Kapitał Ludzki

Zmiany w gospodarce krajowej i światowej oraz ciągle zachodzące procesy rynkowe powodują, że zmieniają się także same przedsiębiorstwa. Niejednokrotnie efektem tych przemian jest konieczność przeprowadzenia zmian w strukturze za-trudnienia. Zmiany te są trudne, prowadzą w konsekwencji do zwolnień. Jednym z narzędzi wspomagających ten proces jest outplacement. Pojęcie to sukcesywnie, chociaż powoli, zaczyna funkcjonować w świadomości polskich przedsiębiorców.
Przedsiębiorstwo, które decyduje się na wdrożenie programu outplacement, manifestuje tym samym swoją prospołeczną strategię personalną. Jednocześnie ponosi związane z tym programem koszty, w tym koszty jakości. Celem poniższych rozważań jest ich specyfikacja w odniesieniu do programu outplacement.

Kapitał ludzki a konkurencyjność Wprowadzenie Obserwując zmieniającą się sytuację gospodarczą, można dostrzec, w jakich obszarach powstają nowe strefy przewag konkurencyjnych. Z perspektywy zarówno mikro-, jak i makroekonomicznej wyraźnie widoczne staje się, kto stara się znajdować nowe drogi rozwoju, a kto, idąc utartymi ścieżkami, wykorzystuje dobrze znane potencjały konkurencyjne i minimalizuje ryzyko nietrafności decyzji inwestycyjnych. To zróżnicowanie postaw i wyboru kierunków rozwoju ma cechę wspólną-zauważono, że dotychczasowe obszary przewag konkurencyjnych (łatwo dostępne i/lub unikalne zasoby naturalne, tania siła robocza, jak również niskie koszty ekologiczne) w zglobalizowanym świecie nie są ani trwałe, ani wystarczające. Okazuje się, że to, co postrzegano do niedawna jako przewagę konkurencyjną, w tak dynamicznie zmieniającej się gospodarce powoduje jedynie w krótkotrwałą przewagę komparatywną. Z perspektywy mikro widoczne stało się wyraźne osłabienie znaczenia prostych nakładów produkcyjnych (prosta płaca i ceny surowców) w kosztach całkowitych.

W ostatnich dziesięcioleciach można zauważyć zmianę modelu funkcjonowania bibliotek różnych typów. Dominujące do tej pory podejście zakładające skupienie działań na gromadzeniu zbiorów utrwalonych na różnorakich nośnikach fizycznych, uległo zmianie. Bibliotekarze coraz częściej koncentrują swoją uwagę na tworzeniu przestrzeni mogących zabezpieczyć różnorakie potrzeby użytkowników, nie tylko te informacyjne. Biblioteki stają się powoli miejscami spotkań, funkcjonują w świadomości społecznej jako instytucje wpisujące się w rytm życia miasta, placówki innowacyjne, nowoczesne, ale zarazem przyjazne i bezpieczne, oferujące nie tylko dostęp do literatury ale również szeroki pakiet atrakcyjnych usług. Przemiana ta możliwa jest dzięki rozwijaniu przez personel biblioteczny zasobów niematerialnych, stanowiących źródło tworzenia wartości. Wartości te mogą przyczyniać się do budowania tzw. przewagi konkurencyjnej (przewagi rynkowej), której podstawą są wartościowe kompetencje organizacyjne oraz silna, rozpoznawalna marka biblioteki. Ponieważ wspomniane zasoby niematerialne z uwagi na swą naturę i charakter są trudno identyfikowalne, konieczne staje się wprowadzenie zmian w zakresie zarządzania, co z kolei powoduje szereg wyzwań stojących przed kadrą kierowniczą bibliotek.

The issue of the effect of qualifications and skills of an enterprise's personnel on entrepreneurship development in the micro and macroeconomic dimensions is an important topic from the management effectiveness perspective and nowadays it is a subject of interest for many teams of economists and management specialists, in particular from the field of human resources management. The objective of the statutory research of the Management Process Department at the Cracow University of Economics conducted i n 2005 by a team led by L. Kozioł was to present Instruments, Information management procedures, and knowledge in operational management, as well as to attempt to discern the impact of human capital on shaping behaviour conducive to the development of entrepreneurship. The report focuses on a presentation of how the research on the aforementioned topic was conducted, avoiding the presentation of theoretical issues by referring readers to a paper that summaries the team's work. (original abstract)

Jak wygląda edukacja dorosłych w Polsce? Gdzie się odbywa, jakie są jej formy? Jak wygląda przestrzeń badawcza andragogów? Na te i wiele innych pytań odpowiada ta publikacja. Przedstawiono w niej historyczne początki edukacji dorosłych, omówiono zmiany demograficzne przyczyniające się do wzrostu aktywności edukacyjnej w dorosłości oraz wyniki najnowszych badań dotyczące celów i rodzajów doskonalenia w tej grupie osób uczących się. Ważne miejsce zajmują przykłady gier dydaktycznych wykorzystywane w ramach uczenia się nieformalnego i edukacji pozaformalnej oraz sposoby ewaluacji nabywanych wiedzy i umiejętności.

W książce omówiono zagadnienia z pogranicza bibliotekoznawstwa i teorii zarządzania. Przybliżono bowiem problematykę zarządzania niematerialnymi zasobami organizacyjnymi w bibliotekach, a więc mechanizmy wpływające na sposób funkcjonowania tych instytucji i procesy czytelnicze, ale w kontekście zmian organizacyjnych zachodzących w książnicach i w ich otoczeniu. Z uwagi na potrzebę usystematyzowania omawianych zagadnień książka została podzielona na trzy rozdziały główne i wykaz cytowanej literatury.

Książka "Kapitał ludzki i kapitał społeczny a rozwój województwa podkarpackiego" przedstawia bilans kapitału ludzkiego i społecznego w województwie podkarpackim. Odnosi się również do analiza związku pomiędzy kapitałami – ludzkim i społecznym a rozwojem regionalnym. Analiza ta pozwoliła wnioskować o istnieniu związku między poziomem rozwoju regionalnego i możliwością jego podnoszenia, a zasobami i jakością kapitału ludzkiego i społecznego, na które może on oddziaływać. Ważną częścią publikacji jest kompleksowa prezentacja stanu badań nad kapitałem ludzkim i społecznym oraz dylematów związanych z ich pomiarem. W publikacji znajdzie się również rozdział poświęcony teorią rozwoju regionalnego, z szczególnym uwzględnieniem teorii endogennych.

Celem artykułu jest określenie znaczenia i wykorzystania przez użytkowników
internetowych serwisów instytucji, będących źródłem wiedzy dla rolników. Zagadnienie to
przedstawiono w kontekście transferu wiedzy. Możliwość pozyskania i wykorzystana informacji,
która może być przekształcona w wiedzę, nie zawsze musi przekładać się na zachowanie
użytkowników w zakresie korzystania z określonych źródeł wiedzy. Opracowanie koncentruje
się na randze serwisów z perspektywy ich użytkowania. Zagadnienie to przeanalizowano na
podstawie rankingu Alexa. W wyniku przeprowadzonych badań stwierdzono, że z perspektywy
użytkowników najważniejsze serwisy internetowe to portale rolnicze oraz portale należące do
uczelni wyższych. W zakresie czasu spędzanego przez użytkowników na stronach internetowych
instytucje rządowe (centralne) osiągają słabe rezultaty, w odróżnieniu od głównych portali
rolniczych. Uwagę użytkowników najlepiej przyciągają te serwisy, które oferują możliwość
pozyskania większych zasobów tzw. wiedzy nieskodyfikowanej.

Kapitał ludzki jest jednym z ważniejszych czynników wyjaśniających współczesne procesy rozwoju gospodarek narodowych a także regionów. Jego zróżnicowane zasoby i jakość w istotny sposób determinują osiągnięty poziom rozwoju oraz możliwości wzrostu i gospodarczego. Stąd też, w artykule zdecydowano się poddać analizie poziom oraz przemiany w kapitale ludzkim województw w Polsce w latach 2000–2013. W tym celu wykorzystano syntetyczny wskaźnik rozwoju, oparty na metryce Mahalanobisa. Uzyskane wyniki wskazują na silne zróżnicowanie kapitału ludzkiego w regionach kraju oraz jego dynamiczne przemiany w badanym okresie. Dodatkowo, analizie poddano potencjalne czynniki determinujące powyższe zmiany.

The presented study discusses problems related to local development strategy in terms of creative human capital development. The analysis and critical review of the subject literature, supported by experience in economic and local government practice, were used in the course of conducted research. The core of the study consists in tabular presentation of local development strategy exemplary components, in the areas where creative human capital is developed. The diagnosis of socio-economic situation, SWOT/TWOS analysis, sector struc-tural analysis, PEST analysis, the tree of municipal problems, the analysis of key trends occurring in the environment, mission and vision, development scenarios, the tree of strategic goals, the concept of municipality promotion, the measures for strategic goals implementation, as well as monitoring and evaluating processes, were discussed in the paper. Within the framework of the key conclusions it can be adopted that the strategy of local development constitutes both, a useful tool and an element of creative human capital strengthening and developing in a municipality.

Tekst ten jest próbą analizy wpływu kapitału ludzkiego na konkurencyjność i wzrost gospodarczy. Analiza obejmuje poszukiwania odpowiedzi na pytanie o efektywność inwestycji w kapitał ludzki. Główny obszar badań ilustruje pytanie badawcze: czy jest możliwe, aby prowadzić i koordynować politykę publiczną w zakresie kapitału ludzkiego w taki sposób, aby możliwe było osiągnięcie pozytywnego wpływu na rozwój gospodarczy kraju. Tekst ten przedstawia przyczyny nieskuteczności polskiej polityki edukacyjnej. Na koniec autor opisuje rozwiązanie, w jaki sposób możliwa jest zmiana skuteczności inwestycji w kapitał ludzki w Polsce. Rozwiązanie to jest oparte na rozwoju elit i nierównych inwestycjach w kapitał ludzki.

Investments in human capital-in the context of changes in the socioeconomic area This text is an attempt to analyze the impact of human capital on the competitiveness and economic growth. The analysis includes the search for answers to the question about the effectiveness of investments in human capital. The main research area is illustrated by the hipothesis: is it possible to lead and coordinate public policy in the area of human capital on the way to achieving a positive impact on the economic development of the country. The text presents the causes of the ineffectiveness of Polish education policy. At the end the author proposes a solution, how we can change the effectiveness of investment in human capital in Poland. This solution is based on the elite and unequal investments in human capital.

Badania podjete w ramach pracy byly finansowane ze środkow na nauke w latach 2009–2010 jako projekt badawczy promotorski nr N N116 206836 pt. „Kapital ludzki i kapital spoleczny a rozwoj wojewodztwa podkarpackiego” (Umowa nr 2068/B/H03/2009/36).

Z poprawą warunków do prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce jest jak z postanowieniami noworocznymi, przy czym w ich przypadku czas liczony jest czteroletnim cyklem wyborczym. Temat regularnie wraca, widać nawet ślady pewnych działań, ale efekty dalekie są od obietnic. Podobnie jak w przypadku postanowień noworocznych, aby pomóc w rozwoju polskiej przedsiębiorczości niezbędne są: wiedza co i jak zmienić, wola polityczna, upór i konsekwencja, a także cierpliwość w oczekiwaniu na efekty. Niniejsze opracowanie dostarcza wsparcia w ramach pierwszego z przedstawionych warunków. W ramach prac analitycznych zidentyfikowano pięć podstawowych zagadnień, które wymagają uwagi ze względu na rozwój polskiej przedsiębiorczości: (1) kompetencje potrzebne do prowadzenia działalności gospodarczej (zarówno wśród samych przedsiębiorców, jak i ich pracowników); (2) współpracę pomiędzy przedsiębiorstwami oraz między nimi a uczelniami i administracją publiczną; (3) innowacje, które są i będą nie...

Tekst stanowi syntetyczne ujęcie oraz – w przypadku części omawianych w nim zagadnień – rozwinięcie, i uzupełnienie problematyki zagranicznych emigracji zarobkowych, podjętej w pracach: Terelak A., Kołodziejczak S. (2012), Praca za granicą w świadomości emigrantów zarobkowych z województwa zachodniopomorskiego, Szczecin: Wydawnictwo ZAPOL oraz Terelak A., Kołodziejczak S. (2012), Zagraniczne emigracje zarobkowe mieszkańców województwa zachodniopomorskiego a regionalny rynek pracy, Szczecin: Wydawnictwo ZAPOL. Część przytaczanych w artykule wyników badań, pochodzi z projektu realizowanego w latach 2009-2011, w ramach grantu badawczego Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego Nr N N116432437. Członkiem zespołu badawczego w tym projekcie był dr Bolesław Klepajczuk. Rolę kierownika projektu pełnił natomiast Prof. dr hab. Jacek Leoński, było to ostatnie realizowane przez Niego przedsięwzięcie badawcze.  W ramach projektu zrealizowano koncepcję badawczą, obejmującą analizę materiału empirycznego, gromadzonego z trzech rodzajów źródeł: 1) analizie typu desk research poddano dostępne dane wtórne, charakteryzujące zachodniopomorski rynek pracy, społeczeństwo i jego specyfiką demograficzną ze szczególnym uwzględnieniem ruchów wędrówkowych, a w tym zjawisk emigracji zarobkowych i stałych z obszaru województwa; 2) przeprowadzono 1100 wywiadów kwestionariuszowych na próbie celowej, dobranej metodą wielostopniową (pierwszy stopień – losowanie gmin na obszarze województwa, drugi stopień – losowanie sołectw na obszarach wiejskich, jak również dzielnic w dużych oraz średnich miastach i sektorów w małych miastach, trzeci stopień – dobór celowy rodzin emigrantów zarobkowych przebywających za granicą, lub samych emigrantów w przypadku aktualnego ich pobytu w kraju; przy czym warunkiem zakwalifikowania emigranta do próby badawczej był jego czasowy pobyt w kraju lub maksymalnie półroczna perspektywa kolejnego wyjazdu), czwarty stopień – dobór kolejnych emigrantów (zastosowanie metody "kuli śnieżnej – ulosowionej")). Zgromadzony materiał poddany został analizie statystycznej, z zastosowaniem procedur: estymacji i wnioskowania statystycznego; 3) przeprowadzono 67 wywiadów pogłębionych z emigrantami zarobkowymi z Pomorza Zachodniego, analizowanych przy zastosowaniu metodologii teorii ugruntowanej Anselma Straussa i Barneya Glasera. Szczegółowy opis zastosowanej metodologii badań, ujęty został w dwu pozycjach stanowiących zwieńczenie wymienionego projektu: Terelak A., Kołodziejczak S. (2012), Zagraniczne emigracje zarobkowe mieszkańców województwa zachodniopomorskiego a regionalny rynek pracy, Szczecin: Wydawnictwo ZAPOL oraz Terelak A, Kołodziejczak S. (2012), Praca za granicą w świadomości emigrantów zarobkowych z województwa zachodniopomorskiego, Szczecin: Wydawnictwo ZAPOL. Część przytaczanych w artykule danych, pochodzi z badania, zrealizowanego w listopadzie 2013, na reprezentatywnej próbie, liczącej 1152 mieszkańców Szczecina, mieszczących się w najbardziej dynamicznych kategoriach wieku produkcyjnego (25-44 lata). Badanie przeprowadzone zostało przy zastosowaniu techniki wywiadu kwestionariuszowego, stanowiącego zestaw narzędzi do pomiaru m.in. jakości życia w Szczecinie, subiektywnego postrzegania perspektyw rozwoju zawodowego oraz realizacji aspiracji życiowych i zawodowych w Szczecinie, a także planów życiowych i zawodowych, a w tym planów emigracji zarobkowej za granicę. Niniejszy artykuł stanowi pierwszą prezentację wyników tego badania.

Celem artykułu jest przegląd metod i technik wspomagających podnoszenie efektywności organizacji w kontekście zarządzania zasobami ludzkimi we współczesnej organizacji. Nowa praktyka zarządzania jest implementacją procesów wspierających zarządzanie kapitałem ludzkim głównie w dużych firmach, najczęściej w korporacjach z dużym kapitałem, o charakterze międzykulturowym i międzynarodowym. Opisane w artykule nowe techniki zarządzania znajdujące zastosowanie w dużych firmach z powodzeniem, zdaniem autorek, mogą sprawdzać się również w mniejszych. Należy zatem zwrócić uwagę na nowoczesne rozwiązania, nowatorskie pomysły oraz wdrożenia, które przynoszą zakładane sukcesy zarówno dużym firmom, jak i organizacjom z sektora MSP.

The research of contemporary economy concerning main production factors – labour, capital and natural resources should be carried out on knowledge-based economy conception. Human capital investments should be interpreted as the most effcient stimulus of economic growth. In the transition process, during the last twenty years, profound reforms in creating human capital took place. They were changes in scientific staff and students training. Labor resources were enriched by different kinds of studying forms and directions. The education index describes potential of human capital quality in the best way. Considering the government expenditures growth, the private sources of financing were the most important factors increasing the index.

Streszczenie: W artykule przedstawiono problematykę związaną z rolą organizacji pozarządowych w kształtowaniu kreatywnego kapitału ludzkiego w małych miastach (wymiar lokalny) na przykładzie Szklarskiej Poręby. Na wstępie zaprezentowane zostały teoretyczne aspekty kreatywnego kapitału ludzkiego. Rdzeń artykułu stanowi tabelaryczne zestawienie projektów realizowanych przy współudziale organizacji pozarządowych wpływających na kształtowanie się kreatywnego kapitału ludzkiego w mieście. Ponadto przedstawiono kompleksowe zestawienie wspomnianych organizacji funkcjonujących na terenie Szklarskiej Poręby wraz z charakterystyką ich działalności. W ramach ogólnych wniosków można zaznaczyć, że organizacje pozarządowe wpływają na kreatywny kapitał ludzki w obszarach tożsamości lokalnej, innowacyjnych produktów i usług, stosunków interpersonalnych, aktywizacji społecznej, twórczych form spędzania czasu wolnego, czy też podnoszenia poziomu tolerancji i empatii społecznej. Słowa kluczowe: kreatywny kapitał ludzki, organizacje pozarządowe, rozwój lokalny, Szklarska Poręba. Wprowadzenie Organizacje pozarządowe (Non-Governmental Organizations, NGO), z racji swoich specyficznych właściwości odróżniających je od innych instytucji rządowych, samo-rządowych, politycznych, społecznych czy biznesowych, mogą być ważnym elementem w procesie rozwoju lokalnego. Szczególną rolę zajmować mogą w kształtowaniu kreatywnego kapitału ludzkiego w wymiarze lokalnym. Podyktowane jest to m.in. dużą wrażliwością tych organizacji na rozpoznawanie i zaspokajanie potrzeb społecznych. Ponadto organizacje pozarządowe mogą być naturalnym inkubatorem twórczych innowacyjnych rozwiązań, tolerancji i empatii społecznej oraz kuźnią ludzkich talentów, wykorzystując endogeniczne potencjały rozwojowe społeczności lokalnych.