Nikos Kazantzakis

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: Αναζητώντας µια Ιθάκη για τον Νίκο Καζαντζάκη: Μια μελέτη για τις λέξεις της «ΟΔΥΣ[Σ]ΕΙΑΣ» του // INTERVIEW: Seeking an Ithaca for Nikos Kazantzakis: A study about the words of his “Odys[s]ey” [BILINGUAL EDITION] /// ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ: Στη διάρκεια της Γερμανικής Κατοχής, ο Νίκος Καζαντζάκης λαμβάνει μια επιστολή από έναν Φραγκισκανό μοναχό που ζούσε στην Αθήνα. Ο συγγραφέας ήταν έτοιμος να πεθάνει από την πείνα. Όλοι πέθαιναν γύρω του, μαρτυρούσε. Οι άνθρωποι δεν είχαν τίποτα να φάνε. Η επιστολή τού ζητούσε να μεταφράσει τη βιογραφία του Αγίου Φραγκίσκου της Ασίζης, που γράφτηκε από τον Γιόργκενσεν, με αντάλλαγμα ένα κιβώτιο με προμήθειες τροφίμων. Χρόνια αργότερα, στις 22 Μαΐου 1957, μόλις λίγους μήνες πριν πεθάνει ο Κρητικός λογοτέχνης, εξιστορούσε στη Γαλλική τηλεόραση πώς ο Άγιος Φραγκίσκος της Ασίζης τού έσωσε τη ζωή. Με έναν όμοιο τρόπο δεχθήκαμε το νεοεκδοθέν έργο «Η Οδύσ[σ]εια των Λέξεων» του Δρ. Νικολάου Μαθιουδάκη, ο οποίος βρίσκεται στην Ισπανία ως επισκέπτης καθηγητής Νέας Ελληνικής Γλώσσας και Πολιτισμού στο Πανεπιστήμιο Γρανάδας. Κατά κάποιο τόπο, ένα Λεξικό που επαναφέρει στο φως περί τις 5.500 δημοτικές λέξεις μέσα από το έπος με τους 33.333 δεκαεπτασύλλαβους στίχους του Νίκου Καζαντζάκη. Ένα «κιβώτιο» με προμήθειες πνευματικής τροφής αυτή τη φορά, που ανοίγουν νέους δρόμους για το ταξίδι αυτών των λέξεων προς μια αχαρτογράφητη Ιθάκη. Ο Δρ. Μαθιουδάκης απαντάει σε ερωτήσεις του «Νέου Κόσμου» αιτιολογώντας, αποσαφηνίζοντας, διαφωτίζοντας κεντρικές πτυχές ενός «σώματος» λέξεων που έρχεται να καλύψει ένα επιστημονικό κενό στην ελληνική γλωσσολογία, αλλά και τη νεοελληνική λογοτεχνία γενικότερα. // ENGLISH EDITION: During the German occupation, Nikos Kazantzakis receives a letter from a Franciscan monk who lived in Athens. The author was starving to death. Everyone was dying around him, he was witnessing. People had nothing to eat. The monk’s letter asked Kazantzakis to translate the biography of St. Francis of Assisi, written by Jorgensen, in exchange of a box with food supplies. Years later, on May 22, 1957, just a few months before the Cretan writer’s death, Kazantzakis narrated on French television that St. Francis of Assisi had saved his life. In a similar way we accepted the newly published dictionary “The Odys[s]ey of the Words” by Dr. Nikolaos Mathioudakis, who lives in Spain as a visiting professor of Modern Greek Language and Culture at the University of Granada. Somehow, it’s a Dictionary that brings to light about 5,500 demotic words through Kazantzakis’ epic poem, “Odys[s]ey” (with one sigma) with on, that includes 33,333 seventeen-syllable verses. A new box of intellectual “food supplies” this time, opening up new horizons for the journey of these words to an uncharted Ithaca. Dr. Mathioudakis answers to questions of Neos Kosmos by justifying, clarifying, enlightening basic aspects of “corpus” of words that comes to fill a scientific gap in Greek linguistics as well as in modern Greek literature in general. [ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ 19.12.2020 // ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ 17.12.2020 // ΠΗΓΗ: https://neoskosmos.com/el/264777/anazitontas-miaithaki-
gia-ton-niko-kazantzaki1/ ]

Resumen: El escritor cretense Nikos Kazantzakis mantuvo a lo largo de su vida un continuo interés en la figura de Cristo, lo que también tuvo su plasmación en su carrera literaria. Una de sus obras principales, la novela La última tentación, abordaba de una manera moderna y heterodoxa los hechos de la vida de Jesús de Nazaret, generando gran polémica en múltiples sectores de diversas religiones. Tiempo después el director de cine estadounidense Martin Scorsese debió afrontar numerosos problemas y retrasos para adaptar la novela a la gran pantalla. Y, cuando finalmente consiguió estrenar La última tentación de Cristo, la polémica también lo alcanzó a él y a su película, aunque el paso del tiempo ha ido relajando unas reacciones más fanáticas que reflexionadas. Palabras clave: adaptación cinematográfica, Martin Scorsese, Nikos Kazantzakis, Cristo, religión, polémica.
Abstract: The Cretan writer Nikos Kazantzakis had a continuous lifelong interest in the figure of Christ, which also had an influence on his literary career. One of his principal works, the novel The Last Temptation, was a modern and heterodox approach to the facts surrounding the life of Jesus of Nazareth's, generating massive controversy in many sections of the world's religions. Later, the American film director Martin Scorsese faced many problems and schedule delays while trying to adapt the novel for the big screen. And when he finally completed The Last Temptation of Christ, the controversy extended to him and his movie, though the passing of time has eased reactions that were more fanatical than considered.

Abstract
(Allegory and Fiction in Nikos Kazantzakis’s Narrative)

        Often compared to the great 20th century novelists, or even with the masters of European realism (such as Tolstoy or Dostoyevsky), Nikos Kazantzakis is a unique writer, impossible to define in the strict terms of literary theory. Influenced by Bergson’s philosophy and also close to the Christian spirit, the Greek author produced several novels (Christ Recrucified and The Last Temptation of Christ) that created an important ideological and aesthetic dispute – and that were strongly rejected by the Church (either Eastern or Western!). Preoccupied with the themes of human salvation and divine revelation, Kazantzakis created a different kind of Christ and, of course, a different world to place his character into. Everything is expressed by means of allegory, these novels expressing a personal understanding of Christian issues. Besides, the author is deeply concerned with the relationship between fiction and truth, discovering that ultimately the artistic truth is the only one that may (even that must!) redeem the entire human race and each individual. 

Keywords: allegory, fiction, religion, faith, philosophy, truth.

PERFACE in a book

Μαθιουδάκης, Ν. (2014). Η οδοιπορική γραμμή που ενώνει Ιταλία - Αίγυπτο - Σινά - Ιερουσαλήμ - Κύπρο - Μοριά. Στο Ν. Καζαντζάκης, ΤΑΞΙΔΕΥΟΝΤΑΣ Ιταλία-Αίγυπτος-Σινά-Ιερουσαλήμ-Κύπρος-Μοριάς, (επιμέλεια: Ν. Μαθιουδάκης), σσ. 5-22, Αθήνα: Εκδόσεις ΕΘΝΟΣ Α.Ε.

La película de Yannis Smaragdís Kazantzakis (2017) se analiza en este trabajo como una adaptación de la novela autobiográfica de Nikos Kazantzakis Carta al Greco (1957). Asumiendo que el texto literario debe ser visto como un hipotexto susceptible de alteraciones, el estudio se centra en la comparación entre la versión novelística y la fílmica. Como sugiere el trabajo, Kazantzakis se basa extensamente en la Carta al Greco, y esta cercanía a la novela a menudo resulta en artificiosidad. Estudiar el trasvase de la novela a la película permite, por otra parte, entender mejor los procesos de adaptación, y de alusión y cita cinematográficas, ya que la presencia de las adaptaciones de novelas de Kazantzakis al cine de Jules Dassin, Michael Cacoyannis y Michael Scorsese es prominente en el Kazantzakis de Smaragdís.

Nel 1937 il giornale "Kathimerinì" commissiona a Nikos Kazantzakis un tour del Peloponneso: saranno tre settimane intense e magiche, una sorta di pellegrinaggio alla ricerca di sé e delle proprie radici. Il grande scrittore cretese si ferma nei luoghi che parlano di mito e di storia: a Olimpia immagina l'atmosfera concitata dei Giochi, a Sparta scova nel paesaggio tracce dell'immortale Elena, a Mystràs "vede" il grande intellettuale bizantino Gemisto Pletone che sogna una nuova civiltà, a Tripolitsà ricorda l'eroe della Rivoluzione Kolokotronis. Camminatore instancabile, l'autore di Zorba ama parlare con la gente del posto, conversa con i clienti del caffè, interroga gli anziani contadini, ammira la franchezza brusca di guide locali e tassisti, annota la spontaneità autentica dei modi e della lingua del popolo. Ricco di squarci lirici, scenette comiche e pause meditative "La mia Grecia" racconta il popolo greco, diviso fra antico e moderno, Occidente e Oriente, razionalismo e sensualità.

PERFACE in a book

Μαθιουδάκης, Ν. (2014). Αναδιατυπώνοντας απόψεις για το κόκκινο βιβλίο με τον Όφι και το Κρίνο. Στο Ν. Καζαντζάκης, Όφις και Κρίνο, (επιμέλεια: Ν. Μαθιουδάκης), σσ. 5-20, Αθήνα: Εκδόσεις ΕΘΝΟΣ Α.Ε.
 Μαθιουδάκης, Ν. (2014).

In this paper, the author discusses the spelling and accentual conventions used by Nikos Kazantzakis (1883-1957) in many of his manuscripts (including those of his major literary works) as they first appeared in the monumental edition of the Odyssey (Odyseia) of 1938. From the 1950s onwards, these conventions have been concealed from the readers due to the homogeneity imposed on the editions of Kazantzakis’ Complete Works by their editor, Emmanuel Kasdaglis (1924-1998), with Kazantzakis’ consent. It is argued that despite the fact that Kazantzakis did grant his permission for the overall abolishment of his simplified spelling and accentual system (monotonic) in these editions, he himself continued using them in all his manuscripts (correspondence, notes, literary works, etc.) until his death in 1957. Given this ‘authorial statement’, an attempt is made to trace the origin and first uses of Kazantzakis’ conventions. It is demonstrated that Kazantzakis’ turn from polytonic to monotonic and a simplified orthography dates in 1921-1922 and is suggested that the origins of this turn must be looked for in the discussions on spelling and accentual reform that appeared in the short-lived but important demoticist journal Logos of Constantinople (1918-1922). More specifically, the paper stresses the importance of an article by Elisaios Gianidis (1865-1942) published in the May-June 1921 issue of Logos, which advocated a reformed system containing most of the features that Kazantzakis adopted a little later. The paper concludes with the editorial options available today for the works of Nikos Kazantzakis and suggests that the practices of the 1950s editions should be abandoned for the benefit of both the author and the readers.

Μαθιουδάκης, Ν. (2012). Ποιητικοί Νεολογισμοί στην ΟΔΥΣΕΙΑ του Νίκου Καζαντζάκη: χιλιάδες αθησαύριστες λέξεις αναζητούν την ταυτότητα τους. Στο Z. Gavriilidou, A. Efthymiou, E. Thomadaki & P. Kambakis-Vougiouklis (επιμ.), Selected Papers of the 10th International Conference of Greek Linguistics (10th ICGL), σσ. 905-918. Komotini/Greece: Democritus University of Thrace.

The present paper illustrates neological clues of Odyssey’s vocabulary, revealing the productive character of Nikos Kazantzakis and defines a typology in order to classify linguistic elements and lots of unknown words of the epic poem. Neologisms and undictionaried words, which someone encounters in the poem, form an unfamiliar poetic language. The writer consciously attempt to compose his personal language and to create a pan-hellenic demotic. Kazantzakis sketches a multi-lexical puzzle, involving idiolects and neologisms or dialectic and idiomatic or derived and compounding words. Thus, pragmatic, semantic and stylistic difficulties make Odyssey as a quite incomprehensible epic poem.

This treatise is divided into three parts, each with three sections.  In the first section of Part One, you will be introduced to your humble narrator and his motivations for undertaking this study.  The second section will introduce you to our subject, Nikos Kazantzakis.  The third section will introduce a Kazantzakian paradigm for Christianity and the arts.  Part Two will exemplify the Action phase of this paradigm beginning with an analysis of how Kazantzakis and orthodox Christianity are antithetical to one another, followed by a more favorable comparison between Kazantzakis and Orthodox tradition, and finishing with a cautious appreciation for fiction in general and Kazantzakis’s writings in particular.  Part Three will expand upon this last step with an in-depth demonstration of the philosophy of Crete’s favorite son as revealed by his three most representative writings: The Saviors of God: Spiritual Exercises, The Odyssey: A Modern Sequel, and Report to Greco.

[Thesis for Master of Theology degree at Holy Cross Greek Orthodox School of Theology]

This excerpt, uploaded to Academia.edu, includes only Section I-1.  Please contact the author, Taylor Brown, or the Archbishop Iakovos Library of Holy Cross Greek Orthodox School of Theology for more information.

Συνήθως ο Καζαντζάκης παραμένει έξω από το κεφάλαιο του Μοντερνισμού στα εγχειρίδια και στις ιστορίες της νεοελληνικής λογοτεχνίας. Είτε θεωρείται πρόδρομος του Μοντερνισμού, είτε επίγονος του Ρομαντισμού, ανάμεσα σε δύο αιώνες . Στα πρώιμα έργα του Καζαντζάκη, στα μυθιστορήματα της ωριμότητάς του και στην  «Οδύσεια» (1938)  υπάρχει, όμως, μια σημαντική μοντερνιστική επιρροή.

Η εισήγηση ερευνά ζητήματα που σχετίζονται με το είδος της λογοτεχνικής αυτοβιογραφίας και εστιάζει στην αντίθεση –που κατ’ αρχάς φαίνεται ανυπέρβλητη- ανάμεσα στην αλήθεια της εξομολόγησης, που καταθέτει τα πραγματικά στοιχεία, και στο «παραμύθι» που δημιουργεί η αφήγηση του βίου στην Αναφορά στον Γκρέκο. Σε αυτό το έργο ο Ν. Καζαντζάκης θέλει «να παραστήσει με αλήθεια και φαντασία» την ταυτότητα του προσώπου του και τον αγώνα που συστήνει την αξία και το νόημα όλης της ζωής του. Με αφετηρία τη θεωρία του Paul Ricoeur περί αφήγησης και αφηγηματικής ταυτότητας και τη μελέτη του Α. Νεχαμά Νίτσε: η ζωή σαν λογοτεχνία, η ανάλυση του έργου υποδεικνύει ότι η εξομολόγηση δεν αντιπαρατίθεται στη φαντασία, εννοούμενη ως επινόηση μη πραγματικών γεγονότων. Αντίθετα, η φαντασία, το ψέμα ή το παραμύθι, για τα οποία ο Καζαντζάκης μιλάει συχνά στο έργο του και τους αποδίδει ένα περιεχόμενο αλήθειας υψηλότερο και πιο ουσιαστικό, είναι η ίδια η αφήγηση –ως σύνθεση και συναρμογή των γεγονότων- η οποία αποκαλύπτει και συγχρόνως δημιουργεί το αυθεντικό νόημα και την αληθινή αξία του βίου. Αυτή η προσέγγιση μας δίνει ένα κλειδί για να εκτιμήσουμε καλύτερα και την επιρροή που ασκεί ο Νίτσε στον Καζαντζάκη: στην Αναφορά στον Γκρέκο ένα ολόκληρο κεφάλαιο γραμμένο σε δεύτερο πρόσωπο είναι αφιερωμένο στον Νίτσε, ενώ η αυτοβιογραφία του παρουσιάζει ενδιαφέρουσες αναλογίες με το σχέδιο της νιτσεϊκής φιλοσοφικής αυτοβιογραφίας.

Nikos Kazantzakis's Odyssey was first published in 1938 and since then it has mainly been considered as an old-fashioned long poem. At the same time, his later novels have been accurately linked to modernist fiction and connections between epic poetry and Modernism have been made. This paper assumes that the arguments presented by scholars dealing with these issues can be applied to the new Odyssey too. Thus, this paper looks deeper into some of the modernistic strategies that the author adopts in this poem: mainly the use of fiction and the mythical method, and the assimilation and manipulation of Cretan—mostly Minoan—elements. Such an approach not only reveals more parallels between Kazantzakis's Odys-sey and European Modernism than previously assumed, but also provides an explanation for the subsequent development of such elements in the later novels.

Η Αναφορά στον Γκρέκο, το κύκνειο άσμα του Καζαντζάκη, περιέχει παραλλαγμένα ή και αυτούσια τμήματα από επιστολές, ημερολόγια, σημειωματάρια, ή και αποσπάσματα από άλλα έργα του. Ο Καζαντζάκης σχεδίαζε ήδη από το τέλος της δεκαετίας του 1920 τη συγγραφή ενός έργου που θα είχε την μορφή ενός διαλόγου με τον ζωγράφο Δομήνικο Θεοτοκόπουλο: «βρήκα ένα σχέδιο να γράψω αργότερα τις Κουβέντες με τον Greco», γράφει σε επιστολή που απευθύνει προς τον Παντελή Πρεβελάκη στις 15 Μαρτίου 1930. Αυτός είναι ο πρώτος τίτλος ενός έργου που φαίνεται να τον απασχολεί -κατά περιόδους- για τριάντα περίπου χρόνια και το οποίο συλλαμβάνει σαν ένα είδος πνευματικής διαθήκης που την επεξεργάζεται έως την παραμονή του θανάτου του.
Στην παρούσα μελέτη παρακαλουθούμε τα στάδια της σύνθεσης αυτού του μείζονος έργου, όπως  προκύπτει μέσα από τα γραπτά του ίδιου του συγγραφέα· παράλληλα,  εξετάζονται  ζητήματα που σχετίζονται με το είδος της λογοτεχνικής αυτοβιογραφίας με επίκεντρο την αντίθεση  ανάμεσα στην αλήθεια της εξομολόγησης, που καταθέτει τα πραγματικά στοιχεία, και στο «παραμύθι» που δημιουργεί η αφήγηση του βίου στην Αναφορά στον Γκρέκο.

Στην εργασία αυτή εστιάζω σε ορισμένες πτυχές του μεσοπολεμικού ταξιδιού της Ελένης και του Νίκου Καζαντζάκη στο νησί της Αφροδίτης (1926), που δεν έχουν επαρκώς φωτιστεί, αντιπαραβάλλοντας τα διαθέσιμα τεκμήρια και προσκομίζοντας ορισμένα νέα στοιχεία τα οποία θα μπορούσαν να φανούν χρήσιμα για την προώθηση της έρευνας πάνω στο θέμα της κυπριακής εμπειρίας του Καζαντζάκη, ιδίως της πρώτης άμεσης επαφής του με το νησί και τους ανθρώπους του. Παράλληλα, επιχειρώ να τεκμηριώσω την υπόθεση, με βάση τα κείμενα, ότι η πρόσληψη του κόσμου της Κύπρου από τον Καζαντζάκη δεν μπορεί να νοηθεί ανεξάρτητα, αλλά σε συνάρτηση με την οπτική της Ελένης.

Στην εργασία αυτή εξετάζω μια σειρά από καζαντζακικά «ίχνη» σε επίπεδο θεμάτων και μοτίβων στο έργο του Τάσου Λειβαδίτη, με επίκεντρο τις συλλογές που γράφονται μετά την ιδεολογική και υπαρξιακή κρίση του ποιητή, κατά την περίοδο 1957-1966, σηματοδοτώντας τον αναπροσανατολισμό της ποιητικής του. Τέτοια ίχνη είναι π.χ. το θέμα της παρακμής, η ματαιότητα, η αιωνιότητα, η υπαρξιακή ελευθερία και αυθεντικότητα, το οδυσσειακό θέμα, το στοιχείο του δυϊσμού, η κατάφαση της ζωής, η «χριστολογία», το γέλιο, και άλλα ακόμη. Όπως κι αν τα χαρακτηρίσουμε (αναλογίες; απηχήσεις; κρυπτομνησίες;), τα στοιχεία αυτά υποδεικνύουν τον διάλογο του υπαρξιστή Λειβαδίτη με τον Καζαντζάκη σε κοσμοθεωρητικό επίπεδο, επιτρέποντάς μας να επεκτείνουμε το ωστικό κύμα της σκέψης του Καζαντζάκη και στους μεταπολεμικούς ποιητές.

Resumen– Este trabajo aborda los paralelismos entre la novela de Nikos Kazantzakis Libertad o muerte. El capitán Mijalis (1950) y la Ilíada de Homero. El análisis se centra en la discusión en torno al género de la obra y la caracterización de los personajes principales. Se tienen en cuenta los estudios previos sobre el tema y el marco teórico de la Recepción clásica. Las conclusiones son: primero, que la novela tiene una base estructural en la epopeya homérica; y, segundo, que el método utilizado por el autor para mitificar la historia cretense y los papeles míticos que los protagonistas asumen, junto con algunos de los rasgos que definen genéricamente la obra como épica, acercan la novela al modernismo europeo y, en concreto, al «método mítico».
Palabras clave– Kazantzakis, Homero, El capitán Mijalis, Ilíada.

Abstract– This paper deals with the parallels between Nikos Kazantzakis’ novel Freedom or Death (1950) and Homer’s Iliad. The analysis focusses on the discussion over the work’s genre and the representation of the main characters. Previous studies on the matter and the theoretical framework of the Classical Reception are taken into account. The conclusions are: first, that the novel has a structural base in Homeric epos; and, second, that the method employed by the author in order to turn Cretan history into myth and the mythical roles assumed by the main characters, together with some of those traits defining the work as epic, bring the novel close to European modernism and, in
particular, to the «mythical method».
Keywords– Kazantzakis, Homer, Freedom or Death, Iliad.

Libro de ensayo filosófico donde la tecnología inalámbrica se convierte en metáfora de las conexiones del pensamiento que se pueden hallar en ciertas porciones de la historia. El autor elige personajes conceptuales que le permite narrar las vicisitudes del concepto que intenta instalar: desde los movimientos contraculturales en Estados Unidos, pasando por la filosofía rizomática de Gilles Deleuze y Félix Guattari, hasta los efectos de películas como el Padrino, Batman The Dark Knight o Catch me if you can. Una línea transversal importante es la filosofía taoísta, expresada en las innovaciones propuestas por Bruce Lee, pero también en las alusiones diversas a Chuang Tzé y al místico Osho Rajnesh. El autor desearía que este libro perteneciera a un linaje de libros extraños y minoritarios, como "Entre Marx y una mujer desnuda" de Jorge Enrique Adoum, "Moneyball: The art of winning an unfear game" de  Michael Lewis, o los textos de análisis literario de Stefan Zweig. Desde su publicación el año 2012, este libro ha encontrado muchas resonancias, también ecos familiares, como en la obra de Enrique Vila Matas, en obras de arte contemporáneo internacional, en la noción de Arte en flujo de Boris Groys, y en pasajes de la obra de Peter Sloterdijk.