Διδασκαλία της γλώσσας

O ι περισσότεροι μαθητές της ∆' δημοτικού έχουν κατακτήσει τον μηχανισμό της αποκωδικοποίησης κατά την ανάγνωση, αλλά αρκετοί είναι αυτοί που δυσκολεύονται να κατανοή-σουν όσα διαβάζουν. Το συγκεκριμένο εγχειρίδιο σχεδιάστηκε, για να αναπτύξει την ανα-γνωστική κατανόηση των μαθητών της ∆' ∆ημοτικού μέσα από κατάλ-ληλες στρατηγικές και εύληπτες διδακτικές τεχνικές. Έτσι, προσφέρεται στους εκπαιδευτικούς ένα εργαλείο αποτελεσματικής διδακτικής τεχνικής τόσο για την ενίσχυση της αναγνωστικής ικανότητας των μαθητών τους όσο και για την επαρκή παραγωγή γραπτού λόγου σε επόμενο επίπεδο. Επιπλέον, μέσα από την ποικιλία των κειμένων που αξιοποιεί, φέρνει σε επαφή τους μαθητές με τη μαγεία του κόσμου του βιβλίου, ώστε να γίνουν ικανοί αλλά και κριτικοί αναγνώστες. Περιλαμβάνει πέντε θεματικές ενότητες, Περιβάλλον Αρχαία Ελλάδα Ολυμπιακοί αγώνες Ζω με ασφάλεια Η ζωή στο σχολείο οι οποίες ανταποκρίνονται στα ενδιαφέροντα των μαθητών και στην ενίσχυση της προηγούμενης γνώσης τους. Κάθε θεματική ενότητα περιλαμβάνει τέσσερις υποενότητες, οι οποίες έχουν επιλεγεί, για να συμβαδίζουν με τις διαθεματι-κές έννοιες (σύστημα, αλληλεπίδραση, μεταβολή, χώρος, χρόνος, άτομο-σύνολο, ομοιότητα-διαφορά, πολιτισμός), που διέπουν το ∆ιαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών. Επιλέξαμε να υπάρχει ποικιλία κειμενικών ειδών, ώστε να μπορέσουν οι μαθητές να έρθουν σε επαφή και να οικειοποιηθούν ρητά ή άδηλα τη δομή τους. Παράλληλα, οι δραστηριότητες είναι κειμενοκεντρικές και μπορούν να διαφοροποιηθούν, ώστε να ανταποκρίνονται στις ικανότητες όλων των μα-θητών. Η γοητεία της ανάγνωσης συνδέεται με την απόλαυση αλλά και με την ικανότητα των μαθητών να ενδυναμώνουν το γνωστικό τους υπόβαθρο… Οι εκπαιδευτικοί οφείλουν να είναι οι καθοδηγητές και οι υποστηρικτές τους στην πολυδαίδαλη διαδρομή της αέναης αναζήτησης της γνώσης.

Το παρόν βιβλίο έχει διπλό στόχο: να διαμορφώσει ένα θεωρητικό και μεθοδολογικό πλαίσιο ανάλυσης του εκπαιδευτικού λόγου και, με βάση το πλαίσιο αυτό, να χαρτογραφήσει την κινητικότητα που αναδεικνύεται κατά τη διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας σε μια έντονα μεταβαλλόμενη περίοδο, όπως η σημερινή, τόσο σε επίπεδο τοπικό όσο και διεθνές. Σε αντίθεση με τις περισσότερες διεθνείς αναλύσεις σχολικού λόγου, το παρόν βιβλίο εστιάζει στην κατανόηση του εκπαιδευτικού γίγνεσθαι από μια διδακτική οπτική γωνία, που σημαίνει ότι οι διαπιστώσεις μπορούν να τροφοδοτήσουν τον εκπαιδευτικό σχεδιασμό και τη διδακτική καθημερινότητα. Αξιοποιούνται θεωρίες που προέρχονται από το χώρο της κριτικής κοινωνιογλωσσολογικής παράδοσης και της ανάλυσης σχολικού λόγου.

Με τα σχοινιά κάνουμε κόμπους. Ο κόμπος είναι ο Ελληνιστικός κόμβος, υπάρχει όμως και ο αρχαίος κόμπος που μπερδεύει λίγο τα πράγματα. Άλλες λέξεις μοιάζουν παράγωγα του κόμπος, οπως πχ. αυτὀ που σήμερα χάνεται και λέγεται κομπόδεμα. Είναι όμως; Εδω είν'ο κόμπος! Όλα διευκρινίζονται σ’ αυτή την έρευνα των λέξεων.

Στην παρούσα εργασία γίνεται μία σύντομη βιβλιογραφική αναφορά στη σωκρατική διαλεκτική και στη μαιευτική μέθοδο στην εκπαίδευση των νέων στην ενεργή πολιτότητα. Σύμφωνα με τη βιβλιογραφία οι νέοι που εμπλέκονται σε οργανωμένες και στοχευμένες εκπαιδευτικές δραστηριότητες  εποικοδομητικού διαλόγου, ορθολογικής σκέψης, θετικής αυτο-έκφρασης, ερωτο-απαντήσεων  αυτο-ελέγχου και κριτικού (ανα)στοχασμού ενισχύονται θετικά ώστε να καταστούν περισσότερο λειτουργικά κοινωνικοπολιτικά εγγράμματοι ως αυριανοί ενεργοί πολίτες στις σύγχρονες φιλελεύθερες δημοκρατικές κοινωνίες. Αυτό συμβαίνει επειδή μέσω της σωκρατικής διαλεκτικής και της μαιευτικής μεθόδου οι εκπαιδευόμενοι: α) υπερβαίνουν τα στερεοτυπικά όρια κατανόησης του εαυτού τους και β) προχωρούν σε θετικούς μετασχηματισμούς των παγιωμένων νοηματοδοτήσεων και συμπεριφορών τους σε ένα εύρος θεμάτων, που σχετίζονται με τα δικαιώματα του ανθρώπου και του παιδιού, την ανάπτυξη της κριτικής σκέψης, την επίλυση συγκρούσεων, την καταπολέμηση του ρατσισμού και της ξενοφοβίας και τη μελλοντική πολιτική συμμετοχή στα κοινά. Ως αποτέλεσμα: α) δρουν με ανοικτότητα, αυτονομία στη λήψη αποφάσεων και εν-συναίσθηση έναντι της  πολυεπίπεδης διαφορετικότητας των μελών της σχολικής μονάδας και της ευρύτερης κοινότητας και β) αναπτύσσουν κοινωνική/ηθική ευθύνη και έχουν πολιτική παιδεία να συμμετέχουν σε συλλογικές δράσεις -εντός και πέραν του σχολείου- με σκοπό την προαγωγή και εμπέδωση της δημοκρατίας, της ελευθερίας, της ευημερίας και της ευεξίας για όλους σε τοπικό, εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο.

Στην εργασία γίνεται μια σύντομη βιβλιογραφική επισκόπηση αναφορικά με τέσσερις (4) θεμελιώδεις παιδαγωγικές αρχές, που λήφθηκαν υπόψη στην εκπαίδευση των χαρισματικών μαθητών στο υφιστάμενο κοινωνικό και πολιτισμικό πλαίσιο των Δημοτικών Σχολείων των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής (Η.Π.Α). Οι αναφερόμενες παιδαγωγικές αρχές επέδρασσαν σημαντικά τόσο στο σχεδιασμό των εξειδικευμένων προγραμμάτων σπουδών, όσο και στην υλοποίηση ατομικών σχεδίων μάθησης για τους χαρισματικούς μαθητές και συμπεριλάμβαναν: α) την εφαρμογή εξειδικευμένων προγραμμάτων σπουδών εκτός της σχολικής τάξης, β) τη συνεχή παροχή εκπαιδευτικών ευκαιριών για αυτόνομη και αυτορρυθμιζόμενη μάθηση, γ) την παροχή ποικίλων μορφών πρόσθετης νοητικής υποστήριξης ανά θέμα και ανά επίπεδο μάθησης, δ) την παροχή ευκαιριών για μάθηση και κοινωνικοποίηση μέσω της ομαδοποίησης μαθητών με υψηλές ικανότητες και σχολικές επιδόσεις. Με βάση την παραπάνω θετική εκπαιδευτική εμπειρία στις Η.Π.Α χρειάζεται διοίκηση και μέντορες-εκπαιδευτικοί να αναδιαμορφώσουν τις εκπαιδευτικές θεωρήσεις και πρακτικές τους αναφορικά με τη μάθηση και την κοινωνικοποίηση των χαρισματικών μαθητών στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα.

Το παρόν βιβλίο αποτελεί βοήθημα για το μάθημα της Έκφρασης – Έκθεσης της Α΄ τάξης του Λυκείου. Περιλαμβάνει: 1) Γενικές οδηγίες για την παραγωγή λόγου (παράγραφος – περίληψη – έκθεση), 2) Προσέγγιση της θεωρίας του σχολικού βιβλίου, εμπλουτισμένης και οργανωμένης με την παράλληλη χρήση υποστηρικτικών σχημάτων, 3) Εννοιολογικές προσεγγίσεις (διαγράμματα εννοιών), 4) Κριτήρια αξιολόγησης ανά διάγραμμα έννοιας. Το βοήθημα αυτό διαρκώς ανανεώνεται, επαυξάνεται και βελτιώνεται. Σιγουρευτείτε μέσω του φιλολογικού ιστoτόπου www.filologika.gr ότι χρησιμοποιείτε την τελευταία έκδοση.

Σύντομα θα εκδοθεί εκπαιδευτικό βοήθημα  Γλώσσας για την Β΄ Δημοτικού που θα περιλαμβάνει Γραμματική-προτεινόμενες Δραστηριότητες- Απαντήσεις στις ασκήσεις σύμφωνα με τις ενότητες του σχολικού βιβλίου και θα καλύπτει όλη τη διδασκόμενη ύλη - ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΓΡΑΦΗΜΑ. Παραθέτουμε κάποιες σελίδες ενδεικτικά.

Περίληψη: Στο παρακάτω διδακτικό σενάριο οι μαθητές της Β΄ Λυκείου καλούνται να δημιουργήσουν προσωπικά τους προϊόντα αυτοπαρουσίασης και να επικοινωνήσουν σε αυθεντικές συνθήκες, στο πλαίσιο του μαθήματος της Νεοελληνικής Γλώσσας. Οι προτεινόμενοι στόχοι αφορούν το γνωστικό αντικείμενο, τη χρήση νέων τεχνολογιών και τη μαθησιακή διαδικασία. Η πορεία διερεύνησης διαρθρώνεται σε τέσσερις φάσεις, με συγκεκριμένες δραστηριότητες και τρόπους αξιοποίησης της ψηφιακής τεχνολογίας. Παράλληλα, όμως, σε κάθε φάση προτείνεται και αντίστοιχος τρόπος αξιολόγησης, διαγνωστικής και διαμορφωτικής, προκειμένου να ανατροφοδοτείται και να βελτιώνεται η μαθησιακή διαδικασία, ενώ παραθέτουμε και δύο εργαλεία αθροιστικής αξιολόγησης. Τέλος, περιγράφεται ο ρόλος του εκπαιδευτικού σε αυτό το σενάριο, καθώς και πιθανές επεκτάσεις και παραλλαγές του.
Λέξεις-Kλειδιά: αυθεντική αξιολόγηση, αυτοπαρουσίαση, νέες τεχνολογίες

Κείμενο: Γ.Α. Κουμάντος, Το Βήμα, 15-11-1981 (απόσπασμα) [...] Κι όσες προσπάθειες κι αν καταβάλλονται εδώ και αιώνες για τον εξωραϊσμό της εργασίας, η αλήθεια είναι ότι ο σωστά αξιοποιημένος ελέυθερος χρόνος είναι ο χρόνος της πραγματικής ελευθερίας και της πραγματικής ζωής, ενώ ο χρόνος της δουλειάς είναι χρόνος δουλείας. Οι δυνατότητες πνευματικής καλλιέργειας, η σωματική άσκηση, το παιχνίδι και τα μαστορέματα, η χαρά της ανθρώπινης επικοινωνίας και η περισυλλογή στη μοναξιά-όλα αυτά μπορούν να γεμίσουν με βιώματα τον ελεύθερο χρόνο ενώ εμποδίζονται από τη βιοποριστική δουλειά που είναι αλλοτρίωση. Είναι υποκριτικό να αναφερόμαστε στις σπάνιες περιπτώσεις, όπου η δουλειά έχει πραγματικά δημιουργικό περιεχόμενο κι έτσι μπορεί να γεμίζει την ανθρώπινη ψυχή σαν να ήταν ελεύθερη απασχόληση και να εξομοιώνουμε προς αυτή την εργασία, τη ρουτίνα του επταώρου σε κάποιο γραφείο ή του οκταώρου σε κάποιο εργοστάσιο. Κι αν πολύς κόσμος δεν ξέρει ή δεν μπορεί να γεμίσει άξια τις ελεύθερες ώρες του είναι γιατί δε βοηθήθηκε σ' αυτό, αφού ολόκληρη η εκπαίδευση έχει σα στόχο τη διαμόρφωση ανθρώπων που είναι χρήσιμοι για τις παραγωγικές διαδικασίες κι όχι ανθρώπων που ξέρουν να ολοκληρώνουν την προσωπικότητά τους. Σε τελευταία ανάλυση είναι μια αλλαγή της ηθικής που χρειάζεται και αρχίζει να διαφαίνεται: ως τώρα η εργασία εμφανιζόταν ως ύψιστο ηθικό καθήκον και η ύπαρξη ελεύθερου χρόνου σχεδόν σαν αναγκαίο κακό-όσο χρειαζόταν για να ανακτήσει ο άνθρωπος τις δυνάμεις του και να μπορέσει να δουλέψει καλύτερα. Όταν καταργήθηκε η δουλεία, ο καπιταλισμός μπόρεσε να αντικαταστήσει το φυσικό εξαναγκασμό με δύο άλλα στοιχεία, ακόμα πιο αποτελεσματικά: την ανάγκη για το βιοπορισμό και την αναγωγή της εργατικότητας σε μεγάλη αρετή. Τώρα μπαίνουμε σε μαι εποχή όπου η εργασία παίρνει ένα μικρότερο μέρος από το χρόνο του ανθρώπου και μπορεί να περιοριστεί στο ρόλο μιας αναγκαίας θυσίας-η σπουδαία αρετή είναι η αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου για το καλό του καθενός και για το καλό όλων. Η εργασία κατά κανόνα είναι ένα αναπόφευκτο μέσο βιοπορισμού κι όχι κάποια αυτοδύναμη αξία. Άλλες είναι οι αξίες: η δημιουργία στο χώρο του πνεύματος ή η απόλαυσητων πνευματικών δημιουργημάτων, τα άμεσα βιώματα από τις χαρές της ζωής, ο προβληματισμός και η συνειδητοποίηση της ευθύνης του καθενός μας. Κι ακριβώς την πραγμάτωση αυτών των αξιών θα έκανε δυνατή η ανακατανομή του χρόνου εργασίας που θα εξασφάλιζε περισσότερο ελέυθερο χρόνο για όλους. Δικαίωμα δεν είναι η εργασία. Δικαίωμα είναι ο ελεύθερος χρόνος και η κατάλληλη αξιοποίησή του-τόσος μόνο ελέυθερος χρόνος να θυσιάζεται όσος είναι αναγκαίος για την εξασφάλιση του βιοπορισμού μέσα στα επίπεδα της παραγωγικότητας. Ένα δικαίωμα στην τεμπελιά-σαν απελευθέρωση από τους καταναγκασμούς και σαν είσοδος στους χώρους μιας νέας δημιουργικότητας. [...]

Το συγκεκριμένο άρθρο επισημαίνει τη σημασία της καλλιέργειας του Ακαδημαϊκού Λόγου στην ελληνική εκπαίδευση, επιμένοντας στην ανάγκη οργάνωσης σχετικών Εργαστηρίων στα ελληνικά Πανεπιστήμια. Λαμβάνοντας υπόψη τη σχετική βιβλιογραφία για τα χαρακτηριστικά του Ακαδημαϊκού Λόγου, όπως αυτά περιγράφονται στους Οδηγούς Σπουδών ελληνικών ΑΕΙ και σε Πανεπιστήμια της Ευρώπης και Αμερικής, αναφορικά με την αξιολόγηση των διπλωματικών εργασιών σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο, το άρθρο εξετάζει τους λόγους για τους οποίους καταγράφονται σημαντικά προβλήματα κατά την εκπόνησή τους και γενικά κατά την παραγωγή επιστημονικού λόγου στην ελληνική γλώσσα. Ειδικότερα, προτείνονται συγκεκριμένοι τρόποι για τη θεσμική του υπόσταση και εκπαιδευτική του διάρθρωση σε επίπεδο διδακτικών στόχων ως αυτόνομου γνωστικού αντικειμένου και ορίζεται ένα μεθοδολογικό πλαίσιο διδακτικής προσέγγισης της Ακαδημαϊκής Γραφής κατά τα πρότυπα των εργαστηρίων Δημιουργικής Γραφής. Αξιοποιώντας νεότερα ερευνητικά δεδομένα για την αλληλεπίδραση κριτικής και δημιουργικής σκέψης κατά την παραγωγή επιστημονικού λόγου, η εργασία επικεντρώνεται στην ανάδειξη καλών πρακτικών διδασκαλίας της Ακαδημαϊκής Γραφής, για να αντιμετωπιστούν γνωστικά χάσματα και ασυνέχειες χρόνων του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος. Έτσι, η εργασία επιχειρεί να περιγράψει μια διεπιστημονική διδακτική προσέγγιση του Ακαδημαϊκού Λόγου, προκειμένου οι Έλληνες σπουδαστές και νέοι ερευνητές να είναι σε θέση να παράγουν επιστημονικό λόγο με ποιοτικά κριτήρια, σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα.

Το βιβλίο γράφτηκε στο πλαίσιο του Προγράμματος "Ανάπτυξη ΣυμπληρωματικούΥλικού από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων για τα Σχολεία της Ελληνικής Μειονότητας της Αλβανίας" (2011-2014), Επιστημονικός Υπεύθυνος: Καθηγητής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Γεώργιος Καψάλης.

Σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία και έρευνα οι εκπαιδευτικοί  έχουν μεγάλες πιθανότητες να εκδηλώσουν συμπτώματα μη ψυχοκοινωνικής  υγείας (εξουθένωση, απο-προσωποίηση, στρες, ματαίωση) στη διάρκεια του επαγγελματικού τους βίου. Αυτό συμβαίνει, όταν δεν ικανοποιούν τις εγγενείς ψυχοκοινωνικές τους ανάγκες για επάρκεια, αυτονομία, κοινωνική αποδοχή και σύναψη σχέσεων με την ομάδας ένταξης και αναφοράς. Στην παρούσα εργασία η ψυχο-κοινωνική υγεία προσδιορίζεται εννοιολογικά και αξιολογείται με βάση δέκα (10) εμπειρικούς δείκτες: βαθμός αυτογνωσίας/αυτοεκτίμησης/αυτοαποτελεσματικότητας, επίπεδο κοινωνικο-γνωστικής επεξεργασίας γνώσεων/συναισθημάτων, ανάπτυξη μεταγνωστικών/αυτοαξιολογικών δεξιοτήτων, εκπλήρωση ατομικών επιδιώξεων/στόχων, βίωση εμπειριών ασφάλειας/μέριμνας, αυθορμητισμός/χιούμορ/συναισθηματική νοημοσύνη, ικανοποίηση βιολογικών αναγκών/επιθυμιών σώματος, εκπλήρωση κοινωνικών προσδοκιών, αποστασιοποίηση/χειραφέτηση από τις κυρίαρχες κουλτούρες, ενεργός συμμετοχή σε εθελοντικές συνέργειες για το δημόσιο/κοινό όφελος της κοινωνίας. Ακολούθως, γίνεται μια σύντομη βιβλιογραφική επισκόπηση των δέκα (10) ενδοσχολικών και εξωσχολικών παραγόντων, που επιδρούν σημαντικά στην ψυχοκοινωνική υγεία των εκπαιδευτικών (συνθήκες εργασίας, σχέσεις μεταξύ εκπαιδευτικών σχολικής μονάδας, σχέσεις μεταξύ διευθυντή και εκπαιδευτικών, φόρτος εργασίας, υλικοτεχνική υποδομή, επαγγελματικός προσανατολισμός, κοινωνικό κύρος εκπαιδευτικών, οικονομικές απολαβές εκπαιδευτικών, κοινωνικές προσδοκίες ομάδας ένταξης/αναφοράς και επαγγελματική ανασφάλεια εκπαιδευτικών). Στην τελευταία ενότητα περιγράφονται οι τέσσερις (4) πιο αποτελεσματικές θεσμικές εκπαιδευτικές δράσεις, που εφαρμόζονται σε διεθνή εκπαιδευτικά συστήματα με στόχο τη βελτίωση της ψυχοκοινωνικής υγείας των εκπαιδευτικών (σχέσεις μεταξύ εκπαιδευτικών σχολικής μονάδας, σχέσεις μεταξύ διευθυντή και εκπαιδευτικών, σχέσεις εκπαιδευτικών με γονείς και φορείς της τοπικής κοινότητας, επαγγελματική ανάπτυξη εκπαιδευτικών). Με βάση τα παραπάνω προτείνεται να θεσπιστούν και να υλοποιηθούν αντίστοιχες εκπαιδευτικές δράσεις από τους αρμόδιους δημόσιους θεσμικούς φορείς και στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα στην κατεύθυνση διασφάλισης και βελτίωσης της ψυχοκοινωνικής υγείας των εκπαιδευτικών (Brouwers, & Tomic, 2000. Ayala-Malach, 2002. Luszczynska, Gutiérrez-Doña, & Schwarzer, 2005).

Στην παρούσα εργασία γίνεται μια σύντομη βιβλιογραφική επισκόπηση αναφορικά με τέσσερις (4) θεμελιώδεις εκπαιδευτικές παραμέτρους, οι οποίες επιδρούν θετικά τόσο στη διασφάλιση, όσο και στη βελτίωση της ποιότητας του εκπαιδευτικού έργου ενός εθνικού εκπαιδευτικού συστήματος, όπως συμβαίνει στην περίπτωση της Σιγκαπούρης, η οποία κατετάγη πρώτη μεταξύ όλων των χωρών, που συμμετείχαν στους πρόσφατους διεθνείς εκπαιδευτικούς διαγωνισμούς, που έγιναν το 2015. Στις εκπαιδευτικές παραμέτρους, οι οποίες αναλύονται στην παρούσα εργασία περιλαμβάνονται: α) η μαθητο-κεντρική/παιδαγωγική προσέγγιση καινοτομικών εκπαιδευτικών προγραμμάτων, β) η επαγγελματική/διδακτική αριστεία των εκπαιδευτικών, γ) η αποτελεσματική εκπαιδευτική ηγεσία των σχολικών μονάδων, δ) η υιοθέτηση των αξιών της ισότητας, της λογοδοσίας, της φιλοπονίας, της αυτοβελτίωσης και της αξιοκρατίας στη σχολική κουλτούρα των εκπαιδευτικών μονάδων. Στο κεφάλαιο των προτάσεων γίνεται προσπάθεια να αναδειχθούν βασικές εκπαιδευτικές προϋποθέσεις, που χρειάζεται να υφίστανται στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα, ώστε να δύναται να εφαρμοστούν ορισμένες από τις αναφερόμενες αποτελεσματικές εκπαιδευτικές πολιτικές της Σιγκαμπούρης και στην Ελλάδα.

Η ορθογραφία της ελληνικής γλώσσας παρουσιάζει πολύ μεγάλες δυσκολίες, όμως διαδραματίζει κυρίαρχο ρόλο στην επικοινωνία των ανθρώπων. Αρκετές φορές η απόκτηση της ορθογραφικής επάρκειας από τους μαθητές/τριες δε διατηρείται στο χρόνο και δεν αποκτούν κριτική σκέψη για να καταφέρουν να χρησιμοποιούν αποτελεσματικότερα τη γραπτή γλώσσα. Για το λόγο αυτό υλοποιήθηκε το συγκεκριμένο καινοτόμο ερευνητικό πρόγραμμα σε Πειραματικό Σχολείο της Θεσσαλονίκης, σε ένα τμήμα της Γ΄ τάξης, κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους 2016-2017. Σκοπός του προγράμματος ήταν η διερεύνηση της αποτελεσματικότητας μιας διδακτικής παρέμβασης δεκατριών ορθογραφικών φαινομένων, στη γνωστική επίτευξη μαθητών/τριών Γ΄ τάξης και συγκεκριμένα στην κατάκτηση στρατηγικών εκμάθησης ορθογραφίας. Για τη συλλογή των δεδομένων χρησιμοποιήθηκαν γνωστικά τεστ που συμπληρώθηκαν στην αρχή και μετά τη λήξη της διδασκαλίας του κάθε ορθογραφικού φαινομένου. Από τα αποτελέσματα φάνηκε ότι οι μαθητές/τριες βελτίωσαν σημαντικά τις γνώσεις τους, αναφορικά με την κατάκτηση των ορθογραφικών φαινομένων μετά το πέρας της εφαρμογής του ερευνητικού προγράμματος

Μάτι
Το βασικό αυτό αισθητήριο όργανο έχει δώσει πάμπολλες παράγωγες λέξεις, φράσεις, παροιμίες παρομοιώσεις. Επέδρασε πολύ στην  λαϊκή παράδοση, στις προλήψεις, τις κατάρες, τις ύβρεις. Συμμετέχει σε παρομοιώσεις, επιφωνήματα και λαϊκές εκφράσεις.  Ρόλος αυτής της έρευνας είναι να συλλέξει όλα αυτά, και να εξηγήσει την προέλευση τους.
Παροιμίες και φράσεις οπως "Το ξένο μάτι ειν’ καρφί, το ξένο αφτί ντουφέκι" (Οι ξένοι μας υποψιάζονται και μας πολεμούν), "στους τυφλούς ο μονόφθαλμος βασιλεύει", "με τα χερἀκια μας βγάλαμε τα ματάκια μας", "δεν ξέρει να βγάλει  τα μάτια του",  ἐχουν άμεση πολιτική επικαιρὀτητα.

Τα κριτήρια/δίκτυα κειμένων στο ηλεκτρονικό αυτό βοήθημα αποτελούν το υλικό της διδασκαλίας μου στο μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας Γ΄ Λυκείου και, σε γενικές γραμμές, ακολουθούν την υπ’ Αρ. Πρωτ. 124892/Δ2/12-8-2019/ΥΠΑΙΘ απόφαση για τον νέο τρόπο εξέτασης του μαθήματος, τις υπ’ Αρ. Πρωτ. 143300/Δ2/16-09-0219/ΥΠΑΙΘ Οδηγίες για τη διδασκαλία της Νεοελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας και των Αρχαίων Ελληνικών στη Γ΄ τάξη Ημερήσιου Γενικού Λυκείου και Γ΄ και Δ΄ τάξεις Εσπερινού Γενικού Λυκείου για το σχολικό έτος 2019-2020 και τις υπ’ Αρ. Πρωτ. 2376/Δ2/09-01-2020/ΥΠΑΙΘ Συμπληρωματικές οδηγίες-διευκρινίσεις σχετικά με τη διδασκαλία και αξιολόγηση των φιλολογικών μαθημάτων της Γ΄ τάξης Ημερήσιου Γενικού Λυκείου και Γ΄ και Δ΄ τάξεων Εσπερινού Γενικού Λυκείου για το σχολικό έτος 2019-2020.
Ακριβώς επειδή χρησιμοποιήθηκαν κυρίως ως βάση διδασκαλίας και όχι εξέτασης του μαθήματος, συχνά ξεφεύγουν, τόσο τα κριτήρια όσο και οι ενδεικτικές απαντήσεις, από την ενδεδειγμένη για την τρίωρη εξέταση του μαθήματος έκταση και τον προβλεπόμενο από τον νόμο αριθμό λέξεων.
Τα κείμενα των κριτηρίων έχουν αντληθεί από το διαδίκτυο, από την αρχική τους έντυπη έκδοση ή από παλαιότερα βοηθήματα. Σε ό,τι αφορά τις ερωτήσεις και τις ενδεικτικές απαντήσεις, λίγες από αυτές είναι αποτέλεσμα συνεργασίας μου με καλούς συναδέλφους, πράγμα που δηλώνεται στην εκάστοτε περίπτωση, ενώ οι περισσότερες προέκυψαν από προσωπική μου δουλειά.

Αντώνης ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΣ : Το θέμα είναι : Ποια Αντιπολίτευση; (σελ. 3-5).
Ελευθέριος  ΤΖΙΟΛΑΣ :  Δασικοί χάρτες : Γενναίες αποφάσεις για δίκαιες ρυθμίσεις και μια νέα παραγωγική εποχή στην Ύπαιθρο και τις Περιφέρειες. (σελ. 6-13) 
Νίκος ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΑΚΗΣ : Η αυξημένη ζήτηση τεχνολογίας θα σπρώξει και την εγχώρια προσφορά έρευνας. (σελ. 14-17).
Νίκος  ΚΑΝΕΛΛΟΣ : Η νέα επικράτηση του Έντι Ράμα στην Αλβανία και η θεαματική πληθυσμιακή μείωση της Ελληνικής Κοινότητας.  (σελ. 18-19)   
Θεόδωρος  ΣΤΑΘΗΣ : Η Δημοκρατία είναι το ζητούμενο. (σελ. 20-22)   
Λουκάς ΑΠΟΣΤΟΛΙΔΗΣ : «Η  Ένοχη  Σιωπή». (σελ. 23-25)   
Γιώργος ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ :  ΤΟΥΡΚΙΑ : Η περίπτωση της Μελέκ Ιπέκ & η καταπίεση των γυναικών στην γειτονική χώρα. (σελ. 26-27)   
Αρης  ΡΑΒΑΝΟΣ :  Ο αναγκαίος αναστοχασμός & οι μελλοντικές κρίσεις.  (σελ. 28-30)
Γεώργιος  ΜΑΝΟΣ  :  6 Απριλίου : Η Μαύρη Επέτειος. Ημέρα Μνήμης της Γενοκτονίας του Θρακικού Ελληνισμού. (σελ. 31-35)   
Απόστολος  ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ : ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΚΑΣΟΜΟΥΛΗΣ: Ηρωική, σημαντική μορφή του Αγώνα του ΄21. (σελ. 36-43)   
Αλέξης ΔΕΡΜΕΝΤΖΟΓΛΟΥ :  93α ΟΣΚΑΡ: Ο δρόμος προς τον ριζοσπαστισμό. (σελ. 44-45)   
Ελευθέριος  ΤΖΙΟΛΑΣ  :  ΕΛΛΗΝΙΚΗ  ΓΛΩΣΣΑ: 3500 χρόνια - Φορέας του Ελληνισμού
και του Πολιτισμού του Ανθρώπου. (σελ. 46-50)   
Μιχάλης  ΚΩΝΣΤΑΝΤΗΣ :  Η Παγκόσμια γλώσσα της Ποίησης. (σελ. 51-53)   
Γιάννης  ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣ : Ομοιος  Ομοίω... . (σελ. 54-55)   
Γιάννης ΜΟΡΤΖΟΣ :  ΜΕΓΙΕΡΧΟΛΝΤ: Ενας γίγας του Σοβιετικού Θεάτρου.(σελ.56-60)   
Μιχάλης ΚΕΡΑΜΑΡΗΣ : Ποιήματα του Μ. Κεραμάρη για την Εθνεγερσία του ’21 και το Επταχώρι. (σελ. 61-64)   
Σπύρος ΔΕΡΜΙΤΖΑΚΗΣ : ΟΙ «ΞΕΧΑΣΜΕΝΟΙ» ΗΡΩΕΣ ΤΟΥ ’21 - Παναγιώτης  ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ (1790 – 1854), (σελ. 65-79)   
Αλέξανδρος ΣΤΑΜΑΤΟΥΛΑΚΗΣ :  ΟΙ ΣΑΜΟΥΡΑΪ : Πεθαίνοντας για την Τιμή και τον Άρχοντα, (σελ. 80-82).
Αναγνωριση Γενοκοκτονίας Ποντιακού-Μικρασιατικού & Θρακιώτικου Ελληνισμού, σελ. 83
       
{Εξώφυλλο :  Ενα αγροτικό τοπίο σχετιζόμενο με το  ΚΥΡΙΟ θέμα του περιοδικού, τους Δασικούς Χάρτες}.
Σχεδιασμός-Εικονογράφηση : Αλέξανδρος ΤΖΙΟΛΑΣ.

Η εργασία αυτή παρουσιάστηκε στο 4ο Διεθνές Συνέδριο "Τέχνες και εκπαίδευση: δημιουργικοί τρόποι εκμάθησης των γλωσσών" (σελίδα 90 των πρακτικών) και αφορά τη διδασκαλία της ελληνικής ως δεύτερης/ξένης γλώσσας με τη βοήθεια του θεάτρου, με έμφαση στην εκπαίδευση της Μουσουλμανικής Μειονότητας της Θράκης, όπου και εκπονήθηκε αντίστοιχο πρόγραμμα.

This paper investigates the attitudes of Greek language instructors who serve in the Greek public secondary education (Gymnasia & Lykeia) regarding, first, the teaching of dialects and, second, the explicit incorporation of the latter in the Greek teaching curriculum. The major finding of the questionnaire which was distributed to the participants in our survey is that, although the participants acknowledge the importance of dialectal variants of Greek and their grammatical equality to the standard language, they are skeptical regarding the possibility of dialects being incorporated in language teaching. This finding is reported regardless of whether instructors are native speakers of dialects or not. Our paper concludes with specific proposals regarding the incorporation of Greek dialects in the Greek teaching curriculum as well as teaching activities which would facilitate the teaching and 'acceptability' of dialects in class.

http://hdl.handle.net/10442/hedi/45654
Στόχος της διατριβής είναι η εξέταση του βαθμού ενσωμάτωσης και των τρόπων διδακτικής αξιοποίησης των πολυτροπικών κειμένων και γενικότερα στοιχείων σχετικών με την πολυτροπική δημιουργία νοήματος στο μάθημα της νεοελληνικής γλώσσας στο Γυμνάσιο. Υλικό της έρευνας αποτελούν τα σχολικά εγχειρίδια της νεοελληνικής γλώσσας και των τριών τάξεων του Γυμνασίου καθώς και οι διδασκαλίες έντεκα εκπαιδευτικών σε πέντε Γυμνάσια του νομού Χανίων, οι οποίες έγιναν αντικείμενο παρατήρησης. Ειδικότερα, έγινε Ανάλυση Περιεχομένου του ερευνητικού υλικού και εξετάστηκαν ο αριθμός και το είδος των πολυτροπικών κειμένων που αξιοποιούνται διδακτικά, το περιεχόμενο των δραστηριοτήτων που συνδέονται με αυτά καθώς και τα στοιχεία από την Κοινωνική Σημειωτική θεωρία της πολυτροπικότητας που αξιοποιούνται κατά την προσέγγιση αυτών των κειμένων. Από την ανάλυση προέκυψε ότι στο γλωσσικό μάθημα ενσωματώνεται σημαντικός αριθμός δραστηριοτήτων που σχετίζονται με έντυπα, κυρίως, πολυτροπικά κείμενα και αξιοποιούνται κάποια στοιχεία από την Κοινωνική Σημειωτική θεωρία της πολυτροπικότητας κατά την επεξεργασία αυτών των κειμένων. Ωστόσο, η αξιοποίηση των στοιχείων αυτών δε γίνεται με  συστηματικότητα και δε συνδέεται με τη σχετική μεταγλώσσα. Τα πολυτροπικά  κείμενα, αξιοποιούνται στο γλωσσικό μάθημα ως μέσα διδασκαλίας της γλώσσας, ως αντικείμενα νοηματικής προσέγγισης και σπανιότερα ως αντικείμενα κριτικής ανάλυσης.

Υπάρχει μια πλούσια επιστημονική παράδοση που ασχολείται με τη χρήση των ψηφιακών μέσων στη γλωσσική διδασκαλία και μια εξίσου πλούσια εμπειρία στην καθημερινή παιδαγωγική χρήση τους. Αυτό που λείπει είναι μια κριτικά προσανατολισμένη θεωρία και μέθοδος για την κατανόηση των ψηφιακών διδακτικών πρακτικών ως οργανικών στοιχείων μιας σύνθετης πραγματικότητας στην οποία πολλαπλά «κέντρα» και λόγοι συνυπάρχουν με μοναδικό τρόπο, αναδεικνύοντας ότι τίποτα δεν συμβαίνει σε κοινωνικό και εκπαιδευτικό κενό. Στόχος του παρόντος κειμένου είναι να συμπληρώσει εν μέρει αυτή τη βιβλιογραφική παράλειψη, συνεισφέροντας στην ανάπτυξη μιας κριτικά προσανατολισμένης ανάλυσης του ψηφιακού εκπαιδευτικού λόγου. Χρησιμοποιώντας ενδεικτικά διδακτικά συμβάντα από μια διδασκαλία εκπαιδευτικού στη Β΄ Λυκείου, αναδεικνύεται ότι σε κάθε διδακτική ενέργεια ενυπάρχουν πολλαπλά επίπεδα που σχετίζονται με τις τοπικές εκπαιδευτικές παραδόσεις και δομές, με τη δημιουργικότητα των παιδαγωγικών πρωταγωνιστών και τις στρατηγικές τους, με παγκόσμιους λόγους ως προς τη χρήση των ψηφιακών μέσων στη γλωσσική διδασκαλία αλλά και με ποικίλα τοπικά «κέντρα».

Abstract
There is a rich scientific tradition concerning the use of digital technologies in language teaching and an even richer experience in using them in every day teaching practices. What is missing is a critical oriented theory and method on understanding digital teaching practices as organic elements of a complex reality where multiple “centers” and discourses coexist in unique ways, indicating that nothing happens in a social and educational vacuum. The aim of this paper is to attempt to fill, at least partly, this gap contributing in developing a critical oriented digital educational discourse analysis. Using indicative teaching events from a teacher teaching Greek as L1 in a 11th grade classroom, it is revealing that every teaching action encapsulates multiple levels related to local teaching traditions and structures, pedagogic protagonist’s agency and  strategies, global discourses concerning the use of technology in language teaching and various local «centers».

Το βιβλίο γράφτηκε στο πλαίσιο του Προγράμματος "Ανάπτυξη Συμπληρωματικού Υλικού από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων για τα Σχολεία της Ελληνικής Μειονότητας της Αλβανίας" (2011-2014), Επιστημονικός Υπεύθυνος: Καθηγητής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Γεώργιος Καψάλης.

Ξαφνικά το ελληνικό σχολείο, όπως και  πολλά άλλα στον κόσμο, πρέπει -λόγω της επιδημίας του κορονοϊού- σε πολύ σύντομο διάστημα να μετατραπεί σε ψηφιακό και τα μαθήματα να διδάσκονται από απόσταση. Η ανάγκη αυτή συνοδεύτηκε και συνοδεύεται από πολιτικές επιλογές, από πρωτοβουλίες εκπαιδευτικών και, όπως είναι φυσικό, από κριτική (κόμματα, συνδικαλιστικοί φορείς, εκπαιδευτικοί, μέσα ενημέρωσης κλπ.). 
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το ζήτημα παρουσιάζει τεράστιο επιστημονικό ενδιαφέρον, αφού τα εκπαιδευτικά συστήματα μετατρέπονται αίφνης σε εργαστήρια, όπου και εξελίσσεται ζωντανά ένα αναγκαστικό πείραμα. Στο πλαίσιο του «πειράματος» αυτού, δοκιμάζονται στην πράξη η τεράστια διεθνής βιβλιογραφία και έρευνα ως προς τον ρόλο των ψηφιακών μέσων (ΨΜ) στην (εξ αποστάσεως) εκπαίδευση και τις παραμέτρους που την επηρεάζουν. 
Είναι πολύ νωρίς ακόμη, για να αναλυθούν με βάση πραγματολογικά δεδομένα όψεις των παραπάνω. Από επιστημονικό ενδιαφέρον, προσπαθώ από την πρώτη μέρα να συγκεντρώσω δεδομένα, για να μελετήσω συστηματικά το θέμα αυτό.  Ό,τι ακολουθεί αποτελεί μια πρώτη αποτίμηση, όχι τόσο για να αναλύσει την κατάσταση, όσο για να ομαδοποιήσει τα επίπεδα με βάση τα οποία φαίνεται να προσεγγίζεται ως τώρα το υπό συζήτηση θέμα και με βασικό στόχο να αναδείξω το βαθύτερο πολιτικό διακύβευμα που ενυπάρχει σε κάθε ένα από αυτά.

Τα πρώτα χρόνια της ζωής του ανθρώπου είναι σημαντικά, επειδή οτιδήποτε συμβαίνει στην πρώιμη ηλικία των παιδιών έχει ισχυρή επίδραση στην κοινωνικο-γνωστική συναισθηματική και ψυχοσωματική τους ανάπτυξη, στη σχολική τους ετοιμότητα και –συνακόλουθα στην ακαδημαϊκή -και μη- επιτυχία τους. Η σχολική ετοιμότητα προσδιορίζεται στο μεταίχμιο των ατομικών προδιαθέσεων, του επιπέδου βιολογικής ωρίμανσης και των περιβαλλοντικών εμπειριών -ως επεξεργασμένο βίωμα- των παιδιών και σχετίζεται πρωτίστως με την ετοιμότητα και αποτελεσματικότητα τω θεσμών της οικογένειας, της προσχολικής/πρωτο-σχολικής εκπαίδευσης και της τοπικής κοινότητας να ικανοποιήσουν τις εγγενείς ανάγκες των παιδιών για επάρκεια, αυτονομία και σύναψη σχέσεων από τη γέννηση μέχρι την είσοδό τους στο σχολείο. Η εργασία παρουσιάζει τα ευρήματα της βιβλιογραφίας και έρευνας αναφορικά με την έννοια, το περιεχόμενο, τους σχεσιακούς παράγοντες και τις δοκιμασίες αξιολόγησης του βαθμού της σχολικής ετοιμότητας των παιδιών που εισέρχονται στην προ/πρωτοσχολική εκπαίδευση στις Η.Π.Α.

Στις μέρες μας το διαδίκτυο αποτελεί μια ευρεία πηγή αναζήτησης και ανάκτησης πληροφοριών - δεδομένων, η κατάλληλη επεξεργασία των οποίων, μπορεί να οδηγήσει στην πολύπλευρη γνώση. Εντούτοις, όταν οι χρήστες του διαδικτύου είναι παιδιά, η κατάλληλη επιλογή και επεξεργασία των πληροφοριών δεν είναι αυτονόητη, καθότι δεν διαθέτουν το ανάλογο νοητικό επίπεδο και την ανάλογη ενσυναίσθηση, με αποτέλεσμα να τίθενται σοβαρά θέματα που αφορούν την ασφαλή πλοήγησή τους στον διαδικτυακό ιστό. Η παρούσα εργασία αποτελεί μια βιβλιογραφική ανασκόπηση ερευνών που έχουν διεξαχθεί στην Ελλάδα και στο Εξωτερικό, που αναφέρεται στους τρόπους χρήσης του διαδικτύου, στους κινδύνους που ελλοχεύουν πίσω από αυτήν την χρήση και, κυρίως, στις επιπτώσεις της στα μικρότερα παιδιά και στους εφήβους. Προτείνονται, επίσης, τρόποι δημιουργικής και ασφαλούς χρήσης του διαδικτύου από τα παιδιά με την υποστήριξη και την καθοδήγηση της οικογένειας αλλά και άλλων φορέων, όπως το σχολείο.
Λέξεις - κλειδιά: διαδίκτυο, χρήση, παιδί, κίνδυνοι, επιπτώσεις, αντιμετώπιση

Ο εκπαιδευτικός οδηγός αφορά τεχνικές διδακτικής του θεάτρου ως μέσου καλλιέργειας της διαπολιτισμικής φιλίας. Αποτελεί πρωτότυπο υλικό για την εκπαίδευση στο θέατρο και τη γλώσσα από το πρόγραμμα ΕΣΠΑ εκπαίδευση αλλοδαπών μαθητών. Η Σμαράγδα Μανταδάκη Παπαδοπούλου ήταν επιστημονικά υπεύθυνη του υποέργου για τις εφαρμογές θεάτρου στην διαπολιτισμική εκπαίδευση και συνέγραψε το πόνημα με τίτλο Το θεατρικό παιχνίδι στην διαπολιτισμική εκπάιδευση. Η θεατροπαιδαγωγός Γιάννα Κούλα εμψύχωνε τους θεατρολόγους που συμμετείχαν στο πρόγραμμα.

Το διαδίκτυο αποτελεί πλέον ένα μείζον φαινόμενο το οποίο έχει επιπτώσεις στο πώς οι άνθρωποι δρουν και αλληλεπιδρούν στο κοινωνικό και εργασιακό τους χώρο. Οι ρυθμοί ανάπτυξής του είναι ιλιγγιώδεις καθώς οι συνδέσεις στο διαδίκτυο υπερδιπλασιάζονται κάθε χρόνο. Ο ένας στους τέσσερις χρήστες του διαδικτύου είναι μαθητής ή εκπαιδευτικός ο οποίος εκτός των άλλων αναζητεί ιδέες για το αναλυτικό πρόγραμμα, εργαλεία έρευνας, βιβλιογραφία και ευκαιρίες επαγγελματικής ανάπτυξης. Η τεχνολογία στην εκπαίδευση προσφέρει τη δυνατότητα να εφαρμοσθούν συγχρονικές και ασύγχρονες μορφές αλληλεπίδρασης στη διδασκαλία, να καταργηθούν τα φυσικά όρια της τάξης και να επεκταθούν οι εμπειρίες των παιδιών. Τα οφέλη που αναφέρονται απ' τη χρήση του διαδικτύου στη τάξη συμπεριλαμβάνουν την ανάπτυξη της περιέργειας και των αναλυτικών δεξιοτήτων των παιδιών, καθώς και την επέκταση των εμπειριών τους μέσω των τεχνολογιών της εικόνας. Η έννοια της δικτύωσης αποτελεί ένα από τα ζητήματα κλειδιά για την ανάπτυξη των σχολείων. Η δικτύωση όμως ξεφεύγει από τα στενά όρια της τεχνικής υποδομής (φυσική δικτύωση) και αναδύονται νέες μορφές όπως αυτή της κοινωνικής και κυρίως της παιδαγωγικής δικτύωσης. Η παιδαγωγική δικτύωση αποτελεί ένα ενεργό περιβάλλον μάθησης και όχι απλώς μια πηγή πληροφοριών. Η έννοια της παιδαγωγικής δικτύωσης προκύπτει όταν η αλληλεπίδραση μέσω της κοινωνικής δικτύωσης έχει δημιουργήσει κίνητρα για συνεργασία, και προϋποθέτει την διατύπωση ευκρινών στόχων μάθησης. Με τον τρόπο αυτό, το διαδίκτυο μπορεί να αποτελέσει ένα δημιουργικό περιβάλλον για συνεργατική μάθηση και πράξη. Το ερώτημα που τίθεται-παρόμοιο μ' αυτό της γενικότερης εφαρμογής των Ν. Τ. στην εκπαίδευση-είναι πώς το διαδίκτυο μπορεί να διαφοροποιήσει την εκπαιδευτική διαδικασία. Οι απαντήσεις όμως δεν είναι ούτε προφανείς ούτε πάντοτε επαρκώς τεκμηριωμένες Η ενσωμάτωση του διαδικτύου στην τάξη όταν δεν έχει το κατάλληλο θεωρητικό υπόβαθρο περιορίζεται σε χαμηλής κλίμακας συλλογή πληροφοριών, και έτσι αξιοποιείται στην ουσία μόνο το πιο χαμηλό επίπεδο δικτύωσης, η φυσική δικτύωση. Ανάμεσα στους συνήθεις τρόπους χρήσης του διαδικτύου στο χώρο της εκπαίδευσης στις Η.Π.Α. (διεξαγωγή έρευνας, πρόσβαση σε υλικά σχετικά με το αναλυτικό πρόγραμμα και σχεδιασμός του μαθήματος), δε συμπεριλαμβάνεται η ενσωμάτωσή

Η επωόή (ξόρκι) είναι μια αρχέγονη και πρωτογενής γλωσσική και ποιητική μορφή, σχετική με όλες τις μορφές της λαϊκής λογοτεχνίας. Σ' αυτό το βιβλίο εξετάζεται η φύση της επωδής, η σχέση της με τη γλώσσα και ο ποιητικός της χαρακτήρας, και γίνεται μια πρόταση για την αντίληψη της φύσης της γλώσσας και της ποίησης. Οι απόψεις του βιβλίου ενισχύονται από πλατιές σημειώσεις και παρουσιάζεται με μεγάλη ανθολογία επωδών.

Abstract The aim of the present text is to alter the focus in the field of Ancient Greek and Modern Greek language teaching from a general scientific level into classroom analysis of these two school subjects. Following recent scientific inquiries (sociolinguistics of globalisation, social semiotics, classroom discourse analysis), four Ancient Greek language lessons are analysed; our findings are compared to the ones emanating from our relevant previous research focusing on Modern Greek language teaching. The analysis demonstrates that there is a high degree of convergence between these two school subjects, as well as a strong alignment with existing traditional pedagogies in terms of teaching Ancient Greek language texts and structures.

Η αξιολόγηση του μαθητή αποτελεί ένα ζητούμενο για την εκπαιδευτική διαδικασία, καθώς πάνω σε αυτήν στηρίζεται τόσο η δόμησή της διδασκαλίας όσο και η προσαρμογή της στα εκάστοτε δεδομένα, που αφορούν την ανάπτυξη των γνώσεων/στάσεων/δεξιοτήτων του μαθητή. Στην παρούσα εργασία παρουσιάζονται οι θεωρίες μάθησης πάνω στις οποίες έχουν στηριχθεί τα μοντέλα αξιολόγησης του μαθητή, όπως και τα εργαλεία/μέσα που χρησιμοποιούνται στην εφαρμογή της.

Πλήρης αναφορά: Μαστροθανάσης, Κ., Κατσιφή-Χαραλαμπίδη, Σπ., Ζουγανέλη, Α. (2014). Η αξιολόγηση της διδασκαλίας μεταγνωστικών στρατηγικών για την παραγωγή γραπτού λόγου σε μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες και γλωσσικές διαταραχές (σελ. 425-435). Στο: Παπαδάτος, Γ., Πολυχρονοπούλου, Στ., Μπαστέα, Α. (επιμ.), Σύγχρονες αναζητήσεις της Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα. Πρακτικά 4ου Πανελληνίου Συνεδρίου Επιστημών Εκπαίδευσης, Τόμος ΙΙ. Αθήνα: ΕΚΠΑ

Οι μεταγνωστικές στρατηγικές μπορούν να διδαχθούν και να καθοδηγήσουν συνειδητά τη σκέψη του ατόμου στην επιτέλεση του έργου της γραφής, ενώ μπορούν να συμβάλλουν στη βελτίωση της απόδοσης των μαθητών. Οι μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες και γλωσσικές διαταραχές παρουσιάζουν σοβαρά ελλείμματα στην πρόκτηση, διατήρηση και γενίκευση στρατηγικών αλλά παρουσιάζουν και χαμηλές αποδόσεις σε δραστηριότητες παραγωγής γραπτού λόγου.
Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι να ερευνηθεί η επίδραση της διδασκαλίας μεταγνωστικών στρατηγικών στην απόδοση των μαθητών με μαθησιακές δυσκολίες και γλωσσικές διαταραχές στην παραγωγή γραπτού λόγου μετά από ένα παρεμβατικό πρόγραμμα διάρκειας δέκα εβδομάδων. Οι συμμετέχοντες στη μελέτη ήταν 129 μαθητές των δύο τελευταίων τάξεων του δημοτικού σχολείου, από τους οποίους οι 66 αποτέλεσαν την πειραματική ομάδα και οι 63 την ομάδα ελέγχου.
Η επίδοση των συμμετεχόντων στην μελέτη μετρήθηκε στην αρχή και στο τέλος του πειραματικού προγράμματος με σταθμισμένα εργαλεία αξιολόγησης. Η σύγκριση των επιδόσεων των δύο ομάδων στο τέλος της παρέμβασης, αποκάλυψε θετική επίδραση των μεταγνωστικών στρατηγικών στην απόδοση των μαθητών σε δραστηριότητες παραγωγής και επεξεργασίας γραπτού λόγου.

Τα πολυτροπικά κείμενα είναι ιδιαιτέρως δημοφιλή σήμερα, κυρίως με την συμβολή της τεχνολογίας. Η εικόνα και ο λόγος  συνδημιουργούν το περιεχόμενο της ιστορίας. Η σχέση αυτή μπορεί να αξιοποιηθεί δημιουργικά από τον δάσκαλο στην σχολική τάξη, με σκοπό να προάγει την προσωπική αφήγηση των μαθητών και να τους διδάξει τις αφηγηματικές τεχνικές.

Η μελέτη της παιδικής γλώσσας μπορεί να υπάρξει μόνο αν έχει χαρακτήρα ριζικό στο μεγαλύτερο βαθμό. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να γίνεται χωρίς κανένα, αν είναι δυνατόν, όρο, τουλάχιστον τυπικά επιστημονικό, εκτός από εκείνους που μπορούν να εξασφαλίσουν αυτή τη μελέτη και την προσπάθεια προσέγγισης. Σ' αυτό το βιβλίο παρουσιάζονται δείγματα παιδικής γλώσσας συγκεντρωμένα σ' ένα διάστημα τριάντα χρόνων και άλλη σχετική ύλη, που το σύνολό της δείχνει το στόχο αυτού του βιβλίου, και σχολιάζονται σύντομα σύμφωνα μ' ένα τρόπο που υπαγορεύεται από την ίδια τη γλώσσα των παιδιών, όσο αυτό μπορεί να επιτευχθεί με την προσωπική μου προσέγγιση. Επειδή λοιπόν επιχειρείται αυτή η προσωπική ανταπόκριση στην παιδική εκφραστικότητα, γίνεται αναγκαίο να μη χρησιμοποιηθούν τυπικά επιστημονικά δεδομένα (γλωσσολογικά, ψυχολογικά, νευροφυσιολογικά, κλπ.), αλλά ν' αφεθεί ελεύθερη η άντληση των όποιων παρατηρήσεων, από την αναπόφευκτη επίδραση πνευματικών καταστάσεων ή και στάσεων διαμορφωμένων από κάποιες κρατούσες επιστημονικές απόψεις. Η βασική πάντως τάση της προσέγγισης μένει, όσο γίνεται, ελεύθερη, με κεντρικό γνώμονα την ευθύνη προς ό,τι ονομάζουμε και είναι παιδικότητα. Ακολουθούν σύντομες σημειώσεις.

Η παρούσα μελέτη κάνει λόγο για το γραμματικό φαινόμενο "μεσοπαθητικοί τύποι ρημάτων" (возвратные глаголы) στη Σύγχρονη Ρωσική γλώσσα και παρουσιάζει μια πρόταση διδασκαλίας με τη βοήθεια της επικοινωνιακής προσέγγισης και της μεθόδου Task-Based learning Approach.

Η αφήγηση αποτελεί ένα από τα κυρίαρχα κειμενικά είδη των
κειμένων της Λογοτεχνίας της Α Λυκείου. Στην εργασία αυτή θα
εξετάσουμε και θα αποτιμήσουμε την όποια σχέση υπάρχει μεταξύ των αφηγηματικών κειμένων της Λογοτεχνίας της Α Λυκείου καθώς και τη θεωρία για την αφήγηση με τις γλωσσολογικές θεωρίες που επικρατούν στη γλωσσολογία σήμερα. Η μελέτη μας βασίζεται στην επικοινωνιακή –κειμενοκεντρική προσέγγιση. Αυτή βρίσκει ευρέως εφαρμογή στη διδακτική πρακτική. Η τελευταία θα μας βοηθήσει στο σχεδιασμό των διαφόρων διδακτικών προτάσεων.

Το αίνιγμα είναι μια αρχέγονη πνευματική ποιητική μορφή, που την συναποτελούν ή σχετίζονται μ’ αυτή ένα πλήθος πνευματικά παιγνίδια και ασκήσεις. Ουσία του αινίγματος είναι' η αναφορά του και αναγο;γή στη γνώση και τη σοφία, με τη ριζική ανθρωπολογική έννοια του ορού. Έτσι το αίνιγμα αποτελεί μια μορφή ποιητικής σοφίας.

Данная статья посвящена развитию интереса к русскому языку в процессе межкультурного диалога на занятиях РКИ в греческой аудитории. Также рассматриваются межъязыковые особенности в процессе изучения русского языка. Приводятся примеры ошибок греков вызванные интерференцией.

Στην παρούσα εργασία γίνεται μία σύντομη βιβλιογραφική επισκόπηση αναφορικά με τους τρόπους παιδαγωγικής αξιοποίησης της τέχνης στην εκπαίδευση των μαθητών με σκοπό τη διαμόρφωσή τους σε ενεργούς και δημοκρατικούς πολίτες στις σύγχρονες πολυπολιτισμικές κοινωνίες. Ως τέχνη λογίζεται το σύνολο των διαφορετικών ειδών και μορφών των τεχνών (εικαστικά, μουσική, λογοτεχνία, γραφή, χορός, θέατρο, κινηματογράφος, mass media), που συνδέει τον ορθό λόγο με το συναίσθημα και τη βούληση, που προάγει τη διαλεκτική, που καλλιεργεί την εποικοδομητική αυτο-έκφραση και την κοινωνική συνείδηση, και που παράγει νόημα με τη χρήση ποικίλων και διαφορετικών σημειωτικών συστημάτων. Σύμφωνα με τη βιβλιογραφία και έρευνα οι μαθητές που εμπλέκονται σε δομημένες, δημιουργικές και εκφραστικές εκπαιδευτικές
δραστηριότητες τέχνης στο σχολείο υποστηρίζονται και ενισχύονται θετικά στην ενεργή και δημοκρατική πολιτότητα. Αυτό μπορεί να ερμηνευτεί, επειδή μέσω της τέχνης οι μαθητές ασκούνται σε ατομικές και συλλογικές δράσεις, που ενισχύουν την εννόηση, την ενσυναίσθησή και τον κοινωνικο-γνωστικό μετασχηματισμό δυσλειτουργικών θεωρήσεων και πρακτικών σε θέματα, που σχετίζονται με: την προάσπιση των δικαιωμάτων
του ανθρώπου, την ανεκτικότητα του ξένου/διαφορετικού, την προστασία των φυσικών οικοσυστημάτων, την άμβλυνση των κοινωνικών και εκπαιδευτικών ανισοτήτων, την ένταξη σε τοπικές, οργανώσεις πολιτών. Έτσι οι μαθητές αναλαμβάνουν ευθύνες και δεσμεύσεις στην προαγωγή των θεμελιωδών αρχών του πολιτικού φιλελευθερισμού για δημοκρατία, ελευθερία, ισότητα και κοινωνική δικαιοσύνη στην προσωπική, σχολική και κοινωνική τους ζωή.