Elif Şafak

Bu çalışmada Elif Şafak’ın “Aşk” romanı, anlatıcı kişiler, romanda kullanılan teknikler, romanın yapısı ve yazarın okuyucuya iletmek istediği mesajlar ele alınmıştır. Bunun yanı sıra mekân, zaman ve karakter tahlillerine de yer verilmiştir. İç içe geçmiş iki romanda birbirinden oldukça farklı mizaçlara sahip olan dört önemli karakter bulunmaktadır. Bu iki romanda yer alan öyküler, farklı tarihî dönemlerde ve farklı coğrafyalarda geçmektedir. Yazar, iki dünyayı birleştirerek, okuyucuyu, sürükleyici bir anlatıyla mutasavvıfların dünyasına götürür. Romandaki olaylar tek bir süreçte devam etmez. Olaylar, roman kahramanının el yazması bir romanı okumaya başlamasıyla çift boyutlu bir hale gelir. Mevlânâ ile Şems arasındaki ilişki, romanın diğer karakterlerinin bakış açılarıyla tasvir edilmiştir. Leyla ve Halife Harun Reşidin öyküsü, Hz. Musa ile Hz. Hızır’ın kıssası, Şems’in anlattığı diğer hikâyeler gibi araya ilgisiz hikâyelerin sokulmuş olması, bin bir gece masallarının teknik yapısını anımsatmaktadır. Romanın giriş kısmından sonraki dört bölümün her biri, başlığını yaşamdaki dört elementten alır: Toprak, su, rüzgâr ve ateş. Bölüm başlıkları, okuyucuya bölümün atmosferine girmesi ve romanın kurmaca dünyalarında dolaşması için anahtarlar verir.

İnsan yaşamı ile iç içe olan ve her türden bilimsel ve kültürel alanda ihtiyaç duyulan çeviri,
dilsel, kültürel ve iletişimsel bir etkinliktir. Bu çalışmada, Elif Şafak’ın The Architect’s
Apprentice adlı eserinden seçilen, hem bir dilin en kıymetli varlıkları hem de bir kültürün
düşünce tarzını ve yaşayış biçimini yansıtması nedeniyle o kültürün aynası niteliğinde olan
atasözleri ve deyimlerin Fransızca ve Türkçe çevirileri, Yorumlayıcı Anlam Kuramı ışığında
karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. İnceleme aşamasında, kaynak eserden seçilen atasözleri
ve deyimler, dilsel ve kültürel bağlamları dikkate alınarak değerlendirilmiş ve bunun
yanında Yorumlayıcı Anlam Kuramında da önemine sıklıkla değinilen eşdeğerlik ölçütleri
de göz önünde bulundurulmuştur. Çalışma sonucunda elde edilen veriler, Fransızcaya
L’architecte du sultan başlığı ile çevrilmiş olan eserin, kaynak metin ile iletilmek istenen
anlamın erek dile akıcı ve anlaşılır bir biçimde aktarıldığını göstermiştir. Veriler ışığında,
Türkçeye Ustam ve Ben adı ile çevrilmiş olan eserin ise büyük ölçüde eşdeğerliğin
sağlanarak çevrildiği ancak kaynak metin yazarının kullanmış olduğu kimi atasözleri ve
deyimlerin çevrilmediği, bu nedenle kaynak metin yazarının iletmek istediği anlamın zaman
zaman istenen etki ile aktarılamadığı görülmüştür.

ABSTRACT
Baba ve Piç, which is the fifth novel of Elif Şafak and first published in March 2006 by Metis Publishing House, is written up in English by name The Bastard of İstanbul. The text translated into Turkish by Aslı Biçen and took its final form with the cooperation of interpreter and author. The original form of the novel written up in English is published by Viking/Penguin which is the world’s leading publishing house.
In Baba ve Piç which goes between the line of İstanbul and Amerika, ninety years stories of Muslim-Turkish Kazancı family and armenian americans Çakmakçıyan family are told. In this novel Turkish-Armenian relations are reflected from both side through these two families. Steady stand of a woman in the face of life who gave birth and raised her child without a father, a young lady’s identity seek and internal conflicts of a four generations family are other issues which are discussed in the novel. In this study, that is tried to make a textual analysis on the basis of the work and its writer, Baba ve Piç is being examined in terms of structural elements as name and content relationship, plot, narrative perspective and narrater, time, space, characters. In Baba ve Piç, in which whorled plot is dominated, divine narrative perspective and an abstract narrater is being used. It is also came through that narration time and historical present combine with each other and keep going on the same plane time to time. Space is being fictionalised both physical and functional, and numerousness of phon characters is being drew attention in this novel also.
Key Words: Plot, time, space, narrative perspective and narrater, characters.
ÖZET
Elif Şafak’ın beşinci romanı olan ve Mart 2006’da Metis Yayınları’ndan ilk basımı yapılan Baba ve Piç, The Bastard of İstanbul adıyla İngilizce olarak kaleme alınmıştır. Aslı Biçen tarafından Türkçeleştirilen metne son hali yazar ve çevirmenin ortak çalışmasıyla verilmiş, romanın İngilizce kaleme alınmış orijinali dünyanın önde gelen yayınevlerinden Viking/Penguin tarafından basılmıştır. İstanbul-Amerika hattında gidip gelen Baba ve Piç’te Müslüman-Türk Kazancı ailesiyle Ermeni asıllı Amerikalı Çakmakçıyan ailesinin iç içe geçmiş doksan yıllık hikâyeleri anlatılmaktadır. Bu iki aile vasıtasıyla Türk-Ermeni ilişkilerinin her iki cepheden de yansıtıldığı romanda çocuğunu babasız olarak dünyaya getirip yetiştiren bir kadının hayat karşısındaki sağlam duruşu, genç bir kızın kimlik arayışları ve dört kuşak bir ailenin iç çatışmaları, eserde ele alınan diğer meselelerdir. Yazar ve eser bağlamında edebi metin çözümlemesinin hedeflendiği bu çalışmada Baba ve Piç isim-içerik ilişkisi, olay örgüsü, bakış açısı ve anlatıcı, zaman, mekân, kişiler dünyası gibi yapı unsurları bakımından incelenmiş ve helezonik olay örgüsünün hakim olduğu romanda Tanrısal bakış açısı ile soyut anlatıcının kullanıldığı görülmüştür. Öykü zamanı ile öyküleme zamanının yer yer birleşerek tek bir düzlem üzerinde ilerlediği Baba ve Piç, mekânın hem fiziksel hem işlevsel olarak kurgulandığı, fon karakterlerin çokluğu ile dikkat çeken bir romandır.
Anahtar Kelimeler: Olay örgüsü, zaman, mekân, bakış açısı ve anlatıcı, kişiler dünyası.

Bu makalede, Elif Şafak'ın "Ustam ve Ben" adlı romanı, "eleştirel teori"nin kazandırdığı bir ufuk ve yaklaşımla değerlendirilmiştir. Ele alınan roman bağlamında, yazarın "kitle kültürü"nü kurgusal metinle yeniden üreten bir zihniyeti benimseyip yaygınlaştırdığı ve "Ustam ve Ben"in de "yığın edebiyatı" ürünü olduğu iddia edilmekte; bu iddia, roman çözümlenerek kanıtlanmaktadır.

Otobiyografik metinler; kurmaca ve gerçek arasındaki çizginin sıklıkla ihlal edildiği, edebiyatın türlü disiplinlerarası çalışmalar için bir ana zemin olarak kullanılmasını sağlayan inceleme alanları oluşturur. Elif Şafak’ın 2007 yılında yayımlanan ve otobiyografik bir roman olan Siyah Süt adlı eseri de bu bağlamda incelemeye değerdir. Yazarın birebir yaşadığı gerçek olayların kurmaca ile okuyucuya aktarımı, özellikle toplumsal cinsiyet rollerinin analizine imkân tanır. Toplumsal cinsiyetin kadın ve kadın yazar olmak hususlarında çatışma alanı yaratması ve bu alanın edebi eserde görünür olması, Şafak’ın romanını edebiyat ve birey ilişkisi açısından irdelenecek bir veri haline getirir. Bu çalışma; toplumsal cinsiyet, geleneksel kadınlık, kimlik, rol gibi kavramların bir kadın yazarın otobiyografik eserinde, erkek-egemen bir söylemle nasıl ele alındığını yapısöküm yoluyla inceler. Ayrıca edebiyat-birey ilişkisini göz önünde bulundurarak toplumsal rollere dair geleneksel tabuların yeniden üretimine dikkat çeker.

Autobiographical texts constitute research fields in which the line between the fiction and the reality is often violated and which enable the usage of the literature as a base for interdisciplinary studies. Elif Şafak’s novel published in 2007, namely Siyah Süt (The Black Milk) is worth analyzing in this regard. The narration of the events that the writer experienced personally in real life makes it especially possible to analyze gender roles. In particular, the fact that the gender creates a conflicting area with respect to being a woman and a woman writer, and emergence of this area in the literary work makes Elif Şafak’s novel a data to be examined in terms of the literature and the individual relationship. This research analyses how the concepts like gender, traditional femininity, identity and the role are dealt with a male-dominated discourse by using deconstruction method in the autobiographical work of a woman writer. Moreover, it draws attention to the reproduction of traditional taboos about social roles by taking literature-individual relationship into consideration.

Elif Şafak, kültürel ve ilmi kaynağının da merkezi olan Batı'nın odağıyla romanlarını olaylaştırması, eserini anakronik ve kurgusal boşluğa iter. Bu durum öteki bakış
açısıyla oluşturulan Doğu toplumunu Batı merkezli yorumlamanın sebebiyle oluşan bir
sonuçtur. Eserlerde sıklıkla karşılaştığımız üslup probleminden, yansıtılmaya çalışılan
toplumun ruhsal ve ekonomik şartlarının gözardı edilmesine ve tarihsel olayların sıralanışındaki anakronik unsurlara kadar kurguyu tutarlılık çizgisinden uzaklaştıran pek çok
olay göze çarpar. Elif Şafak ayrıca kurguladığı toplumu yansıtmada özgün olamama
problemi yaşamaktadır. Oryantalizmin Doğuyla ilgili konuşmasıyla örtüşen bu problemin altında aslında önyargılı bir yaklaşım yatmaktadır. Çünkü konuşturulan insanı
kendi değerlerinin dışında olaylaştırmak, eserde kurgulanmaya çalışılan toplum ne kadar iyi tanınırsa tanınsın, özgünlük bağlamında bu tür problemlerle karşılaşması şüphesizdir. Dolayısıyla eserini Batılı bir güdüyle kurgulayan yazarın eserindeki kurgusal boşluk ve sapmaların altında Oryantalist eğilimleri yatmaktadır. İçeriğini dört başlık altında
topladığımız bu çalışmamızda, ilk olarak Elif Şafak'ın romanlarını tarihi roman sınırları
içerisinde değerlendirip bunu ne kadar ustalıkla kurduğu yönünde incelemek olmuştur.
Yazarı eleştiri noktasında değerlendirdiğimiz ikinci husus, Tasavvuf ve ahlakî geleneğimize yönelik hassasiyete ne oranda bağlı kaldığı yönündedir.

The present article is concerned with how Elif Shafak, a contemporary writer of Turkish origin, questions certain presumptions about the Middle East which, significantly, the region has advanced itself. Shafak not only writes about the region’s geographically closest parts neighboring Europe; she directs her narrative perspective from there and her writing, which she compares to the expanding circle of a drawing compass, configures the multidirectional relationship between vernacular and world cultures. This approach, at first taken as a symptom of self-Orientalism, has much wider implications. Shaping a response to Kemalist “westernization,” it seeks to restore an internally split Turkey to itself, mediating between its excessive seclusion and culturally violent ways of self-assertion, on the one hand, and the willingness to discard its past and traditions altogether in an attempt to emulate western secularism, on the other.
    Shafak’s quest for a productive pathway out of such confinements yields the perspective of secular Sufism, a more philosophical and ethical attitude than a religious conviction. This paradigm shifts the modes of self-location from external observation of traditional norms that leads to violent practices of cultural control such as honor killings, to inward understanding and appreciation of difference. In a TED talk, she refers the two perspectives to the two conflicting visions of God
she came to know from her two grandmothers – that of Jalal as punishing and masculine; and that of Jamal as maternally all-embracing. In a wider cultural context, Jamal and Jalal represent two figurations of Turkey (and, by inference, the Middle East) within national boundaries and beyond them. Jalal apparently refers to a violent, homogeneous version of nationalism and cultural confinement, while Jamal coincides with the ethos of multiplicity and conviviality.

Keywords: migration, border crossing, secular Sufism, Middle East, vernacular and world cultures.

Modern dünya insanları kaosla, anlamsızlıklarla ve zıtlıklarla dolu bu dünyanın birey olmayı başaramamış kişileridir. Bu dünyadaki kopukluk, parça parça olmuşluk, karmaşa postmodern roman için son derece uygun bir zemin oluşturur. Günümüz Türk edebiyatının önemli romancıları arasında sayılan Elif Şafak ve Mine Söğüt de romanlarını sıklıkla bu zemine oturtur. Gerçeklikle kurgu arasındaki sınırın bir yandan silikleştirilirken bir yandan altının çizilmesi, her şeyin birbirinin parodisi olduğu, yeni hiçbir şeyin olamayacağı inancının vurgulanması, tarihle hesaplaşma arzusu, modern bireyin çöküşünü ve hayatın anlamsızlığını vurgulamak açısından üstkurmaca, metinlerarasılık, geriye dönüş, diyalog, iç çözümleme gibi çeşitli anlatım tekniklerine başvuran iki yazar da Mahrem ve Kırmızı Zaman adlı eserlerinde bu teknikleri yeni roman anlayışıyla sentezleyerek kullanmış ve postmodern romanın günümüz ürünlerine birer örnek yaratmışlardır. İki romanda da birçok karakterin iç ve dış yaşantıları çeşitli açılardan farklı unsurlarla ele alınarak postmodern tekniklerle okuyucuya aktarılmıştır. Bu çalışmadaki amaç hem Mahrem isimli romandaki hem de Kırmızı Zaman isimli romandaki baskın anlatım tekniklerini örnekleriyle ifade etmektir.

Yeryüzü ve insan arasındaki etkileşimi inceleyen coğrafyanın bilimsel önemi kimi zaman tartışma ko­ nusu yapılsa da coğrafya tarihin akışını etkilemeye, insanların bireysel ve toplumsal yaşamlarını şekil­ lendirmeye devam etmiş, mekânın insanı ve de insanın mekânı değiştirmesini anlamada bir yol gösterici olarak insanlığa her daim faydalı olmuştur. Günümüzde teknoloji ve bilişim alanındaki geliş­ meler coğrafyanın bilimsel önemini yeniden arttırmakla birlikte coğrafya bilimini asıl önemli kılan fak­ tör coğrafyanın diğer bilim dalları ile olan sıkı etkileşimidir. Bu etkileşim sahalarından biri de coğrafya ve edebiyatın buluşma noktası olan edebiyat coğrafyasıdır. Nitekim coğrafyacı da yazar da içinde bu­ lunduğu toplumun, mekânın özelliklerini ve bunlar arasındaki ilişkileri sürekli gözlemler ve analiz eder. Romanlarda yer alan dünya, ülkeler, şehirler, kasaba ve köyler ile insanı ilgilendiren birçok konu doğal olarak coğrafyanın da konuları içerisinde yer almaktadır. İyi ya da tanınan, tartışılan yazar olmak için ülke ve dünya meselelerini romanlara taşımak en doğru yöntemlerden biridir. Yazarlar coğrafyanın gerçekçi ve güçlü yanını kullanarak etkili bir anlatım dili oluştururlar. Bu sayede yazarlar fikirlerini ya da analizlerini çok daha geniş kitlelere ulaştırma imkânı elde eder. Akademik olarak dile getirilen birçok coğrafi mesele; akademik kitap, makale ya da bildiri olarak ilgili çevrelere takdim edilse de sınırlı sayıda kişiye erişebilmektedir. Oysaki benzer konuları yazarlar romanlarında ele aldığında çok daha geniş kit­ lelere ulaştırma imkânı bulmaktadır. Bu nedenle romanlardaki coğrafyayı keşfetmek ve teşvik etmek coğrafyanın öneminin anlaşılmasına ve etkisinin artmasına büyük katkı sağlayacaktır. Edebiyat coğ­ rafyası uluslararası literatürde de yeni gelişen bir alan olarak ancak son yıllarda ilgi ve dikkat çekmeye başlamıştır. Bu çalışmada Elif Şafak'ın romanları coğrafi merkezli okuma yöntemi ile incelenmiş, ince­ lenen romanlar için coğrafi terim ile mekân veri tabanları oluşturulmuştur. Veri tabanları Acces prog­ ramı ile hazırlanmış olup romanlarda geçen yerler Arc.GIS 10 yazılımı ile haritalandırılmıştır. Veri tabanları ve haritalardan elde edilen sonuçlar doğrultusunda romanların coğrafi terim ve mekân ana­ lizleri gerçekleştirilmiştir. Although the scientific importance of the geography examining the interaction between the earth and human is sometimes discussed, geography has continued to influence the flow of history and shape the individual and social lives of people. It has always been useful to humanity as a guide in understanding the space that change the human and human who change the place. Today, although the developments in technology and informatics increase the scientific importance of geography again, the main factor that makes geography science important is the close interaction of geography with other sciences. One of these fields of interaction is the literature geography, which is the meeting point of geography and literature. As a matter of fact, both the geographer and the writer constantly observe and analyze the characteristics of the society and space and the relations between them. Naturally, the world, countries, cities, towns and villages and many other subjects of humanity are naturally included in the geography. It is one of the most accurate methods to bring country and world issues to novels in order to become a well-known or debated writer. Authors create an effective narrative language by using the realistic and strong side of geography. In this way, authors have the opportunity to convey their ideas or analyzes to a much wider audience. Although many geographical issues that expressed academically are presented to the relevant circles as academic books, articles or papers, they can reach a limited number of people. However, when the authors deal with similar subjects in their novels, they find the opportunity to reach a much wider audience. Therefore, discovering and encouraging the geography in the novels will contribute to the understanding of the importance of geography and increasing its influence. Literary geography, as a developing field even in international literature, has only recently started to attract attention. In this study, Elif Şafak 's novels were analyzed by geography centered reading method and geographical term and place databases were created for the novels examined. The databases were prepared by Acces program and the places in the novels were mapped with Arc.GIS 10 software. Geographical terms and spatial analyzes of novels were conducted in accordance with the results obtained from databases and maps. Geliş/

İnsanlık tarihine bakıldığında her ne kadar muazzam medeniyetler kurulmuş olsa da insanlar arasındaki dini, etnik ve toplumsal cinsel kimlik rollerinden kaynaklanan farklılıkların insanlar arasında öteki/leştirmeye yol açtığı ve bu durumun zaman zaman zorunlu göçlere ve savaşlara dâhi sebep olduğu gözlemlenmektedir. Ancak, ötekileştirmenin sadece büyük göçler ve savaş zamanlarına mahsus olmadığı barış zamanlarında da insanların günlük hayatlarının bir parçası olmaya devam ederek bireysel, toplumsal huzuru ve barışı tehdit etmeye devam ettiği de aşikârdır. Biz de bu çalışmamızda insanoğlunu yüzyıllardır meşgul eden ötekileştirme sorununu Hint asıllı Amerika’lı (Amitav Ghosh) ve Türk (Elif Şafak) yazarların eserlerinden örneklemelerle ele almak istiyoruz.

The uploaded Introduction is part of my monograph Negotiating Borderlines in Four Contemporary Migrant Writers from the Middle East. The book is inspired by the increased awareness that the world of today is exceptionally sensitive to boundaries. The intensity of geopolitical conflicts and their spectacular concentration in the last two centuries as well as the accelerated pace of their continuation in the present day have produced discourses of both extreme openness and extreme closure of geopolitical borderlines. The frequency of forced and voluntary migration, along with the mass displacements that followed after decolonisation, is held responsible for the frittering borders of both the former empires and their colonies. Against this background, contemporary critical debates tend to embrace the assumption that boundaries, as Michel Foucault, Nicole Schroeder, Syed Islam, Gloria Anzaldúa, and Stephen Klingman argue, are not as much sites of division/connection, but movements of transition in the continuous flow between places/times/identities.
    My investigation seeks to contribute to this field of studies by focusing on a particular and rather problematic case of negotiating border space – the persistent tendency to represent the “Middle East” as a region enclosed in relatively impermeable boundaries. The inherent openness of this part of the world is suggested by the ambiguity of the very term “Middle East”,  which implies both transition between places and cultures, and the intention to delimit this transition in a culturally (and even geographically) questionable static label. This perspective of enclosure haunts Middle Eastern studies and is part of ongoing cultural debates on cross-border circulation. In the present book I analyse critically works of four contemporary Anglophone migrant writers from the “Middle East” to demonstrate that in spite of the resistant lines that remain after religious, ethnic and political disputes have come and gone, this region does not exist as a rigidly delimited place in the writing of migrants who claim it back from beyond its borders. Rather than being a permanent location, it is constructed as a place that flows into other places and is constantly reshaped by a variety of personal stories, migrant trajectories, departures and returns.

Aufbauend auf der Theorie von Jeffrey C. Alexander entwickelt der Artikel einen Begriff des kulturellen Traumas als irreparable Störung des kulturellen Deutungsgewebes eines Kollektivs. Am Beispiel der Romane "Der Bastard von Istanbul" (Safak) und "Die Richter des Jüngsten Gerichts" (Akhanli) werden Formen literarischen Gedächtnisses - im Sinne eines polyphonen Gedächtnisses - als Arbeiten am kulturellen Trauma thematisiert.

Yazın tarihimizin dünüyle bugününü karşılaştırdığımızda, yazın tarihimizde yer alan yazar ve şairlerimizin çoğunluğunun egemen oligarşik siyasal eğilimler ve kültürel paradigmalarla kavgalı olduklarını, muhalif bir tutum aldıklarını, kendi yazar dokunulmazlıklarını sanat ve estetiğin kökenleriyle örtüşen bir anlayışla kullandıklarını görürüz. Sabahattin Âli’den başlayarak, Nazım Hikmet’e, Yaşar Kemal’e, Orhan Kemal’e, Fakir Baykurt’a, Ümit Kaftancıoğlu’na kadar birçok yazarımız büyük acılar çekerek, adeta dişleriyle tırnaklarıyla savaşım vererek, hatta ölümü göze alarak yazın dünyasında yer almayı başarmışlardı. Leyla Erbil, Tahsin Yücel, Can Yücel, Nezihe Meriç, Bilge Karasu; Oğuz Atay gibi adlar da yine muhalif tutumlarıyla, iktidar karşıtlıklarıyla bilinmektedirler. Ahmet Arif, Fazıl Hüsnü Dağlarca, Arif Damar da bu anlamda adları anılması gereken has edebiyatçılarımızdır. 
Günümüz yazın dünyasını soruştururken, 12 Eylül sonrası ünlenmeye başlamış yazarlarımızdan birçoğunun, dolaylı da olsa siyasal tartışmalara uzak durdukları, kültür dünyasındaki “hegemonyacı” eğilimleri görmezden geldiklerini söyleyebiliyoruz. Hasan Ali Toptaş, İhsan Oktay Anar, Hulki Aktunç, Ahmet Ümit, Ayfer Tunç ve daha birçokları böyle bir tutumu benimsemiş durumdadır.

This study explores one of the common problems in communities with multicultural backgrounds, when minorities fall victims of the extreme practices of the majority eventually the minorities suffer being marginalized and treated as “the other”. The study exhibits this problem as it appears in the works and interviews of the Turkish bestseller Elif Shafak. The study presents a brief background about the Turkish society as a multicultural one enumerating the elements shaping this multicultural identity. It also relates the Turkish society with the idea of otherness. The study, then, discusses the problem by referring to Shafak’s writings and interviews discussing this problem. The paper is divided into three parts, an introduction, a chapter, and a conclusion. The Introduction briefs cultural traits of the Turkish society, Shafak’s life background and an introduction about the idea of otherness. Whereas, the chapter discusses the problem of otherness in two of Shafak’s novels: The Bastard of Istanbul, and The Forty Rules of Love, and then present solutions through the idea of cosmopolitanism. The conclusion sums up the findings of the study.

Shaf ak is one of the most prominent Turkish novelisls of her generation. Through her cosmopolitan novels, such as The Saint of Incipient lnsanities, she questions themes of love, fıiendship, culture, nationality, exile, and belonging. According to an old Islamic narrative there is a tree in heaven that has its roots up in the air. in one of her lnterviews, she likens her past to that tree. She says, " l do have roots, but my roots are not in one place, neither ih the ground nor in the air. I' m connected to different cultures, and that's, 1 think, part of the reason why I believe it's possible to be multicultural, multilingual and multifaith ". Therefore, the aim of this article is to study The Saint of /ncipient lnsanities in which we wilness Elif Shafak encountering different identities on her way to experience the world.

This thesis discusses the various socio-cultural developments that gave rise to the wide recognition of Elif Shafak in the Arab field of cultural production after her novel The Forty Rules of Love was published in 2012 in Arabic translation. It overviews the changing Turkish-Arab relations, mainly in the realm of culture and ideology, from their mutual Ottoman past to their post-Ottoman present. It also revisits the changing status of Sufi mysticism (major theme of The Forty Rules of Love) in Turkish and Arabic cultures according to prevailing ideologies and popular practices of religion. It includes in the discussion each culture’s relation to the Western world, especially as regards cultural translation. It also discusses the roles played by different kinds of agency in establishing Shafak’s name in the Arab context and the dynamics of representation and cultural translation that were at play in such undertaking. Its theoretical framework is structured through reference to Pierre Bourdieu’s field theory, Homi K. Bhabha’s concepts of hybridity and cultural translation, and Mona Baker’s account of social narrative theory, combined with Nedret Kuran-Burçoglu’s synthesis of imagology and translation studies. The thesis is concluded with a descriptive and critical analysis of two samples extracted respectively from Shafak’s novels The Bastard of Istanbul and The Forty Rules of Love, the former for understanding translational actions around the Turkish identity and the latter for understanding translational actions around Sufi mysticism. The analysis incorporates the English original, the Turkish translation and the two Arabic translations of each novel.

ÖZET Elif Şafak'ın en çok konuşulan romanlarından biri olan Baba ve Piç, birçok yönü ile oldukça işlenmiş, kurgu üzerinde oldukça çalışılmış bir romandır. Romanın en dikkat çeken yönü ise Ermeniler ve Türkleri aynı eserde işlemiş olmasıdır. Paralel katmanlar halinde kurgulanan roman, Ermeni ve Türk ailelerinin yaşayışlarına, bakış açılarına ve dünya görüşlerine ilişkin çarpıcı nüanslar ve bilinçaltı çağrışımları barındırmaktadır. Elif Şafak, romanını her karakterin, her durumun, her davranışın diğer katmandaki karşılığını mutlaka vererek okuyucusuna bir kıyas ortamı hazırlamaktadır. Hatta romanın en başından itibaren okuyucu, sadece bu kıyaslamalar üzerinden olaylar hakkında hüküm sahibi olur. Ancak Elif Şafak burada okuyucusunu ikileme mahal vermeyecek biçimde yönlendirerek vereceği hükmü de satırlarına gizlemektedir. Her ne kadar yazar, romanın görünen yüzeysel manzarasında iki halkın aslında bir bütünün iki farklı parçası olduğu mesajını vermeye çalıştığını vurgulasa da bu iki parça kurguya yerleştirilirken adil davranılmadığı ve parçaların müspet ve menfi olarak ayrıldığı aşikârdır. Elif şafak kurguladığı olay örgüsü, mekân ve karakterleri vasıtası ile oldukça etkili bir anlatım yakalamıştır. Ancak roman, her yönü ile bu iki kültürün zıtlıklarını ve ayrılan yönlerini vurgulaması, bu tezatların roman taraflarına adil ve tarafsız bir kurguyla dağıtılamamış olması okuyanları, yazarın siyasi duruşunun tarafsızlığı bakımından düşündürmektedir. Bu yönüyle de, iki kültür arasında barış köprüleri kuran değil olanı da yıkmaya hizmet eder görünmektedir. Olay örgüsünün büyük oranda Türk-Ermeni meselesi üzerine kurgulandığı romanda, zaman, her ne kadar günümüz ise de yazar okuyucuyu, geri dönüşlerle dört kuşağın yaşadığı devirlere de götürmektedir. Romanda mekân olarak İstanbul ve Amerika seçilmiştir. Karakterleri ise İçinde yaşadıkları farklı kültürlere rağmen özünü ve tarihini unutmayan Ermeni bir aile ile toprağından hiç uzaklaşmadığı halde tarihine ve özüne yabancı bir Türk ailenin dört kuşak fertleri teşkil etmektedir. Bu çalışmada, Elif Şafak'ın Baba ve Piç romanı Ermeni ve Türk yaşayışı ve ilişkilerine bakışı açısından değerlendirilecektir. Öncelikle romanın sanatsal, siyasi ve akademik yansımaları ele alınacaktır. Ardından romanın olay örgüsü, karakterleri zaman ve mekân kurgusunda Ermeni ve Türk yaşayışına nasıl yer verildiği ayrıntılı biçimde incelenecektir. Bu çalışma ile bir kurgu ve sadece bir hayal ürünü olduğu söylemi ile yaratacağı olumsuz tesirin yumuşatılmaya çalışıldığı bir edebi eserin aslında siyasi ve sosyal açıdan milletlerin hayatında nasıl etkili olabileceği de tartışılacaktır.

Elif Şafak Arafta: Alaturca Style Kucaklaşan Globalizm.
Kitaba başlarken ilk otuz-kırk sayfa akmak bilmedi. Gençliğimde okuduğum sarı dizi, ince, olay üstünde olay olan fakat aslında ne derinleşebilen ne de sadece bir şeye odaklanabilen, yazma biçimi ve odağı şaşkın, odaklanmamış ve yeterince ucu sivrilmemiş bir kalemden çıkan ve içerisinde bol bol seks ve olay içeren çıtır çerez kitaplara benzettim. Betimleme gücü dışında kitabın parlak bir tarafı yoktu. Yazar, bir yandan karakterler üzerinden çok kültürlülüğe ve gittikleri yerin kucaklayıcılığına bir güzelleme yaparken, diğer yandan gerek Gail gerekse Ömer’in dünya ile sürtüşmesinden doğan gerilimden her fırsatta karakterler üzerinden varoluşsal tespitler yaparak, dünya(larına)/ya dair ne kadar çok malumatı olduğunu ortaya döküp serpiştiriyor. Araf, Şafak’ın ilk romanı olabilir ve heyecanla sarıldığı kalemine yön verememiş olabilir.

Geçenlerde Elif Şafak’ın yeni çıkan romanı Havva’nın Üç Kızı’nı okudum. Adı sürekli medyada ya! Merak ediyor insan. Sonuç, hüsran! Beğenmedim açık söyleyeyim. Havva’nın Üç Kızı’nda edebî özen yok, estetik kaygı da! Savruk, dağınık bir yapı, abartılı olaylar! Bir sürü popüler, siyasî, dinî sorun tıkıştırılmış sayfalara… Ne ararsan var: Polisiye var örneğin; gaspçılar, baliciler, mafya, silâhlı baskın… Aşk hikâyesi; öğrenci-hoca aşkı, kıskançlık, intihar girişimi... Ama en çok da kadına taciz; hatta bir yerde küçük kızlara tecavüz girişimi var. Bir de maço erkekler, cinsellik, din, siyaset, dinler arası diyalog… Dinler arası diyalog deyince, Havva’nın Üç Kızı’nın favori konularından biri de bu! Bugünlerin moda konusu galiba! Oxford Üniversitesi’nde Müslüman’ı, Yahudi’yi, Hıristiyan’ı, ateisti, Marksisti bir araya toplamış, Prof. Azur huzurunda tartıştırıyor Şafak? Böylece farklı inançlarla birlikte yaşama ekzersizleri yaptırıyor kahramanlarına! Oysa, bunun için taa Oxford’a gitmeye gerek yok. Asıl hikâye bu coğrafyada, dinler arası diyalog da, farklı unsurları kimlerin çatıştırdıkları da!.. Ne ise uzatmayalım mesele bu değil zaten.

Feminal söylem, edebi eserlerde kadının toplumsal statüdeki ikincil konumunu sorgulayan bir yaklaşım tarzıdır. Elif Şafak, modern ve postmodern görme biçimleri ile kadın sorununa bilinen paradigmaların dışında yeni yanıtlar aramaya çalışır. Bu tebliğde, yazarın kadın sorununa yaklaşımı tebliğin esasını oluşturacaktır. Elif Şafak‟ın anlatılarında, kadının kimlik sorunu tartışılacak ve özellikle tüketim toplumlarındaki kadının metalaştırılmasına karşı yazarın geliştirdiği antitezler ve insani yaklaşımlar objektif bir gözle değerlendirilecektir.
Anahtar Sözcük: Kadının kimliği, feminizm, Elif Şafak anlatıları, toplum, kendilik

Batı merkezli geliştirilen söylem biçimi, edebî metinler merkezinde
bir analize tabi tutulduğunda; kültür ve gelenek açısından
bağlanma problemi yaşayan aydın profili ortaya çıkar. Bu söylem
biçiminin edebî metinler üzerindeki yayılışı dikkate alındığında,
Batı kanonu ve onun kültürel kodlarını referans alarak metne dönüştüren bir kurgu görülür.

Elif Şafak ile yaptığım röportaj, 11 Ocak 2001 tarihinde Yeni Şafak gazetesinde "Ruhdaşlarımı yazıyorum" başlığıyla yayınlandı. // Pinhan, Şehrin Aynaları ve son romanı Mahrem'le dikkatleri üstüne çeken Elif Şafak, genç yaşına rağmen iki ödülün de sahibi; Mevlana Büyük Ödülü ve Türkiye Yazarlar Birliği Roman Ödülü. // Yeni kelimelerle eskileri bir potada ustaca eriten yazar, dil konusunda esnek olmak gerektiğini savunuyor.

The Bastard of Istanbul the novel by Elif Şafak was studied in the article. The title and chapters’ titles of the novel were considered as phenomena and the novel was analysed in terms of these phenomena. It was determined that the chapters’ titles include many textual and nontextual details in accordance with the narrator and the meta-narrator.  Choosing the title of the novel to convey a specific message and referring to problematic issues were considered as the strategy of the meta-narrator. In addition, title refers to problematic of father/man in  the text. Separating the novel into eighteen chapters and naming the chapters are the strategies of the narrator. The chapters’ titles both  imply the events in the chapter and explain off-text historical aspects in conformity with the thesis of the meta-narrator. While chapters separate the text into sections, the chapters’ titles serve the coherence  by creating various meaning associations. The chapters’ titles summarize the novel for careful readers but they are hidden for naïve  ones. Moreover, the chapters’ titles refer to both textual and non textual details composing double allegory. The chapters’ titles involve two fictitious meanings. First allegory is that the chapters’ titles symbolize  one of the principal events in the chapter. Second allegory is that the chapters’ titles make references to off-text. The fictitious expression, revealing the intention of the narrator, points out historical events.  Finally, it was observed by the phenomenological approach that the title of the novel as well as chapters’ titles was included in the text as a  component of the form.