Islam Felsefesi Tarihi

İnsanın verili bir anlamdan yoksun bir şekilde dünyaya geldiği ve gözlerini açtığı andan itibaren yüklendiği işlevler veya rollerle tanımlandığına ikna edildiğimiz andan beri, insandan bir şey beklemek giderek zorlaştı. Dahası bu türden beklentiler, daima özgürlük talepleriyle karşı karşıya getirildi. Bu kitap "Özgür bir insandan ne bekleyebiliriz?" sorusunun hâlâ anlamlı bir şekilde sorulabileceğine ilişkin güçlü bir inançtan doğdu. İslam düşünce geleneğindeki farklı insan tasavvurları, tüm farklılıklarına rağmen insana ilişkin beklentilerimiz hususunda iyimserdir. Bununla birlikte söz konu-su beklentinin nasıl temellendirilebileceği, İslam düşünce geleneğindeki felsefî, kelâmî, tasavvufî ve fıkhî perspektifler içerisinde farklı cevaplar bulmuştur. On dört makalenin yer aldığı çalışma, İslam düşünce geleneğindeki farklı disiplinler ve bu disiplinler içerisindeki farklı okulların insanın ne olduğu ve ondan gerçekte neyin beklendiği sorusuna verdikleri cevapları soruştur-maktadır. Hepsi de insan yaşamını daimi bir sınanma içerisinde ilerleyen uzun bir hikâye olarak değerlendiren bu perspektifler için insan, hep "olunan" bir şeydir. "Olma" kabiliyetimizi yönlendiren temel faktörler, bu kabiliyetin nereye doğru yönelmesi gerektiği ve tahakkuk alanları, insanın ne olduğuna ilişkin değerlendirmelerin önemli başlıklarını teşkil eder. Bu çalışmadaki makaleler de bu sorular üzerinden ilerleyerek, bir yandan fel-sefe, kelam, tasavvuf ve fıkıh geleneklerinde insanın mahiyetini soruşturur-ken diğer yandan bu perspektiflerin güncel imkanlarını derinleştirmektedir.

Mizaç İbn Sînâcı doğa felsefesi ve tıp teorisinin en temel unsurlarından birini teşkil eder. İbn Sînâ’ya göre duyulur evrendeki mevcutların çoğu bileşenlerden oluşur ve mizaç teorisi ay-altı âlemdeki bileşimlerin daha alt bileşenlerin karışımıyla nasıl meydana geldiğini açıklamaya çalışır. Bu çalışmada ele alacağımız İbn Sînâcı mizaç teorisi, Antik dönemin en etkili iki mizaç teorisiyle, yani Aristotelesçi ve Galenci yaklaşımla önemli farklılıklar barındırır ve mizaç teorileri açısından istisnâi bir yöne sahiptir. Makalede, mizaç teorisinin genel olarak İbn Sînacı doğa felsefesi içerisinde nereye oturduğunu ve neyi açıklamak için geliştirildiğini gösteren bir girişten sonra, İbn Sînâ'nın Antik-Helenistik felsefeden tevarüs ettiği terminolojik-problematik arka planı dikkate alarak mizaç teorisinin İbn Sînâcı yeni kavramsal ayrımlar ışığında nasıl dönüştürüldüğünü, Eş-Şifâ/el-Kevn ve’l-fesâd VI’yı merkeze alan bir okumayla göstermeye çalışacağız.

İbn Bacce felsefesinde filozofun yabancılaşması sorununa odaklanan bu makale hakikat yolundaki bireyin toplumsal ilişkilere katılımının boyutlarını sorgulama
amacını taşımaktadır. Bu bağlamda İbn Bacce’nin eseri birey-devlet ilişkisinde individualist bir içeriğe sahiptir. Buna göre İbn Bacce’nin eserinin temel ilgisinin bireyin toplumsal ilişkilerin engelleyici etkisine karşın doğal amacına ulaşmak için nasıl bir yol izlemesi gerektiğine yönelik olduğu söylenebilir. Bu bağlamda amacına ulaşmak için birey, kendi kendini yönetme gibi durumla yüz yüzedir. İşte bireyin kendi kendini yönetmesinin ilkeleriyle sınırları belirlenmiş olan Tedbîr’l-Mütevahhid sistematik bir biçimde ilkin yönetimin anlamını, sonra
yönetimin hangi alanda ortaya çıktığını ve son olarak da bu alanın genel niteliklerini belirler. Bu tür öz-yönetim filozofun yabancılaşması sorunu ile birlikte ele alındığında, İbn Bacce’nin önerisi, filozofun yalnız yaşaması ve toplumsal doğasının karşılığını yetkin devlet idealinde bulması gerektiği yönündedir.

İslam düşünce geleneği açısından 16. yüzyıl, bir yandan Yenilenme Dönemi'nin yüksek nazarî terkiplerle neticelenen nihai evresini ifade ederken diğer yan-dan bu terkiplerin yeniden ele alınarak muhasebe edildiği bir sonraki dönemin habercisidir. Bu anlamıyla, Taşköprülüzâde gerçek bir 16. yüzyıl düşünürüdür ve yaşadığı çağın kusursuz bir temsilini verir. Daha çok bilimler ve bilginler tarihi etrafında yazdığı eserlerle bilinse de, Taşköprülüzâde'nin İslam düşünce tarihindeki asıl yeri bilgi, varlık, dil, ahlak ve siyaset felsefeleri alanında geliştirdiği bütünleyici ve eleştirel düşünceleri üzerinden aydınlatılabilir. Taşköprülüzâde felsefesinin ontolojik ve epistemo-lojik boyutlarını serimleyen on beş yazıdan oluşan bu kitap, Osmanlı düşünce-sinin felsefe-bilim tarihi araştırmaları tarafından büyük ölçüde ihmal edilmiş en önemli isimlerinden birine ışık tutmayı amaçlamaktadır.

Bu tebliğde, klasik dönem kelâmcılarının itikadî meselelerle bilimsel ve felsefi konuları ne şekilde ilişkilendirdikleri Mâtürîdiyye mezhebinin kurucusu İmam Mâtürîdî’nin (ö. 333/944) görüşleri dikkate alınarak tartışılması amaçlamaktadır. Bu doğrultuda ilk olarak, III/IX. ve IV/X. Yüzyıllara tekabül eden dönemde kelâm ilminin konularının vahye dayalı “celîl konular” ile akla dayalı “dakîk/latîf konular” olmak üzere ikiye ayrıldığı gösterilmeye çalışılacaktır. Ardından kelâmcıların “dakîk” ve “latîf” konular başlığı altında ne türden bilimsel ve felsefi konularla meşgul oldukları işlenecektir. Ayrıca III/IX. Yüzyıldaki bazı Mu‘tezile kelâmcılarının felsefî ve bilimsel konulara dini savunmanın ötesinde birer hakikat arayıcıları da olarak ilgi duydukları gösterilmeye çalışılacaktır. Son olarak İmam Mâtürîdî’nin kelâmcıların bilim ve felsefenin ilgi alanına giren konularla bu derece meşgul olmalarıyla ilgili görüşleri değerlendirilecektir.

On dördüncü yüzyılda Kuzey Afrika’da yaşayan İbn Haldun ile on sekizinci yüzyılda Fransa’da yaşayan Montesquieu arasında, doğal yaşamın, coğrafi koşulların ve iklimin insan yaşantısı üzerinde doğrudan belirleyici bir etkisi olduğuna dair fikirleri açısından önemli bir benzerlik vardır.  Dünyayı güneyden kuzeye doğru yedi iklim bölgesine ayıran İbn Haldun’a göre, bu kuşakların tam ortasında yer alan dördüncü iklim bölgesi en yaşanılabilir yerleri kapsamaktadır. Bu bölgelerde yaşayan insanların ahlakları ve kişilik özellikleri başka bölgelerdekilere oranla daha mutedildir. Benzer şekilde Montesquieu da iklimin insanların kişilikleri, davranış biçimleri ve yaptıkları kanunlar üzerinde etkili olduğunu ifade etmiştir. Ona göre soğuk iklimlerde yaşayanlar soğukkanlı, mağrur, güvenlik ve hürriyetlerine düşkündürler. Sıcak iklimlere geçilince bu özellikler değişmektedir. Bu çalışmada, doğal koşulların insan ve toplumlar üzerinde etkili olduğunu belirten iki düşünürün görüşleri karşılaştırılmıştır.

AHMET MITHAT EFENDI BETWEEN ORIENTALISM AND OCCIDENTALISM
Abstract
Oriental studies, which shaped the mentality of the western world towards the East and Islam, and influenced the discourse of other social sciences, has completed its development and become a systematic discipline in the 19th century. In this period of official alliance between Orientalism and colonialism, in parallel with the occupation activities, information obtained about Islam and its history was also used in the multifaceted activities against Muslims. Various reactions have been shown to the accusations expressed by Orientalists towards Islam and its history. Ahmet Mithat Efendi was one of the intellectuals who responded the orientalist accusations in the Ottoman press. The author witnessed the crisis period of Islamic civilization and the collapse of the Ottoman Empire, the last major breakthrough of this civilization. The author, who tried to take the responsibility of history and the society in a crisis period, created a rich literature as a fruit result denebilir of the intellectual and literary efforts that he had made on many issues. The writer, who produced many kinds of works, concentrated his work on Islamic history in the last years of his life, partly due to the influence of the impressions he got from the orientalist congress he attended. In this study, the attitude of Ahmet Mithat Efendi and his Occidentalist identity will be dealt with in the face of the Orientalists' claims towards Islam, its history, and its Prophet. In this respect, it will be briefly referred to the background of Orientalism history and its approaches to Islam.
Keywords: Orientalism, Occidentalism, Ahmet Mithat Efendi, Islamic History.

Öz: Halil İnalcık’ın Osmanlı İmparatorluğu Klasik Çağ (1973) eserinden bu yana, tarihçiler arasında 1600’lerden sonra, büyük oranda tutucu Kadızâdelilerin yükselişinin bir etkisi olarak Osmanlı ulemasının akli ilimlere olan merakının kaybolduğu görüşü kabul edilmiştir. Bu makalede, 17. yüzyıl Osmanlı uleması arasında akli ilimlere olan ilgide aslında düşüş olmadığını savunmaktayım. Bilakis mantık, diyalektik, felsefe ve kelâma olan ilgi yükselişte gibi görünmektedir. Safevi İran’dan kaçan Sünni Fars, Azeri ve Kürt âlimler kendileriyle birlikte akli ilimlerdeki yeni ilmi çalışmalarını getirmiş ve başarılı öğreticiler olarak ün kazanmışlardır. Ayrıca akli ilimler üzerindeki çalışmaların okutulduğu ve öğretildiği Osmanlı medreselerinin sayısının, 17. yüzyılda önemli ölçüde yükseldiği görünmektedir.
Anahtar Kelimeler: Kadızâdeli, Saçaklızâde, Birgivî, Mantık, Felsefe, Diyalektik, Osmanlı İmparatorluğu, 17. yüzyıl.

Bediüzzaman Said Nursi ve Risale-i Nur Görsel/İnteraktif Kitap (Yeni Tarihçe)

Genişletilmiş Özel Versiyon

Her Yerde Bulamayacağınız Bilgiler Işığında, Bambaşka ve Şiir Tadında Bir Kitap

Hayranlık Uyandıran Bir Dehanın Şaşırtıcı ve Sıradışı Hikayesi

Bediüzzaman Said Nursi’nin Hayatı ve Risale-i Nur

Manevî Bir Okulun İhtişamlı Faaliyeti

Bu Görsel/İnteraktif Kitabı ve yeni tarihçeyi, gerek Risale-i Nur’a gönül vermiş düzenli okuyucularına, gerek Bediüzzaman ve Risale-i Nur hakkında bilgi sahibi olmak isteyenlere, hararetle tavsiye ediyor ve önemli bir kaynak eser olarak takdim ediyoruz.

Bu kitap, hem ahirzaman insanı olan bizleri, varlığından ve mahiyetlerinden haberdar olmamız gereken en önemli şahsiyetlerle ve hakikat rehberi eserlerle tanıştıracak; hem de cennetin manevî zevkini bu dünyada tattıran ve “Risale-i Nur Dershanesi” denilen, eşine rastlanmaz bir manevî âleme elimizden tutup götürecek bir yol arkadaşı ve kuvvetli bir hizmet aracı olacak.

Ücretsiz İndirme Sayfası : (Pdf, Word, Google Books ve Google Play linkleri)

https://risaleinuregitimprogrami.com/2019/03/28/bediuzzaman-said-nursi-ve-risale-i-nur-gorsel-interaktif-kitap-yeni-tarihce/

PROVA SAHNESİ GÖRSEL/İNTERAKTİF KİTAP YAYINDA!

Ebedî hayatın Varlığının ve Öldükten Sonra Dirilişin İspatı

Ücretsiz E-Kitap - Pdf ve Word Formatında İndirme İmkânıyla

Risale-i Nur İzah Metinleri Küçük Kitaplar Serisi’nden “Bir Haşir Risalesi İzahı”

Daha önce hiç olmadığı kadar farklı bir şekilde ebedî hayatın gerçekliğini hissetmek için..

Âhiretin varlığını kesin olarak ispatlayan Risale-i Nur’un Onuncu Söz’ünü daha önce hiç anlamadığınız kadar bambaşka bir düzeyde anlamak, zevk etmek ve muazzam bir manevî hazla keyifle okumak için….

Sizleri ETKİLEYİCİ BIR GÖRSEL TASARIM eşliğinde MUHTEŞEM BİR ZİHİNSEL YOLCULUĞA çıkacağınız, ŞAŞIRTICI KEŞİFLERLE dolu interaktif bir kitaba ve BAMBAŞKA BİR DENEYİME davet ediyoruz.

RİSALE-İ NUR’U OKUMAK HİÇ BU KADAR KEYİFLİ VE ZEVKLİ OLMAMIŞTI.

Kendi alanında dünya çapında bir ilk olan, etkileşimli görsellerin kullanıldığı bu etkileyici çalışmada toplam 373 görsel ve 33 video kullanıldı. Ek bölümlerle birlikte bu sayı 538 görsel ve 50 videoya ulaştı.

Word ve Pdf formatında kitabımızı İndirebileceğiniz adres: goo.gl/hNIUou veya yadi.sk/d/09r41tL9ecYUA Bu adreslerdeki "Kitaplar (Risale-i Nur İzah Metinleri)" bölümündeki "Görsel-İnteraktif Kitaplar / Prova Sahnesi İnteraktif Versiyon" klasöründen kitabımızı indirebilirsiniz. Ayrıca tüm Risale-i Nur çalışmalarımızın dosyalarının yüklü olduğu bu depolama alanlarından tüm kitaplarımızın dosyalarını ve bütün seminerlerimizin videolarını, metinlerini ve Powerpoint sunumlarını hem görüntüleyebilir, hem de ister tek tek, ister toplu olarak indirebilirsiniz.

İnternet Adreslerimiz:
www.kesifyolculuklari.com
www.risaleinuregitimprogrami.com
(Alternatif/yedek site: www.risaleinuregitimprogramidotcom.wordpress.com)

GÖRSELLER HAKKINDA: Konu anlatımlı şemalar, metin vurguları ve etkileyici resimlerden oluşan görseller, daha önce sunulan Keşif Yolculukları Risale-i Nur Eğitim Programı derslerimizin sunumlarından titizlikle alındı, geliştirildi ve kitap metni içine entegre edildi. Normalde 196 sayfa olan kitabımızın hacmi görsellerle 423 sayfaya çıktı. (Ana metin ise 106’den 268’e çıktı) Yani bu kitapta görsellik oranı %50’den fazla. Bu gerçekten çok yüksek bir oran.

VİDEOLAR HAKKINDA: “Ebedî hayatın Varlığının İspatı” konulu eğitim müfredatı metinlerinin tamamı, görsel destekli bir ders programında işlenmişti. Bu interaktif kitapta, okuduğunuz yerleri pekiştirmek ve daha iyi anlayabilmek için konu sonlarında ilgili ders videolarını tıklayarak kitap üstünden açılan video penceresinden izleyebilecek ve pencerenin kapanmasıyla tekrar kitabı okumaya geri dönebileceksiniz. Ayrıca bunların haricinde seminerlerimizde kullandığımız etkileyici ve şaşırtıcı videoları ve programların tanıtım videolarını da aynı şekilde bu kitap üstünden interaktif bir şekilde izleme imkanına sahip olacaksınız.

KİTAP TAKDİMİ:

Daha önce hiç olmadığı kadar farklı bir şekilde ebedî hayatın gerçekliğini hissetmek için..

Âhiretin varlığını kesin olarak ispatlayan Risale-i Nur’un Onuncu Söz’ünü daha önce hiç anlamadığınız kadar bambaşka bir düzeyde anlamak, zevk etmek ve muazzam bir manevî hazla keyifle okumak için….

Ebedî bir hayatın var olduğunu kesin olarak bilseydiniz ne yapardınız? Sonsuza kadar yaşayacağınızı bilmeniz hayata bakışınızı nasıl etkilerdi? Peki ya ebedî hayatınızdaki rahat ve mutluluğunuzun bu geçici dünya hayatındaki davranışlarınıza göre belirleneceği bilgisine -geceden sonra gündüzün, kıştan sonra baharın geleceğinden emin olduğunuz ve iki kere ikinin dört ettiğini bildiğiniz kesinlikte- sahip olabilseniz, acaba hayatınızda neler değişirdi? Kıymetine paha biçilmez böyle bir hakikatin bilgisine, sadece elinizde tuttuğunuz kitabı dikkatle okuyarak ulaşabileceğinizi size haber verseydik, heyecanlanmaz mıydınız?

Sizlere takdim ettiğimiz ve Risale-i Nur’un Onuncu Sözü olan Haşir Risalesi üzerinde geliştirilmiş bir izah çalışması olan “Prova Sahnesi”, tüm bunları ve daha fazlasını vaad eden ömürlük bir eser. Yani hayat boyu usanç vermeden tekrarla okunabilen ve okunmasına olan iştiyakın hiç azalmadığı canlı bir kitap.

En büyük bir dâhî kabul edilen İbn-i Sina’nın “Akıl buna bir yol bulamaz” dediği ve anlamasında aczini itiraf ettiği ve bu meşhur âlimin dehâsıyla yetişemediği diriliş meselesinin hakikatlerini herkese ve çocuklara bile bildiren ve kâinatın iki büyük tılsımından ikincisinin kapısını açan ve anahtarını elimize teslim eden Haşir Risalesi’nden içeriye merakla girelim ve bakalım bizleri neler bekliyor görelim. Ne dersiniz?

Risale-i Nur’un “10.Söz”ü üzerinde geliştirilmiş bir izah çalışması olan bu kitapta;

* Kıyametten sonra diriliş o kadar kesin bir şekilde ispat edilmiştir ki, bu konuda eserin müellifi şöyle der:

"Eğer, öldükten sonra dirilişin gelmesini, gelecek baharın gelmesi gibi, kesin bir şekilde anlamak istersen; haşre (dirilişe) dair ‘Onuncu Söz’ ile ‘Yirmi Dokuzuncu Söz’e dikkat ile bak, gör! Eğer baharın gelmesi gibi inanmaz isen, gel parmağını gözüme sok!"

Kitabı bitirdiğinizde, ölümden sonra bir ebedî hayatın gelmesinin bu dünyanın varlığı derecesinde kesin olduğunu ve öldükten sonra dirilişin gerçekleşmemesine imkân olmadığını, aklî delillerle ve çok parlak bir şekilde gösterildiğine şahit olacaksınız.

Gerek Risale-i Nur’a gönül vermiş düzenli okuyucularına, gerek Risale-i Nur’u okumaya yeni başlayacaklara çalışmamızı tavsiye ve takdim ediyoruz.

Kitap içeriğinde eser metni, izah metni ve kavram açıklamaları birarada sunulmuştur.

Bu çalışma, “Olağanüstü Bir Hazinenin Keşif Yolculuğu: Risale-i Nur İzah Metinleri” isimli kitap çalışmamızın bir parçasıdır ve kitabın “İman Hazinesinin Varlığını Delillerle İspatlamak” isimli ikinci bölümündeki altı adet “hakikatin”, Beşinci Hakikatidir.

Bu kitap yani Onuncu Söz’ün izah metinleri hakkında şunu samimiyetle ifade ve itiraf etmemiz gerekiyor: İzah metinleri ortaya çıkmadan önce, (istisnasız her seferinde) ne yazacağımız hakkında bir fikir sahibi olmadığımız halde, daha sonradan ortaya çıkan metinler karşısında hayrete düşüyor ve o meseleleri daha önce hiç bu netlikte idrak etmemiş olduğumuzu görüyorduk. İzah metinlerinin kontrolünü yaparken muazzam bir keyif ve zevk alıyorduk ve sanki bir başkasının yazdığı kitabı okuyorduk.

Yazılanlar, en büyük sıkıntılarımızı ummadığımız şekilde dağıtıyor, müthiş kuvvetli ve sağlam bir iman hali veriyordu. Çünkü yazdıklarımız, ebedî iman ve Kur’ân hakikatlerinden bahsediyorlardı ve bir insanın kendi başına, şahsî mahareti ve kabiliyeti ile ortaya koyduğu bir eserden çok daha farklı bir mahiyet arz ediyorlardı. Bu nedenle o hakikatlerin güzellik ve mükemmelliği ifadelerimize aksetmiş olmalıydı.

Elbette çok meşakkatli ve zahmetli bir çabanın içindeydik ve bir-iki sayfa izah metni, çoğu zaman 3-5 saat sürdüğü oluyordu, bir o kadar da dipnotlar ve kavramlar sözlüğü uğraştırıyordu ama sonucunda hissettiğimiz keyif, mutluluk ve manevî tatmin duygusu buna fazlasıyla değiyordu. Bu aşamalarda ilk defa Bediüzzaman’ın “Ben de Risale-i Nur’un bir talebesiyim. Kur’ân dersinde bir ders arkadaşınızım ve ben de Risale-i Nur’a muhtacım” demesinin altında yatan manayı gerçek anlamda hissettik ve tevazu yapmadığını gördük.

İnsan olmanın bir gereği olarak, aynı arayışta olan ve aynı ihtiyaçları hissedenlerle bulduklarımızı ve hissettiklerimizi paylaşmak istedik. Hep birlikte istifade etmek maksadıyla ve en az herkes kadar aç ve muhtaç olduğu için kendine ikram edilmiş bir sofraya samimiyetle davet eden birine benziyoruz. Ya da, büyük ve tükenmez bir hazineyi ve anahtarını keşfeden, o hazineyi heyecanla duyurmak ve başkalarıyla da paylaşmak isteyen meraklı bir çocuk gibiyiz.

Büyük bir heyecanla paylaştığımız bu çalışmaya muazzam bir efor harcadık. Fakat itiraf ediyoruz ve çok şükrediyoruz ki, bu çalışma gerçekten de şahsî kabiliyet ve gücümüzün çok üstünde olarak Allah'ın özel bir ikramı olarak ortaya çıktı. Risale-i Nur’a gönül vermiş herkesin ve her müminin, hatta doğrusu ya insan olan herkesin çok büyük bir şevkle, heyecanla ve susuz kalmış bir insanın suyu kana kana içtığinden daha fazla bir açlıkla ve ihtiyaç hissederek bu kitabı okuyacağına tüm kalbimizle inanıyoruz.

BU ÇALIŞMA, BÜTÜN İNANANLARA VE ÖZELLİKLE RİSALE-İ NUR TALEBELERİNE KUTSÎ BİR HEDİYE OLSUN İNŞALLAH..

Kitap çalışmamızın “Yolculuğunuz Daha Yeni Başlıyor!” isimli son sözü ise, Risale-i Nur’un okunmasının ve Risale-i Nur derslerine katılmanın önemi hakkında kalbin derinliğinden samimiyetle kopup gelen duygulu, çarpıcı ve etkileyici tespitler içerdiğinden, bu çalışma içine alınmıştır.

Bu çalışmada Yale Üniversitesi’nde Psikoloji profesörü olan ve
kendisine ait psikoloji laboratuarında dinin ve ahlâkın kaynağına dair deneysel çalışmalar yapan Paul Bloom’un ahlâkın kaynağına dair görüşleri ele alınacaktır. Çalışmayı farklı kılan taraf; Natüralist bir dünya görüşüne sahip olan Paul Bloom’un, Türkçe yazında hiç ele alınmamış olmasına rağmen, uluslar arası bilim camiasında yaptığı deneyler ve ulaştığı sonuçlarla dikkatleri üzerine çekmiş olması ve diğer natüralist görüş sahibi bilim adamlarından farklı tezler öne sürmesidir. Bloom’un ahlâkın kaynağı ile ilgili görüşü; ahlâkın doğuştan geldiği yönündedir. O tezini bebekler ve çocuklar üzerinde
yaptığı deneylerle ispat ettiğine inanmakta ve doğuştan gelen bu özelliği biyolojik adaptasyonun bir yan ürünü olarak görmektedir. Ahlâkın evrimsel bir rastlantı olarak görülmesi, ülkemizde üzerinde çalışılan bir konu olmamasına rağmen, uluslar arası bilim camiasında çokça tartışılmakta ve bu fikrin fikir babalarından biri olarak da Paul Bloom görülmektedir.

Cevşenü'l-Kebir, Dua, Marifet, Hadis, Sened, Metin Tenkidi, Ehl-i Beyt, Esmaü'l-Hüsna, İsm-i A'zam, Kur'an, Peygamberler, Makbul Dua, Âhiret Delili, Tevhid, Ehadiyet, Vahdet, Vahidiyet, Vahdaniyet, Celal, Cemal, Kemal, Kibriya, Kainat, İnsan, Fıtrat.

TA‘LÎKÂT: BİR MANTIK ŞAHESERİ

Arapça Orijinali ve Türkçe Tam Metin Tercümesi (Ücretsiz E-Kitap)

Büyük İslâm Âlimi ve Mantık Dehası Bediüzzaman Said Nursi'nin Kaleminden

Üstad Bediüzzaman'ın mantık konusundaki eserlerini merak edenler için çok müjdeli bir haberimiz var. Üstad Bediüzzaman Said Nursi'nin mantık ilminde bir şaheser olduğu bilinen ve fakat tercümesi yapılmadığı için Arapça bilmeyenlerin ulaşamadığı Ta‘lîkât isimli eserin Arapça'dan Türkçe'ye çevirisi yapıldı ve internet üzerinden ücretsiz olarak yayınlandı.

KİTAP TAKDİMİ

Büyük İslam âlimi Bediüzzaman Said Nursi'nin mantık ilmi konusunda bir şaheser olarak Arapça olarak kaleme aldığı ve yaklaşık 110 küsur sene önce telif edilmiş ve ilk defa tam metin olarak Türkçe'ye tercüme edilen Ta‘lîkât isimli kıymetli eseri insanlarımıza ulaştırmaya muvaffak olduk. Maksadımız Bediüzzaman'ın ne kadar büyük bir dimağa sahip bir mantık dehası olduğunun dünyaya duyurulmasıdır.

Çalışmamız, Risale-i Nur'u ilan ve takdim etmek ve okunmasını sağlamak ve Üstad Bediüzzaman’ın ilmî kimliğini ve büyük dehasını insanlığa tanıtmak idealimizin neticesinde ortaya çıkmıştır.

Bu nedenle, aynı ideale hizmet eden Ta‘lîkât çevirisinin finansmanını karşıladık, yayına hazırladık ve çalışmanın Risale-i Nur ve Üstad Bediüzzaman’ı gerçek anlamda tanımak ve anlamak isteyenler için bir köprü vazifesi görmesi ve önemli bir rehber niteliğinde olması maksadıyla; Risale-i Nur Eğitim Programı’mızı tanıtıcı içerikler, Üstad Bediüzzaman’ın ve Risale-i Nur’un anlatıldığı yeni tarihçemiz, adı geçen kitap çalışmamızın Risale-i Nur okumak ve derslerine katılmakla ilgili çok çarpıcı tespitler içeren son sözü gibi bazı ek bölümler ekledik.

Çeviriyi, İslâmî ve ilahiyatla ilgili çeviri konusunda alan uzmanı tabir edilen çevirmenleri ve sıkı bir kontrol ekipleri bulunan ve Osmanlı arşivlerini de çeviren, akademik hassasiyete sahip bir profesyonel çeviri firmasına yaptırdık. Bununla beraber çeviriyi gözden geçirip tashih etmek arzu edenler, çeviri üzerinde diledikleri gibi çalışabilirler.

Ayrıca Risale-i Nur Eğitim Programı’mız içerikleri için geçerli olan serbest kullanım hakkı bu çalışmamız için de aynen geçerli olduğundan, isteyen her teşebbüs sahibi bu çalışmayı basabilir. (Bununla ilgili detaylar kitap çalışmasındadır.)

Fihrist

* Hazırlayanın Kısa Biyografisi
*  Ta‘lîkât’ın Türkçe Çevirisi Hakkında
* Ta‘lîkât Çevirisi İçin Mütercimden Talep Ettiğimiz Çalışma Yöntemi
* Kızıl İ’caz ve Ta‘lîkât Hakkında
* Görsel Destekli ve Akademik Nitelikli Keşif Yolculukları Risale-i Nur Eğitim Programı
* Telif Hakkı Bildirisi ve Her Türlü Serbest Kullanım, Basım ve Yayım Hakkı

TA‘LÎKÂT - Bir Mantık Şaheseri

Arapça Orijinali ve Türkçe Tam Metin Tercümesi

Ek Bölümler

Bediüzzaman Said Nursî’nin Hayatı ve Risale-i Nur
Yolculuğunuz Daha Yeni Başlıyor!

Kişisel Yolculuğunuzda Rehberlik Edecek Yol Arkadaşlarınız

* Keşif Yolculukları Risale-i Nur Eğitim Programı
* Seminer Metinleri, Sunumları ve Videoları
* Keşif Yolculukları İnternet Sitemiz
* Risale-i Nur İzah Metinleri Kitap Çalışmalarımız
* Metin Kitaplar
* Görsel/İnteraktif Kitap Çalışmalarımız
* Keşif Yolculukları Video Kanalımız
* Tavsiye Edilen İnternet Siteleri
* 24 Saat Risale-i Nur Okuma ve Dinleme İmkânı
* Risale-i Nur Sohbet ve Derslerine  Katılabileceğiniz Yerler
* Diğer Akademik Eğitim Faaliyetleri
* Yayına Hazırlayanın İletişim Adresleri

The subject of this article objectives of Ikhwan-i Safâ’s knowledge, their sciences approach and classification of sciences. The aim of study which was prepared on the basis of treatise such science encyclopedia is to demonstrate Ikhwan who useful they find worth every science learning broad-based science journal science of what had taken place in and how they classify these sciences. Some scientists recently began to be institutionalized in a period which living Ikhwan-i Safâ's Ikhwan-i Safâ's scientific classification of the original features which can be considered.

Faiq Ələkbərli. Azərbaycan Türk fəlsəfi və ictimai fikir
tarixi (XIX-XX əsrlər).  I hissə.  Bakı, “Elm və təhsil”, 2018, 504 səh.

AMEA Fəlsəfə İnstitunun aparısı elmi işçisi, dosent, fəlsəfə üzrə fəlsəfə doktoru Faiq Ələkbərlinin (Qəzənfəroğlu) “Azərbaycan Türk fəlsəfi və ictimai fikir tarixi (XIX-XX əsrlər)” adlı monoqrafiyasının birinci hissəsində XIX əsr Azərbaycan Türk fəlsəfi fikrinin inkişaf yollarından və bu fəlsəfi fikrin tanınmış Azərbaycan Türk mütəfəkkirlərinin dünyagörüşlərindən bəhs olunur. Müəllif burada Azərbaycan Türk fəlsəfi və ictimai fikir tarixinin inkişaf yollarını üç istiqamətdə təhlil etmişdir: 1) Azərbaycanda Şərq-İslam-Türk mədəniyyəti və fəlsəfəsinin davamı: sxolastik fəlsəfədən dünyəvi fəlsəfəyə, dini təfəkkürdən dünyəvi təfəkkürə dönüş (A.A.Bakıxanov, Z.Şirvani, Q.Zakir, M.M.Nəvvab, Heyran Xanım, S.Ə.Nəbati, Ə.Axundoğlu, M.H.Nigari və başqaları); 2) Azərbaycanda Qərb-Avropa mədəniyyəti və fəlsəfəsinin təşəkkülü: avropaçılıq təsirindən radikal-inqilabçı fəlsəfəyə doğru (M.Ş.Vazeh, T.Z.Qürrətul-Eyn, M.M.Kazım bəy, M.F.Axundzadə, N.Vəzirov, Z. Marağalı və başqaları); 3) Azərbaycanda Şərq-İslam-Türk fəlsəfəsi və Qərb-Avropa fəlsəfəsinin sintezi problemi və həll yolları (C.Əfqani, H.Zərdabi, S.Ə.Şirvani, M.Ə.Talıbzadə və başqaları).
Kitab Azərbaycan Türk fəlsəfəsi, mədəniyyəti, ədəbiyyatı və tarixi ilə maraqlananlar, eləcə də Azərbaycan Türk fəlsəfəsinin Ümumtürk fəlsəfəsində yerini araşdıranlar və geniş oxucu kütləsinin faydalanması üçün nəzərdə tutulmuşdur.

Bu çalışma öz olarak iki ana prensip üzerine inşa edilmiştir. Bunlardan ilki, kelâm ve felsefe disiplinlerinin etkileşimi ile birlikte, Gazzâlî’den Osmanlı’nın son dönemine kadar meydana gelen felsefî içerikli tartışmalarda, Tehâfüt eksenli bir nazar geliştirerek, aydınlatıcı bir rol üstlenmektir. Diğeri ise, kelâm-felsefe tartışmalarında kilit rol oynayan Tehâfüt kitapları ve yazarları hakkında, bahsi geçen tarihsel perspektiften bağımsız olmayan ilmî bir temel inşa etmektir. Bir yönüyle Osmanlı’da kelâm-felsefe ilişkisini ele alan bu çalışmada, Osmanlı ilim dünyasında felsefeye olan ilginin bittiği ve felsefe karşıtlığının gerçekçi bir argüman olduğu yönündeki düşüncenin yanlışlığı üzerinde durulmuştur. Osmanlı dönemi kelâm-felsefe ilişkisi, aslen üçlü bir ilim anlayışının tekli yansıması halinde zuhur etmiştir. Kelâm, felsefe ve tasavvuf disiplinleri Osmanlı ilim hayatında felsefeleşmiş kelâm olarak kendine yer bulmuş, özellikle tasavvuf bireysel anlamda bir alan oluşturabilmiş iken, felsefe kendini kelâm ilminin mahiyetinde temsil edebilmiştir. Bu olumsuz gibi görünen durum, aslında Osmanlı’da farklı disiplinlerin felsefî olarak sorgulandığını ve tartışmaya açık özgür bir ilmî ortamın gelişme gösterdiğini ispat etmektedir. Bu makalenin kapsamında ele alınan, Gazzâlî’nin Tehâfüt’üyle başlayan ve İbn Rüşd’ün Tehâfüt eleştirisiyle çeşitlenen bu süreç, Osmanlı’nın son dönemine kadarki Tehâfüt tartışmalarıyla devam etmektedir. Fâtih Sultan Mehmet’in felsefeye olan merakıyla, Osmanlı döneminde meyvelerini verecek olan Tehâfüt geleneği, neredeyse her dönemin padişahı ve devlet yönetimi tarafından desteklenmiştir. Sonuç olarak, Gazzâlî ile başlayan ve kelâm-felsefe tartışmalarının bir neticesi olarak ortaya çıkan Tehâfüt geleneği, geçirdiği evreler bakımından, bereketli düşünce tohumlarından oluşan ve neredeyse her ilmî mevsimde meyvelerini esirgemeyen bir ağaca dönüşmüştür.
Anahtar Kelimeler: Osmanlı, Kelâm-Felsefe İlişkisi, Gazzâlî, Tehâfüt Geleneği, Tehâfütü’l-Felâsife.

This study is built on two main principles: the first it to take on an illuminating perspective by developing an outlook centered on Tahafut in assessing the philosophical debates from the time of al-Ghazali until the end of the Ottoman Empire with special emphasis on the interaction of Islamic theology and philosophy. The second principle is to build a scholarly background, well embedded in the historical perspective of the period under consideration, about the books and authors of Tehâfüt, which share a key role in the discussions of Islamic theology and philosophy. This study underlines the fallacy of the argument which stated that the interest in philosophy diminished in the Ottoman scientific world; on the contrary, it argues that the relationship between Islamic theology (kalam) and philosophy was in fact a reflection of the triple scientific understanding comprising of Islamic theology (kalam), philosophy and sufism, all of which were expressed in terms of a more philosophized version of theology. While sufism was itself able to constitute a field of its own, philosophy was able to find expression only within the context of Islamic theology. Seemingly unfavorable, this situation is in fact a demonstration of how different disciplines were questioned and discussed philosophically in the Ottoman scholarly tradition. This article pursues the line of this tradition starting with Ghazzali’s Tahafut and becoming more vibrant with Averroes’s criticism up to the end of the Ottoman period. Gaining momentum in the Ottoman period with Mehmed II’s interest in philosophy, Tahafu tradition has received support from almost every sultan and administration. As a result, the Tahafut tradition that emerged out of the debates between philosophy and Islamic theology early on is a fruitful intellectual topic with various manifestations over the ages.
Keywords: Ottoman, Relationship between Islamic theology and philosophy, al- Ghazâlî, Tradition of Tahafut, Tahafut al-Falâsife.

ÖZET
“Hazret-i Türkistan” ya da “Pir-i Türkistan” namıyla meşhur olan
büyük Türk mutasavvıfı Ahmed Yesevî (ö.1166-67), Divân-ı Hikmet adlı
eseri ve yetiştirmiş olduğu öğrencileriyle Orta Asya’dan Balkanlar’a kadar
büyük bir alanı etkilemiştir. Yesevî’nin Anadolu’nun Türkleşmesi ve
İslamlaşmasında da etkileri büyüktür. Onun Anadolu’daki takipçileri
arasında Şeyh Edebâli, Hacı Bektâş Velî, Sarı Saltuk, Ahi Evran gibi
önemli mutasavvıflar yer almaktadır. Yesevî müridleri Anadolu’da aynı
zamanda savaşçı dervişler olmaları, ticaret ahlakına ve kadınların
eğitimine verdikleri önemle de tanınmaktadırlar. Bu özellikleri nedeniyle
Ahmed Yesevî ve Yesevîlik hakkında Anadolu’da erken dönemlerden
itibaren eserler kaleme alınmıştır. Osmanlı İmparatorluğu’nun son
dönemlerinde de Divân-ı Hikmet ve Yesevîlik üzerine çeşitli çalışmalar
yapılmıştır. Yesevî hakkında Türkiye’de çok sayıda makale, bildiri ve
kitap çalışmasının yapıldığı bilinmektedir. Biz bu makalemizde Ahmed
Yesevî hakkında Türkiye’de yapılmış olan bu çalışmalara dair bazı
değerlendirmelerde bulunduk. Ayrıca Yesevî üzerine yapılmış
araştırmaları içeren kapsamlı bir bibliyografyayı da takdim ettik. Batı
dünyasında, Çin, Kazakistan, Özbekistan (Taşkent) gibi ülkelerde
Yesevi’ye dair yapılan çalışmaları ve bu çalışmalara dair
değerlendirmeleri konu edinen makale ve bildiriler söz konusudur. Fakat
Ahmed Yesevi’ye dair Türkiye’de bu tarzda benzer çalışmaların henüz
yapılmamış olması önemli bir eksikliktir. Bizim bu çalışmayı yapmaktaki
temel amacımız da bu eksikliği gidermek ve Yesevi’ye dair çalışmaların
düzeyine dair bir tablo ortaya koymaktır.
Anahtar Kavramlar: İslam Düşüncesi, Ahmed Yesevî, Divân-ı
Hikmet, Türk Kültürü, Tasavvuf, Felsefe

* Yrd. Doç. Dr. Mardin Artuklu Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi İslam Felsefesi, El-mek: bbozkurt21@gmail.com
284 Birgül BOZKURT
Turkish Studies
International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic
Volume 11/17 Fall 2016
A BIBLIOGRAPHY ON AHMAD YASAWÎ: CONSIDERATIONS ON
THE STUDIES ABOUT YASAWÎ IN TURKEY
ABSTRACT
Ahmed Yasawi, a major Turkish Sufi and well-known with the name
of “Hazret-i Turkistan” or “Pir-i Turkistan”, with his great work “Diwan-i
Hikmat” and his disciples, he influenced an extensive area from Central
Asia to the Balkans. Yasawi played an important role in turkization and
propagating Islam in Anatolia. Some important sufis such as Sheykh
Adabali, Haji Baktash Wali, Sarı Saltuk and Akhi Avran were followers of
Ahmet Yasawi in Anatolia. The followers of Yasawi were also known
warrior darwish (santon) and with attached importance to morals of trade
and enlightening women in Anatolia. Because of these characteristics
had written works about Ahmed Yasawi and Yasawism from early period
in Anatolia. Several studies have been made on the “Diwan al-Hikma”
and Yasawism in the last period of the Ottoman Empire. It has been
known that working many articles, papers and books about Yasawi in
Turkey. In this article we offered some assessment of these studies about
him in Turkey. Moreover I presented an extensive bibliography consists
of researches made on Ahmad Yasawi. There are articles and papers that
make assessment of those works on Yasawi in the western world, China,
Kazakhstan, Uzbekistan (Tashkent) etc. However the absence of similar
studies -yet- in this manner is a significant deficiency in Turkey. My main
purpose in this study is removing this deficiency and providing a picture
of the level of the work has been made on Yasawi.

Özet Bin yıllık Anadolu İslam medeniyetinin taş kubbeli mührü olarak adlandırdığımız Sivas Divriği Ulu Cami ve Darüşşifası, taşın, sonsuz mana ve figürlerden oluşarak zarafete dönüşmüş halidir. Dışarıdan bakıldığında on iki dilimli ve her bir dilimi üçgen konik olarak mihrap önüne denk gelen taş kubbesi ve darüşşifadaki türbe üzerinde bulunan taş konik kubbesi ile dikkat çekmektedir. Eser, dört taç kapısı olan ve her bir kapısının üzerinde bulunan desenler ve anlamları ile taş oymacılığında son noktayı koymuş muhteşem bir yapıdır. Divriği Ulu Camii ve Darüşşifa olarak bilinen bu yapı topluluğu, cami, darüşşifa ve türbeden meydana gelen büyük bir külliyedir. Birbirinden güzel ve eşsiz taş bezemeleri simetrik olarak görünse de her biri farklıdır ve tektir. Yapı Anadolu Selçuklu döneminde bitişik nizamda yapılmış, bir kadın ile erkeğin yaptırdığı eşsiz bir eserdir. Ayrıca mimarı Ahlatlı Hürrem şahın yapmış olduğu tek eser olarak da tarihe geçmiştir. Bu çalışmada taş işlemelerinde bulunan birbirinden farklı, eşsiz ve hala sırları çözümlenememiş ve bu sırlarını korumaya devam eden Divriği Ulu Cami ve Darüşşifanın dört ana kapısı üzerindeki bezemeler, bezemelerden akseden gölgeler, cami kısmında ve darüşşifa kısmında kullanılmış olan semboller, simgeler, figürler ve anlamları üzerinde araştırmalar yapılmıştır. Abstract The Great Mosque and the Darüşşifa of Sivas Divriği, which we call the stone-domed seal of the thousand-year-old Anatolian Islamic civilization, is the state of the stone, composed of infinite mana and figures and transformed into elegance. When viewed from the outside, the stone dome with twelve slices, each part of which corresponds to the front of the mihrab as a triangular conic, and the stone conical dome located on the shrine in darüşşifa stand out. The work is a magnificent structure with four crowned Gates and the patterns and meanings found on each gate and the end point in the stone carving. This building community, known as Divriği Ulu Mosque and Darüşşifa, is a large complex consisting of a mosque, darüşşifa and mausoleum. Although the beautiful and unique stone decorations appear symmetrically, each one is different and unique. The building was built in the adjacent order during the Anadolu Selcuklu period and is a unique work built by a man and woman. It is also the only work made by Hürrem Shah of Ahlat. In this study, the different, unique and still unresolved secrets found in the stone workings, divriği Ulu Mosque and Darüşşifa's four main doors on the decorations, the shadows from the decorations, used in the mosque and the part of darüşşifa symbols, symbols, figures and their meanings were investigated.

Niteliğin önemsenmeyip niceliğin yüceltilmesi, bunun doğal sonucu olarak emek gerektiren akademik çalışmalar yerine yüzeysel çalışmalar ve popüler faaliyetlere değer verilmesi, Batı üniversitelerinin büyük çoğunluğunun yarım asırdan fazla bir süredir temel politikası olduğu söylenebilir. Lindsay Waters Akademinin Düşmanları adlı eserinde üniversite yöneticilerinin terfi standartlarını yükselttikleri zaman üniversitelerin itibarını yükselteceklerine inanıp sonuçta akademik çalışmaların içini nasıl boşalttıklarının hikâyesini anlatır.  Batı üniversitelerinin yaşadığı bu süreci şimdilerde Türk üniversitelerinin yaşadığını söyleyebiliriz. Bu yazımızda bu sürecin bir örneği olarak bir üniversite mensubunun çalışmalarını ele alacağız. Yayın piyasasında akademik çalışma nasıl yapılacağına dair bolca eser bulunduğundan, burada daha çok yazarın yayınları özelinde akademik çalışmanın nasıl yapılmaması gerektiğini örneklendirmeye çalışacağız.

AUZEF-Felsefe Osmanlı Dönemi Düşünce Tarihi ders özeti (1-14. Ünite).

Osmanlı Düşüncesinin kökeni, Er Razi, Şerh-Haşiye, Osmanlı Medreseleri, Sahn-ı Seman, Ebherî,Dâvûd-i Kayserî, Teftâzânî, Molla Fenârî,  Hocazâde, Molla Lütfî, Kemâlpaşazâde, Taşköprülüzâde, Kınalızâde, Akkirmânî.

İbn Sînâ felsefeyi eşyanın hakikatini insan gücü ölçüsünde idrak etme çabası olarak tanımlar. Bununla birlikte özellikle et-Ta‘lîkât, eş-Şifâ/el-Kevn ve’l-fesâd, el-Ef‘âl ve’l-infi‘âlât ve el-Edviyetü’l-kalbiye gibi eserlerinde hakikatin kendisi ile gerekleri arasında bir ayrım yapar ve sadece gerekleri bilebileceğimizi söyler. Esasen tarif ettiği gereklerin Meşşâî geleneğin tarihi boyunca hakikatin kendisi olarak anlaşıldığı dikkate alındığında, İbn Sînâ’nın hakikatten bu gelenek içerisinde anlaşılan şeyi anlayıp anlamadığı sorusu gündeme gelir. Bu soruyu anlamlı bir şekilde sorabilmeyi mümkün kılacak şekilde mizaç tanımında gerçekleştirdiği dönüşümler, kaynağı mizaç olan bazı cevherî özellikler veya nitelikler ile suret arasında kurduğu ilişki ve nihayet suret ve doğa arasında yaptığı ayrım, İbn Sînâ’yı hakikat tasavvuruyla ilgili olarak bu gelenekten ayrılmaya doğru sevk eden ayrımlar arasında yer alır. Bu tebliğ bahse konu dönüşümlere esas teşkil edecek şekilde İbn Sînâcı mutlak varlık fikri ve sudur teorisinin İbn Sînâcı yorumunu dikkate alarak, İbn Sînâ’nın bu yaklaşıma ulaşmasında hakikatin ontolojik yapısıyla değerlendirmelerinin bir rol oynayıp oynamadığını tartışacaktır.