Kunsthistorie

Como todo nacionalismo el español se basa en relatos fundamentados en interpretaciones de hechos históricos más o menos documentados. Durante el siglo XIX se elaboraron diferentes relatos estéticos y literarios que devinieron en iconos del nacionalismo español.
Relatos literarios y pictóricos, en este último caso muy escorados con el movimiento romántico, que son una referencia ideológica a la hora de abordar una definición práctica de lo que denominamos España. En esta presentación mostraré algunos de esos cuadros.
La utilización de imágenes, ya sean estas cuadros pictóricos o meras marcas son de gran interés en la enseñanza de las lenguas extranjeras porque en ellas se sintetizan poéticas/estéticas, ideologías, momentos históricos, emociones, manifestaciones culturales y sociales etc. y facilitan la comunicación espontánea con el alumnado, basta con hacer una pregunta simple: ¿Qué es lo que estamos viendo?, para establecer el diálogo en clase. Además son textos perfectamente integrables en explotaciones didácticas de varios tipos y diferentes niveles.

Wantrouwen en wederzijds onbegrip zijn de verhouding tussen de journalistiek en de moderne kunstwereld gaan bepalen. Een centraal element in deze onenigheid is een terugkerende discussie over de begrijpelijkheid van kunstdiscours. Het meest recente aanvangspunt was een fel bekritiseerde expositie van de Prix de Rome in 2013, een van de belangrijkste Nederlandse kunstprijzen. Kunstjournalisten deden hun beklag over de complexiteit van de tentoongestelde werken. Het tentoongestelde werk was visueel niet aantrekkelijk genoeg, en daarmee zou de kunstsector het publiek tegen zich in het harnas jagen. Niet lang daarna schreef Ernst-Jan Pfauth, journalist en uitgever van De Correspondent, een aanklacht tegen de abstracte en met jargon gevulde zaalteksten in het Stedelijk Museum. 
Deze besprekingen werden al snel het onderwerp van kritiek, geleverd door stemmen uit de kunstwereld. Domeniek Ruyters beklaagde zich dat intelligent Nederland niet enkel de jas bij de garderobe van het museum achterlaat, maar de hersenen ook. Hebben journalisten niet geleerd “om naar  kunst te kijken, om haar te begrijpen op eigen merites, zonder in paniek te raken en alles direct uitgelegd te willen krijgen?”  De kunstcriticus Vincent van Velsen stelde dat de kunst, zoals elke beroepsgroep, zijn eigen technische jargon kent.  Waarom zijn journalisten niet in staat een inspanning te leveren om het kunstdiscours te begrijpen, zodat zij als tussenpersonen en vertolkers kunnen fungeren in verhouding tot het grotere krantenpubliek? Koen Kleijn antwoordde in De Groene Amsterdammer door de visie van Ruyters en Van Velsen als elitair af te doen: “Het is een ouderwets dogmatische ordening: de kunsten als een schitterend landjuweel, beschermd door onneembare singels van jargon.”  As kunst niet tot doel heeft om iets te communiceren richting het publiek, vraagt Kleijn zich af, waarom wordt het überhaupt tentoongesteld? En waarom beperken kunstenaars en culture instellingen zich vaak tot het Engels, als het hun taak is om een breder publiek te bedienen?
Het doel van deze tekst is om deze onenigheid te verkennen en in te zoomen op enkele dieperliggende paradoxen.

De Duitse kunstenaar Joseph Beuys (1921-1986) heeft veelvuldig het kruis verbeeld. Uit die vele verbeeldingen spreekt volgens mij een duidelijke verschuiving van verlossing die je gegeven wordt (passief) naar verlossing die door de mens zelf (actief) plaatsvindt. Ik illustreer dit aan drie voorbeelden van zijn kunst. Het kruis wordt bij Beuys universeel: van beeld voor Christus tot een beeld voor de mens en het mens-zijn. De mens verbindt zich diep met de materiële wereld, doorlijdt eenzaamheid en geïsoleerdheid en vindt zijn eigen creatieve kracht die verbonden is met de christusimpuls. Hierdoor wordt de mens vrij en verlost hij zichzelf.

Rome met zijn barok- en renaissancekoepels, antieke monumenten en heuvels is door de eeuwen heen een geliefd onderwerp voor kunstenaars. Ook de Amersfoortse schilder Matthias Withoos (1627–1703) verbleef een tijd in Rome en heeft deze prachtige stad meermaals geschilderd. Dit artikel gaat over het schilderij Gezicht op Rome van Withoos dat door de Oudheidkundige Vereniging Flehite in 2016 is aangeschaft. Het schilderij is nu eigendom van Museum Flehite in Amersfoort.

In 1691, the drum of the Sami noaidi Poala-Ánde was confiscated by the Danish-Norwegian authorities in Čáhcesuolu and eventually sent to Copenhagen. There, it was placed in the Royal Danish Art Chamber, which had been established in 1650. This collection formed a basis for the later National Museum of Denmark, which today consists of different museums. In 1825, the king’s collection of artefacts from different corners of the world was split and sent to several newly instituted special museums, among them the Royal Art Museum, from which the Ethnographical Museum later was separated. Today, the drum is still officially owned by the National Museum of Denmark, and a part of its ethnographical collection, but, since 1979, it has been on loan to Sámiid Vuorká-Dávvirat, the Sami museum in Kárášjohka.

In this paper, I will begin to trace the trajectories and translations – including the placements, travels, presentations, categorizations and re-mediations – of Poala-Ánde’s drum. I will follow its movements to, from, and between different museums, departments, places, and categories both as part of permanent collections and on loans to other museums as part of shifting or travelling exhibitions, or on long term loans such as its later incorporation into the museum in Kárášjohka.

The fact that this drum is one of the most studied Sami objects makes it particularly interesting to my project, because these previous studies inscribe it in different stories, often by both drawing upon and criticizing each other. The drum is like a Pandora’s box of interesting events or examples also due to the multiple copies and artistic interpretations of it.

Giorgio Vasari we owe not only to create specialized literature on art critic, but also come up with and affirmation of special terminology (like maniera), through which it was possible, in his tractate, to characterize the artistic personalities and styles of schools and eras of art history. In this article we are going to show that, since the first release (la Torrentiniana edition, 1550) to another (Giuntina edition, 1568), a work by Vasari, his constantly increasing interest, visible in the Lives of artists, in creativity and evaluation of works by artists of his era, went hand in hand with increasingly intensive use by the writer specialized vocabulary, such as words capriccio and capriccioso used by him in a wide range of meanings. And by comparing the vocabulary of two editions of Lives of artists, one can observe that the experience of the architect Vasari (acquired after 1550) reflected deeply in his writings as a historian and art critic. And so in Giuntina edition thus become richer and more detailed descriptions and works of architecture and ways of creative work of architects.
*******************************************************************************************

A Giorgio Vasari si deve non soltanto la fondazione della letteratura critica d’arte, ma anche la creazione e il consolidamento di una terminologia settoriale («maniera» in primis), che nella sua opera caratterizza le individualità di artisti, nonché i tratti salienti di scuole ed epoche della stora dell’arte. Nel saggio si intende mettere in evidenza come, nel passaggio dalla Torrentiniana alla Giuntina, il più accentuato interesse dell’autore delle «Vite» verso la critica d’arte contemporanea si accompagni all’uso più intenso di termini specifici del suo lessico critico, quali «capriccio» e «capriccioso», adoperati in sfumature semantiche diverse. Sempre attraverso il confronto del lessico delle due edizioni delle «Vite», si può osservare che l’esperienza di Vasari architetto incide notevolmente sulla sua scrittura, e nella Giuntina diventano più particolareggiate le descrizioni sia dei monumenti architettonici sia dei modi di lavorare degli architetti.

French blurb / quatrième de couverture:
Ce livre est le fruit d'un projet ambitieux visant à replacer l'émergence du portrait européen dans le contexte large d'une évolution où parmi d'autres facteurs les rites funéraires et les masques mortuaires jouent un rôle déterminant. L'« archéologie de la ressemblance » est ainsi la formule que l'auteur propose pour renouveler notre connaissance des débuts du portrait au XIIIe siècle, c'est-à-dire bien avant l'apogée du portrait individuel à la Renaissance. Par une transgression audacieuse des frontières du champ disciplinaire, l'enquête jette un éclairage inattendu sur l'environnement culturel qui favorisa l'apparition de ce genre visuel si caractéristique du continent européen. Le recours à la méthode étymologique enrichit tout particulièrement l'investigation en éclairant d'un jour nouveau les causes profondes de cette représentation figurée. Sur un sujet où tout déjà semblait avoir été dit, un arrière-plan aux multiples facettes se trouve ici mis au jour, qui d'une manière exemplaire révèle la complexité des facteurs intervenant dans l'histoire de la représentation figurée.

Hans Belting


German blurb / Klappentext:
Das Buch spannt einen weiten Bogen und ordnet die Herausbildung des europäischen Porträts in einen viel größeren Zusammenhang ein, in welchem auch Grabriten und die Totenmaske eine Rolle spielen. So ist etwa die „Archäologie der Ähnlichkeit“ ein Stichwort, um unsere Aufmerksamkeit für die Anfänge des Porträts im 13. Jahrhundert, lange vor der Blütezeit des Individualporträts in der Renaissance, neu zu wecken. Indem sie die Fachgrenzen kühn überschreitet, bietet die Untersuchung einen unerwarteten Einblick in das kulturelle Umfeld, in welchem es zur Entstehung dieser für Europa so charakteristischen Bildgattung kommen konnte. Das gilt auch für die Etymologie der Begriffe, die bei diesem Vorgang eine Rolle spielen und ein neues Licht auf die Motivation hinter diesem Bildnis werfen. In einem Thema, in dem alles schon gesagt schien, wird hier ein vielfach verzweigter Hintergrund freigelegt, der exemplarisch beweist, wie komplex die Gründe sind, die in der Bildgeschichte eine Rolle spielen.

Hans Belting

Van Amersfoort naar Hoorn (de jonge Van Wittel in de voetsporen van Withoos). Essay in de catalogus van de tentoonstelling Maestro Van Wittel, Hollandse meester van het Italiaanse stadsgezicht, 2019). De jeugdjaren van Caspar (of Jasper) van Wittel in Amersfoort. Ontdekking exacte locatie van het woonhuis van Caspar van Wittel in Amersfoort. De invloed van Mat(t)hias Withoos op Caspar.

Denne studien er en undersøkelse av begrepet fiksjon og hvordan man kan forstå det i forskjellige historiske paradigmer. Ordet fiksjon assosieres gjerne, i en generell og allmenn forståelse, med noe tenkt – noe ikke-virkelig – som står i motsetning til virkeligheten, eller verden «som den er». Konkret behandler studien spørsmålet om hva dramatisk fiksjon er, dvs. den fiksjonen man finner innen drama- og teaterfaglig praksis. Estetiske fag er, i sin natur, praktiske handlingsfag (Sæbø 1998: 19). De virker med utgangspunkt i å speile, kritisere, abstrahere, poengtere, symbolisere eller lære om virkeligheten på en eller annen måte, «[…] og vil fortelle oss noe viktig om det å være menneske» (op. cit.: 25). Innenfor dramapedagogikken og det teaterfaglige feltet er dramatisk fiksjon, tradisjonelt sett, en forutsetning – nærmest et ideologisk fundament for estetisk erfaring som meningsdannende. I sammenheng med teaterets utvikling, har også dramapedagogiske praksiser blitt mer og mer radikalisert. I dag ser man teater som bryter med konvensjonelle regler og enhetlige sannheter. Måten man jobber med roller og dramatiske situasjoner på, er mer preget av fragmentarisk, episodisk og «fiksjonsbevisste» holdninger. Studiens sentrale metodiske grep ligger i analyse av historisk litteratur og nærlesningen av to teoretiske teaterparadigmer: det dramatiske (klassiske) og det postdramatiske (post-postmodernisme). I første omgang er filosofen Aristoteles’ teorier og skrifter om mimesis sentrale. Mimesis omhandler kunstens prinsipp som «etterligning», dvs. at mennesket etterligner fenomener fra virkeligheten og naturen. Fra antikken og frem til modernismen, regjerer det såkalte aristoteliske kunstsynet, hvor teateret «lukket» seg om seg selv og var skilt fra salen – en illusjon. I overgangen til modernismen etableres ønsker om å bryte gjennom normer, og fokusere på kunstformenes særegenhet og autonomi. Det hele kulminerer i form av Hans-Thies Lehmanns verk Postdramatisches Theater (1999) hvor helhet, fiksjonsbestemmelse, tekstlig forankring og det narrative erstattes med tilstand, stasis, atmosfære og fokus på teateret som en ekte hendelse. Innen dramafaget, ser man at estetiske praksiser i klasserommet og i kollektive grupper mer og mer informeres av både et dramatisk og et postdramatisk paradigme. Fiksjonen er defiksjonalisert – ikke borte, men gjort om til en bevisst prosess i teater og drama. I dag koeksisterer tradisjonelle måter å lage teater på med den postmodernistiske radikale arven. I betraktning av dagens kunstfelt, ser kunsthistorikeren Gunnar Danbolt (2014) at det ikke lenger kan kalles for postmoderne. Den tiden er forbi, men arven lever videre. Og den er viktig å være klar over. I stedet snakker man om det kontemporære – et kunstfelt som ikke er statisk, men ubestemt, flytende og utydelig. Performancekunsten og prosessdrama er sjangre som eksisterer i et kryssfelt. Særpreget av nedbrytning av skillet mellom fiksjon/ikke-fiksjon, eller ikke-virkelig/virkelig, står disse to som noen av tendensene i det kontemporære. Hvordan skal man oppfatte samtidens dramapedagogiske praksis, med røtter i teaterkunsten, når teateret har gått forbi det klassiske, dramatiske paradigme og aristoteliske idealer?

ie marmorierte Blüten aus dem 17. Jahrhundert aus Deutschland sind sehr selten. Im Gegensatz zu den Beispielen aus dem Orient ist es deshalb auch schwierig, diese alten Beispiele zu datieren. Marmorierte Blumen in der Sammlung der Herzog August Bibliothek können uns neue Informationen über den Beginn dieser Praxis in Deutschland liefern.

We gladly invite you to contribute in the workshop “Beyond the Veil: Revealing the Mystery of Curtains” of the Department of Late Antique and Byzantine Art at the Ludwig-Maximilians-University Munich. The workshop is going to take place from May 19-20, 2022. The CfP is currently in progress;  the deadline for submitting proposals is January 31, 2022.
Up-to-date information will be available via the website https://curtainmystery.wixsite.com/workshop

This second article on Surrealism (in Dutch language) discusses René Char and his contribution to surrealist art featuring his poem cycle "Le Marteau sans Maître".

Dit artikel bespreekt de figuur René Char en zijn bijdrage aan het surrealisme met in het bijzonder zijn dichtbundel "Le Marteau sans Maître".

In november 1999 werd aan de Dieserstraat 74/80 te Zutphen een diepe kuil met een enorme hoeveelheid vlakglas aangetroffen. Het betrof (gebrandschilderd) vensterglas en productieafval van een glazenier. De vondst werd gedaan aan de oostzijde van de Nieuwstadskerk en houdt waarschijnlijk verband met de plunderingen en vernielingen van deze kerk in juni 1572 door de Staatse en Waalse troepen van Willem van de Bergh; en dan met name met de restauratie en vervanging van deze ramen tussen 1583 - 1600 na Chr. Het productieafval bevat naast de grote hoeveelheid groengetint glas tevens gekleurd glas (blauw, plaqué blauw en plaqué rood) en enkele fragmenten die erop duiden dat de glazenier tevens het glas brandschilderde.

„Zjištění, že místo o umění můžu mluvit o vizuální komunikaci, mně myslím umožnilo nebýt tolik jinde, než je život,“ uvedla Milena Bartlová v rozhovoru pro Nový prostor (č. 465). Ve své nové knize kunsthistorička ponechává stranou „umění“ jako něco elitního a odtrženého od života a naopak obrazy, sochy, architektonická díla a knižní ilustrace v českých zemích konce 14. a průběhu 15. století zkoumá jako součást každodenního života tehdejších lidí.

Budapesten rendezett nemzetközi Szentkorona tanácskozásra. Kovács Éva, A magyar koronázási jelvényegyüttes kutatásának hat éve című cikkében (Művészettörténeti Értesítő 6. 1986) a következőt írja: "Kivételes hely illeti meg a konferencia anyagából David Buckton referátumát. Ő a tanácskozás előtt megtekinthette a koronát, hogy feldolgozhassa sajátosan a középkori zománc technikai szempontú vizsgálatára irányuló rendszerében… Referátumában igen minuciózus megfigyelésekről számolt be a korona felsőzománclapjait illetően." A referátum megjelent az Insignia Regni Hungariae I című kiadványban. A címe: Vorläufige Ergebnisse einer optischen Untersuchung des Emails der Krone. Feltűnő, hogy a korona kutatók nagyrésze (főleg a történészek, akik szinte kizárólag) csak a korona alsó részével foglalkoztak és foglalkoznak napjainkban is. Ezzel szemben Buckton hozzáértése pont abban nyilvánult meg, hogy ő csak a keresztpánt zománcképeivel foglalkozott. Meglepő módon a magyar Szent Korona zománcképeinek technikai megoldásairól soha nem jelent meg igényesebb magyar nyelvű összefoglaló. Ez alól David Buckton kivétel, akinek az írását, itt magyarul a saját magyarázatommal összekötve közlöm.

Artiklen analyserer en række værker, hvis tema er de nordiske gudinder, der kendes som nornerne, og søger at identificere en sammenhæng mellem dette motiv og nationalistiske og politiske idealiserede forestillinger om Danmarks mytiske fortid. Undersøgelsen bygger på tegninger, raderinger og malerier af Johannes Wiedewelt, C.W. Eckersberg, Herman Ernst Freund og J.L. Lund, og omfatter en periode, der strækker sig fra 1780-1850.
https://perspective.smk.dk/nationens-skaebne-nornerne-i-dansk-kunst-1780-1850

The fight of Aeneas and his family from Troy does not seem to have attracted
the attention of African mosaicists nor that of their colleges from the entire
Roman Empire. Today we only recognize a single artwork, more specifcally, an
emblema from Karthago. Except a brief description made by the inventor, J. W.
Salomonson in 1965, the scene seems to have escaped the attention of researchers
and archeologists.

Keywords: Karthago, mosaic, Aeneas iconography, scenic composition, semantic reading.

Nach 14 Jahren endet 1933 das Bauhaus-Experiment in Berlin, dem dritten Wirkungsort nach Weimar und Dessau. Mit dem Zwangsabbruch des interdisziplinären Experiments am Beginn der NS-Zeit ist die Bauhaus-Pädagogik aber keineswegs am Ende, sondern im Gegenteil: Sie strahlt nunmehr international aus. (Erschienen am 10.01.2019)

Een schilderes was in de 17e eeuw iets bijzonders. Schilderen was een beroep voor mannen. Maar Matthias Withoos dacht daar anders over: hij leidde vijf van zijn zeven kinderen op in het schildersvak, ook Alida en Maria. Van Alida weten we wat meer.

Caspar van Wittel (1653-1736) was born in Amersfoort, left around 1673 for Italy, earned a good reputation for himself there and never returned to the Netherlands. Today, the vast majority of his works are in collections in Italy, England and Spain. With the exhibition 'MAESTRO VAN WITTEL ? Dutch master of the Italian cityscape', Museum Flehite and Kunsthal KAdE honour this master, who is virtually unknown in the Netherlands, with a major retrospective.00Exhibition: Kunsthal Kade, Amersfoort, The Netherlands (25.01.-05.05.2019).

Esta publicación (versión en baja resolución para la web) reúne una extensa serie de piezas gráficas recolectadas durante tres estancias de investigación y de creación artística, efectuadas en la ciudad de Nueva York, entre los años 2010 y 2015.

In augustus 2011 is tijdens metaaldetectie een opvallend bronzen voorwerp gevonden. De vinder wees mij er in 2021 op. Daarvoor had ik geen weet van de vondst van dit voorwerp. Het voorwerp heeft de vorm van een langgerekt ovalen plaatje, met een lengte van 55 mm, een breedte van 22 mm en een dikte van 4 mm. Het gewicht bedraagt 26,2 gram. De belangrijkste vraag van de vinder aan mij was of het voorwerp, gezien zijn dier en mens motieven, afkomstig is uit een Scandinavisch land.