Sosyal Psikoloji

Bu araştırmada, Türkiye toplumunun Suriyeli göçmenleri gayri-insanileştirmesi incelenmek istenmiştir. 2011 yılında iç savaş nedeniyle Türkiye’ye göç eden Suriyelilere karşı başlangıçta olumlu olan tutumlar zamanla yerini olumsuz tutumlara bırakmıştır. Bu olumsuz tutumlar bir yönüyle Suriyelilere insani özelliklerin atfedilmemesinde (gayri-insanileştirilmesinde) gözlemlenebilir. Gayri-insanileştirme, dış-grup üyelerinin insan doğası ve insanın benzersizliği özelliklerini reddetmektir. Bu çalışmada “Suriyeli göçmenler ne derece gayri-insanileştirilmektedir ve hangi değişkenler bu süreci etkilemektedir?” şeklinde bir araştırma sorusu geliştirilmiştir. Bu çerçevede katılımcıların yaşının, cinsiyetinin, politik görüşünün, dindarlık düzeyinin ayrıca etnik grupla özdeşim ve ulusla özdeşiminin (milliyetçilik) gayri-insanileştirme üzerindeki etkileri deneysel yöntemle araştırılmıştır. Bu amaçla, 5 (Suriyeli kişi: erkek öğrenci, erkek çalışan, kadın öğrenci, kadın çalışan ve kontrol koşulu) X 2 (katılımcının cinsiyeti: kadın ve erkek) ANOVA araştırma deseni geliştirilmiştir.

Araştırmanın katılımcıları Abant İzzet Baysal Üniversitesi’ne devam eden öğrenciler arasından seçilmiştir. Toplam 143 katılımcının (72 kadın, 71 erkek) yaş ortalaması 21.37’dir (SS= 2.14). Katılımcılara Türkiye’de yaşayan Suriyeli bir kişinin statüsünün (öğrenci veya çalışan) ve cinsiyetinin (kadın veya erkek) değişimlendiği kısa bir hikaye sunulmuştur. Daha sonra, katılımcının manipülasyon hikayesinde bahsedilen bu kişiye (kişi düzeyi) ve bir grup olarak Suriyelilere (grup düzeyi) insani özellikleri ne ölçüde atfettiği ölçülmüştür.

Araştırma sonuçlarına göre, kişi ve grup olarak Suriyelilerin gayri-insanileştirilmesine politik görüş, dindarlık düzeyi, etnik grupla özdeşim ve ulusla özdeşim (milliyetçilik ve yurtseverlik olarak ayrıştırılmıştır) etki etmektedir. Bulguları özetlemek gerekirse, milliyetçiliğin grup olarak Suriyelilerin hayvansı gayri-insanileştirme süreci üzerindeki etkisine dindarlık ve politik görüşün düzenleyici etkileri bulunmuştur. Başka bir ifadeyle, ulusu yücelten (milliyetçilik) ve politik olarak kendini sol kesimde konumlandıran katılımcılar, sağ kesimde konumlandıranlara oranla Suriyelileri daha fazla gayri-insanileştirmiştir. Ayrıca, kendini dindar olarak tanımlayan ve ulusu yücelten katılımcılar, dindar fakat ulusu yüceltmeyenlere oranla Suriyelileri daha fazla gayri-insanileştirmiştir. Diğer bir sonuca göre, manipülasyon hikayesindeki Suriyeli kişi öğrenci olduğunda gayri-insanileştirme anlamlı bir şekilde azalmaktadır. Ayrıca, insanlık boyutlarını kişi ve grup olarak Suriyelilere atfetmek pozitif ve negatif özellikler açısından farklılaşmaktadır. Katılımcılar, hem Suriyeli kişiye hem de grup olarak Suriyelilere negatif özellikleri pozitif özelliklere kıyasla daha az atfetmiştir.

Tüketim, Üretim, Kapitalizm, Sosyalizm, Komünizm, İdealist Sosyalizm ve Kapitalizm, Sermaye Düşmanlığı, İşçi Hakları, Emek, İstifade, Fayda, Dayda Maksimizasyonu, Madde Aşkı, Reklamların Etkisi, Ayniyet Psikolojisi, Madde Düşmanlığı, Zahmetsiz Kazanç, Ye'cüc- Me'cüc, Deccal, İstibdad, Rüşvet, Baskı, Helal Kazanç, Haram Kazanç, Üretim Sınırlaması.

Özet İnsanların hayatına her yönüyle etki eden, onların hayatına derinlemesine nüfuz eden kapsamlı bir din olgusu vardır. Bununla birlikte sağlıklı olsun veya olmasın, bir dine inansın veya inanmasın hemen herkes bir kişiliğe sahiptir. O zaman dindar kişiler özel bir kişilik türüne mi sahiptirler? Dindarlık kişilerin dindar olmayan kişilerden farkı nedir? Dinin, bireyin duygu düşünce ve davranışlarında nasıl bir etkisi vardır? Özellikle bireyin ölümle burun buruna geldiği travmatik durumlarda dinin ve dindarlığın fonksiyonu nedir? Kişilik psikolojisi insan tabiatının köklü problemleriyle ilgilenir; teolojiler (ilahiyat) de aynı zamanda psikolojik teoriler gibidir. Dolayısıyla kişilik teorileri ve ilahiyat sahasının karşılıklı olarak bir etkileşimlilik içerisinde olduğu söylenebilir. Bununla birlikte dinin insan hayatına ve kişiliğine neler kattığı veya ondan neleri alıp götürdüğü konusunda ileri sürülen farklı görüşlerin varlığını da bu çalışmada zikrederek, kişiliği ne yönde etkilediği ve onun ne tür gelişmelere sebep olduğu da tartışılacaktır. Bu araştırmada hem Batı'da yapılan pek çok çalışmada hem de Türkiye'de yapılan sınırlı sayıdaki araştırmada, din ve kişilik ilişkisi incelenmiş ve bu iki değişken arasındaki hem olumlu hem de olumsuz korelasyonun varlığı ortaya konmuştur. Din ve kişilik, din ve ruh sağlığı alanında daha fazla araştırma yapmanın gerekliliğinden yola çıkarak, çalışmamız dindarlık ile kişilik arasındaki ilişkiyi farklı boyutlarda ortaya koymayı amaçlamaktadır. Bu çalışmada bağımsız değişken olan dindarlık ile bağımlı değişken olan kişiliği ele alıp karşılıklı ilişki ve etkileşimleri incelemektedir.
The Effect of Religiosity on The Personality
There is a comprehensive religion that influences every aspect of people's lives and penetrates deeply into their lives. However, regardless healthy or not, believe or not believe, almost everybody has a personality. Then do religious people have a special personality? What is the difference between religious and non-religious people? What effect does religion have on an individual's emotional thoughts and behaviors? What is the function of religion and religiosity especially in traumatic situations where the individual is faced with major stress life events? Personality psychology deals with the rooted problems of human nature; at the same time theology is also like psychological theories. Therefore, it can be said that the theories of personality and the field of theology are mutually interactive. Also it will be discussed how the person affects personality and what kind

TR:
Bu yazının amacı, queer teori ile psikoloji arasındaki ilişkilenme imkânlarını soruşturan ve psikolojideki çeşitli meseleleri queer perspektifle ele alan sınırlı sayıdaki çalışmayı aktarmak ve böylece psikoloji ile queer teori arasındaki mevcut ilişkiselliğe dair genel bir çerçeve çizmektir. Bu sayede, söz konusu çalışmalarda ortaya konulan öneriler/fikirler üzerinden hem (özellikle Türkiye’de daha da can alıcı bir şekilde karşımıza çıkan) psikoloji ile queer teori arasındaki sınırlı ilişkiselliğin kaynaklarını anlamak, hem de bu ilişkilenme halinin gelişmesi oranında queer teorinin psikolojiye neler sunabileceğine dair bir anlayış geliştirmek mümkün olabilecektir.  ********

EN:
The aim of this article is to summarize the studies investigating the possibilities of the relationship between psychology and queer theory and examining various issues in psychology from the perspective of queer theory, in this manner to draw a frame for  the existing relationship between psychology and queer theory. Through the suggestions/ideas in these studies, there is an opportunity to understand the reasons of limited relationship between psychology and queer theory (especially in Turkey) and the future contributions of queer theory to psychology in accordance with their developing relationship.

Bu çalışma, iki temel amaç üzerine kurgulanmıştır. Bunlardan ilki, sosyal psikolojinin farklı disiplinlerle kurduğu bilimsel ilişkiyi, Van örnekleminde yürütülen çalışmalar özelinde sistematik biçimde incelemektir. Bu bilgi temelinde, ikincil olarak Van ilinde öne çıkan sosyal psikolojik konu (ve sorun) alanlarını belirleyebilmek amaçlanmaktadır. Bu amaçla, 2000-2020 yıllarında Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler, Eğitim ve Sağlık Bilimleri Enstitülerinde yürütülen lisansüstü tezler sistematik olarak gözden geçirilmiştir. Çalışmaya, Van ili örnekleminde, en az bir temel sosyal psikoloji konusu içeren ve tam metnine erişilebilen görgül çalışmalar dâhil edilmiştir. Bu ölçütleri karşılayan, toplam 169 teze ulaşılmıştır. Çalışmalar, künye bilgisi, yöntem ve sosyal psikolojik konular gözetilerek sınıflandırılmıştır. Konuların sırasıyla tutumlar, grup süreçleri, benlik ve kişilerarası ilişkiler temalarında kümelendiği görülmektedir. Sonuçlar, sosyal psikolojinin eğitimden, güzel sanatlara, turizmden, işletme ve kamu yönetimine, coğrafyadan edebiyata, psikiyatriden halk sağlığı ve hemşireliğe; birçok farklı disiplin için önemli bir bilimsel bilgi kaynağı olduğunu göstermektedir.

“1914 yılıydı ve az sayıda İngiliz, Fransız ve Alman’ın yaşadığı bir okyanus adası vardı.Hiçbir kablonun ulaşamadığı bu adaya ingiliz posta vapuru altmış günde bir gelirdi.Vapur eylül ayında henüz adaya ulaşmamıştı ve adalılar hala Gaston Calmette’nin Madaton Caillaux’u vurduğu olayın dava duruşmasıyla ilgili olan en son gazete haberlerinden bahsediyorlardı.Bu nedenle tüm koloni için, eylül ayının ortasında bir günde, rıhtımda bir araya gelerek kararın ne olduğunu kaptandan duymak her zamankinden daha fazla önem taşıyordu.Postadan gelen haberle adalılar, İngiliz ve Fransızların altı haftadan fazla bir süredir Almanlara karşı anlaşmaların kutsallığı adına savaştıklarını öğrendiler.Altı garip hafta boyunca aslında düşmanken, birbirlerine arkadaş gibi davranmışlardı.”

20.Yüzyılın en önemli entelektüellerinden biri kabul edilen, Milletler Cemiyeti’nin ve Wilson Doktrini’nin yaratıcılarından biri olan,“Modern Gazeteciliğin Babası”,“20.Yüzyıl’ın en önemli gazetecisi” gibi yakıştırmalara mazhar olan “Soğuk Savaş”, “Stereotip”, “Sahte Çevre”, “Sahte Gerçek”, gibi kavramları literatüre kazandıran 2 Pulitzer Ödüllü Walter Lippmann’ın, Gündem Belirleme Kuramı ve Amerikan medya araştırmalarının kurucu kitabı olarak kabul edilen, “Kamuoyu” adlı eseri, titiz bir çeviri sürecinden geçtikten sonra güncel okumalarla zenginleştirilerek yazımından yaklaşık 100 yıl sonra dilimize kazandırıldı. “Stereotip”, “Sahte Çevre”, “Sahte Gerçek” kavramlarının ilk kez kullanıldığı kitap, meraklılarına keyifli bir okumayla birlikte sosyal bilimlerde çokça atıf alan bu kavramlara ilk elden ulaşmayı vadetmekte

Sosyalöğrenmebaşkalarınıseyrederekçevredenöğrenmeolaraktanımlanabilir.Bisikletsürme,yüzmegibipekçokbecerileridenemeyanılmaileöğrenirken,bazıbecerileriisebaşkalarınıgözlemleyereköğreniriz.Örneğinzehirlibiryılanıntanımlanmasındadeneme-yanılmaileöğrenemeyiz.

Çalışmada İslami literatürde kullanılan hüsn-ü zan ve su-i zan ile psikoloji literatüründe kullanılan sosyal psikoloji kuramının veri-leri ele alınmıştır. Hüsn-ü zan ve su-i zan kavramlarının insanın hem zihinsel doğasının hem de kültürel doğasının bir yansıması olduğunu sosyal psikoloji kuramı üzerinden izah edilmiş ve analize tabi tutul-muştur. Öncelikle hüsn-ü zan ve su-i zan kavramları anlaşılmaya çalışılmış ve geçtikleri kaynaklardan örnekler verilerek temellendi-rilmiştir. Sonra sosyal biliş kuramında önemli başlıklardan olan ka-lıpyargı, önyargı ve kendini doğrulayan kehanet yine örnekler verile-rek bir temel oluşturulmuştur. En son olarak hüsn-ü zan ve su-i zan kavramları, kalıpyargı, önyargı ve kendini doğrulayan kehanet kav-ramları üzerinden analizleri yapılmıştır. Çalışmanın asıl temasını oluşturan bu analizin sonuçlarına bakıldığında İslami literatürde yer alan özellikle su-i zannın oluşum sürecinin psikolojisi literatüründe yer alan kalıpyargı, önyargı ve kendini doğrulayan kehanet’in oluşum süreçleriyle çok benzerlik arz ettiğine değinilmiştir. Bu açıdan özel-likle su-i zannın yaygın olarak kullanıldığı kültürlerde sosyal psikoloji kuramının verileri dikkate alınmalıdır. Bu kuram üzerinden öncelikle su-i zannın doğurduğu sorunsal alan daha belirginlik kazanacak, sonrasında ise söz konusu sorunsalların çözümüne yöntemler gelişti-rilebilecektir.

21.yy’da sosyal hayatın ayrılmaz bir bütünü olan araç kullanımı ve trafik insanların yaşamını çeşitli yönlerden etkilemektedir. Trafikte meydana gelen kazalar, kazazedeler ve kazaya maruz kalanlar üzerinde uzun süreli kalıcı etkiler bıkabilmektedir. Fiziksel, bilişsel ve psikolojik bozukluklar kazaların bir sonucu olarak bireyin günlük işlevselliğini yerine getirmesinde aksaklıklar doğurabilmektedir. Trafik kazaları sosyal hayatı bu denli etkilerken sosyal psikolojinin bir alt disiplini olan trafik psikolojisi, insanların trafik kazalarındaki rolünü belirlemeye ve trafik güvenliğini sağlamayı amaçlamaktadır. Trafik kazalarının temel nedenleri genel olarak üç alt başlıkta incelenebilir: İnsan, araç ve çevre. Bu üç faktör arasında trafik kazalarına yol açan en önemli etmen insan faktörü olarak gösterilmektedir. İnsanların trafik kazasına oranı yaklaşık olarak %90 olarak belirtilmektedir

Aleviliğin yeniden kurgulanması, modernleşme sürecinin doğal bir sonucu olarak gerçekleşirken, diğer yandan bu kurgunun ulemanın Ortodoks İslam anlayışına göre yapılması, Aleviliğin içinin boşaltılması anlamına gelmektedir. Nitekim geçmişten günümüze hep muktedir olan güç, Alevilerin özgün bir ibadet mekanının tanınması veya inancı yaşayış özgürlüğü gibi en temel konularda bile mutlak gücüne asimile ettiği kendi "rol model" Alevilerini yaratmıştır. Böylece "İyi Alevi-Kötü Alevi" şeklindeki ayrımlarla, özgürlük beklenen en temel hakların varlığı dahi ulema referanslı bir teolojik varoluş sorunsalına bürünmüştür.

Makbul Alevilik içerisinde rol alan veya buna karşı direnen kurumsal aktörlerin teknikleri ve klasik yaklaşımlarının çeşitli örneklerle incelendiği bu kitapta, ayrıca Alevi asimilasyonunun sosyo-psikolojik temelleri, geçmişten günümüze Alevi asimilasyonunun örnekleri, asimilasyon tuzaklarına karşı Alevi örgütlenmelerinin duruşu, Şiacı ve Sünnici sözde Alevilerin asimilasyon çalışmaları, Fethullah Gülen cemaatinin Alevi planları ve Cami-Cemevi projesi, Alevilerin Türkiye genelindeki yerleşim haritaları, Alevi nüfusuna dair tartışmalar ve Alevi nüfusunun azalmasının nedenleri ele alınmaktadır.
http://www.kitapyurdu.com/kitap/makbul-alevilik-amp-bir-asimilasyon-modeli/449804.html

Göçün tarihi muhtemelen insanlık tarihi kadar eskidir. Günümüzde küreselleşme, sanayileşme, seyahat imkanlarının kolaylaşması, öğrenci ve eğitimci değişim programlarının artması, turizm sektöründe yaşanan gelişmeler yanında dünyanın farklı bölgelerinde yaşanan ekonomik ve/veya sosyal krizler ve savaş gibi farklı nedenler göçmen, mülteci, yabancı işçi, öğrenci hareketlerinde artışa neden olmuştur (Ward, Bochner ve Furnham, 2001:8). Göç kavramı; sosyologlar, siyaset bilimciler, demograflar, tarihçiler, coğrafyacılar (Balkır vd., 2008; Bahar vd., 2009; Südaş, 2011; Çağlar, 2011) tarafından makro analiz düzeyinde yoğun olarak çalışılmasına rağmen psikoloji alanında göreli olarak daha az çalışılmıştır (Dovidio ve Esses, 2001; Kağıtçıbaşı, 2010:368; Kuo, 2014). Ayrıca ülkemizde yaşayan ve Türkiye’den yurt dışına giden yukarıda belirtilen gruplarla ilgili psikoloji alanında (Güngör, Bornstein, ve Phalet, 2012; Şeker ve Boysan, 2013; Şeker ve Sirkeci, 2014; Kuşdil, 2014;) sınırlı sayıda çalışma bulunduğu görülmektedir.

Bu bölümde aşağıdaki yeterlikleri kazanmanız beklenmektedir:
• Toplumsal etki kavramını tanımlayabilme;
• Toplumsal etki türlerini örneklerle açıklayabilme;
• Uyma davranışının nedenlerini tartışabilme;
• Uyma davranışının türlerini belirtebilme;
• Uyma ile ilgili araştırmaları değerlendirebilme;
• Otoriteye itaat kavramını tanımlayabilme;
• İtaat davranışının temel nedenlerini tartışabilme;
• Azınlık etkisinin oluşumunu açıklayabilme.

Her çağda ve her toplumda iki yetişkin bireyin evlenmesi olağan bir olaydır. Toplulukçu kültürlerde evliliğin daha çok görücü usulü olarak yapıldığı ancak daha bireyselci kültürlerde evliliğin anlaşarak yapıldığı aşikâr olup bu görüş araştırmalarla kanıtlanmıştır. Türkiye gibi yarı gelenekselci ve yarı yenilikçi toplumlarda iki evlilik türünün de benzer oranlarda gerçekleştiği görülmektedir. Evliliğin gerçekleşmesi kadar sürdürülmesi yani o evlilikteki ilişkiden alınan doyum da önemlidir. Evlilikteki ilişkinin doyumunu etkileyebilecek yaşam doyumu ve cinsiyet gibi farklılıklar belirlenmeye çalışılmıştır. Bu çalışmanın amacı görücü usulü evlenmek ile anlaşarak evlenmenin, alınan yaşam doyumunun ve cinsiyet farklılığının ilişki doyumu üzerinde bir etkisi olup olmadığını, varsa ne derece yordadığını bulmaktır. Veri toplama araçları olarak, bireylerin evlilikteki ilişki doyum düzeylerini belirleyebilmek amacıyla araştırmacılar tarafından İlişki Doyumu Ölçeği ve Demografik Bilgi Formu geliştirilmiş, yaşamdan aldıkları doyumun düzeylerini belirleyebilmek için de Yaşam Doyumu Ölçeği kullanılmıştır. Oluşturulan anket seçkisiz olarak katılan toplam 250 kişiye uygulanmıştır. Toplanan verilerin analizleri sonucunda evlilik türüne göre ilişki doyumları arasında bir farklılık olduğu, evli bireylerin yaşam doyumları ile ilişki doyumları arasında pozitif yönlü bir ilişki olduğu, cinsiyetin yaşam doyumu ile ilişki doyumu arasındaki ilişkiyi etkilediği görülmüştür. Bu çalışma ile ortaya konulan sonuçlar literatüre katkı sağlamakta ve yeni bakış açıları sunmaktadır.

Cevşenü'l-Kebir, Dua, Marifet, Hadis, Sened, Metin Tenkidi, Ehl-i Beyt, Esmaü'l-Hüsna, İsm-i A'zam, Kur'an, Peygamberler, Makbul Dua, Âhiret Delili, Tevhid, Ehadiyet, Vahdet, Vahidiyet, Vahdaniyet, Celal, Cemal, Kemal, Kibriya, Kainat, İnsan, Fıtrat.

Mobbing ilk olarak 1970’lerin başlarında İskandinav ülkelerindeki okullarda, çocuklar arasındaki psikolojik şiddet davranışları araştırmacıların dikkati çekmiştir. Okul çocukları üzerinde yapılan bu ilk araştırmalarda psikolojik şiddet, kendini savunamayan bir çocuğa, bir grup çocuk tarafından yöneltilen uzun süreli saldırgan davranışlar olarak tanımlanmıştır. 1980’lerin başında ise, psikolojik şiddet olgusu işyerindeki yetişkinler arasında yaşanan bir sorun olarak ilgi görmeye ve araştırma konusu yapılmaya başlanmıştır
Literatür araştırmalarında; bir kurban belirlemenin ve davranışın sonuçlarını önemsemeksizin kişi üzerinde yıldırma uygulamanın, “iyi” kişilik özelliklerine sahip olduğunu kabul ettiğimiz kişiler tarafından yapılma olasılığı bulunduğu sonucunu ortaya koyan bir araştırma bulunmamaktadır. Yıldırma uygulayan saldırganın, amacı ve yöntemi ne olursa olsun, kötü kişilik özelliklerine kısmen veya tamamen sahip olduğu değerlendirilebilir.
Kurumlar başta olmak üzere, her türlü örgütsel yapı içerisinde insan ilişkilerinin ortaya çıkabilen mobbing, zamanında ve doğru şekilde önlenmediği takdirde hem personelin psikolojisini olumsuz şekilde etkilemekle hem de kurumsal ve hatta toplumsal boyutta ekonomik, psikolojik ve sosyolojik zararlara neden olabilmektedir. Bu çalışmada mobbing kavramını ve mobbingin personel üzerindi etkileri detaylı bir biçimde açıklanmıştır. Bu bağlamda ile mobbing olgusunun ne olduğunu ve bunu yaşayan personelin üzerinde ne gibi olumsuz etkiler yarattı ifade edilmek amaçlanmaktadır.

Cinsiyet doğuştan getirilen bir özellik olmakla birlikte bireylerin tüm yaşamı boyunca ilişkilerini, dünya görüşlerini, kariyerlerini, kişilik özelliklerini, ilgi alanlarını ve daha birçok yönden sosyal hayatlarını tümüyle etkilemektedir. Cinsiyet çok yönlü ve alt boyutları olan bir kavramdır. Sadece kadın ve erkek ayrımına değil daha birçok ayrıma sebebiyet vermekte ve sosyal hayatı şekillendirmektedir. Cinsiyet biyolojik, psikolojik, sosyolojik ve ahlaki özellikler taşıyan ve çeşitlilik gösteren bir bütünselliği ifade eder. İnsanların cinsiyetlerine bağlı olarak cinsel rolleri, yönelimleri ve kimlikleri mevcuttur. Cinsiyet rolleri, cinsiyetlere göre sosyal anlamda belirlenmiş bazı davranışları içerir. Cinsiyetlere atfedilen bu özellikler etkileşim, sosyalleşme, beklentiler gibi toplumsal süreçlere dayanmaktadır. Toplumun cinsiyetleri birbirinden ayırmak ve sosyal hayatı buna göre şekillendirmek için cinsiyetlere özellikler yükler, bu özellikler toplumsal cinsiyet rolleri olarak geçmekte olup toplum içindeki her bireyi etkisi altına alır.

Bilimsel araştırma sürecinde elde edilen sonuçların değerlendirilmesi, her ne kadar nesnel olsa da araştırmacıyı güdüleyen unsurun içeriğinin veya araştırma sürecinde yaşananların nesnel olduğunu kimse iddia edemez. Tıpkı bilim sosyologlarının, bilimsel bilgi üretim sürecinin; sosyo-ekonomik, kültürel, beşeri ve öznel bir takım unsurlardan etkilenen, diğer birçok sosyal olgu gibi incelenebilecek bir olgu olduğunu belirtmesi gibi. Buradan hareketle, insanlar gibi bilimsel çalışmaların da kaderi olduğu düşünülebilir. Araştırmacısından, yapıldığı zamandan, incelediği konulardan, inceleme yönteminden bağımsız olmayan bu kaderin, bazı çalışmalar için oldukça ilginç olduğu, tarihsel süreç içinde yapılmış çalışmalar incelediğinde fark edilecektir.
Benzer tablo örgütsel davranış alanında önemli yer tutan deneysel çalışmalar için de geçerlidir. Öyle ki, örgütsel davranış literatüründe yer alan çalışmalardan muhtemelen en sık alıntılananlar, “Myers’ın insan faktörleri üzerine çalışması, Hawthorne deneyleri, Maslow’un ihtiyaçlar hiyerarşisi, Herzberg’in motivasyon üzerine çalışması ve McGregor’un X ve Y Teorisi yaklaşımlarıdır” (Burnes, 2007). Ancak, sürekli bu listenin dışında tutulan bir çalışma grubu var ki, bu 1939'dan 1970'lere kadar Harwood Manufacturing Corporation'da yürütülen ve ilk aşamalarında, örgüt geliştirmede kullanılan araçların ve tekniklerin çoğunun temellerini oluşturan bir dizi deneydir. Kurt Lewin tarafından Marion, Virginia'daki Harwood fabrikasında yürütülen bu deneylerde bugün örgütsel davranış literatüründe her biri ayrı önem arz eden farklı dört olgu (grup karar verme, öz yönetim, liderlik, değişime direnç basmakalıp yargılar, değişime direncin üstesinden gelme) üzerinde odaklanılmıştır. Ancak Harwood’da gerçekleştirilen ve literatüre eylem araştırması olarak geçen bu bilimsel süreçlerin en ünlüsü, Coch ve French (1948)'in değişime direniş çalışmasıdır.  Harwood araştırmalarının bu kaderinin farkında olan isimlerden biri olan Dent (2002: 272) 'in Harwood'da yapılan çalışmalara ilişkin yorumu şu şekildedir (Burnes, 2015: 214):
“Bu kapsamlı çaba, Hawthorne araştırmalarından çok daha az bilinmesine rağmen, bundan çıkan araştırma sonuçları belki de grup karar verme süreçleri, özyönetim, liderlik gelişimi, toplantı yönetimi, klişeleştirme ve değişime direnç üzerinde diğerleri arasında daha büyük bir etkiye sahip olmuştur.”
Harwood araştırmalarının kaderi bu anlamda gariptir, çünkü Harwood çalışmalarında, örneğin; katılım ve üretkenlik arasında olumlu bir ilişki hakkında bilinçli bir çaba varken ve beklenen şekilde sonuçlanırken, Hawthorne çalışmalarının çalışma ilişkilerinin kalitesi ile üretkenlik arasında pozitif bir bağlantıya ilişkin sonuçları tesadüfen üretilmiştir. Ayrıca Harwood araştırmalarında, Lewin daha çok grup fenomenine odaklanmış ve sadece bu tür fenomenleri tanımlamak yerine, onları belirli hedeflere ulaşmak amacıyla kullanmaya çalışmıştır. İşçiler için Hawthorne araştırmalarının bazılarında görülenden daha büyük bir endişeyi ortaya çıkarıp,  yöneticiler ve işçiler arasındaki sorunlarını çözmek için birbirleriyle işbirliği yapmaları sağlanmıştır. Yani bir anlamda olguların anlaşılıp örgütsel düzeyde kullanımı noktasında küçük grupları en etkin kullanan örgütsel davranış çalışmalarından biridir.

Yayıncı Bağlam  2008  ISBN 9786055809065  |  Türkçe |  224 Sayfa
Çevirmen: Murat Erşen

"Bu deneme kendimi aylaklığa adamaya karar vermiş olduğum bir zamanda kaleme alındı. Uzun bir araştırma projesini başarıyla tamamına erdirdikten sonra, niyetim gevşemek ve hiçbir şey yapmamaktı, ama bunun kesinlikle imkansız olduğu ortaya çıktı. Görünüşe göre hiçbir şey yapmadan duracak halde değildim. Böylece, bir şey yapmak zorunda olduğumu düşündüm ve bu şey işte şu an bu denemedir.
Sıkıntı bizi ilgilendirmeyen herşeye yapıştırdığınız boş bir etikettir. Sıkıntı herşeyden önce içinde yaşadığımız bir şeydir, üstüne sistemli olarak kafa yorduğumuz bir şey değil."
Lars Fr. H. Svendsen

AUZEF-Felsefe Bölümü Çağdaş Psikoloji Akımları ders özeti (1-14. Üniteler).

Davranış, Psikanalitik, Psikodinamik, Yapısalcılık, Wunt, Davranışçılık, İşlevselcilik, Thorndike, Skinner, Hull, Bernard, Pavlov, Edimsel Koşullanma, Sistematik Davranışçı Kuram, Güdü, Gestalt Kuramı, Kofka, Algısal Örgütleme İlkeleri, İd, Ego, Süperego, Bilinç, Bilinçdışı, Bilinçaltı, Psikoseksüel Kuram, Hümanistik Kuram, Maslow, İhtiyaçlar Hiyerarşisi, Bilişsel Psikoloji

Hegemonic Mechanism in Religious Groups

Abstract
The purpose of this article is to reveal the effects of the social structural basic elements of religious groups on the members, the motives that enable the members to turn to religious groups, the elements that enable them to integrate with the group, and to determine whether these factors lead to a hegemony in the members and to examine whether these hegemonic elements direct the members through a functioning mechanism. In the article, the structural features of the groups and the attitudes and behaviors of the members towards the groups are discussed with a theoretical social psychological approach. In this context, obedience, submission, identification and adoption, interactions between group-members and forms of relations between groups, especially social influence and compliance, are investigated in relation to the concept of hegemony. In the article, the ideal type method was used within the framework of the interpretive social scientific approach. In this context, the studies carried out for orders and communities in Turkey were examined by document analysis method, and at the same time, the features that could lead to hegemony were collected under ten headings, taking into account the various observations of the researcher.

Keywords: Sociology of Religion, Religious Groups, Social Psychology, Hegemony, Order, Community, Ideal Type.

Öz
Bu makalenin amacı; dinî grupların sosyal yapısal temel unsurlarının üyeler üzerindeki etkilerini, üyelerin dinî gruplara yönelmelerini sağlayan güdüleri, grupla bütünleşmelerini sağlayan ögeleri ortaya çıkarmak ve söz konusu faktörlerin üyelerde bir hegemonyaya yol açıp açmadığını belirleyerek bu hegemonik unsurların bir işleyiş mekanizması üzerinden üyeleri yönlendirip yönlendirmediğini inceleme altına almaktır. Makalede grupların yapısal özellikleri ve üyelerin gruplara yönelik tutum ve davranışları teorik açıdan sosyal psikolojik bir yaklaşımla ele alınmaktadır. Bu kapsamda sosyal etki ve uyma konusu başta olmak üzere itaat, boyun eğme, özdeşleşme ve benimseme olguları, grup-üye arasındaki etkileşimler ve gruplar arası ilişki biçimleri hegemonya kavramıyla bağlantılı olarak araştırılmaktadır. Makalede yorumlayıcı sosyal bilimsel yaklaşım çerçevesinde ideal tip yöntemi kullanılmıştır. Bu bağlamda Türkiye’deki tarikat ve cemaatlere yönelik gerçekleştirilmiş çalışmalar doküman analizi yöntemiyle incelenmiş, aynı zamanda araştırmacının çeşitli gözlemleri dikkate alınarak hegemonyaya yol açabilecek özellikler on başlık altında toplanmıştır.

Anahtar Kelimeler: Din Sosyolojisi, Dinî Gruplar, Sosyal Psikoloji, Hegemonya, Tarikat, Cemaat, İdeal Tip.