Kocaeli

Maşûkiye’nin Osmanlı dönemi mezarlığı ve mezar taşları, 18.-20. yüzyıllar arasını kapsamakta ve gerek şekilleri ve gerekse içerikleri bakımından ekserisi vasıflı birer tarihî eser durumundadırlar. Ne var ki, Türkiye ve diğer İslam ülkelerinde cehalet kaynaklı ilgisizlik, hatta tahribat yüzünden bu eserler bugün korumasız ve bakımsız kalmaktadır. Maşûkiye mezar taşları, bu beldenin kültür tarihi bakımından değerli bir hazinedir. Bu bakımdan bu eserlerin sanat tarihi metodolojisine uygun şekilde tespit, kataloglama ve çözümlemelerinin yapılarak bir bilimsel yayın haline getirilmesi büyük önem arz etmektedir. Bugün Maşûkiye, Kocaeli ilinin Kartepe ilçesine bağlı bir köydür. Dolayısıyla tarihi İzmit ile ortaktır. Kartepe’ye gelince, burası Kocaeli’nin yeni ilçelerinden biridir. Taşınır ve taşınmaz kültür varlıkları mirası bakımından Kartepe önemli bir yerdir. Ancak Kartepe’nin asıl kültürel mirası, halkının kültürel çeşitliliğidir. Maşûkiye Merkez Câmii, Maşûkiye Köyü’nün doğu tarafında yer almakta ve eski câminin yerine yapılmış tamamen yeni yapım bir bina durumundadır. Câminin hazîresi yani mezarlığı ise ortadan açılan bir yol ile ikiye bölünmüş ve yolun çevresi avlu duvarıyla çevrilmiştir. Hazîredeki mezar taşlarında rastlanan süslemelerde çoğunlukla bitkisel, nesneli ve yazılı bezemelerin oluşturduğu biçimler kullanılmıştır. Osmanlı mezar taşlarının dili, edebiyattaki teşhis (şahıslaştırma) ve intak (konuşturma) sanatlarıyla açıklanabilecek şekilde adeta mezardaki ölüyü canlı bir kişi gibi algılatmakta ve onu konuşturmaktadır. Sosyal açıdan incelendiğinde Maşûkiye mezar taşlarının çoğu Çerkes asıllı insanlara aittir. Çerkesler, Kuzey Kafkasya’nın yerli halkıdır. Maşûkiye’deki mezar taşlarında yapılan köken vurgulamaları Çerkeslerin geldikleri bölge ve soylarını ne kadar önemsediklerini göstermektedir. OTTOMAN GRAVESTONES OF MASHUQIYA CENTRAL MOSQUE IN IZMIT (NICOMEDIA) Abstract Ottoman cemetery and gravestones in Mashuqiya, are accepted as historical artifacts in terms of their shape and content. These gravestones were erected between 18th and 20th centuries. However, these artifacts is not protected and cared properly today because of ignorance and neglect in Turkey and other Islamic countries. Gravestones in Mashuqiya are precious treasures in terms of cultural history of the town. It is very important that these artifacts should be identified, categorized and analysed by the methodology of history of art and then scientifict publication should be made. Today Mashuqiya is a village in Kartepe district of Kocaeli. Thus Mashuqiya is sharing common history with Izmit. Regarding Kartepe, it is a new district of Kocaeli. Kartepe is an important place with regards to movable and immovable cultural property heritage. But the major cultural heritage of Kartepe is the cultural diversity of people living there. Central Mosque of Mashuqiya is in the east side of the town and it’s a totally new Mosque which replaced the old one. Cemetery of the Mosque (hazîre) is divided into two by a road. This road is surrounded by a yard wall. Figures which are made of vegetal and written ornaments were generally used in the gravestones. These gravestones could almost speak for the dead people. This situation can be explained by figure of speeches in literature like personification. Gravestones in Mashuqiya mostly belong to the people of Circassian descent. Circassians are the native people of North Caucasia. Emphases on origins in the gravestones show us that Circassians pay much attention to their area and ancestors.

Halk ağzında yer alan sözlerin yeri ağız sözlükleridir. Ancak bunların bir kısmı yazı dilinde de yer aldığından, genel sözlüklere de girmiştir. Türkiye Türkçesinin bugünkü en kapsamlı basılı ağız sözlüğü, Türk Dil Kurumunun Derleme Sözlüğü’dür. Bu sözlüğün aynı kurum tarafından yayımlanan ağız çalışmalarının söz varlığıyla zenginleştirilmiş biçimi, kurumun ağ kümesinde Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü başlığıyla yer almaktadır. Bu çalışmada Türk Dil Kurumuna ait Türkçe Sözlük’ün 2005 yılında yayımlanan onuncu baskısında hlk kısaltmasıyla halk ağzına mal edilen on üç sözün (avara, balkımak, bölme, cacık, cazgır,çelek, eştirmek, gergi, haydamak, kımkım, salmalık, tirildemek, yoz) hem onda hem Derleme Sözlüğü’nde hem de Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü’nde bulunmayan ancak Kocaeli’nin Kandıra ilçesi ağzında var olan farklı anlamları verilmiştir. Örnek olarak “cacık” kelimesinin herkesçe bilinen “yoğurt veya ayranın içine salatalık veya marul doğranarak hazırlanan sarmısaklı içecek” ve halk ağzındaki “bir ot türü” anlamı Türkçe Sözlük’ün onuncu baskısında, bu ikisiyle birlikte yedi farklı anlami ise Derleme Sözlüğü’nde yer almaktadır. Ancak kelimenin Kandıra ağzındaki “salatalık, hıyar” anlamı, her iki sözlükte ve Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü’nde bulunmamaktadır. Sondaj yöntemiyle Kandıra ilçesinin iki farklı köyünde yaşayan altı kişiye 2010 yılında doğrulatılan bu anlamlar, Türkçe Sözlük’ün 2011 yılında yayımlanan son baskısında da yer almamıştır. Bu çalışmada bu anlamların Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü’nde ilgili maddelere eklenmesi teklif edilmiştir.

18 Nisan 1936 tarihinde kurulan Türkiye’nin ilk modern kâğıt fabrikası, kuruluşundan itibaren Kocaeli’nin gelişmesine ekonomik, eğitim ve kültürel alanda önemli katkılar sağlamıştır. 1955 yılına kadar Sümerbank Kâğıt ve Karton Fabrikası adıyla hizmet veren bu ku¬rum, bu tarihten sonra Türkiye Selüloz ve Kâğıt Fabrikaları İşletmesi (SEKA) adını almıştır. SEKA, Cumhuriyet’in ilk yıllarında devlete ait diğer sanayi tesislerinde olduğu gibi yalnızca üretim yapma hedefinde kalmamış, aynı zamanda Kocaeli’nde, işçi mahallesi, memur evleri, okul, sinema ve tiyatro salonları ve elli yataklı hastanesi ile şehrin modernleşmesine ve gelişmesine olduğu kadar Türk ekonomisine de büyük ölçüde katkı sağlamıştır.
Her ne kadar fabrikanın kendi personeline yönelik eğitim faaliyetlerinin ilk adımı 1 Temmuz 1938’de atılmış ise de, 3457 sayılı kanunla birlikte, 1 Ekim 1939 tarihinden itibaren tüm Sü-merbank fabrikalarında olduğu gibi, İzmit Sümerbank Kâğıt ve Karton Fabrikası’nda da düzenli bir şekilde hizmet içi kurslara başlanmıştır. 1941 yılına gelindiğinde daha sistemli bir yapı¬ya dönüşen eğitim faaliyetleri hız kazanmış, hizmet içi eğitim amacıyla; Yardımcı İşçi Kursu, Namzet Çırak Kursu, İkmal Salonu İşçi Kursu, Kalfa Kursu ve Usta Kursları da yeni eğitim müfredatına eklenmiştir.

Çene Suyu, Kocaeli yarımadasının en meşhur içme suyudur. Kaynağı, Kocaeli’nin Derince ilçesindeki en yüksek yerlerden biri olan Çene Dağı’ndadır. İçinde kireç bulunmaması ve kendine has tadıyla Çene Suyu hem Kocaeli için hem de İstanbul için çok önemli bir kaynak suyudur. İçindeki Alüminyum oranının yüksek olması ve iletkenliğinin düşük olması nedeniyle tatlı bir su olarak bilinmektedir. Çene Suyu 19.yy’da lezzetiyle öne çıkmış, ondan bahsedilmiş, ünü Saray’a kadar gitmiş ve suyun kaynağı üç padişah (padişahın yanında bulunan iki oğlu da daha sonra sırayla tahta geçmiştir) tarafından ziyaret edilmiştir. İstanbul’da bilinen ve aranan bir su olmuştur. İzmit’ten İstanbul’a gelenlerin hediye niyetine getirmesi tavsiye edilmiştir. Çene Suyu’nun ünü, seyyahlar vasıtasıyla dilden dile aktarılmış ve pek çok seyahatnamede ondan bahsedilmiştir.
Çene Suyu, 20.yy’da önce demir borularla şehre getirilmiş ve ardından şişelenerek ticari bir ürün halini almıştır. Bugün, Derince Belediyesi’nin modern tesislerinde tam otomatik makinelerde hijyenik şartlarda el değmeden üretilerek insanlarımızın hizmetine sunulmuştur. Bu çalışmada; iktisat tarihi disiplininin olanakları ile Çene Dağı’ndan çıkan Çene Suyu’nun 19.yy boyunca, tarihi kayıtlarda ve metinlerde görünürlüğü takip edilecektir. Çalışmanın hazırlanmasında yararlanılan pek çok metin arasında arşiv belgeleri ve seyahatnameler önemli bir yer tutmaktadır. Böylece 19.yy boyunca Çene Suyu’nun başkent İstanbul ve yakın şehir Kocaeli için iktisadi bir işletme olmamasına rağmen, sosyal tarih açısından önemi tartışılacaktır.

Türk tarihinde her zaman önemli yerleri olan ribat, han, kervansaraylar işlevlerine uygun olarak sefer ve kervan yolları üzerine yapılmışlardır. Kazıklı Hacı Hamza Bin İvaz Kervansarayı da Osmanlı Döneminde bu yollar üzerinde yapılmış olup günümüzde Kocaeli İli, Gölcük İlçesinde yer alan bir eserdir.
Söz konusu 16. yüzyıl yapısının Osmanlı İmparatorluğu’nun menzil ve kervan yolları üzerindeki konumunu ortaya koymayı, dönemine ve benzer özellik gösteren yapılara yönelik bir kaynak oluşturmayı amaç edindiğimiz çalışmada Kazıklı Hacı Hamza Bin İvaz Kervansarayı’nın “tek salonlu, ahşap taşıyıcıya sahip, kapalı avlulu ve çatı örtülü plan tipinin -var olan benzerleri içerisindeki- en büyük ölçeklilerinden birisine sahip örneği olma” özelliği odak noktası olarak ele alınmaktadır.
Hakkında çok az sayıda kaynak bulunan ve literatürde fazla bilinmeyen yapılardan olması dolayısıyla Kazıklı Hacı Hamza Bin İvaz Kervansarayı’nın yüzyılında ne gibi öneme sahip olduğu, dönem içerisindeki mimari durumu, tarihsel süreci, tarihteki yeri, Bölgemiz ve ilimiz açısından önemi, hangi yol güzergahları üzerinde ne gibi işlevlerde kullanıldığı, yakın çevresinde yer alan benzeri yapılar ve kervan yolları üzerinde yer alan yerleşim alanları, mesken yerleri, yol, köprü vb yapılarla olan ilişkisi irdelenerek ortaya konulmaya çalışılacaktır.

Dünya'daki ve Türkiye'deki Gençlikle ilgili Politika ve yaklaşımlar bağlamında yerel yönetimlerin gençlik hizmetleri için bir çerçeve ve yol haritası ele alınmaktadır. Ayrıca, Kocaeli büyükşehir beleidyesinin gençlik hizmetlerinin modellenmesi kapsamındaki bilgiler  paylaşılmaktadır.

Kocaeli, Marmara Bölgesi’nin doğusunda İzmit Körfezi’nin kuzeyinde ve güneyinde
yer alan konumuyla Karadeniz ve Marmara Denizi’ne hâkim stratejik ve lojistik bir
alanda kurulmuştur. İlin, iki kıtayı birbirine bağlayan İstanbul Boğazı’na yakınlığı,
çok eski çağlardan itibaren yoğun ticari ve askeri hareketlerle gelişmesini sağlamıştır.
Kocaeli’nin tarihi gelişimini ve değişimini en iyi gözlemleyebileceğimiz belgeler
arasında haritalar ve portolanlar yer almaktadır. Bu bağlamda yapılan araştırmada
Kocaeli’ye ait tarihi nitelikte çok sayıda harita tespit edilmiştir. Çeşitli dönemlerde
yapılan bu haritalardan tarihi yapılar(Camiler, medreseler, çeşme ve sebiller, mektepler,
türbeler, mezarlıklar vb. kamusal yapılar), kadastral parçalar ve topografik
yapı ve yerleşim alanlarının zaman içerisinde değişimleri de tespit edilmektedir. Çalışmada
yaklaşık 1000 yıllık bir süreçte Kocaeli’nin geçirmiş olduğu değişikliklerin
belirlenebildiği seçilmiş haritaların künye bilgileri (yapım yılı, haritacı, bulunduğu
eser, basım yeri vb.) ve kaynakçaları ayrıntılı olarak verilerek, kısa açıklamaları yer
alacaktır.

Bir kentin demografik yapısı, kültürel gelişimini belirleyen en önemli öğelerden biri
olması yanı sıra tarihsel gelişiminin süzülmüş bir özetidir. Bu yapıyı etkileyen en büyük güç
olan göçlerin tarih boyunca çok yoğun yaşandığı Anadolu’ya açılan bir kapı durumunda olan Kocaeli de bunun doğal bir sonucu olarak çağlar boyunca toplumsal, siyasal ve ekonomik sorunlarla uğraşmak zorunda kalmıştır. "Uluslararası Akçakoca ve Kocaeli Tarihi Sempozyumu I, 2014"

Kuzeyde Karadeniz (Pontus Euxeinos), batıda Çanakkale Boğazı (Hellespontos) ve Kocaçay (Rhyndakos), güneyde Sakarya ırmağı (Sangarios) ile sınırlanmış, Anadolu'nun kuzeybatısında bulunan bölge Bithynia olarak bilinmektedir. Asya kıtasının Avrupa'ya doğru ilerlemiş bir uç parçası olan Bithynia'nın üç tarafı denizlerle kaplıdır ve uzun bir sahil şeridine sahiptir. Bithynia'ya başkentlik etmiş olan Nikomedia bulunduğu mevki dolayısıyla önemli bir kenttir. Anadolu’nun önemli kentlerinden olan Nikomedia, Bithynia Kralı I. Nikomedes tarafından MÖ 264–263 yılında kurulmuş ve Bithynia Devleti’nin başkenti yapılmıştır. Marmara Denizi’nde doğal bir limana sahip kentin kurulduğu arazi, kıyıya doğru eğimli ve engebeli bir yamaçtan oluşmaktadır.Kent, tarihi boyunca en parlak dönemini İmparator Diokletianus döneminde (MS 284–305) yaşamıştır.MS 324’de imparator olan Konstantin’in Byzantium’u MS 330 yılında Konstantinopolis adıyla başkent yapmasıyla Nikomedia’nın önemi azalmaya başlamıştır.Osmanlı İmparatorluğu’nun zaman içerisinde Anadolu’da etkinliğini arttırması ve Batıya doğru ilerlemesi bu köklü antik kentin zamanla Osmanlı İmparatorluğu’nun yerleşim yeri haline gelmesine sebebiyet vermiştir. Orhan Gazi’nin Bursa’ya girmesini takip eden yıllarda İznik (Nicea) ve İzmit (Nicomedia)’te alındı ve İzmit Osmanlı İmparatorluğu sınırlarında bir kent oldu. Zaman içerisinde buraya yerleşen halkın kendisinden önce gelen uygarlıkların izlerini  silmeden kendi geleneklerine uygun olarak kent imarına başlamasıyla içkale sınırları içerisinde bir Osmanlı Kenti oluşmaya başladı. Bu çalışmanın amacı Kocaeli sınırları içerisinde gelişen Osmanlı Kentini’nin günümüze ulaşmış (Cami, hamam, çeşme, meydan, geleneksel konut mimarisi örnekleri vb..) eserlerini ortaya koymaktır.

It is possible to say that “one-party period” is the date range which clearly shows the village–town difference within Turkey borders in the most obvious way. However, after the Second World War, a separate period began when the village-town gap increased and there was no such dilemma anymore. It is understood that the"village-town separation" situation is a phenomenon brought about by the characteristics and preferences of the single-party period, and it started to disappear with the transition to the multi-party period, and ended with the new political world order of the1950s. The issue of education, which is regarded as one of the policies that best describes the village and town dilemma, is seen in different forms such as formal, non-formal and physical education in the village and in the town. In this article, the legal and institutional processes, architectural projects and implementation stages of formal education institutions, which are subheadings of educational policies and for which the party has taken a great mission, are presented. After the regulations made for the country in general are examined, the stage of development is evaluated within the city of Kocaeli. As a result of the analyzes made in Turkey and in Kocaeli; practices occurred with budget,experience and material deficiencies of that period could lead to be ruled out all kinds thoughts produced for cities and villages.

Öz : Tarih boyunca gerek İslam toplumlarında gerekse Osmanlı döneminde yaşayan gayrimüslim halkın eğitim ve dinsel ihtiyaçlarının belli kurallar çerçevesinde yerine getirildiği görülmektedir. Osmanlı yönetiminde yaşayan gayrimüslim cemaatin kilise, okul vb. gibi kendi ihtiyaçları için inşa edeceği veya onaracağı yapılarında, yapım/onarım izni için izlenmesi gerekli olan süreç çalışmamız için de veri sağlaması açısından önemli olmaktadır. Bu süreçteki tüm yazışmalar yapı inşa faaliyeti için bize bilgiler vermekte ve bu başvurunun eki olarak hazırlanılan çizimler de mimarlık tarihi açısından belge niteliğini taşıyan çalışmalar olarak karşımıza çıkmaktadır. Ermenilere ait Yalova örneğinde incelediğimiz onarım ve inşa faaliyetlerine bakıldığında, ilk örnek olarak karşımıza çıkan Çukurköy Ermeni Kilisesi'nin, 1894 depreminde hasar gördüğü ve yerel imkanlarla bazı kısımlarının onarıldığı anlaşılmaktadır. Yapılan renklendirilmiş çizimde, onarım yapılan kısımlar ve hasar almış bölge günümüzdeki rölöve anlayışı ile çizilerek durum tespiti yapılmıştır. Günümüzde Yalova sınırları içerisinde yer alan Çengiler (Sugören) Köyü'ndeki yeni inşa edilecek kilise ve okulun ayrıntılı çizimleri de günümüze gelmeyen bu üç yapı için pek çok ayrıntıyı vermesi açısından önemli olmaktadır. Çalışmamız Başbakanlık Osmanlı Arşivi, arazi ve sözlü tarih çalışması ile desteklenerek, sadece sözlü anlatılarda karşımıza çıkan Yalova Ermenilerine ait mimari eserleri yapılan araştırma ile ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır. Abstract: Throughout history, education and religious needs of non-Muslim populations in Islamic communities as well as those living in the Ottoman Empire were catered within certain rules. The process through which construction/restoration permits were obtained by non-Muslim communities in order to construct or restore a church, school etc. during the Ottoman period provides us with important data for our research. Correspondence during this process gives us information on building construction activities while the drawings accompanying this correspondence have document value in terms of architectural history. The Armenian examples examined in Yalova demonstrate that, firstly, the Çukurköy Armenian Church was damaged in the 1894 earthquake and that some parts of it was restored with local means. The coloured survey drawing indicates damaged and restored parts in the current understanding of architectural condition surveys. The detailed drawings of a church and school planned to be constructed in the Çengiler (Sugören) Village within the borders of Yalova are significant in that they reveal many details of these no longer extant buildings. The sources of this research are documents from the Prime Ministry's Ottoman Archive as well as site surveys and oral history studies in order to uncover Armenian buildings in Yalova, whose existence are only glimpsed at in oral narratives.

“Derince Şehir Coğrafyası” adlı bu çalışma, şehir coğrafyası kapsamında
beşeri ve iktisadi coğrafya metodolojisiyle bir yüksek lisans tezi olarak
hazırlanmıştır.
Derince şehrinin konumu, şehrin nerede kurulduğu, gelişimi tarihi süreç
içerisinde değerlendirilmiş ve şehrin fonksiyonları incelenmiştir, şehrin öne çıkan
fonksiyonlarının mekân ile etkileşimi, şehrin sosyo-ekonomik yapısı, nüfus
özellikleri, yerleşim durumu gibi konuları ortaya konmaya çalışılmıştır. Bu
çalışmanın, Derince şehrinin daha önce beşeri coğrafya açısından kapsamlı olarak
incelendiği bir çalışmaya rastlanılmamış olması sebebiyle, şehrin bu yönden
incelenmesi temel amaçlarından olmuştur.
Çalışmada sayısal veriden, haritalardan yararlanılmış ve Coğrafi Bilgi
Sistemleri ve Uzaktan Algılama Yöntemleri kullanılmıştır. Şehirdeki incelemeler
birçok arazi çalışmasıyla destelenmiştir. Ayrıca çeşitli kurum, kuruluşlardan sayısal
ve sözel veri temin edilmiş bunlar çeşitli bilgisayar programlarıyla işlenmiş ve temin
edilen verilerin mekân ile bağı araştırılarak yorumlanmasına yönelik bir yöntem
izlenmiştir. Derince, esas olarak şehir coğrafyası prensiplerine uygun olarak ele
alınmıştır. Bunun yanı sıra Derince’nin diğer coğrafi özellikleri de araştırılarak
ortaya konmaya çalışılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Derince Şehri, Nüfus ve Yerleşme Özellikleri, Şehirsel
Fonksiyonlar

Günümüzde Kocaeli’nin Karamürsel ilçesi sınırları içinde yer alan Prainetos / Preietos antik yerleşimi, Antik Çağ’da Bithynia coğrafi bölgesinin batısında, ufak bir kıyı yerleşimidir. Yerleşimin adının Preietos adındaki yerel bir tanrıdan (Theos Preietos) geldiği ve burada tanrı adına kutsal bir alan bulunduğu rivayet edilir. Gerek modern yapılaşmanın yok edici etkileri gerekse bölgede sistemli bir yüzey araştırması yapılmadığından, antik yerleşimden günümüze ulaşan mimari bir yapı kalıntısına henüz rastlanamamıştır. İlk olarak Fenikeliler tarafından bir koloni olarak kurulduğu düşünülen kent, Byzantion / Constantinopolis-Nikomedeia-Nikaia gibi üç önemli büyük kentin çizdiği üçgenin ortasında stratejik bir konuma sahip görünür. Yerleşimin Roma Dönemi tarihini yansıtan en önemli belgeler, Karamürsel ve Gölcük çevresinde bulunan, M.S. I.-III. yüzyıllara ait birçok lahit, mezar taşı ve bunların üzerlerindeki Hellence yazıtlarıdır. Bunlardan en önemlisi Gölcük'ten Karamürsel'e doğru deniz kıyısı boyunca gidilirken, Halıdere ile Ulaş Köyleri arasında Konca/Gonca denen mevkiide, Roma Dönemi’nden kalma bir lahittir. Mezar yazıtında Poseidoneis ile Tatia’nın mezarı yaşarken kendilerine yaptırdıkları yazmaktadır. Karamürsel çevresinde bulunan Roma Dönemi’ne ait diğer mezar taşlarından tespit edilen mezar sahiplerinden bazılarının isimleri şu şekildedir: Lollia ve Maximus, Lyka, Diogenes. M.S. V. yy.’da bir emporion, yani ticaret merkezi olduğu aktarılan bu küçük kent/kasaba, varlığını ve önemini XI. yüzyıla kadar korumuştur. Bizans İmparatoru VII. Constantinus’un ölümünden kısa bir süre önce, M.S. 959’da Nikaia’ya giderken burada konakladığı bir kaynakta aktarılır. M.S. IX.-XI. yüzyıllara ait birkaç kurşun mühürde, Prainetos’un adı ve kentte o dönem görev yapan piskoposlarının adlarına rastlanması, yerleşimin  bu dönemdeki dinsel önemine dikkat çekmektedir.

Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Kocaeli sancağının en önemli varlıklarından biri her zaman ağaç zenginliği olmuştur. Coğrafi şartların bölgeye bir armağanı olan ağaç zenginliği birçok dönemde yöreye “Ağaç Denizi” lakabının verilmesine vesile olmuştur.
Osmanlı döneminde Kocaeli’nin orman zenginliği günümüze göre daha önemli bir konumda idi. Payitaht için pek çok dönem Kocaeli demek orman demekti. Coğrafi şartların Kocaeli’ne kazandırdığı ağaç zenginliği Osmanlı’dan Cumhuriyet’e bölgeye ayrı bir önem kazandırmıştır. Kocaeli orman ürünlerinin en büyük alıcısı devletin başkenti olan İstanbul’du. Kocaeli sancağı, İstanbul ile yakın ilişkili olmak zorunda olan bir bölgedir.
İstanbul’dan ayrı düşünülmesi imkânsızdır. Bu sebepten İstanbul’un iaşe ve yakacak ihtiyacı noktasında vazgeçilemeyecek noktadadır.
eski zenginlik var olmasa da, Kocaeli Büyükşehir Belediyesi son yıllarda toprakla buluşturduğu milyonlarca ağaç ile bölgenin eski enginliğine kavuşması yolunda önemli adımlar atmıştır.

Archaeological finds related to the Bronze and Iron Ages on the Kocaeli Peninsula were obtained for the first time during the surveys undertaken since 2005. Pot sherds with dark grey and black burnished slips found on Adatepe in Dilovası, as well as two small vessels preserved in the Kocaeli Museum, resemble the Early Bronze Age I-II vessels of sedentary Anatolian and Aegean communities, while two small vessels made from light coloured clay can be likened to the Early Bronze Age II-III vessels of Central Anatolia. Two potsherds recovered in Adatepe are reminiscent of the coarse pottery that emerged in the Balkans and the Aegean region towards the end of the 2nd millennium BC; a small vessel held at Kocaeli Museum bears a likeness to the Knobbed Ware which emerged in Anatolia in the same period. Two of the flat axes that were recovered from Kocataşlar Mevkii in Kartepe, and a number of other items at the Kocaeli Museum, can be categorised as belonging to a type used between the Neolithic period and the end of the Bronze Age in Anatolia. We do not know the find-spots of the Late Bronze Age lugged axes and Iron Age arrowheads that are stored at the museum. Although it has been suggested that the Bronze and Iron Age settlements in the Kocaeli Peninsula may have been flooded or submerged under alluvial fill and modern settlements, field surveys have pointed to the possibility that some of the settlements from these periods were located on higher elevations.

1924 yılında yayın hayatına başlayan Hürfikir Gazetesinin bütün sayılarına ulaşmak ne yazık ki mümkün olmamıştır.
TBMM Kütüphanesinde bulunan gazetenin elimizdeki ilk sayısı 19 Ocak 1925 tarihli 52. sayısıdır.
Bu sayının ilk sayfasında,Sahibi ve Müdürü olarak Kılıçzade Hakkı Bey verilirken, gazetenin adresi, İzmit’te
Hürfikir olarak verilmiştir. Gazetenin ücreti ise yıllığı 2, altı aylığı da 1 Türk Lirasıolarak belirtilmiştir. Yine gazetenin
ana sayfasında gözümüze çarpan detaylar arasında “Aşkı Hürriyet ve Fazileti Tamim, Hürriyeti fikriye
ve akide-i cumhuriyet tahkimdir.”“Cumhuriyette hakim kanundur.”“Dinim yaşamaktır”1 şeklindeki ibareler yer
almaktadır. Cumhuriyet ideolojisine tam bir bağlılık gösteren gazetedeki bu ve benzer ifadeler, gazetenin
yayın hayatına son verdiği 1931 yılına kadar kullanılmaya devam etmiştir.

Selçuklulardan itibaren Türkleşen Kocaeli bölgesi yüzyıllarca Manavlara vatan olmuştur. Bu önemli coğrafyada yaşayan Manavlar bölgenin tarihine ve kültürüne çok şey katmışlardır.
Ülkemizde önemli bir Manav yerleşim yeri olan Kocaeli vilayeti, Selçuklulardan Osmanlılara ve en nihayetinde de Türkiye Cumhuriyetine yüzyıllarca bu coğrafyada kardeşliğin, hoşgörünün ve ortak paydada buluşabilmenin merkezi olmuştur.
Manav kelimesi 19. yüzyılın ikinci yarısı ile birlikte, içerisinde Kocaeli’nin de bulunduğu bölgelerde kullanılan bir kelimedir. Manav, bu bölgelerde yaşayan gayrimüslimler ile özellikle devlet toprak kaybettikçe Balkanlar ve Kafkaslardan gelen muhacirlerin yörede yerleşik olarak yaşayan, Müslüman, yerli Türkmen ahaliye verdikleri isimdir.
Manavlar nasıl misafirperver bir topluluk olduklarını Kocaeli coğrafyasında çok iyi göstermişlerdir. 16. yüzyılda Şah zulmü ve Celali isyanlarından kaçan Ermeniler güveni ve huzuru Kocaeli bölgesinde aramışlardır.
Payitahta yakın olması, verimli toprakları ve iklimi gibi pek çok çekici özelliği içerisinde barındıran bölge, zor durumdaki bazı Ermeni ailelerini buraya çekmiştir. Dil, din ve kültür farklılıkları olan Ermeni göçmenler ile yerli Manavlar ilk zamanlar sorunlar da yaşamışlardı. Ama bölgemizde en büyük misafirperverlik örneğinin ilk safhasını oluşturan bu dönemde Manavlar farklılıklara rağmen Ermenilerle yüzyıllarca kardeşçe yaşamışlardır.
Kocaeli sancağında 19. yüzyılın ikinci yarısı ile birlikte pek çok köy kurulmuştur. Büyük çoğunluğunu Balkanlardan ve Kafkaslardan gelen muhacirlerin oluşturdukları bu köyler Manav köyleri ile ayrı özelliklere sahip olabilmekteydiler. Başka coğrafyalardan gelen insanlar, geldikleri coğrafyalara kendi kültürlerini ve yaşayış tarzlarını da büyük oranda getirdiler. Bu durum zaman zaman bölgesel olarak sorun da olmuştur.
Yeni gelen bazı muhacirlerin kültürlerindeki farklılıklar Manavlara garip gelmiş, bu durum çeşitli dilekçelere de konu olmuştur.
Kocaeli Manavları 19. yüzyılın özellikle ikinci yarısında bölgelerine gelen muhacirlere büyük bir misafirperverlik göstererek onların bu zor zamanlarında yanlarında olmuşlardır. Bu tarihi süreç günümüze kadar devam etmiştir.

Bütün dünyayı Protestanlaştırmak idealiyle 19. yüzyıl başlarından itibaren Osmanlı topraklarında görünmeye başlayan Amerikan misyonerleri, faaliyetlerini zamanla Osmanlı ülkesinin her tarafında açmış oldukları okul, hastane, yetimhane ve kilise gibi kuruluşlarla devam ettirmişlerdir. İngiliz misyon örgütleri ile işbirliği içinde; İngiliz ve Amerikan diplomatlarının korumasında yürütülen Amerikan misyoner faaliyetlerinin Ermeniler arasında yoğunluk kazandığı görülmüştür.
Kocaeli Sancağı, özellikle 19. yüzyılda sosyo‐ekonomik anlamda çok aşama kaydetmiş bir sancak olmuştur. Barındırdığı gayrimüslim nüfus ile yüzyıllarca kardeşçe yaşayan Müslüman halk arasında kargaşa ortamı oluşturmak maksadını güden bazı misyonerler Kocaeli’nin sahip olduğu kozmopolit yapıyı değerlendirip çeşitli faaliyetlerde bulunmuşlardır. Kocaeli’nde faaliyette bulunan misyoner örgütlerinden biri de Amerikan Board idi. Bu örgüt diğer Osmanlı topraklarında olduğu gibi Kocaeli’nde özellikle Ermeni cemaati üzerine yoğunlaşmıştır.

Asya ve Avrupa arasındaki en kolay geçiş yolu üzerinde bulunmakta olduğundan Kocaeli ve çevresi kültür tarihi açısından büyük bir önem taşımaktadır. Bu bölgeyi İstanbul, Sakarya, Yalova ve Karadeniz kıyılarıyla birlikte bir bütün olarak algılamak gereklidir. Saydığımız tüm bu coğrafyalarda son dönemde yapılan kazı çalışmaları ve yüzey araştırmaları neticesinde ortaya çıkan bilimsel veriler ışığında bu bölgelerin organik bağları (ulaşım, ticaret, yerleşim vb.) olduğu aşikardır. Kocaeli özelinden bakacak olursak her ne kadar yoğun bir tahribata maruz kalmış olsa da il genelinde ve yakın çevresinde Roma, Bizans ve Osmanlı Devletleri dönemlerine ait eserler kendi dönemlerinde günümüzdeki gibi yoğun bir nüfusu ve yerleşimi ifade etmektedir. Bu durumda var olan ticaret hacmi, olası ticaret yollarını ve güzergâh üzerindeki yapılaşmayı gözler önüne sermektedir. Tabi ki tüm bu paydaların oluşmasında pek çok etken gösterilebilir. Bunlardan ilki ve en önemlisi bölgenin binlerce yıldır Asya ve Avrupa'yı karayoluyla birbirine bağlıyor olması yani jeopolitik konumudur. Diğer etkenlerden kısaca bahsedecek olursak Kocaeli'nin pek çok kez başkentlik yapmış İstanbul gibi büyük bir popülasyona sahip bir merkeze komşu olması, bununla birlikte İzmit Körfezi'nin ticareti ve ulaşımı kolaylaştırması ile birlikte ticaretin kontrolünün de sağlanabilmesi, Osmanlı İmparatorluğu'na başkentlik yapmış bir diğer merkez olan Bursa'ya yakın olması ve yine sınırlarının kesiştiği Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı Dönemlerinde önemli bir rol oynayan İznik'e yakınlığı, Karadeniz'e kıyısının olması ve bu bölgelerin tam ortasında yer alması Kocaeli'nin tarih boyunca önemli bir noktada bulunmasını sağlamıştır. Ticaret Yollarının İşleyişleri Selçuklu İmparatorluğu'nun Anadolu'da etkinliğini kaybetmesi sonrasında Anadolu'da zamanla sağlanan siyasi istikrar, zaman içerisinde büyük ticaret merkezleri olan şehirlerin oluşması, Anadolu'da ki büyük ticaret yolları ve ticaret hacmi artışı gibi unsurlar Osmanlı döneminde şehir hanlarını ortaya çıkarmıştır. Ordu ilerlemesi, haberleşme, posta teşkilatı, ticaret ve çeşitli yolculuklar için kullanılan yollar Osmanlı Dönemi'nde de hanlar ve kervansaraylar sayesinde şekillenmiştir. Osmanlılar, Selçuklu yapıları ve önceki dönem örneklerine kendi dönemlerinin ve ihtiyaçlarının da gerektirdiği ölçüde şekil vererek aynı geleneği farklı uygulamalarla sürdürmüşlerdir. Kervansaraylar kervan ve yolcuların can ve * Kocaeli Kültür varlıklarını koruma bölge kurulu müdürlüğü

Öz: Doğal taşlar, bilinen en eski yapı malzemelerinden biri olarak bin-lerce yıldır insanoğlu tarafından kullanılmaktadır. Tarihi eserlerin yapı-mında ve onarımlarında en temel sorun taş malzemenin temin edilmesi olmuştur. Taş temininde deniz ulaşımı olan ocaklar önem kazanmıştır. Bu bağlamda İzmit Körfezi'nin her iki tarafında da İstanbul ve yakın çevresinin taş ihtiyacını karşılayan ocaklar yoğun faaliyet içerisinde olmuşlardır. Özgün taş malzemeye en yakın malzeme temininde yerel malzeme kaynaklarının kullanımı, tarihi eserlerin sürdürülebilir bir yaklaşım içinde onarımlarının yapılması açısından da önemlidir. Amaç: Bu çalışmada, Kocaeli ve İstanbul civarında bulunan tarihi eserlerde kullanılan doğal taş malzemelerin Kocaeli ve yakın çevre-sinden temin edilebilirliği ile kullanım potansiyellerinin araştırılması amaçlanmıştır. Yöntem: Literatür araştırmaları sonucunda taş türleri, ocak yerleri ve kullanıldıkları tarihi eserler ile ilgili bilgiler elde edil-miştir. Bulgular: Kocaeli'nin yerel yapı malzemesi temin edilebilirliği açışından zengin bir potansiyele sahip olduğu ancak, günümüze kadar olan süreçte yeni yerleşim ve sanayi alanlarının oluşması nedeniyle bu potansiyel alanların çok aktif bir biçimde kullanılamadığı tespit edil-miştir. Sonuç: Kentlerin planlanmasında doğal kaynakların korunumu dikkate alınarak yerleşim, sanayi vb. tesis alanlarının planlanmasının önemi anlaşılmıştır. Zengin yapı malzemesi rezervleri ve malzeme çeşitliliği bulunan alanların değerlendirilebilmesi için gereken koşul-ların araştırılması, şartların iyileştirilmesi gerekliliği sonucu ortaya çıkmıştır. Tarihi eserlerde kullanılan malzemeler ve onarımlarda kul-lanılabilecek özgün veya en uygun taş türüne ulaşılabilirlik için daha önceki çalışmalardan elde edilen envanterlerin güncellenerek " Doğal Taş Bilgi Sistemi " çalışmasına (Erkanol ve Aydındağ, 2013: 174-156) entegre edilmesinin yararlı olacağı düşünülmektedir. Abstract: Natural stones have been used for thousands of years as one of the oldest building materials. The most fundamental problem in the construction and restoration of historical monuments has been the provision of stone materials. This difficulty in stone supply has made quarries with marine transport more important. In this context, on both sides of the Gulf of Izmit, the quarries that met the stone needs of Is-tanbul and its immediate surroundings have been in intensive activities. The use of local material resources in the supply of materials closest to the original material is also important in terms of making repairs in a sustainable approach to the historical artifacts. Aim: In this study, the availability of natural stone materials used in historical monuments around Kocaeli and Istanbul from Kocaeli and its immediate surroundings will be investigated. Method: As a result of literature survey, information obtained on stone types, quarry places and historical artifacts have been used. Results: It is known that Kocaeli is an industrial city, has a rich potential for the local building material availability but it has been found that due to the formation of new settlement and industrial areas these potential areas can not be used very actively. Conclusion: It is understood the importance of planning the establishment areas such as settlement and industry under consideration of the conservation of natural resources in the planning of the cities. It is considered useful to update the inventories obtained from the previous studies and to integrate them into the study of " Natural Stone Information System " (Erkanol and Aydındağ, 2013: 174-156) for the accessibility of the original or the most suitable stone product which can be used in historical works for restoration.

Kara Mürsel Alp, Turgut Reis ve Oruç Reis gibi bir denizci beyi olan Recep Reis, müfrezesi ile birlikte Kocaeli yarımadasında Kefken, Karasu, Kandıra, Sarıyer, Şile, Beykoz, Ereğli ve Zonguldak havalisinde vatanı işgal eden İngiliz, Fransız ve Yunanlılara karşı savaşmış ve kahramanlık destanları yazmıştır. Kocaeli’nde Milli Mücadele dönemi açısından oldukça önem arz eden ve bölgede iz bırakan bu çete reisinin Kocaeli için önemi ve bölgedeki faaliyetleri bu bildiride açıklanmaya çalışılacaktır.

Kocaeli bölge ekonomisi için sahip olunan ormanlar büyük bir ehemmiyet taşımakta idi. Bu ormanlar ticari açıdan değerlendirilmiş ve önemli gelirler elde edilmiştir. Ormanların bol oluşu Kocaeli’nin önemini bir kat daha arttırmıştır. Bu durum bölgeyi ziyaret eden gezginlerin dikkatini çekmekle beraber, Osmanlı Devleti sınırları içerisinde önemli imtiyazlar almış ve bu imtiyazları azami bir şekilde kullanmak amacında olan Avrupalı tüccarların bile iştahını kabartmıştır. Günümüzde Kocaeli ormanlarından Osmanlı zamanındaki gibi ehemmiyetle söz edilmemesinin nedeni o eski zenginliğin günümüze gelene kadar korunamamış olmasıdır.

Natural-hazard triggered technological accidents (natechs) at industrial facilities have been recognized as an emerging risk. Adequate preparedness, proper emergency planning, and effective response are crucial for the prevention of natechs and mitigation of the consequences. Under the conditions of a natural disaster, the limited resources, the possible unavailability of mitigation measures, and the lack of adequate communication complicate the management of natechs. The analysis of past natechs is crucial for learning lessons and for preventing or preparing for future natechs. The 17 August 1999, Kocaeli earthquake, which was a devastating disaster hitting one of the most industrialized regions of Turkey, offers opportunities in this respect. Among many natechs that occurred due to the earthquake, the massive fire at the TUPRAS Izmit refinery and the acrylonitrile spill at the AKSA acrylic fiber production plant were especially important and highlight problems in the consideration of natechs in emergency planning, response to industrial emergencies during natural hazards, and information to the public during and following the incidents. The analysis of these events shows that even the largest and seemingly well-prepared facilities can be vulnerable to natechs if risks are not considered adequately.

Historical mosques in Kocaeli Province attract attention their decorative features as well as
their architectural features. Karamürsel Uzundere (Osmaniye) Village Mosque which is the
article’s subject is one of these works. Wooden decorations in the building elements such
as mimbar, miḥrāb, mahfil (gathering-place), and ceiling in Karamürsel Uzundere (Osmaniye)
Village Mosque show the characteristics of the late Ottoman period. The mentioned
mosque was built at the beginning of the 20th century. In our study, the Karamürsel
Uzundere (Osmaniye) Village Mosque was examined on-site, its photographs were taken,
its measurements were made, and its plan was obtained from Kocaeli Metropolitan
Municipality. Archive registration documents of the mosque were obtained from Ankara
General Directorate of Foundations and Presidency Ottoman Archives. In this research,
the wooden decorations in the building elements of the mosque will be discussed. Carving,
openwork (lattice carving), repousse, and applique as technique were applied in decorations;
also, geometric, object, and vegetable motifs as decoration item were preferred and
applied. Similar examples of wooden decoration ones used in the mosque are mostly seen
in the Black Sea Region since Kocaeli Province is close to the Black Sea. Considering that
the village was founded by Caucasian immigrants at the end of the 19th century, it is estimated
that mosque decorations were made by local artisans and craftsmen from the Caucasus.
Thus, the importance of wooden decorations, examined by us, in Turkish wooden
art will be determined, and a comparative determination will be carried out.

Osmanlı Devleti, Kırım Savaşı’yla 1854’te dış borca açıldı. Dış borçlanma sürecinin başlaması zor olmasına rağmen artması ve ilerleyerek gelişmesi kolay oldu. Alınan borçlar ödenemeyince alacaklı devletler ile Osmanlı Devleti arasında yapılan görüşmeler sonucunda Düyûn-ı Umûmiye İdaresi’nin kurulmasını sağlayan ve Muharrem Kararnamesi olarak bilinen resmi anlaşma 20 Aralık 1881’de imzalandı. Ülke çapında teşkilatlanan Düyûn-ı Umûmiye İdaresi, büyük boyutlara ulaşan
Osmanlı borçlarının Avrupalı alacaklılara geri ödenmesini denetlemek üzere kurulmuştu. İdare’nin bir şubesi de Adapazarı’nda bulunuyordu. Düyûn-ı Umûmiye İdaresi, Adapazarı ahalisi ile İdare arasında yaşanan olaylar bu makalenin konusunu oluşturmaktadır

Köklü bir tarihe sahip olan İzmit, Asya ve
Avrupa kıtalarını birbirine bağlayan önemli
bir geçiş noktası üzerinde bulunan stratejik
bir bölgedir. Bu nedenle tarihin her
döneminde birçok medeniyet bu bölgeye
sahip olmak için mücadele etmiş ve
kendilerinden izler bırakmıştır. Bu nedenle
İzmit; Roma’dan Bizans’a, Osmanlı’dan
Cumhuriyet Dönemi’ne kadar birçok medeniyete
ait kültür katmanını üzerinde barındırır.
Padişaha ait saray anlamına gelen
Kasr-ı Hümayun, İzmit’e hakim bir noktada
ziyaretçilerini karşılamaktadır. İlk köşkün
IV. Murat (1623-1640) Dönemi’nde ahşap
olarak inşa edildiği bilinmektedir. Evliya
Çelebi Seyahatnamesi’nde, IV. Murat Dönemi’nde
buraya bir köşk yaptırıldığından
bahsedilir.1 Yine 1745 İzmit’e gelen Fransa
Konsolosu Charles de Peysonnel’in yaptığı
İzmit çiziminde de IV. Murat tarafından
yaptırılmış köşk tasvir edilmiştir.

Osmanlı Başkenti İstanbul’u Anadolu’ya bağlayan İzmit şehri, Osmanlı coğrafyasında kullanılan haberleşme ağları içerisinde önemli bir yere sahipti. Anadolu’da kurulan ilk telgrafhanelerden birinin bu kentte kurulması şehrin önemini göstermektedir.
Kırım Savaşı sürecinde Osmanlılara kazandırılan telgraf hattının yapım sürecinde müttefik olan Fransa ve İngiltere’nin büyük katkısı olmuştu. Bundan sonra da telgraf hatları Osmanlı coğrafyasında çok hızlı yayılmaya başladı. Bu hatlardan Üsküdar’dan başlayıp İzmit’ten geçen hat Basra’ya ulaşacaktı. Hat 20 Ocak 1859 tarihinde İzmit’e ulaşmış ve ilk telgraf da o gün çekilmişti. Sultan Abdülmecid döneminde İzmit’e kazandırılan telgraf hattı daha sonraki süreçte diğer ilçelere de yayılmıştı.

Kocaeli İli, İzmit İlçesi, Serdar Mahallesi D-100 Karayolu güney sınırında 2017 yılında Sekapark No:59’da (Kocaeli İli, İzmit İlçesi, Serdar Mahallesi, 3327 ada 1 parsel) yer alan İSU Genel Müdürlüğü arazisinde “Nicomedia Batı Nekropolü Kazısı” olarak adlandırdığımız  alanda Kocaeli Müze Müdürlüğünce oluşturulan bilim heyeti ile yürütülen kurtarma kazılarında toplam 5 adet lahit, 51 adet semerdam tipli kiremit mezar ve 2 adet amphora mezar olmak üzere toplam 58 adet mezar açığa çıkarılmıştır.
Nicomedia Batı Nekropolünde yapılan kazılar boyunca bu mezarların hem içinde hem de dışında olmak üzere çok sayıda küçük buluntuya rastlanmıştır. Bu buluntular arasında dönemin özelliklerini ayrıntılı olarak ortaya koymamızı sağlayan çok sayıda keramik parçası, cam parçası, sikke, kandil ve aplikler açığa çıkarılarak müzemize kazandırılmıştır. Çıkartılan tüm eserler tasnif edilerek parçalı durumda olanlar restorasyon ve konservasyon işlemine tabi tutulmuştur. Özellikle semerdam tipli kiremit mezarların bulunduğu alandan çıkan Constantinus I ve Constantinus II dönemlerine ait sikkeler mezarlık alanının tarihlendirilmesinde bizlere ipuçları vermektedir. Nicomedia batı nekropolü küçük buluntularının genel olarak 2-4. yüzyıllar arasına tarihlenmesi nekropol sahasının bu yüzyıllar arasında yoğun kullanım gördüğünü gözler önüne sermiştir.