Veri Gazeteciliği

“Açık Kaynak İstihbaratı” (OSINT) kavramı, açık kaynak verilerinden faydalanılarak bilgi toplama, değerlendirme ve analiz etme sürecini ifade etmektedir. Güncel gazetecilik alanında “periferi aktör” olarak konumlanan OSINT araştırma grupları, geleneksel gazetecilik sınırlarını genişleten önemli bir dinamizmi temsil etmektedir. Özellikle Bellingcat, Forensic Architecture ve Centre for Information Resilience gibi geleneksel gazetecilik alanından gelmeyen ancak, niş içerikleriyle gazetecilik alanında işlerlik gösteren periferi aktörler, açık kaynak verilerini kullanarak yeni hikâye anlatım metotları geliştirmekte ve açık kaynak kültürüne dayalı iş birlikleriyle araştırmacı gazetecilik pratiğine yeni açılımlar sunmaktadır. Diğer yandan, kimi durumlarda, BBC ve The New York Times gibi kurumsallaşmış merkez medya aktörlerinin de söz konusu periferi aktörlerle iş birliğine giderek haber üretim sürecinde birlikte çalıştığı görülmektedir. İfade edilen noktalardan hareketle, bu çalışma, açık kaynak eksenli araştırmacı gazetecilik uygulamalarına odaklanmakta; açık kaynak temelli haber üretimi yapan periferi aktörlerin gazetecilik süreçlerine nasıl entegre olduklarını, gazetecilik sınırlarını nasıl müzakere ettiklerini ve gazetecilik alanındaki geleceğe yönelik potansiyel etkilerini tartışmaktadır. Çalışmanın temel problemi, açık kaynak istihbaratı ve doğruluk kontrolü konularında uzmanlaşmış periferi aktörlerin iş birliği ağlarıyla gazeteciliği nasıl bütünleştirdiği ve geleneksel gazetecilik sınırlarının bu iş birlikleri içinde nasıl yeniden şekillendiğidir. Bu kapsamda çalışmada, genel çerçevede gazetecilik alanındaki periferi aktörler olarak tanımlanabilecek OSINT eksenli araştırmacı gazetecilik oluşumlarının bir betimlemesinin sunulması ve söz konusu aktörlerin güncel gazetecilik alanını nasıl şekillendirdiğinin tartışılması amaçlanmıştır. Argümantatif olarak inşa edilen ve örnek olaylara dayanan bu çalışmada, OSINT kavramının gazetecilikteki uygulama alanları açıklanmış ve alandaki aktörlerin temel özellikleri örnek olaylar üzerinden sunulmuştur. Çalışma sonunda, açık kaynak aktörlerin, niş yetkinliklerini yeni yöntemler ve araçlarla gazetecilik pratiğine entegre ederek bir yandan mesleki sınırları müzakere ettiği; diğer yandan gazeteciliğin kamu yararı, demokratik katılım ve hesap verebilirlik değerlerini güçlendirdiği gözlenmiştir.

Sosyal ağların kullanımı, insanların içerikle ilişki, etkileşim kurma ve tüketme şeklini değiştirdi. Bu yeni biçimlerin, toplumların ve kurumlarının davranışlarıyla ilgili olduğu iddia edilebilir. Medya, bu noktada, bu katılım ve çoğulculuk modelinin ana hedefidir. Dolayısıyla haberle çalışan gazetecilik profesyonelleri de bu değişikliklerden muaf görünmüyor. Yurttaş gazetecileri, kendilerini yeni bir haber yapma ve yayma yöntemine dahil eder. 2000'li yılların başından bu yana medya ve iletişim teknolojilerinin her geçen gün gelişmesi ile yurttaş gazeteciliğinin de değiştiği ve geliştiği görülüyor.

The digital transformation, which has created a disruptive evolution, has caused new trends to emerge in journalism and
journalism practices to change, as it has affected many sectors. One of these new trends in journalism is data journalism, which
actually existed before but has completely changed dimensions with developing technology. Newspapers and all news
organizations were previously able to collect developing data on topics they found very important with the limited technological
possibilities they had. However, with the development of elastic cloud technology, which is one of the most important elements
that enables digital transformation, news organizations have gained the opportunity to produce more news by visualizing statistical
information on topics they determine at any time by having a space that can store a large amount of data at a very low cost. As a
result of the research conducted on data journalism, which provides readers with in-depth information about the before and after
of a news story, it has been determined that Anadolu Agency, an important news agency in Turkey, frequently does data journalism
and presents news prepared with statistical visuals to its readers. It has also been seen that The Guardian newspaper offers serious
examples of this journalism by employing 15 data journalists. It has been observed that gatekeepers working in newspapers do not
trust data collected from the internet and whose source is unknown. Therefore, in the working practice of data journalism, where
journalistic ethics are of great importance, it has been determined that news organizations generally tend to make news using the
data they have collected themselves.
Keywords: Digital Transformation, Data Journalism, Elastic Cloud, Journalism, New Media

Bu araştırma, Scopus veri tabanındaki veri gazeteciliği başlıklı araştırmaları bibliyometrik analizle inceleyerek bu alandaki eğilimleri ortaya koymayı amaçlamaktır. Araştırmacılar için veri gazeteciliği konusunda literatürdeki boşlukları ve fırsatları belirleme potansiyeline sahip olması, bu çalışmanın önemini oluşturmaktadır. Bu doğrultuda, 10 Ocak 2024 tarihinde "data journalism" terimi kullanılarak Scopus veri tabanında bir inceleme yapılmış ve araştırma başlıklarına uygun olarak bulunan toplam 201 akademik çalışma bibliyometrik analize tabi tutulmuştur. Veri gazeteciliğine yönelik bu çalışmalar, VOSviewer yazılımı kullanılarak yayın yılları, anahtar kelimeler, sık kullanılan terimler, atıf sayıları, ülkelere göre dağılımı gibi farklı çerçevelerde incelenmiştir. Elde edilen veriler doğrultusunda, henüz yeni sayılabilecek bir kavram olan veri gazeteciliğine yönelik araştırmaların son yıllarda artış gösterdiği ve en çok çalışmanın İspanya'da yapıldığı belirlenmiştir. Bunun yanı sıra, veri gazeteciliği araştırmalarında en sık kullanılan anahtar kelimelerin "gazetecilik", "gazetecilik eğitimi", "açık veri", "şeffaflık" ve "veri görselleştirme" olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Mevcut araştırmaya ilişkin sonuçların ve önerilerin, veri gazeteciliğine yönelik gelecekteki araştırmalara ışık tutması beklenmektedir.

Kurumlar önceleri iletişim stratejilerini iç görülerine, tecrübelerine ve bunların yanında kısıtlı olarak ulaşabildikleri hedef kitle görüşlerine göre düzenlemekteydi. Büyük Veri çağına ulaştığımızdan beri geleceğe yönelik yenilikçi bakış açıları kazanabilen, cesur adımlar atabilen ve teknolojinin gelişmişlik seviyesini yakalamakta profesyonel davranabilme politikası izleyen kurumlar, iletişim kampanyası stratejilerini belirlerken büyük veriden faydalanmaktadır. Hatta bunu daha ileri götürerek şöyle söyleyebiliriz: büyük veri, iş stratejilerini olduğu gibi iletişim stratejilerini de planlayarak hedef kitle ile iletişimde kullanılacak dilin, üslubun niteliği ve zamanı gibi pek çok diğer parametreyi de belirlemeye başlamıştır.Büyük veri, organizasyonlarda sezgiden, alışılagelmiş davranış kalıplarına olan inançtan daha temel kanıtlar
sunarak kurumlara yardımcı olmaktadır. İletişim kampanyaları müşterilerin davranışlarını net bir şekilde tarif eden veriler sayesinde daha isabetli hale gelmektedir. Daha önce büyük parçalardan oluşan ama toplam hacminin küçük olduğu verilerden yola çıkarak giriştiğimiz anlam arayışı şimdilerde çok daha küçük parçalardan oluşan ama toplamda büyük bir veri
hacmine ulaşan büyük veri ile devam etmektedir. Öyle ki bu veri parçalarının küçüklüğü, işlenmemişliği, farklı şekillerde oluşu şimdiye kadar insanların onu daha çöp olarak görmesine neden olmuştur. Ancak günümüz değişen şartlarında artık insan duyuları ve zihninin anlamlandırmakta zorlanacağı kadar küçük ve çok parçayı bir araya getirebilecek teknolojik
imkanlara sahip olunuşu yeni bir perspektif kazandırmıştır. Artık küçük parçaların büyük anlamlara ulaşmakta faydalı olabileceğini kanıtlamak için yeni fırsatlar oluşmuştur. Büyük verinin rol aldığı ortamlar daha çok kesinlik ve hızlı değişim içeren ortamlardır, günümüz ekonomik sisteminde pazar faaliyetleri bu niteliklere sahip kurumların avantaj elde edeceği
şartlara sahiptir. Bu çalışmada kurumsal iletişim stratejilerinin büyük veri çağında nasıl değişimlere uğradığı ve büyük verinin bu değişimi nasıl yönlendirdiği üzerinde durulmaktadır.

Yıkıcı bir evrim oluşturan dijital dönüşüm, çoğu sektörü etkilediği gibi gazetecilikte de yeni yönelimlerin ortaya çıkmasına ve gazetecilik pratiklerinin değişmesine sebep olmuştur. Gazetecilikteki bu yeni yönelimlerden birisi aslında önceleri de var olan ancak gelişen teknolojiyle beraber tamamen boyut değiştirmiş olan veri gazeteciliğidir. Gazeteler ve tüm haber kuruluşları önceleri ellerindeki sınırlı teknolojik imkanlarla kendileri açısından çok önemli buldukları konular üzerine gelişen verileri toplayabilmişlerdir. Ancak dijital dönüşümün gerçekleşmesini sağlayan en önemli unsurlardan birisi olan elastik bulut teknolojisinin gelişmesiyle birlikte haber kuruluşları çok düşük bir maliyetle çok fazla miktarda veriyi depolayabilecek bir alana sahip olarak istedikleri zaman belirledikleri konular üzerine istatiksel bilgileri görselleştirerek daha çok haber yapma imkânına kavuşmuşlardır. Dijital dönüşüm sonrası adeta bir evrim geçirmiş olan veri gazeteciliğinin ne olduğu, çalışma dinamikleri, Türkiye ve Dünya’daki örnekleri hakkında açıklayıcı bilgilerin verilmiş olduğu bu çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden betimleyici metot kullanılarak yapılan araştırma sürecinde haber odalarında gerçekleştirilen veri haberlerinin gazetecilik etiğine ne derece uygun olduğu konusu üzerinde titizlikle durulmuştur. Okurlara bir haberin öncesi ve sonrası hakkında derinlemesine bilgi sahibi olmasını sağlayan veri gazeteciliği için yapılan araştırmalar sonucu Türkiye’de önemli bir haber ajansı Anadolu Ajansı’nın veri haberciliğini sıkça yaptığı ve okurlarına istatistiksel görsellerle hazırlanmış haberler sunduğu tespit edilmiştir. Aynı zamanda The Guardian gazetesinin de bünyesinde 15 veri gazetecisi çalıştırarak bu haberciliğe ciddi örnekler sunduğu görülmüştür. Gazetede çalışan eşik bekçilerinin internet ortamından toplanan ve kaynağı belirsiz olan verilere karşı güvensizlik duydukları gözlemlenmiştir. Bu yüzden gazetecilik etiğinin oldukça önem kazandığı veri gazeteciliğinin çalışma pratiğinde haber kuruluşlarının genellikle kendi biriktirdikleri verileri kullanarak haber yapma eğiliminde oldukları tespit edilmiştir.

İçinde bulunduğumuz çağda üretilen yeni meşruiyet dayanaklarından birisi de kişilerin doğru olduğuna inandıkları kendi görüşleridir. Bu görüşler hiçbir akılcı sebebe dayanmadan ifade edilebilmekte ve iletişim teknolojileri sayesinde geniş kitlelere sunulabilmektedir. Bir görüşün hiçbir eşik bekçisine, filtreye takılmadan geniş kitlelere ulaşabiliyor olması onun meşru bir temeli, hakikate dayanan bir kökü olabileceği yanılgısını da beraberinde getirebilmektedir. Tüm dünyayı etkileyen pandemi gibi krizlerde bu görüşlerin kontrolsüz yayılımı insanları etkilemektedir. Düşünce ve ifade özgürlüğünü engellemek yerine karmaşık hakikatleri insanlara kolayca anlatabilmek ve safsatalara karşı koyabilmek için sanatın anlatım gücünden faydalanmak bir seçenek olarak karşımıza çıkmıştır. Post Truth çağında verilerin önemi daha da artmıştır. İnsanların çoğu salt kişisel görüşlerin, spekülasyonların, dedikoduların varlığıyla yetinip bu anlatıların peşinden giderken bunlarla yetinmeyip hakikate ulaşmak isteyenler ise verilere güvenmeyi tercih edebilmektedirler. Enformasyon ve iletişim teknolojilerinin verilerin üretimini, depolanmasını, aktarımını kolaylaştırması aynı zamanda onlardan anlam çıkarmanın yollarını da açmıştır. Gelişmiş bilgisayarlar, yazılımlar, sensörler sayesinde gerçekleştirilen veri analizleri insanların sadece kendi duyularıyla görmekte zorlanacakları örüntüleri tespit edebilmektedir. Ortaya çıkartılan bu örüntüler ise verinin görsel sunumu ile insanlara aktarılabilmektedir. Arkasında karmaşık istatistiki hesaplamalar olan ve yüzlerce, binlerce sayfa veriye dayanabilen analizleri birkaç temsil ile kolayca anlaşılabilir hale getirmek mümkündür. Pandemide ortaya çıkan ve tamamen kişisel görüşlere dayanan, herhangi bir kaynak belirtmeden, kanıt sunmadan hikayeleştirilen sansasyonel anlatılara karşı farkındalık ve bilinç oluşturmak yoluyla karşı koymak için veriye dayanan görsel sunumların kullanıldığı görülmüştür. Enformasyon çağının hem kontrolsüz bir şekilde bilgi yayılımına imkân vererek dezenformasyona neden olan yapısı hem de bu dezenformasyona karşı olarak ortaya konabilecek veri temelli anlatıların ortaya çıkışına izin verişine şahitlik edilmektedir. Bu çalışmada veri görselleştirme olarak ifade edilen görsel anlatıların pandemi sürecinde Post-Truth’a karşı koymada bir araç olarak nasıl kullanıldığı incelenmektedir.

“Türkiye’deki Haber Merkezlerinde Yapay Zekâ Teknolojileri: Gazetecilerin Yapay Zekâ Deneyim ve Algıları” adlı bu kitap bölümünde yapay zekânın haber üretim sürecinde somut olarak nasıl kullanıldığı araştırılmakta ve gazeteciliğe etkileri gazetecilerin deneyimleri ve algıları üzerinden tartışılmaktadır. Yapay zeka haber üretiminin tüm aşamalarını etkilemektedir ve bilginin önceliklendirilmesi, sınıflandırılması, ilişkilendirilmesi ve filtrelenmesinde öneme sahiptir Üstelik bu etkinin giderek artacağı öngörülmektedir. Haber medyasını değiştiren sosyal, ekonomik ve teknolojik yapısal etkilerle birlikte yapay zekâ, gazeteciliği adım adım dönüştürmekte, haber üretimi sürecinde belirleyici rol oynamaktadır. Yapay zekâ ile gerçekleşen bu dönüşüm akademik ilginin de konusu olmaktadır. Gazetecilik alanında yapay zekâ, haberin üretimine, haber içeriğine, dağıtımına, gazetecilik emeği ve çalışma pratiklerine, gazeteciliğin temel nosyonlarına dolayısıyla demokratik toplumsal süreçlere etkileri gibi pek çok yönüyle araştırılmakta ve tartışılmaktadır. Ancak hem uluslararası literatürde hem de Türkiye’de doğrudan gazeteci deneyimlerine dayanan araştırma sayısı henüz yeterli değildir. Bölüme konu olan araştırma 13 gazeteci ve haber endüstrisi için yapay zeka araçları kullanan ya da geliştiren 7 uzman olmak üzere toplam 20 görüşmeciyle derinlemesine görüşmelere dayanmaktadır ve amacı bu teknolojilerin Türkiye’deki haber merkezlerinde neden, nasıl ve ne düzeyde kullanıldığına ilişkin bir tablo ortaya koymak ve gazetecilerin bu teknolojilerle ve mesleklerine etkileriyle ilgili deneyim ve görüşlerini ele alan literatüre Türkiye’den ampirik veri sunarak katkı sağlamaktadır. Yapay zekânın haber üretim sürecine entegrasyonunun gazetecilik pratiği üzerindeki etkileri ve gazetecilerin yapay zekâya ilişkin algıları üzerine bu ampirik çalışmanın sonuçları Türkiye’deki temel eğilimlerin uluslararası eğilimlerden nasıl ve neden farklılaştığını da tartışmaya açmaktadır. Bu çerçevede çalışmanın ilk bölümünde, uluslararası literatürde gazetecilerin yapay zekâ deneyimlerini ve yapay zekâya yönelik algılarını araştıran ampirik araştırmaların sonuçları tartışılmaktadır. Çalışmanın ikinci bölümünde Türkiye’deki haber merkezlerinin yapay zekâyı ne kadar benimsediğine, haber üretim sürecinin hangi aşamasında ne için hangi yapay zekâ teknolojilerinin kullanıldığına yönelik bir tablo ortaya konulmaktadır. Ayrıca Türkiye’deki haber merkezlerinin stratejik yapay zekâ hedeflerine yönelik sonuçlar da tablolaştırılarak aktarılmaktadır. Çalışmanın son bölümünde ise gazetecilerin bu teknolojilere ilişkin algıları ve gazeteciliğin geleceğinde yapay zekânın oynayacağı role ilişkin düşünceleri tartışılmaktadır. Buna göre, Türkiye’de gazeteciler yapay zekâ teknolojileri ile ilgili tartışmalarda dört temel mesele üzerinde durmaktadır. Bunlardan ilki yapay zekânın ve otomasyon sistemlerinin gazeteci istihdamında yaratması beklenen daralmadır. İkincisi yapay zekânın gazeteciliği daha nitelikli hale getirme potansiyeli ve iş akışlarının hızlandırılması ve kolaylaştırılması için sunduğu olanaklar ve sınırlılıklarıdır. Gazetecilerin yürüttüğü üçüncü ve yakıcı tartışma da yapay zekânın ve daha da genel olarak dijital teknolojilerin gazeteciliğin temel ilkeleri ve değerleri, gazeteciliği meslek haline getiren ontolojik ilkeleri üzerindeki aşındırıcı hatta yıkıcı etkisi üzerinedir. Dördüncü tartışma alanı da makinelerin insanın gazeteci olarak taşıdığı özellikler karşısındaki dezavantajları ve insan unsurunun vazgeçilmezliğidir.

Dil eğitiminde dört temel dil becerisi bulunmaktadır. Bu beceriler dinleme, okuma, konuşma ve yazma becerileridir. Bu dört temel dil becerisi birbirleriyle ilişkilidir ve dilin etkili kullanılması sürecinde oldukça önemlidir. Ancak birey, ana dilini öğrenmek istediği zaman anlama becerileri temel basamağı oluşturmaktadır. Bunun sebebi ise dinleme becerisinin anne karnında altıncı aydan itibaren gelişen bir beceri olmasıdır. Dinleme, seslere anlam yüklenmesi ile başlayan süreçte bireyin yaşam boyu diğer becerilerinin kazanılmasında da kilit rol oynamaktadır. Okuma becerisi ise bireyin eğitim hayatına başladığı andan itibaren göz organıyla öğrenmeyi de öğrendiği ilk beceri olmasının yanı sıra hedef dilde ya da günlük yaşantıda görsellerin, sözcüklerin algılanması ve kodların çözülmesi olarak tanımlanabilir. Bu bağlamdan yola çıkarak anlama becerilerinde eğitim ve öğretim, ölçme ve değerlendirme süreci, bireyin gündelik yaşamında, ana dili eğitiminde ve yabancı dil öğreniminde oldukça önemli rol oynamaktadır. Bu çalışmanın amacı, yabancı dil olarak Türkçe öğretimi alanında eğitim veren Türkçe Öğretim Merkezleri (TÖMER) ve Dil Öğretim Uygulama ve Araştırma Merkezlerinin (DİLMER) B1 seviyesi anlama becerilerindeki ölçme ve değerlendirmesinde başarı durumlarının kurumlar arasındaki tutarlılığının incelenmesidir. Çalışmada nicel ve nitel araştırma yöntemlerinin bir arada kullanıldığı karma yöntem ve yakınsayan paralel karma yöntem deseni kullanılmıştır. Bu doğrultuda anlama becerilerinden birisi olan okuma becerisinde başarı ölçülmesi için "Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğrenen B1 Düzeyi Öğrencilere Yönelik Okuduğunu Anlama Başarı Testi", dinleme becerisinde başarı ölçülmesi için "The Development of a Listening Test for Learners of Turkish as a Foreign Language" kullanılmıştır. Sekiz farklı TÖMER'den toplamda okuma ölçeğine 301 kişi, dinleme ölçeğine 323 kişi katılmıştır. Toplanan verilerin düzenlenmesi ve bilgisayar ortamına aktarılması için "Office 365 Excel" ve verilerin istatistiksel analizinde "SPSS 26" (Statistic Package For Social Science) programları kullanılmıştır. Verilerin analizi yapılırken nicelik, yüzde, ortalama, standart sapma frekans analizi, tanımlayıcı istatistikler, bağımsız örneklem t-testi, tek yönlü varyant analizi ve verileri karşılaştırmak için tek yönlü ANOVA testi kullanılmıştır. ANOVA testi sonrası farkı belirlemek için tamamlayıcı post-hoc analizi kullanılmıştır. Analiz sonucunda elde edilen veriler sonuç bölümünde açıklanmış ve bu sonuçlar doğrultusunda çeşitli önerilerde bulunulmuştur. Yapılan bu analizler sonucunda 8 farklı Türkçe öğretim merkezinin okuma ve dinleme becerisine ait başarı testlerindeki sonuçların ortalama olarak birbirlerine yakın olduğu tespit edilmiştir. Çalışma sonucunda elde edilen veriler sayesinde kurumlar arası ölçme ve değerlendirme koordinasyon alanlarına katkı sağlanacağı düşünülmektedir.

Bu çalışma, gençlerin kitap satın alma niyeti üzerinde ünlülerin etkisi olup olmadığını incelemektedir. Saha araştırmasına farklı üniversitelerden toplam 1400 öğrenci katılmış, ancak analizler 620 anket verisi üzerinden gerçekleştirilmiştir. Araştırma sonucunda ünlülerin kitap satın alma ve yeniden satın alma niyeti üzerinde anlamlı bir etkisi olduğu bulgusuna ulaşılmıştır. İlgili yazında yapılan çalışmalar incelendiğinde ünlülerin kitap tercihi üzerindeki etkisini gözden kaçırdıkları görülmüştür. Araştırma sonuçları hem ilgili yazına hem de yayınevleri ile tüketicilere önemli imalarda bulunmaktadır.

Özet 20. Yüzyılın ikinci yarısında sosyal, politik, teknolojik ve ekonomik değişimler gibi farklı dinamikler, insanlığın geleceğinin şekillenmesinde önemli rol oynamıştır. Bilgi, bu değişimlerin içerisinde farklı mecralarda dağılmaya ve eski dönemlere göre daha fazla birikmeye başlamıştır. Bilginin bu birikimi veri olarak nitelendirilmiş, veri içerisinden bilgiyi görebilmek, gösterebilmek ve kullanmak için de farklı uygulama yöntemleri geliştirilmiştir. Teknolojinin insanlar ile olan etkileşiminin güçlenmesi ile ağ toplumu oluşmuş ve 'büyük veri' olarak ifadelendirilen bu dönemle beraber, veriyi kullanmanın önemi artmıştır. Veri patlaması dijital dönemin getirileriyle beraber, veri görselleştirmesi teknikleri ile açıklanabilir hale gelmiştir. Veri görselleştirmesi, kaynağı güncellenebilen çeşitli sistematik uygulamalar ile izleyici ve kullanıcılara sunulmuştur. Kitle iletişim araçlarının kullanırlılığının artmasıyla, verinin görsel olarak iletilmesine farklı bakış açılar geliştirilmiştir. Bildiride, 20. Yüzyılın ikinci yarısı sonrası basılı ve dijital ortamdaki, sayısal veri görselleştirmeleri üzerinden örnekler incelenecektir. Analiz edilecek olan örnekler, gösterilen bilginin üzerine daha fazla düşündürtmeyi ve bilgiyle bağ kurmayı amaçlayan görselleştirmeler olacaktır.

Yapay zeka teknolojilerinin haber üretim sürecinin her aşamasında giderek artan rolü teknolojinin gazetecilik pratiklerini ve mesleki bir kimlik olarak gazeteciliği nasıl değiştirdiğine ilişkin tartışmayı genişletmiştir. Gazeteciler haber üzerindeki mesleki yargı yetkisini ve insan failliğini haber üretiminin her aşamasında karar verici hale gelen yapay zeka algoritmalarına kısmen devretmektedir. Bu çalışma gazetecinin mesleki profesyonelliğinin temelindeki bilginin sahibi olma ve onu yapılandırma üzerindeki otoritesindeki kaymanın gazeteciliğin temel ilkelerini aşındırıcı etkilerini ele almakta ve gazetecilik üzerinde bir mücadele olduğunu varsaymaktadır. Gazeteciliğin sınırlarını koruma ya da şekillendirme mücadelesi, gazeteciliğin kamu yararına faaliyet olma, doğruluk ve editoryal bağımsızlık ilkeleri üzerinde verilmektedir. Mesleki profesyonellik ve otorite iddiaları gazeteciler ve geniş halk kitleleri tarafından paylaşılan bir dizi değere bağlıdır. Bu değerler üzerinde verilen mücadelenin kaybı gazetecilerin haber üzerindeki otoritesini daha fazla kaybetmesine ve gazeteci önceliklerinin yerini ticari kaygıların daha fazla almasına neden olmaktadır. Türkiye'de yapay zekanın gazetecilikteki kullanımı üzerine literatür hızla genişlerken yapay zeka algoritmalarının gazetecilerin mesleki kimliği üzerindeki etkisini ele alan çalışmalar oldukça sınırlıdır. Bu çalışma yapay zekanın gazeteci kimliğini ve gazeteciliği nasıl değiştirdiği üzerine biriken uluslararası literatürü yapay zeka teknolojilerinin haber üretimine entegrasyonunda gazeteciliğin temel normatif iddialarına etkilerine odaklanarak derlemekte ve bu iddiaları korumaya yönelik olanakları somut öneriler sunarak tartışmaya açmaktadır. Böylelikle bu konuda yapılacak ampirik çalışmalar için teorik bir çerçeve sunmaya çalışmaktadır.

Bilim ve teknolojinin etkilesimi ile gelisen, uretken sanat yaklasimindan beslenen sayisal tasarim, bilgi devrimiyle hayatimizin her alanina girmis olan kod, yazilim ve elektronik tasarimin tekstil tasarim ve uretim sureclerine etkisi arastirmanin konusunu olusturmaktadir. Teknoloji ve bilgi ile calisma kabiliyetimizi arttirmakta, ayni zamanda yeni ve farkli dusunme bicimlerinin de onunu acarak yaraticiligin ve ozellestirilmis tasarim urunlerin gelisimini desteklemektedir. Arastirmada, tekstilde sayisal ve hesaplamali tasarimin, cagdas sanatin kreatif etkisiyle, teknoloji ve sayisal imalat yontemlerinin avantajlariyla harmanlandigi, yapit niteligi tasiyan ozellestirilmis urun orneklerine yer verilecektir.

This study aims to evaluate the initial reactions of Turkish social media users to the spread of the COVID-19 disease and the consequent pandemic in Turkey. The primary purpose of this investigation is to provide readers with an understanding of the transformative effects of social media on the dissemination of information and feelings, especially in moments of crisis. Content analysis approach was used for the analysis of the selected tweets with codes and themes. The themes broadly identified by the study included personal opinions, humour or sarcasm, requests and questions, emotional state, information sharing, marketing and spam. The initial reactions of Turkish Twitter users on COVID-19 related primarily to sharing personal thoughts, which included the articulation of personal opinions and the critique of the views of others. The second significant response thread involved humour and sarcasm. The third theme is requests and questions including warnings, suggestions, demands and questions.

Araştırmacı gazetecilik, 19. yüzyılın sonlarına doğru ortaya çıkmış; güç odaklarının bilinmesini istemedikleri, ancak bilinmesinde kamu yararı bulunan olguları sistematik bir araştırma ile ve belgeleriyle ortaya çıkarıp kamuya sunmayı uğraş edinen bir gazetecilik pratiğidir. Geleneksel gazetecilikten başlangıcı, amacı, ilgi alanı, zaman kullanımı ve ahlaki vizyonu bakımından ayrılmaktadır.

Bu makale araştırmacı gazeteciliği tanımlamakta; geleneksel gazetecilikten ayırt edici özelliklerini irdelemekte; dünyadaki ve Türkiye’deki gelişimine değinmekte; araştırmacı gazeteciliğin kurumsallaşmasından söz etmekte; araştırmacı gazetecilik yöntemlerini ele almakta; araştırmacı gazeteciliğe kamuoyu desteğini tartışmakta; araştırmacı gazeteciliği riskli bir meslek olarak tanımlamakta ve son olarak da araştırmacı gazeteciliğin en önemli dayanağı olan kamu yararı kavramı üzerinde durmaktadır.

Since the "Turkish bath" is an important symbol of a living and cultural wealth that has been passed down through generations, it is an important example in terms of preserving and maintaining both tangible and intangible cultural heritage together. The aim of the study is to reveal the spatial, functional, and traditional features of the Turkish bath in the concrete and intangible cultural context and to examine the objects of Turkish bath in detail. In the study, it was also aimed to evaluate the baths with historical value and converted into museums in the context of tangible cultural heritage. The method of his study is a descriptive survey model based on reviewing the literature on the cultural heritage and Turkish bath culture. The literature findings are supported with visual materials that highlight the characteristics of Turkish bath objects and reflect the Turkish bath museums, as well as the spatial, functional, and traditional properties of Turkish baths. In th...

Gazetecilik olgusu tarihsel başlangıcından günümüze teknolojiye bağlı olarak sürekli olarak gelişim gösterme karakterine sahiptir. Geleneksel anlamda gazetecilik, matbaadan radyoya, televizyondan internetin icadına doğru bir seyir izlemiştir. Sürekli gelişen bu teknolojilerin her biri gazeteciliği altyapısal, yapısal ve üstyapısal düzeylerde etkilemiştir. Ortaya çıkan etkilerden biri de aslında her zaman, dağınık bilgi içeren verilerle haber oluşturan gazeteciliğin, bilgi iletişim teknolojilerinin gelişimi ile veri gazeteciliği adı altında yeni bir türün ortaya çıkması ve her geçen gün yaygınlık kazanması biçiminde olmuştur.
(....) Veri gazeteciliği, genel olarak, temel istatistikten web tabanlı elektronik
tablolar kullanarak karışık verileri analiz etmeye, görselleştirmeye ve en son
aşamada ise programlama ve hesaplamalı gazetecilik yapılabilmesini
sağlamaktadır. Temel istatistikten web tabanlı elektronik tablolar kullanarak
karışık verileri analiz etmeye, görselleştirmeye ve en son aşamada ise
programlama ve hesaplamalı gazetecilik yapılabilmesini sağlamaktadır.
Veri gazeteciliğinin hedef kitlesiyle kurduğu iletişimin temeli bireysel fayda
üzerine kurulmaktadır. Dağınık bilgi parçalarını herkesin anlayacağı biçimde
işleyerek, görselleştirerek ve öyküleştirerek toplumsal ürünler çıkaran bu
gazetecilik türünün en önemli işlevinin, bireysel ve toplumsal faydanın
sağlanmasıyla demokratik katkının yapılması olduğu söylenebilir.

This study aims to evaluate the initial reactions of Turkish social media users to the spread of the COVID-19 disease and the consequent pandemic in Turkey. The primary purpose of this investigation is to provide readers with an understanding of the transformative effects of social media on the dissemination of information and feelings, especially in moments of crisis. Content analysis approach was used for the analysis of the selected tweets with codes and themes. The themes broadly identified by the study included personal opinions, humour or sarcasm, requests and questions, emotional state, information sharing, marketing and spam. The initial reactions of Turkish Twitter users on COVID-19 related primarily to sharing personal thoughts, which included the articulation of personal opinions and the critique of the views of others. The second significant response thread involved humour and sarcasm. The third theme is requests and questions including warnings, suggestions, demands and...

This research focuses on the events of data journalism during Covid-19. Journalism is mainly carried out by data analysis in this period. In the context of the contextuality/relationality concept, data- driven stories and factually compiled knowledge serve an extremely important enlightenment role for the reader. The main aim of the study is to show how critical information is revealed and presented within the framework of the understanding of journalism by analyzing big data, and to show the value that the understanding of data journalism contributes to journalism in this context. For this purpose, sample news about the Covid-19 period produced by the data journalism process from the websites of the New York Times and The Guardian newspapers was selected for the analysis. Descriptive analysis method was used in the study whose conceptual framework was established through data journalism, news production processes in data journalism and visual storytelling. Data journalism, which in...

Today, the rapidly developing technology carry with a revolution called Industry 4.0. After the fourth industrial revolution, more fully equipped manpower has been needed in the factories, which were fully dressed with technology. This need has also led to Education 4.0, which can be considered as a revolution in education. Teachers are the most important complement of Education 4.0. In this system, the teacher is the actor who transfers information as well as the actor who gives the student the opportunity to discover his talents and gains skills. The aim of this study is to develop a scale for determining the perceptions and attitudes of teachers towards Education 4.0. Pre-service teachers constitute the sample group in this study. A total of 364 pre-service teachers, including 150 men and 214 women, participated in this scale development study. Data were collected via both online and printed data collection form. The collected data were analyzed with SPSS 24.0 package program. Fo...

Yeni medya araçlarının ve Web 2.0 teknolojisinin ortaya çıkması ile tüm bireyler iletişim sürecinin aktif birer katılımcısı olmuşlardır. Bu yeni teknoloji ortamı, internete bağlı olan kullanıcıların kendi içeriklerini oluşturabilme, başka içeriklere ekleme yapabilme, multimedya içerik hazırlayabilme ve yorum yapabilme imkânı sağladığı gibi; geleneksel gazetecilik pratiği olan haber enformasyonuna ulaşma, haberi oluşturma ve dağıtma sürecine de dahil olmalarını sağlamıştır. Kitlelerin bireysel anlamda internet ortamında yer almalarından itibaren farklı amaçlar ve girişimler için herhangi bir konuya destek sağlaması olarak tanımlanabilecek kitle kaynak yöntemi; internet üzerinden ortaya konulan bir probleme, konuya vb. hakkında çözüm bulma ya da üretim modeli oluşturma biçimlerinde gerçekleşmektedir. Bu noktadan hareketle, bu makale özellikle son zamanlarda gazetecilik pratiği içerisinde kullanılan kitle kaynak (crowdsourcing) yönteminin kapsam ve çerçevesini açıklamaya yöneliktir. Bu amaçla, öncelikle yeni medya ile dönüşen gazetecilik ele alınarak kitle kaynak kavramı tanımlanmakta; gazetecilik pratiğinde uygulanma biçimleri ve örneklerine değinilerek sağladığı avantaj ve dezavantajlar ifade edilmeye çalışılmaktadır.

Yönlendirme ve işaretleme dizge tasarımları, belli bir işlevi olan, bir bütün oluşturacak şekilde bir birine bağlı semt, yol, cadde, sokak, trafik tabelası, koridor, kat, bekleme salonu, acil çıkış kapıları, tuvalet, dinlenme odası ve benzeri ögelerdir. Bu araştırmanın amacı, şehrin kimliğine, insanların beğeni ve algı düzeylerine uygun, tüm toplumlar tarafından kullanılabilir (evrensel), bireylerin işlerini daha çok kolaylaştıracak tasarımlar yapılmasına katkıda bulunmak, çevre grafiklerinin oluşturduğu görsel kirliliği ortadan kaldırmak, özel, kamu ve yerel yönetim makamlarının bakış açılarını daha bilinçli hale getirmektir. Araştırmada çevre grafiği kapsamında bilgilendirme tasarımı içerisinde ele alınan yönlendirme ve işaretleme tasarımlarının niteliklerinin belirlenmesi üzerine odaklanılmıştır. Bu kapsamda Türkiye’deki yedi bölgeden tarihi ve kültürel değerlere sahip Ankara, İstanbul, Diyarbakır, Erzurum, İzmir, Samsun ve Antalya illerindeki mevcut kullanılan yönlendirme ve işaretleme tasarımları tasarım ilke ve elemanlarına göre değerlendirilmiştir. Ayrıca bu illerde kullanılan yönlendirme ve işaretleme tasarımları, kent kimliğine uygunluğu açısından “nasıl?” olması gerektiği tartışılmıştır. Elde edilen bulgular doğrultusunda örneklemde yer alan bazı illerdeki tasarımların grafik tasarım ilkeleri ve kent kimliğine uygunluğu açısından yetersiz oldukları görülmüştür. Bu kapsamda ele alınan tasarımların grafik tasarım ilke, elemanları ile kent kimliğine olan etkisinin göz ardı edilerek tasarlandığı ve konumlandırıldığı söylenebilir. Çalışmadan elde edilen bulgular doğrultusunda kent iletişiminde önemli bir unsur olan bilgilendirme grafiklerinin nitelikli olarak tasarlanması sonucu kentin görsel bütünlüğü sağlanabilecek ve kentin yeni bir kimlik kazanabileceği düşünülmektedir.

Bilgi iletim araci olarak infografikler, aktarilmak istenen mesaji kolay okunabilmesi ve anlasilmasi icin ilgi cekici hale getirilip belirli grafiklerle desteklenmis cesitli illustrasyonlar ve sembollerle hazirlanmis olan tasarimlardir. Ozellikle olaganustu durumlarda yasanan panigin en aza indirilmesi, konu hakkinda bilgilendirme ve yonlendirme yapmak icin infografikler onem kazanmaktadir. Saglik iletisimi uygulamalari en onemli orneklerindendir. Kuresel bir saglik krizi dolayisiyla olaganustu durum olarak nitelendirilen COVID-19 pandemisi ile ilgili olarak kriz iletisimini yuruten ve en yetkin kurumlar olan uluslararasi duzeyde Dunya Saglik Orgutu ile ulusal duzeyde Turkiye Cumhuriyeti Saglik Bakanligi’nin, saglik iletisimi cercevesinde yayinlamis oldugu infografiklerin degerlendirilmesi makalenin amacini olusturmaktadir. Bu amacla Dunya Saglik Orgutu ve Saglik Bakanligi’nin resmi internet sitelerinde pandemi, hastalik, yapilmasi ve yapilmamasi gerekenler gibi konularda yayinlamis...