посольский этикет, русско-ногайские отношения XVI века

Относительно идентификации родных языков коренного тюркского населения Астраханского региона, в лице юртовцев и карагашей, в последнее время активизировалась научная дискуссия, которая, став достоянием общественности, вовлекла даже руководство некоторых регионов. В этом отношении считаем актуальным обратиться к дореволюционным арабографичным источникам, авторства самих представителей этих этнических групп. В данной работе кратко изложена история исследований этой темы и дискуссии вокруг неё, а затем приведены впервые вводимые нами в научный оборот переводы с языка тюрки выдержек из работ дореволюционных авторов Астрахани. По итогам приведенных материалов сделаны выводы в отношении идентификации языка упомянутых этнических групп.

У артыкуле аўтар адзначыў свае назіранні па праблеме генезіса сойма Вялікага Княства Літоўскага. Былі прадстаўлены канцэптуальныя палажэнні генезіса сойма Вялікага Княства Літоўскага ў канцы XIV–XV стст. Згодна з імі дадзены працэс – гэта трансфармацыя парламенцкіх традыцыі ў эпоху Казіміра Ягелончыка пад уплывам сацыяльна-палітычнага развіцця Паноў-Рады і шляхты, а таксама рэцэпцыі польскай палітычнай і прававой культур. Адзначана, што ўхвала Судзебніка 29 лютага 1468 г. з’яўляецца найбольш ранняй дакладнай саслоўна-прадстаўнічай практыкай у Вялікім Княстве Літоўскім.

Даўматовіч К. Дз. «И с всим поспольством согадавши, урядили есмо так»: да пытання генезіса сойма Вялікага Княства Літоўскага ў канцы XIV–XV стст. / К. Дз. Даўматовіч // Лістападаўскія сустрэчы – XV : матэрыялы міжнар. навук. выкладчыцка-студэнц. канферэнцыі ў гонар акад. М. М. Нікольскага і У. М. Перцава, Мінск, 15 лістапада 2023 г. / БДУ, Гістарычны фак., Каф. гісторыі старажытнага свету і сярэдніх вякоў ; [рэдкал.: І. А. Еўтухоў (адк. рэд.) і інш.]. – Мінск : БДУ, 2024. – С. 216–223.

Артыкул тычыцца праблемы інфармацыйнага патэнцыялу інвентара Кракаўскага Кароннага архіва як крыніцы па рэканструкцыі архіва вялікіх князёў літоўскіх (1367– 1392 гг.). Аўтарам ідэнтыфікавана 11 дакументаў, паходзячых з архіва вялікіх князёў літоўскіх, якія трапілі ў выглядзе двух дакументальных комплексаў у Кракаўскі Каронны архіў у 1386 і 1395 гг. і апісаны ў інвентары ў якасці рэгестаў. Акрамя таго, падаюцца актуальныя на дадзены момант архіўныя шыфры ідэнтыфікаваных паводле інвентара дакументаў.

The article deals with the problem of information potential of the inventory of the Cracow Crown Archive as a source for the reconstruction of the archive of the Grand Dukes of Lithuania (1367–1392). The author identified 11 documents come from the archive of grand dukes of the Lithuania, which got place in Cracow Crown Archive two times: in 1386 and in 1395. Also it 267 described in the inventory as regestas. In addition, the current archival codes of the documents identified by the inventory are provided.

УДК 929.52 ББК 63.3(4БЕИ) Зборнік прысвечаны даўняй і нядаўняй гісторыі Жалудка-аднаго з самых старых населеных пунктаў Шчучынскай зямлі. У зборнік увайшлі як тэксты прафесійных гісторыкаў, так і жыхароў Жалудка-мясцовых актывістаў, членаў грамадскага аб'яднання "Наш Край". Адрасуецца ўсім, хто цікавіцца гісторыяй Шчучыншчыны.

Дзярновіч А. І. Калектыўны суіцыд у Антычнасці і Сярэднявеччы: топасы гісторыяпісання [in:] Studia Historica Europae Orientalis = Исследования по истории Восточной Европы : науч. сб. Вып. 15. Минск: РИВШ, 2022. С. 7—23.

Дзярнович О.И.
Коллективный суицид в Античности и Средневековье: топосы историописания
В нарративах о таких социально-гуманитарных катастрофах, как войны или гражданские волнения, один из самых сильных образов создается авторами через описание случаев коллективного самоубийства в античной и средневековой истории. В этих событиях концентрируется уровень психологической и военной напряженности. Но стоит разобраться, был ли сюжет с коллективным самоубийством «путешествующим»? Были ли сформированы типичные способы передачи подобной информации на уровне характерных литературных метафор и гипербол? Раскрытие этих вопросов и является задачей настоящего исследования. Анализ материала проводится на основе источников, относящихся к истории Великого княжества Литовского или цитируемых его историографами и летописцами, и таким образом, известных авторам и писцам Великого княжества Литовского. Анализируются сюжеты: 1) Пилены; 2) замок Тале и Югуртинская война; 3) Масада; 4) Задача Иосифа Флавия.

Dziarnovich A.I.
Collective Suicide in Antiquity and the Middle Ages: Topos of Historiography
In narratives about such social and humanitarian catastrophes as wars or civil unrest, one of the strongest images is created by the authors through the description of cases of collective suicide in ancient and medieval history. In these events, the level of psychological and military tension is concentrated. But it is worthwhile to figure out whether the plot with the collective suicide was “travelling”? Have typical ways of conveying such information been formed at the level of characteristic literary metaphors and hyperbole? The disclosure of these issues is the task of this study. The analysis of the material is carried out on the basis of sources related to the history of the Grand Duchy of Lithuania or quoted by its historiographers and chroniclers, and thus known to the authors and scribes of the Grand Duchy of Lithuania. Plots are analyzed: 1) Pilėnai; 2) the Castle of Tale and the Yugurtin war; 3) Masada; 4) The Task of Josephus Flavius.

Фелікс Акерман: АЎТАШКОЛА ПА-ВІЛЕНСКУ. Падарожжы і прыгоды нямецкага гісторыка,  ст. 255-296.

Пераклад з нямецкай Алены Талапілы.
© Suhrkamp Verlag Berlin, 2017
All rights reserved by and controlled through Suhrkamp Verlag Berlin. © Фелікс Акерман, 2020
© Алена Талапіла, пераклад на беларускую мову, 2020
© Logvino literatūros namai, 2020

У выданні ўпершыню прадстаўлены вынікі комплекснага
навуковага даследавання аднаго з самых прыгожых і каштоўных
помнікаў кніжнай культуры Беларусі – Жыровіцкага Евангелля
ХVI стагоддзя. Дадзены рукапіс, які з’яўляецца сведчаннем высокага
развіцця праваслаўнай кніжнасці нашых продкаў, да нядаўняга часу
заставаўся слаба вывучаным, што стварала глебу для шматлікіх
памылак і недакладнасцей. Пераадолець іх і адкрыць Жыровіцкае
Евангелле як нацыянальную і сусветную каштоўнасць стала мэтай
аўтараў дадзенай працы.

Дзярновіч А.І. Метрыка ВКЛ і Метрыка Каронная: спецыфіка адрозненняў канцылярскіх традыцый [in:] Актуальные проблемы источниковедения : материалы VII Международной научно-практической конференции, Витебск, 27–29 апреля 2023 г. : в 2 т. / Витеб. гос. ун-т ; редкол.: А.Н. Дулов и М.Ф. Румянцева (отв. ред.) [и др.]. Витебск : ВГУ имени П.М. Машерова, 2023. Т. 1. C. 196—198.

The Metric of the Grand Duchy of Lithuania and the Crown (Polish) Metric: the Specifics of the Differences in Clerical Traditions

Анатацыя:

Важным уяўляецца параўнанне прынцыпаў дзейнасці Канцылярыі ВКЛ і Кароны канцылярыі, адпаведна – прынцыпаў вядзення Метрыкі ВКЛ і Кароны Метрыкі. Гаворка ідзе аб дзяржавах, якія знаходзіліся ў уніі і на працягу XV—XVI стст. часцей за ўсё мелі супольнага манарха. Пры падобным супастаўленні Метрыка ВКЛ выглядае сапраўдным феноменам. Гэта выявілася ў устойлівай традыцыі стварэнні картулярыяў, у моўнай спецыфіцы, а таксама ў тым, што Метрыка была ў ВКЛ у значнай ступені атрыбутам дзяржаўнасці. Ці былі гэтыя спецыфічныя рысы заканамернымі? Адказы трэба шукаць у самой палітыка-дзяржаўнай прыродзе Вялікага Княства Літоўскага як поліэтнічная і поліканфесійнай краіны. Унутраная неадналітасць ВКЛ і тэндэнцыя да яе пераадолення паўплывалі на асаблівую ролю функцыянавання прававых норм і кадыфікацыі права ў ВКЛ, што выявілася, у тым ліку, у рэгулярным вядзенні Метрыкі і стварэнні такіх помнікаў права, як Статуты.

Як падаецца, вось гэта розніца паміж канцылярыямі – розніца ў дзяржаўнай традыцыі, прынцыпах справаводства і фармавання складу, – паўплывалі як раз на фармаванне пэўнага скепсісу “караняжаў” (жыхароў Кароны Польскай) на канцылярыю ВКЛ. Гэта быў скепсіс адносна іншага, няхай блізкага, але адрознага.

У гістарыяграфіі адкрытым застаецца пытанне як выглядаў вальны сойм ВКЛ дарэформеннага перыяда (пачатак–сярэдзіна XVI ст.). З гэтым пытаннем звязана пэўная колькасць праблем, перш за ўсё – пытанне гістарычных крыніц, якія так ці інакш могуць сведчыць пра структуру органа. Не меньшай праблемай з’яўляецца фактар стракатага адміністрацыйнатэрытарыяльнага падзелу ВКЛ да перыяда 60-х гг. XVI ст., з-за чаго складана выявіць з якой адміністрацыйнай адзінкі (княства, зямлі, ваяводства, староства, павета і інш.) і ў якой колькасці выбіраліся паслы на пасяджэнні вальнага сойма. Адсюль вызначаецца мэта дадзенага артыкула – абазначыць ролю соймавых лістоў 1534 г. як гістарычнай крыніцы у межах разгляда праблемы структуры вальнага сойма ВКЛ да перыяда рэформ 1560-х гг.

Даўматовіч К. Д. Соймавыя лісты 1534 года як крыніца па структуры вальнага сойма Вялікага княства Літоўскага да рэформ 60-х гадоў XVI стагоддзя / К. Д. Даўматовіч // Лістападаўскія сустрэчы – XIV : матэрыялы міжнар. навук. выкладчыц.-студэнц. канф. у гонар акад. М. М. Нікольскага і У. М. Перцава, Мінск, 11–12 лістап. 2021 г. / Беларус. дзярж. ун-т ; рэдкал.: І. А. Еўтухоў (гал. рэд.) [і інш.]. – Мінск : БДУ, 2022. – С. 109–113.

Пограничье Великого Княжества Литовского и Московского государства с момента возникновения обоих государств было неспокойное. Правители двух стран были всегда заинтересованы в приобретении новых территорий. Эта борьба за земли, начатая еще в XIV в., вошла в историографию, как политика «собирания» восточнославянских земель. Целью данной статьи является определение тех причин, которые привели ВКЛ к утрате своей ведущей роли в «собирании» восточнославянских земель.

Довматович К. Д. Перелом в инициативе «собирания» восточнославянских земель: война 1492–1494 гг. между Великим Княжеством Литовским и Московским государством / К. Д. Довматович // Сборник научных статей студентов, магистрантов, аспирантов / под ред. В. Г. Шадурского. – Минск : «Четыре четверти», 2021. – Вып. 25. – С. 32–34.

Пособие в виде сборника, составлено из статей и очерков, посвященных истории и культуре астраханских ногайцев.
Издание предназначено для работников образования и культуры, а
также для всех, кто интересуется темой истории и этнографии астраханских ногайцев.
Издание было произведено от имени Администрации МО «Приволжский район» и АРООЦентр ногайской культуры «Эдиге».

Редакционная коллегия:
Э.Ш. Идрисов, президент АРОО Центр ногайской культуры «Эдиге»;
А.Д. Мусаев, учитель истории Татаробашмаковской СОШ;
Р.В. Ишмухамбетов, учитель истории СОШ им. А. Джанибекова
с. Растопуловка;
Л.З. Иргалиева, учитель истории СОШ №28.

В настоящее время, вместе с бурным распространением информационных технологий, широкому кругу лиц стали доступны и многие архивные документы, такие как оцифрованные старинные фотографии и видео представителей народов мира, в общем, и Кавказа, в частности. Упомянутые материалы оказывают колоссальное влияние на образы и представления о материальной культуре этих народов. Несмотря на очевидные преимущества широких возможностей для распространения научных данных, к сожалению, не всегда эти архивные и исторические материалы используются корректно. Так, в сети Интернет и печатных изданиях достаточно распространено ошибочное использование фотографий, на которых изображены представители и элементы материальной культуры одного народа в качестве лиц и атрибутов других народов. Данное исследование представляет собой анализ четырех исторических архивных фотоснимков из разных источников, попавших в научную и научно-популярную литературу, а также в энциклопедии, статьи, сайты крупных государственных и независимых СМИ, в материалы, повествующие о ногайском народе. Целью представленного исследования является предотвращение ошибочного использования в материалах о ногайцах фотографий, не относящихся к ним. Для этого автор предпринимает попытку проверить правомерность отнесения исследуемых фотоматериалов к ногайцам посредством привлечения широкой доказательной базы в виде архивных данных, музейных экспонатов, трудов искусствоведов и историков, а также сравнительного анализа доступного материала. В ходе исследования автору удалось прийти к достаточно аргументированному выводу, что на представленных в исследовании фотографиях изображены не представители ногайского народа, а представители балкарцев, калмыков, казаков и казахов. В заключении своей работы исследователь призывает авторов материалов о ногайцах использовать фотоматериалы, в правомерности отнесения которых к этому народу нет сомнений.

Дзярновіч, Алег. Штурм замка Пілены (1336 год) у гісторыяпісанні Полыпчы і Вялікага Княства Літоўскага ў XV — сярэдзіне XVII стагоддзя: тэксталагічны аналіз. In:  Гістарычна-археалагічны зборнік. Вып. 36. Мінск: Беларуская навука, 2022.  С. 148—158.

Aleh Dzairnovich
Transformation of the Image of the storming of Pilėnai Castle (1336) in the historiography of Poland and the Grand Duchy of Lithuania in the 15th -- 16th centuries: textological analysis
Abstract
Keywords: Baltic-German historiography, Polish chronicles, GDL historiography, medieval narration, expansion of the German Order, textological analysis.
After the first fixation of the legendary events near Pilėnai in the "New Prussian Chronicle" by Wigand of Marburg, this episode became popular among the authors of historiographic works in Poland and the Grand Duchy of Lithuania in the 15th -- 16th centuries. We can say that the Polish narrative tradition of storming Pilėnai Castle was formed on the basis of the Latin translation of the Chronicle of Wigand of Marburg. Jan Dlugosz was the first to borrow the information of the German chronicler, and later his data were used by other Polish chroniclers (Matej Miechowski and Jan Kromer). The most important transformation carried out by Jan Dlugosz in his story about the storming of Pilėnai Castle is the endowment of the participants in the events with ethnic markers. Wiegand of Marburg called the community opposed to the Order "pagans". In the text of Jan Dlugosh, they began to be called Lithuanians (lithwani).
A textual analysis of Maciej Stryjkowski's report suggests that the historian relied on the Polish chronicles of Martin Kromer and Matej Miechowski. The most fundamental changes in the principles of presenting the material occurred due to Stryjkowski's direct links to the sources of his information. Another extremely important innovation of Stryjkowski was that the historian of the Grand Duchy of Lithuania included the events near Pilėnai in the world historical context related to Ancient and Persian history.
The use of the proposed methodology for the scale of gradations of information identity makes it possible to deepen the textual analysis and clearly identify the points of divergence of various chronic traditions.

Вялікі князь маскоўскі Іван ІІІ быў ініцыятарам частых наездаў і пагранічных інцыдэнтаў з Літвой. У змове з татарамі ён арганізоўваў збройныя выправы, рабаваў і паліў вёскі і гарады і нават забраў некалькі пагранічных паветаў. Таму вялікакняскі літоўскі двор вырашыў праз шлюб зрабіць з ворага спакойнага суседа. Вялікі князь Аляксандр пачаў дабівацца рукі дачкі Івана Алены. Перамовы ішлі цяжка, бо абодва бакі бачылі гэтую справу выключна палітычнай ...
Пераклад  артыкула: Skarby królowej Heleny // Pregląd Wileński. 1934. № 11. S. 2-5.; 1934. № 12. S. 2-5.; 1934. № 13. S . 2-4.; 1934. № 14. S. 2-4.

Article deals with a variety of ways by which Orthodox believers of the Grand Duchy of Lithuania were present in diplomatic rhetoric in the end of the 14th and beginning 16th centuries. After the conversion of the Lithuanians in 1386, Teutonic Order tried to prove that Grand Duchy is not a good Christian country by pointing to the Orthodox majority in Lithuania. Knights depicted Orthodox Ruthenians as enemies of the Roman church and heretics, who enjoyed the benevolence of Lithuanian rulers. Polish-Lithuanian side firstly also accused the knights of favoring Eastern Christians, but later at the Council of Constance in 1414–1418 presented their Orthodox subjects as ones, who are ready to reunite with the Western church. In 1430-s the same tropes were reproduced
by different actors. There were Polish representatives, who drew the picture of the Orthodox threat in Lithuania in front of the Council of Basel and Teutonic diplomacy, which assisted grand duke Svidtrigaila in attempts of reuniting Orthodox Ruthenians with Rome. Wars with Moscow in the end of the 16th century. brought another dimension in diplomatic rhetoric: the question of freedom of faith for the Ruthenians in the Grand  Duchy of Lithuania and the idea of Christian unity in facing the Ottoman threat. The main way to overcome the contradiction between the religious situation in the Grand Duchy of Lithuania and the western Christian ideal of unity in orthodoxy in diplomatic rhetoric was
the perspective of achieving this ideal in the near future. On the other side,
the confrontation of this situation with similar demands from the East lead to the articulation of the ideas of freedom of conscience and the importance of peace between the two branches of Christianity

Бераставы, Г. А. [Рэцэнзія] / Г. А. Бераставы // Архіварыус : зб. навук. паведамленняў і артыкулаў / Дэпартамент па архівах і справаводству, Мін-ва юстыцыі Рэсп. Беларусь, Нацыянальны гістарычны архіў Беларусі ; пад рэд. В. Ф. Голубева (гал. рэд.) [і інш.]. – Мінск, 2021. – Вып. 19. – С. 302–314. – Рэц. на кн.: Ryčkov, A. Judo bučinys : valdovo išdavystės samprata Lietuvoje (XIII a. pabaiga – XVI a. vidurys) / A. Ryčkov. – Vilnius : Lietuvos Istorijos Institutas, 2018. – 278 p.

Hlieb Bierastavy. Book review: Andrej Ryčkov, Judo bučinys: valdovo išdavystės samprata Lietuvoje (XIII a. pabaiga – XVI a. vidurys), Vilnius 2018, pp. 278 [The kiss of Judas: the concept of treason in the Grand Duchy of Lithuania (late 13th – mid-16th centuries)], in: Archivaryus: zbornik navukovych paviedamlienniaŭ i artykulaŭ. Minsk, 2021. P. 302–314 (in Belarusian).

This paper represents a review of Dr Andrej Ryčkov (Lietuvos Istorijos Institutas, Archeografijos skyrius; Vilnius, Lithuania) monograph, „Judo bučinys: valdovo išdavystės samprata Lietuvoje (XIII a. pabaiga – XVI a. vidurys), Vilnius 2018, pp. 278 [The kiss of Judas: the concept of treason in the Grand Duchy of Lithuania (late 13th – mid-16th centuries)]“.

Вобраз непрыяцеля ва ўяўленні шляхты Вялікага Княства Літоўскага ў сярэдзіне XVII ст. / Исторические и психолого-педагогические науки : сб. науч. статей. - Минск : РИВШ, 2021. - С. 125-133. - (Научные труды Республиканского института высшей школы; Вып. 21, ч. 1 : Исторические науки).

This article deals with the situation of the Jews in 1654 at the beginning of the Muscovite invasion of the Polish–Lithuanian Commonwealth. It is maintained that that was the main reason to the disasters that befell the Jewry of the Grand Duchy of Lithuania. The extant sources (mainly relating to Vilnius) show that in the occupied western lands of the GDL the attitude of the Russian authorities towards the Jews was more relaxed than in the eastern lands inhabited by the Orthodox. Seeking to win the favour of the population of the occupied territory, the Russians tried the Jews and the Christians by the same laws at least in areas where their jurisdiction was introduced. That could mean that Muscovy had no definite programme concerning the Jews at least in the western part of the GDL, inhabited mainly by the Catholics. Meanwhile, the Jews, despite the hostile attitude of the local population – that was attested by the plea of Vilnius authorities to the tsar to evict the Jews from the...

Информационный буклет о традиционной культуре ногайцев-юртовцев, являющихся основной из групп астраханских ногайцев. Выпущен по материалам В.М. Викторина, Э.Ш. Идрисова, А.Д. Мусаева, Р.В. Ишмухамбетова и А.К. Махсутова при содействии АРОО «Центр ногайской культуры "Эдиге"» и Администрации МО «Приволжский район» Астраханской области. Астрахань, 2021 год.

Дзярновіч, Алег. “Магіла волатаў”: Рэактуалізацыя нарацыі пра штурм замка Пілены ў 1336 г. і фармаванне гістарычнага міфу літоўскай нацыі ў ХІХ ст. // «Долгий ХІХ век» в истории Беларуси и Восточной Европы: исследования по Новой и Новейшей истории: сб. науч. тр. Вып. 4. Минск : РИВШ, 2020. С. 55—76.

Анатацыя: Звесткі пра штурм замка Пілены на жамойцка-прускай мяжы ў 1336 г. упершыню былі зафіксаваныя ў «Новай прускай хроніцы» Віганда Марбургскага, дзе галоўным быў сюжэт супрацьстаяння хрысціян і паганцаў. Гэты ж сюжэт атрымаў распаўсюджанне ў рэнесанснай гістарыяграфіі ВКЛ, у якой узмацніліся этнічныя маркеры. Але сапраўдны інфармацыйны выбух вакол Піленаў і яе абаронцаў адбыўся ў канцы XVIII – сярэдзіне XIX ст. Пасля засваення гэтага сюжэту гістарыяграфіяй Асветніцтва ў гістарыяграфіі Рамантызму на першы план выйшла маральна-этычная інтэрпрэтацыя гераічнага ўчынку. Найважнейшая роля тут належала Аўгусту фон Кацэбу, які і стварыў канон нарацыі пра Пілены ХІХ ст. Гэтая рамантычная плынь і сімпатыя да «варвараў» была падхоплена не толькі гісторыкамі, але таксама мастакамі, літаратарамі і кампазітарамі з зямель былога Вялікага Княства Літоўскага, у тым ліку на прыкладзе Піленаў і яго героя князя Маргера (Маргіціса) фарміраваўся літвінскі шляхецкі патрыятызм.

У канцы ХІХ – пачатку ХХ ст. сюжэт гераічнага калектыўнага суіцыду становіцца культавым сярод удзельнікаў літоўскага нацыянальнага руху. Рэактуалізацыя памяці пра трагедыю Піленаў і гераічная інтэрпрэтацыя звестак гістарычных крыніц сталі аднымі з тых ідэалагічных падстаў, на якіх у ХІХ ст. фарміраваўся праект сучаснай літоўскай нацыі. Поруч з гераізмам адной з найважнейшых характарыстык у ацэнцы падзей 1336 г. становіцца ахвярнасць.

Ключавыя словы: сярэднявечныя хронікі; Рэнесанснае гісторыяпісанне; гістарыяграфія Асветніцтва і Рамантызму; праект літоўскай мадэрнай нацыі; гістарычны міф

Information about the storming of the Pilėnai Castle on the Samogitian-Prussian border in 1336 was first recorded in the «New Prussian Chronicle» by Wigand of Marburg, where the main plot was the confrontation between Christians and Pagans. The same plot became widespread in the Renaissance historiography of the Grand Duchy of Lithuania, in which ethnic markers were strengthened. But the real information explosion about Pilėnai and its defenders took place in the late 18th – mid 19th centuries. After mastering this plot by the historiography of the Enlightenment, the moral and ethical interpretation of the heroic deed came to the fore in the historiography of Romanticism. The most important role here belonged to August von Kotzebue, who created the canon of the narrative about Pilėnai in the 19th c. This romantic current and sympathy for the «barbarians» was picked up not only by historians but also by artists, writers and composers from the lands of the former Grand Duchy of Lithuania, including the example of Pilenov and his hero Prince Marger (Margiris), formed Litvinian aristocratic patriotism.

In the late 19th and early 20th centuries, the plot of the heroic collective suicide became cult among the participants of the Lithuanian national movement. The reactualization of the memory of the Pilėnai tragedy and the heroic interpretation of data from historical sources became one of the ideological foundations on which the project of the modern Lithuanian nation was formed in the 19th c. Along with heroism, one of the most important characteristics in the assessment of the events of 1336 is sacrifice.

Keywords: medieval chronicles; Renaissance historiography; historiography of the Enlightenment and Romanticism; the project of the Lithuanian modern nation; historical myth.

Дзярнович О.И. “Русь” и “Литва” Великого княжества Литовского в XVI–XVII вв. как этноконфессиональные и социально-географические регионы [in] Древняя Русь после Древней Руси: дискурс восточнославянского (не)единства / отв. сост., отв. ред. А.В. Доронин. Москва : Политическая энциклопедия, 2017. С. 399. С. 119—132.

The letter of the deposed grand duke of Lithuania Švitrigaila written during his Lithuanian campaign on the 13th November 1432 to the grand master of the Teutonic order Paul von Rusdorf is published and analyzed in the paper. The news of Švitrigaila’s successes, the events in Lithuania and neighbour states make it possible to better understand the nature of the war and the relation of the society to the belligerents. The source is also interesting due to a mention of Mensk – the present-day Minsk, which was not used in the historiography before.

Aleh Dziarnovich
Palteskjа as the North Troy: Image of Polack in the Scandinavian Sources of the Eleventh to Thirteenth Centuries.

Polack was well known in the Icelandic Sagas and monuments of the ancient Scandinavian literature and appeared there in a rather transparent manner as Pal(l)teskja. In the details of the description Palteski in the "Tydrek Bern’s Saga", and in the established Saxon Grammar image of the city certainly felt a certain heroic canon, situational and linguistic. But the stereotype does not match the descriptions of the ancient town. Of the twelve described in the sagas and other Scandinavian monuments cities in Eastern Europe only Polack stands out for its fortifications. Defense system and the significance of Polack in the region in the 9th — 10th centuries attracted the attention of northern travelers who approached him on the Dzvina (Daugava, Düna). Scandinavian skalds were willing to create a fantastic image of the remote and simultaneously achievable town. Relevance image of Polack in the Nordic chronicle tradition of the 12th century contributed to the Polack princes political and dynastic alliances with Polish princes and Danish kings.

Резюме
Полоцк был хорошо известен в исландских сагах и памятниках древне-скандинавского письменности и выступал там в довольно прозрачной форме – Pal(l)teskjа. В деталях описания Палтескъи в "Саге о Тыдрека Бернском", и в образе города, созданным Саксона Грамматика, безусловно чувствуется определенный героический канон, ситуационный и лингвистический. Но этот стереотип никак не стыкуется с описаниями древнерусского города. Из 12-ти описанных в сагах и других скандинавских памятниках городов Руси только Полоцк выделяется своими укреплениями. Системой защиты и значимостью в регионе Полоцк IX—X вв. привлекал такое внимание северных путешественников, которые приближались к нему по Двине, что скандинавские скальды были готовы создавать фантастический образ этого неблизкий и одновременно достижимого города. Актуализации образа Полоцка в североевропейской хроникарной традиции XII в. способствовали политические и династические союзы князей полоцкой династии с польскими князьями и датскими королями.