ÖZET Tanzimat’la başlayan ve 1908’den sonra zirveye çıkan konulardan bir tanesi eğitimin yaygınlaştırılması için Arap harflerinin düzenlenmesi ve yazımı olmuştur. Bu fikri savunan kişilerin başında Doktor Milaslı İsmail Hakkı...
moreÖZET
Tanzimat’la başlayan ve 1908’den sonra zirveye çıkan konulardan bir tanesi eğitimin yaygınlaştırılması için Arap harflerinin düzenlenmesi ve yazımı olmuştur. Bu fikri savunan kişilerin başında Doktor Milaslı İsmail Hakkı gelmektedir. Yazarın amacı hem yayınlarıyla hem de konuşmalarıyla Arap harflerini yazarken birtakım yeni kuralların getirilmesi hususunda bir kamuoyu oluşturmaktır. Yazar; çabalarının sonucunda amacına ulaşmış ve Islah-ı Huruf Cemiyeti, Tamim-i Maarif ve Islah-ı Huruf Cemiyeti, Yeni Yazı Öğretme Derneği gibi birkaç cemiyet kurulmuştur. Cemiyetlerin; yazarın ve dönemin aydınlarının gayretleriyle de harflerin ayrı yazılması fikri Enver Paşa tarafından kabul görmüş ve I. Dünya Savaşı sırasında ilk olarak askerî alanda kullanılmaya başlanmıştır. Fakat yanlış bir zamanda tercih edilen huruf-ı munfasıla fikrinin ömrü, çok kısa sürmüştür. Ayrıca Enver Paşa; Doktor Milaslı İsmail Hakkı’nın önerdiği huruf-ı munfasıla fikrini değil, Tanin Gazetesi’nde neşredilen sistemi kabul etmiştir. Buna rağmen İsmail Hakkı Bey, belki de kendi önerdiği sistemin kabul edilmemesinden olacak, önerdiği ve savunduğu huruf-ı munfasıla fikrini 1914 yılından sonra da yazılarıyla müdafaaya devam etmiştir.
Doktor Milaslı İsmail Hakkı; harflerin ıslahı, düzeni ve yazımıyla ilgili pek çok kitap ve makale neşretmiştir. Neşrettiği yazılardan birisi de Yeni Yazının El Yazısında Da Bitişmemesi Büyük Meziyettir adlı makalesidir. Yazar bu makalesinde; harfleri bitişik yazmanın hız, kolaylık, açıklık ve bütünlük açısından ayrı yazmaya göre daha zor olduğunu, birleşik yazmanın iyi bir şey olmadığını, şu an için amaçlarının köylülere varıncaya kadar herkese okuma yazma öğretmek olduğunu, bu yüzden harfleri bitiştirmeden yazmak gerektiğini verdiği örneklerle teorik ve pratik olarak ispat etmeye çalışmaktadır.
Doktor Milaslı İsmail Hakkı’nın literatürde kaydedilen hayatı ve eserleri hakkında bilgilerin bazıları eksik ve yanlıştır. Tespit edilen yeni bilgi ve belgelerle bunlar da düzeltilecek ve zenginleştirilecektir.
Anahtar Kelimeler: Doktor Milaslı İsmail Hakkı, Arap Harfleri, El Yazısı, Yazım, Yazı
ABSTRACT
One of the topics that began with Tanzimat and peaked after 1908 was the breeding and therefore spelling of letters for the dissemination of education. Dr. Milaslı Ismail Hakkı is the head of the people who advocate this idea. The author’s goal has been to create a public opinion with both his publications and his conferences. As a matter of fact, as a result of his efforts, he achieved his goal and several societies were established, such as the Islah-ı Huruf Cemiyeti, Tamim-i Maarif ve Islah-ı Huruf Cemiyeti, Yeni Yazı Öğretme Derneği. The idea of writing letters separately with the efforts of societies, authors and intellectuals of the period was also accepted by Enver Pasha and first used in the military field during the World War I. The life of the idea of huruf-ı munfasıla, which was preferred at the wrong time, was very short. In addition, Pasha accepted not the idea of huruf-ı munfasıla proposed by Dr. Milaslı Ismail Hakkı, but the system promoted in the newspaper Tanin. Despite this, Dr. Milaslı Ismail Hakki continued to defend the idea of huruf-ı munfasıla, which he proposed and defended, perhaps due to the lack of acceptance of his proposed system, with his writings after 1914.
Dr. Milaslı Ismail Hakkı has published many books and articles about the breeding, layout and spelling of letters. One of the articles he wrote is his article called great virtue that the new letter does not end in handwriting. In this article, the author tried to prove theoretically and practically that writing letters adjacent is more difficult than writing separately in terms of speed, convenience, clarity and integrity, that writing together is not a good thing, that their goal is to teach everyone to read and write until they reach the villagers, so it is necessary to write letters without merging. Some of the information about the life and works of Doctor Milaslı Ismail Hakkı recorded in the literature is incomplete and incorrect. These will also be corrected and enriched with the new information and documents identified.
Keywords: Doctor Milasli Ismail Hakkı, Arabic Letters, Handwriting, Spelling, Writing.