüsü genişletilmiş, bölüm sayıları ve süreleri  arttırılmıştır. Hikâye günümüze uyarlanmakla birlikte, son dönemde  ekranlarda sıklıkla izlenen aile merkezli ve ağalı-konaklı dizi anlatılarından  birine dönüşmüştür. Türkiye’de popüler dizi anlatılarında kullanılan klişe  karakterler ve hikâyeler, bu dizinin anlatısında da tekrarlanmıştır.

Stories are at the forefront of learning, comprehension and sharing sources for the humankind. Television drama series have also become one of the most popular means of story telling in recent years. Apart from original storytelling, television continues to make use of other resources by adapting their stories to its own narrative. Literary adaptions are  the leading form of adaptiveed narratives. Primarily novels and short stories on rare occasions, introduced to large audiences via the white
screen after being reformatted as television series. The aim of the study is to question how the literary narrative is adapted into a television series and inquire the similarities and differences of the original story and drama series narrative. Necati Cumalı’s story Dila Hanım and its TV adaptation Dila Hanım (2012-2014) were chosen as samples for the study. It is observed that, the main theme of the short story underwent alterations as free adaptation style was followed in the process of transforming the single short story into multi-part serial narrative. In spite of the limited narration of the original story that revolves around two main characters, additional characters and events were introduced to the narrative of the TV series. Through side plots, the narrative of the series was expanded, episode count and duration of episodes were increased. Story, being adapted to the present day, were transformed into a narrative that centers around the settings of feudal estate/mansion, a form of narrative that oftenly shows precence in TV screens and widely watched recently. Stereotypical characters and plots that are commonly visible in Turkish TV narratives, have also been repeated in this narrative of this series.