Kriz

Petrol, yalnızca iki elementi [karbonu ve hidrojeni] içeren organik bileşiklerin bir karışımıdır. Petrol, doğal yollarla yeryüzüne fay hatları ve kayalardaki çatlaklar yoluyla sızar, birikerek katran, asfalt ve zift havuzları oluşturur. Bu nedenle İngilizcede petrol yerine kullanılan petroleum terimi köken olarak Grekçe’den (Yunanca’dan) türemiş olup, taş anlamına gelen "petra" kelimesi ile yağ anlamına gelen "oleo" kelimelerinin birleşimidir ve taşyağı anlamına gelir.

Kriz, Çincede Wei-ji olmak üzere iki sembol ile ifade edilmektedir. Fırsat ve tehdit. Fırsat olarak bakıldığında işletmeler kriz ortamında çevresinde oluşabilecek olayları önceden tahmin ederek doğru strateji ile kendilerini avantajlı duruma getirebileceklerdir. Tehdit kavramında ise işletme çevresinde dış etmenlerden oluşabilen olumsuz sonuçlar ve ya beklenmeyen sonuçlar ile karşılaşabilir. İşletmeler eğer dış etmenleri doğru analiz edemez ise tehditler ile karşılaşma olasılığı yüksektir. Beklenmedik durumlarla karşılaşan şirketler bu durumu kendi lehlerine çevirebilirler ya da sahip oldukları her değeri kaybedebilirler. Gıda gibi hayati önem taşıyan sektörlerde bu durum daha da önem kazanmaktadır. Bir başka deyişle gıda sektörünün krizlere ve beraberinde getirdiği fırsat ve tehditlere karşı daha hassas olduğunu söylemek mümkündür. Bununla birlikte rekabet koşullarının arttığı ve iletişim teknolojilerinin geliştiği günümüz şartlarında hangi sektörde faaliyet gösterirlerse göstersinler bütün şirketler kurumsal itibarlarını sarsacak hatta kurumsal varlıklarını tehdit edecek olaylara karşı hazırlıklı olmalı; kriz yönetimi ve kriz iletişimi konusunda profesyonel bir tutum izlemelidirler. Bu çalışmanın konusunu gıda sektöründe kriz oluşturmaktadır. Çalışmanın ilk bölümünde kriz kavramı ve kriz yönetimi incelenecek ikinci bölümde Türkiye’de gıda sektörü ele alınacaktır. Son bölümde ise Ferrero Nutella’nın yaşadığı fındık krizi çerçevesinde kriz yönetimi incelenecektir.

Günümüzde yaşanan küreselleşme süreci ile ülkelerin sosyal, ekonomik, kültürel, siyasi ve güvenlik alanları büyük bir değişim yaşamaktadır. Dünyada insanlığın kullandığı kıt kaynakların azalması ve güçlü ülkelerin bu kaynaklara egemen olma istekleri, ülkelerin mevcut durumu ile geleceklerini ister istemez etkilemektedir.Gelişmekte ve geri kalmış ülkeler ise bu karmaşık uluslararası ortamda ilerleme mücadelesi verirken, aynı zamanda halklarını en iyi şekilde yaşatabilmeye çalışmaktadırlar. İletişim, ulaşım ve teknolojinin hızla gelişmesiyle artık hiçbir şey eskisi kadar durağan değildir. Bu hızla değişen dünyada krizler farklı türleri ve değişik ortaya çıkış biçimleriyle hem ülkelerin ve organizasyonların, hem de bireylerin hayatlarının içerisine girmiştir. Günümüzde tarihin hiçbir döneminde yaşanmamış sıklıkta kriz ve olağan dışı durumlar ile karşılaşılmaktadır. Bu sebeple birçok  organizasyon dağılma veya yok olma sürecine girmekte, bir kısmı ise krizlerden fırsatlar yaratarak, daha da güçlenerek ve büyüyerek yollarına devam etmektedirler. Bu makalede her gün sıklıkla karşılaştığımız “kriz”in kavramsal çerçevesi çizilerek, krizin aşamaları ortaya konmuş ve kriz yönetim süreci açıklanmıştır. Sonuçta, krizden başarıyla çıkabilmek için yöneticilere önerilerde bulunulmuştur.

Mart 2015’te, 7 Haziran seçimi öncesi çıkması planlanan aylık Yeni Yaşam dergisi için hazırlanan ancak o zaman yayınlanmayan bu yazıyı, krize karşı yapılabilecekler hakkında yapılan önerilerin bugün de geçerli olduğunu düşündüğüm için (ilk defa) paylaşıyorum.

Samuel Huntington'ın yıllar önce Türkiye ile beraber kültürel açıdan özgün ve çok parçalı yapısına dikkat çektiği Ukrayna, son yıllarda da Avrupa Birliği ve genel olarak Batıcı eğilimlerin çok yükselmesiyle dikkat çeken bir ülke durumundadır. Ancak bölgenin oyun kurucu büyük aktörü olan Rusya da kendi medeniyetinin başlangıcı saydığı Kievan Rus döneminin başladığı Kiev ve bereketli Ukrayna'nın kendi kontrolünden çıkmasını istememekte ve bu ülkenin Batı'ya yaklaşma çabalarını NATO'nun genişlemesi bağlamında bir güvenlik sorunu olarak ele almaktadır. Bu nedenle, son dönemde yaşanan Ukrayna Krizi'ne Rusya'nın tepkisi Kırım'ın ilhakı ve Doğu Ukrayna'daki ayrılıkçı etnik Rus nüfusun kışkırtılması şeklinde olmuştur. Bu çalışmada, bu gibi konular titizle araştırılmış ve okuyucuya tarafsız bir perspektiften aktarılmıştır.

Yrd. Doç. Dr. Ozan Örmeci - Beykent Üniversitesi

Küreselleşmeyle birlikte ulaşım ve iletişim araçları ucuzlamış, ticari bariyerler kalkmış,
dünya hem ticari hem de seyahat anlamında daha dinamik bir hale gelmiştir. Fakat küreselleşme ile birlikte tüm ülkeler ve ekonomiler dünyada yaşanan her türlü krizden etkilenmeye başlamışlardır. Turizm sektörü, sunulan hizmetin yapısı gereği diğer sektörlere kıyasla krizlerden daha çok etkilenmektedir. Kriz, işletmelerin hali hazırda sürdürdüğü faaliyetleri beklenmedik anda ortaya çıkan sebepler yüzünden yapamaması ve işletmeleri finansal ve imaj olarak negatif yönde etkileyen bir süreç olarak tanımlanmaktadır. Bu çalışmada
turizm endüstrisinde kriz, kriz yönetimi ve krize neden olan içsel ve dışsal faktörler açıklanmıştır. Turizm işletmesinde kriz yönetim ekibinin önemi vurgulanmış olup kriz öncesi, anında ve sonrasında neler yapmaları gerektiği anlatılmıştır. Bunlara ek olarak, üç ayrı sektör profesyoneli ile görüşülmüş, kriz, kriz yönetimi, krize hazırlık ve kriz anında nasıl
aksiyon aldıkları ile ilgili sorular sorulmuştur. Sonuç ve tartışma kısmında ise küçük ve orta ölçekli işletmelere (KOBİ’lere) sektör profesyonellerinin tecrübelerine dayanarak kriz ekibinin çok ciddi ve planlı bir şekilde hareket etmesi gerektiği, kriz ekibinin başında proaktif, aksiyon alabilen ve tecrübeli liderlerin olması, işletmedeki ekipmanların çok sık denetlenmesi, riski farklı pazarlara girerek azaltmaları gerektiği ve işletmelerin krizleri nasıl fırsata çevirebilecekleri konularında önerilerde bulunulmuştur.

Örgütler açısından kriz ve kaos kavramlarını, ekonomik krizler ve organizasyonlar üzerindeki kaotik etkilerini ilişkilendiren ve genel anlamda çevrenin örgütlere belirli konfigürasyonları dayattığını ileri süren çalışmalar mevcut ise de büyük bir ekonomik krizin örgütsel konfigürasyonları ne yönde etkilediği konusu literatürde önemli bir açıklık olarak görülmektedir. Bu nedenle bu çalışmada ülkemizde yaşanan en büyük en son kriz olan 2000-2002 ekonomik krizinin işletmelerinin örgütsel yapılarında değişikliğe yol açıp açmadığını ve değişim söz konusuysa bu değişimin ne yönde gerçekleştiğini belirlemeyi amaçlanmaktadır. Bu bağlamda krizin etkilerini direkt olarak gözlemlemek ve diğer olası değişkenlerin etkilerini minimize edebilmek amacıyla organize sanayi bölgesinden örnek seçimleri yapılmış ve bunun için de çok farklı büyüklük, yas ve örgütsel konfigürasyonları bünyesinde bulunduran Çerkezköy Organize Sanayi Bölgesi’nde faaliyet gösteren aile işletmelerinden örnekler incelenmiştir.

Kriz yönetiminde, geçerli ve güvenilir kriz iletişim stratejilerinin belirlenmesi için kanıta dayalı araştırma verilerine ihtiyaç duyulmaktadır. Bu ise bir kriz durumundan etkilenen kesimlerin kriz iletişim stratejilerine nasıl tepki verdiğinin anlaşılmasıyla ortaya çıkartılabilir. 301 kişi üzerinde yapılan bu araştırma ile bir kriz durumundan etkilenen kişilerin, krizden dolayı sorumlu tuttukları kuruluşla olan duygusal, düşünsel ve davranışsal ilişkilerinin kriz esnasında ve sonrasında nasıl değiştiği ortaya çıkartılmıştır. Araştırma verilerine göre; kuruluşlara duyulan güven ile krizin nedenine yönelik algılamalar arasında, krizde sorumluluk alınması durumu ile krizden sonra ilişkilerin sürdürülmesi arasında, kurumsal itibar ile kriz durumunun önlenebilirliği arasında ve kriz durumuna yönelik hata ile suçlanma durumu arasında olumlu yönde yüksek korelasyonlar bulunmuştur. Araştırma sonuçlarına göre; krizden etkilenenler kriz durumunun nasıl ortaya çıktığıyla değil, krizin çözümüne ve mağduriyetlerin giderilmesine yönelik verilen mesajlara ilgi duymaktadır. Krizde sorumluluk alınmaması ve inkâr durumu; kuruluşlara yönelik güveni, kurumsal itibarı, duygusal ve davranışsal niyetleri olumsuz yönde etkilemektedir.

Türkiye, stratejik konumu bakımından farklı krizlerle karşılaşma olasılığı yüksek bir ülkedir. Turizmde yaşanan krize karşı alınan önlem olarak devlet ve işletme politikalarının yanı sıra turizm sektörünün en önemli aktörlerinden olan turist rehberlerinin de mesleklerine karşı olumlu tutum geliştirmeleri önemlidir. Bu anlamda turist rehberi yetiştiren kurumlara önemli görevler düşmektedir. Bu noktadan hareketle, çalışmada Türkiye’de yaşanan ve turizm sektörünü etkileyen krizlerin turist rehberliği öğrencilerinin mesleki tutumları ile ilişkisinin ortaya konulması amaçlanmıştır. Araştırmada karma yöntem benimsenmiş olup veriler, Türkiye’de turist rehberi yetiştiren yükseköğretim kurumlarındaki 424 öğrenciye anket uygulanarak, 19 öğrenci ile de yüz yüze görüşme yapılarak elde edilmiştir. Çalışma sonucunda krizin, turist rehberliği öğrencilerinin mesleki tutumları ile düşük düzeyde olumsuz ilişkisi olduğu belirlenmiştir. Özellikle turist rehberliği öğrencilerinin, yaşanan krizlerden ders çıkardıkları, kendilerini geliştirmek, donanımlı, tercih edilen bir turist rehberi olmak ve mesleği icra etmek istedikleri, geleceğe umutla baktıkları ve meslekte başarılı olacaklarına inandıkları tespit edilmiştir.

Mizah hakkında yazı yazmak bana mı düştü diye düşündüm önce.  Fakat sonra bir arkadaşımla aramızda geçen bir diyalog aklıma geldi. Ona her şey hakkında fikir beyan etmemesi gerektiğini, dahası  kapasitesi gereği de edemeyeceğini  belirtmiştim. “Doğal olarak” herkes her şeyi bilemezdi. Ama o vatandaş olması itibariyle her şey hakkında konuşabileceğini, buna da kimsenin engel olamayacağını söyledi. İlk başta antipatik gelen bu düşünce aslında yüzyıllar önce Rousseau tarafından dile getirilmişti. Toplum Sözleşmesi’nin ithaf bölümünde yönetici değil, vatandaş olma durumundan kaynaklı olarak devlet üzerine yazı yazdığını, yönetici olsaydı konuşmayıp zaten uygulamaya geçeceğini söyler. Aynı şekilde, ama bu sefer çağdaş dönemde, gelenekten yana olan, daha doğrusu geleneği rehabilite eden Gadamer, uzmanlığın yurttaşın özgürlüğü bağlamındaki tehlikelerinden söz eder. Aristokratik Aristoteles ise, ancak eşitlerin birbiriyle tartışabileceğini öne sürer; bir konuda iki kişiden biri diğerine göre daha bilgiliyse, burada bir tartışma yürütülemez. Demek ki, bu her şey hakkında fikir beyan etme meselesi büyük filozofların da meselesi olmuştur. Ben bu seferlik hakkımı Aristoteles’ten değil Rousseau’dan yana kullanarak, yazmaya girişeceğim.
Dr. İsmet Tekerek

Modern economics tightly experience different business cycles and crisis. These problems are the results of the problems which are the reflections of supply demand cycle in economics. As a result of these, problems such as; income and social inequalities, inadequacy in social security, development in socioeconomics, unemployment, inflation etc. unearths. Furthermore, the borrowing problems of public and private sector, balance of payments disequilibrium, problems generated by capital movements (especially hot money flow), deviation in the real value of asset pricing and similar financial problems are the basic components of the crisis.
However, when many economic based problems are evaluated as parts of economic sociology, within the context of human behaviors are highlighted, a problem caused especially by ethical problems arises. Since modern economics treats human in the frame of highest benefit/profit obtainment and a definition far from reality and format conversion of economic structure in the lights of this conception, make it necessary to handle with regards to economic sociology and philosophy.
As a consequence, the need for solution should take place not only in economic field but also it should be human behavior oriented since this factor is efficient in the formation of socioeconomics and sociocultural structure. Ahi Community, as a historical organization, put forwards important solution offers for economic sociology. Ahi community, though known as cooperative trade body, is a more broad and active term consisting a life style, economic attitude and behaviors, principles that define economic life and regulations. The search of economic policy of Ahi community and their true past examples drew attention, so this means it could offer a solution for business cycles and crisis of modern economics.

Günümüzde küreselleşme ile birlikte geçmiş dönemlerden çok daha yoğun bir rekabet ve belirsizlik ortamında faaliyetlerini sürdüren örgütlerin varlığını devam ettirebilmeleri, bu tehlikelerden korunmalarına veya fırsatlar değerlendirebilmelerine bağlıdır. Bunun sağlanabilmesi için de öncelikle örgütlerde etkili bir kriz yönetim sisteminin oluşturulması gerekmektedir. Özellikle işletme yöneticilerinin, kriz ortamlarından çıkabilmek için sıkça tercih ettiği insan kaynağına ilişkin uygulamalarda sorumluluklar daha da artmaktadır. Bu bakımdan insan kaynağına ilişkin, kısa vadeli çözümler yerine uzun vadede düşünülüp, birlikte tartışılmış; akıllı, yapıcı ve kalıcı uygulamaların yaşama geçirilmeleri gerekmektedir. Kriz dönemlerinde işletmelerin personelin motivasyonunu artırmaya yönelik faaliyetleri ile olumsuz yönde etkileyen çalışanlarla ilgili tasarrufa gitme faaliyetinin kriz yaşamayla ilişkisi ortaya konmaya çalışılmıştır ve bu konuda bazı öneriler getirilmiştir.

Özet: Finansal sistemin en önemli unsurlarından olan bankacılık sektörü , ekonomi politikaların tamamlayıcı parçalarından birini oluşturmaktadır. Bununla beraber , bankalar diğer tamamlayıcılardan farklı olarak yerel ve uluslararası etkenlerden etkilenen yüksek oynaklığa ve kırılganlığa sahip bir çevrede faaliyet göstermektedirler. Geçtiğimiz yakın dönemde birçok ülke finansal sorunlarla karşılaşmıştır. Sorunlu mali bünyelere sahip olan bankaların kırılganlıklarını ve problemlerini çözmek için ve bankacılık sisteminin sağlıklı işlemesini temin amacıyla yetkililer sorunlu bankalara müdahale etme ve yeniden yapılandırma yolunu seçmişledir. Bu çalışmanın başlıca amacı bankacılık yeniden yapılandırma politikalarının ve performans değerlendirmesi uygulamalarının bir özetini yapmaktır. Geleneksel olarak finansal krize maruz kalan bankacılık sisteminin yeniden yapılandırılmasında ilk aşama bankalara hücumun önlenmesi ve sisteme olan güvenin yeniden oluşturulmasıdır. Sistemik bankacılık kri...

Bu makale, daha önceki çalışmalarımızda irdelediğimiz Modernitenin temellerinde hüküm süren yapıçözümün tarihsel ürünü Liberal üstyapı kurumlarında da devam ettiğini iddia etmektedir.

Father Smith’i takiple en üst teorik halini Weber ve Marx’ta bulan Liberal ve Sosyalist/Marxist Gelenekler toplumsal/kurumsal düzlemde de ayrışarak uluslararası sistemi 20 yy’da iki kutuplu eksende şekillendirdiler. Teorik yakınsamanın yanısıra 80’ lerden sonra Sosyalist blok halen devam etmekte olan Globalleşme ile Liberal sisteme
eklemlenme sürecine girmiş durumdalar. Varlığını günümüzde ABD’nin başını çektiği Liberal Pax Americana bünyesinde devam ettiren Roma İmparatorluğu, seküler “Weltaschauung”u Platonik Projenin uç hali Modernite’nin tüm yönleriyle yapıçözüme uğramasıyla, ilk kez doğudaki izdüşümü Osmanlı İmparatorluğu artığı ile birlikte tarih olma yolundadır. Bu esnada, Rusya ve Çin ile “rakip” ilişkisi içindeyken, kuşatma altında
tuttuğu sekülerleştirip potasında eritemeyeceğini bildiği farklı bir dünya kurabilme potansiyeline sahip tek güç “İslam”ı “düşman” addetmektedir.

Bu çalışma, Liberal Sistem’in tarih dönüştürücü yapıçözümünü belirleyen etkenleri altı başlık altında ele almakta ve en belirleyici olanının ise İslam’la mücadele olduğunu
ileri sürmektedir.