Sayıştay

Supreme Audit Institutions (SAIs) – key government agencies responsible for auditing how public funds are being spent – have been traditionally seen as insulated and technocratic entities serving other government organizations and having little to do with citizens and broader governance issues. This image has been slowly changing around the world in light of the broader transformations in governments’ roles, SAIs’ own practices, and increased public participation in governance. This article reviews why and how these changes are happening and barriers to the more productive collaboration between SAIs and the public. The article concludes with implications for practitioners and researchers.

Bağımsızlığın yer almadığı bir denetimin, güvenilirliğinden ve objektifliğinden söz edilemez.
Yüksek Denetim Kurumlarının görevlerini layıkıyla yerine getirebilmeleri kurumsal, işlevsel ve mali
bağımsızlığa sahip olmalarıyla mümkündür. Sağlıklı bir kamu denetimi için bağımsızlığın sınırları
kapsamlı olarak hukuki mevzuat ile belirlenmeli, anayasal ve yasal güvenceye oturtulmalıdır. Yüksek
Denetim Kurumlarının bağımsızlığı aynı zamanda çalışanların da bağımsızlığı anlamına gelmeli, üyelerin
azledilme ve atanma usulleri anayasalarda belirlenmelidir. Aynı zamanda bağımsızlık, mali araçlarla da
desteklenmeli ve kurumlar kendi bütçelerini uygun gördükleri biçimde kullanabilme serbestliğine sahip
olmalıdır.
Yüksek Denetim Kurumları görevlerini ifa ederken takdir yetkisi, görev ve yetki genişliğine sahip
olmalıdır. Yüksek Denetim Kurumlarına, başta mali yönetimin ve raporların kalitesi olmak üzere, kamu
faaliyetlerinin ne kadar etkin, verimli ve ekonomik olduğu, kamu gelir ve giderlerinin ve bunların
gerçekleştirilme usulleri üzerinde denetim yetkisi verilmelidir. Denetleme esnasında gerekli belge ve
bilgilere özgürce erişebilme hakkı bulunmalı ve raporlama hususunda sınırlandırma olmamalıdır.
Uluslararası alanda Yüksek Denetim Kurumlarının bağımsızlığına ilişkin kriterler belirlenmiş ve
Türkiye’deki Yüksek Denetim Kurumu (Sayıştay) söz konusu kriterleri kabul etmiştir. Bu çalışmada
ülkemiz Sayıştayının bağımsızlığı Lima ve Meksika Deklarasyonları çerçevesinde değerlendirilmiştir.
Sayıştayın anayasal ve yasal mevzuat çerçevesinde bağımsızlığının korunduğu görülmektedir. Ancak
işleyiş açısından yüksek denetimin, kamuoyunun beklentilerine ne düzeyde cevap verebildiği ve bütçe
denetiminin ne kadar tatmin edici olduğu son derece önemlidir.
Anahtar Kelimeler: Dış Denetim, Sayıştay, Yüksek Denetim Kurumu, Yüksek Denetimin BağımsızlığıTHE INDEPENDENCE OF SUPREME AUDIT: “SAMPLE OF TURKISH
COURT OF ACCOUNTS”
Abstract
One cannot talk about the reliability and objectivity of an audit where no independence takes place.
That Supreme Audit Institutions do their jobs properly is possible on condition that they own institutional,
functional and financial independence. For a reliable public audit, the limits of independence should be
determined by legal laws extensively and be placed on constitutional and legal guarantee. The
Independence of Supreme Audit should mean the independence of the employees as well and dismissal and
assignment ways of the members should be determined in constitutions. At the same time, independence
should be supported through financial instruments too, and institutions should have the liberality of utilizing
their own budgets in a way that they approve of.
While Supreme Audit Institutions perform their duties, they should have judicial discretion and
decentralizations. The Supreme Audit Institutions, notably the quality of reports and financial management,
should be given audit mandate on implementation methods of public revenues and expenditures and extent
of efficiency, productivity and economy of public activities. During auditing, one should have the right for
achieving necessary information and documents freely and no limitation with respect to reporting should
occur.
The criteria related to the independence of Supreme Audit Institutions in the international arena
have been identified and Supreme Audit Institution in Turkey (Turkish Court of Accounts) has accepted
the criteria in question. Within this scope, in this paper, the independence of Court of Auditors in our
country has been evaluated within the frame of Lima and Mexico Declarations. It is seen that Court of
Accounts has been protected with legal guarantees oriented toward its independence pursuant to
constitutional and legal regulations. However, in terms of operation, it is of vital importance to what extent
Turkish Court of Accounts could respond to the expectations of public opinion and how satisfactory the
budgetary control is.
Key Words: External Audit, Turkish Court of Accounts, Supreme Audit Institution, Independence of
Supreme Audit
JEL Classification Codes: H60, H83