Sivil Mimari

Kayseri, Anadolu’da tarih boyunca önemli bir merkez olmuştur. Talas, Kayseri’nin doğusunda, Erciyes Dağı’nın kuzey doğusunda olup şehir merkezinden yaklaşık 8 kilometre mesafede Ali Dağı’nın eteklerine yerleşmiş bir ilçedir. Talas, Geç Osmanlı Dönemi’nde Türk, Rum ve Ermeni nüfusun bir arada yaşadığı mimarlık tarihi açısından geleneksel tarihî dokusuyla önemli bir yerleşmedir. Bu çalışmada Talas’ta Müslüman nüfusa ait üzerinde Osmanlıca kitabe olan üç ev seçilerek incelenmiştir. Bu evlerde sırasıyla cephelerindeki kitabe üzerinde Osmanlıca yazılarla birlikte 1812, 1855 ve 1928 tarihlerinde yapılmış olduğu yer almaktadır. Bilinen bu tarihlerle evler, dönemin mimari anlayışı ve üslubu irdelenerek değerlendirilmiştir. Bu üç evden 1812 ve 1928 tarihli olanlar Kiçiköy, 1855 tarihli olan Harman mahallesindedir. Bu mahalleler Talas’ın günümüze gelebilmiş tarihi evlerin yoğun olduğu yerler olup, Talas evleri dokusunu oluşturan en büyük mahallelerdir. Bu çalışmada evlerin plan, cephe ve bezeme özellikleri her bir evde ayrı başlıklar altında çizim ve fotoğraflarla desteklenerek incelenmiştir. Bu başlıkların altında üç evin plan ve cephe elemanları biçim, malzeme, konstrüksiyon ve bezeme açısında değerlendirilerek ortaya konulmuştur. Ayrıca bahçe içerisindeki yapılar diğer Talas evleri göz önüne alınarak yorumlanmıştır. Bu çalışma bize ilgili dönem ve Talas’taki yerel mimariyle ilgili bilgi verirken aynı zamanda Talas’ta yaşayan İstanbul ile ilişkileri olan tüccarların varlığı sebebiyle başkent ve Anadolu arasındaki etkileşimi de ortaya koymaktadır.

Bağdat Avenue, which was a summer place on the Anatolian side of Istanbul until the mid-1950s started to transform into a permanent residential district after this date while construction activities accelerated and apartments were built in the region after the Condominium Law was enacted in 1965. The "1/5000 Bostancı Erenköy Zoning Construction Plan" was introduced at the end of 1972, which allows denser and higher construction in parcels except for the ones on the coast and Bağdat Avenue, so apartment designs started to change in the region. For this reason, the apartments built between 1965 and 1973 are regarded as important documents. They bear common characteristic features with their rational forms, large balcony and window openings, flowerpots, railings, sunshades, decorative wall panels, dynamic geometric façade compositions, and similar façade materials. These features emerge as important elements defining the urban character of the region. In this regard, questioning the authentic features, distinguishing them from the contemporaneous apartments in Turkey, and evaluating them in the context of the architectural tendencies of the era become important.
The aim of the article emerges as documenting the façade characteristics of the apartments built between 1965 and 1973 at Bağdat Avenue, evaluating their authentic characteristics within the context of world architecture as well as the architecture of Turkey. This evaluation enables to question whether they designate a defined urban identity to their region. Within the scope of the study, 15 buildings were selected and documented with photographs while building data were gathered from the Archives of Kadıköy Municipality. Façade characteristics of the selected apartments were analyzed and compared with the contemporaneous apartments in Turkey to determine the similarities and differences, and they were assessed in the context of the architectural tendencies of the era. The façade characteristics were studied under the titles: building mass features, characteristic architectural elements, and material features. The shaping of the mass and window openings; flowerpots, railings, sunshades, wall panels, and sculptural elements; usage of travertine, marble, wood, and metal; were examined under these headings. The analyses were assisted with figures and similarities as well as differences with other apartments were explained. In addition, the architectural elements were interpreted in relation to the contemporaneous architectural attitudes. The analyses led to the following inferences:
-Contrary to the central districts of Istanbul, these residences have lesser floors as well as wider windows and balconies displaying the summer resort characteristics of the area.
-Although they have common features with other apartments such as rational building mass, wide façade openings, stylized railings, and sculptural elements, they bear distinguishing characteristics such as dynamic compositions, flowerpots, sunshades, artworks, and different materials.
-These authentic features define an architectural language and constitute an urban character.
-Despite their rational planning, as a result of the dynamism and complexity of the façade, excess usage of flowerpots and sunshades, and geometric compositions, it can be assessed that Late Modern principles were adopted while Brutalism is also monitored in a limited sense.
-As the façades bear local elements like travertine cladding, sunshades, and wall panels, a regionalist attitude, which is employed together with universal architectural values, can be observed.
The apartments built between 1965 and1973 in Bağdat Avenue have dynamic façade compositions despite their rational masses while they bear local components. In this regard, these residences dwell upon assembling local circumstances with universal values and endeavor to make a connection with their place. They distinguish from other apartments with their dynamic façade compositions, employment of travertine and wood, excess usage of flowerpots or sunshades, usage of sculptural elements and artworks, and constitute an architectural pattern indigenous to the region, which makes them an important part of the urban characteristic of Bağdat Avenue. Within this study, it has been aimed to contribute to the literature by documenting the façade characteristics of the apartments constructed between 1965 and 1973 at Bağdat Avenue, which are architectural heritage in danger due to the urban transformation of the region. In addition, the apartments in question have been evaluated together with other examples from Turkey to exhibit their authentic features and have been discussed in the context of global architecture so that an evaluation can be made in terms of the contemporaneous architectural tendencies. These evaluations have been meant to exhibit the importance of these buildings within the architectural context.

Öz: Bu çalışmada Safranbolu geleneksel mimari üslubunun günümüzde inşa edilmiş yapılara etkisini örnek yapılar eşliğinde ortaya koymak amaçlanmıştır. Böylece konu edilen çalışma bağlamında günümüz sanat yaklaşımlarını etkileyen unsurlar, bu unsurları ortaya çıkaran etkenler ile tüm bunların modern sanata etkisi açıklanmıştır. Kentte geleneksel dokuya öykünme özellikle Eski Çarşı, Kıranköy ve Bağlarbaşı Mahallesi'ne yakın ya da o bölgeye hâkim noktalarda yer alan mahallelerde yoğunlaşmış olup bu yöndeki eğilimin artarak devam ettiği görülmektedir. Tarihi Safranbolu kentinin ülkemiz sınırları içinde UNESCO tarafından Dünya Kültür Mirası olarak kabul edilen tek kentsel sit alanı olması Safranbolu'nun modern yapı uygulamalarında geleneksel yapıya öykünme ya da onu temsil edebilecek uygulamalar ile modern ve geleneksel mimari arasında uyum yakalama çabalarını görünür kılmıştır. Özellikle 2000 yılı ve sonrasında yeni inşa edilen siteler ve konaklama tesislerindeki geleneksel dokuya öykünme çabaları, modern dönemde inşa edilmiş binalarda geleneksel ögelerin mimariye seçmeci anlayışta taşındığı yapı tiplerini ortaya çıkarmıştır.

Araştırmamızda Şalpazarı'nda bulunan seksen sekiz adet serender incelenmiştir. Çalışmada serender mimarisinin tarihi menşei hakkında incelemeler yapılmıştır. İlçenin tarihi ve serender mimarisinin yapımına etkisi bakımından iklimi ve coğrafyası hakkında araştırmalar da yapılmıştır. Bir mimari; rastlantısal bir şekilde ortaya çıkmamakta, bir toplumun düşüncesiyle şeklini almaktadır ve ayrıca mimarinin yapıldığı bölgenin iklimi ve coğrafi özellikleri de bu düşünceyi etkileyen unsurlardandır. Ahşap yığma tekniğiyle yapılan, kurtboğazı tekniğiyle birbirine tutturulan bu yapıların duvar tekniğini tarihin derinliklerinde de aranmıştır ve bu şekilde çalışmamızda serender mimarisinin tarihi menşei ortaya çıkartılmaya çalışılmıştır. Araştırma sürecinde genel kanı olarak sadece Karadeniz'de bulunduğu sanılan bu tür ambar mimarisinin benzerlerinin aslında Norveç'te, Finandiya'da, bazı elemanlarıyla ABD ve İngiltere'de, ülkemizde ise Ege Bölgesi'ndeki Uşak ilimizde olduğu ortaya çıkmıştır. Çok etkili bir süsleme özelliği bulunmayan serenderler ahşap mimarisiyle bu açığını kapatmaktadır. Şalpazarı'nda tekir denilen serenderlerin mimarisi, malzeme ve tekniği, süsleme özellikleri çalışmamızda incelenmeye çalışılmıştır.
**********************************************************
Eighty-eight serender in Şalpazarı were investigated in our study. In this study, the historical origin of the serender architecture was examined. The history of the district was examined. The effects of climate and geography of the district on wood warehouse architecture were investigated. An architecture; it does not appear in a coincidental way, it takes its shape with the thought of a society. Besides, the climate and geographical characteristics of the region where architecture is made are also factors affecting this idea. These structures are made by wood stacking technique. The planks are tied together by wolf throat technique. We searched this architectural technique in the depths of history. Thus, the historical origin of the serender architecture was tried to be revealed. We noticed some points in the research process. It is seen that this wood warehouse architecture, which is believed to be only in the Black Sea, is also in Uşak in the Aegean Region. In addition to our country, Norway, Finland and some of the elements are seen in the United States, England and Italy. There is not much interesting decorations of the serenders. However, the wooden architecture closes this gap. In the Şalpazarı region, serenders are also called tekir. In this study; architectural features, materials and technique and decoration features were examined.

ÖZET Bir Türk hanlığı olarak İran' da (1795-1925) 130 yıl hüküm sürmüş Kaçar Hanedanlığı gerek kültürel gerekse sanat açısından İran için bir geçiş dönemidir. Bu devrin hemen başında Feth Ali Şah (1797-1834) zamanından itibaren İran' da etkin bir mimari yapılanma meydana gelmiştir. Bu mimari yapılar arasında dikkate değer ve üslup birliğinin görüldüğü eserlerden biri evlerdir. Evler bireylerin yaşam biçimleri ve kültür düzeyleri arasında sıkı bir ilişkinin olduğunu göstermenin yanı sıra halkın sosyo-kültürel yaşam biçimiyle de paralellik olduğunun bir kanıtı niteliğindedir. Bu bildiride Tebriz' de bulunan Kaçar Hanedanlığına (1795-1925) ait bir grup sivil mimari eser olan üç ev tanıtılacaktır. Bu evler, Emir Nizam, Alavi, Anayasa (Kuzeh Konâni) evleridir. Evlerde ön plana çıkan en önemli özellikler; kuzey-güney olarak iki cepheli olmaları, cephelerin eyvanlı balkonlarının varlığı ve bu balkonların simetriğinde düzenlenmiş olan iç-dış bahçe oluşturulması, ön cephe olan kuzey cepheye açılan "tenabi" adı verilen büyük ve süslü odaları, bu odanın hemen alt kısmında yer alan "havuz odası", yine bu odayı takip eden ve genellikle batı cepheye yerleştirilmiş, Kaçar Hanedanlığının erken, orta ve geç dönemlerinde yapılan yapılarda ana mimari elemanlardan biri olan zemin katta bulunan depo-kiler kısımlarıdır. Restore edilerek korunan bu yapılar, Kaçar döneminin mimari gelişmelerinden olan bütün bu özellikleri kendinden sonra gelen dönemde de devam ettirmesi bakımından önemini korumaktadır. İran toplumunda hâkim olan kapalı ilişkiler ve toplumun dışa dönük olmayışının ev mimarisi üzerinde nasıl bir etki bıraktığı plan, mimari ve süsleme özellikleri ile açıklanıp bilimsel olarak tanıtılmaya çalışılarak evlerin İran' daki ev mimarisine katkıları ve dönem içerisindeki önemleri vurgulanacaktır.

Kentlerin tarihi kimliğini cami, türbe, han, kervansaray, hamam, okul, idari bina, dükkân ve tarihi konaklar gibi çok sayıda tarihi sivil mimarlık yapıları oluşturur. Günümüzde kent merkezlerinde sıkışıp kalmış olan bu tarihi yapılar zamanla unutulmakta ve yok olma tehlikesi ile karşı karşıya kalmaktadır. Geçmişi uzun yıllar öncesine dayanan Bolvadin kent merkezinde de birçok sivil mimarlık örnekleri yer almaktadır. Farklı dönemlere ait olan bu yapılar içerisinde Selçuklu dönemi yapılarından yalnızca Alaca Camisi günümüze kadar gelebilmiştir. Daha sonraki dönemlere tarihlenen yapıların çoğunu ise konaklar oluşturmaktadır. Söz konusu bildiriye konu olan Bolvadin kent merkezinde yer alan konaklardan plan tipolojisi anlamında benzer özellik gösterenler çalışmanın kapsamını oluşturmaktadır. Yöresel sivil mimari örnekleri üzerinde yapılan plan, kesit, cephe gibi çizim çalışmaları tekil anlamda yapıların mimari biçimlenişini ortaya koymaktadır. Çizimler üzerinde yapılan analizler neticesinde, içinde mekânları barındıran bir bütün olarak yapılar ele alınacaktır. Böylelikle Bolvadin kent merkezinde bulunan yöresel sivil mimarlık örnekleri incelenerek genel karakteristiklerinin tanımlanması amaçlanmaktadır.

Kültür ve Turizm Bakanlığı, her yıl bütçesinden ayrılan ödenekle sivil kültür mirasımızın korunması ve sürdürülmesi amacıyla proje ve restorasyon uygulamalarına hibe vermektedir. Hibe almaya hak kazanan yapılarda yürütülen işlemler, bulundukları illerden sorumlu Rölöve ve Anıtlar Müdürlüklerinin kontrol teşkilatlarınca denetlenmektedir. Bunun yanı sıra, Toplu Konut İdaresinin (TOKİ) sivil kültür mirasının korunması amacıyla restorasyon uygulamalarına yönelik tahsis ettiği düşük faizli krediler alınarak yapılan uygulamalar da yine aynı şekilde Rölöve Anıtlar Müdürlüklerince denetlenmektedir. Bu çalışmada, İRAM’ın sorumluluğu altındaki illerden İstanbul, Sakarya ve Kocaeli illerinde bulunan Sivil Kültürel Mimari Mirasımızın Koruma Çalışma Örnekleri anlatılmıştır. (Mevcut Yasa ve Yönetmelikler: 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu, 5226 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu ile çeşitli kanunlarda değişiklik yapılması hakkında Kanun, HİBE Kredi Yönetmelik, TOKİ Kredi Yönetmelik).

Ministry of Culture and Tourism, donates loans from a budget reserved for this aim every year for preserving and sustaining civil cultural heritage every year. Projects and application work that are carried out at these building which are donated this loan are detected and carried out by the controller group of relevant Directorates of Survey and Monuments. In addition to this loan, there is also a loan with a low interest rate, which is given out by Turkish Administration of Collective Housing (TOKİ). Restoration works which are carried out using these loans are also controlled by relevant Directorates of Surveying and Monuments. This study aims to explain and give examples of some of these restoration works of çivil cultural heritage which are carried out in İstanbul, Sakarya and Kocaeli Provinces, which are under control of IRAM. (Law No: 2863, on Protection of Cultural and Natural Heritage, Cultural and Natural Heritage Protection; Law No: 5226, Cultural and Natural Heritage Protection Act and the Law on the amendment of various laws, LawNo: 5737, HİBE Credit, TOKİ Credit).

OZ: Geleneksel mimarinin bolge bazinda varligini koruyabildigi kentlerden biri olan Tekirdag' daki dokunun korunmasi ve gelecek nesillere aktarilmasi gerekmektedir. Bu maksatla yapilan rolove restorasyon calismalari hala yeterli duzeyde degildir. Bilimsel calismalarin artmasi ve yikilma tehlikesi ile karsi karsiya olan yapilarin varliklarini surdurulebilmesi icin universitelere dusen gorev bu alanlarla ilgili bilginin ortaya cikarilmasi rafine edilip tez, makale seklinde tekrardan uretime sokulabilmesidir. Bu calismanin amaci boyle bir uretim surecine katkida bulunabilmek icin geleneksel mimarinin degerlerini cagdas yapilarda kullanabilmek icin analiz edip oneriler getirebilmektir. Anahtar sozcukler : Geleneksel mimari, Tekirdag, geleneksel mimaride cagdas yorum

Ali Manav Evi, Mersin’in denize kıyısı olmayan, Akdeniz ile İç Anadolu Bölgelerini birbirine bağlayan Mut İlçesi’nde yer almaktadır. Mut, Yerleşiminin kökeni eski uygarlıklara dayanmaktadır. İlçede Roma, Bizans, Beylikler ve Osmanlı dönemlerine ait yapılar ya da kent
biçimlenişine dair izler görülmektedir. Günümüzde geleneksel konutlar, Mut Kalesi ve yakın çevresinde yoğun olarak yer alırken gün geçtikçe hızla yok olmaktadır. Mut’un bulunduğu coğrafik konum, kendine özgü iklim şartları, etkilendiği tarihi uygarlıklar sonucunda Mut geleneksel konutları özgün bir biçimleniş sergilemektedir. Plan düzleminde İç Anadolu bölgesinde çok görülen mabeynli ve iç sofalı plan tipi ile Akdeniz bölgesinde görülen dış sofalı tiplerin bir karışımı özelliğindedir. Cephede; kaba yonu taş arası bir- bir buçuk metre mesafeyle, ahşap hatıllar kullanılarak oluşturulmuş duvarlar genellikle sıvanmamıştır. Çatı bitişi, taş saçaklar ile sonlanmış toprak düz damdır. Ali Manav Evi Mut  kalesi’nin güneydoğusunda, Erdem Sokak üzerinde konumlanmıştır. Yapı geleneksel Mut evlerinin mimari özelliklerini yansıtması ve dönemi yapılarının zengin özelliklerini barındırması açısından değerlidir. Yapı
28.07.1991 yılında belgelenmiş ve 22.11.1991 tarihinde tescillenmiştir. Zaman içerisinde yapının Erdem Sokak üzerinde bulunan çıkması yıkılmıştır. 2014 yılında geçirdiği yangına kadar geçen süre içerisinde özellikle ahşap kısımlarda bozulmalar ve yıkılmalar olmuştur. Bu olaydan sonra 26.11.2014 tarih 4389 sayılı karar ile rölöve, restitüsyon, Restorasyon ve rekonstrüksiyon projelerinin ilgili kişiler tarafından hazırlatılıp ivedilikle koruma önlemlerinin alınması kararı alınmıştır ve güncel hali belgelenmiştir. Kurul kararından sonra mülkiyet sorunu
olmasına karşın, ilgili kişiler tarafından rölöve- restorasyon projeleri, kurul kararı doğrultusunda hazırlanmaya başlanmış, yapının 2015 yılındaki durumu fotoğraf ve çizimlerle belgelenmiştir. Halen mülkiyet durumu çözülememiş ve hatta daha da karmaşıklaşmış olan yapı, korunamama sorunları ile karşı karşıyadır. Yapının terk edilmişlik ve doğal nedenlerden
kaynaklanan sorunları dışında, imar planlamasındaki yeri açısından da problemleri vardır. Daha önceki kurul kararlarında da belirtildiği gibi acilen koruma projeleri hazırlanmalı ve uygulamaya geçirilerek, bu kültür varlığı kente kazandırılmalıdır.

ÖZET Kağızman, 1877-78 Osmanlı-Rus Harbi'nden sonra antlaşma gereğince Ruslara bırakılmıştır. Rus işgalinde Kağızman Okrug (Kaza) olarak Kars'a bağlanmış ve bölgeye Hıristiyan köylüler yerleştirilmiştir. Rus hakimiyetiyle birlikte Kağızman Deresi'nin batı yakasında birbirini dik kesen geniş caddeler ve caddelere göre daha dar tutulmuş sokaklar ile cadde ve sokakların iki yanında yeralan birbirine paralel düzende konumlandırılmış sıralı evlerden oluşan yeni bir şehir inşa edilmiştir. Kağızman'daki Rus Evleri'nin gelişim evresinde hol önemli bir yere sahiptir. Hol, konutların genişlemesinde, izolasyonunda ve dış mekân ile iç mekân arasındaki bağlantıda kullanılan bölümlerdir. Bu yapılardan Nihat Yüce Evi tek holden, Necmettin Cücü evi aynı eksendeki iki holden, Ahmet Oral evi farklı eksende yer alan iki holden oluşan tek konut planına sahiptir. Bu yapıların yanısıra Mahi Öztürk Evi Ortak Hayat'a açılan bir geçişe sahip farklı eksenlerde yer alan hollerden oluşan iki konut plan tipindedir. Rus konutlarında hollerin konumunu misafir odası (konuk odası) belirlemiştir. Taş ve kerpiç dışında ahşap malzeme de oldukça geniş kullanım alanına sahip olmuştur. Konutların ısıtılması 'Peç'ler vasıtasıyla sağlanmıştır.
ABSTRACT
Kağızman was submited to Russian in accordance with agreement after Ottoman-Russian warfare in 1877-78. During Russian invasion, Kağızman as called Okrug (District) connected to Kars and Christian villagers were populated in this region. With the Russian invasion, new city established in the row of houses positioned parallel arrangement with two sides of streets and roads and streets narrower than kept streets, a narrower avenue with positioned either side on the western side of Kağızman creek. The hall in the Russian House has an important place in stage of development. Kağızman Russian houses, hall is a section which use in the expansion of houses, the isolation and connection with interior and exterior places. In such buildings Nihat Yüce house has a single hall, Necmettin Cücü house has a two hall with the same axis, Ahmet Oral house has two halls with different axis. Besides these examples, Mahi Öztürk house has two house plan that open common garden courtyard with different axis situated hall. In the Russian house, the position of hall determined by guest rooms. Out of stone and mudbrick, wood has an extensive usage in these houses. Heating of houses was provided by means of Pec.

Bu çalışmada Kastamonu’daki geleneksel mimari üslubun günümüzde inşa edilmiş modern yapılara etkisini örnek yapılar üzerinden ortaya koymak amaç edinilmiştir. Böylece günümüz Kastamonu kentinde mimari tarzı şekillendiren unsurlar, bu unsurların nedenleri ve bunların modern mimariye etkileri birlikte açıklanmıştır. Geleneksel dokunun, kent merkezinde Hisarardı, Cebrail, Akmescit, Honsanlar, Atabeygazi, İsmailbey, Topçuoğlu ve İsfendiyar mahalleleri ve bu yerlere yakın bölgelerde yoğunlaştığı görülmektedir. Kastamonu’da kentsel sit alanlarının bulunması ve Kastamonu Belediyesi’nin 2015-2019 yılları arasındaki sokak iyileştirme çalışmaları ile birlikte modern yapılarda da geleneksel dokuya öykünülerek inşa edilen yapılarda nicel olarak artış göstermiştir. Kentte geleneksel dokuya öykünme çabaları; konaklar, apartmanlar, siteler, villa tipi evler vb. konutların yanı sıra kamu kurumları ile özerk ve yarı özerk kurumlar tarafından inşa ettirilen hizmet binaları, ticaret yapıları, park, bahçe, meydan ve refüjlerdeki simgesel peyzaj düzenlemelerinde inşa edilen işlevsel ve dekoratif yapılarda görülür.

Maraş, tarih boyunca birçok uygarlığa ev sahipliği yapmıştır. Türk döneminde oldukça gelişen bu kentte özellikle 14. yüzyılda Dulkadiroğulları döneminde imar hareketleri canlanmıştır. Günümüze kadar gelen ve geleneksel şehir merkezini oluşturan eserler bu dönemde ortaya çıkmaya başlamıştır. Osmanlı döneminde de aynı merkezde gelişmeye devam eden kentte, 19. yüzyıla kadar kerpiç evler yapılırken bu yüzyılın sonlarından itibaren kâgir konutlar yapılmaya başlanmıştır. Cumhuriyetin kurulduğu ilk yıllarda yapılmış olan Gözlüklü Ali Evi (1928-1936) bu çalışma kapsamında incelenmiştir. Tezin ilk bölümü, Kahramanmaraş ile ilgili yardımcı bilgilerin verildiği ve sivil mimari yapılardan 50 adetinin incelenip yapı bilgilerinin anlatıldığı araştırma bölümlerini içermektedir. İkinci bölümde, Kahramanmaraş sivil mimari yapılarından günümüze ulaşmış olan Gözlüklü Ali Evi ile ilgili belgeleme çalışması yapılmış ve bu çalışmalar doğrultusunda yapıyla ilgili restitüsyon çizimlerinin yapılması sağlanmıştır. Sonraki aşamada, yapı günümüz koruma ilkeleri ışığında değerlendirilmiş ve yapı için koruma önerileri getirilmeye çalışılmıştır. Tez içerisinde yer alan 50 evle ilgili analiz çalışmaları doğrultusunda benzer özellikler taşıyan Gözlüklü Ali Evi için bir restorasyon projesi hazırlanmıştır. Çalışma Kahramanmaraş’taki sivil mimari yapıların bir bölümünü tanıtmakta; yapılarda yapılan inceleme ve değerlendirmeler sonucunda koruma önerileri vermektedir.

Özet Bu çalışmada Klasik Türk şiirinde kullanılan šāķ-ı nisyān ifadesi üzerinde durulmuştur. 'Raf; duvarlarda eşya konulan göz' gibi anlamlara gelen šāķ kelimesi ile 'unutmak' anlamındaki nisyān kelimesinden oluşan bu terkip unutma kavramına anlam zenginliği katmaktadır. Bir köşede unutulmayı anlatan bu terkiple şairler rafa kaldırılan nesnelerin unutulmayı hak etmediklerini ve bir gün tekrar hatırlanma ihtimallerinin olduğunu ima etmektedirler. Abstract In this study, the phrase šāķ-ı nisyān used in classical poetry is examined. This expression, which is a combination of šāķ 'shelf, niche' and nisyān 'forgetting', adds to forget notion rich meanings. Poets refer that things on the shelf don't deserve to be forgotten and there was a possibility to be remembered by this expression, which refers to be thrown on the scrap heap.

Öz Anadolu'nun farklı coğrafi bölgelerindeki geleneksel ev tiplerini, iklim özellikleri, yapı malzemeleri, inanç ve gelenekler ile bağlantılı yaşam tarzının biçimlendirdiği yapısal özellikler belirlemiştir. Bu nedenle geleneksel konut mimarileri, yerel kültürlerin anlaşılabilmesinde ilk müracaat edilecek maddi kültür varlıklarındandır. Anadolu'nun doğusunda yapım tekniği bakımından uzun bir geçmişe sahip kırlangıç (tüteklikli) örtü gibi farklı ev tiplerinin araştırılması bu bağlamda önem kazanmaktadır. Bu çalışma Tunceli ili Mazgirt ilçesinin 30 km. doğusunda yer alan Yaşaroğlu (Goman) Köyü'nde tespit edilmiş kırlangıç (tüteklikli) örtülü, geleneksel bir ev mimarisini konu edinmektedir. Kırlangıç (tüteklikli) örtülü bir Tandır evi özelliğini barındırması bakımından söz konusu ev, Tunceli'de yer alan geleneksel konut mimarisi içerisinde farklı bir mimari anlayışı yansıtmaktadır. Tunceli'de bu tür ev örneklerinin şimdiye kadar herhangi bir bilimsel araştırmaya konu olmaması, Yaşaroğlu Köyü'ndeki sivil yapıyı daha özgün kılmaktadır. Bu çalışma ile Tunceli'de yer alan kırlangıç (tüteklikli) örtülü bir ev örneğinin tanıtılması, sanat ve mimarlık tarihi açısından yerinin ve öneminin vurgulanması amaçlanmaktadır. Abstract Traditional house types in different geographical regions of Anatolia were formed by structural aspects shaped by climatic factors, constructive materials, and

Öz Anadolu Yakası'nda bir Boğaz Köyü olan Paşabahçe'de yerleşimin yoğunlaşması 18. yüzyılın ikinci yarısından sonra gerçekleşmiştir. Sahilde yer alan köy yerleşiminde, bitişik nizam yapılardan oluşan bir doku vardır. Köyün çeperinde, geniş bahçeler içerisinde ahşap evler ve köşkler bulunmaktadır. Köşklerin, bir bölümünün yazlık olarak kullanıldıkları düşünülebilir. Paşabahçe'deki Sunazırı Sokağı'nda ve Şekerpare Sokağı'nda yer alan ve bu makalenin konusu olan iki köşkün yapım tarihleri, kesin olmamakla birlikte, 19. yüzyıl ortaları olarak tahmin edilmektedir. Her iki köşk sürekli kullanıldıkları için günümüze oldukça iyi durumda ulaşabilmişlerdir. Boğaz manzarasına yönelen, zarif yapılar oldukları söylenebilir. Yapıların en dikkat çekici öğeleri, her ikisinin de sahip olduğu dairesel formlu gösterişli alınlıklardır. Köşkler farklı büyüklüklerde olsalar da plan düzeni, malzeme seçimi, bezeme programı ve işlev açısından benzerlikler göstermektedir. Güncel kullanıcı...

Tavas ve çevresinde on iki cami, sekiz çeşme, bir hamam denen yapı, bir han ve iki konak tespit edilmiştir. Hırka Köyü Osman Ağa Camii mimari özellikleriyle ön plana çıkarken Kızılcabölük camileri mihrap ve çevresindeki alçı süslemeleriyle dikkati çekmektedir. Harap durumdaki Aydoğdu Köyü Camii ise son cemaat yeri ve iç mekandaki kalem işleriyle kendini gösterir.

Çeşmelerden Hırka Köyü Hasan Ağa Çeşmesi batılılaşma dönemi üslup özelliklerini en iyi yansıtan bir örnektir.
Mestan Ağa Hanı Osmanlı dönemi şehir içi hanlarının genel niteliklerini üzerinde taşıyan bir yapıdır. Konalardan Hacı Seyitler Konağı, geç dönem sivil mimarlık özelliklerini gösteren önemli bir örnektir.
Tespit edilen bu eserlerde devşirme, kesme taş, moloz taş, tuğla, ahşap ve alçı malzemenin kullanıldığı anlaşılmıştır. Malzemelerin birbiriyle olan ilişkisinde o ana kadar Osmanlı mimarisinde kullanılan tekniklerin uygulandığı görülmüştür.
Hırka Köyü'ndeki Osman Ağa Camii'nin diğer camilerden daha anıtsal olması ile konak ve yanındaki hamam denen yapı, Osman Ağa'nın ayanlığıyla ilgili olmalıdır. Kızılcabölük ile Tavas'taki bazı cami mihraplarındaki alçı süslemenin İzmir-Aydın güzergahından Kızılcabölüklü tüccarlar tarafından yöreye getirildiği kabul edilir. Kitabelerine göre 18.yüzyıl ve sonrasında inşa edildikleri anlaşılan eserlerde Batı sanatı etkileri yukarıdaki çerçevenin dışına çıkamamıştır.